Ετήσια Οικονομική Έκθεση Της χρήσης από 1 η Ιανουαρίου 2008 έως 31 η Δεκεμβρίου 2008 σύμφωνα με τον ν. 3556/2007 ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε. Ελληνική Βιομηχανία Χαλκού και Αλουμινίου Α.Ε. ΑΡ.Μ.Α.Ε.: 6053/06/Β/86/105 Λ. Μεσογείων 2-4, Αθήνα
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Περιεχόμενα Σελίδα ΕΤΗΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Α. Δηλώσεις των Μελών του Διοικητικού Συμβουλίου 3 Β. Ετήσια Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου 4 Γ. Έκθεση Ελέγχου Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή - Δ. Ετήσιες Οικονομικές Καταστάσεις Ισολογισμός 1 Κατάσταση αποτελεσμάτων της χρήσης που έληξε 2 Κατάσταση μεταβολών ιδίων κεφαλαίων 3 Κατάσταση ταμειακών ροών 5 Σημειώσεις επί των οικονομικών καταστάσεων 7 1 Γενικές πληροφορίες 7 2 Βάση σύνταξης 7 3 Βασικές λογιστικές πολιτικές 8 4 Λογιστικές εκτιμήσεις και κρίσεις της Διοίκησης 34 5 Διαχείριση χρηματοοικονομικού κινδύνου 35 6 Πληροφόρηση κατά τομέα 42 7 Γήπεδα, κτίρια και εξοπλισμός 44 8 Άυλα περιουσιακά στοιχεία 46 9 Επενδύσεις σε ακίνητα 48 10 Επενδύσεις σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις 49 11 Επενδύσεις σε θυγατρικές επιχειρήσεις 49 12 Χρηματοοικονομικά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση 51 13 Αναβαλλόμενη φορολογία 51 14 Αποθέματα 53 15 Εμπορικές και λοιπές απαιτήσεις 54 16 Παράγωγα 55 17 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 56 18 Μετοχικό κεφάλαιο 56 19 Αποθεματικά 56 20 Δανεισμός 58 1 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση 21 Υποχρεώσεις από χρηματοδοτικές μισθώσεις 59 22 Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 60 23 Επιχορηγήσεις 61 24 Προμηθευτές και Λοιπές Υποχρεώσεις 61 25 Προβλέψεις 62 26 Έξοδα ανά κατηγορία 63 27 Παροχές σε εργαζομένους 64 28 Χρηματοοικονομικό Κόστος 64 29 Φόρος εισοδήματος 65 30 Λοιπά Έσοδα / (Έξοδα) 67 31 Ανειλημμένες υποχρεώσεις 67 32 Ενδεχόμενες Υποχρεώσεις 68 33 Υφιστάμενα Εμπράγματα Βάρη 69 34 Συνδεδεμένα Μέρη 70 35 Κέρδη ανά Μετοχή 71 36 Μερίσματα ανά μετοχή 71 37 Αριθμός Προσωπικού 71 38 Γεγονότα μετά την ημερομηνία Ισολογισμού 71 39 Ανακατατάξεις κονδυλίων 73 Στοιχεία και Πληροφορίες χρήσης από 1 Ιανουαρίου έως 74 Πληροφορίες άρθρου 10 Ν.3401/2005 75 2 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Α. Δηλώσεις των Μελών του Διοικητικού Συμβουλίου (Σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 2 του Ν.3556/2007) Eξ όσων γνωρίζουμε, δηλώνουμε και βεβαιώνουμε ότι, α) Οι ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, οι οποίες καταρτίστηκαν σύμφωνα με τα ισχύοντα λογιστικά πρότυπα, απεικονίζουν κατά τρόπο αληθή τα στοιχεία του Ενεργητικού, των Υποχρεώσεων, της Καθαρής Θέσεως και των Αποτελεσμάτων Χρήσεως της ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε. καθώς και των επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση εκλαμβανομένων ως σύνολο, συμπεριλαμβανομένης της περιγραφής των κυριότερων κινδύνων και αβεβαιοτήτων που αντιμετωπίζουν, βάσει της παραγράφου 2 του άρθρου 4 του ν. 3556/2007 και (β) η συνημμένη ετήσια Εκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου απεικονίζει κατά τρόπο αληθή την εξέλιξη, τις επιδόσεις και τη θέση της ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε., καθώς και των επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση εκλαμβανομένων ως σύνολο, συμπεριλαμβανομένης της περιγραφής των κυριότερων κινδύνων και αβεβαιοτήτων που αντιμετωπίζουν, βάσει της παραγράφου 2 του άρθρου 4 του ν. 3556/2007. Αθήνα, 30 Μαρτίου 2009 Οι βεβαιούντες Πρόεδρος του Δ.Σ. Ο Εντεταλμένος σύμβουλος Το Μέλος Δ.Σ. Νικόλαος Μ. Στασινόπουλος Ευάγγελος Δ. Μουστάκας Χαράλαμπος Π. Μεταξόπουλος Α.Δ.Τ Α050486 Α.Δ.Τ. ΑΒ343787 Α.Δ.Τ. Χ643907 3 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Β. Ετήσια Έκθεση Διοικητικού Συμβουλίου Η Ετήσια Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου πού ακολουθεί (εφεξής καλουμένη «Έκθεση»), αφορά την οικονομική χρήση 2008 (1η Ιανουαρίου - ) και συντάχθηκε βάσει των διατάξεων του Ν.3556/2007(ΦΕΚ 91Α/30.4.2007) και τών επ αυτού εκδοθεισών εκτελεστικών αποφάσεων της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και ιδίως της Απόφασης με αριθμό 7/448/11.10.2007 του ΔΣ της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Η παρούσα Έκθεση, για την εν λόγω οικονομική χρήση 2008, περιλαμβάνει όλες τις αναγκαίες κατά νόμο πληροφορίες ώστε να υπάρξει ουσιαστική ενημέρωση για την δραστηριότητα, της Εταιρείας «ΒΙΟΧΑΛΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΑΛΚΟΥ ΚΑΙ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ Α.Ε.» (η «Εταιρεία») και τού Ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ (ο «Όμιλος»), στον οποίο περιλαμβάνονται οι κατωτέρω συνδεδεμένες εταιρείες: Εταιρεία Εμμεσο % Συμμετοχής ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε. -- Ελλάδα -- 2008 ΕΛΒΑΛ Α.Ε. (*) 65,88 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2008 ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε. (*) 55,59 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2007-2008 ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε. (*) 64,93 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2007-2008 ΣΑΝΙΤΑΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΕΣ Α.Ε. 100 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2007-2008 ΑΝΑΜΕΤ Α.Ε. (*) 85,07 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2005-2008 ΒΙΤΡΟΥΒΙΤ Α.Ε. 100 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2007-2008 ΤΕΚΑ ΣΥΣΤΕΜΣ Α.Ε. 50,01 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2007-2008 ΝΟΒΑΛ Α.Ε. (*) 100 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2006-2008 ΑLCOMET Α.Ε. 88,73 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2006-2008 ΔΙΑΤΟΥΡ Α.Ε. 97,19 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2007-2008 TEPRO METAL AG (*) 59,18 Γερμανία ολική ενοποιηση 2001-2008 ΚΕΡΑΜΕΙΑ ΑΞΙΟΥ Α.Ε. 100 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2007-2008 TEPRO METAL SA 100 Βουλγαρία ολική ενοποιηση - ΔΙΑΠΕΜ Α.Ε. 62,15 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2007-2008 ΕΛΚΕΜΕ Α.Ε. 59,48 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2007-2008 ΑΝΤΙΜΕΤ Α.Ε. 100 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2007-2008 ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε. 32,46 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2007-2008 ΑΤΤΙΚΗ Α.Ε. 50 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2003-2008 TECHOR SYSTEMS A.E. 70 Ελλάδα ολική ενοποιηση 2003-2008 (*) ενοποιούνται οι ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις τους. 1.- Σημαντικά Γεγονότα οικονομικής χρήσης 2008 1.1 - Δραστηριότητα Ομίλου Επενδύσεις Χώρα εγκατάστασης Μεθοδος ενσωμάτωσης Ανέλεγκτες χρήσεις Τα σημαντικότερα γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά την οικονομική χρήση του 2008, για τον Όμιλο είναι τα κατωτέρω: Στον τομέα του χάλυβα: - Κατά τη διάρκεια του Α τριμήνου του 2008 ξεκίνησε η λειτουργία της νέας υπερσύγχρονης μονάδας έλασης επιμήκων προϊόντων χάλυβα της STOMANA INDUSTRY ΑΕ, θυγατρικής του Ομίλου ΣΙΔΕΝΟΡ, 4 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση στο Pernik της Βουλγαρίας. Τα εγκαίνια της νέας μονάδας πραγματοποιήθηκαν στις αρχές του Ιουνίου του ίδιου έτους από την αυτού Εξοχότητα τον Πρόεδρο της Βουλγαρικής Δημοκρατίας κ. Georgi Parvanov. Η νέα αυτή επένδυση, ύψους 80 εκατ., αποτελεί μέρος σημαντικού επενδυτικού προγράμματος συνολικού ύψους 130 εκατ. που υλοποιείται στη STOMANA INDUSTRY από το 2001. Με τη νέα αυτή μονάδα, η παραγωγική δυναμικότητα της θυγατρικής εταιρείας σε επιμήκη προϊόντα αυξάνει σε 1.000.000 τόνους ετησίως. Η μονάδα καλύπτει συνολική επιφάνεια 25.000 μ2 και περιλαμβάνει παραγωγικές εγκαταστάσεις, κτήρια διοίκησης και αποθηκευτικούς χώρους. Επίσης η εταιρεία παράγει πλατέα προϊόντα με ετήσια παραγωγική δυναμικότητα 400.000 τόνων, η δε συνολική ετήσια παραγωγική δυναμικότητα της ανέρχεται σε 1.400.000 τόνους. - Κατά το 2008 ο Όμιλος ΣΙΔΕΝΟΡ υλοποιώντας το επενδυτικό του πρόγραμμα πραγματοποίησε συνολικές επενδύσεις ύψους 73 εκατ.. Το επενδυτικό πρόγραμμα του Ομίλου ΣΙΔΕΝΟΡ εντάσσεται στα πλαίσια της γενικότερης στρατηγικής για περαιτέρω βελτίωση της αποδοτικότητας των παραγωγικών μονάδων, της ενίσχυσης της ασφάλειας της εργασίας και της αειφόρου ανάπτυξης. - Η ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε. ανακοίνωσε ότι οι συζητήσεις μεταξύ της ιδίας και της NUCOR Corporation σχετικά με την πιθανή συνεργασία τους συνεχίζονται σε θετικό κλίμα. Ωστόσο, η τρέχουσα αναταραχή στις παγκόσμιες χρηματαγορές έχει καθυστερήσει την ολοκλήρωση αυτής της προσπάθειας. Τόσο η ΣΙΔΕΝΟΡ, όσο και η NUCOR προσδοκούν να ολοκληρώσουν τις συζητήσεις τους, όταν ομαλοποιηθούν οι συνθήκες στις αγορές. - Κατ εφαρμογή των διατάξεων του ΔΛΠ 2 σύμφωνα με το οποίο τα αποθέματα αποτιμούνται στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους κτήσεως και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας πραγματοποιήθηκε υποτίμηση ύψους 60,23 εκατ για τον Όμιλο ΣΙΔΕΝΟΡ. Τα παραπάνω ποσά επιβάρυναν ισόποσα το κόστος των πωληθέντων της χρήσεως και είχαν αρνητική επίπτωση στα αποτελέσματα του Ομίλου. Στον τομέα του αλουμινίου: - Την 1 Φεβρουαρίου 2008, ολοκληρώθηκε με την καταχώριση στο Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών, η απόσχιση του Κλάδου Foil της ΕΛΒΑΛ A.E. και η εισφορά του στην κατά 99,99% θυγατρική της εταιρεία με την επωνυμία ΣΥΜΕΤΑΛ ΑΕ σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2166/1993. Συγκεκριμένα, από 1ης Φεβρουαρίου η λειτουργία του εργοστασίου Foil στα Οινόφυτα, γίνεται από την ΣΥΜΕΤΑΛ. Η ΕΛΒΑΛ προμηθεύει πλέον την ΣΥΜΕΤΑΛ με ρόλους αλουμινίου (foilstock) που χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για την παραγωγή foil. Ο εταιρικός κύκλος εργασιών επηρεάζεται από τις παραπάνω συναλλαγές, δεδομένου ότι οι πωλήσεις foil που γίνονταν από την ΕΛΒΑΛ πριν την απόσχιση δεν είναι ίδιας αξίας με τις πωλήσεις foilstock (το οποίο θεωρείτο ως ηημιτελές προϊόν πριν την απόσχιση). - Την 29 Οκτωβρίου 2008, η ΕΛΒΑΛ Α.