Χρυσοβαλάντης Στεργιόπουλος (ΑΕΜ: 1156) ΜΑΙΟΣ 2009 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ. Λεωνίδας Φραγγίδης

Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Joomla!" Δημιουργία εφαρμογής (component) για το νέο Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου (CMS) του ιστοχώρου του τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών και την ενσωμάτωση της ηλεκτρονικής υπηρεσίας «Τράπεζα Θεμάτων» Χρυσοβαλάντης Στεργιόπουλος (ΑΕΜ: 1156) ΜΑΙΟΣ 2009 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Λεωνίδας Φραγγίδης Εκπονηθείσα πτυχιακή εργασία απαραίτητη για την κτήση του βασικού πτυχίου

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο ϋοοηίβ! Το βιβλίο αυτό είναι αφιερωμένο στην οικογένεια μου, τους καθηγητές μου και στα άτομα που με στήριξαν σε όλη την ακαδημαϊκή μου πορεία Σελίδα 2 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου Πρόλογος Το διαδίκτυο πλέον έχει εισχωρήσει στην ζωή όλων μας. Πλέον η κατασκευή μίας ιστοσελίδας δε θεωρείται πολυτέλεια αλλά ανάγκη. Όλο και περισσότερος κόσμος αναζητεί πληροφορίες στο διαδίκτυο. Είτε πρόκειται για επαγγελματική είτε για προσωπική χρήση, η ιστοσελίδα βοηθάει στη γνωριμία μας με όλο τον πλανήτη. Το Joomla! απευθύνεται σε όλους αυτούς που θέλουν να δημιουργήσουν την δική τους ιστοσελίδα με εύκολα και γρήγορα βήματα. Η ιστοσελίδες πλέον, δεν χρησιμοποιούν στατική αλλά δυναμική τεχνολογία, κάτι που σημαίνει άμεση αλλαγή περιεχομένου και δυνατοτήτων, το Joomla! θα είναι ο καλύτερος σύμμαχος μας για να το πετύχουμε αυτό. Με έξυπνα ενθέματα (modules) που υπάρχουν δωρεάν ή επί πληρωμή στο διαδίκτυο η ιστοσελίδα μας μπορεί να αναδιαμορφωθεί και οι δυνατότητες της να είναι πραγματικά απεριόριστες. Η τράπεζα θεμάτων είναι μία δυναμική εφαρμογή που ο κάθε φοιτητής μπορεί να αντλήσει εύκολα ότι αναζητά, με απλό και εύχρηστο τρόπο, ενώ οι διαχειριστές/εισηγητές των εγγραφών δεν χρειάζεται να έχουν γνώσεις προγραμματισμού ή σχεδίασης ιστοσελίδας. Σελίδα 3 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο Joomla! Περιεχόμενα Πρόλογος...3 Πίνακας Εικόνων...7 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή...9 Κεφάλαιο 2: Γνωριμία με το Joomla!... 11 2.1 Εισαγωγή...11 2.2 Χαρακτηριστικά του Joomla!... 11 2.3 Προδιαγραφές εγκατάστασης του Joomla!... 12 Κεφάλαιο 3: Εργαλεία-Γλώσσες προγραμματισμού που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της τράπεζας θεμάτων...13 3.1 Εισαγωγή...13 3.2 PHP... 13 3.2.1 Πλεονεκτήματα χρήσης PHP... 14 3.2.2 H PHP και το Joomla!...15 3.3 MySQL... 16 3.3.1 Πλεονεκτήματα χρήσης MySQL... 16 3.3.2 Η χρήση της MySQL στην τράπεζα θεμάτων...18 3.4 Javascript...19 3.5 AJAX... 19 Κεφάλαιο 4: Η δομή του Joomla!... 21 4. 1 Εισαγωγή... 21 4.2 Ενθέματα (Modules)... 22 4.2.1 Ενθέματα ιστότοπου... 22 4.2.2 Διαχείριση ενθεμάτων... 23 4.3 Εφαρμογές (Components)... 27 4.4 Πρότυπα (Templates)... 27 Σελίδα 4 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου Κεφάλαιο 5: Διαφορές της παλαιάς με την νέα τράπεζα θεμάτων... 28 Κεφάλαιο 6: Εγκατάσταση-Απεγκατάσταση της εφαρμογής «τράπεζα θεμάτων»...32 6.1 Εγκατάσταση της εφαρμογής... 32 6.2 Απεγκατάσταση της εφαρμογής... 34 Κεφάλαιο 7: Τρόπος εισόδου και τύποι λογαριασμών στην τράπεζα θεμάτων...35 7.1 Εισαγωγή...35 7.2 Τρόπος εισόδου...36 7.3 Είσοδος χωρίς δικαιώματα... 37 7.4 Είσοδος ως φοιτητής... 38 7.5 Είσοδος ως καθηγητής... 39 7.5.1 Μενού Προβολή-Επεξεργασία-Διαγραφή...39 7.5.2 Μενού Νέα εγγραφή... 40 7.6 Είσοδος ως διαχειριστής... 42 7.6.1 Μενού Προβολή-Επεξεργασία-Διαγραφή...42 7.6.2 Μενού Προβολή-Επεξεργασία-Διαγραφή Καθηγητών... 43 7.6.3 Μενού Εισαγωγή καθηγητή-τών...44 8.1 Εισαγωγή...46 8.2 Χρήση εφαρμογής από τους φοιτητές...47 8.3 Χρήση εφαρμογής από τους Καθηγητές...49 8.3.1 Εισαγωγή νέας εγγραφής... 49 8.2.2 Έλεγχοι και αυτόματες τροποποιήσεις της εφαρμογής... 50 8.3.3 Τροποποίηση και διαγραφή εγγραφής...53 8.3.4 Τροποποίηση...54 8.3.5 Διαγραφή...54 Σελίδα 5 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο ϋοοηίβ! 