ιαπανεπιστηµιακό Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Σπουδών Κλινική Φαρµακολογία- Θεραπευτική ΧΑΠ ιπλωµατική εργασία: Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗς ΧΑΠ &ΤΟΥ ΒΡΟΓΧΙΚΟΥ ΑΣΘΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ Π.Φ.Υ Συχνή πάθηση, που µπορεί να προληφθεί και να αντιµετωπιστεί, χαρακτηρίζεται από εµµένουσα απόφραξη των αεραγωγών που συνήθως είναι προοδευτική και σχετίζεται µε µια υπερβολική χρόνια φλεγµονώδη απάντηση των αεραγωγών και του πνεύµονα σε βλαπτικά σωµατίδια και αέρια ΤΣΟΥΚΝΙ Α ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΓΟΥΡΓΟΥΛΙΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟς ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Οι παροξύνσεις και οι συνυπάρχουσες παθήσεις συµβάλουν στη συνολική βαρύτητα της νόσου σε συγκεκριµένους ασθενείς ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΥΠΟΛΗ 2 1 4 Συνδυασµένη αξιολόγηση στη ΧΑΠ Θεραπευτικές επιλογές: C A D B Ο ασθενής κατατάσσεται σε µια από τις 4 κατηγορίες: A: λιγότερα συµπτώµατα, χαµηλός κίνδυνος B: περισσότερa συµπτώµατα, χαµηλός κίνδυνος C: λιγότερα συµπτώµατα, υψηλός κίνδυνος D: περισσότερα συµπτώµατα, υψηλός κίνδυνος Αποφυγή παραγόντων κινδύνου ΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟς ΜΕΙΩΣΗ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥΣ /ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥΣ ΡΥΠΟΥΣ Σωµατική άσκηση & αποκατάσταση Εµβολιασµός για γρίπη & πνευµονιόκοκκο Φαρµακευτική θεραπεία 1
Θεραπευτικές Επιλογές: φαρµακοθεραπεία Β2 διεγέρτες Βραχείας δράσης-saba (σαλβουταµόλη, τερβουταλίνη) Μακράς δράσης- LABA (φορµοτερόλη, σαλµετερόλη) -ULTRA-LABA (ινδακατερόλη) Αντιχολινεργικά Βραχείας δράσης -SAMA (ιπρατρόπιο) Μακράς δράσης- LAMA (τιοτρόπιο) Συνδυασµός SABA +SAMA (σαλβουταµόλη + ιπρατρόπιο) Εισπνεόµενα κορτικοστεροειδή ICS (µπεκλοµεθαζόνη, βουδεσονιδη, φλουτικαζόνη) Μεθυλξανθίνες (θεοφυλλίνη, αµινοφυλλίνη) Συνδυασµοί LABA/ICS (σαλµετερόλη/φλουτικαζόνη, φορµοτερόλη/ βουδεσονίδη, φορµοτερόλη/µπεκλοµεθαζόνη) Αναστολείς φωσφοδιεστεράσης (ροφλουµιλάστη) Φαρµακευτική θεραπεία σταθερής ΧΑΠ Ασθενής Πρώτη επιλογή εύτερη επιλογή Εναλλακτικές Α SAMA ή SABA κατ'επίκληση LAMA ή LABA ή SAMA +SABA θεοφυλλίνη Β LAMA ή LABA LAMA + LABA SABA ή και SAMA θεοφυλλίνη C D LABA + ICS ή LAMA LABA + ICS ή LAMA LAMA + LABA LAMA+ ICS ή LABA + ICS και LAMA ή LAΒΑ + ICS και PDE4-INH ή LABA+ LAMA ή LAMA + PDE4-INH PDE4-INH SABA ή και SAMA θεοφυλλίνη SAMA και η/saba Καρβοκυστείνη θεοφυλλίνη Θεραπευτικές επιλογές: Βρογχοδιασταλτικά Θεραπευτικές επιλογές: ICS Κύρια φάρµακα (β2- διεγέρτες, αντιχολινεργικά, θεοφυλλίνη και οι συνδυασµοί αυτών)για τη συµπτωµατική αντιµετώπιση των συµπτωµάτων της