Ε., η Furukawa-Sky Aluminum Corp. και η κατά 100% θυγατρική της ΕΛΒΑΛ στην Αγγλία Bridgnorth Aluminium Ltd υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας βάσει του οποίου η Furukawa-Sky Aluminum Corp. θα αποκτήσει το 25% του μετοχικού κεφαλαίου της Bridgnorth 5 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Aluminium Ltd για το ποσό των 14 εκ. Λιρών Αγγλίας μέσω αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της τελευταίας. Η αύξηση του κεφαλαίου θα χρησιμοποιηθεί για την αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας της θυγατρικής εταιρείας. Το Μνημόνιο Συνεργασίας προβλέπει και την υπογραφή συμφωνίας μεταφοράς τεχνολογίας από την Furukawa-Sky Aluminum Corp. για την συνεχή εξέλιξη και εξασφάλιση ποιοτικής υπεροχής των προϊόντων όπως και την αποδοτικότητα της παραγωγικής διαδικασίας της Bridgnorth Aluminium Ltd. Η Bridgnorth Aluminium Ltd εστιάζεται στην παραγωγή λιθογραφικών φύλλων και κατέχει την 3η θέση παγκοσμίως όσον αφορά μερίδιο αγοράς σε όγκο. Η Furukawa-Sky Aluminum Corp. είναι η μεγαλύτερη βιομηχανία έλασης αλουμινίου στην Ιαπωνία με την οποία η ΕΛΒΑΛ έχει ήδη μακροχρόνια συμφωνία τεχνικής υποστήριξης και έχει ιδρύσει μαζί της στην Ελλάδα την AFSEL, εταιρεία προώθησης προϊόντων αλουμινίου για την κατασκευή εναλλακτών θερμότητας αυτοκινητoβιομηχανίας. Τέλος, την 24η Μαρτίου 2009, η θυγατρικη ΕΛΒΑΛ Α.Ε., η Furukawa-Sky Aluminum Corp. και η κατά 100% θυγατρική της ΕΛΒΑΛ στην Αγγλία Bridgnorth Aluminium Ltd,έθεσαν σε ισχύ την προβλεπόμενη Συμφωνία Mετόχων. - Την, ολοκληρώθηκε με την καταχώριση στο Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών της Νομαρχίας Αθηνών, η απόσχιση του Κλάδου Χυτηρίων της ΕΤΕΜ Α.Ε και η εισφορά του στην κατά 100% θυγατρική της εταιρεία με την επωνυμία ΑΝΟΞΑΛ ΑΕ σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2166/1993. Ημερομηνία του ισολογισμού μετασχηματισμού είχε ορισθεί η 31 Αυγούστου 2008 ενώ η απόσχιση πραγματοποιήθηκε βάσει των αποφάσεων των Γ.Σ. των μετόχων της ΕΤΕΜ A.E. και της ΑΝΟΞΑΛ Α.Ε. που έλαβαν χώρα στις 19 Δεκεμβρίου 2008. - Η ΣΥΜΕΤΑΛ ΑΕ, θυγατρική εταιρεία της ΕΛΒΑΛ ΑΕ, εκτελεί επενδυτικό πρόγραμμα που αφορά, κυρίως, την αγορά και εγκατάσταση ενός νέου ελάστρου και πραγματοποίησε επενδυτικές δαπάνες ύψους 15 εκατ.. Οι εταιρείες διέλασης πραγματοποίησαν επενδύσεις συνολικής αξίας 22,1 εκατ., εκ των οποίων τα 10,3 εκατ. επενδύσεις της ΕΛΒΑΛ ΑΕ και 11,8 εκατ. επενδύσεις της Steelmet SA στην Βουλγαρία, θυγατρικής της ΕΛΒΑΛ ΑΕ, και αφορούν κυρίως την κατασκευή νέων αποθηκευτικών χώρων, εργοστασίου πλαστικών προφίλ και κτιρίου γραφείων στην Σόφια Βουλγαρίας, καθώς και την εγκατάσταση γραμμής απολακοποίησης στο εργοστάσιο του Αγίου Θωμά Βοιωτίας. - Οι επενδυτικές δαπάνες του Ομίλου ΕΛΒΑΛ,ανήλθαν σε 73,8 εκατ. και της εταιρείας ΕΛΒΑΛ Α.Ε. σε 27 εκατ.. Σε θυγατρικό επίπεδο και εντός του 2008 έγιναν αγορές οικοπέδων στα Οινόφυτα, συνολικής έκτασης 18 χιλ. τ.μ. και αξίας 1,8 εκατ., τα οποία ενσωματώθηκαν στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις. Επίσης, στα πλαίσια του τριετούς επενδυτικού προγράμματος στο εργοστάσιο Οινοφύτων, εκταμιεύθηκαν 12 εκατ. και έχει ήδη ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος του. - Η διεθνής οικονομική ύφεση που χαρακτήρισε το τέλος του έτους, οδήγησε την ζήτηση σε σημαντική κάμψη και τις τιμές των πρώτων υλών σε ραγδαία πτώση. Η απότομη πτώση της τιμής του αλουμινίου, κατά το Δεκέμβριο, μας υποχρέωσε να υποτιμήσουμε το βασικό απόθεμα, που δεν καλύπτεται από συμβόλαια Hedging, κατά 18,3 εκ., σε επίπεδο Ομίλου ΕΛΒΑΛ. 6 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Στον τομέα του χαλκού: - Το 2008 ο Όμιλος ΧΑΛΚΟΡ, συνέχισε την υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος αναβάθμισης και επέκτασης των παραγωγικών μονάδων, το συνολικό κόστος του οποίου για τη χρήση διαμορφώθηκε σε 47,1 εκατ. περίπου, εκ των οποίων 19,8 εκατ. αφορούσαν στα εργοστάσια της μητρικής Εταιρείας ΧΑΛΚΟΡ, στα Οινόφυτα με επίκεντρο κυρίως το Σωληνουργείο, 15,1 εκατ. στην αναβάθμιση των παραγωγικών εγκαταστάσεων της θυγατρικής SOFIA MED S.A. στην Βουλγαρία, 9,5 εκατ. αφορούσαν στις παραγωγικές εγκαταστάσεις της ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ A.E. στην Ελλάδα και 2,7 εκατ. στο εργοστάσιο καλωδίων της ICME ECAB στην Ρουμανία. - Το Μάιο του 2008, η ΧΑΛΚΟΡ συμμετείχε στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής της στη Βουλγαρία SOFIA MED SA, που κατέχει το 100% του κεφαλαίου, καταβάλλοντας ποσό Ευρώ 17 εκατ. και αναλαμβάνοντας το σύνολο των διακοσίων είκοσι τριών χιλιάδων εφτακοσίων τριάντα έξι (223.736) νέων μετοχών που εκδόθηκαν. Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της SOFIA MED S.A. θα χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής της διάρθρωσης. - Καθώς οι τιμές τόσο του χαλκού όσο και του ψευδαργύρου σημείωσαν πρωτοφανή κάμψη κυρίως κατά το Δ τρίμηνο, ο Όμιλος ΧΑΛΚΟΡ πραγματοποίησε εφάπαξ πρόβλεψη υποτίμησης των αποθεμάτων ποσού 78,6 εκατ., τα οποία επιβάρυναν τά αποτελέσματα. Στους λοιπούς τομείς: Ο Όμιλος ΒΙΟΧΑΛΚΟ, εκτός των καθαρά βιομηχανικών ακινήτων των εταιρειών, επενδύει στην αξιοποίηση των αστικών ακινήτων πού κατέχει, στοχεύοντας στην ενίσχυση των εσόδων του, μέσω μισθώσεως σε τρίτους. Προς τον σκοπό αυτό, το 2008 πραγματοποιήθηκε η απόκτηση αστικού ακινήτου στο Δήμο Αμαρουσίου ποσού 13,3 εκατ., καθώς επίσης ολοκληρώθηκε η μίσθωση μέρους του ακινήτου της Λ.Κηφισού-Αιγάλεω, στο ΙΚΕΑ, συνεχιζομένων παράλληλα των κατασκευαστικών εργασιών στο υπόλοιπο μέρος του ακινήτου αυτού ως και στο ακίνητο επί της Λ.Κηφισίας - Αθήνα. Θεμελιώδης αρχή για τις εταιρείες του ομίλου, είναι ο σεβασμός προς το περιβάλλον μέσω της συνεχούς προσπάθειας τής ανάπτυξης οργανωμένου συστήματος διαχείρισης των δραστηριοτήτων που επηρεάζουν το περιβάλλον, με σκοπό τον έλεγχο και την έγκαιρη ρύθμιση τους. Η απόδειξη τής ευαισθητοποίησης των θυγατρικών του Ομίλου στον τομέα περιβάλλον - αειφορία, είναι η κατοχή των αντίστοιχων πιστοποιητικών πού έχουν ληφθεί λόγω τής λειτουργίας βάσει των κανόνων του διεθνών προτύπων. Παράλληλα, από τις βασικές προτεραιότητες των διοικήσεων των εταιρειών, για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων, είναι η μέριμνα για τον έλεγχο και την πρόληψη των κινδύνων σε όλο το εύρος της παραγωγικής διαδικασίας, ταυτόχρονα με την επιστάμενη εκπαίδευση των εργαζομένων, ώστε να υπάρχει ασφαλές εργασιακό περιβάλλον. 7 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση 1.2. - Σημαντικές συμμετοχές - Στις 13/02/2008 η ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε. απόκτησε επιπλέον μετοχές της θυγατρικής εταιρείας STOMANA INDUSTRY S.A. με αποτέλεσμα ο Όμιλος ΣΙΔΕΝΟΡ να κατέχει το 100,00% του συνολικού μετοχικού της κεφαλαίου. - Κατά τη διάρκεια της χρήσης η μητρική εταιρεία ΣΙΔΕΝΟΡ ΑΕ αγόρασε από τη θυγατρική της ELMONTE HOLDINGS LIMITED μετοχές που κατέχει η τελευταία στη θυγατρική της ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΕ., που αντιπροσωπεύουν ποσοστό 1,97%. - Την 31/01/2008 συστάθηκε η εταιρεία PORT VIDIN NORTH S.A., η οποία εδρεύει στην πόλη Βιντίν της Βουλγαρίας. Στην εν λόγω εταιρεία συμμετέχει η θυγατρική της ΣΙΔΕΝΟΡ ΑΕ, STOMANA INDUSTRY S.A με ποσοστό 90%. Αντικείμενο δραστηριότητας της θυγατρικής εταιρείας θα είναι η παροχή υπηρεσιών λιμένος. - Την 2 Οκτωβρίου 2008 η ΕΛΒΑΛ Α.Ε. προέβη στην υπογραφή συμφωνητικού εξαγοράς του 100% των μετοχών της εταιρείας ΚΕΡΩΝΙΑ Α.Ε. Η θυγατρική εταιρεία ΚΕΡΩΝΙΑ Α.Ε. κατά την ημερομηνία της εξαγοράς της ήταν αδρανής και της ανήκει οικόπεδο όμορο με τις εγκαταστάσεις της ΕΛΒΑΛ Α.Ε. Η εταιρεία ΚΕΡΩΝΙΑ μετά την απόκτηση της από την ΕΛΒΑΛ Α.Ε., ενεργοποιήθηκε και προχώρησε σε αλλαγή της δραστηριότητας της, στη παροχή υπηρεσιών αποθήκευσης, διανομής και διακίνησης προϊόντων αλουμινίου, καθώς και την αλλαγή της ονομασίας της σε ΕΛΒΑΛ SERVICE CENTER Α.Ε.. - Στις 3 Οκτωβρίου 2008 η θυγατρική ΕΤΕΜ Α.Ε. προχώρησε σε εξαγορά ποσοστού 35% του μετοχικού κεφαλαίου της Λιβυικής θυγατρικής AL AMAR έναντι ποσού 1,25 εκατ.. Το ποσοστό συμμετοχής της ΕΤΕΜ Α.Ε. ανέρχεται πλέον σε 90% επί του συνόλου του μετοχικού της κεφαλαίου. 1.3. - Αποφάσεις Τακτικής Γενικής Συνέλευσης και Επαναληπτικής Γενικής Συνέλευσης Την 13η Ιουνίου 2008, ημέρα Παρασκευή και ώρα 12:00 μ.μ., στο ξενοδοχείο ATHENS IMPERIAL, Πλ. Καραϊσκάκη, συνήλθαν οι Μέτοχοι της Εταιρείας σε Τακτική Γενική Συνέλευση, μετά την από 16 Μαίου 2008 πρόσκληση του Διοικητικού Συμβουλίου. Η Γενική Συνέλευση των μετόχων, με σύνολο εκπροσωπούμενων μετοχών 127.622.393, επί συνόλου μετοχών 199.474.091(παρισταμένων 65 μετόχων), ήτοι ποσοστό 63,98%: 1) Ενέκρινε τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις της εταιρικής χρήσης 2007 με τις επ' αυτών εκθέσεις του Διοικητικού Συμβουλίου και των Ελεγκτών. 2) Απήλλαξε τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και τους ελεγκτές από κάθε ευθύνη για τη χρήση 2007. 