8.4 Χρήση εφαρμογής από τον διαχειριστή...56 8.4.1 Τροποποίηση και διαγραφή εγγραφών από όλους τους καθηγητές...56 8.4.2 Προσθήκη...57 8.4.3 Τροποποίηση - Διαγραφή... 58 8.4.4 Τροποποίηση καθηγητή... 59 8.4.5 Διαγραφή καθηγητή... 60 8.5 Μαζική εισαγωγή καθηγητών... 61 8.5.1 Περιορισμοί της μαζικής εισαγωγής καθηγητών...63 8.6 Αυτόματη προσθήκη εξαμήνου... 65 Κεφάλαιο 9: Επίλογος...66 Αναφορές...67 Βιβλιογραφία...68 Χρήσιμες διευθύνσεις...69 Παράρτημα... 70 Κώδικας εφαρμογής:... 70 admin_vsbank.php...70 search_vsbank.php...86 vsbank.php...93 Σελίδα 6 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου Πίνακας Εικόνων Εικόνα 1 Σελίδα διαχείρισης... 32 Εικόνα 2 Σελίδα διαχείρισης με επιλεγμένο το μενού εγκατάστασης...33 Εικόνα 3 Σελίδα διαχείρισης - Εγκατάσταση νέας εφαρμογής (component)...33 Εικόνα 4 Επιτυχής εγκατάσταση του component... 34 Εικόνα 5 Μήνυμα απεγκατάστασης εφαρμογής...34 Εικόνα 6 Είσοδος χρήστη με συμπληρωμένα τα στοιχεία εισόδου και μενού ιστοσελίδας...36 Εικόνα 7 Προσπάθεια εισόδου στην τράπεζα θεμάτων χωρίς να υπάρχουν στοιχεία εισόδου... 37 Εικόνα 8 Βασική σελίδα αναζήτησης φοιτητή...38 Εικόνα 9 Εμφάνιση εγγραφών καθηγητή... 39 Εικόνα 10 Προσθήκη νέας εγγραφής καθηγητή...40 Εικόνα 11 Εμφάνιση όλων των εγγραφών - Είσοδος ως διαχειριστής...42 Εικόνα 12 Εμφάνιση όλων των εισηγητών στον διαχειριστή... 43 Εικόνα 13 Προσθήκη νέου εισηγητή... 44 Εικόνα 14 Αποτελέσματα αναζήτησης με κριτήριο στο όνομα του εισηγητή: ΦΡΑΓΓΙΔΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ... 47 Εικόνα 15 Αποτέλεσμα αναζήτησης χωρίς να επιστρέψει κανένα αποτέλεσμα...48 Εικόνα 16 Προσθήκη νέας εγγραφής στην Τράπεζα θεμάτων από τον χρήστη ΦΡΑΓΓΙΔΗ ΛΕΩΝΙΔΑ... 49 Εικόνα 17 Επιτυχής εισαγωγή εγγραφής... 50 Εικόνα 18 Σφάλμα διπλότυπου αρχείου... 52 Εικόνα 19 Σφάλμα λάθους τύπου ή μεγέθους αρχείου...52 Εικόνα 20 Σελίδα εγγραφών με σήμανση στα κουμπιά τροποποίησης και διαγραφής...53 Εικόνα 21 Επεξεργασία εγγραφής... 54 Εικόνα 22 Μήνυμα επιτυχούς διαγραφής εγγραφής...55 Εικόνα 23 Εμφάνιση όλων των εγγραφών στον διαχειριστή της εφαρμογής με δικαιώματα τροποποίησης και διαγραφής...56 Σελίδα 7 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο ϋοοηίβ! Εικόνα 24 Μέθοδοι εισαγωγής εισηγητών πάνω μονή εισαγωγή και κάτω μαζική εισαγωγή...57 Εικόνα 25 Σελίδα διαχείρισης εισηγητών (πρόσβαση μόνο ο διαχειριστής)...58 Εικόνα 26 Σελίδα τροποποίησης εισηγητή... 59 Εικόνα 27 Επιτυχής διαγραφή εισηγητή... 60 Εικόνα 28 Μαζική εισαγωγή καθηγητών από αρχείο ίχί... 61 Εικόνα 29 Αλλαγή κωδικοποίησης χαρακτήρων στο αρχείο εισαγωγής.. 62 Εικόνα 30 Τελική εισαγωγή αρχείου στην εφαρμογή... 62 Εικόνα 31 Μήνυμα επιτυχίας μαζικής εισαγωγής...63 Εικόνα 32 Μήνυμα λάθους μαζικής εισαγωγής...64 Εικόνα 33 Μήνυμα ενημέρωσης προσθήκης νέου εξαμήνου... 65 Διάγραμμα 1 Διάγραμμα οντοτήτων συσχετίσεων της τράπεζας θεμάτων...ΐ8 Σελίδα 8 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή Στόχος της πτυχιακής εργασίας είναι η μετατροπή μίας υπάρχουσας ηλεκτρονικής υπηρεσίας, της τράπεζας θεμάτων, ως εφαρμογή (component) του Joomla, καθώς και να την εκσυγχρονιστεί με νέες δυναμικότερες τεχνολογίες, φιλικότερο περιβάλλον, ευκολότερη χρήση φοιτητών και καθηγητών. Το Joomla! είναι ένα από τα μεγαλύτερα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου που αυτό είναι σε θέση να δημιουργήσει εύκολα έναν ιστότοπο με μεγάλη ευκολία και δυνατότητες. Υπάρχουν δύο είδη ιστοσελίδων, οι στατικές και οι δυναμικές ιστοσελίδες. Οι στατικές ιστοσελίδες είναι πολύ εύκολες αλλά πολύ δύσκολες στην ανανέωση τους. