ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 4.12.2013 SWD(2013) 496 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση {COM(2013) 857 final} {SWD(2013) 495 final} EL EL

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η πρακτική άσκηση έγινε σημαντική δίοδος για την είσοδο στην αγορά εργασίας των νέων 1. Παρά το ότι οι περίοδοι πρακτικής άσκησης αποτελούν όλο και πιο πολύ ένα σύνηθες χαρακτηριστικό των αγορών εργασίας, η εξάπλωσή τους συνοδεύτηκε από αυξανόμενες ανησυχίες ως προς το μαθησιακό περιεχόμενο και τους όρους εργασίας. Για να διευκολυνθεί πραγματικά η πρόσβαση στην απασχόληση, η πρακτική άσκηση πρέπει να προσφέρει ποιοτικό μαθησιακό περιεχόμενο και κατάλληλους όρους εργασίας και δεν θα πρέπει να λειτουργεί ως φθηνό υποκατάστατο των κανονικών θέσεων εργασίας. Ύστερα από τις επανειλημμένες εκκλήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 2 και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 3, η Επιτροπή δρομολόγησε πέρσι διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους και εξήγγειλε ότι θα παρουσιάσει ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση έως τα τέλη του 2012 4. Η εκτίμηση επιπτώσεων αποβλέπει στον εντοπισμό και την ανάλυση πολιτικών επιλογών που θα μπορούσαν να αυξήσουν το ποσοστό των ποιοτικών θέσεων πρακτικής άσκησης, ιδίως με την υιοθέτηση προτύπων για βέλτιστη πρακτική και την αποτροπή τοποθέτησης σε υποτυπώδεις θέσεις άσκησης. Η εκτίμηση επιπτώσεων βασίζεται στο αναλυτικό έγγραφο που παρουσίασε η Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2012 στο πλαίσιο της διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους 5 για ένα πλαίσιο ποιότητας στην πρακτική άσκηση. Προστίθενται δεδομένα, που δεν ήταν πριν διαθέσιμα, σχετικά με τον αριθμό και την ποιότητα των θέσεων πρακτικής άσκησης, δίνονται νέα στοιχεία από τα οποία φαίνεται ότι η ελάχιστα ποιοτική πρακτική άσκηση δεν προσφέρει προοπτικές στους ασκουμένους και διατυπώνονται προτάσεις για ένα πλαίσιο ποιότητας στην πρακτική άσκηση που ενισχύει αποτελεσματικά την απασχολησιμότητα των ασκουμένων. Νέες προτάσεις για τη διαφάνεια έχουν ως στόχο την ευκολότερη πρόσβαση των νέων σε ποιοτικότερη πρακτική άσκηση από αυτήν που παρέχεται σήμερα. 2. ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Δημόσια διαβούλευση Η Επιτροπή ζήτησε τη γνώμη ευρέος φάσματος ενδιαφερόμενων μερών για τα προβλήματα σχετικά με την πρακτική άσκηση και τις δυνατές λύσεις. Τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων αυτών αναφέρθηκαν εκτεταμένα στο προαναφερόμενο αναλυτικό έγγραφο. Στη δημόσια διαβούλευση του 2012, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, οι ΜΚΟ, οι οργανώσεις νέων, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι πολίτες που απάντησαν υποστήριξαν γενικά την πρωτοβουλία της Επιτροπής. Ενώ σε γενικές γραμμές, οι εργοδοτικές οργανώσεις, 1 2 3 4 5 Σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που πραγματοποιήθηκε το 2013 (Έκτακτο Ευρωβαρόμετρο 378), το 74 % και πλέον όσων απάντησαν πραγματοποίησαν πρακτική άσκηση και όχι μαθητεία το ποσοστό ήταν 77 % περισσότερο από μια φοιτητική εργασία και 43 % περισσότερο από αυτούς που δεν είχαν καμία τέτοια εμπειρία. Πηγή: Commission elaboration of Eurobarometer Volume B, responses to Q1, p. 1. (Ανάλυση του Ευρωβαρόμετρου από την Επιτροπή, τόμος Β, απαντήσεις στο Q1, σ. 1.) EP 2009/2221(INI), 6.7.2010. Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2012, Φεβρουαρίου 2013 και Ιουνίου 2013. COM (2012) 407 τελικό, Βρυξέλλες, 5.12.2012. COM (2012) 407 τελικό, Βρυξέλλες, 5.12.2012.

τα εμπορικά επιμελητήρια και τα κράτη μέλη υποστήριξαν την πρωτοβουλία, ανέφεραν συχνά την ανάγκη να διατηρηθεί το πλαίσιο επαρκώς ευέλικτο για να ληφθεί υπόψη η ποικιλία των εθνικών πρακτικών. Όσον αφορά τις παραμέτρους που πρέπει να συμπεριληφθούν σε ένα μελλοντικό πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση, οι περισσότεροι συμφώνησαν με την ανάλυση της Επιτροπής (συμβάσεις πρακτικής άσκησης, σαφείς στόχοι και περιεχόμενο, διάρκεια της τοποθέτησης, κατάλληλη κοινωνική ασφάλιση/αμοιβή κ.λπ.). Οι επιχειρήσεις και ορισμένες εργοδοτικές οργανώσεις συμφώνησαν ότι θέματα σχετικά με την αμοιβή και την κοινωνική προστασία δεν εμπίπτουν στη δικαιοδοσία της ΕΕ. Διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους Για την πρωτοβουλία «πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση» πραγματοποιήθηκε διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους σε δύο στάδια, μεταξύ Οκτωβρίου 2012 και Φεβρουαρίου 2013. Ωστόσο, οι κοινωνικοί εταίροι της ΕΕ δεν ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις για πιθανή συμφωνία δυνάμει του άρθρου 154 ΣΛΕΕ συνεπώς, η Επιτροπή αποφάσισε να υποβάλει τη δική της πρωτοβουλία, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις που διατυπώθηκαν στη διαβούλευση. Το πλαίσιο δράσεων για την απασχόληση των νέων που παρουσίασαν οι ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι τον Ιούνιο του 2013 σημείωσε την πρόθεση της Επιτροπής να υποβάλει πρόταση για σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση. Αφού ζητήθηκε η γνώμη των ΜΜΕ μέσω της UEAPME το 2012, πραγματοποιήθηκε έρευνα στις ΜΜΕ μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου 2013 για να διερευνηθεί η ποιότητα των θέσεων πρακτικής άσκησης που παρέχουν οι ΜΜΕ (από τη σκοπιά των εργοδοτών), καθώς και να εξεταστεί το κόστος συμμόρφωσης με τα ενδεχόμενα μέτρα. 3. