Ιούνιος 2014
ΜΕΡΟΣ Α - Κύρια ευρήματα από διαγνωστική ανάλυση SWOT ΜΕΡΟΣ Β - Εξωτερικό περιβάλλον ΜΕΡΟΣ Γ - Όραμα, αποστολή και στρατηγική
ΜΕΡΟΣ Α Κύρια ευρήματα από διαγνωστική ανάλυση SWOT
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΡΟΤΕΡΗΜΑΤΑ Α ΙΣΤΟΡΙΚΑ Ανεξάρτητο κράτος Διεθνής αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας και αποφυγή διεθνούς αναγνώρισης του ψευδοκράτους Μέλος της ΕΕ Δυνατότητα επιβίωσης των Κυπρίων διά μέσου των αιώνων Αποδεκτός διαχωρισμός μεταξύ ιθαγένειας και εθνικής ταυτότητας των πολιτών Β ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ελευθερία έκφρασης Έντονη ανάγκη για τερματισμό της κατοχής
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΡΟΤΕΡΗΜΑΤΑ Γ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ Γεωγραφική θέση Αναβάθμιση σε περιφερειακό παίχτη για λόγους όπως: Περιφερειακός παράγοντας σταθερότητας εν μέσω περιφερειακής ρευστότητας Ανεύρεση υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ Στήριξη από την διεθνή κοινότητα του δικαιώματος της Κύπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλευτεί τους φυσικούς της πόρους. Διεθνής προβληματισμός για την πολιτική κατάσταση στην Τουρκία και το νέο προσανατολισμό της χώρας Διαχρονικές σχέσεις με τη Ρωσία Κοινότητες ομογενών με πολιτική επιρροή σε σημαντικά κέντρα λήψης αποφάσεων Ταύτιση των Κυπριακών θέσεων με το διεθνές δίκαιο
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ Α ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ Μακρά Τουρκική κατοχή Εποικισμός, εκδίωξη γηγενούς πληθυσμού και δημογραφική αλλοίωση Περιορισμένη ανεξαρτησία Βρετανικές βάσεις Συνταγματικές αδυναμίες συμφωνιών Ζυρίχης Λονδίνου Εμπλοκή ισχυρότερων χωρών με συμφέροντα συγκρουόμενα με αυτά της Κυπριακής Δημοκρατίας Ενορχηστρωμένες διακοινοτικές συγκρούσεις και έλλειψη εμπιστοσύνης Συνεχείς αναφορές σε συγκρουόμενες ιστορικές προσεγγίσεις για το κυπριακό με πολιτικές προεκτάσεις
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ Β ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ Κομματική εκμετάλλευση του κυπριακού Μερική ασυμβατότητα των υπό συζήτηση όρων επίλυσης του κυπριακού με την αρχή της προηγμένης δημοκρατίας Απουσία θεσμοθετημένου στρατηγικού σχεδιασμού Απουσία επιστημονικής ανάλυσης των διεθνών και περιφερειακών εξελίξεων και της επιρροής τους επί του κυπριακού Εισχώρηση ιδεολογικών αγκυλώσεων Εξασθένιση αντικατοχικής αντίστασης Απουσία ικανοποιητικού βαθμού σύγκλισης των πολιτικών δυνάμεων ως προς τους όρους επιβίωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ Γ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ Ανισοζύγιο ισχύος σε σχέση με την Τουρκία Στρατηγική σημασία και δυνατότητες της Τουρκικής οικονομίας Γεωγραφική στρατηγική θέση της Τουρκίας, με προοπτική αναβάθμισης λόγω εξελίξεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή Ύπαρξη εγγυητικών δικαιωμάτων τρίτων χωρών Αμυντική εξασθένηση Οικονομική αποτελμάτωση
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Α ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ Δυνατότητα τροποποίησης των όρων επίλυσης του κυπριακού προς την κατεύθυνση των αρχών της προηγμένης δημοκρατίας Κάλυψη του πολιτικού κενού που δημιουργείται από την έλλειψη εμπιστοσύνης από τους πολίτες έναντι των κομματικών δομών διαχείρισης του κυπριακού και ποιοτική αναβάθμιση των δομών ανάλυσης και διαπραγμάτευσης του προβλήματος