ΧΑΠ (Evidence A)- Τα βρογχοδιασταλτικά µακράς δράσης βελτιώνουν τον FEV1, τη δύσπνοια, την ποιότητα ζωής και τις παροξύνσεις (Evidence A) Ο συνδυασµός βρογχοδιασταλτικών και άλλων φαρµακευτικών κατηγοριών µπορεί να βελτιώσει την αποτελεσµατικότητα µε λιγότερες ανεπιθύµητες ενέργειες (Evidence B) Η τακτική χρήση ICS βελτιώνει τα συµπτώµατα, την αναπνευστική λειτουργία και την ποιότητα ζωής και µειώνει τη συχνότητα των παροξύνσεων σε ασθενείς µε ΧΑΠ και FEV1 <6% προβλ. (Evidence A) Η θεραπεία µε ICS σχετίζεται κυρίως µε αυξηµένο κίνδυνο εµφάνισης πνευµονίας (Evidence A) Η διακοπή της θεραπείας µε ICS µπορεί να οδηγήσει σε εµφάνιση παροξύνσεων σε κάποιους ασθενείς Η µονοθεραπεία µε ICS ΕΝ συνιστάται σε ασθενείς µε ΧΑΠ 2
Θεραπευτικές επιλογές: Συνδυασµοί Θεραπευτικές επιλογές LABA+ICS : πιο αποτελεσµατικοί από τα συστατικά τους στη βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας και της ποιότητας ζωής αλλά και στη µείωση των παροξύνσεων σε ασθενείς µε µέτρια (Evidence B) έως πολύ σοβαρή ΧΑΠ (Evidence A) LABA +ICS και LAMA: βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας & ποιότητα ζωής, ενώ µπορεί να µειώσει περαιτέρω τις παροξύνσεις (Evidence B) χρειάζονται περισσότερες µελέτες LAMA + ICS: υπάρχει λογική στη χρήση τους όχι µελέτες PDE4-INH: η προσθήκη της σε µακράς δράσης βρογχοδιασταλτικά ή LABA/ICS συνδυασµούς ενδείκνυται σε ασθενείς µε σοβαρή και πολύ σοβαρή ΧΑΠ, συχνές παροξύνσεις, χρόνια βρογχίτιδα,µειώνει τις παροξύνσεις που χρειάζονται κορτικοστεροειδή PO (Evidence A) Μια χαµηλή δόση θεοφυλλίνης µειώνει τις παροξύνσεις αλλά δε βελτιώνει τη µετά βρογχοδιαστολή σπιροµέτρηση. Είναι λιγότερο αποτελεσµατική και λιγότερο καλά ανεκτή από τα εισπνεόµενα βρογχοδιασταλτικά µακράς δράσης και εν συνιστάται όταν αυτά είναι διαθέσιµα και ανεκτά (Evidence B) ε συνιστάται η εκτεταµένη χρήση βλεννολυτικών (Evidence D) Ασθενείς που δεν λαµβάνουν I CS, η θεραπεία µε καρβοκυστεΐνη ή N- ακετυλκυστεΐνη µπορεί να µειώσει τις παροξύνσεις (Evidence B) Αντιβηχικά: εν συνιστώνται (Evidence D) Συστηµατικά κορτικοστεροειδή - Αντιβιοτικά: εν συνιστώνται σε σταθερή ΧΑΠ Βρογχικό Άσθµα χρόνια φλεγµονώδης νόσος των αεραγωγών στην οποία διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο ένας σηµαντικός αριθµός κυττάρων και µεσολαβητών φλεγµονής. Η φλεγµονή αυτή συνοδεύεται από υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών και οδηγεί σε υποτροπιάζοντα επεισόδια συρρίτουσας αναπνοής, δύσπνοιας, σφιξίµατος στο στήθος και βήχα, ιδιαίτερα το βράδυ ή τις πρώτες πρωινές ώρες. Τα επεισόδια συνδυάζονται µε απόφραξη των αεραγωγών και αναστρέφονται µε η και χωρίς θεραπεία Επίπεδα ελέγχου του άσθµατος Α. Αξιολόγηση ελέγχου (κατά προτίµηση