ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015-2016 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/06/2016 ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ ΒΑΘΜΟΣ. ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ.. ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:.ΤΜΗΜΑ:.ΑΡ... ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ( 5 ) ΠΕΝΤΕ ΣΕΛΙΔΕΣ ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΑ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΜΕΡΟΣ: Α (4 μονάδες) Να απαντήσεις ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ και στις δύο (2) ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δυο (2) μονάδες Α1α. Να γράψεις στα φύλλα εξέτασής σου τα γράμματα της στήλης Α και δίπλα από το καθένα τον αντίστοιχο ορθό αριθμό της στήλης Β. Προσοχή: Στη στήλη Β περισσεύει ένα σημείο. ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β Α. Ισλάμ 1. Σχολή Μαγναύρας Β. Βάρδας 2. Πανδέκτης Γ. Ηράκλειος 3. Αποστάτης της Κύπρου Δ. Ραψομάτης 4. Θέματα 5. Κοράνι (4χ0,5=2 μον.) Α1β. Να προσδιορίσεις αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι ορθό ή λάθος, γράφοντας στα φύλλα εξέτασής σου τη λέξη «ορθό» ή «λάθος» δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση: α. Ο Ιουστινιανός υιοθέτησε τον τίτλο «βασιλεύς» με τη χριστιανική προσθήκη «Πιστός εν Χριστώ». β. Οι Σλάβοι δεν εκχριστιανίστηκαν ποτέ. γ. Το διάταγμα των Μεδιολάνων αναγνώρισε στους Χριστιανούς την ελευθερία άσκησης της λατρείας τους. δ. Το καθεστώς συγκυριαρχίας στην Κύπρο υπογράφτηκε μεταξύ Βυζαντινών και Περσών. (4χ0,5=2 μον.) 1
ΜΕΡΟΣ: Β ( 6 μονάδες ) Να απαντήσεις σε ΔΥΟ ( 2 ) ΜΟΝΟ από τις πιο κάτω τρεις ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις ( 3 ) μονάδες. Β1 Να γράψεις κατατοπιστικά σημειώματα για τα πιο κάτω: α. Παιδομάζωμα β. Αγία Σοφία (αρχιτέκτονες, πότε κτίστηκε, αρχιτεκτονικός ρυθμός) γ. Εικονομαχία (ορισμός, πότε εκδηλώθηκε, πρωτεργάτες) Β2 α. Να εξηγήσεις ποιοι αποτελούσαν την τάξη των «δυνατών» στο Βυζάντιο. β. Να γράψεις και να εξηγήσεις δύο (2) μέτρα που πήραν οι Μακεδόνες αυτοκράτορες κατά των «δυνατών». Β3 Χρυσόβουλο του 1082: α. Να καταγράψεις δύο (2) προνόμια που παραχώρησε ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α στους Βενετούς. β. Να αναφέρεις μια (1) συνέπεια από την παραχώρηση αυτών των προνομίων. ΜΕΡΟΣ : Γ ( 6 μονάδες ) Να απαντήσεις σε ΔΥΟ ( 2 ) ΜΟΝΟ από τις πιο κάτω τρεις ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τρεις ( 3 ) μονάδες. «Ο Αλέξιος στοχάστηκε ότι δεν ήταν σε θέση να σηκώσει μόνος του το βάρος αυτού του πολύ σημαντικού αγώνα και συνειδητοποίησε ότι ήταν ανάγκη να συμμαχήσει με τους Ιταλούς. Αυτό έγινε με προφάσεις, έξυπνη χειραγώγηση και επιδεξιότητα. Πράγματι βρήκε μια θεόσταλτη