3) Ενέκρινε τη διάθεση των κερδών της χρήσης 2007 και τη διανομή μερίσματος 0,125 Ευρώ ανά μετοχή. Αποφάσισε ότι δικαιούχοι του μερίσματος της εταιρείας είναι οι μέτοχοι στη λήξη της συνεδρίασης του 8 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Χρηματιστηρίου Αθηνών της 26ης Ιουνίου 2008. Από την 27η Ιουνίου 2008 η μετοχή διαπραγματεύεται χωρίς δικαίωμα στο μέρισμα. Η πληρωμή του μερίσματος θα γίνεται από το δίκτυο της ALPHA BANK από την 7η Ιουλίου 2008 μέχρι το τέλος του έτους. 4) Εξέλεξε ως Τακτικό Ορκωτό Ελεγκτή της χρήσεως 1.1-31.12.2008 την ελεγκτική εταιρεία KPMG Ορκωτοί Ελεγκτές ΑΕ, με αμοιβή σύμφωνη με την προσφορά της. Τέλος, η Γενική Συνέλευση για το 5ο θέμα της ημερήσιας διάταξης "εκλογή μελών νέου Διοικητικού Συμβουλίου", δεν έλαβε απόφαση λόγω έλλειψης της απαιτούμενης απαρτίας των δύο τρίτων (2/3) του συνόλου του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου. Το θέμα αυτό συζητήθηκε στην Επαναληπτική Γενική Συνέλευση, η οποία,όπως προβλέπεται στην δημοσιευθείσα πρόσκληση της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης, συνεδρίασε την 26η Ιουνίου 2008, ημέρα Πέμπτη και ώρα 12.30 μ.μ. στο ξενοδοχείο ATHENS IMPERIAL. Αποφάσεις Επαναληπτικής Γενικής Συνέλευσης 26 Ιουνίου 2008. Την 26 Ιουνίου 2008, ημέρα Πέμπτη και ώρα 12:30 π.μ., συνήλθαν στην Αθήνα στο Ξενοδοχείο "ATHENS IMPERIAL", Πλατεία Καραϊσκάκη, οι Μέτοχοι της Ανώνυμης Εταιρείας "ΒΙΟΧΑΛΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΑΛΚΟΥ ΚΑΙ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ Α.Ε", σε Επαναληπτική Γενική Συνέλευση, σύμφωνα με την από 16 Μαίου 2008 αρχική πρόσκληση του Διοικητικού της Συμβουλίου. Η επαναληπτική Γενική Συνέλευση των μετόχων, με σύνολο εκπροσωπούμενων μετοχών 127.008.318 επί συνόλου μετοχών 199.474.091, ήτοι ποσοστό 63,67% : Εξέλεξε νέο Διοικητικό Συμβούλιο, σύμφωνα με τις διατάξεις περί εταιρικής διακυβέρνησης, για θητεία ενός έτους - έως τη σύγκληση της επόμενης Τακτικής Γενικής Συνέλευσης αρχικής ή επαναληπτικής - το οποίο αφού συγκροτήθηκε σε σώμα έχει ως κατωτέρω: 1. Νικόλαος Στασινόπουλος, εκτελεστικό μέλος, Πρόεδρος 2. Ιωάννης Φικιώρης, μη εκτελεστικό μέλος, Αντιπρόεδρος 3. Ευάγγελος Μουστάκας, εκτελεστικό μέλος 4. Ζαχαρίας Χατζηπαναγιώτου, ανεξάρτητο μέλος 5. Γεώργιος Γόντικας, ανεξάρτητο μέλος 6. Αθανάσιος Παπασπύρου, μη εκτελεστικό μέλος 7. Χαράλαμπος Μεταξόπουλος, μη εκτελεστικό μέλος 8. George Rosenfeld, μη εκτελεστικό μέλος 9. Jean-Pierre de Launoit, μη εκτελεστικό μέλος. 1.4.- Εξέλιξη και Επιδόσεις Όμιλος Η χρήση 2008 χαρακτηρίστηκε από τήν πρωτοφανή κρίση πού ξέσπασε στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και επηρέασε δυσμενώς τις αγορές και την παγκόσμια οικονομία. Κατά το μεγαλύτερο μέρος του 9 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση έτους οι τιμές των μετάλλων, του πετρελαίου-φυσικού αερίου και γενικότερα των πρώτων υλών στην παγκόσμια αγορά, κινήθηκαν σε ακραία υψηλές τιμές επηρεάζοντας ταυτόχρονα το κόστος παραγωγής και το κεφάλαιο κίνησης. Αντίθετα τους τελευταίους μήνες η διεθνής οικονομική ύφεση οδήγησε τίς τιμές αυτές σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα, αλλά παράλληλα επιβράδυνε σημαντικά την διεθνή οικονομική ανάπτυξη, μειώνοντας το ρυθμό επενδύσεων του κατασκευαστικού τομέα και την οικοδομική δραστηριότητα, με αναπόφευκτο αντίκτυπο στη δραστηριότητα και τα αποτελέσματα των παραγωγικών εταιρειών του Ομίλου. Κατόπιν της έντονης επιρροής των ανωτέρω παραγόντων : Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών για την οικονομική χρήση 2008 ανήλθε σέ 3.764 εκατ., αυξημένος οριακά κατά 2,18% έναντι τών 3.683 εκατ. της αντίστοιχης οικονομικής χρήσης 2007. Το μικτό κέρδος στην κλειόμενη χρήση ανήλθε στα 317,4 εκατ., έναντι 501,78 εκατ. της προηγούμενης χρήσης και αντιστοιχεί στο 8,43% του ενοποιημένου κύκλου εργασιών έναντι 13,6% πέρυσι. Τα ενοποιημένα αποτελέσματα προ φόρων και δικαιωμάτων τρίτων, μειώθηκαν σημαντικά διατυπώνοντας το 2008 ζημίες 34,58 εκατ. έναντι κερδών 209,05 εκατ. το 2007, και μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας ζημίες 11,3 εκατ. (ή -0,057 ανά μετοχή) έναντι κερδών 83,96 εκατ. (ή 0,423 ανά μετοχή) το 2007. Η προαναφερθείσα σημαντική πτώση της τιμής των μετάλλων οδήγησε στην υποτίμηση των αποθεμάτων κατά 157,2 εκατ., επιβαρύνοντας ισόποσα τά ενοποιημένα αποτελέσματα. Τα κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) ανήλθαν σε 182,53 εκατ., μειωμένα κατά 53,65% έναντι 393,78 εκατ. του 2007. Σημειώνεται ότι στα έσοδα συμμετοχών δεν περιλαμβάνονται τα εισπραχθέντα μερίσματα εκ των κερδών της προηγούμενης χρήσης των θυγατρικών, λόγω ολικής ενοποίησής τους. Επίσης κατά την 31.12.2008 ο δανεισμός του Ομίλου έχει μειωθεί έναντι της 31.12.2007 κατά 44 εκατ. ή 3,16% και έναντι της 30.9.2008 μειώθηκε κατά 296,82 εκατ. ή 17,99%. Στον τομέα των επενδύσεων συνολικά ο Ομιλος ΒΙΟΧΑΛΚΟ, δαπάνησε 241,4 εκατ. για παραγωγικές επενδύσεις έναντι 216 εκατ. το 2007, αύξηση 11,6%. Εταιρεία Τα κέρδη προ φόρων της Εταιρείας κατά την χρήση 2008 ανήλθαν σε 33,2εκατ. έναντι 73,12 εκατ. το 2007. Σημειώνεται ότι αν από τά κέρδη του 2007 αποσχετισθεί ποσόν 43,74 εκατ. πού αφορά πώληση ποσοστού θυγατρικής, τότε τα κέρδη του 2008 είναι αυξημένα κατά 15,6% των αντίστοιχων του 2007, 10 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση κατά κύριο λόγο ένεκα των αυξημένων εσόδων από μερίσματα θυγατρικών πού ανήλθαν σε 27,25 εκατ. έναντι 24,90 εκατ.. Το προτεινόμενο από το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας προς διανομή μικτό μέρισμα για την χρήση 2008, είναι 0,06 ανά μετοχή. Κατωτέρω απεικονίζεται για τον Όμιλο και την Εταιρεία η εξέλιξη των σημαντικότερων αριθμοδεικτών: Αριθμοδείκτες Ομίλου : 2008 2007 Ρευστότητας : Κυκλοφορούν Ενεργητικό Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις = 1,53 2,25 Δανειακής Επιβάρυνσης : Ίδια Κεφάλαια Δανειακά κεφάλαια = 1,31 1,41 Απόδοσης Ιδίων Kεφαλαίων : Κέρδη προ φόρων Ίδια Κεφάλαια = -0,02 0,11 Καλύψεως Παγίων : Ίδια Κεφάλαια Πάγια = 0,91 1,06 Αριθμοδείκτες Εταιρίας: 2008 2007 Ρευστότητας : Κυκλοφορούν Ενεργητικό Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις = 15,02 35,44 Απόδοσης Ιδίων Κεφαλαίων : Κέρδη προ φόρων Ίδια Κεφάλαια = 0,03 0,08 Καλύψεως Παγίων : Ίδια Κεφάλαια Πάγια = 7,40 7,82 Το σύνολο του απασχολούμενου προσωπικού κατά την 31.12.2008 στον Ομιλο ήταν 8.727 έναντι 8.667 ατόμων την 31.12.2007. 1.5.- Ιδιες μετοχές Οι ίδιες μετοχές που υπάρχουν προέρχονται από την απ ευθείας απόκτηση μετοχών της μητρικής ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε. από θυγατρικές της και αντιπροσωπεύουν το 0,398 % του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου της. 1.6. - Διαχείριση χρηματοοικονομικού κινδύνου Ο Όμιλος από τη χρήση των χρηματοοικονομικών του μέσων τίθεται σε πιστωτικό κίνδυνο, σε κίνδυνο ρευστότητας και σε κίνδυνο αγοράς Οι πολιτικές διαχείρισης κινδύνου του Ομίλου εφαρμόζονται προκειμένου να αναγνωρίζονται και να αναλύονται οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει ο Όμιλος και να τίθενται όρια ανάληψης κινδύνου και να 11 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση εφαρμόζονται έλεγχοι ως προς αυτά. Οι πολιτικές διαχείρισης κινδύνου και τα σχετικά συστήματα εξετάζονται περιοδικά ώστε να ενσωματώνουν τις αλλαγές που παρατηρούνται στις συνθήκες της αγοράς και στις δραστηριότητες του Ομίλου. Η επίβλεψη της τήρησης των πολιτικών και διαδικασιών διαχείρισης κινδύνου έχει ανατεθεί στο τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου, το οποίο πραγματοποιεί τακτικούς και έκτακτους ελέγχους σχετικά με την εφαρμογή των διαδικασιών, τα πορίσματα των οποίων γνωστοποιούνται στο Διοικητικό Συμβούλιο. Πιστωτικός κίνδυνος Πιστωτικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος ζημίας του Ομίλου σε περίπτωση που ένας πελάτης ή τρίτος σε συναλλαγή χρηματοοικονομικού μέσου δεν εκπληρώσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις και σχετίζεται κατά κύριο λόγο με τις απαιτήσεις από πελάτες και τις επενδύσεις σε χρεόγραφα. (α) Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις Η έκθεση του Ομίλου σε πιστωτικό κίνδυνο επηρεάζεται κυρίως από τα χαρακτηριστικά κάθε πελάτη. Τα δημογραφικά στοιχεία της πελατειακής βάσης του Ομίλου, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου αθέτησης πληρωμών που χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη αγορά και τη χώρα στην οποία λειτουργούν οι πελάτες, επηρεάζουν λιγότερο τον πιστωτικό κίνδυνο καθώς δεν παρατηρείται γεωγραφική συγκέντρωση πιστωτικού κινδύνου. Κανένας πελάτης δεν ξεπερνά το 10% των πωλήσεων και επομένως ο εμπορικός κίνδυνος είναι κατανεμημένος σε μεγάλο αριθμό πελατών. O Όμιλος ακολουθεί μια πιστωτική πολιτική βάσει της οποίας κάθε νέος πελάτης εξετάζεται σε ατομική βάση για την πιστοληπτική του ικανότητα πριν του προταθούν οι συνήθεις όροι πληρωμών. Ο έλεγχος πιστοληπτικής ικανότητας που πραγματοποιεί ο Όμιλος περιλαμβάνει την εξέταση τραπεζικών πηγών και άλλων τρίτων πηγών πιστοληπτικής βαθμολόγησης, αν υπάρχουν. Πιστωτικά όρια ορίζονται για κάθε πελάτη, τα οποία επανεξετάζονται ανάλογα με τις τρέχουσες συνθήκες και αναπροσαρμόζονται, αν απαιτηθεί, οι όροι πωλήσεων και εισπράξεων. Τα πιστωτικά όρια των πελατών κατά κανόνα καθορίζονται με βάση τα ασφαλιστικά όρια που λαμβάνονται για αυτούς από τις ασφαλιστικές εταιρίες και εν συνεχεία διενεργείται ασφάλιση των απαιτήσεων βάσει των ορίων αυτών. Κατά την παρακολούθηση του πιστωτικού κινδύνου των πελατών, οι πελάτες ομαδοποιούνται ανάλογα με τα πιστωτικά χαρακτηριστικά τους, τα χαρακτηριστικά ενηλικίωσης των απαιτήσεων τους και τα τυχόν προηγούμενα προβλήματα εισπραξιμότητας που έχουν επιδείξει. Οι πελάτες και οι λοιπές απαιτήσεις περιλαμβάνουν κυρίως πελάτες χονδρικής του Ομίλου. Οι πελάτες που χαρακτηρίζονται ως «υψηλού ρίσκου» τοποθετούνται σε ειδική κατάσταση πελατών και μελλοντικές πωλήσεις πρέπει να προεισπράττονται. Ανάλογα με το ιστορικό του πελάτη και την ιδιότητα του, ο Όμιλος για την εξασφάλιση των απαιτήσεων του ζητά, όπου αυτό είναι δυνατό, εμπράγματες ή άλλες εξασφαλίσεις ( π.