ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 18.1.2016 COM(2016) 3 final 2016/0008 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην έβδομη σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγμάτευσης για τον υδράργυρο και στην πρώτη συνεδρίαση της διάσκεψης των μερών της σύμβασης της Μιναμάτα για τον υδράργυρο όσον αφορά την προσωρινή και επακόλουθη τελική έγκριση των κατευθυντήριων γραμμών που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφοι 8 και 9 της σύμβασης. EL EL
Αιτιολογική έκθεση 1. ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και 26 κράτη μέλη έχουν υπογράψει τη σύμβαση της Μιναμάτα για τον υδράργυρο (στο εξής αναφερόμενη ως «η σύμβαση») 1, η οποία αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης υπό την αιγίδα του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) και εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2013 στη διάσκεψη των πληρεξουσίων στην πόλη Κουμαμότο, στην Ιαπωνία 2. Η σύμβαση αποτελεί το βασικό διεθνές νομικό πλαίσιο με στόχο την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από τις ανθρωπογενείς εκπομπές και εκλύσεις υδραργύρου και ενώσεων υδραργύρου (εφεξής «οι εκπομπές υδραργύρου») στην ατμόσφαιρα, το νερό και το έδαφος. Καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής του υδραργύρου από την πρωτογενή εξόρυξη μέχρι τη διάθεση αποβλήτων υδραργύρου. Σύμφωνα με το άρθρο 8 της σύμβασης απαιτείται από τα συμβαλλόμενα μέρη να ελέγχουν και, εφόσον είναι εφικτό, να μειώνουν τις ατμοσφαιρικές εκπομπές υδραργύρου που προέρχονται από σημειακές πηγές, οι οποίες υπάγονται στις κατηγορίες πηγών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Δ. Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 2 στοιχείο β) της σύμβασης ένα συμβαλλόμενο μέρος μπορεί να επιλέξει να ρυθμίσει μόνον ένα μέρος των πηγών που εμπίπτουν σε μια κατηγορία πηγών, υπό την προϋπόθεση ότι οι πηγές που καλύπτονται αναλογούν τουλάχιστον στο 75 τοις εκατό των εκπομπών από τη συγκεκριμένη κατηγορία πηγών. Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 4 της σύμβασης, τα συμβαλλόμενα μέρη απαιτούν από όλες τις «νέες πηγές» 3 να χρησιμοποιούν τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές (ΒΔΤ) και τις βέλτιστες περιβαλλοντικές πρακτικές (BΠΠ). Για τις «υφιστάμενες πηγές», τα συμβαλλόμενα μέρη οφείλουν να ελέγχουν τις ατμοσφαιρικές εκπομπές υδραργύρου με ένα ή περισσότερα από τα μέτρα που απαριθμούνται στο άρθρο 8 παράγραφος 5 της σύμβασης, τα οποία περιλαμβάνουν τη χρήση ΒΔΤ και BΠΠ, τη δημιουργία ενός ποσοτικού στόχου ή την καθιέρωση οριακών τιμών εκπομπών (ELV). Ζητείται επίσης από τα συμβαλλόμενα μέρη, δυνάμει του άρθρου 8 παράγραφος 7 της σύμβασης, να καταρτίσουν και να τηρούν κατάλογο των ατμοσφαιρικών εκπομπών υδραργύρου από τις πηγές που διέπονται από το άρθρο 8. Προκειμένου να παρασχεθεί η παροχή βοήθειας στα συμβαλλόμενα μέρη για την εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων, το άρθρο 8 παράγραφοι 8 και 9 της σύμβασης ορίζει ότι η διάσκεψη των μερών της σύμβασης (COP) εγκρίνει κατευθυντήριες γραμμές για τις ΒΔΤ και BΠΠ, για την παροχή στήριξης στα συμβαλλόμενα μέρη κατά την εφαρμογή των μέτρων που ορίζονται στο άρθρο 8 παράγραφος 5 (κυρίως για τη θέσπιση ποσοτικώς προσδιορισμένων στόχων και ELV), για τα κριτήρια τα οποία τα μέρη μπορούν να εφαρμόσουν βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 2 στοιχείο β) και για τη μεθοδολογία βάσει της οποίας θα καταρτιστεί ο κατάλογος των εκπομπών. 