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 3.1. Ρυθμιστικό πλαίσιο Η μελέτη για την πρακτική άσκηση σκιαγραφεί το ρυθμιστικό πλαίσιο για την πρακτική άσκηση και επισημαίνει ότι αυτό διαφέρει πολύ μεταξύ των διαφόρων τύπων πρακτικής άσκησης και μεταξύ των κρατών μελών. Αφενός, η Γαλλία ρυθμίζει νομοθετικά όλα τα είδη πρακτικής άσκησης, ενώ σε χώρες όπως η Βουλγαρία και το ΗΒ δεν υπάρχει ειδικό νομικό πλαίσιο για τους ασκουμένους. Λιγότερα από τα μισά κράτη μέλη έχουν διατάξεις σχετικά με τη διάρκεια, την αμοιβή και την κάλυψη κοινωνικής προστασίας. Σε 11 κράτη μέλη υπάρχουν ακόμη νομικοί και διοικητικοί φραγμοί για τους ασκουμένους που προέρχονται από άλλο κράτος μέλος, γεγονός που εμποδίζει την ανάπτυξη διακρατικών περιόδων πρακτικής άσκησης. Γενικότερα, δεν υπάρχουν ακόμη διεθνώς συμφωνημένα πρότυπα για τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που πρέπει να έχει η πρακτική άσκηση για να θεωρείται καλής ποιότητας. 3.2. Ορισμός του προβλήματος Τόσο η δημόσια διαβούλευση όσο και η μελέτη για την πρακτική άσκηση καταλήγουν σε ένα φάσμα προβλημάτων που επί του παρόντος απασχολούν την πρακτική άσκηση στην ΕΕ. Υπάρχουν δύο κύριοι τομείς για παρέμβαση σε επίπεδο ΕΕ: ανεπαρκές μαθησιακό περιεχόμενο και μη ικανοποιητικοί όροι εργασίας. 1) Το πρόβλημα του μαθησιακού περιεχομένου αφορά καταγγελίες σύμφωνα με τις οποίες οι ασκούμενοι πραγματοποιούν ασήμαντες εργασίες αντί να λαμβάνουν ουσιαστική κατάρτιση. Αυτό δεν είναι μόνο δεοντολογικό πρόβλημα: αν υπάρχουν πολλές προσφορές πρακτικής άσκησης με ασήμαντο μαθησιακό περιεχόμενο, η πρακτική άσκηση μπορεί να αποκτήσει κακή φήμη και να υπονομευτεί η αποτελεσματικότητά της όσον αφορά τη μετάβαση των νέων από το σχολείο στην απασχόληση.

2) Το ζήτημα των όρων εργασίας συνδέεται με καταγγελίες για πολύωρη εργασία, έλλειψη κάλυψης υγείας, ασφάλειας ή επαγγελματικών κινδύνων, έλλειψη σαφήνειας για τους εφαρμοστέους κανόνες και κανονισμούς, άνιση μεταχείριση κ.λπ. Στην υπόλοιπη ανάλυση, ορίσαμε ως υποτυπώδεις τις θέσεις πρακτικής άσκησης που είναι μη ικανοποιητικές όσον αφορά είτε το μαθησιακό περιεχόμενο είτε τους όρους εργασίας. Εκτός από τα δύο προηγούμενα προβλήματα, τα ενδιαφερόμενα μέρη τόνισαν ότι ένας μεγάλος αριθμός θέσεων πρακτικής άσκησης δεν είναι αμειβόμενες ή προσφέρουν αποζημίωση που δεν καλύπτει τις βασικές ανάγκες διαβίωσης των ασκουμένων. Αυτό δημιουργεί ένα πρόβλημα ισότιμης πρόσβασης 6. Επιπλέον, το γεγονός ότι όλο και περισσότερες θέσεις πρακτικής άσκησης δεν είναι αμειβόμενες θα μπορούσε να δημιουργήσει μια τάση στην αγορά εργασίας όπου οι εργοδότες αντικαθιστούν επ αμοιβή εργαζομένους με ασκουμένους 7. Το ίδιο το ζήτημα της αμοιβής ή αποζημίωσης δεν θα εξεταστεί σε επίπεδο ΕΕ για λόγους επικουρικότητας. Πάντως, μεγαλύτερη διαφάνεια θα επέτρεπε στην αγορά εργασίας να λειτουργήσει πιο αποδοτικά. Ενώ φαίνεται να μην υπάρχουν καταγγελίες για τη μικρή προσφορά εγχώριας πρακτικής άσκησης, υπάρχει μικρή προσφορά διακρατικών θέσεων πρακτικής άσκησης. Tο γεγονός αυτό σηματοδοτεί μια σημαντική χαμένη ευκαιρία όσον αφορά τη μείωση της ανεργίας των νέων μέσω της κινητικότητας, καθώς οι διακρατικές περίοδοι πρακτικής άσκησης θα μπορούσαν να διευκολύνουν την εύρεση εργασίας στο εξωτερικό και υπάρχουν πολλές κενές θέσεις εργασίας στην τοπική αγορά εργασίας. Πόσο κοινά είναι τα σχετικά με την ποιότητα προβλήματα; Πραγματοποιήθηκε έρευνα του Ευρωβαρόμετρου σε 13 000 άτομα στην ΕΕ και στην Κροατία για την εμπειρία τους από την πρακτική άσκηση. Χάρη στις απαντήσεις δόθηκε μια ποσοτική έκφραση στα θέματα ποιότητας. Από την έρευνα φάνηκε ότι οι περισσότερες θέσεις πρακτικής άσκησης ήταν ικανοποιητικές από άποψη ποιότητας, αλλά αρκετές δεν ήταν. Ειδικότερα, για το 18 % των θέσεων πρακτικής άσκησης αναφέρθηκε ότι είχαν ανεπαρκές μαθησιακό περιεχόμενο, ενώ μία στις τέσσερις είχε όρους εργασίας (πλην αμοιβής) που δεν ήταν ανάλογες με των τακτικών μισθωτών όσον αφορά τις ώρες εργασίας, την άδεια κ.λπ. Συνολικά, το 30 % των περιόδων πρακτικής άσκησης ήταν ανεπαρκείς ως προς το μαθησιακό περιεχόμενο ή τους όρους εργασίας. Η πρακτική άσκηση συχνά μειονεκτούσε και στους δύο αυτούς τομείς 8. Όσον αφορά τη διακρατική πρακτική άσκηση, μόνο το 9 % όλων των θέσεων πρακτικής άσκησης γίνονται σε άλλη χώρα. Η αβεβαιότητα για τους όρους εργασίας στο εξωτερικό παρεμποδίζει την ανάπτυξη της διακρατικής αγοράς πρακτικής άσκησης: σύμφωνα με την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 38 % όσων δεν πραγματοποίησαν πρακτική άσκηση στο εξωτερικό, αλλά θα το ήθελαν, ανέφεραν ότι κύρια αιτία ήταν η έλλειψη ενημέρωσης. Η οικονομετρική ανάλυση του Ευρωβαρόμετρου έδειξε ότι όσοι είχαν υποτυπώδη πρακτική άσκηση δεν είχαν πολλές πιθανότητες να βρουν εργασία μετά. Μια ποιοτική πρακτική άσκηση όχι μόνο συνεπάγεται την ευκαιρία προσφοράς, στη συνέχεια, σύμβασης εργασίας από τον ίδιο οργανισμό, αλλά και συνδέεται με μικρότερο κίνδυνο ανεργίας αργότερα. 6 7 8 Σύμφωνα με την έκθεση για τον ελάχιστο εθνικό μισθό (2011) που παρουσίασε η επιτροπή του ΗΒ για τις χαμηλές αμοιβές, η πρακτική άσκηση εξελίσσεται σε προϋπόθεση για την εύρεση εργασίας. Η εν λόγω επιτροπή αναφέρει στην έκθεσή της του 2013 ότι υπάρχει «εκτεταμένη μη καταβολή αμοιβής του ελάχιστου μισθού για απασχόληση σε θέσεις, κατά τα φαινόμενα, κανονικής εργασίας». Όσον αφορά τη μη καταβολή αμοιβής ή τη χαμηλή αμοιβή, περίπου οι μισές από τις περιπτώσεις πρακτικής άσκησης είναι μη αμειβόμενες και ακόμα ένα 25 % δεν προβλέπουν αποζημίωση για την κάλυψη βασικών εξόδων διαβίωσης.

Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν τη σχέση μεταξύ ποιότητας και πρόθεσης για πρόσληψη. Η πρακτική άσκηση ανώτατης ποιότητας προσφέρεται συνήθως από τον οργανισμό που θέλει να προσλάβει προσωπικό. Εξηγείται επίσης η σχέση μεταξύ ποιότητας και αμοιβής η αμοιβή σημαίνει ότι ο οργανισμός υποδοχής είναι πρόθυμος να κάνει κάτι παραπάνω. 3.3. Γενεσιουργά αίτια των προβλημάτων Τα αίτια για την πρακτική άσκηση χαμηλής ποιότητας έχουν σχέση και με την προσφορά και τη ζήτηση. Από την πλευρά της προσφοράς, ο οργανισμός υποδοχής μπορεί να προσφέρει υποτυπώδη πρακτική άσκηση διότι δεν γνωρίζει πώς να διασφαλίσει την ποιότητα (ακούσια χαμηλή ποιότητα) από την άλλη πλευρά μπορεί να γίνεται σκόπιμα η προσφορά χαμηλής ποιότητας πρακτικής άσκησης και λόγω συνειδητής στρατηγικής μεγιστοποίησης του κέρδους. Τα αίτια του προβλήματος διαφέρουν ανάλογα με την περίπτωση. Όσον αφορά την ακούσια χαμηλή ποιότητα, τα αποτελέσματα από τη δοκιμή στις ΜΜΕ δείχνουν ότι πολλές ΜΜΕ δεν εφαρμόζουν τις παραμέτρους ποιότητας που προσδιορίζονται από τη μελέτη για την πρακτική άσκηση, ωστόσο οι περισσότερες δηλώνουν ότι δεν θα θεωρούσαν προβληματική την εφαρμογή των παραμέτρων αυτών. Είναι αδύνατον να μετρηθεί ακριβώς το ποσοστό των θέσεων πρακτικής άσκησης με ακούσια υποτυπώδη ποιότητα, αλλά βάσει των αποτελεσμάτων της δοκιμής στις ΜΜΕ, θα μπορούσαμε να επιχειρήσουμε να προσδιορίσουμε ποσοτικά μεταξύ 20% και 35% τις θέσεις πρακτικής άσκησης με ανεπαρκές μαθησιακό περιεχόμενο. Από πλευράς ζήτησης, ο κύριος λόγος για τον οποίο οι υποψήφιοι υποβάλουν αιτήσεις για πρακτική άσκηση υποτυπώδους ποιότητας είναι η έλλειψη διαφάνειας (ασυμμετρία πληροφόρησης). Η ποιότητα της πρακτικής άσκησης είναι δύσκολο να εκτιμηθεί προτού αυτή αρχίσει και μόλις αρχίσει, ο ασκούμενος δεν έχει ούτε τη δυνατότητα ούτε το κίνητρο να διαμαρτυρηθεί. Συνεπώς, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η αγορά πρακτικής άσκησης χαρακτηρίζεται από ισορροπία όπου ένα ορισμένο ποσοστό της προσφοράς είναι υποτυπώδους ποιότητας. 4. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Νομική βάση Η νομική βάση για την παρούσα πρωτοβουλία είναι το άρθρο 153 ΣΛΕΕ, οπότε η Ένωση υποστηρίζει και συμπληρώνει τις δραστηριότητες των κρατών μελών στον τομέα, μεταξύ άλλων, των όρων εργασίας, της κοινωνικής ασφάλισης και της κοινωνικής προστασίας των εργαζομένων, καθώς και της ενσωμάτωσης των αποκλεισμένων από την αγορά εργασίας και της καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού. Επικουρικότητα Όσον αφορά τα οφέλη από την τυποποίηση, μια λύση σε επίπεδο ΕΕ θα παρουσίαζε διάφορα πλεονεκτήματα: Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ποιότητα που υιοθετούνται ή προτείνονται από διάφορα όργανα σε διάφορες χώρες είναι σχεδόν όμοιες. Οι κύριες διαφορές είναι η αμοιβή και η παρουσία ορισμένων υποχρεωτικών ή δεσμευτικών παραμέτρων, όπως οι περιορισμοί για διαδοχικές περιόδους πρακτικής άσκησης, που συνήθως απουσιάζουν από εθελοντικούς χάρτες. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει μεγάλη ανάγκη για προσαρμογή των προτύπων ποιότητας στις τοπικές συνθήκες. Δεύτερον, μια λύση σε επίπεδο ΕΕ θα είχε οφέλη για την κινητικότητα των ασκουμένων. Οι νέοι θα αποδέχονταν ευκολότερα μια πρόταση πρακτικής άσκησης σε άλλη χώρα, αν υπήρχαν κανόνες ή τυποποιημένες πρακτικές που θα τους βοηθούσαν να κατανοήσουν καλύτερα τι να περιμένουν.