χ. εγγυητικές επιστολές). 12 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Ο Όμιλος καταχωρεί πρόβλεψη απομείωσης που αντιπροσωπεύει την εκτίμηση του για ζημίες σε σχέση με τους πελάτες, τις λοιπές απαιτήσεις και τις επενδύσεις σε χρεόγραφα. Η πρόβλεψη αυτή αποτελείται κυρίως από ζημίες απομείωσης συγκεκριμένων απαιτήσεων που εκτιμώνται βάσει των δεδομένων συνθηκών ότι θα πραγματοποιηθούν αλλά δεν έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί. (β) Επενδύσεις Οι επενδύσεις ταξινομούνται από τον Όμιλο με βάση το σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκαν. Η Διοίκηση αποφασίζει την κατάλληλη ταξινόμηση της επένδυσης κατά το χρόνο απόκτησης της και επανεξετάζει την ταξινόμηση σε κάθε ημερομηνία παρουσίασης. Η Διοίκηση εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει φαινόμενο αθέτησης πληρωμών για τις επενδύσεις αυτές. (γ) Εγγυήσεις Ο Όμιλος έχει ως πολιτική να μην παρέχει εγγυήσεις, παρά μόνο και κατ εξαίρεση, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου σε θυγατρικές ή συνδεδεμένες εταιρείες. Κίνδυνος ρευστότητας Ο κίνδυνος ρευστότητας συνίσταται στον κίνδυνο ο Όμιλος να μη δύναται να εκπληρώσει τις χρηματοοικονομικές του υποχρεώσεις όταν αυτές λήγουν. Η προσέγγιση που υιοθετεί ο Όμιλος για τη διαχείριση της ρευστότητας είναι να διασφαλίζει, μέσω διακράτησης των απολύτως αναγκαίων ταμειακών διαθεσίμων και επαρκών πιστωτικών ορίων από τις συνεργαζόμενες τράπεζες, ότι πάντα θα έχει αρκετή ρευστότητα για να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του όταν αυτές λήγουν, κάτω από συνήθεις αλλά και δύσκολες συνθήκες, χωρίς να υφίσταται μη αποδεκτές ζημίες ή να διακινδυνεύεται η φήμη του Ομίλου. Για την αποφυγή των κινδύνων ρευστότητας ο Όμιλος διενεργεί πρόβλεψη ταμειακών ροών για περίοδο έτους κατά τη σύνταξη του ετήσιου προϋπολογισμού, και μηνιαία κυλιόμενη πρόβλεψη τριών μηνών έτσι ώστε να εξασφαλίζει ότι διαθέτει αρκετά ταμειακά διαθέσιμα για να καλύψει τις λειτουργικές του ανάγκες, συμπεριλαμβανομένης της κάλυψης των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων του. Η πολιτική αυτή δε λαμβάνει υπόψη της τη σχετική επίδραση από ακραίες συνθήκες που δεν μπορούν να προβλεφθούν. Κίνδυνος αγοράς Ο κίνδυνος αγοράς συνίσταται στον κίνδυνο των αλλαγών σε τιμές πρώτων υλών, συναλλαγματικές ισοτιμίες και επιτόκια που επηρεάζουν τα αποτελέσματα του Ομίλου και την αξία των χρηματοοικονομικών του μέσων. Ο σκοπός της διαχείρισης κινδύνου από τις συνθήκες της αγοράς είναι να ελέγχει την έκθεση του Ομίλου στους κινδύνους αυτούς στο πλαίσιο αποδεκτών παραμέτρων, με παράλληλη βελτιστοποίηση των αποδόσεων. Ο Όμιλος διενεργεί συναλλαγές επί παράγωγων χρηματοοικονομικών μέσων ώστε να αντισταθμίσει μέρος των κινδύνων από τις συνθήκες της αγοράς. 13 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Συναλλαγματικός κίνδυνος Ο Όμιλος είναι εκτεθειμένος σε συναλλαγματικό κίνδυνο στις πωλήσεις και αγορές που πραγματοποιεί και στα δάνεια που έχουν εκδοθεί σε νόμισμα άλλο από το λειτουργικό νόμισμα των εταιρειών του Ομίλου, το οποίο είναι κυρίως το Ευρώ. Τα νομίσματα στα οποία πραγματοποιούνται αυτές οι συναλλαγές είναι κυρίως το Ευρώ, το Δολάριο ΗΠΑ, η στερλίνα και το ελβετικό φράγκο. Διαχρονικά ο Όμιλος αντισταθμίζει το μεγαλύτερο μέρος της εκτιμώμενης έκθεσης του σε ξένα νομίσματα σε σχέση με τις προβλεπόμενες πωλήσεις και αγορές καθώς και τις απαιτήσεις και υποχρεώσεις σε ξένο νόμισμα. Ο Όμιλος κυρίως συνάπτει συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης συναλλάγματος με εξωτερικούς αντισυμβαλλόμενους για την αντιμετώπιση του κινδύνου μεταβολής των συναλλαγματικών ισοτιμιών τα οποία λήγουν κατά κύριο λόγο σε λιγότερο από ένα χρόνο από την ημερομηνία του ισολογισμού. Όταν κριθεί απαραίτητο, τα συμβόλαια αυτά ανανεώνονται κατά τη λήξη τους. Κατά περίπτωση ο συναλλαγματικός κίνδυνος μπορεί να καλύπτεται και με την λήψη δανείων στα αντίστοιχα νομίσματα. 1. 7. - Σημαντικές συναλλαγές με Συνδεδεμένα Μέρη Οι συναλλαγές των συνδεδεμένων μερών κατά την έννοια του Δ.Λ.Π. 24 μερών αναλύονται ως ακολούθως: Συναλλαγες της Μητρικης Εταιρειας με Θυγατρικες Εταιρειες (ποσα σε χιλ ) Πωλήσεις αγαθών & Εταιρείες υπηρεσιών Αγορές Προϊόντα - υπηρεσίες που παγιοποιήθηκαν Απαιτήσεις Υποχρεώσεις ΟΜΙΛΟΣ ΣΙΔΕΝΟΡ 117 14 ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΒΑΛ 345 10 2 36 ΟΜΙΛΟΣ ΧΑΛΚΟΡ 1.343 18 113 22 ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΑΕ 82 ΕΛΚΕΜΕ ΑΕ 79 ΒΙΤΡΟΥΒΙΤ ΑΕ 2.580 TECHOR AE 700 ΛΟΙΠΕΣ 4 1.966 45 115 736 2.601 Οι πωλήσεις υπηρεσιών της μητρικής εταιρείας προς τις θυγατρικές της, αφορούν μισθώματα. Οι αμοιβές των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου ανέρχονται σε 1.164 χιλ., έναντι 1.264 χιλ. πέρισυ. Συναλλαγές Ομιλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ με Συγγενείς Εταιρείες (ποσα σε χιλ ) Εταιρείες Πωλήσεις αγαθών & υπηρεσιών Αγορές αγαθών & υπηρεσιών Προϊόντα - υπηρεσίες που παγιοποιήθηκαν Απαιτήσεις Υποχρεώσεις ΟΜΙΛΟΣ ΣΙΔΕΝΟΡ 37 11 241 20 155 ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΒΑΛ 120 1.221 41 13 371 ΟΜΙΛΟΣ ΧΑΛΚΟΡ 1 63 2 21 ΛΟIΠΕΣ ΘΥΓΑΤΡΙΚΕΣ 4 71 14 4 161 1.366 283 48 551 14 από 18
Συναλλαγές Ομιλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ με Λοιπές Συνδεδεμένες Εταιρείες (ποσα σε χιλ ) Εταιρείες Πωλήσεις αγαθών & υπηρεσιών Αγορές αγαθών & υπηρεσιών Ετήσια Οικονομική Έκθεση Προϊόντα - υπηρεσίες που παγιοποιήθηκαν Απαιτήσεις Υποχρεώσεις ΟΜΙΛΟΣ ΣΙΔΕΝΟΡ 23.381 4.039 214 16.078 505 ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΒΑΛ 19 258 43 3 88 ΟΜΙΛΟΣ ΧΑΛΚΟΡ 23 225 137 23 89 TEKA SYSTEMS AE 144 11 30 ANTIMET AE 162 3 42 1.385 ΜΕΤΑΛΟΥΡΓΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΑΕ 873 34 ΛΟIΠΕΣ ΘΥΓΑΤΡΙΚΕΣ 7 5 23.729 5.416 394 16.176 2.105 1.8. - Εξέλιξη δραστηριοτήτων Προοπτικές για το 2009 Οι εταιρείες του Ομίλου, προσαρμοζόμενες στα νέα δεδομένα με τα οποία η πρωτοφανής χρηματοπιστωτική κρίση σημάδεψε την παγκόσμια οικονομία, θέτουν ως βασικές προτεραιότητες, την αναδιάρθρωσή τους με στόχο την περαιτέρω αποτελεσματική διαχείριση του κεφαλαίου κίνησης και την μείωση του δανεισμού, την δημιουργία θετικότερων ταμειακών ροών, την βελτίωση του κόστους παραγωγής, την ανάπτυξη προιόντων υψηλότερης προστιθέμενης αξίας υποκείμενων σε μικρή υποκατάσταση, υπό το πρίσμα του μειωμένου ενεργειακού κόστους και της μείωσης των επιτοκίων. Το συγκριτικό πλεονέκτημα των παραγωγικών εταιρειών του Ομίλου, πού αντλείται από τις υλοποιηθείσες και τις υπό εξέλιξη επενδύσεις, είναι οι θετικές προοπτικές για περεταίρω διείσδυση, μετά την διεθνή ανάκαμψη από την κρίση, όχι μόνο σε αναπτυσσόμενες αγορές όπως αυτή της Ν.Α. Ευρώπης αλλά και σε νέες αγορές όπου δεν δραστηριοποιούντο μέχρι σήμερα. Επεξηγηματική Ετήσια Έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου (σύμφωνα με την παρ. 7 και 8 άρθρ. 4 Ν. 3556/2007). α) Διάρθρωση του μετοχικού κεφαλαίου Το μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρείας ανέρχεται σε Ευρώ 59.842.227,30 διαιρούμενο σε 199.474.091 κοινές ανώνυμες μετοχές ονομαστικής αξίας Ευρώ 0,30 η κάθε μία. Όλες οι μετοχές διαπραγματεύονται στην αγορά αξιών του Χρηματιστηρίου Αθηνών, στην κατηγορία της Μεγάλης Κεφαλαιοποίησης. Οι μετοχές της Εταιρείας είναι άϋλες ανώνυμες με δικαίωμα ψήφου. Με βάση το καταστατικό της Εταιρείας τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μετόχων είναι τα εξής : Δικαίωμα επί του μερίσματος από τα ετήσια κέρδη της Εταιρείας. Το μέρισμα κάθε μετοχής καταβάλλεται στον κάτοχό της κατόπιν απόφασης της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης σύμφωνα με τις προβλέψεις του Κ.Ν. 2190/20. Τα μερίσματα, όσα δεν ζητήθηκαν εντός πενταετίας από τότε που κατέστησαν απαιτητά, παραγράφονται. Δικαίωμα προτίμησης σε κάθε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και ανάληψης νέων μετοχών. Δικαίωμα συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση των μετόχων. 15 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Η ιδιότητα του μετόχου συνεπάγεται αυτοδικαίως την αποδοχή του καταστατικού της Εταιρείας και των αποφάσεων των οργάνων της, που είναι σύμφωνες με αυτό και το νόμο. Οι μετοχές της Εταιρείας είναι αδιαίρετες και η Εταιρεία δεν αναγνωρίζει παρά μόνο ένα κύριο κάθε μετοχής. Εφ όσον δεν καθορίζεται το πρόσωπο που θα εκπροσωπεί μία μετοχή, το Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να αναστείλει την άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από αυτήν. Οι μέτοχοι δεν ενέχονται πέραν της ονομαστικής αξίας κάθε μετοχής. β) Περιορισμοί στην μεταβίβαση μετοχών της Εταιρείας Η μεταβίβαση των μετοχών της Εταιρείας γίνεται όπως ορίζει ο νόμος, και δεν υφίστανται εκ του καταστατικού της περιορισμοί στη μεταβίβασή τους. γ) Σημαντικές άμεσες ή έμμεσες συμμετοχές κατά την έννοια των άρθρων 9 και 10 του Ν. 3556/2007. Οι σημαντικές (άνω του 5%) συμμετοχές που είναι γνωστές στην Εταιρεία διαμορφώνονται την 31/12/2008 ως εξής: κ. Νικόλαος Στασινόπουλος : ποσοστό 7,17 % του συνόλου των δικαιωμάτων ψήφου κ. Ευάγγελος Στασινόπουλος : ποσοστό 34,90 % του συνόλου των δικαιωμάτων ψήφου 1 DEL MAR INVESTMENT LTD: ποσοστό 17,31 % του μετοχικού κεφαλαίου ARGYLL LTD : ποσοστό 8,73 % του μετοχικού κεφαλαίου COFIDIN S.A.: ποσοστό 7,90 % του μετοχικού κεφαλαίου και των δικαιωμάτων ψήφου COFIDILUX S.A : ποσοστό 5,17 % του μετοχικού κεφαλαίου και των δικαιωμάτων ψήφου δ) Μετοχές που παρέχουν ειδικά δικαιώματα ελέγχου Δεν υφίστανται μετοχές που παρέχουν ειδικά δικαιώματα ελέγχου. ε) Περιορισμοί στο δικαίωμα ψήφου Δεν προβλέπονται στο καταστατικό της Εταιρείας περιορισμοί του δικαιώματος ψήφου που απορρέουν από τις μετοχές της. Οι κανόνες του καταστατικού της Εταιρείας που ρυθμίζουν τα ζητήματα ασκήσεως του δικαιώματος ψήφου περιλαμβάνονται στα άρθρα 30 και 31 του καταστατικού της: Κάθε μετοχή παρέχει δικαίωμα μιας ψήφου στη Γενική Συνέλευση. 