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Β ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ Στρατηγική συνεργασία με Ισραήλ, Ευρωπαϊκές δυνάμεις και Ρωσία Εκμετάλλευση της διεθνοπολιτικής συγκυρίας και εσωτερικών τάσεων στις ΗΠΑ με στόχο την εξισορρόπησης της Αμερικανικής πολιτικής στο κυπριακό Ενδυνάμωση της κυπριακής οικονομίας λόγω ενεργειακού πλούτου Δυνατότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας να ενεργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ: - φιλικών Αραβικών χωρών και Ισραήλ - του Δυτικού κόσμου με την Μέση Ανατολή Επιβολή κόστους επί της Τουρκίας ως αποτέλεσμα της συνέχισης των ηγεμονικών της τάσεων έναντι της Κύπρου και της στάσης της στο κυπριακό μέσω: - Εκμετάλλευσης των αποφάσεων του ΕΔΑΔ - Εκμετάλλευσης της τουρκικής ενταξιακής πορείας - Ανάδειξης των συνεπειών της εισβολής και της κατοχής
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Γ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ Δυνατότητα ανάπτυξης σχέσεων με διεθνείς οικονομικούς κολοσσούς υπό την προϋπόθεση της οικονομικής σταθερότητας Εξάλειψη των στρεβλώσεων του οικονομικού συστήματος και των πολιτειακών ελλειμμάτων για δημιουργία κλίματος προσέλκυσης μεγάλων ξένων συμφερόντων
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Α ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ Άνοδος ακραίων προσεγγίσεων ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και της απαξίωσης του παραδοσιακού κομματικού συστήματος Αποπροσανατολισμός στα πλαίσια των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων ως αποτέλεσμα διαπραγματευτικών ελιγμών υψηλού ρίσκου Μη αναστρέψιμη διολίσθηση του κυπριακού ως αποτέλεσμα της διαχείρισης των διαπραγματεύσεων Επικράτηση ιδιοτέλειας και προσωπικών και κομματικών συμφερόντων αντίθετων προς αυτά της Κυπριακής Δημοκρατίας Επικράτηση ανορθολογικών προσδοκιών ότι η επίτευξη οποιασδήποτε λύσης ανεξαρτήτως περιεχομένου θα λειτουργήσει ευεργετικά επί της κυπριακής οικονομίας
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Β ΣΤΡΑΤΗΓΙΙΚΟΙ Περαιτέρω θεσμική αποδυνάμωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και έξωθεν εκμετάλλευση της υπαγωγής της στους όρους του Μνημονίου Υπογραφή λύσης που να καθιστά την Κύπρο προτεκτοράτο περιορισμένης κυριαρχίας Απώλεια πλεονεκτήματος υδρογονανθράκων και αντιμετώπιση του θέματος με οικονομικό αντί στρατηγικό φακό Κλείσιμο παραθύρου ευκαιρίας για οφέλιμες στρατηγικές συμφωνίες με άλλες χώρες (στρατηγική σύμπλευση με Ισραήλ, ΕΕ, Ρωσία, ΗΠΑ) και ιδιωτικούς κολοσσούς Εξάρτηση από ξένες δυνάμεις λόγω κακής διαχείρισης των υδρογονανθράκων
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Β ΣΤΡΑΤΗΓΙΙΚΟΙ Περαιτέρω στρατηγική εξασθένηση της Ελλάδας Εδραίωση και νομιμοποίηση της δημογραφικής αλλοίωσης των κατεχομένων λόγω εποικισμού Δημιουργία τετελεσμένων επί του εδάφους μέσω οικοδομικού οργασμού επί των ελληνοκυπριακών περιουσιών Δημιουργία τετελεσμένων επί του εδάφους μέσω της προσφυγής Ελληνοκυπρίων προσφύγων στην «Επιτροπή Αποζημιώσεων»
ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Γ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ Επιβολή λύσης λόγω περαιτέρω εξασθένησης της οικονομίας ως αποτέλεσμα: - διολίσθησης της ανταγωνιστικότητας (2012: 58η θέση παγκόσμια) - πτώχευσης της ελλαδικής οικονομίας - μεγέθυνσης του χρέους Απαξίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας λόγω αμφιλεγόμενων οικονομικών δραστηριοτήτων
ΜΕΡΟΣ Β Εξωτερικό περιβάλλον