Τρίτον, η εμπειρία δείχνει ότι, λόγω προβλημάτων συντονισμού, ο ορισμός διεθνώς αποδεκτών ποιοτικών προτύπων μπορεί να είναι ταχύτερος αν υπάρχει συντονισμός και υποστήριξη από υπερεθνικά όργανα. Η ΕΕ είναι η πλέον ενδεδειγμένη γι αυτό, καθώς φαίνεται να είναι ελάχιστη έως ανύπαρκτη η αυτόβουλη ανάπτυξη διεθνών ποιοτικών προτύπων. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν, ανεξάρτητα, να λάβουν μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας της πρακτικής άσκησης. Στην πράξη, όμως, κάλεσαν επανειλημμένως την Επιτροπή να εγκρίνει ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση (βλέπε, για παράδειγμα, τα συμπεράσματα τριών πρόσφατων Ευρωπαϊκών Συμβουλίων: Δεκέμβριος του 2012, Φεβρουάριος του 2013 και Ιούνιος του 2013). Σε μια κατάσταση όπου επικρατούν διαφορετικά ρυθμιστικά πλαίσια, θα ήταν χρήσιμο να υπάρχει κοινή κατανόηση για το τι είναι η πρακτική άσκηση και ποια τα ελάχιστα πρότυπα. Αυτό θα βοηθούσε τα κράτη μέλη να διαμορφώσουν πολιτικές και ρυθμιστικές προσεγγίσεις. Με τον τρόπο αυτό, η ΕΕ θα μπορούσε να προσφέρει συγκεκριμένη στήριξη στα κράτη μέλη για την υλοποίηση της κατευθυντήριας γραμμής 8 για την απασχόληση στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», συγκεκριμένα στις προσπάθειες τους «να θεσπίσουν προγράμματα που θα βοηθούν τους νέους να βρουν μια πρώτη απασχόληση, μια επαγγελματική εμπειρία ή να προχωρήσουν σε άλλες σπουδές και να τους παρέχουν ευκαιρίες κατάρτισης, όπως προγράμματα μαθητείας, και να προβλέπουν άμεση παρέμβαση όταν οι νέοι καθίστανται άνεργοι». Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί ένα βασικό εμπόδιο για τη διασυνοριακή κινητικότητα την έλλειψη πληροφόρησης σε έναν τομέα έντονου κατακερματισμού από πλευράς κανονιστικής ρύθμισης και η σύσταση θα ενίσχυε τη στήριξη που παρέχεται από το ERASMUS+. 5. ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Οι γενικοί στόχοι μιας πρωτοβουλίας στον τομέα αυτόν είναι οι ακόλουθοι: 1) Η βελτίωση της ποιότητας της πρακτικής άσκησης, ώστε να αυξηθεί η συμβολή των περιόδων πρακτικής άσκησης σε μια επιτυχή μετάβαση από την εκπαίδευση στην εργασία. 2) Η μείωση της ανεπιτυχούς αντιστοίχισης στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας με την προώθηση της ανάπτυξης διακρατικών θέσεων εργασίας. Για να επιτευχθούν αυτοί οι γενικοί στόχοι, επιλέχθηκαν οι εξής ειδικοί στόχοι: 1) Αύξηση του ποσοστού των ποιοτικών θέσεων πρακτικής άσκησης. 2) Αποτροπή των καταχρηστικών πρακτικών και περιορισμός του κόστους συμμόρφωσης για τους οργανισμούς υποδοχής. 3) Ενίσχυση της πληροφόρησης και διευκόλυνση της πρόσβασης στις διακρατικές θέσεις πρακτικής άσκησης. Οι επιχειρησιακοί στόχοι του προγράμματος είναι οι εξής: 1) Να προβλεφθεί πλαίσιο / πρότυπα / κατευθυντήριες γραμμές που θα χρησιμοποιήσουν τα κράτη μέλη, οι οργανισμοί υποδοχής, οι κοινωνικοί εταίροι ή άλλες οντότητες ως σημεία αναφοράς για την ενίσχυση της ανάπτυξης ποιοτικών θέσεων πρακτικής άσκησης και τη διευκόλυνση διακρατικών θέσεων πρακτικής άσκησης. 2) Να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική υιοθέτηση του πλαισίου αυτού / των προτύπων ή των κατευθυντήριων γραμμών στα μέσα πολιτικής της ΕΕ, ιδίως με την πρωτοβουλία για την

απασχόληση των νέων, τη διαδικασία του ευρωπαϊκού εξαμήνου και τα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ. 6. ΣΥΝΟΧΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ «ΕΥΡΩΠΗ 2020» Το 2010 ανακοινώθηκε, στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας «Νεολαία σε κίνηση» της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», ότι η Επιτροπή θα πρότεινε ένα πλαίσιο ποιότητας για τις περιόδους πρακτικής άσκησης. Η πρωτοβουλία «Ευκαιρίες για τους νέους» του 2011 και η δέσμη μέτρων για την απασχόληση, καθώς και η δέσμη για την απασχόληση των νέων του 2012 επιβεβαίωσε την εν λόγω δέσμευση. Οι ποιοτικές θέσεις πρακτικής άσκησης είναι, επίσης, αναπόσπαστο μέρος της πρωτοβουλίας για τη θέσπιση εγγυήσεων για τους νέους και, συνεπώς, η ανάπτυξή τους είναι βασικός στόχος της πρωτοβουλίας για την απασχόληση των νέων το 2013. Οι κατευθυντήριες γραμμές φαίνεται να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για χώρες με μικρή εμπειρία ή παράδοση εργασίας σε σύμπραξη με τις επιχειρήσεις. Ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση θα βοηθούσε την Επιτροπή να παρακολουθήσει την πρόοδο σχετικά με τις παραπάνω συστάσεις και να υποδείξει περαιτέρω ενέργειες στα κράτη μέλη, όπου χρειάζεται. Επιπλέον, μια τυποποιημένη λύση σε επίπεδο ΕΕ θα ενίσχυε την επέκταση του EURES στην πρακτική άσκηση και τη μαθητεία, όπως ζήτησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα συμπεράσματά του, της 28/29 Ιουνίου 2012. Παρομοίως, απαιτήσεις ποιότητας για την πρακτική άσκηση είναι απαραίτητες για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα τέτοιων περιόδων όταν παρέχονται στο πλαίσιο των εγγυήσεων για τους νέους (βλέπε Σύσταση του Συμβουλίου της 22ας Απριλίου 2013). 7. ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΉΣ Πίνακας 1 Επισκόπηση επιλογών Αριθ. επιλογής Ονομασία Τύπος Σύντομη περιγραφή 0 Βασικό σενάριο - Διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης 1 Πληροφοριακός ιστότοπος Πληροφοριακός χαρακτήρας 2 Εθελοντικό σήμα ποιότητας Πληροφοριακός χαρακτήρας Δημιουργία πληροφοριακού ιστότοπου για τους ασκουμένους με όλους τους κανονισμούς και τα είδη πρακτικής άσκησης ανά κράτος μέλος. Ποιοτικό σήμα για πρακτική άσκηση σε τελείως εθελοντική βάση 3α 3β Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση (απλό) (απλό πλαίσιο) Σύσταση του Συμβουλίου για ένα πλαίσιο ποιότητας Κατευθύνσεις Θα πρέπει να υπογράφεται συμφωνία μεταξύ ασκουμένου και παρόχου. Η συμφωνία να περιλαμβάνει πληροφορίες για στόχους, μαθησιακό περιεχόμενο και παρακολούθηση, διάρκεια, αμοιβή ή αποζημίωση, και κάλυψη κοινωνικής ασφάλισης. Κατευθύνσεις Πληροφορίες για την αμοιβή / αποζημίωση στην προκήρυξη

για την πρακτική άσκηση με ενισχυμένη διαφάνεια (πλαίσιο+διαφάνεια) 4 Οδηγία για ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση + ενισχυμένη διαφάνεια Κανονισμός κενής θέσης + απαιτήσεις διαφάνειας σχετικά με την πολιτική προσλήψεων για μη αμειβόμενους ασκουμένους Το ίδιο με 3β αλλά με τη μορφή οδηγίας 8. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ 8.1. Επιλογή 0 (βασικό σενάριο): Εξετάζοντας τις εξελίξεις, ελάχιστη πρόοδος έχει γίνει για μια αυτόβουλη ανάπτυξη και υιοθέτηση προτύπων ποιότητας σε παγκόσμιο ή ευρωπαϊκό επίπεδο. Λιγοστές είναι οι πρωτοβουλίες από τα κράτη μέλη και παρά το ότι υπάρχει ένας ευρωπαϊκός χάρτης ποιότητας για υποτροφίες και μαθητείες, αυτός συντάχθηκε από οργανώσεις νέων υπό την αιγίδα του ευρωπαϊκού φόρουμ νεολαίας και η αποδοχή του από τις επιχειρήσεις είναι περιορισμένη. Επειδή απουσιάζουν άλλες εθνικές ή ευρύτερα αποδεκτές διεθνείς πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ποιότητας της προσφοράς πρακτικής άσκησης, το συνολικό ποσοστό των περιόδων πρακτικής άσκησης υποτυπώδους ποιότητας είναι πιθανό να αυξηθεί λόγω των συνεπειών της κρίσης ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, να μείνει σταθερό. 8.2. Επιλογή 1 Πληροφοριακός ιστότοπος Η επιλογή 1 συνίσταται στη δημιουργία πληροφοριακού ιστότοπου που θα περιέχει πλήρη και λεπτομερή στοιχεία που θα ανανεώνονται τακτικά για τους κανόνες και τους κανονισμούς που εφαρμόζονται σε όλα τα είδη πρακτικής άσκησης, σε κάθε κράτος μέλος. Ο ιστότοπος, που μπορεί να φιλοξενηθεί στη δικτυακή πύλη EURES, θα συμπεριλάβει συνδέσμους με τις σχετικές αρχές των κρατών μελών. Το εργαλείο αυτό εξετάζει μόνο μια πτυχή του προβλήματος της έλλειψης πληροφόρησης, δηλαδή την έλλειψη γενικών πληροφοριών για το υφιστάμενο εθνικό ρυθμιστικό πλαίσιο. Ωστόσο, ούτε προβλέπει πληροφορίες για την ποιότητα των θέσεων πρακτικής άσκησης που προσφέρονται ούτε δίνει κίνητρα στους οργανισμούς υποδοχής για βελτίωση της ποιότητας της προσφερόμενης πρακτικής άσκησης. Συνεπώς, ο αντίκτυπος της εναλλακτικής αυτής λύσης είναι θετικός για την πρακτική άσκηση αλλά μέτριος, διότι η προβολή των δικαιωμάτων φαίνεται να μην έχει σημαντικό αποτέλεσμα στις εγχώριες θέσεις πρακτικής άσκησης. Μπορεί να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στην προώθηση των διακρατικών περιόδων πρακτικής άσκησης, λόγω της μεγαλύτερης δυσκολίας να βρεθούν πληροφορίες για ξένες χώρες. Συνολικά, το μέτρο αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να συμπληρώσει άλλες λύσεις, και όχι να υιοθετηθεί ως μόνη επιλογή. Ενώ η επιλογή αυτή έχει περιορισμένη αποτελεσματικότητα (διότι είναι απίθανο να αλλάξει την ισορροπία μεταξύ πρακτικής άσκησης υποτυπώδους ποιότητας και ποιοτικής πρακτικής άσκησης) και απόδοση, είναι συνεπής με τον στόχο για την κινητικότητα. 8.3. Επιλογή 2 Εθελοντικό σήμα ποιότητας Η επιλογή 2 συνίσταται στη θέσπιση σήματος ποιότητας σε επίπεδο ΕΕ που θα πιστοποιεί ότι οι οργανισμοί υποδοχής δέχονται εθελοντικά να υιοθετήσουν ορισμένα πρότυπα ποιότητας. Τα κριτήρια για την απονομή του σήματος ποιότητας θα μπορούσαν να διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα ή μεταξύ τομέων διαφορετικά, θα μπορούσαν να οριστούν παρόμοια ή και τα ίδια κριτήρια σε όλη την ΕΕ.