1 Στο ποσοστό αυτό συμποσούνται τα ποσοστά δικαιωμάτων ψήφου που αντιστοιχούν στις συμμετοχές των μετόχων ARGYLL LTD και DEL MAR INVESTMENT LTD. 16 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση Οι μέτοχοι για να αποκτήσουν δικαίωμα παραστάσεως στη Γενική Συνέλευση, υποχρεούνται τουλάχιστον πέντε (5) ημέρες πριν από την ημέρα της συνεδρίασής της να προσκομίσουν στα γραφεία της Εταιρείας βεβαίωση του Κεντρικού Αποθετηρίου Αθηνών για τον αριθμό των μετοχών που είναι καταχωρημένες στο όνομά τους και τη δέσμευση των μετοχών αυτών μέχρι την ημέρα της συνεδρίασης της Γενικής Συνέλευσης. Μέσα στην ίδια προθεσμία πρέπει να προσκομίζονται στα γραφεία της Εταιρείας και τα πληρεξούσια των αντιπροσώπων τους. στ) Συμφωνίες μεταξύ των Μετόχων της Εταιρείας Δεν έχει καταστεί γνωστή στην Εταιρεία η ύπαρξη συμφωνιών μετόχων, οι οποίες συνεπάγονται περιορισμούς στην μεταβίβαση των μετοχών της ή στην άσκηση των δικαιωμάτων ψήφου που απορρέουν από αυτές. ζ) Κανόνες διορισμού και αντικατάστασης μελών Διοικητικού Συμβουλίου και τροποποίησης καταστατικού. Σε σχέση με τις προβλέψεις του Κ.Ν. 2190/20 το καταστατικό διαφοροποιείται στα εξής σημεία: Για τη λήψη των αποφάσεων της Γενικής Συνέλευσης, για τις οποίες σύμφωνα με τον Κ.Ν. 2190/20 αρκεί απαρτία 1/5 τουλάχιστον του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου και απόλυτη πλειοψηφία των εκπροσωπουμένων ψήφων, το Καταστατικό της Εταιρείας ορίζει αυξημένα ποσοστά απαρτίας 57% του καταβεβλημένου κεφαλαίου και πλειοψηφίας 65% των εκπροσωπουμένων ψήφων (άρθρο 33 παρ. 1 και άρθρο 34 παρ.1). Επιπλέον των θεμάτων για τα οποία σύμφωνα με τον Κ.Ν. 2190/20 προβλέπεται αυξημένη απαρτία των 2/3 του καταβεβλημένου κεφαλαίου και πλειοψηφία των 2/3 των εκπροσωπουμένων ψήφων απαιτείται απαρτία των 2/3 του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου και πλειοψηφία ποσοστού 75% των εκπροσωπουμένων ψήφων και για αποφάσεις που αφορούν στην εκλογή μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, στη μετατροπή του είδους των μετοχών και στην τροποποίηση του άρθρου περί απαρτίας στις Γενικές Συνελεύσεις (άρθρο 33 παρ. 3 και 34 παρ. 2). Στην πρώτη επαναληπτική συνέλευση για μεν τα θέματα για τα οποία απαιτείται η συνήθης απαρτία, αρκεί η εκπροσώπηση οποιουδήποτε ποσοστού του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου (άρθρο 33 παρ.2) και πλειοψηφία 65% (άρθρο 34 παρ.1), ενώ για τα θέματα για τα οποία απαιτείται αυξημένη απαρτία απαιτείται ποσοστό 60% του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου (άρθρο 33 παρ.4), το οποίο μειώνεται σε 58% στη δεύτερη επαναληπτική συνέλευση (άρθρο 33 παρ.5), και πάντως πλειοψηφία 75% των εκπροσωπουμένων ψήφων (άρθρο 34 παρ.2). Σε περίπτωση κένωσης θέσης συμβούλου για οιοδήποτε λόγο, η εκλογή προσωρινού συμβούλου για το χρονικό διάστημα μέχρι την πρώτη επομένη Γενική Συνέλευση διενεργείται με ομόφωνη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου. Εάν δεν επιτευχθεί ομοφωνία συγκαλείται Έκτακτη Γενική Συνέλευση για να εκλέξει τον αντικαταστάτη (άρθρο 24 παρ. 1 και 2). 17 από 18
Ετήσια Οικονομική Έκθεση η) Αρμοδιότητα του Διοικητικού Συμβουλίου για την έκδοση νέων μετοχών ή για την αγορά ιδίων μετοχών. Δυνάμει του άρθρου 13 παρ. 1 του Κ.Ν. 2190/20, το άρθρο 6 παρ.1 του Καταστατικού της Εταιρείας ορίζει ότι εντός της πρώτης πενταετίας από την σύστασή της, ή εντός πενταετίας από την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης που εκχωρεί αυτό το δικαίωμα, το Διοικητικό Συμβούλιο με απόφασή του που λαμβάνεται με πλειοψηφία των πέντε έκτων (5/6) του συνόλου των μελών, μπορεί να αυξάνει εν όλω ή εν μέρει το μετοχικό κεφάλαιο, με έκδοση νέων μετοχών μέχρι του ποσού των 14.673,5. Η Γενική Συνέλευση μπορεί να ανανεώνει την εξουσία αυτή του Διοικητικού Συμβουλίου για χρονικό διάστημα το οποίο δεν υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη. Το Διοικητικό Συμβούλιο εκδίδει μετοχές αυξάνοντας το κεφάλαιο της εταιρείας αντιστοίχως κατ εφαρμογήν αποφάσεως της Γενικής Συνέλευσης που θεσπίζει πρόγραμμα διάθεσης μετοχών στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και στο προσωπικό της Εταιρείας με την μορφή παροχής δικαιώματος προαίρεσης αγοράς μετοχών (Stock Option Plan) (άρθρο 13 παρ. 13 του ΚΝ 2190/1920). Η Εταιρεία δεν έχει κάνει χρήση αυτής της δυνατότητας. Το Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να προβαίνει στην αγορά ιδίων μετοχών μόνο κατ εφαρμογήν αποφάσεως της Γενικής Συνέλευσης που έχει ληφθεί δυνάμει του άρθρου 16 του Κ.Ν. 2190/20. θ) Σημαντικές συμφωνίες που τίθενται σε ισχύ, τροποποιούνται ή λήγουν σε περίπτωση αλλαγής ελέγχου. Δεν υφίστανται σημαντικές συμφωνίες οι οποίες τίθενται σε ισχύ, τροποποιούνται ή λήγουν σε περίπτωση αλλαγής στον έλεγχο της Εταιρείας. ι) Συμφωνίες με μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου ή το προσωπικό της Εταιρείας Δεν υπάρχουν συμφωνίες της Εταιρείας με μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ή με το προσωπικό της οι οποίες να προβλέπουν την καταβολή αποζημίωσης ειδικά σε περίπτωση παραίτησης ή απόλυσης χωρίς βάσιμο λόγο ή τερματισμού της θητείας ή της απασχόλησής τους. - Η παρούσα έκθεση καθώς επίσης και οι Οικονομικές Καταστάσεις δημοσιοποιούνται στην ηλεκτρονική διεύθυνση της Εταιρείας : www.viohalco.gr. Κύριοι Μέτοχοι, Κατόπιν των ανωτέρω, σας παρακαλούμε, όπως εγκρίνετε τις Ενοποιημένες και Εταιρικές Οικονομικές Καταστάσεις για τη χρήση 2008. Αθήνα, 30 Μαρτίου 2009 ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ακριβές απόσπασμα από το βιβλίο πρακτικών του Διοικητικού Συμβουλίου Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. Νικόλαος Μ. Στασινόπουλος 18 από 18
KPMG Ορκωτοί Ελεγκτές ΑΕ Στρατηγού Τόμπρα 3 153 42 Αγία Παρασκευή Ελλάς ΑΡΜΑΕ 29527/01AT/B/93/162/96 Telephone Τηλ: +30 210 60 62 100 Fax Φαξ: +30 210 60 62 111 Internet www.kpmg.gr e-mail postmaster@kpmg.gr Έκθεση Ελέγχου Ανεξάρτητου Ορκωτού Ελεγκτή Προς τους Μετόχους της ΒΙΟΧΑΛΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΑΛΚΟΥ ΚΑΙ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ Α.Ε. Έκθεση επί των Οικονομικών Καταστάσεων Ελέγξαμε τις συνημμένες ατομικές και ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις της ΒΙΟΧΑΛΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΧΑΛΚΟΥ ΚΑΙ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ Α.Ε. (η «Εταιρεία») που αποτελούνται από τον ατομικό και ενοποιημένο Ισολογισμό της και τις ατομικές και ενοποιημένες Καταστάσεις Αποτελεσμάτων, Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων και Ταμιακών Ροών για τη χρήση που έληξε την ημερομηνία αυτή, καθώς και μία περίληψη σημαντικών λογιστικών πολιτικών και λοιπών επεξηγηματικών σημειώσεων. Ευθύνη Διοίκησης για τις Οικονομικές Καταστάσεις Η Διοίκηση της Εταιρείας έχει την ευθύνη για τη σύνταξη και την εύλογη παρουσίαση αυτών των Οικονομικών Καταστάσεων σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ευθύνη αυτή περιλαμβάνει το σχεδιασμό, εφαρμογή και διατήρηση συστήματος εσωτερικού ελέγχου σχετικά με τη σύνταξη και εύλογη παρουσίαση οικονομικών καταστάσεων, οι οποίες είναι απαλλαγμένες από ουσιώδεις ανακρίβειες, που οφείλονται σε απάτη ή λάθος επιλέγοντας και εφαρμόζοντας κατάλληλες λογιστικές πολιτικές και πραγματοποιώντας λογιστικές εκτιμήσεις οι οποίες είναι εύλογες για την περίσταση. Ευθύνη Ελεγκτή Δική μας ευθύνη είναι η έκφραση γνώμης επί αυτών των Οικονομικών Καταστάσεων, με βάση τον έλεγχό μας. Διενεργήσαμε τον έλεγχό μας σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα της Ελεγκτικής. Τα Πρότυπα αυτά απαιτούν τη συμμόρφωσή μας με κανόνες ηθικής δεοντολογίας και το σχεδιασμό και διενέργεια του ελέγχου μας με σκοπό την αποκόμιση εύλογης διασφάλισης ότι οι οικονομικές καταστάσεις είναι απαλλαγμένες από ουσιώδεις ανακρίβειες. Ο έλεγχος περιλαμβάνει τη διενέργεια διαδικασιών για τη συγκέντρωση ελεγκτικών τεκμηρίων σχετικά με τα ποσά και τις πληροφορίες που περιλαμβάνονται στις οικονομικές καταστάσεις. Οι διαδικασίες επιλέγονται κατά την κρίση του ελεγκτή και περιλαμβάνουν την εκτίμηση του κινδύνου ουσιώδους ανακρίβειας των οικονομικών καταστάσεων, που οφείλεται σε απάτη ή λάθος. Για την εκτίμηση του κινδύνου αυτού, ο ελεγκτής λαμβάνει υπόψη του το σύστημα εσωτερικού ελέγχου, σχετικά με τη σύνταξη και την εύλογη παρουσίαση των οικονομικών καταστάσεων, με σκοπό το σχεδιασμό κατάλληλων ελεγκτικών διαδικασιών για την περίσταση και όχι για την έκφραση γνώμης επί της αποτελεσματικότητας του συστήματος εσωτερικού ελέγχου της Εταιρείας. Ο έλεγχος περιλαμβάνει επίσης την αξιολόγηση της καταλληλότητας των λογιστικών πολιτικών που εφαρμόστηκαν και του εύλογου των εκτιμήσεων που έγιναν από τη Διοίκηση, καθώς και αξιολόγηση της συνολικής παρουσίασης των οικονομικών καταστάσεων.