1 2 3 Επικυρωμένο αντίγραφο της σύμβασης της Μιναμάτα για τον υδράργυρο διατίθεται στη διεύθυνση: https://treaties.un.org/doc/treaties/2013/10/20131010%2011-16%20am/ctc-xxvii-17.pdf Η Ευρωπαϊκή Ένωση και είκοσι ένα κράτη μέλη υπέγραψαν τη σύμβαση της Μιναμάτα στις 10 Οκτωβρίου 2013, η Κροατία, η Κύπρος, η Λετονία και η Πολωνία στις 24 Σεπτεμβρίου 2014, και η Μάλτα στις 8 Οκτωβρίου 2014. Αν και η Εσθονία και η Πορτογαλία δεν έχουν υπογράψει τη σύμβαση, εξέφρασαν τη δέσμευσή τους να την επικυρώσουν. Ως «νέα πηγή» νοείται οποιαδήποτε πηγή της οποίας η κατασκευή ή ουσιαστική τροποποίηση ξεκίνησε τουλάχιστον ένα έτος μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της σύμβασης για το αντίστοιχο συμβαλλόμενο μέρος. EL 2 EL
Το άρθρο 8 παράγραφος 10 (2η φράση) της σύμβασης ορίζει ότι τα μέρη οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές κατά την εφαρμογή του άρθρου 8. Στο πλαίσιο αυτό, η διάσκεψη των πληρεξουσίων για τη σύμβαση συγκρότησε και έδωσε εντολή σε μια ομάδα τεχνικών εμπειρογνωμόνων, ως επικουρικό όργανο που λογοδοτεί στη διακυβερνητική επιτροπή διαπραγματεύσεων, να συντάξει τις κατευθυντήριες γραμμές που ζητούνται στο προαναφερθέν άρθρο 8 παράγραφοι 8 και 9. Οι στόχοι που έθεσε η διάσκεψη είναι να καταστεί δυνατό να αποφασίσει η CΟP σχετικά με τα ζητήματα αυτά κατά την πρώτη συνεδρίασή της και να προωθηθεί η ανάληψη ταχείας διεθνούς δράσης για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από τις ανθρωπογενείς εκπομπές υδραργύρου εν αναμονή της έναρξης ισχύος της σύμβασης 4. Πράγματι, τα τέσσερα έγγραφα των κατευθυντηρίων γραμμών έχουν ολοκληρωθεί από την εν λόγω ομάδα εμπειρογνωμόνων και έχουν δημοσιευθεί από τη Γραμματεία UNEP στις [xx/xx/xxxx] 5 και, κατά συνέπεια, θα υποβληθούν για προσωρινή έγκριση στην έβδομη σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγμάτευσης (INC.7), η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 10-15 Μαρτίου 2016 στην Ιορδανία, έχοντας κατά νου ότι δεν αναμένεται να τροποποιηθούν επί της ουσίας μεταξύ της προσωρινής έγκρισης και της επίσημης και οριστικής έγκρισης από τη διάσκεψη των μερών της σύμβασης (COP). 2. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Η ομάδα τεχνικών εμπειρογνωμόνων συνεδρίασε τέσσερις φορές μεταξύ Φεβρουαρίου 2014 και Σεπτεμβρίου 2015. Κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης από το UNEP σχετικά με τα σχέδια των εγγράφων κατευθυντηρίων γραμμών που πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2015, η ομάδα οριστικοποίησε τα σχέδια των εγγράφων αμέσως μετά την τέταρτη σύνοδο που πραγματοποιήθηκε στις 10-15 Σεπτεμβρίου 2015 στη Στοκχόλμη. Ενώ η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες για τη μεταφορά της σύμβασης στο δίκαιο της Ένωσης και την κύρωσή της, οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το προαναφερθέν άρθρο 8 παράγραφοι 4, 5 και 7, όπως συμπληρώθηκαν από τις κατευθυντήριες γραμμές που αναφέρονται στο άρθρο 