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Υδρογονάνθρακες Τουρκικός ηγεμονισμός και εσωτερική πολιτική αστάθεια Ρευστότητα και αβεβαιότητα για το μέλλον των σχέσεων της Τουρκίας με άλλες δυνάμεις της περιοχής (Ισραήλ, Αίγυπτος, Ιράν, Κουρδικές περιοχές Συρίας-Ιράκ, ΙΚΙΛ) Αστάθεια στην Μέση Ανατολή και προοπτική σοβαρής γεωπολιτικής αναδιάταξης (κατακερματισμός Ιράκ-Συρίας, περιφερειακή αναβάθμιση του κουρδικού παράγοντα, σεκταρισμός και θρησκευτικό μίσος)
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Συμμετοχή στα θεσμικά όργανα της ΕΕ Ευρωπαϊκό κεκτημένο Οικονομική αστάθεια στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου Αβεβαιότητα για το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΗΕ - Καταστατικός χάρτης, Ανθρώπινα δικαιώματα, Διεθνές δίκαιο Νέα αμερικανική εξωτερική πολιτική Ρωσία - Ορθόδοξο πέταλο - Μόνιμο μέλος στο ΣΑ των ΗΕ Αναδυόμενες παγκόσμιες δυνάμεις (π.χ, Κίνα) και νέες γεωστρατηγικές ισοροπίες Οικονομικά προβλήματα Δυτικών χωρών Μετατόπιση οικονομικής δραστηριότητας προς Ασιατικές χωρές Αλλαγή του παγκόσμιου ενεργειακού χάρτη και αβεβαιότητα ως προς τις τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου Περιβαλλοντικές αλλαγές και γεωστρατηγικές συνέπειες
ΜΕΡΟΣ Γ Όραμα, αποστολή & στρατηγική
ΟΡΑΜΑ 2020 Να καταστεί η Κύπρος κυρίαρχη και προηγμένη δημοκρατική πολιτεία στην οποία όλοι οι νόμιμοι κάτοικοι της να απολαύουν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των βασικών ελευθεριών και του Ευρωπαϊκού κεκτημένου σε συνθήκες ασφάλειας, κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας.
ΑΠΟΣΤΟΛΗ Η προσήλωση στις αρχές του προηγμένου δημοκρατικού πολιτεύματος και η σύναψη στρατηγικών σχέσεων με παγκόσμιες και περιφερειακές δυνάμεις με στόχο την άρση των κατοχικών δεδομένων.
ΑΞΙΕΣ Ελευθερία Προηγμένη δημοκρατία Ανεξαρτησία Κρατική κυριαρχία Αξιοπρέπεια Εθνικό συμφέρον
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΠΥΛΩΝΕΣ ΟΡΑΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΛΥΣΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ ΣΥΝΟΧΗ ΣΤΟΧΩΝ ΜΕ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΥΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΟΡΑΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΛΥΣΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ ΣΥΝΟΧΗ ΣΤΟΧΩΝ ΜΕ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΥΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Από-κομματικοποίηση του κυπριακού Συμφωνία για διεκδίκηση λύσης στη βάση της προηγμένης Δημοκρατίας Καλλιέργεια αρχών προηγμένης δημοκρατίας στην κοινωνία Εισχώρηση επιστημονικής ανάλυσης στην διαχείριση του Κυπριακού Επαναπροσδιορισμός και εξορθολογισμός του διαπραγματευτικού πλαισίου Επαναπροσδιορισμός και εξορθολογισμός της βάσης λύσης του κυπριακού στη βάση των νέων γεωπολιτικών δεδομένων Ανατροπή αρνητικού διπλωματικού και στρατηγικού ισοζυγίου μέσω ανάπτυξης ίδιων μέσων Ανατροπή αρνητικού διπλωματικού και στρατηγικού ισοζυγίου μέσω εισαγωγής εξωτερικών συντελεστών ισχύος Ανάδειξη του αρνητικού ρόλου της Τουρκίας στα κατεχόμενα και άρση της καχυποψίας των Τουρκοκυπρίων έναντι των Ελληνοκυπρίων Ανάδειξη αρνητικού ρόλου της Τουρκίας Επαναφορά των νομικών και πολιτικών ερεισμάτων της ΚΔ έναντι της τουρκικής κατοχής Δημιουργία διεθνούς θεσμικού πλέγματος ασφαλείας έναντι της τουρκικής προπαγάνδας
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ Βασική παραδοχή: Επιτακτική η ανάγκη παραγωγής στρατηγικής σκέψης και μέσω αυτής- εμβολιασμού της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στρατηγικής Αναδιαμόρφωση ρόλου του Εθνικού Συμβουλίου Εισαγωγή του θεσμού του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας Θεσμοθέτηση επιστημονικής προσέγγισης στη διαχείριση του κυπριακού Εκδημοκρατισμός του δημόσιου διαλόγου για το Κυπριακό