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν θέλουμε να προσθέσουμε ή να αλλάξουμε τον περιεχόμενο τους πρέπει να ανοίξουμε το κατάλληλο πρόγραμμα, να κάνουμε τις αλλαγές που θέλουμε, να αποθηκεύσουμε και στην συνέχεια να "ανεβάσουμε στον web server τις νέες σελίδες. Όλα αυτά προϋποθέτουν γνώσεις περισσότερες από τον μέσο χρήστη και περισσότερο χρόνο. Οι δυναμικές σελίδες σε αντίθεση με τις στατικές, δε δημιουργούνται στον υπολογιστή μας αλλά απ ευθείας στον web server. Το Joomla δίνει την δυνατότητα δημιουργίας δυναμικών ιστοσελίδων αλλά και την δυναμική διαχείριση τους. Δίνοντας τις κατάλληλες εντολές οι ιστοσελίδες μπορούν να αλλάξουν, να διαγραφούν ή να προστεθούν νέες. Και όλα αυτά χρησιμοποιώντας μία φιλική προς τον χρήστη περιοχή διαχείρισης τόσο απλή όσο μία εφαρμογή επεξεργασίας κειμένου. Το Joomla δεν απαιτεί γνώσεις προγραμματισμού και δεν χρειάζεται εφαρμογές εργαλείων δημιουργίας ιστοσελίδων (DreamWeaver, FrontPage) οι μόνες γνώσεις που χρειάζονται είναι αυτές ενός απλού επεξεργαστή κειμένου. Σελίδα 9 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο Joomla! Αυτά όμως ισχύουν για τον τελικό χρήστη, για τους προγραμματιστές του Joomla! τα πράγματα είναι διαφορετικά. H δημιουργία εφαρμογών στο Joomla! δεν είναι τόσο απλή, λόγω του τρόπου κατασκευής του, οι εντολές διαφοροποιούνται για να μπορέσουν να συνεργαστούν με το Joomla! (API). Αυτό οφείλεται στον τρόπο δημιουργίας του Joomla!, οι ιστοσελίδες που χρησιμοποιεί, θα πρέπει να είναι "χτισμένες από μία σειρά εργαλείων και γλωσσών προγραμματισμού που είναι συμβατές μεταξύ τους. Οι γλώσσες προγραμματισμού που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της νέας τράπεζας θεμάτων είναι: PHP MYSQL JAVASCRIPT AJAX Αυτές τις γλώσσες καθώς και τον τρόπο κατασκευής θα τις δούμε στα επόμενα κεφάλαια. Σελίδα 10 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου Κεφάλαιο 2: Γνωριμία με το Joomla! 2.1 Εισαγωγή To Joomla! είναι μία δωρεάν εφαρμογή ανοιχτού λογισμικού για την δημιουργία δυναμικών ιστοσελίδων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ερασιτεχνικές και προσωπικές ιστοσελίδες αλλά και για επαγγελματικές. Ανήκει στην κατηγορία των συστημάτων διαχείρισης περιεχομένου (content management system CMS). Είναι γραμμένο σε γλώσσα PHP και τα δεδομένα αποθηκεύονται σε βάση δεδομένων MySQL. 2.2 Χαρακτηριστικά του Joomla! Το κυριότερο χαρακτηριστικό του Joomla! η μεγάλη ευελιξία στη δημοσίευση περιεχομένου ενώ είναι το ιδανικότερο σύστημα διαχείρισης περιεχομένου από αρχάριους χρήστες, Cory Webb (2009). Μερικά από τα επιπλέον χαρακτηριστικά του Joomla! είναι: Ανοιχτός κώδικας Μεγάλη κοινότητα χρηστών στο www.joomla.org και στο www.joomla.gr Μεγάλη ευελιξία στη δημοσίευση περιεχομένου Διαχειριστής αρχείων για μεταφόρτωση και διαχείριση των αρχείων. Πανεύκολο στη χρήση Δυνατότητες RSS Κάδος ανακύκλωσης για τα αντικείμενα περιεχομένου Ειδικός μηχανισμός για τις μηχανές αναζήτησης (SEO) Διαχείριση διαφημίσεων Πολυγλωσσικότητα Δεκάδες πρόσθετες εφαρμογές Εύκολη εγκατάσταση εφαρμογών και πρόσθετων Πολλά επίπεδα χρηστών Σελίδα 11 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο Joomla! Στατιστικά Σύστημα ψηφοφοριών Σύστημα αξιολόγησης άρθρων 2.3 Προδιαγραφές εγκατάστασης του Joomla! Το Joomla! είναι εύκολο να εγκατασταθεί σε οποιονδήποτε Η/Υ ή Web Server, αρκεί να έχει εγκατεστημένα κάποια βασικά προγράμματα. Τα προγράμματα τα οποία χρειάζεται να υπάρχουν ώστε να εγκατασταθεί το Joomla σύμφωνα με τον Hanser Verlag (2008) είναι τα ακόλουθα: Web server, Apache version 1.13.19 ή μεταγενέστερη ενώ με κάποιες περαιτέρω παραμετροποιήσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ο Microsoft IIS. PHP έκδοση 4.3 ή μεταγενέστερη με υποστήριξη για MySQL Βάση δεδομένων MySQL από την έκδοση 3.23.x που να υποστηρίζει κωδικοποίηση UTF8, συνιστάται έκδοση μετά την 4.1.x. Φυλλομετρητής συνιστάται ο Firefox Σελίδα 12 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου Κεφάλαιο 3: Εργαλεία-Γλώσσες προγραμματισμού που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της τράπεζας θεμάτων 3.1 Εισαγωγή Στο δεύτερο κεφάλαιο θα γνωρίσουμε όλα τα εργαλεία και τις γλώσσες προγραμματισμού που χρειαζόμαστε ώστε να δημιουργήσουμε μία εφαρμογή συμβατή με το Joomla! και πώς αυτά χρησιμοποιούνται ώστε να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα σύμφωνα με το API του Joomla! 3.2 PHP H PHP είναι μια γλώσσα προγραμματισμού για τη δημιουργία σελίδων web με δυναμικό περιεχόμενο. Μια σελίδα PHP περνά από επεξεργασία από ένα συμβατό διακομιστή του Παγκόσμιου Ιστού (π.