ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 19 Νοεμβρίου 2008 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2008/0222 (COD) 15906/08 ADD 2 ENER 390 ENV 847 CONSOM 188 CODEC 1585 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Για το Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντής Ημερομηνία Παραλαβής: 17 Νοεμβρίου Αποδέκτης: κ. Javier SOLANA, Γενικός Γραμματέας / Ύπατος Εκπρόσωπος Θέμα: ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ - Συνοδευτικό έγγραφο στην Πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την ένδειξη της κατανάλωσης ενέργειας και λοιπών πόρων από τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα μέσω επισήμανσης και της παροχής ομοιόμορφων πληροφοριών σχετικά με τα προϊόντα = ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο της Επιτροπής - SEC(2008) 2863. συνημμ.: SEC(2008) 2863 15906/08 ADD 2 δχ DG C EL
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 13.11.2008 SEC(2008) 2863 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Συνοδευτικό έγγραφο στην Πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την ένδειξη της κατανάλωσης ενέργειας και λοιπών πόρων από τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα μέσω επισήμανσης και της παροχής ομοιόμορφων πληροφοριών σχετικά με τα προϊόντα ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ {COM(2008) 778 τελικό} {SEC(2008) 2862} EL EL
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Η παρούσα εκτίμηση επιπτώσεων συνοδεύει την πρόταση αναδιατύπωσης της οδηγίας 92/75/ΕΟΚ για την «επισήμανση της ενεργειακής απόδοσης των οικιακών συσκευών» 1 (στο εξής OEEA). Η αναδιατύπωση της εν λόγω οδηγίας αποτελεί στοιχείο του σχεδίου δράσης για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή και τη βιώσιμη βιομηχανική πολιτική (SCP/SIP). Σύμφωνα με την ΟΕΕΑ, που εκδόθηκε το 1992, απαιτείται από τους εμπόρους να αναρτούν συγκριτική ετικέτα στα σημεία πώλησης, με την οποία να γίνεται εμφανές στους καταναλωτές το επίπεδο ενεργειακής κατανάλωσης των οικιακών προϊόντων. Εκτιμάται ότι η επισήμανση της ενεργειακής απόδοσης έχει συμβάλλει σε ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας της τάξεως των 3 εκατ. ΤΙΠ 2 που αντιστοιχεί σε μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ύψους 14 εκατ. τόνων περίπου ετησίως για την περίοδο 1996-2004. 1 2 Οδηγία 92/75/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 22ας Σεπτεμβρίου 1992 για την ένδειξη της κατανάλωσης ενέργειας και λοιπών πόρων των οικιακών συσκευών με την επισήμανση και την παροχή ομοιόμορφων πληροφοριών σχετικά με τα προϊόντα. Δεν έχει ληφθεί υπόψη η εξοικονόμηση ενέργειας από συναφείς αυτοδεσμεύσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κατασκευαστών Οικιακών Συσκευών (CECED) («λευκά» προϊόντα) και της Ένωσης βιομηχανιών των τεχνολογιών πληροφοριών, των επικοινωνιών και των ηλεκτρονικών συσκευών ευρείας κατανάλωσης (EICTA) (τηλεοράσεις). EL 2 EL