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΛΥΣΗΣ Βασική παραδοχή: Οι παγιωμένες αντιλήψεις σε σχέση με το περιεχόμενο της επιδιωκόμενης λύσης του κυπριακού δεν αντικατοπτρίζουν κατ ανάγκη της σύγχρονες προκλήσεις και τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας υπό το φως των νέων γεωπολιτικών δεδομένων Επαναξιολόγηση στρατηγικών αντιλήψεων σε σχέση με τον παράγοντα χρόνο Αναθεώρηση των αρχών λύσης του κυπριακού υπό το πρίσμα της αρχής της προηγμένης δημοκρατίας Ένταξη των πολιτών στη διαδικασία επαναπροσδιορισμού της βάσης λύσης
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΑΠΕΙΛΗΣ Βασική παραδοχή: Η αναθεώρηση του ισοζυγίου ισχύος στο κυπριακό αποτελεί όρο εκ των ων ουκ άνευ για την εξισορρόπηση της τουρκικής στάσης και την αποφυγή του κινδύνου υπαγωγής της Κύπρου σε τουρκική επικυριαρχία μέσω μιας κακής διευθέτησης Ισχυροποίηση πολιτειακών θεσμών και ενδυνάμωση αποτρεπτικής ικανότητας Βελτιστοποίηση της διαχείρισης των οικονομικών πόρων προς την κατεύθυνση της εξυπηρέτησης των ζωτικών συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας Ένταξη της Κύπρου σε διεθνείς οργανισμούς και δομές ασφαλείας Ισχυροποίηση και πύκνωση του πλέγματος διεθνών σχέσεων και στρατηγικών συμμαχιών της Κυπριακής Δημοκρατίας
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΣΥΝΟΧΗ ΣΤΟΧΩΝ ΜΕ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΥΣ Βασική παραδοχή: Η ουσιαστική σύγκλιση συμφερόντων με την τουρκοκυπριακή κοινότητα σε κοινωνικό επίπεδο μπορεί να ενεργήσει ως καταλύτης (game changer) για την αντιμετώπιση των τουρκικών ηγεμονικών αξιώσεων και της στήριξής τους από το κατοχικό καθεστώς Διαρκής ανάδειξη των ειλικρινών προθέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι των Τουρκοκυπρίων και των ηγεμονικών αξιώσεων της Άγκυρας Προβολή του οράματος επίτευξης λύσης στη βάση της αρχής της προηγμένης δημοκρατίας Έναρξη στρατηγικού κοινωνικού διαλόγου μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και τουρκοκυπριακής κοινότητας με στόχο την εμπέδωση της ουσιαστικής μεταβολής των κοινωνικών συνθηκών της περιόδου 1963-1974.
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Βασική παραδοχή: Τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα ως αποτέλεσμα κυρίως της ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στον ενεργειακό χάρτη και της ανάδειξής της σε παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή αναβαθμίζουν τις προοπτικές επίτευξης κερδών στο κυπριακό σε σχέση με τις κυρίαρχες αντιλήψεις σε επίπεδο διεθνούς κοινότητας ΜΑΚΡΟ-ΕΠΙΠΕΔΟ Ενίσχυση της κυπριακής διπλωματίας και της πρόσβασης της Κυπριακής Δημοκρατίας σε διεθνή κέντρα λήψης αποφάσεων και διεθνείς οργανισμούς Προβολή της ιστορικής αλήθειας για το κυπριακό μέσω μεθοδικής χρήσης των νέων τεχνολογιών σε συνδυασμό με τις κοινωνικές και διοικητικές επιστήμες Ενεργός συμμετοχή σε διεθνή δίκτυα ενημέρωσης και δημιουργία νέων
ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΜΙΚΡΟ-ΕΠΙΠΕΔΟ Εκμετάλλευση της αναβαθμισμένης γεωστρατηγικής αξίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και στρατηγική επιδίωξη τμηματικής υιοθέτησης θέσεών της από μεγάλες δυνάμεις επί πτυχών διεθνούς ενδιαφέροντος Ένταξη στρατηγικών κερδών από την αναβάθμιση της γεωστρατηγικής αξίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στη λογική της εισαγωγής εξωτερικών συντελεστών ισχύος
ΤΕΛΟΣ www.thoukidides.com