Πιστεύουμε ότι τα ελεγκτικά τεκμήρια που έχουμε συγκεντρώσει είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελίωση της ελεγκτικής μας γνώμης. Γνώμη Κατά τη γνώμη μας, οι Οικονομικές Καταστάσεις απεικονίζουν ακριβοδίκαια την ατομική και ενοποιημένη οικονομική κατάσταση της Εταιρείας κατά την, την ατομική και ενοποιημένη χρηματοοικονομική της επίδοση και τις ατομικές και ενοποιημένες ταμιακές ροές της για τη χρήση που έληξε την ημερομηνία αυτή, σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης όπως αυτά έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αναφορά επί άλλων νομικών και κανονιστικών θεμάτων Επαληθεύσαμε τη συμφωνία και την αντιστοίχηση του περιεχομένου της Έκθεσης του Διοικητικού Συμβουλίου με τις συνημμένες Οικονομικές Καταστάσεις στα πλαίσια των οριζομένων από τα άρθρα 37, 43α, και 107 του Κ.Ν. 2190/1920. Αθήνα, 31 Μαρτίου 2009 KPMG Ορκωτοί Ελεγκτές Α.Ε. Μιχαήλ Κόκκινος, Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής ΑΜ ΣΟΕΛ 12701
Ισολογισμός ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ Σημείωση 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Γήπεδα, κτίρια και εξοπλισμός 7 1.853.122.990 1.803.188.640 209.579 250.686 Άϋλα περιουσιακά στοιχεία 8 6.182.680 4.106.651 - - Επενδύσεις σε ακίνητα 9 91.743.565 53.460.941 128.605.361 120.954.070 Επενδύσεις σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις 10 26.107.541 25.851.193 - - Επενδύσεις σε θυγατρικές επιχειρήσεις 11 - - 701.105.440 655.068.513 Χρηματοοικονομικά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση 12 9.482.782 14.017.577 28.973.278 32.305.347 Παράγωγα 16 609.085 2.510.354 - - Λοιπές απαιτήσεις 8.460.268 8.244.819 6.149 6.149 Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις 13 15.858.841 7.568.992 - - 2.011.567.752 1.918.949.167 858.899.807 808.584.765 Κυκλοφορούν ενεργητικό Αποθέματα 14 856.328.687 976.042.843 - - Εμπορικές και λοιπές απαιτήσεις 15 718.493.101 770.215.648 5.303.362 3.491.726 Παράγωγα 16 26.457.630 7.051.495 - - Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 15.568 15.568 - - Προκαταβολή φόρου εισοδήματος 15 21.563.952 12.617.637 1.514.185 642.036 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα 17 238.678.910 325.605.687 111.989.965 159.252.540 Στοιχεία μη κυκλοφορούντος ενεργητικού προς πώληση - 3.918.560 - - 1.861.537.848 2.095.467.438 118.807.512 163.386.302 Σύνολο ενεργητικού 3.873.105.600 4.014.416.605 977.707.319 971.971.067 ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Ίδια κεφάλαια Μετοχικό κεφάλαιο 18 59.842.227 59.842.227 59.842.227 59.842.227 Διαφορά από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο 411.618.152 411.618.152 411.618.153 411.618.153 Ίδιες μετοχές -8.005.437-8.005.437 - - Συναλλαγματικές διαφορές ενοποίησης ξένων θυγατρικών 19-9.810.850-1.925.208 - - Αποθεματικά 19 330.671.588 287.038.514 94.273.787 53.049.788 Κέρδη εις νέον 384.033.564 479.902.214 386.973.007 423.818.908 Σύνολο αποδιδόμενα προς τους μετόχους της μητρικής 1.168.349.244 1.228.470.462 952.707.174 948.329.076 Δικαιώματα μειοψηφίας 600.305.928 747.066.011 - - Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 1.768.655.172 1.975.536.473 952.707.174 948.329.076 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Δάνεια 20 681.156.075 843.821.141 - - Υποχρεώσεις από χρηματοδοτικές μισθώσεις 21 403.094 45.744 - - Παράγωγα 16 3.581.474 3.629.452 - - Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού 22 21.008.178 20.991.551 41.168 41.168 Επιχορηγήσεις 23 24.860.438 27.212.245 - - Προβλέψεις 25 5.533.924 14.097.717 - - Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 8.660.260 9.847.634 - - Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις 13 147.556.703 186.276.711 17.050.080 18.991.110 892.760.146 1.105.922.195 17.091.248 19.032.278 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 24 410.903.091 332.590.033 4.960.392 3.495.264 Τρέχουσες φορολογικές υποχρεώσεις 32.101.530 25.256.833 2.948.505 1.114.449 Δάνεια 20 671.666.097 553.114.457 - Παράγωγα 16 80.317.999 20.467.106 - - Λοιπές χρηματοδοτήσεις 6.194.998 - Υποχρεώσεις από χρηματοδοτικές μισθώσεις 21 106.363 55.548 - - Προβλέψεις 25 10.400.204 1.473.960 - - 1.211.690.282 932.957.937 7.908.897 4.609.713 Σύνολο υποχρεώσεων 2.104.450.428 2.038.880.132 25.000.145 23.641.991 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων και υποχρεώσεων 3.873.105.600 4.014.416.605 977.707.319 971.971.067 Οι σημειώσεις στις σελίδες 7 έως 73 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Οικονομικών Καταστάσεων. 1 από 75
Κατάσταση αποτελεσμάτων της χρήσης που έληξε ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ Σημ. 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Πωλήσεις 3.763.455.623 3.683.328.869 6.200 28.753 Κόστος Πωληθέντων 26-3.446.058.347-3.181.552.264-1.500-18.000 Μεικτό Κέρδος 317.397.276 501.776.605 4.700 10.753 Έξοδα διάθεσης 26-180.808.563-166.766.269 - - Έξοδα διοίκησης 26-85.108.286-87.866.629-4.094.088-4.122.626 Λοιπά έσοδα / (έξοδα) εκμετάλλευσης (καθαρά) 30-2.242.110 19.812.529 4.745.257 46.508.289 Αποτελέσματα εκμετάλλευσης 49.238.317 266.956.236 655.869 42.396.416 Χρηματοοικονομικά έξοδα - καθαρά 28-87.141.981-59.029.926 5.291.021 5.821.562 Έσοδα από μερίσματα 45.739 131.848 27.254.976 24.905.490 Κέρδη από συνδεδεμένες επιχειρήσεις 3.275.892 1.891.349 - - Κέρδη / (Ζημιά) προ φόρου εισοδήματος -34.582.033 209.949.507 33.201.866 73.123.468 Φόρος εισοδήματος 29 6.959.831-48.007.992-1.125.939-1.636.397 Κέρδη / (Ζημιά) χρήσης -27.622.202 161.941.515 32.075.928 71.487.071 Κατανεμημένα σε : Μετόχους της μητρικής -11.306.664 83.957.868 32.075.928 71.487.071 Δικαιώματα μειοψηφίας -16.315.538 77.983.647 - - -27.622.202 161.941.515 32.075.928 71.487.071 Κέρδη που αναλογούν στους μετόχους της μητρικής Εταιρείας για τη χρήση ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Εκφρασμένα σε ευρώ ανά μετοχή 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Βασικά και σταθμισμένα -0,0569 0,4226 0,1608 0,3584 Οι σημειώσεις στις σελίδες 7 έως 73 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Οικονομικών Καταστάσεων. 2 από 75
Κατάσταση μεταβολών ιδίων κεφαλαίων Ετήσιες Οικονομικές Καταστάσεις Ενοποιημένα στοιχεία Ποσά σε ευρώ Μετοχικό κεφάλαιο και διαφορά υπέρ το άρτιο Αποδιδόμενα στους μετόχους της μητρικής Αποθεματικά εύλογης αξίας Λοιπά αποθεματικά Συναλλαγματικές Αποτελέσματα εις νέον διαφορές ενοποίησης Ίδιες Μετοχές Σύνολο Δικαιώματα Μειοψηφίας Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2007 471.460.379 11.801.350 226.462.439 385.315.687 2.076.289-8.005.437 1.089.110.707 687.830.425 1.776.941.132 Συναλλαγματικές διαφορές - - - - -3.681.132-3.681.132-2.973.541-6.654.673 Αποτίμηση διαθέσιμων προς πώληση και παραγώγων - -14.271.667-100.379 - - -14.171.288-10.708.528-24.879.816 Καθαρό κέρδος χρήσης - - - 83.957.868 - - 83.957.868 77.983.646 161.941.514 Σύνολο αναγνωρισμένου καθαρού κέρδους χρήσης - -14.271.667-84.058.247-3.681.132-66.105.448 64.301.577 130.407.025 Επίπτωση αλλαγής ποσοστού συμμετοχών - -947.295 898.306 89.581.588-320.365-89.212.234 14.526.452 103.738.686 Μεταφορά αποθεματικών - - 63.095.381-63.095.381 - - - - - Μέρισμα - - - -15.957.927 - - -15.957.927-19.592.443-35.550.370 - -947.295 63.993.687 10.528.280-320.365-73.254.307-5.065.991 68.188.316 Υπόλοιπο στις 31 Δεκεμβρίου 2007 471.460.379-3.417.612 290.456.126 479.902.214-1.925.208-8.005.437 1.228.470.462 747.066.011 1.975.536.473 Υπόλοιπο 2007 Ποσά σε ευρώ Μετοχικό κεφάλαιο και διαφορά υπέρ το άρτιο Αποθεματικά εύλογης αξίας Λοιπά αποθεματικά Συναλλαγματικές Αποτελέσματα εις νέον διαφορές ενοποίησης Ίδιες Μετοχές Σύνολο Δικαιώματα Μειοψηφίας Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2008 471.460.379-3.417.612 290.456.126 479.902.214-1.925.208-8.005.437 1.228.470.462 747.066.011 1.975.536.473 Συναλλαγματικές διαφορές - 949.508-29.786-7.796.979 - -6.817.685-5.077.489-11.895.174 Αποτίμηση διαθέσιμων προς πώληση και παραγώγων - -24.683.254 - - - -24.683.254-11.023.510-35.706.764 Καθαρή ζημιά χρήσης - - - -11.306.664 - - -11.306.664-16.315.538-27.622.202 Σύνολο αναγνωρισμένου καθαρού κέρδους χρήσης - -23.733.746 - -11.276.878-7.796.979 - -42.807.603-32.416.537-75.224.140 Επίπτωση αλλαγής ποσοστού συμμετοχών - -235.366 14.184.048-6.239.373-88.663-7.620.646-95.257.317-87.636.671 Μεταφορά αποθεματικών - - 53.418.138-53.418.138 - - - - - Μέρισμα - - - -24.934.261 - - -24.934.261-19.086.229-44.020.490 - -235.366 67.602.186-84.591.772-88.663 - -17.313.615-114.343.546-131.657.161 Υπόλοιπο στις 471.460.379-27.386.724 358.058.312 384.033.564-9.810.850-8.005.437 1.168.349.244 600.305.928 1.768.655.172 Οι σημειώσεις στις σελίδες 7 έως 73 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Οικονομικών Καταστάσεων. 3 από 75
Κατάσταση μεταβολών ιδίων κεφαλαίων (συνέχεια) Ετήσιες Οικονομικές Καταστάσεις Ποσά σε ευρώ Μετοχικό κεφάλαιο Διαφορά από έκδοση μετοχών υπερ το άρτιο Αποθεματικά εύλογης αξίας Λοιπά αποθέματικα Αποτελέσματα εις νέον Σύνολο ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2007 59.842.227 411.618.153 1.446.563 28.214.805 391.555.938 892.677.686 Αποτίμηση διαθέσιμων προς πώληση και παραγώγων - - 122.248 - - 122.248 Καθαρό κέρδος περιόδου - 71.487.070 71.487.070 Σύνολο αναγνωρισμένου καθαρού κέρδους περιόδου - - 122.248-71.487.070 71.609.318 Μεταφορά αποθεματικών (από διανομή) - - - 23.266.172-23.266.172 - Μέρισμα - - - - -15.957.927-15.957.927 - - - 23.266.172-39.224.099-15.957.927 Υπόλοιπο στις 31 Δεκεμβρίου 2007 59.842.227 411.618.153 1.568.811 51.480.977 423.818.909 948.329.077 Ποσά σε ευρώ Μετοχικό κεφάλαιο Διαφορά από έκδοση μετοχών υπερ το άρτιο Αποθεματικά εύλογης αξίας Λοιπά αποθέματικα Αποτελέσματα εις νέον Σύνολο ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2008 59.842.227 411.618.153 1.568.811 51.480.977 423.818.909 948.329.077 Αποτίμηση διαθέσιμων προς πώληση και παραγώγων - - -2.763.570 - - -2.763.570 Καθαρό κέρδος περιόδου - - - - 32.075.928 32.075.928 Σύνολο αναγνωρισμένου καθαρού κέρδους περιόδου - - -2.763.570-32.075.928 29.312.358 Μεταφορά αποθεματικών (από διανομή) - - - 43.987.569-43.987.569 - Μέρισμα - - - -24.934.261-24.934.261 - - - 43.987.569-68.921.830-24.934.261 Υπόλοιπο στις 59.842.227 411.618.153-1.194.759 95.468.546 386.973.007 952.707.174 Οι σημειώσεις στις σελίδες 7 έως 73 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Οικονομικών Καταστάσεων. 4 από 75
