Εισαγωγική Οµιλία Ν. ΕΣΥΛΛΑΣ, Αρχιτέκτονας Μηχανικός, Πρόεδρος.Σ. Ι.Ο.Κ. ΙΟΥΛΙΟΣ 2004
Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας. Ο Μελετητικός και ο Κατασκευαστικός κόσµος βοηθούµενος και από τον Τεχνικό ιοικητικό µηχανισµό επετέλεσε ένα πραγµατικό άθλο καταφέρνοντας να καλύψει όλες της διοικητικής ή οικονοµικής φύσεως καθυστερήσεις και να ετοιµάσει το σύνολο σχεδόν των αναγκαίων έργων για µια αξιοπρεπή τέλεση των Ολυµπιακών Αγώνων. Περί το τέλος του 2000 ζήτησε η ιεθνής Ολυµπιακή Επιτροπή µελέτη για την επάρκεια του Ελληνικού κατασκευαστικού δυναµικού στη ταυτόχρονη κατασκευή των Ολυµπιακών Έργων και των έργων του Γ Κ.Π.Σ. και το Ι.Ο.Κ. που την εξεπόνησε απέδειξε αυτή την επάρκεια που σχεδόν κανείς τότε δεν ήθελε να πιστέψει. Γι αυτό µάλιστα και η.ο.ε. απέστειλε στην Ελλάδα ειδικό Ελβετικό ελεγκτικό γραφείο για τον έλεγχο της µελέτης ο οποίος παρόλο ότι ήταν εξονυχιστικός κατέληξε σε συγχαρητήρια προς το Ι.Ο.Κ. για την µεθοδολογία και τη πληρότητα της µελέτης. Η µελέτη βέβαια έκανε και ορισµένες προτάσεις για διάφορες ρυθµίσεις που δεν υλοποιήθηκαν και κατέληγε στο βασικό συµπέρασµα ότι το κατασκευαστικό και µελετητικό δυναµικό θα µπορέσει να ανταποκριθεί «οριακά» στην εκτέλεση των έργων. Παρόλο ότι η ελληνική γλώσσα είναι πλούσια γλώσσα και για κάθε έννοια έχει τη κατάλληλη λέξη, η λέξη «οριακά» δεν προσέχθηκε ιδιαίτερα. Το γεγονός είναι πάντως ότι η µελέτη επιβεβαιώθηκε χάρις και στην τροµακτική προσπάθεια των ελλήνων τεχνικών και µε ελάχιστη βοήθεια ξένων Τεχνικών Εταιρειών. Ο τεχνικός κόσµος της Χώρας µπορεί να είναι υπερήφανος αφού επετέλεσε το καθήκον του όπως άλλωστε το επιτελεί πάντα στα 180 χρόνια της ιστορίας της νεώτερης Ελλάδας. εν θα πρέπει η ελληνική κοινωνία να ξεχνάει ότι σ αυτά τα 180 χρόνια του ελεύθερου βίου της η χώρα, που όταν απέκτησε την ελευθερία της ήταν κατεστραµµένη και καθηµαγµένη από τον απελευθερωτικό αγώνα, απέκτησε γρήγορα έργα υποδοµής, πράγµα που συνεχίστηκε και όταν η Ελληνική Επικράτεια επεκτάθηκε. Μπόρεσε ακόµη να στεγάσει ενάµισι 2
εκατοµµύριο πρόσφυγες που προήλθαν από τους πολέµους και τις ανταλλαγές πληθυσµών. Η Ελλάς µε τη στέγαση των προσφύγων βρέθηκε στις τελευταίες θέσεις των οικιστικών δεικτών στην Ευρώπη και παρά το Β Παγκόσµιο Πόλεµο, τους δύο ουσιαστικούς πολέµους της Χώρας, την τετραετή κατοχή και εν συνεχεία τον Εµφύλιο Πόλεµο, κατάφερε πολύ γρήγορα να βρεθεί στην πρώτη θέση στην Ευρώπη από απόψεως οικιστικών δεικτών χωρίς να αντιµετωπίσει οικιστικό πρόβληµα σε εποχή µάλιστα τροµακτικής αδυναµίας συγκέντρωσης Κεφαλαίου. Οι Έλληνες, χάρις στο τεχνικό τους δυναµικό, απέκτησαν σπίτια υγιεινά και κυρίως ασφαλή εξαφανίζοντας τις επιδηµικές ασθένειες, ηθικής τάξεως προβλήµατα που δηµιουργούσε η διαβίωση πολλών ατόµων ανά δωµάτιο και κυρίως ασφαλή κτίρια και είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ ζούµε στην πιο σεισµογενή χώρα της Ευρώπης, χάρις στις προσπάθειες των Ελλήνων Μηχανικών και Επιστηµόνων έχουµε συνολικά ελάχιστα θύµατα και ζηµίες. Τα θυµίζουµε όλα αυτά µε την ευκαιρία της Ηµερίδας γιατί παρόλα τα προηγούµενα ο Ελληνικός τεχνικός κόσµος εξακολουθεί να βάλλεται άκριτα από πολλές πλευρές και από ορισµένα Μ.