Η ετικέτα ενεργειακής απόδοσης είναι υποχρεωτική για τα προϊόντα που καλύπτονται από εκτελεστικά μέτρα στο πλαίσιο της ΟΕΕΑ. Το σύστημα επισήμανσης της ενεργειακής απόδοσης συνέβαλε με επιτυχία στην παρότρυνση της αγοράς των οικιακών συσκευών να διαθέσει ενεργειακώς αποδοτικότερα προϊόντα. Παρέχει χρήσιμες και συγκρίσιμες πληροφορίες στους καταναλωτές, και τους επιτρέπει να εξετάζουν το ενδεχόμενο να επενδύσουν σε αποδοτικότερες συσκευές για να εξοικονομήσουν χρήματα λαμβάνοντας υπόψη τις δαπάνες λειτουργίας (κυρίως την ενεργειακή κατανάλωση κατά τη χρήση). Βοηθά επίσης τους κατασκευαστές να διαθέτουν τα προϊόντα τους στην αγορά και να δρέπουν τα οφέλη από τις επενδύσεις τους για την καθιέρωση καλύτερων και πιο καινοτόμων προϊόντων. Το σύστημα θεωρείται κατά συνέπεια ως αμοιβαία επωφελές μέσο για τους καταναλωτές, τη βιομηχανία και το περιβάλλον. Όπως ανακοινώθηκε στο σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή και τη βιώσιμη βιομηχανική πολιτική (SCP/SIP), η ΟΕΕΑ σε συνδυασμό με την οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό είναι δυνατόν να επιφέρει μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας και περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων εάν επεκταθεί σε όλες τις ομάδες συνδεόμενων με την ενέργεια προϊόντων (προϊόντα που έχουν επιπτώσεις στην κατανάλωση ενέργειας κατά τη χρήση). Η ισχύουσα ΟΕΕΑ αποτελεί το πλαίσιο με το οποίο εξουσιοδοτείται η Επιτροπή (επικουρούμενη από κανονιστική επιτροπή) να θεσπίζει εκτελεστικά μέτρα όσον αφορά τη σήμανση συγκεκριμένων οικιακών συσκευών 3. Για τα προϊόντα αυτά προετοιμάζεται αναβάθμιση των υφιστάμενων ετικετών, προς έγκριση εντός του 2009 και του 2010. Η εκτίμηση των επιπτώσεων του σχεδίου δράσης για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή και τη βιώσιμη βιομηχανική πολιτική έδειξε ότι το περιορισμένο πεδίο εφαρμογής της ΟΕΕΑ συρρικνώνει το δυναμικό της να μετριάσει περαιτέρω τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να συμβάλλει στον στόχο ολόκληρης της ΕΕ για εξοικονομήσεις λόγω ενεργειακής απόδοσης κατά 20% μέχρι το 2020 και την επίτευξη των στόχων βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης. Συνεπώς, στην έκθεση της εκτίμηση των επιπτώσεων αναλύεται περαιτέρω κατά πόσο μπορούν να ενισχυθούν το πεδίο εφαρμογής και η λειτουργία της ΟΕΕΑ, ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο και ποιες θα ήταν οι σχετικές επιπτώσεις. Ωστόσο, επειδή η ΟΕΕΑ είναι οδηγία πλαίσιο χωρίς άμεση επίπτωση στα προϊόντα, οι περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις είναι δυνατόν να ποσοτικοποιηθούν λεπτομερώς μόνο για τα εκτελεστικά μέτρα που εκδίδονται για συγκεκριμένα προϊόντα. Κατά συνέπεια, τα ενδεχόμενα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της πιθανής αναθεώρησης εξετάζονται βάσει σειράς επιλεγμένων ομάδων προϊόντων προτεραιότητας που έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και για τα οποία η επισήμανση φαίνεται ότι αποτελεί κατάλληλο μέσο άσκησης πολιτικής. Όσον αφορά τη λειτουργία της ΟΕΕΑ, ο στόχος είναι να επιδιωχθεί μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της οδηγίας και των εκτελεστικών της μέτρων με ταυτόχρονη μείωση του διοικητικού φόρτου, καθώς και να διερευνηθεί η αξιοποίηση της οδηγίας ως πλαίσιο για εναρμονισμένες υποχρεωτικές δημόσιες προμήθειες και κίνητρα στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς. 3 Ψυγεία, καταψύκτες και συνδυασμοί τους, πλυντήρια ρούχων, στεγνωτήρια ρούχων και συνδυασμοί τους, πλυντήρια πιάτων, φούρνοι, θερμοσίφωνες, φωτιστικές πηγές και συσκευές κλιματισμού. EL 3 EL
Εξετάστηκαν οι ακόλουθες τέσσερεις εναλλακτικές επιλογές πολιτικής: (1) Καμία αλλαγή πολιτικής με δύο επιμέρους εναλλακτικές επιλογές: (1α) BaU - διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης (business as usual), (1β) BaU + 1 πλήρης εφαρμογή του ισχύοντος πεδίου εφαρμογής της ΟΕΕΑ. (2) Κανένα μέτρο κανονιστικού χαρακτήρα. (3) Τροποποίηση της οδηγίας - πλήρης εφαρμογή του ισχύοντος πεδίου εφαρμογής της ΟΕΕΑ, συν κάλυψη όλων των συνδεόμενων με την ενέργεια προϊόντων, εξαιρουμένων των μέσων μεταφοράς. (4) Κατάργηση της οδηγίας και εφαρμογή των διατάξεων της στο πλαίσιο της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό - πλήρης εφαρμογή του ισχύοντος πεδίου εφαρμογής της ΟΕΕΑ, συν κάλυψη όλων των συνδεόμενων με την ενέργεια προϊόντων, εξαιρουμένων των μέσων μεταφοράς. Εκτιμάται ότι η εναλλακτική επιλογή πολιτικής 1β (πλήρης εφαρμογή του ισχύοντος πλαισίου), βάσει των κατά προτεραιότητα οικιακών συσκευών που εξετάσθηκαν, μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση περίπου 22 εκατ. ΤΙΠ μέχρι το 2020, που αντιστοιχούν σε εξοικονόμηση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα 65 εκατ. τόνων (Mt) περίπου. Περισσότερο από το ήμισυ της εν λόγω εξοικονόμησης μπορεί να προέλθει μόνον από συσκευές θέρμανσης και θερμοσίφωνες που δεν έχουν ακόμη καλυφθεί στο πλαίσιο της ΟΕΕΑ. Οι υπόλοιπες εξοικονομήσεις μπορούν να προέλθουν από την αναβάθμιση των υφιστάμενων οκτώ μέτρων και από ένα νέο μέτρο για τις τηλεοράσεις. Η δεύτερη εναλλακτική επιλογή (προαιρετικές συμφωνίες / αυτοδεσμεύσεις) θα είχε το πλεονέκτημα ότι θα πρόσθετε λίγο διοικητικό φόρτο στις επιχειρήσεις και στις εθνικές διοικήσεις, ανάλογα με τον τρόπο εφαρμογής μη κανονιστικών μέτρων, αλλά θα εξαρτιόταν πλήρως από την δυνατότητα υλοποίησης και την προθυμία της βιομηχανίας, που την έχει όμως απορρίψει (CECED 4 και EICTA 5 ). Η ικανότητα αυτής της εναλλακτικής επιλογής να συμβάλλει σε περαιτέρω εξοικονόμηση ενέργειας θεωρήθηκε στην καλύτερη περίπτωση περιθωριακή. Η τρίτη εναλλακτική επιλογή (πλήρης αξιοποίηση του ισχύοντος πλαισίου και επέκταση του πεδίου εφαρμογής σε όλα τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα) συνεπάγεται σχετικό διοικητικό φόρτο για την αναδιατύπωση, αλλά θα είχε ως αποτέλεσμα την εξοικονόμηση περίπου 4 εκατ. λόγω κόστους ενσωμάτωσης ανά αναβαθμισμένο ή νεοθεσπιζόμενο μέτρο εφαρμογής αν χρησιμοποιηθούν κανονισμοί / αποφάσεις αντί για οδηγίες. Εκτιμάται ότι η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας για την