Οι αρχές ποιότητας θα μπορούσαν να αναπτυχθούν σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους και να διευκρινιστούν τα ελάχιστα πρότυπα για το μορφότυπο, το μαθησιακό περιεχόμενο και οι όροι εργασίας της πρακτικής άσκησης. Οι οργανισμοί υποδοχής, δεσμευόμενοι εθελοντικά, θα μπορούσαν να προβάλλονται με το σύνθημα «δίκαιη πρακτική άσκηση» ή κάτι παρόμοιο. Το σήμα ποιότητας θα μπορούσε να περιλαμβάνει δεσμεύσεις για την αμοιβή και την κάλυψη κοινωνικής ασφάλισης. Αυτή η μη ρυθμιστική προσέγγιση έχει το πλεονέκτημα ότι ενθαρρύνει και καθοδηγεί τους οργανισμούς υποδοχής παρέχοντας ένα σημείο αναφοράς για τα πρότυπα ποιότητας, ενώ η εθελοντική φύση της εξασφαλίζει ότι η επιβάρυνση της συμμόρφωσης για τους οργανισμούς υποδοχής θα παραμείνει σε αποδεκτά όρια. Η λύση αυτή θα μπορούσε επίσης να τονώσει και τη διακρατική πρακτική άσκηση. Το κυριότερο μειονέκτημα αυτής της επιλογής είναι ο κίνδυνος να μην εμφανιστούν πολλοί οργανισμοί που θα ήθελαν να αποκτήσουν το σήμα, διότι η ζήτηση για πρακτική άσκηση υπερβαίνει την προσφορά. Το ποσοστό αποδοχής, από τα υπάρχοντα παραδείγματα για σήματα ποιότητας, είναι εξαιρετικά χαμηλό: στην Ιταλία μια δεκάδα εταιρείες έχουν ζητήσει το σήμα «OK stage», ποσοστό αποδοχής 1 στα 10 000. Η κατάσταση δεν φαίνεται να διαφέρει για άλλες χώρες συνεπώς, η λύση αυτή δεν φαίνεται αποτελεσματική. Συνολικά, από άποψη αποτελεσματικότητας, η λύση αυτή θα βοηθούσε στην ανάπτυξη διακρατικών θέσεων πρακτικής άσκησης, αλλά είναι απίθανο να αλλάξει την ισορροπία μεταξύ πρακτικής άσκησης υποτυπώδους ποιότητας και ποιοτικής πρακτικής άσκησης. Από την άλλη πλευρά, η επιλογή αυτή μπορεί να θεωρηθεί αποδοτική, αν ληφθεί υπόψη το σχετικά χαμηλό κόστος. 8.4. Επιλογή 3 Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση Το μέτρο αυτό συνίσταται σε πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση, που θα μεταφερθεί στην εθνική πρακτική και/ή το εθνικό νομικό σύστημα των κρατών μελών. Στη σύσταση θα ζητηθεί από τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι είναι υποχρεωτική η γραπτή συμφωνία για την πρακτική άσκηση, κάτι που δεν συμβαίνει σε πολλά κράτη μέλη. Η συμφωνία θα περιλαμβάνει μια σειρά από συγκεκριμένα στοιχεία που φαίνεται να βελτιώνουν την ποιότητα της εμπειρίας, όπως ο καθορισμός των μαθησιακών στόχων, ο μέντορας, οι όροι εργασίας κ.λπ. Προτείνονται δύο εναλλακτικές λύσεις: η 3α που συνίσταται σε σύσταση του Συμβουλίου, απλή, για κατευθύνσεις ποιότητας. Στην επιλογή 3β το περιεχόμενο του πλαισίου ποιότητας ενισχύεται με τη συμπερίληψη πρόσθετων απαιτήσεων διαφάνειας που θα δώσουν κίνητρα για ποιοτική πρακτική άσκηση και/ή αντικίνητρα για την προσφορά υποτυπώδους πρακτικής άσκησης. 8.4.1. Επιλογή 3 Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση - «απλή» Το πλαίσιο ποιότητας θα απαιτούσε και από τα δύο μέρη να συνάψουν γραπτή συμφωνία για την πρακτική άσκηση. Tα στοιχεία που θα πρέπει να συμπεριληφθούν αντιπροσωπεύουν μια μέση προσέγγιση σε σχέση με αυτά που εισήχθησαν με τις πρόσφατες πρωτοβουλίες διαφόρων ειδών οργάνων.

Πλαίσιο 1 Οι σημαντικότερες συνιστώσες της ποιότητας στη μελέτη για την πρακτική άσκηση Η μελέτη για την πρακτική άσκηση εξέτασε την κατάσταση σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ-27 και για όλα τα είδη πρακτικής άσκησης με σκοπό να υποδείξει τις βέλτιστες πρακτικές, ξεκινώντας από την αρχή ότι μια ποιοτική πρακτική άσκηση θα δώσει τη δυνατότητα στον ασκούμενο να αποκτήσει πρακτικές δεξιότητες που είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες της αγοράς και συμπληρωματικές με τις θεωρητικές σπουδές του, ώστε να ενισχυθεί η απασχολησιμότητά του. Υπάρχει ένας αριθμός αρχών που χαρακτηρίζει μια ποιοτική πρακτική άσκηση. Ένα θεμελιώδες σημείο είναι η υποχρεωτική συμφωνία. Μια ποιοτική πρακτική άσκηση θα πρέπει να βασίζεται σε συμφωνία μεταξύ του ασκουμένου και του οργανισμού υποδοχής (δηλαδή εταιρεία, δημόσια υπηρεσία κ.λπ.). Από την άποψη αυτή, πρέπει να σημειωθεί ότι η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου 2013 για την πρακτική άσκηση αναφέρει ότι μόνο το 62 % των ασκουμένων υπέγραψαν γραπτή συμφωνία 9. Η συμφωνία για την πρακτική άσκηση θα πρέπει να καλύπτει τις ακόλουθες παραμέτρους που η μελέτη εντόπισε ως πλέον σημαντικές: Στόχοι, περιεχόμενο και παρακολούθηση: η πρακτική άσκηση πρέπει να δίνει τη δυνατότητα στον ασκούμενο να αποκτήσει πρακτικές δεξιότητες οι οποίες συμπληρώνουν τη θεωρητική του/της κατάρτιση. Η μελέτη καταλήγει ότι η εγκυρότητα του μαθησιακού περιεχομένου εξασφαλίζεται από έναν προσωπικό επόπτη ή μέντορα που δίνει ο οργανισμός υποδοχής σε κάθε ασκούμενο. Ο ρόλος του επόπτη είναι να καθοδηγεί τον ασκούμενο στην εκτέλεση των καθηκόντων του, να παρακολουθεί την πρόοδό του και να εξηγεί τις γενικές διαδικασίες και τεχνικές της εργασίας. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές ο επόπτης παρέχει αξιολόγηση της επίδοσης του ασκουμένου με τη μορφή σύντομης τελικής αξιολόγησης (1 έως 2 σελίδες), που μπορεί να έχει τη μορφή συστατικής επιστολής. Διάρκεια: Οι θέσεις πρακτικής άσκησης στην ελεύθερη αγορά πρέπει, σε κανονικές συνθήκες, να μην ξεπερνούν τους έξι μήνες. Η σύσταση δεν εφαρμόζεται, ωστόσο, στην υποχρεωτική μεταπτυχιακή κατάρτιση των ιατρών, δικηγόρων, εκπαιδευτικών και άλλων παρόμοιων επαγγελμάτων, που είναι θεσμοθετημένη στα περισσότερα κράτη μέλη και τείνει να έχει μεγαλύτερη διάρκεια και να αποτελεί αντικείμενο ειδικών κανονιστικών ρυθμίσεων 10. Όροι εργασίας: Η συμφωνία θα διευκρινίζει τις ώρες εργασίας και το δικαίωμα σε άδεια, καθώς και τους κανόνες για την άδεια ασθενείας. Αποδοχές/αποζημίωση: Αν το όφελος είναι αμοιβαίο για τον οργανισμό υποδοχής και τον ασκούμενο όσον αφορά τη μεταφορά γνώσεων, ενδέχεται να ενδείκνυται η μη αμειβόμενη πρακτική άσκηση. Για τον λόγο αυτό, η κατευθυντήρια γραμμή για την ποιότητα ορίζει μόνο ότι η γραπτή συμφωνία αναφέρει σαφώς ποια αμοιβή ή αποζημίωση προσφέρεται, αν αυτό προσφέρεται. Διατάξεις κοινωνικής ασφάλισης: Οι διατάξεις κοινωνικής ασφάλισης που εφαρμόζονται στον ασκούμενο πρέπει να είναι σαφείς σε όλα τα μέρη, ιδίως για την ασφάλιση υγείας και την ασφάλιση κατά των επαγγελματικών ατυχημάτων. Στα περισσότερα κράτη μέλη, παρέχεται στους ασκουμένους κοινωνική ασφάλιση από το κράτος ή το εκπαιδευτικό τους ίδρυμα και, συνεπώς, είναι ασφαλισμένοι έναντι κινδύνων υγείας και ατυχημάτων κατά την πρακτική άσκησή τους. Ωστόσο, αν ο ασκούμενος δεν είναι πλέον φοιτητής η κατάσταση μπορεί να μην είναι τόσο σαφής. Αν η πρακτική άσκηση καλύπτεται από σύμβαση εργασίας, ο εργοδότης και ο εργαζόμενος πρέπει να τηρούν τις υποχρεώσεις ασφάλισης όπως προβλέπονται από την εργατική νομοθεσία της οικείας χώρας. Αν δεν συμβαίνει αυτό, η συμβατική ρύθμιση θα πρέπει να προσδιορίζει σε ποια ασφαλιστικά σχήματα πρέπει να συμμετέχει ο οργανισμός υποδοχής ή ο ασκούμενος. Πηγή: Μελέτη για την πρακτική άσκηση (Traineeship study), σ. 127 (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2012) Με την επιλογή αυτή υπάρχει ο κίνδυνος ορισμένοι εργοδότες να σταματήσουν να προσφέρουν θέσεις πρακτικής άσκησης στο μέλλον, αν συνειδητοποιήσουν ότι η πρακτική άσκηση που προσέφεραν δεν ήταν καλής ποιότητας. Ίσως θεωρήσουν ότι ορισμένες 9 10 Έκτακτο Ευρωβαρόμετρο (Flash Eurobarometer) 378, ενότητα 2.1.3, σ. 36. Επίσης, η μελέτη εξαιρεί από τη σύσταση τα αποκαλούμενα «προγράμματα πρακτικής άσκησης» για πρόσληψη σε ανώτερα επίπεδα διοικητικών στελεχών.

παράμετροι του πλαισίου ποιότητας (π.χ. ο προσδιορισμός του μαθησιακού περιεχομένου) θα είχε ως αποτέλεσμα το μεγάλο κόστος για την πρακτική άσκηση. Ωστόσο, αυτός ο δυνητικά αρνητικός αντίκτυπος δεδομένου του διαχειρίσιμου κόστους εφαρμογής φαίνεται πιο θεωρητικός παρά αληθινός, και σε κάθε περίπτωση μπορεί να αντισταθμιστεί από την αύξηση των ποιοτικών περιόδων πρακτικής άσκησης (σαφείς όροι για το τι να αναμένεται ως προς την ποιότητα της πρακτικής άσκησης ενδέχεται να ενθαρρύνουν τους εργοδότες να βελτιώσουν την προσφορά τους). Ένα σημαντικό θέμα που παραμένει είναι η αποτελεσματικότητα του αντίκτυπου στην πρακτική άσκηση υποτυπώδους ποιότητας λόγω προβλημάτων επιβολής της νομοθεσίας. Επιπλέον, οι κανονιστικές λύσεις ενδέχεται να είναι ελάχιστα αποτελεσματικές σε κράτη μέλη με αδύναμους μηχανισμούς επιβολής, τα οποία όμως ενδέχεται να είναι αυτά που τις έχουν περισσότερο ανάγκη. Συνολικά, ένα πλαίσιο ποιότητας που θα υιοθετείτο σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο θα οδηγούσε, κατά πάσα πιθανότητα, σε εύλογη βελτίωση της ποιότητας και της διαφάνειας της πρακτικής άσκησης μεσοπρόθεσμα. Το πλαίσιο ποιότητας είναι μια αναλογική ενέργεια σε επίπεδο ΕΕ που μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου. Συνολικά, από άποψη αποτελεσματικότητας η λύση αυτή θα βοηθήσει στην ανάπτυξη διακρατικών θέσεων πρακτικής άσκησης, αλλά δεν θα αλλάξει σημαντικά την ισορροπία μεταξύ πρακτικής άσκησης υποτυπώδους ποιότητας και ποιοτικής πρακτικής άσκησης. Όσον αφορά την απόδοση, το κόστος συμμόρφωσης είναι χαμηλό και μειώνεται με τον χρόνο. Από την άποψη της συνοχής, η ανομοιόμορφη υλοποίηση μπορεί να μην είναι συνεπής με τον στόχο της κινητικότητας. 8.4.2. Επιλογή 3β Σύσταση του Συμβουλίου για ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση με ενισχυμένη διαφάνεια Η εν λόγω επιλογή θα προσέθετε το στοιχείο της διαφάνειας στο σχέδιο όπως διατυπώθηκε ανωτέρω για ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση. Οι προκηρύξεις θέσεων πρακτικής άσκησης θα έπρεπε να αναφέρουν αν η πρακτική άσκηση αμείβεται ή όχι και, αν αμείβεται, το ύψος της αμοιβής ή της αποζημίωσης. Επιπλέον, οι οργανισμοί υποδοχής που προσφέρουν μη αμειβόμενες περιόδους πρακτικής άσκησης θα έπρεπε, κατά τη σύναψη της συμφωνίας, να κοινοποιήσουν την πολιτική για τις προσλήψεις ειδικότερα, θα έπρεπε να κοινοποιήσουν τον αριθμό των ασκουμένων στους οποίους προσέφεραν σύμβαση επ αμοιβή εργασίας στο τέλος της πρακτικής άσκησης 11 12. Η εν λόγω επιλογή αποσκοπεί στη βελτίωση της λειτουργίας της αγοράς πρακτικής άσκησης αφού βελτιώνει τη διαφάνεια. Οι οργανισμοί υποδοχής μερικές φορές δελεάζουν πιθανούς υποψήφιους με ελκυστικές κατά τα φαινόμενα θέσεις πρακτικής άσκησης, αλλά αποφεύγουν να αποκαλύψουν πληροφορίες για τους οικονομικούς όρους έως την τελευταία στιγμή της διαδικασίας επιλογής, όταν οι υποψήφιοι έχουν καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να επιλεγούν και βρίσκονται σε αδύναμη ψυχολογικά θέση για να διαπραγματευτούν ή να αρνηθούν τη χαμηλόμισθη θέση. Η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου διαπίστωσε ότι αυτό συνέβαινε πολύ συχνά (46 % έναντι 42 % των περιπτώσεων στις οποίες αναφερόταν σαφώς η αποζημίωση). Το μέτρο είναι απλό, δεν έχει πρακτικά κόστος συμμόρφωσης για τη νόμιμη προσφορά πρακτικής άσκησης και αποθαρρύνει τις ασύδοτες πρακτικές. Αναμένεται να έχει απτό 11 12 Για απλούστευση και άλλους λόγους, αυτό έχει εφαρμογή μόνο σε τοποθετήσεις που γίνονται στον ίδιο τόπο με την πρακτική άσκηση. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, όπως και με τις άλλες επιλογές, αυτό δεν θα εφαρμόζεται σε περιόδους πρακτικής άσκησης που οργανώνουν σχολεία, πανεπιστήμια και άλλοι εκπαιδευτικοί οργανισμοί πριν από την αποφοίτηση.