χ. Apache), ώστε να παραχθεί σε πραγματικό χρόνο το τελικό περιεχόμενο, που θα σταλεί στο πρόγραμμα περιήγησης των επισκεπτών σε μορφή κώδικα HTML, David Viney (2008). Ένα αρχείο με κώδικα PHP θα πρέπει να έχει την κατάλληλη επέκταση (π.χ. *.php, *.php4, *phtml κ.ά.). Η ενσωμάτωση κώδικα σε ένα αρχείο επέκτασης.html δεν θα λειτουργήσει και θα εμφανίσει στον browser τον κώδικα χωρίς καμία επεξεργασία, εκτός αν έχει γίνει η κατάλληλη ρύθμιση στα MIME types του server. Επίσης ακόμη κι όταν ένα αρχείο έχει την επέκταση.php, θα πρέπει ο server να υποστηρίζει την επεξεργάζεται κώδικα PHP. Ο διακομιστής Apache, που χρησιμοποιείται σήμερα ευρέως σε συστήματα με τα λειτουργικά συστήματα Linux και Microsoft Windows, υποστηρίζει εξ ορισμού επεξεργασία κώδικα PHP, Hanser Verlag (2008). Σελίδα 13 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο Joomla! 3.2.1 Π λεονεκτήματα χρήσης PHP Το βασικό πλεονέκτημα της PHP είναι ότι λειτουργεί δυναμικά, τα αποτελέσματα που παράγει, αλλάζουν σύμφωνα με τις ανάγκες του χρήστη ενώ ο δυναμικός τρόπος λειτουργίας εφαρμόζεται ακόμα και μέσα στο εσωτερικό της PHP, James Kennard (2007). Μερικά ακόμη πλεονεκτήματα: Έχει τη δυνατότητα να αλλάζει τον τύπο των μεταβλητών δυναμικά, σύμφωνα με τα δεδομένα που κάθε χρονική στιγμή είναι αποθηκευμένα σε αυτές. Διασυνδέσεις με πολλά διαφορετικά συστήματα βάσεων δεδομένων Έχει ενσωματωμένες βιβλιοθήκες για πολλές συνηθισμένες διαδικασίες διαδικτύου Ευκολία μάθησης και χρήσης. Η σύνταξη της Php βασίζεται σε άλλες γλώσσες προγραμματισμού, βασικά στη C και στην Perl Φορητότητα - Είναι διαθέσιμη για πολλά λειτουργικά συστήματα Διαθεσιμότητα του κώδικα προέλευσης Παρέχεται δωρεάν Σελίδα 14 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου 3.2.2 H PHP και το Joomla! Όπως είπαμε και στην προηγούμενη ενότητα η PHP για να μπορέσει να εκτελεστεί σωστά διαφοροποιείτε όταν αυτή είναι σε μία εφαρμογή του Joomla! έτσι για να είναι σωστή η σύνταξη των εντολών θα πρέπει να ο κώδικας μας να είναι γραμμένος σύμφωνα με τα πρότυπα (API) του Joomla! James Kennard (2007) Για να γίνει πιο κατανοητό αυτό θα δούμε ως παράδειγμα την εκτέλεση μίας εντολής MySQL από την συμβατή php και πώς αυτή πρέπει να διαμορφωθεί ώστε να είναι σύμφωνη με το API του Joomla! Εντολές php $query = "SELECT * FROM record WHERE rjd='$rjd"'; $result = mysql_query($query); $row = mysql_fetch_array($result); $r_id = $row['r_id']; $record_date = $row['record_date']; Εντολές php-joomla $query = "SELECT * FROM # vsb_record WHERE r_id = ".$recordjd.""; $rows = $database->loadobjectlist(); foreach ($rows as $row) { $r_id = $row->r_id; $record_date = $row->record_date; Σελίδα 15 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο Joomla! 3.3 MySQL Η MySQL είναι ένα σύστημα διαχείρισης σχεσιακών βάσεων δεδομένων (relational database management system). Η MySQL είναι ένα πολύ γρήγορο και δυνατό, σύστημα διαχείρισης βάσεων δεδομένων, Adhicipta R. Wirawan (2009). Μια βάση δεδομένων σας επιτρέπει να αποθηκεύετε, να αναζητάτε, να ταξινομείτε και να ανακαλείτε τα δεδομένα αποτελεσματικά. Ο MySQL διακομιστής ελέγχει την πρόσβαση στα δεδομένα σας, για να μπορούν να δουλεύουν πολλοί χρήστες ταυτόχρονα, για να παρέχει γρήγορη πρόσβαση και να διασφαλίζει ότι μόνο πιστοποιημένοι χρήστες μπορούν να έχουν πρόσβαση, Yuhefizar (2009). Συνεπώς η MySQL είναι ένας πολυνηματικός διακομιστής πολλαπλών χρηστών. Χρησιμοποιεί την SQL ( Structured Query Language ) την τυπική γλώσσα ερωτημάτων για βάσεις δεδομένων, παγκόσμια, Tessa Blakeley Silver (2007).. Με τη χρήση της MySQL είναι εύκολη η πρόσβαση σ' αυτές τις πληροφορίες χρησιμοποιώντας μια γλώσσα συγγραφής σεναρίων στην πλευρά του διακομιστή (server-side scripting languages), όπως είναι η PHP. 3.3.1 Π λεονεκτήματα χρήσης MySQL Είναι ένα πολύ γρήγορο και δυνατό σύστημα διαχείρισης βάσεων δεδομένων Ο MySQL διακομιστής ελέγχει την πρόσβαση στα δεδομένα, για να μπορούν να δουλεύουν πολλοί χρήστες ταυτόχρονα Μπορούν να υπάρχουν ταυτόχρονα περισσότερες από μια συνδέσεις με τη βάση χωρίς να υπάρχουν πολλαπλά αντίγραφά της, όπως συμβαίνει με άλλα συστήματα βάσεων δεδομένων Η απόδοσή της είναι καλύτερη σε μεγαλύτερο όγκο δεδομένων Σελίδα 16 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου Είναι πιο κατάλληλη για χρήση στο Internet Παρέχει ευκολίες στο backup Είναι ιδιαίτερα βελτιωμένη σε ταχύτητα για την ανάκτηση δεδομένων Είναι συμβατή και μεταφέρσιμη σε διάφορες πλατφόρμες και για διάφορα εργαλεία ανάπτυξης Παρέχεται δωρεάν Η MySQL είναι λογισμικό ανοιχτού κώδικα. Σελίδα 17 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο Joomla! 