τις τελευταίες 4 εβδοµάδες) Ηµερήσια Συµπτώµατα Περιορισµός δραστηριοτήτων Νυχτερινά συµπτώµατααφύπνιση Λήψη ανακουφιστικών Ελεγχόµενο Καθόλου ( 2 φορές την εβδοµάδα Καθόλου Καθόλου Καθόλου (ή ελάχιστη) PEF /FEV1 Φυσιολογική (ή σχεδόνφυσιολογική) Μερικώς Ελεγχόµενο (οποιοδήποτε µέσα σε µία εβδοµάδα) >2 φορές την εβδοµάδα Οποιοσδήποτε Οποιαδήποτε >2 φορές την εβδοµάδα <8% προβλ. (ή καλύτερης προσωπικής) Μη Ελεγχόµενο Τρία ή περισσότερα χαρακτηριστικά του µερικά ελεγχόµενου άσθµατος (ή παρόξυνση) 3
Επίπεδα ελέγχου του άσθµατος GINA 211: θεραπευτικά βήµατα Β. Εκτίµηση µελλοντικού κινδύνου (κίνδυνος παροξύνσεων, αστάθεια, ταχεία έκπτωση αναπνευστικής λειτουργίας, παρενέργειες φαρµάκων) Χαρακτηριστικά που σχετίζονται µε αυξηµένο κίνδυνο ανεπιθύµητων ενεργειών στο µέλλον: Κακός έλεγχος, συχνές παροξύνσεις το προηγούµενο έτος, νοσηλεία σε ΜΕΘ για το άσθµα οποτεδήποτε, χαµηλός FEV1, έκθεση σε κάπνισµα, υψηλές δόσεις φαρµάκων Βήµα 1 Βήµα 2 Βήµα 3 Βήµα 4 Βήµα 5 SABA κατ επίκληση Ταχείας δράσης Β2 κατ επίκληση Επιλογές Επιλογές Πρόσθεση Πρόσθεση Χαµηλή δόση ICS LTRA Χαµηλή δόση ICS + LABA Μέτρια ή υψηλή δόση ICS Χαµηλή δόση ICS + LTRA Μέτρια ή υψηλή δόση ICS+ LABA LTRA SR Theophylline Oral CS (χαµηλή δόση) Anti IgE Χαµηλή δόση ICS + SR Theophylline Θεραπευτικές επιλογές: Αποφυγή παραγόντων κινδύνου ΑΚΑΡΕΑ ΤΡΊΧΩΜΑ, ΠΕΡΙΤΤΏΜΑΤΑ, ΦΤΕΡΑ ΖΩΩΝ, ΚΑΤΣΑΡΙ ΕΣ ΓΥΡΕΙΣ, ΜΟΥΧΛΑ ΚΑΠΝΟΣ ΤΣΙΓΑΡΟΥ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΡΥΠΟΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ, ΤΡΟΦΙΜΑ Αντιµετώπιση υποκείµενων νόσων ΡΙΝΙΤΙ Α, ΠΑΡΑΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙ Α, ΡΙΝΙΚΟΙ ΠΟΛΥΠΟ ΕΣ ΓΟΠ, ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΑΓΧΩ ΗΣ /ΧΗ, /ΧΗ ΠΑΝΙΚΟΥ Αντιγριπικός εµβολιασµός Φαρµακευτική θεραπεία Θεραπευτικές Επιλογές: φαρµακοθεραπεία Ρυθµιστικά φάρµακα: Εισπνεόµενα κορτικοστεροειδή-ics (µπεκλοµεθαζόνη, βουδεσονίδη, φλουτικαζόνη, σικλεσονίδη, µοµεταζόνη) Αντιλευκοτριένια- LTRA (µοντελουκάστη) Β2-διεγέρτες µακράς δράσης- LABA (φορµοτερόλη, σαλµετερόλη) Θεοφυλλίνη Συστηµατικά κορτικοστεροειδή Αντι-IgE (omalizumab) Χρωµόνες (χρωµογλυκικό νάτριο, νατριούχος νεδοκροµίλη) Ανακουφιστικά φάρµακα Β2-διεγέρτες ταχείας έναρξης δράσης (SABA-σαλβουταµόλη, τερβουταλίνη,- φορµοτερόλη) Αντιχολινεργικά βραχείας δράσης (ιπρατρόπιο, οξιτρόπιο) Κορτικοστεροειδή συστηµατικά θεοφυλλίνη 4