8, έχουν ήδη θεσπιστεί σε διάφορες νομικές πράξεις της ΕΕ. Ειδικότερα, η οδηγία 2010/75/EΕ περί βιομηχανικών εκπομπών (IED) 6 απαιτεί οι φορείς εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων που καλύπτονται από το άρθρο 8 της σύμβασης να λάβουν κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη της μόλυνσης που προκαλείται, για παράδειγμα, από τις εκπομπές υδραργύρου, και, για τον σκοπό αυτό, να χρησιμοποιήσουν τις ΒΔΤ. Αναφορικά με την υποχρέωση κατάρτισης και τήρησης καταλόγου για τις εκπομπές υδραργύρου και τη σχετική μεθοδολογία που εξηγείται στις προτεινόμενες κατευθυντήριες γραμμές, ο κανονισμός (EΚ) αριθ. 166/2006 για τη σύσταση ευρωπαϊκού μητρώου έκλυσης και μεταφοράς ρύπων (E-PRTR) 7 θεσπίζει έναν τέτοιο κατάλογο. Ως εκ τούτου, η προσωρινή έγκριση των εγγράφων των κατευθυντηρίων γραμμών, την οποία θα ακολουθήσει επίσημη έγκριση από τη διάσκεψη των μερών, δεν αναμένεται να προκαλέσει πρόσθετες περιβαλλοντικές ή κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις στην ΕΕ. Ωστόσο, θα ενθαρρύνει τις τρίτες χώρες να μειώσουν τις ατμοσφαιρικές εκπομπές 4 5 6 7 UNEP(DTIE)/Hg/CONF/4, ψήφισμα 1 παράγραφος 10 Τα τέσσερα έγγραφα των κατευθυντηρίων γραμμών, όπως οριστικοποιήθηκαν από την ομάδα τεχνικών εμπειρογνωμόνων εντεταλμένων από τη διάσκεψη των πληρεξουσίων και δημοσιεύθηκαν από τη Γραμματεία UNEP στις [XX/XX/XXXX), είναι διαθέσιμα στη διεύθυνση [...]. Οδηγία 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2010, περί βιομηχανικών εκπομπών, ΕΕ L 334 της 17.12.2010, σ. 17. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 166/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιανουαρίου 2006, για τη σύσταση ευρωπαϊκού μητρώου έκλυσης και μεταφοράς ρύπων και για την τροποποίηση των οδηγιών 91/689/ΕΟΚ και 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 33 της 4.2.2006, σ. 1). EL 3 EL
υδραργύρου που προκαλούν διαμεθοριακή ρύπανση στην ΕΕ και συμβάλλουν στη μόλυνση της τροφικής αλυσίδας. 3. ΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Λαμβάνοντας υπόψη ότι η νομοθεσία της ΕΕ συνάδει με τα τέσσερα προτεινόμενα έγγραφα κατευθυντηρίων γραμμών, η θέση που πρέπει να λάβει η ΕΕ στην INC. 7 θα πρέπει να είναι θέση υποστήριξης ώστε να εξασφαλιστεί η προσωρινή έγκρισή τους, με σκοπό την προώθηση της εφαρμογής τους το συντομότερο δυνατό, και να καταστεί δυνατή η επίσημη και οριστική έγκρισή τους από τη διάσκεψη των μερών, στην πρώτη συνεδρίασή της. 4. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Η προτεινόμενη απόφαση δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις για την Ένωση. EL 4 EL
2016/0008 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην έβδομη σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγμάτευσης για τον υδράργυρο και στην πρώτη συνεδρίαση της διάσκεψης των μερών της σύμβασης της Μιναμάτα για τον υδράργυρο όσον αφορά την προσωρινή και επακόλουθη τελική έγκριση των κατευθυντήριων γραμμών που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφοι 8 και 9 της σύμβασης. ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 192 παράγραφος 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9, Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: (1) Η Ένωση είναι συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης της Μιναμάτα για τον υδράργυρο 8 (στο εξής αναφερόμενη ως «η σύμβαση»). (2) Το άρθρο 8 παράγραφος 4 της σύμβασης επιβάλλει στα μέρη να εξασφαλίσουν ότι οι νέες σημειακές πηγές που εμπίπτουν στις κατηγορίες πηγών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Δ χρησιμοποιούν τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές και τις βέλτιστες περιβαλλοντικές πρακτικές για να ελέγχουν και, εφόσον είναι εφικτό, να μειώνουν τις ατμοσφαιρικές εκπομπές υδραργύρου και ενώσεων υδραργύρου. (3) Το άρθρο 8 παράγραφος 5 της σύμβασης προβλέπει ότι τα μέρη ελέγχουν και, εφόσον είναι εφικτό, μειώνουν τις ατμοσφαιρικές εκπομπές υδραργύρου και ενώσεων υδραργύρου από τις υπάρχουσες σημειακές πηγές οι οποίες εμπίπτουν στις κατηγορίες πηγών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα Δ εφαρμόζοντας ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα μέτρα: χρήση βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών και βέλτιστων περιβαλλοντικών πρακτικών και/ή θέσπιση ποσοτικώς προσδιορισμένων στόχων και/ή οριακών τιμών εκπομπών και/ή στρατηγικής ελέγχου πολλαπλών ρύπων και/ή εναλλακτικών μέτρων. (4) Το άρθρο 8 παράγραφος 7 της σύμβασης ζητά από τα μέρη να καταρτίσουν και να τηρούν κατάλογο για τις ατμοσφαιρικές εκπομπές υδραργύρου και ενώσεων υδραργύρου. (5) Το άρθρο 8 παράγραφος 8 της σύμβασης ορίζει ότι η διάσκεψη των μερών της σύμβασης, κατά την πρώτη συνεδρίασή της, εγκρίνει κατευθυντήριες γραμμές για τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές και τις βέλτιστες περιβαλλοντικές πρακτικές, λαμβανομένων υπόψη τυχόν διαφορών μεταξύ των νέων και των υφιστάμενων πηγών και της ανάγκης ελαχιστοποίησης των πολύτροπων επιδράσεων, καθώς και της 8 Επικυρωμένο αντίγραφο της σύμβασης της Μιναμάτα για τον υδράργυρο διατίθεται στη διεύθυνση: https://treaties.un.org/doc/treaties/2013/10/20131010%2011-16%20am/ctc-xxvii-17.pdf EL 5 EL
καθοδήγησης προς τα μέρη για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 5, ιδίως όσον αφορά τον καθορισμό των στόχων και τον καθορισμό οριακών τιμών εκπομπών. (6) Το άρθρο 8 παράγραφος 9 της σύμβασης προβλέπει την έγκριση από τη διάσκεψη των μερών της σύμβασης, το συντομότερο δυνατό, κατευθυντηρίων γραμμών σχετικά με τα κριτήρια που δύνανται να αναπτύξουν τα συμβαλλόμενα μέρη βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 2 στοιχείο β), όταν επιλέγουν να εφαρμόζουν μέτρα ελέγχου για τις ατμοσφαιρικές εκπομπές υδραργύρου και ενώσεων υδραργύρου μόνο για τις σημειακές πηγές που εμπίπτουν σε δεδομένη κατηγορία πηγών του παραρτήματος Δ, υπό την προϋπόθεση ότι καλύπτονται τουλάχιστον το 75 τοις εκατό των εκπομπών της εν λόγω κατηγορίας, και κατευθυντηρίων γραμμών σχετικά με τη μεθοδολογία που πρέπει να χρησιμοποιείται για την προετοιμασία του καταλόγου των ατμοσφαιρικών εκπομπών υδραργύρου και ενώσεων υδραργύρου. (7) Το άρθρο 8 παράγραφος 10 δεύτερη φράση της σύμβασης ορίζει ότι τα μέρη οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές κατά την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του άρθρου 8. Οι κατευθυντήριες αυτές γραμμές θα έχουν, ως εκ τούτου, έννομα αποτελέσματα. (8) Το κείμενο των προτεινόμενων