3.3.2 Η χρήση της MySQL στην τράπεζα θεμάτων Η τράπεζα θεμάτων χρησιμοποιεί την MySQL ώς βάση δεδομένων που εκεί αποθηκεύονται όλα τα δεδομένα. Οι εξουσιοδοτημένοι χρήστες της ηλεκτρονικής υπηρεσίες δημιουργούν εγγραφές στην βάση δεδομένων και αποθηκεύουν αρχεία στον υπεύθυνο διακομιστή. Τα οποία εμφανίζονται αργότερα με την μορφή αποτελεσμάτων στους χρήστες της εφαρμογής. Ή δομή της βάσης δεδομένων που έχει δημιουργηθεί να την λειτουργία της εφαρμογής παρουσιάζεται στο παρακάτω διάγραμμα οντοτήτων συσχετίσεων. 3 0 jo s v s b le s s o n s 8 l_d : in t (ll) unsigned lessons name varchar(100 ' ' 8 permanent : tinyint(l) ios vsb teachers r j d : int(loo) unsigned 0 record date : date D record_lesson : varchar(loo) I record teacher : varcharl'100) 8 id : smallint(5) unsigned ID record second teacher.'archar(loo) Si f_name : char(5q) D record_semester : varchar(20) if1l_name : ctiar(50) I D record type : varcharl'20) 8 id_user : smallint(5) unsigned ID record_proodos : varchar(20) 8 id_teacher_level : tinyint(3) unsigned =rcr D record description : varcharl'300 D record_shared : varchar(lo) ao 8 id : in till) jo s u s e r s i1name : varchar(so) D username : varchar(25) email : varcharf 100) D password : varcharf 100] I 1 usertype : varchar(25) 8 block : tinyint(4) 8 sendemail : tinyint(4) 8 gid : tinyintl.3) unsigned 0 registerdate : datetime lastvsitdate : datetime D activation : varchar(l00] ΡϊΓ='"Ξ : := - ao jo s v s b s e m e s te r 8 s_id : in t (ll) unsigned f D semester. varchar(loo) rarchar(50) ao jo s v s b p r o o d o i 8 p_id : in t(ll) unsigned lh p_name : varchar(loo) Διάγραμμα 1 Διάγραμμα οντοτήτων συσχετίσεων της τράπεζας θεμάτων Σελίδα 18 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου 3.4 Javascript Η JavaScript είναι μια μικρή και εύκολη στην εκμάθησή της γλώσσα σεναρίων (scripting language) η οποία επεκτείνει τη δράση της γλώσσας HTML, η JavaScript δημιουργήθηκε το 1995 από τον Brendan Eich της εταιρείας Netscape Communications με την βοήθεια της εταιρείας Sun Microsystems, Brandon Dawson, Tom Canavan (2008). Το αρχικό όνομα της γλώσσας ήταν Livescript αλλά για εμπορικούς λόγους μετονομάστηκε σε JavaScript. Ο τίτλος JavaScript δημιουργεί κάποια σύγχυση επειδή παραπέμπει στην Java, με την οποία δεν υπάρχει καμία σχέση. Η δημιουργία εφέ εναλλαγής εικόνων (rollovers), η προβολή διαφανειών (slide shows), τα "μπισκότα (cookies) κ.α.,έχουν καταστήσει την JavaScript δημοφιλή παγκοσμίως μεταξύ των κατασκευαστών ιστοσελίδων, Dan Rahmel (2008). Με τη χρήση της JavaScript,οι ιστοσελίδες αποκτούν δυναμική εμφάνιση και γίνονται πιο αλληλεπιδραστικές με τον χρήστη. Οι εφαρμογές αυτές μπορούν να εκτελούνται είτε στο πρόγραμμα περιήγησης του χρήστη,είτε σε ένα διακομιστή του Διαδικτύου. Για να μπορεί ένα πρόγραμμα περιήγησης να εκτελέσει ένα σενάριο γραμμένο σε JavaScript πρέπει να διαθέτει έναν ερμηνευτή (JavaScript Interpreter). Το σενάριο της JavaScript ενσωματώνεται στον κώδικα HTML της ιστοσελίδας. Τα πιο σημαντικά από τα προγράμματα περιήγησης με ενσωματωμένο ερμηνευτή JavaScript είναι ο Internet Explorer,o Mozilla Firefox και το Opera, James Kennard (2007). 