Μ.Ε. υστυχώς εκείνο που τελικά εισπράττεται από την κοινή γνώµη, αντί επαίνων για το σηµαντικό έργο του τεχνικού κόσµου, είναι επισήµανση ευθυνών για λάθη ή δήθεν υπερβάσεις. Είναι αυτονόητο ότι µια συγκροτηµένη πολιτεία δεν µπορεί να παρασύρεται από τέτοιες λαθεµένες στο σύνολό τους εικόνες. Ο σηµερινός ΥΠΕΧΩ Ε σε ανύποπτο χρόνο είχε πει το εξής σοφό: «Στην Ελλάδα το δύσκολο είναι η εφαρµογή του αυτονόητου. Κι αν στην Ελλάδα χρειάζεται µια επανάσταση, αυτή είναι η επανάσταση του αυτονόητου». Για τα αυτονόητα θα µιλήσουµε σ αυτήν την Ηµερίδα. Είναι φυσικό µε το πέρας των Ολυµπιακών Αγώνων να σταµατήσει κάθε δραστηριότητα γύρω απ τα Ολυµπιακά έργα. Και όχι µόνο αυτό αλλά είναι φυσικό να σταµατήσει και όλη αυτή η παράπλευρη δραστηριότητα που έχει αναπτυχθεί µε την ευκαιρία των Ολυµπιακών Αγώνων (κατασκευές ή ανακατασκευές δρόµων, πεζοδρόµων, πεζοδροµίων, πλατειών, κτιρίων, σηµάνσεις, κλπ.). Ήδη άλλωστε σαν χώρα έχουµε δαπανήσει πολλά χρήµατα και εποµένως νέες πιστώσεις από τακτικό προϋπολογισµό ή από ηµόσιες επενδύσεις δεν είναι ορατές τουλάχιστον στο εγγύς µέλλον. 3
Μπαίνουµε εποµένως σε µια σηµαντική κρίση και σε µια εποχή που η κατασκευαστική βιοµηχανία έχει γιγαντωθεί, έχει αποκτήσει τεχνογνωσία σηµαντική και έχει κατάλληλα οργανωθεί. Και η κρίση είναι µεγάλη αφού το σταµάτηµα είναι και άµεσο και καθολικό. Ταυτόχρονα, αν αυτό το δυναµικό αποδιοργανωθεί, πολλές µελετητικές και κατασκευαστικές εταιρείες θα οδηγηθούν στην καταστροφή µια καταστροφή παρόµοια µε εκείνη της δεκαετίας του 1980 όπου ο πόλεµος µεταξύ Ιράν και Ιράκ σε εποχή που πλήθος κατασκευαστικών εταιρειών είχαν ανοιχθεί σε έργα στη Μέση Ανατολή καταστράφηκαν τελείως. Το σύνολο των µεγάλων Ελληνικών Τεχνικών Εταιρειών κατεστράφη. εν έµεινε ούτε µία. Παρόµοιος κίνδυνος υπάρχει και σήµερα. Σήµερα πολλές µεγάλες τεχνικές εταιρείες αντιµετωπίζουν σοβαρά οικονοµικά προβλήµατα για λόγους που δεν είναι στο θέµα της σηµερινής Ηµερίδας να αναλύσουµε. Και είναι ηλίου φαεινότερον ότι όλες αυτές δεν θα µπορέσουν να αντιµετωπίσουν τις συνέπειες της κρίσης. Για να αντιµετωπισθεί η κρίση πρέπει να υπάρξουν έργα. Και για να υπάρξουν έργα πρέπει να υπάρξουν χρήµατα. Τα έργα φυσικά δεν αποτελούν αυτοσκοπό. Είναι απαραίτητα και για την ολοκλήρωση των έργων υποδοµής της Χώρας, που έχει ακόµα σηµαντικά κενά. εν είναι δυνατόν για παράδειγµα µια γέφυρα σαν του Ρίου Αντιρρίου να βγαίνει στον επαρχιακό δρόµο του Νοµού Αιτωλοακαρνανίας ούτε να ενώνει τον λεγόµενο «αυτοκινητόδροµο» Αθηνών Πατρών. Είναι δυνατόν τα δύο µεγάλα αστικά κέντρα Αθήνα και Θεσσαλονίκη να µη συνδέονται µε ένα κλειστό αυτοκινητόδροµο; Ούτε είναι δυνατόν να µην ολοκληρωθεί η Εγνατία Οδός ή να µη γίνει η Ιόνια Οδός. Και όλα αυτά δεν µπορούν να γίνουν µόνο από το υπόλοιπο Γ Κ.Π.Σ. Και πέρα από τη κατασκευή των οδικών αξόνων, άµεσα προβάλλει η ανάγκη σύνδεσης των επαρχιακών δικτύων µε αυτούς τους αυτοκινητόδροµους. Για να γίνουν έργα πρέπει να υπάρχουν χρήµατα. Να τα αναζητήσει κανείς από ηµόσιες Επενδύσεις είναι σχεδόν ουτοπικό και το καταλαβαίνουµε όλοι. Και για το µέγεθος µάλιστα που απαιτείται. 4