τεσσάρων εγγράφων κατευθυντηρίων γραμμών αναπτύχθηκε από την ομάδα τεχνικών εμπειρογνωμόνων που συγκροτήθηκε και έλαβε εντολή από τη διάσκεψη των πληρεξουσίων της σύμβασης σύμφωνα με την τελική πράξη της διάσκεψης αυτής και δημοσιεύεται επίσημα από τη Γραμματεία του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον στις [XX/XX/XXXX]. (9) Η Διακυβερνητική Επιτροπή Διαπραγμάτευσης της σύμβασης πρέπει να εγκρίνει προσωρινά τα προτεινόμενα τέσσερα έγγραφα κατευθυντηρίων γραμμών κατά την έβδομη σύνοδό της που θα πραγματοποιηθεί στις 10-15 Μαρτίου 2016 στην Ιορδανία, ώστε να προωθηθεί η εφαρμογή τους το ταχύτερο δυνατόν και να δοθεί η δυνατότητα στη Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης να εγκρίνει τις συστάσεις αυτές επισήμως στην πρώτη της συνεδρίαση. (10) Η νομοθεσία της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της οδηγίας 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2010, περί βιομηχανικών εκπομπών 9 και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 166/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιανουαρίου 2006, για τη σύσταση ευρωπαϊκού μητρώου έκλυσης και μεταφοράς ρύπων και για την τροποποίηση των οδηγιών 91/689/ΕΟΚ και 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου 10 είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του άρθρου 8 της σύμβασης, όπως συμπληρώθηκε από τις προτεινόμενες κατευθυντήριες γραμμές. (11) Οι προτεινόμενες κατευθυντήριες γραμμές θα πρέπει, κατά συνέπεια, να υποστηριχθούν. ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ: Άρθρο 1 Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα στηρίξει στην έβδομη σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγμάτευσης για τον υδράργυρο την προσωρινή έγκριση των κατευθυντήριων γραμμών 9 10 ΕΕ L 334 της 17.12.2010, σ. 17. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 166/2006 για τη σύσταση ευρωπαϊκού μητρώου έκλυσης και μεταφοράς ρύπων και για την τροποποίηση των οδηγιών 91/689/ΕΟΚ και 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 33 της 4.2.2006, σ. 1). EL 6 EL
που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφοι 8 και 9 της σύμβασης της Μιναμάτα για τον υδράργυρο, όπως οριστικοποιήθηκαν από την ομάδα τεχνικών εμπειρογνωμόνων εντεταλμένων για τον σκοπό αυτό από τη διάσκεψη των πληρεξουσίων της σύμβασης και όπως δημοσιεύθηκαν από τη Γραμματεία UNEP στις [XX/XX/XXXX], ούτως ώστε να προωθηθεί η υλοποίησή τους το συντομότερο δυνατό και να δοθεί η δυνατότητα στη Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης να τις εγκρίνει οριστικά στην πρώτη της συνεδρίαση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίξει επίσης αυτή την επακόλουθη τελική έγκριση. Οι εκπρόσωποι της Ένωσης μπορεί να συμφωνήσουν αλλαγές ήσσονος σημασίας σύμφωνα με το ενωσιακό κεκτημένο για τις κατευθυντήριες γραμμές, χωρίς περαιτέρω απόφαση του Συμβουλίου. Άρθρο 2 Η(οι) απόφαση(-εις) της διάσκεψης των μερών της σύμβασης της Μιναμάτα για τον υδράργυρο για την έγκριση των κατευθυντηρίων γραμμών δημοσιεύεται (-ονται) στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρθρο 3 Η παρούσα απόφαση αρχίζει να ισχύει την ημέρα της έκδοσής της. Βρυξέλλες, Για το Συμβούλιο Ο Πρόεδρος EL 7 EL