πρόφαση στο ότι οι Λατίνοι θεωρούσαν ανυπόφορο που οι Τούρκοι έλεγχαν τα Ιεροσόλυμα και τον ζωοποιό τάφο του Σωτήρα Χριστού. Έστειλε πρεσβείες στον επίσκοπο της πρεσβυτέρας Ρώμης και σε αυτούς που ονομάζονται βασιλείς και ευγενείς σ αυτές τις περιοχές της Δύσης και, επιστρατεύοντας κατάλληλα επιχειρήματα, παρακίνησε πολλούς να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους και πέτυχε να τους κατευθύνει προς αυτό το σκοπό. Γι αυτό χιλιάδες και μυριάδες απ αυτούς [...] διέσχισαν το Ιόνιο προς την Κωνσταντινούπολη. Ο Αλέξιος, αφού αντάλλαξε όρκους πίστης και έκανε συνθήκες μ αυτούς, εκστράτευσε στην Ανατολή και [...] ανάγκασε γρήγορα τους Πέρσες να εγκαταλείψουν τις χώρες των Ρωμαίων, απελευθέρωσε τις πόλεις και αποκατέστησε τη ρωμαϊκή δύναμη στην Ανατολή.» Θεόδωρος Σκουταριώτης (ιστορικός 13ου αι), στο : Κ. Σάθας, Bibliotheca Graeca medii aevi ( Παρίσι 1894), τ.2, 184-185 2
Γ1.Μελετώντας το πιο πάνω παράθεμα και με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις, να απαντήσεις στα ερωτήματα που ακολουθούν: α. Να διατυπώσεις τον ορισμό για τις Σταυροφορίες ( τι ήταν, ποιοι συμμετείχαν, ποιος ήταν ο σκοπός τους). (μον.1,5) β. Να καταγράψεις τρεις (3) παράγοντες που επηρέασαν τη διαμόρφωση της σταυροφορικής κίνησης. (μον.1,5) Γ2 Οι Βυζαντινοί αρνούνται να παραδοθούν «Σύμφωνα με εντολή του προφήτη, οι Μουσουλμάνοι έπρεπε, πριν αρχίσουν επίθεση, να ειδοποιούν τους αντιπάλους αν θέλουν να παραδοθούν, γιατί αλλιώς θα έσφαζαν και θα σκότωναν ανθρώπους και θα χαλούσαν εκκλησίες και σπίτια. Γι αυτό και ο σουλτάνος, πριν αρχίσει η πολιορκία της Πόλης, έστειλε το Μαχμούτ Πασά στον Τεκύρ* και ζήτησε την παράδοσή της. Οι άπιστοι όμως, επειδή ήξεραν πως τα κάστρα τους ήταν γερά και μεγάλα και είχαν κιόλας πολύ στρατό να τα φυλάει, δε δέχτηκαν καν τις προτάσεις του και έδιωξαν τον Μαχμούτ». Εβλιγιά Τσελεμπή ( Τούρκος περιηγητής, 17ου αι.) * Τεκύρ : αυτοκράτορας στα τούρκικα Αφού διαβάσεις με προσοχή το πιο πάνω παράθεμα και με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις, να εξηγήσεις: α. Σε ποιο ιστορικό γεγονός αναφέρεται η πιο πάνω πηγή, πότε έγινε και ποιοι υπήρξαν οι ηγέτες των αντιπάλων; β. Να παρουσιάσεις δύο (2) συνέπειες που προέκυψαν από το παραπάνω ιστορικό γεγονός. Γ3 «Ο αυτοκράτορας ξεκίνησε για την εκστρατεία βιαστικά, με στρατό που δεν άρμοζε σε αυτοκράτορα των Ρωμαίων αλλά ήταν χαρακτηριστικός των καιρών, αφού αποτελούνταν από Βουλγάρους, Ούζους και άλλους ξένους που έτυχε να βρίσκονται εκεί, όπως Φράγκους και Βάραγγους. Όλοι αυτοί [...] δεν ήταν παρά λίγοι άντρες τσακισμένοι από τη φτώχεια και το άγχος και άοπλοι [...]. Επειδή για πολλά χρόνια κανένας αυτοκράτορας δεν είχε επιχειρήσει εκστρατεία, οι στρατιώτες ήταν άσχετοι και άχρηστοι και στερημένοι από μισθό και τις συνηθισμένες προμήθειες. Ήταν δειλοί και φυγόμαχοι και φαίνονταν ανίκανοι για οποιαδήποτε γενναία πράξη [...]