3.5 AJAX H A.J.A.X είναι μια προγραμματιστική τεχνική του web που συνδυάζει υπάρχουσες τεχνολογίες [JavaScript και XML] ώστε να καταστήσει την επικοινωνία client - server πιο άμεση και τις σελίδες που το χρησιμοποιούν πιο ζωντανές, Tim Schürmann (2007). Σελίδα 19 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο Joomla! Το κύριο χαρακτηριστικό μιας web σελίδας που χρησιμοποιεί A.J.A.X. είναι η άμεση ενημέρωση της με νέο περιεχόμενο χωρίς να χρειάζεται να ξαναφορτωθεί εξ ολοκλήρου. Επίσης, η AJAX χρησιμοποιεί τεχνολογίες: XHTML και CSS για σχεδιαστικούς λόγους ( Αντί XHTML μπορεί να χρησιμοποιεί και XML ανάλογα με την υλοποίηση ) Το DOM ( Document Object Model ) μέσω της JavaScript για την δυναμική αναπαράσταση των πληροφοριών. Το αντικείμενο XMLHttpRequest που απαιτείται για την ασύγχρονη επικοινωνία του client με τον server Σελίδα 20 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου Κεφάλαιο 4: Η δομή του Joomla! 4. 1 Εισαγωγή Τα κυριότερα δομικά χαρακτηριστικά του Joomla όπως αναφέρονται από τον Dan Rahmel (2009) είναι: 1. Δημόσιο τμήμα (Front End) 2. Περιοχή διαχείρισης (Back End) 3. Μενού 4. Εφαρμογές (Components) 5. Ενθέματα (Modules) 6. Πρόσθετα (plug-ins) Το δημόσιο τμήμα είναι στην ουσία αυτό που βλέπει ο τελικός χρήστης. Μέσα στο δημόσιο τμήμα βρίσκονται τα άρθρα, τα μενού και γενικά όλα τα στοιχεία που θέλουμε να εμφανίζονται στην ιστοσελίδα, James Kennard (2007). Η περιοχή διαχείρισης είναι το «εργαστήριο» του Joomla. Μέσα από την περιοχή διαχείρισης ο διαχειριστής μπορεί να προσθέτει περιεχόμενο, να εμφανίζει ή να αποκρύπτει στοιχεία, να δημιουργεί χρήστες και γενικά να εκμεταλλεύεται όλες τις δυνατότητες του Joomla. Το μενού είναι τα αντικείμενα με τα οποία ο χρήστης μπορεί να πλοηγείται στην ιστοσελίδα. Μπορεί να είναι οριζόντια ή κατακόρυφα. Τα μενού δημιουργούνται δυναμικά και συνδέονται με αντικείμενα του Joomla (ενότητες, κατηγορίες, άρθρα). Σε μία ιστοσελίδα Joomla ο διαχειριστής έχει την δυνατότητα να δημιουργήσει όσα μενού επιθυμεί. Σελίδα 21 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο Joomla! Οι εφαρμογές χρησιμοποιούνται για να μπορεί το Joomla να επεκτείνεται, άλλες είναι εμπορικές και άλλες ελεύθερης διανομής εφαρμογές. Μερικές από αυτές είναι εφαρμογές για e-shop, για gallery φωτογραφιών και για e learning. Τα ενθέματα είναι τα "κουτιά" μέσα στα οποία εμφανίζεται το περιεχόμενο, οι εφαρμογές, τα πρόσθετα και γενικά όλα τα αντικείμενα που εμφανίζονται στο Δημόσιο τμήμα, Μαρκατσέλας Μανώλης (2008). Τα πρόσθετα είναι κομμάτια κώδικα τα οποία εκτελούν κάποιες ειδικές λειτουργίες. Πχ ένα πρόσθετο είναι η μηχανή αναζήτησης που έχει το Joomla για να μπορεί ο χρήστης να αναζητεί περιεχόμενο μέσα στην ιστοσελίδα μας Cory Webb (2009). 4.2 Ενθέματα (Modules) 4.2.1 Ενθέματα ιστότοπου Τα ενθέματα είναι τα αντικείμενα μέσα στα οποία μπορούν να εμφανίζονται πληροφορίες. Η θέση τους καθορίζεται από το αρχείο index.php του επιλεγμένου template ενώ το στυλ της εμφάνισης τους από το αρχείο css του template, Chris Davenport (2009). Κάθε ένθεμα πρέπει να έχει μοναδικό όνομα ώστε να μην μπερδεύεται με τα άλλα. Τα ενθέματα μπορούν να περιέχουν μενού, διαφημίσεις ψηφοφορίες, άλλες εφαρμογές ή περιεχόμενο κατ' επιλογήν. Μπορούν να δημιουργηθούν αντίγραφα ενθεμάτων και να τοποθετηθούν σε διαφορετικά σημεία στον ιστότοπο. Επίσης μέσα από τη διαχείριση και τις παραμέτρους μπορεί να οριστεί πότε θα εμφανίζονται καθώς και σε ποιους. Σελίδα 22 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου 4.2.2 Διαχείριση ενθεμάτων Για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε τα ενθέματα που έχουμε εγκατεστημένα στην ιστοσελίδα επιλέγουμε από το μενού Επεκτάσεις -> Διαχείριση ενθεμάτων. Στη γραμμή εργαλείων υπάρχουν τα κουμπιά εντολών: Ενεργοποίηση: Επιλέγοντας το ένθεμα που θέλουμε και πατώντας το κουμπί Ενεργοποίηση, το ένθεμα αυτό γίνεται ορατό στον ιστότοπο μας. Απενεργοποίηση: Επιλέγοντας το ένθεμα που θέλουμε και πατώντας το κουμπί Απενεργοποίηση, το ένθεμα αυτό παύει τη δημοσίευση του στον ιστότοπο. Αντιγραφή: Την επιλογή αυτή τη χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να αντιγράψουμε ένα ένθεμα. Επιλέγουμε το ένθεμα που θέλουμε και πατάμε το κουμπί Αντιγραφή. Το ένθεμα αντιγράφεται αλλά εξ' ορισμού είναι απενεργοποιημένο. Διαγραφή: Κάποιο ένθεμα που δε χρειαζόμαστε και δε θέλουμε να εμφανίζεται στον ιστότοπο μας μπορούμε να το μετακινήσουμε στα απορρίμματα. Πολλές φορές