επισήμανση της ενεργειακής απόδοσης μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα, πρόσθετη εξοικονόμηση 27 εκατ. ΤΙΠ μέχρι το 2020 6, δηλαδή μείωση κατά περίπου 80 εκατ. τόνους CO 2 σε σχέση με την επιλογή BaU. Η ποσότητα αυτή 4 5 6 Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κατασκευαστών Οικιακών Συσκευών Ευρωπαϊκή Ένωση Βιομηχανιών των Τεχνολογιών Πληροφοριών και Επικοινωνιών. Η ποσότητα αυτή προκύπτει από εκτιμώμενη εξοικονόμηση 22 εκατ. ΤΙΠ μέχρι το 2020 λόγω πλήρους εφαρμογής της ΟΕΕΑ και από πρόσθετη εξοικονόμηση 5 εκατ. ΤΙΠ περίπου λόγω διεύρυνσης του πεδίου εφαρμογής, με βάση τρεις ομάδες προϊόντων προτεραιότητας που εξετάστηκαν (παράθυρα, επαγγελματικά ψυγεία και συσκευές θέρμανσης). EL 4 EL
αντιπροσωπεύει πρόσθετες οικονομίες περίπου 5 εκατ. ΤΙΠ σε σχέση με την εναλλακτική επιλογή BaU +1 μόνο από τρεις ομάδες προϊόντων προτεραιότητας που εξετάστηκαν (επαγγελματική ψύξη και θέρμανση, παράθυρα). Επακριβέστερες πληροφορίες για το δυναμικό εξοικονόμησης των εν λόγω προϊόντων θα προκύψουν από τις προκαταρκτικές μελέτες οικολογικού σχεδιασμού και από τις επακόλουθες εκτιμήσεις επιπτώσεων για συγκεκριμένα προϊόντα. Η αποτελεσματικότητα του συστήματος καθώς και η αύξηση των εξοικονομήσεων θα ενισχυθούν περαιτέρω με πρόσθετες τροποποιήσεις, όπως η θέσπιση διατάξεων για τη νομική προστασία της χρήσης της ετικέτας, η αποσαφήνιση των απαιτήσεων ενημέρωσης και η καθιέρωση πλαισίου για την υποχρεωτική χρήση σε δημόσιες προμήθειες και υποχρεωτικά κίνητρα. Η τέταρτη εναλλακτική επιλογή, δηλαδή η κατάργηση της ΟΕΕΑ και η εφαρμογή της επισήμανσης για την ενεργειακή απόδοση στο πλαίσιο της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό, θα μπορούσε θεωρητικά να έχει ως αποτέλεσμα ισοδύναμη εξοικονόμηση με την τρίτη εναλλακτική επιλογή και μείωση του αριθμού των νομοθετικών πράξεων, αλλά δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ως απλούστευση. Αυτό οφείλεται στον διαφορετικό χαρακτήρα των νομοθετικών πράξεων: δυνάμει της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό απαγορεύονται τα προϊόντα χαμηλότερων επιδόσεων με βάση τις γενικές περιβαλλοντικές τους επιδόσεις εστιάζοντας σε όλες τις περιβαλλοντικές πτυχές κατά τη διάρκεια ολόκληρου του κύκλου ζωής του προϊόντος. Η ΟΕΕΑ προβλέπει ετικέτα ενεργειακής απόδοσης που δείχνει στους καταναλωτές τις επιδόσεις από πλευράς ενεργειακής απόδοσης του προϊόντος κατά τη χρήση (και την σχετική χρήση άλλων πόρων όπως του νερού κατά περίπτωση). Από την συγκριτική ανάλυση των εναλλακτικών επιλογών πολιτικής προκύπτει ότι οι εναλλακτικές επιλογές 1β και 3 είναι οι αποτελεσματικότερες από πλευράς κόστους, εκείνες που έχουν την ισχυρότερη υποστήριξη των καταναλωτών και οι καταλληλότερες για την επίτευξη των πολιτικών στόχων. Η παρακολούθηση και η αξιολόγηση προτείνονται στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή και τη βιώσιμη βιομηχανική πολιτική, σε συνδυασμό με την οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό και άλλες σχετικές πράξεις. EL 5 EL