. Αντίθετα οι στρατιώτες του εχθρού ήταν τολμηροί, επίμονοι, πεπειραμένοι και γενικά κατάλληλοι για πόλεμο.» Κεδρηνός ΙΙ,668-669 Αφού διαβάσεις το πιο πάνω παράθεμα και με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις : α. Να αναφέρεις ποιος ήταν ο πολεμικός αντίπαλος του Βυζαντίου στη μάχη του Ματζικέρτ και τι αποτέλεσμα είχε η μάχη αυτή. 3
β. Να καταγράψεις τρία (3) μειονεκτήματα-αδυναμίες που οδήγησαν στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα και ένα (1) πλεονέκτημα του αντιπάλου. ΜΕΡΟΣ: Δ ( 4 μονάδες ) Να απαντήσεις σε ΔΥΟ (2) ΜΟΝΟ από τις πιο κάτω ερωτήσεις. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. Δ1. Αφού μελετήσετε προσεκτικά την παρακάτω ιστορική πηγή και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ερωτήματα που ακολουθούν. «Η επιδρομή του Μωαβία, εμίρη της Συρίας, έγινε με 700 πλοία. Με τον πανίσχυρο τούτο στόλο μπόρεσε να καταλάβει την Κωνστάντια την οποία κατέστρεψε, αφού σύλησε τους θησαυρούς της και κατέσφαξε πλείστους κατοίκους της. Ανενόχλητος σχεδόν κατέλαβε συνέχεια ολόκληρη τη νήσο και επέβαλε στους κατοίκους ετήσιο φόρο 7200 χρυσών νομισμάτων. Έξι χρόνια αργότερα επανέλαβε την επιδρομή και αφού λεηλάτησε άλλη μια φορά την Κωνστάντια βάδισε εναντίον της Λαπήθου που την κυρίευσε και κατέστρεψε... Οι Άραβες ήταν επιδρομείς που μόνη τους έγνοια ήταν να αποκομίσουν λάφυρα και αιχμαλώτους για πλουτισμό. Στην προσπάθεια τους αυτή δημιούργησαν ερείπια και αφάνισαν πληθυσμούς, όσοι όμως άντεξαν τις συμφορές και απόμειναν σώοι, διατήρησαν υψηλό το φρόνημα χωρίς εθνολογικές αλλοιώσεις...» «Ιστορία της Κύπρου», Κλεάνθη Π. Γεωργιάδη, 1978, 148,150. α. Να αναφέρεις τα γεγονότα που συνδέονται με τη μετοικεσία των Κυπρίων, αναφέροντας από ποιον αυτοκράτορα έγινε, πού, πότε και γιατί. β. Να αναφέρεις δύο (2) συνέπειες των αραβικών επιδρομών που αφορούν τον κοινωνικό τομέα και δύο (2) συνέπειες που αφορούν τον πολιτιστικό τομέα. Δ2. Αφού παρατηρήσεις με προσοχή την πιο κάτω εικόνα, να απαντήσεις στο πιο κάτω ερώτημα:. 4
Να αναφέρεις δύο (2) κάστρα που κτίστηκαν την κυρίως Βυζαντινή περίοδο στην Κύπρο, σε ποια περιοχή και για ποιο λόγο. Δ3 α. Ποιος αυτοκράτορας παρεχώρησε στον αρχιεπίσκοπο Ανθέμιο και τους διαδόχους του τα προνόμια που οδήγησαν στην ανεξαρτησία της Κυπριακής Εκκλησίας; ( μον.0,25) β. Να αναφέρεις ποια ήταν αυτά τα προνόμια. ( μον.0,75) γ. Ποια υπήρξε η σημασία αυτών των προνομίων για την Κυπριακή Εκκλησία; ΟΙ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ Η ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ. Λουίζα Γεωργίου Ιωάννα Μεταξά, Β.Δ. Βαρβάρα Κάσσαρη.. Σοφία Φιακά.. Αντρέας Καΐλης 5