μπορεί να μην χρειαστεί να το κάνουμε αφού και η απόσυρση του ενθέματος στην ουσία έχει τα ίδια αποτελέσματα. Επεξεργασία: Την επιλογή αυτή τη χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να αλλάξουμε τις ιδιότητες ενός ενθέματος. Νέο: Δημιουργία νέου ενθέματος. Βοήθεια: On-line βοήθεια σχετικά με την ενότητα. Στον πίνακα με τις επιλογές διαχείρισης ενθεμάτων βλέπουμε τις εξής στήλες: Σελίδα 23 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο Joomla! #: Ο αύξων αριθμός του ενθέματος. Ο: Πλαίσιο επιλογής του ενθέματος για μετέπειτα επεξεργασία. Όνομα Ενθέματος: Είναι το όνομα του ενθέματος έτσι όπως εμφανίζεται στον ιστότοπο. Εάν κάνουμε κλικ πάνω στο όνομα ενεργοποιούν την κατάσταση επεξεργασίας. Ενεργοποιημένο: Ενθέματα που είναι δημοσιευμένα. Μπορούμε να αλλάξουμε την κατάσταση τους κάνοντας κλικ πάνω στο εικονίδιο. Ταξινόμηση: Στην ταξινόμηση και χρησιμοποιώντας τα βελάκια πάνω και κάτω μπορούμε να ορίσουμε την σειρά εμφάνισης των ενθεμάτων. Δηλαδή ποιο θα φαίνεται πρώτο, δεύτερο κ.λπ. Αφού επιλέξουμε την σειρά που θέλουμε κάνουμε κλικ στο εικονίδιο της δισκέτας που βρίσκεται δίπλα στη λέξη ταξινόμηση ώστε να αποθηκευτεί. Επίπεδο Πρόσβασης: Εδώ βλέπουμε σε ποιο επίπεδο πρόσβασης θα είναι ορατό το ένθεμα. Δημόσιο σημαίνει ότι θα είναι ορατό από όλους. Θέση: Εδώ βλέπουμε τη θέση που θα έχει το ένθεμα μας μέσα στο template. Σελίδες: Εδώ φαίνεται σε ποιες σελίδες του ιστότοπου μας θα είναι ορατό το ένθεμα. Είδος: Εδώ βλέπουμε το είδος του ενθέματος και σε τι αντιστοιχεί. Α/Α Στοιχείου: Ο αύξων αριθμός που δίνεται στο ένθεμα μενού από το Joomla. Εμφάνιση: Μέσα από αυτή τη λίστα επιλέγουμε τον αριθμό των ενθεμάτων που θέλουμε να εμφανίζονται σε μία οθόνη. Στην ίδια περιοχή της εμφάνισης βλέπουμε και τις εξής επιλογές: Σελίδα 24 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου Κουμπί Έναρξη: Μας μεταφέρει στην πρώτη σελίδα των ενθεμάτων. Κουμπί Προηγούμενο: Μας μεταφέρει στην προηγούμενη σελίδα των ενθεμάτων από αυτή που βρισκόμαστε. Αριθμοί σελίδων: Πατώντας σε κάποιον από αυτούς τους αριθμούς μας μεταφέρει και στην αντίστοιχη σελίδα ενθεμάτων. Κουμπί Επόμενο: Μας μεταφέρει στην επόμενη σελίδα των ενθεμάτων από αυτή που βρισκόμαστε. Κουμπί Τέλος: Μας μεταφέρει στην τελευταία σελίδα των ενθεμάτων. Φίλτρο: Πληκτρολογούμε μία λέξη ή περισσότερες μέσα στο πεδίο και πατάμε το κουμπί Μετάβαση για να φιλτράρουμε τις εγγραφές και να μας εμφανίσει μόνο αυτές που πληρούν τα κριτήρια που έχουμε θέσει. Πατάμε το κουμπί επαναρύθμιση ώστε να επανεμφανιστούν όλες οι εγγραφές. Επιλέξτε Πρότυπο: Φίλτρο το οποίο εμφανίζει τις εγγραφές ανάλογα με το πρότυπο που έχουμε επιλέξει. Επιλέξτε Θέση: Φίλτρο το οποίο εμφανίζει τις εγγραφές ανάλογα με τη θέση που έχουμε επιλέξει. Επιλέξτε Είδος: Φίλτρο το οποίο εμφανίζει τις εγγραφές ανάλογα με το είδος που έχουμε επιλέξει. Επιλέξτε Κατάσταση: Φίλτρο το οποίο εμφανίζει τις εγγραφές ανάλογα με την κατάσταση που έχουμε επιλέξει. Κοινές παράμετροι για όλα τα ενθέματα Τίτλος: Ε ίναι ο τίτλος του ενθέματος που θα εμφανίζεται στον ιστότοπο Σελίδα 25 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο Joomla! Εμφάνισε Τίτλο: Επιλέγουμε εάν θα εμφανίσουμε τον παραπάνω τίτλο. Ενεργοποιημένο: Επιλέγουμε την ενεργοποίηση του ή όχι. Θέση: Επιλέγουμε τη θέση του ενθέματος μέσα στο template. Ταξινόμηση: Εδώ μπορούμε να καθορίσουμε την ταξινόμηση των ενθεμάτων Επίπεδο Πρόσβασης: Ορίζουμε σε ποιους χρήστες θα είναι ορατό το ένθεμα. Α/Α: Ε ναι ο αριθμός που δίνει στο ένθεμα το Joomla. Σύνδεση Μενού: Εδώ ορίζουμε σε ποιες σελίδες μέσω των μενού θα είναι ορατό το ένθεμά μας. Όλα: Θα εμφανίζεται σε όλες τις σελίδες. Κανένα: Δε θα εμφανίζεται πουθενά. Επιλογή Στοιχείου/ων Μενού από τη Λίστα: Επιλέγουμε εμείς που θέλουμε να εμφανίζεται. Με τη χρήση του πλήκτρου Ctrl μπορούμε να κάνουμε πολλαπλές επιλογές. Προσωρινή Αποθήκευση: Επιλέγουμε εάν θέλουμε να αποθηκεύονται προσωρινά το περιεχόμενο του ενθέματος. Χρόνος Προσωρινής Αποθήκευσης: Χρόνος που μεσολαβεί μέχρι την επόμενη προσωρινή αποθήκευση. Σελίδα 26 