Κατάσταση ταμειακών ροών Ποσά σε ευρώ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1/1 εως 31/12/2008 1/1 εως 31/12/2007 1/1 εως 31/12/2008 1/1 εως 31/12/2007 Κέρδη / (ζημιές) Περιόδου -27.622.202 161.941.514 32.075.928 71.487.071 Προσαρμογές για: Φόρο Εισοδήματος -6.959.831 48.007.992 1.125.939 1.636.397 Αποσβέσεις ενσώματων παγίων στοιχείων, άυλων και επενδύσεων σε ακίνητα 133.288.995 126.564.539 985.679 433.901 Απομειώσεις, αναλώσεις, καταστροφές παγίων στοιχείων, άυλων και επ.σε ακίν. 4.328.701 1.441.025 - - (Κέρδη)/ ζημιές από πώληση ενσώματων πάγιων στοιχείων -225.302-688.538 1.100.775-39.689 Υπεραξία θυγατρικών - - - - Λοιπές προβλέψεις - 26.939.845 - - Απομειώσεις 157.186.960 - - - Κέρδος από πώληση χρηματοοικονομικών στοιχείων - -5.000-353.357-43.841.930 (Κέρδη)/ ζημιές εύλογης αξίας επενδύσεων και παραγώγων -10.597.394-9.990.091-102.080 Έσοδα τόκων -14.715.941-20.148.321-5.291.021-5.821.562 Έξοδα τόκων 100.315.700 77.001.068 - - Έσοδα από μερίσματα -45.739-131.848-27.254.976-24.905.490 Αποσβέσεις επιχορηγήσεων -2.550.126-2.760.953 - - (Κέρδη) / ζημιές από συνδεδεμένες εταιρίες -3.873.699-1.891.349 - - Κέρδη από εισφορά παγίου σε συγγενή εταιρεία - -3.365.781 - - Συναλλαγματικές διαφορές -4.504.792-4.617.062 - - Παροχές στο προσωπικό λόγω συνταξιοδότησης 5.154.635 4.434.299-7.292 Άλλα 24 71.218 - - 329.179.989 402.802.557 2.388.966-941.930 Μεταβολές Κεφαλαίου κίνησης (Αύξηση)/ μείωση αποθεμάτων -34.782.498-147.672.421 - - (Αύξηση)/ μείωση απαιτήσεων 58.331.499-16.218.445-2.683.788 57.696 Αύξηση/ (μείωση) υποχρεώσεων 98.183.689 14.150.435 2.384.127-2.944.060 Αύξηση/ (μείωση) προβλέψεων -4.279.470-3.277.516 - - Αύξηση/ (μείωση)υποχρέωσης παροχών στο προσωπικό λόγω συνταξιοδότησης -5.138.008-3.985.256-1105 112.315.212-157.003.203-299.661-2.885.259 Καθαρές ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες 441.495.201 245.799.354 2.089.305-3.827.189 Οι σημειώσεις στις σελίδες 7 έως 73 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Οικονομικών Καταστάσεων. 5 από 75
Κατάσταση ταμειακών ροών (συνέχεια) ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 1/1 εως 31/12/2008 1/1 εως 31/12/2007 1/1 εως 31/12/2008 1/1 εως 31/12/2007 Ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες 441.495.201 245.799.354 2.089.305-3.827.189 Καταβληθέντες τόκοι -106.864.118-74.106.031 - - Καταβληθής φόρος εισοδήματος -31.980.362-59.425.638-1.661.572-1.763.489 Καθαρές ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες 302.650.721 112.267.685 427.733-5.590.678 Ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες Προσθήκες ενσώματων, επενδύσεις σε ακίνητα και άυλων παγίων στοιχείων -241.420.395-215.614.951-12.309.181-13.490.613 Πωλήσεις ενσώματων, επενδύσεις σε ακίνητα και άυλων παγίων στοιχείων 5.859.815 3.763.031 2.612.544 87.500 Μερίσματα εισπραχθέντα 1.484.370 131.847 27.254.976 24.905.490 Αγορά χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων διαθέσιμων προς πώληση -1.277.315-2.164.978-54.428-209.990 Πωλήσεις χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων διαθέσιμων προς πώληση 3.420 66.158 485.950 245.500 Τόκοι που εισπράχθηκαν 13.268.142 16.153.147 5.291.021 5.821.563 Εισπράξεις επιχορηγήσεων 125.673 1.662.630 - - Αύξηση συμμετοχής σε συγγενείς -12.180 - - - Μεταβολή συμμετοχής σε επιχειρήσεις -87.636.671 103.738.686-46.036.929 77.223.405 Καθαρές ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες -309.605.141-92.264.430-22.756.047 94.582.855 Ταμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες Μερίσματα πληρωθέντα σε μετόχους της μητρικής -24.934.261-15.957.927-24.934.261-15.957.927 Δάνεια αναληφθέντα 881.892.403 528.578.490 - - Αποπληρωμή δανεισμού -917.768.145-417.628.634 - - Μεταβολές κεφαλαίου χρηματοδοτικών μισθώσεων -76.135-2.134.860 - - Μερίσματα πληρωθέντα σε δικαιώματα μειοψηφίας -19.086.219-20.963.745 - - Καθαρές τάμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες -79.972.357 71.893.324-24.934.261-15.957.927 Καθαρή (μείωση)/ αύξηση στα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα -86.926.777 91.896.579-47.262.575 73.034.250 Ταμειακά διαθέσιμα στην αρχή της περιόδου 325.605.687 233.709.108 159.252.540 86.218.290 Συναλλαγματικές διαφορές στα ταμειακά διαθέσιμα - - Ταμειακά διαθέσιμα στο τέλος της περιόδου 238.678.910 325.605.687 111.989.965 159.252.540 Οι ανωτέρω ενοποιημένες και ατομικές οικονομικές καταστάσεις καθώς και οι σημειώσεις που τις συνοδεύουν εγκρίθηκαν. Αθήνα 30 Μαρτίου 2009 Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ. Ο ΕΝΤΕΤΑΛΜΕΝΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ Δ/ΝΤΗΣ ΚΑΙ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ. Νικόλαος Μ. Στασινόπουλος Α.Δ.Τ Α050486 Ευάγγελος Δ. Μουστάκας Α.Δ.Τ ΑΒ343787 Παντελής Σ. Μαυράκης Α.Δ.Τ. Κ259513 Οι σημειώσεις στις σελίδες 7 έως 73 αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτών των Οικονομικών Καταστάσεων. 6 από 75
Σημειώσεις επί των οικονομικών καταστάσεων 1 Γενικές πληροφορίες Οι παρούσες Οικονομικές Καταστάσεις περιλαμβάνουν τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις της ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε. (η «Εταιρεία») και τις ετήσιες ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας και των θυγατρικών της (μαζί ο «Όμιλος»). Οι παρούσες Οικονομικές Καταστάσεις εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας την 30ή Μαρτίου 2009 και υπόκεινται σε έγκριση από την Τακτική Γενική Συνέλευση της Eταιρείας η οποία θα συνεδριάσει την 19 η Ιουνίου 2009 Η ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε. «Ελληνική Βιομηχανία Χαλκού και Αλουμινίου Α.Ε.» (η «Εταιρεία») οι θυγατρικές και οι συνδεδεμένες της (μαζί ο «Όμιλος») δραστηριοποιούνται κυρίως με τη βιομηχανική επεξεργασία/ παραγωγή και εμπορία προϊόντων σιδήρου, χάλυβα, αλουμινίου, χαλκού και ψευδαργύρου. Ο Όμιλος δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, Γερμανία, Αγγλία και Βουλγαρία καθώς και σε άλλες χώρες του εξωτερικού και οι μετοχές του διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Η Εταιρεία εδρεύει στην Ελλάδα, Νομό Αττικής, Αθήνα, οδός Μεσογείων 2-4. Η ηλεκτρονική διεύθυνση της Εταιρείας είναι www.viohalco.gr στην οποία έχουν αναρτηθεί οι Οικονομικές Καταστάσεις. 2 Βάση σύνταξης 2.1 Σημείωση συμμόρφωσης Οι οικονομικές καταστάσεις έχουν καταρτιστεί από τη Διοίκηση µε βάση τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης (ΔΠΧΠ) όπως έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 2.2 Βάση επιμέτρησης Οι Οικονομικές Καταστάσεις έχουν συνταχθεί με βάση την αρχή του ιστορικού κόστους με εξαίρεση την εκτίμηση σε εύλογη αξία των επενδύσεων διαθέσιμων προς πώληση και των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων. 2.3 Λειτουργικό νόμισμα και νόμισμα παρουσίασης. Οι Οικονομικές Καταστάσεις παρουσιάζονται σε Ευρώ, που είναι το λειτουργικό νόμισμα και το νόμισμα παρουσίασης της μητρικής Εταιρείας. 7 από 75
2.4 Εφαρμογή εκτιμήσεων και κρίσεων Η σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα µε τα ΔΠΧΠ απαιτεί τη χρήση ορισμένων σημαντικών λογιστικών εκτιμήσεων και την άσκηση κρίσης από τη Διοίκηση στη διαδικασία εφαρμογής των λογιστικών αρχών. Επίσης απαιτείται η χρήση υπολογισμών και υποθέσεων που επηρεάζουν τα αναφερθέντα ποσά των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, τη γνωστοποίηση ενδεχόμενων απαιτήσεων και υποχρεώσεων κατά την ημερομηνία των οικονομικών καταστάσεων και τα αναφερθέντα ποσά εισοδημάτων και εξόδων κατά τη διάρκεια της υπό αναφορά χρήσης. Παρά το γεγονός ότι αυτοί οι υπολογισμοί βασίζονται στην καλύτερη δυνατή γνώση της Διοίκησης σε σχέση µε τις τρέχουσες συνθήκες και ενέργειες, τα πραγματικά αποτελέσματα μπορεί τελικά να διαφέρουν από αυτούς τους υπολογισμούς. Oι περιοχές που εμπεριέχουν σημαντικό βαθμό κρίσης ή πολυπλοκότητας ή όπου υποθέσεις και εκτιμήσεις επηρεάζουν σημαντικά τις οικονομικές καταστάσεις αναφέρονται στη Σημείωση 4. 2.5 Συγκριτικά στοιχεία και Στρογγυλοποιήσεις Ορισμένα συγκριτικά κονδύλια αναταξινομήθηκαν για να είναι συγκρίσιμα με τα αντίστοιχα της τρέχουσας χρήσης. Τα ποσά που εμπεριέχονται σε αυτές τις Οικονομικές Καταστάσεις έχουν στρογγυλοποιηθεί σε Ευρώ. Λόγω του γεγονότος αυτού, διαφορές που ενδέχεται να υπάρχουν οφείλονται σε αυτές τις στρογγυλοποιήσεις. 3 Βασικές λογιστικές πολιτικές Οι βασικές λογιστικές πολιτικές που έχει εφαρμόσει ο Όμιλος κατά τη σύνταξη αυτών των ετησίων Οικονομικών Καταστάσεων περιγράφονται παρακάτω. Οι πολιτικές αυτές έχουν εφαρμοστεί με συνέπεια σε όλες τις χρήσεις που παρουσιάζονται. 3.1 Νέα πρότυπα και ερμηνείες που δεν έχουν υιοθετηθεί ακόμα Υπάρχουν νέα Πρότυπα, τροποποιήσεις Προτύπων και Διερμηνείες που έχουν εκδοθεί, τα οποία είναι υποχρεωτικά μετά την χρήση που έληξε και δεν έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Εταιρεία και ο Όμιλος δεν τα έχει εφαρμόσει σε αυτές τις Οικονομικές Καταστάσεις. Η εκτίμηση του Ομίλου σχετικά με την επίδραση από την εφαρμογή αυτών των νέων Προτύπων και Διερμηνειών παρατίθεται παρακάτω. Διερμηνεία 13 "Προγράμματα Εμπιστοσύνης Πελατών" αναφέρεται στην λογιστικοποίηση από τις οικονομικές μονάδες που χειρίζονται, ή συμμετέχουν με άλλο τρόπο σε προγράμματα εμπιστοσύνης πελατών που αφορούν τους πελάτες τους. Τα προγράμματα αυτά δίνουν την δυνατότητα στους πελάτες να 8 από 75