Τα χρήµατα πρέπει να αντληθούν από εκεί που υπάρχουν. Και πρέπει να διαµορφωθεί το πλαίσιο και η διαδικασία µέσω της οποίας θα µπορέσουν να αντληθούν. Και τέτοιος είναι ο ιδιωτικός τοµέας και κατ επέκταση ο τραπεζικός. Το λεγόµενο Real Estate, όσο κι αν ακόµα στην Ελλάδα η εφαρµογή του είναι περισσότερο εµπειρική, αποτελεί µία από τις διεξόδους. Άλλη, είναι η αξιοποίηση σχολάζουσας ακίνητης περιουσίας του ηµοσίου, αυτής φυσικά που είναι επιδεικτική αξιοποίησης. Τα αυτοχρηµατοδοτούµενα ή τα συγχρηµατοδοτούµενα έργα πρέπει να αποτελέσουν σηµαντική αιχµή του δόρατος για τη λύση των προβληµάτων απασχόλησης της κατασκευαστικής βιοµηχανίας αλλά και για την εξεύρεση σηµαντικών πόρων που θα βοηθήσουν την ολοκλήρωση των υποδοµών στη Χώρα. Στο σύστηµα αυτό έχουν γίνει κάποια πρώτα βήµατα µε εξαιρετικά ικανοποιητικά αποτελέσµατα παρόλο ότι το θέµα ακόµα αντιµετωπίζεται µε µεγάλη επιφυλακτικότητα και η ωρίµανση παρόµοιων έργων χρειάζεται πολύ χρόνο. Τέλος, η έξοδος των κατασκευαστικών εταιρειών και των µελετητικών Γραφείων σε γειτονικές χώρες, νεοεισερχόµενες ή όχι στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, αποτελούν επίσης µια σηµαντική διέξοδο. Σ αυτή τη φάση χρειάζεται ένας αναπροσανατολισµός. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το ΙΟΚ οργάνωσε την Ηµερίδα, και η αθρόα συµµετοχή αποδεικνύει την επικαιρότητα αλλά και τη σηµασία του θέµατος. Στο Ι.Ο.Κ. το ιοικητικό Συµβούλιο, από την ίδρυσή του µέχρι σήµερα, προσπαθεί, µέσα στο πλαίσιο του ΥΠΕΧΩ Ε αλλά και σε αυτό των οικονοµικών του δυνατοτήτων, να συγκεντρώνει στοιχεία από τον τοµέα των κατασκευών να τα αναλύει, να µελετάει τις τάσεις που διαφαίνονται από την επεξεργασία τους και να προβαίνει σε αντίστοιχες προτάσεις. Αυτή η προσπάθεια που έχει ξεκινήσει από πολλά χρόνια µπορεί να είναι χαµηλού προφίλ, είναι όµως συστηµατική, συνεχής και δεν έχει σκοπιµότητες. Η επιστηµονική όµως θεώρηση της πορείας των κατασκευών και του τεχνικού δυναµικού της χώρας αποτελεί πλέον εργαλείο στις ανάλογες αποφάσεις της Πολιτείας. Η λειτουργία του Ι.Ο.Κ. θέλουµε να πιστεύουµε ότι έχει βοηθήσει πολλές φορές και το Υπουργείο αλλά και τον κόσµο της κατασκευής γενικότερα, και σήµερα η αποδοχή που εµφανίζουν τα συµπεράσµατα και οι 5
προτάσεις του Ι.Ο.Κ. εκτείνεται στην ευρύτερη οικονοµική ζωή της χώρας. εν µπορώ να εκτιµήσω εάν µε όσα θα ειπωθούν στην Ηµερίδα θα φύγουµε από εδώ περισσότερο ή λιγότερο αισιόδοξοι για το άµεσο µέλλον των κατασκευών. Οργανώσαµε την Ηµερίδα για να αναφερθούµε σε όλες τις παραµέτρους που συνθέτουν τα σηµερινά προβλήµατα ώστε όλοι οι ενδιαφερόµενοι να είναι καλά ενηµερωµένοι για να πάρουν τις αποφάσεις τους. Αυτονόητο είναι ότι το Ι.Ο.Κ. θα βρίσκεται πάντα στο πλευρό των συντελεστών της παραγωγής των έργων. Ευχαριστώ για την προσοχή σας. 6