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου 4.3 Εφαρμογές (Components) Οι εφαρμογές εγκαθίστανται ξεχωριστά από την αρχική εγκατάσταση του Joomla, οι εφαρμογές είναι γραμμένες σε php αλλά χρησιμοποιούν το API του Joomla και έτσι μπορούν να είναι συμβατές με αυτό, Michelle M. Griffin (2008). Τα components είναι συνήθως εφαρμογές που δημιουργούνται από τρίτους κατασκευαστές και ο χρήστης έχει την ευθύνη εάν η λειτουργία τους είναι επιβλαβής για το υπόλοιπο ιστοχώρο ή εάν πραγματικά λειτουργούν ως εργαλεία. Αυτές οι εφαρμογές πωλούνται, μέσω internet από διάφορες εταιρίες ή ιδιώτες που παράγουν λογισμικό, ή δύνονται για δωρεάν χρήση. Πολλές φορές υπάρχουν δύο εκδόσεις των εφαρμογών μία επαγγελματική η οποία πωλείτε και μία δωρεάν με λιγότερες φυσικά δυνατότητες. Ο τρόπος εγκατάστασης και διαχείρισης ενός component είναι ίδιος με αυτό των modules. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πως τα components είναι αυτά που κάνουν το Joomla! τόσο εύχρηστο και μοναδικό, ο χρήστης έχει στην επιλογή του χιλιάδες components για οποιαδήποτε χρήση. 4.4 Πρότυπα (Templates) Τα πρότυπα χρησιμεύουν για να διαχωριστεί το περιεχόμενο από την εμφάνιση. Στα πρότυπα ορίζονται τα χρώματα, η θέση των ενθεμάτων, και γενικά όλη η σχεδίαση της ιστοσελίδας, Hagen Graf (2008). Τα πρότυπα επίσης, είναι αυτά που δίνουν την διαφορετική δομή των ιστοσελίδων που είναι κατασκευασμένες με το Joomla! και είναι αυτά που παίζουν το σημαντικότερο ρόλο στην παρουσίαση της ιστοσελίδας, Chris Davenport (2009). Σελίδα 27 από 93

Τράπεζα θεμάτων βασισμένη στο Joomla! Τα πρότυπα πωλούνται ή είναι ελεύθερα για χρήση σε διάφορες τοποθεσίες λογισμικού στο ίπίθηθί και συνήθως κατασκευάζονται από γραφίστες. Κεφάλαιο 5: Διαφορές της παλαιάς με την νέα τράπεζα θεμάτων Η νέα τράπεζα θεμάτων του τμήματος χρησιμοποιεί την τεχνολογία του Joomla! για τις λειτουργίες του, αυτό σημαίνει πως όλες οι διεργασίες του προγράμματος γίνονται με απόλυτη συμβατότητα με το υπόλοιπο ιστοχώρο. Επίσης, έχουν πραγματοποιηθεί μία σειρά από λειτουργικές βελτιώσεις όπως αναφέρονται παρακάτω: 1. Βελτίωση ονοματολογίας αρχείων με την αυτόματη αλλαγή του ονόματος του αρχείου σε λατινικούς χαρακτήρες. 2. Εμφάνιση 2ου εισηγητή στη ίδια γραμμή 3. Φιλικότερο περιβάλλον διαχείρισης 4. Εισαγωγή ημερομηνίας μέσω ημερολογίου 5. Άμεση και εύκολη εγγραφή-διαχείριση-διαγραφή εγγραφών 6. Αυτόματη προσθήκη εξαμήνων 7. Μαζική εισαγωγή εισηγητών 8. Εισαγωγή συμπιεσμένων αρχείων rar 9. Δέσμευση στους τύπους και στο μέγεθος αρχείων για αποτροπή κακόβουλης χρήσης του προγράμματος 10. Η νέα τράπεζα θεμάτων μπορεί να εγκατασταθεί σε οποιοδήποτε site που χρησιμοποιεί την τεχνολογία του Joomla! Σελίδα 28 από 93

Πτυχιακή του Βαλάντη Στεργιόπουλου Πιο αναλυτικά, Με την βελτίωση της ονοματολογίας των αρχείων, πετυχαίνουμε μετατροπή του ονόματος των αρχείων με λατινικούς χαρακτήρες, έτσι λύνετε το πρόβλημα των ελληνικών ονομάτων των αρχείων που προκαλούσε το αδύνατο downloading των αρχείων. Η εμφάνιση και του δεύτερου εισηγητή σε μία γραμμή μας δίνει την δυνατότητα στις αναζητήσεις των φοιτητών, αλλά και στην λίστα εγγραφών των εισηγητών να έχουν πιο συμπυκνωμένα τα δεδομένα ώστε να είναι πιο εύκολα αναγνώσιμα και η εμφάνιση αυτών θα είναι πιο εύκολη. Με τον όρο φιλικότερο περιβάλλον διαχείρισης εννοείτε η ευκολότερη μετατροπή των δεδομένων ενώ τα γραφικά την σελίδας διαχείρισης είναι πιο ξεκούραστα για τον χρήστη. Η ημερομηνία στην νέα τράπεζα θεμάτων καταχωρείτε μέσω javascript ημερολογίου, όπου ο χρήστης όταν ξεκινά μία νέα εγγραφή δεν χρειάζεται να καταχωρεί απ' ευθείας την ημερομηνία αλλά η εισαγωγή της γίνεται αυτόματα κάνοντας κλικ στην ημερομηνία από το ημερολόγιο. Μέσω της ενοποιημένης σελίδας διαχείρισης εγγραφών η επεξεργασία της κάθε εγγραφής γίνεται πολύ πιο εύκολα από την παλαιά τράπεζα θεμάτων, ενώ έχουν προστεθεί επιβεβαιωτικά μηνύματα και γραφικά για πιο άμεση χρήση της εφαρμογής. Η εφαρμογή έχει την δυνατότητα να προσθέτει αυτόματα το τρέχων εξάμηνο, σύμφωνα με την τρέχουσα ημερομηνία του server προσθέτει το Σελίδα 29 από 93