αποτέλεσμα. Η δημοσίευση των όρων αποδοχών στην προκήρυξη της θέσης πρακτικής άσκησης θα είναι γενικά αποδεκτή, δεδομένης της υψηλής αποδοχής - 90 % - στη δοκιμή με τις ΜΜΕ. Η απαίτηση για διαφάνεια ως προς τις πολιτικές πρόσληψης θα είναι προφανώς χαμηλότερη λόγω της καινοτομικής φύσης της πλην όμως το κόστος συμμόρφωσης είναι αμελητέο. Η αποτελεσματικότητα της εν λόγω επιλογής μπορεί να βαθμολογηθεί θετικά, αφού αναμένεται να έχει απτά αποτελέσματα. Επίσης, είναι και αποδοτική λύση, αφού δεν συνεπάγεται κόστος συμμόρφωσης για τη νόμιμη πρακτική άσκηση. 8.5. Επιλογή 4 Οδηγία για ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση Προσανατολισμένη στο περιεχόμενο, η επιλογή αυτή θα ήταν ίδια με την 3β, δηλαδή η πρόταση της Επιτροπής για ένα πλαίσιο ποιότητας στην πρακτική άσκηση μαζί με απαιτήσεις διαφάνειας, αλλά σε αντίθεση με την επιλογή 3β, η πρόταση της Επιτροπής θα έπαιρνε τη μορφή οδηγίας βάσει του άρθρου 153 παράγραφος 2 στοιχείο β) ΣΛΕΕ. Η αποτελεσματικότητα της οδηγίας μπορεί να βαθμολογηθεί θετικά, διότι τα αποτελέσματά της είναι απτά. Επίσης, θα ήταν και αποδοτική λύση αφού δεν συνεπάγεται κόστος συμμόρφωσης για τη νόμιμη πρακτική άσκηση, ενώ αποθαρρύνει τις ασύδοτες πρακτικές. Από άποψη συνοχής, η υλοποίηση σε επίπεδο ΕΕ θα εξασφάλιζε καλύτερη συνέπεια με τον στόχο της κινητικότητας. Παρά τα πλεονεκτήματα αυτά, η εν λόγω επιλογή φαίνεται να είναι λιγότερο αναλογική ως μέτρο σε σχέση με μια σύσταση του Συμβουλίου. Η επιλογή μεταξύ μιας σύστασης του Συμβουλίου και μιας οδηγίας εξαρτάται από την αξιολόγηση της σχετικής σημασίας των αποφάσεων στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο, την ανάγκη να χρησιμοποιηθεί η κινητικότητα για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η ενιαία αγορά για τη μείωση της ανεργίας των νέων και από την ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για βελτίωση των μέτρων γρήγορα και του οφέλους από μια ευρεία, ταυτόχρονη υιοθέτηση σε όλη την ΕΕ. Σε τελική ανάλυση δεν υπάρχει ανάγκη να τεθεί ως στόχος η πλήρης εναρμόνιση των διαφόρων εθνικών νόμων για την πρακτική άσκηση. Η έκδοση σύστασης του Συμβουλίου είναι, συνεπώς, η προτιμώμενη λύση, με τη δυνατότητα προσφυγής σε οδηγία αργότερα, αν η σύσταση του Συμβουλίου αποδειχθεί ανεπαρκής για την κινητοποίηση των κρατών μελών. 9. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Η μεγαλύτερη πρόκληση για την παρακολούθηση του επιπτώσεων από τις εξεταζόμενες επιλογές όσον αφορά την ανάπτυξη της αγοράς πρακτικής άσκησης είναι η έλλειψη σχετικών στατιστικών στον τομέα της πρακτικής άσκησης. Έχουν ήδη γίνει βήματα σε διοικητικό επίπεδο από τη ΓΔ Απασχόλησης ώστε να αντιμετωπιστεί το ζήτημα αυτό με την προσθήκη ενότητας για την πρακτική άσκηση στην έρευνα εργατικού δυναμικού της Eurostat (LFS). Η ενέργεια αυτή ίσως χρειαστεί τρία χρόνια. Στο μεταξύ, θα μπορούσε να οργανωθεί μια μελέτη παρακολούθησης της συνέχειας από το Ευρωβαρόμετρο, για λόγους παρακολούθησης, στα κατάλληλα διαστήματα, αφότου εγκριθούν οι νέοι κανόνες για την πρακτική άσκηση. Ο μορφότυπος της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου του 2013 για την πρακτική άσκηση είναι μια καλή βάση για τη μελλοντική έρευνα παρακολούθησης, καθώς δίνει αναλυτικές πληροφορίες για την ποιότητα της πρακτικής άσκησης. Η ανάλυση του επιπτώσεων στην απασχόληση θα απαιτούσε, ωστόσο, διαχρονική έρευνα. Η μελέτη σκοπιμότητας μιας τέτοιας έρευνας θα πρέπει να συζητηθεί με την Eurostat όταν έχει προχωρήσει η συμπερίληψη της ενότητας στην LFS. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα χρειαστεί επίσης να παρακολουθούν την θέσπιση νέων κανονισμών στα κράτη μέλη ύστερα από την έκδοση σύστασης ή οδηγίας από το Συμβούλιο. Επιπλέον, οι μηχανισμοί συντονισμού του ευρωπαϊκού εξαμήνου μαζί με τους μηχανισμούς εφαρμογής των εγγυήσεων για τους νέους θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην υλοποίηση της σύστασης του Συμβουλίου για την πρακτική άσκηση.