Θεραπευτικές επιλογές: SABA Κύριο φάρµακο στο βήµα 1 ελέγχου του άσθµατος και ως κατ επίκληση ανακουφιστική αγωγή σε κάθε βήµα Θεραπευτικές επιλογές: ICS Ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας(βήµατα 2-5) (Evidence A) Βελτιώνουν την αναπνευστική λειτουργία, τη συµπτωµατολογία την ποιότητα ζωής Μειώνουν τον αριθµό των παροξύνσεων, τη θνητότητα από τη νόσο ε θεραπεύουν τη νόσο και επί διακοπής αυξάνεται ο κίνδυνος παρόξυνσης LTRA Θεραπευτικές επιλογές αντιφλεγµονώδη δράση, ήπια βρογχοδιαστολή Βελτιώνουν τη λειτουργία του πνεύµονα, τη συµπτωµατολογία Μειώνουν τις κρίσεις Εναλλακτική αγωγή επί δυσανεξίας ή άρνησης λήψης ICS, επί αλλεργικής ρινίτιδας, aspirin-sensitive asthma Προστίθενται στα ICS, ώστε να ελεγχθεί η νόσος µε µικρότερες δόσεις κορτικοστεροειδών ή εναλλακτικά των LABA,aν και υπολείπεται του LABA+ICS συνδυασµού Οι LABA δεν πρέπει να δίνονται ως µονοθεραπεία Οι συνδυασµοί LABA/ICS (σταθεροί ή µη): Βελτιώνουν τα συµπτώµατα, την πνευµονική λειτουργία Ελαττώνουν τη συχνότητα παροξύνσεων, τη χρήση β2- διεγερτών ταχείας δράσης Ταχύτερος έλεγχος της νόσου και µε µικρότερες δόσεις κορτικοστεροειδών Οι σταθεροί συνδυασµοί είναι πιο εύχρηστοι, αυξάνουν τη συµµόρφωση και εξασφαλίζουν ότι το LABA δεν θα λαµβάνεται ως µονοθεραπεία. 5
Θεραπευτικές επιλογές ΣΚΟΠΟΣ Η θεοφυλλίνη: εναλλακτική ρυθµιστική αγωγή β γραµµής και πάντα ως µέρος συνδυασµού /υπολείπεται των LABA χρωµόνες : εναλλακτική αγωγή: στο βρογχόσπασµο επί άσκησης στο βήµα 2: υπολείπονται σε αποτελεσµατικότητα αλλά έχουν καλό προφιλ ασφάλειας Αντι-IgE: προσθήκη σε σοβαρό αλλεργικό άσθµα, επί αδυναµίας ελέγχου µε τα υπόλοιπα διαθέσιµα ρυθµιστικά φάρµακα (υψηλές δόσεις εισπνεόµενων ή και συστηµατικών στεροειδών) Πρωτογενώς: καταγραφή προτύπων συνταγογράφησης στη σταθερή ΧΑΠ & στο άσθµα σύγκριση µεταξύ ειδικών πνευµονολόγων και λοιπών ειδικοτήτων ευτερογενώς: καταγραφή ειδικότητας συνταγογραφούντος ιατρού ανά νόσο συνοσηροτήτων ΥΛΙΚΟ & ΜΕΘΟ ΟΙ 53 συνταγές 368 ΧΑΠ- 162 ΑΣΘΜΑ 14 Φαρµακεία: 9 από από αστικές περιοχές (Ξάνθη, καβάλα, ράµα, Βόλος) 5 από περιαστικές /αγροτικές(ελευθερούπολη, Χρυσόκαστρο, Γραβούνα, Σάπες) ιάρκεια συλλογής 6 µήνες (9/212-2/213) ΧΑΠ 6
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 1. ΑΠΟΛΥΤΗ/ΣΧΕΤΙΚΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΧΑΠ ΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ: Β2- ΙΕΓΕΡΤΗ ΜΑΚΡΑΣ ΡΑΣΗΣ 158 43,5% & ΚΟΡΤΙΚΟΣΤΕΡΟΕΙ ΟΥΣ (LABA/ICS) ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ ΑΝΤΙΧΟΛΙΝΕΡΓΙΚΑ ΜΑΚΡΑΣ ΡΑΣΗΣ (LAMA) 148 4,33% Β2- ΙΕΓΕΡΤΕΣ ΜΑΚΡΑΣ ΡΑΣΗΣ (LABA) 91 24,8% ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ ΚΟΡΤΙΚΟΣΤΕΡΟΕΙ Η (ICS) 54 14,% ΑΝΤΙΛΕΥΚΟΤΡΙΕΝΙΑ (LTRΑ) 2,36% ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ ΑΝΤΙΧΟΛΙΝΕΡΓΙΚΑ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΡΑΣΗΣ (SAMA) 22 6% ΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ: Β2- ΙΕΓΕΡΤΗ & 13 3,54% ΑΝΤΙΧΟΛΙΝΕΡΓΙΚΟΥ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΡΑΣΗΣ (SABA/SAMA) ΑΝΑΣΤΟΛΕΑΣ ΦΩΣΦΟ ΙΕΣΤΕΡΑΣΗΣ (PDE-4 INH) 13 3,54% ΘΕΟΦΥΛΛΙΝΗ 11 3% Β2- ΙΕΓΕΡΤΕΣ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΡΑΣΗΣ (SABA) 1 2,2% ΑΝΤΙΙΣΤΑΜΙΝΙΚΑ (Anti-His) 1,9% ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΚΟΡΤΙΚΟΣΤΕΡΟΕΙ Η 6 1,63% ΧΡΩΜΟΓΛΥΚΙΚΟ ΝΑΤΡΙΟ/ΝΑΤΡΙΟΥΧΟΣ ΝΕ ΟΚΡΟΜΙΛΗ - - ΒΛΕΝΝΟΛΥΤΙΚΑ/ΑΝΤΙΒΗΧΙΚΑ - - ΠΙΝΑΚΑΣ 2. ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΩΝ & ΑΝΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΟΥΝΤΟΣ ΙΑΤΡΟΥ ΣΤΗ ΧΑΠ ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΥΝ/ΦΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΠΝΕΥΜ/ΓΟΙ ΠΑΘ/ΓΟΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΙΑΤΡΟΙ ΚΑΡ /ΓΟΙ ΩΡΛ ΑΝΕΥ ΑΛΛΕΡ/ΓΟΙ LABA/ICS 82 26 2 26 4 2 3 1 LABA/ICS 44 1 14 11 2 +LAMA LAMA 42 13 11 15 3 LABA 36 8 19 1 1 LABA + 22 1 6 6 LAMA ICS 12 3 3 4 1 1 ICS + SAMA 1 5 3 1 1 LAMA+ ICS 9 4 4 1 LABA/ICS + LTRI LABA/ICS +SAMA 8 3 4 1 8 2 2 3 1 LTRI 1 2 4 ΓΡΑΦΗΜΑ 1. ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΤΑΓΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ ΣΤΗ ΧΑΠ. ΓΡΑΦΗΜΑ 2. ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΤΑΓΩΝ ΑΝΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΟΥΝΤΟΣ ΙΑΤΡΟΥ & ΑΝΑ ΑΡΙΘΜΟΥ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗ ΧΑΠ. ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΤΑΓΩΝ 16 14 12 1 8 6 4 2 141 124 84 1 1 1 1 2 3 4 5 6 ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΤΑΓΩΝ ΑΝΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ 6 5 4 3 2 1 55 51 48 35 32 24 32 24 25 13 9 3 3 4 1 1 1 1 2 3 4 5 6 ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΙ ΠΑΘΟΛΟΓΟΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΙΑΤΡΟΙ ΛΟΙΠΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ
ΠΙΝΑΚΑΣ 3. ΑΠΟΛΥΤΗ/ΣΧΕΤΙΚΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΟΥΝΤΩΝ ΙΑΤΡΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΧΑΠ ΠΙΝΑΚΑΣ 4. ΑΠΟΛΥΤΗ/ΣΧΕΤΙΚΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΧΑΠ ΧΑΠ- ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΙΑΤΡΟΥ ΙΑΤΡΟΙ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 13 3,23% ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΙ 119 32,34% ΕΙ ΙΚΟΙ ΠΑΘΟΛΟΓΟΙ 8 23,64% 11 ΚΑΡ ΙΟΛΟΓΟΙ 3% ΛΟΙΠΕΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ 14 2 ΩΡΛ,54% 1 ΑΛΛΕΡΓΙΟΛΟΓΟΣ,2% ΑΝΕΥ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ 11 3% ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ ΥΣΛΙΠΙ ΑΙΜΙΑ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ ΑΓΧΩ ΗΣ /ΧΗ - ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝ ΡΟΜΗΣΗ ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΣΑΚΧΑΡΩ ΗΣ ΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ 48(13,1%) 43(11,2%) 33(3,9%) 2(,36%) 26(,8%) 26(,8%) 16(4,36%) 14(3,8%) 1(2,2%) 1(2,2%) ΓΡΑΦΗΜΑ 3. ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΙΑΤΡΟΥ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΡΑΦΗΜΑ 4. ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ & ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΙΑΤΡΟΥ ΣΤΗ ΧΑΠ 1 ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ 12 1 8 6 4 2 4 9 12 23 ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ 9 8 6 5 4 3 2 1 86 61 29 6 53 39 26 16 ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΙ ΠΑΘΟΛΟΓΟΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΙΑΤΡΟΙ ΛΟΙΠΕΣ/ΑΝΕΥ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ 2 14 2 4 3 1 ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΙ ΠΑΘΟΛΟΓΟΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΙΑΤΡΟΙ ΛΟΙΠΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΙΑΤΡΟΥ 1 2 3 ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ 8
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΧΑΠ (1) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΧΑΠ (2) Οι σταθεροί συνδυασµοί LABA/ICS : το πιο συχνό χρησιµοποιούµενο σκεύασµα ως µονοθεραπεία ή σε συνδυασµούς από ειδικούς και µη ειδικούς Η µονοθεραπεία µε σταθερούς συνδυασµούς LABA/ICS: το πιο συχνό πρότυπο συνταγογράφησης από ειδικούς και µη ειδικούς Αυξηµένη η χρήση ICS (2 η κατά σειράς συχνότητας συνολικά~5%, µετά τα LABA)- συχνά ως µονοθεραπεία από όλες τις ειδικότητες Συνταγογράφηση LTRA, ενίοτε ως µονοθεραπεία(µη ειδικοι κυρίως) Συνταγογράφηση αντί-his ( συχνά απουσία ατοπικής νόσου) Οι µη ειδικοί ιατροί αθροιστικά ~6,5%(συχνότερα οι γενικοί ιατροί) συνταγογραφούν αθροιστικά στη ΧΑΠ ιπλή αγωγή συνταγογραφείται συχνότερα (πνευµονολόγοι, παθολόγοι >> γενικοί ιατροί:1 φάρµακο) Οι µη ειδικοί επιλέγονται και συνταγογραφούν σε ασθενείς µε περισσότερες συνοσηρότητες σε σχέση µε τους ειδικούς Τα καρδιαγγειακά νοσήµατα(α.υ, Χ.ΚΜ, ΣΝ,Κ.Α) και οι λοιµώξεις του αναπνευστικού: οι συχνότερες συνοσηρότητες ΠΙΝΑΚΑΣ 5. ΑΠΟΛΥΤΗ/ΣΧΕΤΙΚΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΣΘΜΑ ΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ: Β2- ΙΕΓΕΡΤΗ ΜΑΚΡΑΣ ΡΑΣΗΣ & ΚΟΡΤΙΚΟΣΤΕΡΟΕΙ ΟΥΣ (LABA/ICS) 64(39,5%) ΒΡΟΓΧΙΚΟ ΑΣΘΜΑ ΑΝΤΙΛΕΥΚΟΤΡΙΕΝΙΚΑ (LTRΑ) 52(32,1%) ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ ΚΟΡΤΙΚΟΣΤΕΡΟΕΙ Η (ICS) 5(3,86%) ΑΝΤΙΙΣΤΑΜΙΝΙΚΑ (Anti- His) 22(13,58%) Β2- ΙΕΓΕΡΤΕΣ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΡΑΣΗΣ (SABA) 21(12,96%) ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ ΑΝΤΙΧΟΛΙΝΕΡΓΙΚΑ ΜΑΚΡΑΣ ΡΑΣΗΣ (LAMA) 21(12,96%) Β2- ΙΕΓΕΡΤΕΣ ΜΑΚΡΑΣ ΡΑΣΗΣ (LABA) 11(6,9%) ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ ΑΝΤΙΧΟΛΙΝΕΡΓΙΚΑ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΡΑΣΗΣ (SAMA) 9(5,56%) ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΚΟΡΤΙΚΟΣΤΕΡΟΕΙ Η 2(1,23%) ΣΥΝ ΥΑΣΜΟΣ ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΩΝ: Β2- ΙΕΓΕΡΤΗ & ΑΝΤΙΧΟΛΙΝΕΡΓΙΚΟΥ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΡΑΣΗΣ (SABA/SAMA) 2(1,23%) ΘΕΟΦΥΛΛΙΝΗ ΧΡΩΜΟΓΛΥΚΙΚΟ ΝΑΤΡΙΟ/ΝΑΤΡΙΟΥΧΟΣ ΝΕ ΟΚΡΟΜΙΛΗ 1(,62%) - ΒΛΕΝΝΟΛΥΤΙΚΑ/ΑΝΤΙΒΗΧΙΚΑ - 9
ΠΙΝΑΚΑΣ 6. ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΩΝ & ΑΝΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΟΥΝΤΟΣ ΙΑΤΡΟΥ ΓΡΑΦΗΜΑ 5. ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΤΑΓΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ ΣΤΟ ΑΣΘΜΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΥΝ/ΦΗΣΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΙ ΠΝΕΥΜ/ΓΟΙ ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΤΑΓΩΝ ΓΕΝΙΚΟΙ ΙΑΤΡΟΙ ΑΛΛΕΡΓ/ΓΟΙ ΩΡΛ ΑΝΕΥ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ LABA/ICS 44 3 8 6 - - - LTRΑ 25 11 6 1 - - ICS 1 4 8 1 1 3 - ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΤΑΓΩΝ 6 5 4 3 2 5 68 32 1 5 LABA/ICS + 9 6 3 - - - - Anti-His 1 2 3 4 ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ LABA/ICS + 4 2 - - - 1 LTRΑ ICS + LTRΑ 3 2 1 1 - - ΓΡΑΦΗΜΑ 6. ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΤΑΓΩΝ ΑΝΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΟΥΝΤΟΣ ΙΑΤΡΟΥ & ΑΝΑ ΑΡΙΘΜΟ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΓΡΑΦΗΜΑ. ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΩΝ/ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΩΝ. ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ 45 4 35 3 25 2 15 1 5 41 24 2 18 15 11 8 8 5 4 3 3 3 1 1 1 2 3 4 ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΙ ΠΑΘΟΛΟΓΟΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΙΑΤΡΟΙ ΛΟΙΠΕΣ/ΑΝΕΥ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ % ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ 1% 9% 8% % 6% 5% 4% 3% 2% 1% 13 ΕΙ ΙΚΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΙ 33 12 8 2 ανακουφιστικά 3 ρυθµιστικά 2 ρυθµιστικά 1 ρυθµιστικό % ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ 1 2 3 4 ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ 1
ΓΡΑΦΗΜΑ 8. ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΩΝ/ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΜΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΙΑΤΡΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ. ΑΠΟΛΥΤΗ/ΣΧΕΤΙΚΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΩΝ ΙΑΤΡΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΣΘΜΑ 1% 2 1 ΜΗ ΕΙ ΙΚΟΙ ΙΑΤΡΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΙ 8 49,38% % ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ 9% 8% % 6% 5% 4% 3% 2% 1% 35 19 3 ανακουφ/κά 4 ρυθµιστικά 3 ρυθµιστικά 2 ρυθµιστικά ΕΙ ΙΚΟΙ ΠΑΘΟΛΟΓΟΙ 53 32,2% ΓΕΝΙΚΟΙ ΙΑΤΡΟΙ 1 1,49% ΛΟΙΠΕΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ 6 ΩΡΛ 3,% 1 ΑΛΛΕΡΓΙΟΛΟΓΟΣ,62% % 1 2 3 4 1 ρυθµιστικό ΑΝΕΥ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ 5 3,9% ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ ΠΙΝΑΚΑΣ 8. ΑΠΟΛΥΤΗ/ΣΧΕΤΙΚΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΑΣΘΜΑ ΓΡΑΦΗΜΑ 9. ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΙΑΤΡΟΥ ΣΤΟ ΑΣΘΜΑ ΑΣΘΜΑ- ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙ Α ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝ ΡΟΜΗΣΗ ΑΓΧΩ ΗΣ /ΧΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ 6 (46,9%) 46 (28,4%) 4 (2,4%) 4 (2,4%) ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ 6 5 4 3 64 51 ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ 3 (1,85%) 3 (1,85%) 2 1 12 12 ΥΣΛΙΠΙ ΑΙΜΙΑ 2 (1,23%) ΣΑΚΧΑΡΩ ΗΣ ΙΑΒΗΤΗΣ 1 (,62%) ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΙ ΠΑΘΟΛΟΓΟΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΙΑΤΡΟΙ ΛΟΙΠΕΣ /ΑΝΕΥ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ 11
ΓΡΑΦΗΜΑ 1. ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ & ΑΝΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΙΑΤΡΟΥ ΣΤΟ ΑΣΘΜΑ ΑΣΘΜΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (1) ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ 4 35 3 25 2 15 1 5 36 3 2 14 13 12 9 4 4 4 1 1 1 2 3 4 ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑ ΣΥΝΤΑΓΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟ ΓΟΙ ΠΑΘΟΛΟΓΟΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΙΑΤΡΟΙ ΛΟΙΠΕΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ/ ΑΝΕΥ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΙΑΤΡΟΙ Οι σταθεροί συνδυασµοί LABA/ICS : το πιο συχνό χρησιµοποιούµενο σκεύασµα ως µονοθεραπεία ή σε συνδυασµούς από ειδικούς και µη ειδικούς Η µονοθεραπεία µε σταθερούς συνδυασµούς LABA/ICS: το πιο συχνό πρότυπο συνταγογράφησης από ειδικούς και µη ειδικούς Αυξηµένη συνταγογράφηση LTRA (2 η κατά σειράς συχνότητας/υπεροχή έναντι των ICS: αθροιστικά και ως µονοθεραπεία)-επιλέγονται συχνότερα από τους µη ειδικούς Συνταγογράφηση LAMA ΑΣΘΜΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (2) Οι πνευµονολόγοι συνταγογραφούν συχνότερα(~5%) στους ασθενείς µε άσθµα ιπλή αγωγή συνταγογραφείται συχνότερα (πνευµονολόγοι >> µη ειδικοί: 1 φάρµακο) Η κατανοµή συνοσηροτήτων είναι παρόµοια µεταξύ όσων επισκέπτονται ειδικούς και µη ειδικούς ιατρούς Οι λοιµώξεις του αναπνευστικού και η αλλεργική ρινίτιδα είναι οι πιο συχνές συνοσηρότητες Ευχαριστώ για την προσοχή σας 12