εξαργυρώσουν πιστώσεις με επιβραβεύσεις όπως η δωρεάν ή με έκπτωση παροχή προϊόντων ή υπηρεσιών. Η Διερμηνεία 13 δεν αναμένεται να έχει επιπτώσεις στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις αφού ο Όμιλος αυτή τη στιγμή δεν εφαρμόζει τέτοια προγράμματα. Διερμηνεία 15 "Συμβόλαια για την Κατασκευή Ακίνητης Περιουσίας" εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η Διερμηνεία 15 παρέχει οδηγίες για τον καθορισμό του εάν ένα συμβόλαιο για την κατασκευή ακίνητης περιουσίας εμπίπτει στο πλαίσιο εφαρμογής του Δ.Λ.Π. 11 «Κατασκευαστικά Συμβόλαια» ή του Δ.Λ.Π. 18 «Έσοδα» και αναφορικά με αυτό το πρότυπο, πότε πρέπει να αναγνωρίζεται το έσοδο από την κατασκευή. Η Διερμηνεία έχει αναδρομική ισχύ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη υιοθετήσει τη διερμηνεία αυτή. Η Διερμηνεία 15 δεν αναμένεται να έχει επίδραση στις οικονομικές καταστάσεις του Ομίλου. Διερμηνεία 16, "Αντισταθμίσεις καθαρής επένδυσης σε εκμετάλλευση στο εξωτερικό" εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Οκτωβρίου 2008. Η Διερμηνεία αυτή διευκρινίζει: - Το νόμισμα παρουσίασης των Οικονομικών Καταστάσεων δεν δημιουργεί έκθεση σε κίνδυνο για την οποία η εταιρεία μπορεί να εφαρμόσει λογιστική αντιστάθμισης. Συνεπώς, η μητρική εταιρεία μπορεί να προσδιορίσει σαν κίνδυνο προς αντιστάθμιση μόνο τις συναλλαγματικές διαφορές που προκύπτουν μεταξύ του νομίσματος λειτουργίας της και του νομίσματος της εκμετάλλευσης στο εξωτερικό. - Οποιαδήποτε εταιρεία του Ομίλου μπορεί να κατέχει μέσα αντιστάθμισης. - Παρότι το Δ.Λ.Π 39 «Χρηματοοικονομικά Μέσα: Αναγνώριση και Επιμέτρηση» εφαρμόζεται για τον καθορισμό του ποσού που πρέπει να μεταφερθεί στα Αποτελέσματα Χρήσης από το αποθεματικό για συναλλαγματικές διαφορές αναφορικά με το μέσο αντιστάθμισης, το Δ.Λ.Π 21 «Οι Επιδράσεις Μεταβολών στις Τιμές Συναλλάγματος» εφαρμόζεται αναφορικά με το στοιχείο που αντισταθμίζεται. Η Διερμηνεία έχει μελλοντική εφαρμογή. Ο Όμιλος βρίσκεται στη διαδικασία εκτίμησης της επίπτωσης εφαρμογής της διερμηνείας αυτής στις Οικονομικές Καταστάσεις. 9 από 75
Διερμηνεία 17, "Διανομές μη χρηματικών περιουσιακών στοιχείων σε ιδιοκτήτες" εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιουλίου 2009. Η Διερμηνεία αυτή διευκρινίζει τα εξής θέματα: - το μέρισμα πληρωτέο πρέπει να αναγνωρίζεται όταν το μέρισμα έχει εγκριθεί και δεν βρίσκεται πλέον στη διάθεση της εταιρείας, - η εταιρεία πρέπει να επιμετράει το μέρισμα πληρωτέο στην εύλογη αξία των καθαρών περιουσιακών στοιχείων που πρόκειται να διανεμηθούν, - η εταιρεία πρέπει να αναγνωρίζει τη διαφορά μεταξύ του μερίσματος που πληρώθηκε και της λογιστικής αξίας των καθαρών περιουσιακών στοιχείων που διανέμονται στα αποτελέσματα, και - η εταιρεία πρέπει να παρέχει πρόσθετες γνωστοποιήσεις, εφόσον τα καθαρά περιουσιακά στοιχεία που κατέχονται προκειμένου για διανομή στους ιδιοκτήτες πληρούν τον ορισμό της διακοπείσας δραστηριότητας. Η Διερμηνεία 17 εφαρμόζεται σε περιπτώσεις διανομής μη-χρηματικών περιουσιακών στοιχείων σε αναλογική βάση, εκτός εάν πρόκειται για συναλλαγές που ελέγχονται από κοινού. Η Διερμηνεία έχει μελλοντική εφαρμογή ενώ ενθαρρύνεται νωρίτερη εφαρμογή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη υιοθετήσει τη Διερμηνεία αυτή. Ο Όμιλος βρίσκεται στη διαδικασία εξέτασης της επίδρασης της Διερμηνείας. Διερμηνεία 18, "Μεταφορές περιουσιακών στοιχείων από πελάτες" εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιουλίου 2009. Η Διερμηνεία αυτή αναφέρεται ειδικότερα στον τομέα κοινής ωφέλειας διευκρινίζοντας τον λογιστικό χειρισμό συμφωνιών όπου η εταιρεία αποκτά ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία (ή χρηματικά διαθέσιμα προκειμένου για την κατασκευή σχετικών περιουσιακών στοιχείων) από ένα πελάτη και αυτό το πάγιο χρησιμοποιείται ως αντάλλαγμα για την σύνδεση του πελάτη στο δίκτυο ή για την παροχή μελλοντική πρόσβασής του έτσι ώστε να τροφοδοτήσει τα αγαθά ή τις υπηρεσίες του. Η Διερμηνεία έχει μελλοντική εφαρμογή, ωστόσο επιτρέπεται περιορισμένη αναδρομική εφαρμογή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη υιοθετήσει τη Διερμηνεία αυτή. Ο Όμιλος βρίσκεται στη διαδικασία εξέτασης της επίδρασης της Διερμηνείας. 10 από 75
Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΠ 2, "Παροχές που Εξαρτώνται από την Αξία των Μετοχών", οι οποίες εφαρμόζονται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση διευκρινίζει δύο θέματα: Τον ορισμό της προϋπόθεσης κατοχύρωσης, με την εισαγωγή του όρου μηπροϋπόθεση κατοχύρωσης για όρους που δεν αποτελούν όρους υπηρεσίας ή όρους απόδοσης. Επίσης διευκρινίζεται ότι όλες οι ακυρώσεις, είτε προέρχονται από την οντότητα είτε από τα συμβαλλόμενα μέρη, πρέπει να έχουν την ίδια λογιστική αντιμετώπιση. Ο Όμιλος δεν αναμένει ότι αυτή η Διερμηνεία θα έχει επίδραση στις οικονομικές καταστάσεις. Αναθεωρημένο ΔΠΧΠ 3, "Συνενώσεις Επιχειρήσεων" και το τροποποιημένο ΔΛΠ 27 "Ενοποιημένες και Ιδιαίτερες Οικονομικές Καταστάσεις", εφαρμόζονται για λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιουλίου 2009. Το Συμβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων ( ΣΔΛΠ ) δημοσιοποίησε στις 10 Ιανουαρίου 2008 το Αναθεωρημένο ΔΠΧΠ 3 Συνενώσεις Επιχειρήσεων και το Τροποποιημένο Δ.Λ.Π. 27 Ενοποιημένες Ιδιαίτερες Οικονομικές Καταστάσεις. Το αναθεωρημένο ΔΠΧΠ 3 εισάγει μια σειρά αλλαγών στο λογιστικό χειρισμό συνενώσεων επιχειρήσεων οι οποίες θα επηρεάσουν το ποσό της αναγνωρισθείσας υπεραξίας, τα αποτελέσματα της περιόδου στην οποία πραγματοποιείται η συνένωση επιχειρήσεων και τα μελλοντικά αποτελέσματα. Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν την εξοδοποίηση των δαπανών που σχετίζονται με την απόκτηση και την αναγνώριση μελλοντικών μεταβολών στην εύλογη αξία του ενδεχόμενου τιμήματος στα αποτελέσματα (αντί για προσαρμογή της υπεραξίας). Το τροποποιημένο Δ.Λ.Π. 27 απαιτεί όπως συναλλαγές που οδηγούν σε αλλαγές ποσοστών συμμετοχής σε θυγατρική καταχωρούνται στην καθαρή θέση. Συνεπώς δεν επηρεάζουν την υπεραξία ούτε δημιουργούν αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημία). Επιπλέον το τροποποιημένο πρότυπο αλλάζει τον τρόπο που λογίζονται οι ζημίες θυγατρικών καθώς και η απώλεια ελέγχου θυγατρικής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει ακόμη υιοθετήσει την αναθεώρηση του ΔΠΧΠ 3 και την τροποποίηση του ΔΛΠ 27. Όλες οι αλλαγές των ανωτέρω προτύπων θα εφαρμοστούν από την ημερομηνία εφαρμογής τους και θα επηρεάσουν μελλοντικές αποκτήσεις και συναλλαγές με μετόχους μειοψηφίας από την ημερομηνία αυτή και μετά. Το ΔΠΧΠ 8, "Λειτουργικοί Τομείς" εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Το ΔΠΧΠ 8 αντικαθιστά το ΔΛΠ 14, Οικονομικές Πληροφορίες Κατά Τομέα και υιοθετεί την προσέγγιση της Διοίκησης αναφορικά με τις οικονομικές πληροφορίες που δίνονται 11 από 75
κατά τομέα. Η πληροφόρηση που θα γνωστοποιείται θα είναι αυτή που χρησιμοποιεί η Διοίκηση εσωτερικά για την αξιολόγηση της απόδοσης των λειτουργικών τομέων και την κατανομή πόρων σε αυτούς τους τομείς. Αυτή η πληροφόρηση μπορεί να διαφέρει από αυτή που παρουσιάζεται στον ισολογισμό και την κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων και οι εταιρίες θα πρέπει να δώσουν επεξηγήσεις και συμφωνίες αναφορικά με τις εν λόγω διαφορές. Ο Όμιλος βρίσκεται στη διαδικασία εκτίμησης της επίδρασης του εν λόγω προτύπου στις οικονομικές του καταστάσεις. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 1, "Παρουσίαση των Οικονομικών Καταστάσεων", το οποίο εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Το ΔΛΠ 1 έχει τροποποιηθεί για να αναβαθμίσει τη χρησιμότητα των πληροφοριών που παρουσιάζονται στις οικονομικές καταστάσεις. Από τις πιο σημαντικές τροποποιήσεις είναι: η απαίτηση όπως η κατάσταση μεταβολών ιδίων κεφαλαίων περιλαμβάνει μόνο συναλλαγές με μετόχους, η εισαγωγή μιας καινούργιας κατάστασης συνολικού εισοδήματος ( comprehensive income ) που συνδυάζει όλα τα στοιχεία εσόδων και εξόδων που αναγνωρίζονται στην κατάσταση αποτελεσμάτων με «λοιπά εισοδήματα» ( comprehensive income ) και της απαίτησης όπως επαναδιατυπώσεις στις οικονομικές καταστάσεις ή αναδρομικές εφαρμογές νέων λογιστικών πολιτικών παρουσιάζονται από την αρχή της ενωρίτερης συγκριτικής περιόδου, δηλ. σε μια τρίτη στήλη στον ισολογισμό. Ο Όμιλος θα κάνει τις απαραίτητες αλλαγές στην παρουσίαση των οικονομικών του καταστάσεων για το 2009. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 32, "Χρηματοοικονομικά μέσα: Παρουσίαση" και ΔΛΠ 1, "Παρουσίαση των Οικονομικών Καταστάσεων" όσον αφορά τα "Χρηματοοικονομικά Μέσα διαθέσιμα από τον κάτοχο (ή puttable μέσο)", το οποίο εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση στο ΔΛΠ 32 απαιτεί όπως ορισμένα χρηματοοικονομικά μέσα διαθέσιμα από τον κάτοχο («puttable» μέσα) και υποχρεώσεις που ανακύπτουν κατά την ρευστοποίηση μιας οντότητας καταταχθούν ως Ίδια Κεφάλαια εάν πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια. Η τροποποίηση στο ΔΛΠ 1 απαιτεί γνωστοποίηση πληροφοριών αναφορικά με τα «puttable» μέσα που κατατάσσονται ως Ίδια Κεφάλαια. Όμιλος αναμένει ότι αυτές οι τροποποιήσεις δεν θα επηρεάσουν τις οικονομικές του καταστάσεις. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 23, "Κόστος Δανεισμού", τα οποία εφαρμόζονται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Με βάση τις τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 23, καταργείται η επιλογή (που υπάρχει στο 12 από 75
υφιστάμενο πρότυπο) για αναγνώριση του κόστους δανεισμού που μπορεί να κατανεμηθεί άμεσα σε ένα περιουσιακό στοιχείο που πληρεί τις προϋποθέσεις στα έξοδα περιόδου. Όλα τα κόστη δανεισμού που μπορεί να κατανεμηθούν άμεσα στην απόκτηση, κατασκευή ή παραγωγή ενός περιουσιακού στοιχείου που πληρεί τις προϋποθέσεις πρέπει να κεφαλαιοποιούνται. Ένα περιουσιακό στοιχείο που πληρεί τις προϋποθέσεις είναι ένα περιουσιακό στοιχείο που κατ ανάγκη χρειάζεται μια σημαντική χρονική περίοδο προετοιμασίας για τη χρήση για την οποία προορίζεται ή για την πώλησή του. Σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις του Προτύπου, ο Όμιλος θα υιοθετήσει την αλλαγή από την ημερομηνία εφαρμογής του και μελλοντικά. Συνεπώς, το κόστος δανεισμού που αφορά περιουσιακά στοιχεία που πληρούν τις προϋποθέσεις κεφαλαιοποιείται όπου η έναρξη κεφαλαιοποίησης ξεκινάει από 1 Ιανουαρίου 2009 και μετά. Δεν θα γίνει αναπροσαρμογή για το κόστος δανεισμού που είχε καταχωρηθεί στα αποτελέσματα πριν από την ημερομηνία αυτή. Το ΔΛΠ 39, "Χρηματοοικονομικά μέσα: Αναγνώριση και επιμέτρηση" και ΔΠΧΠ 7 "Χρηματοοικονομικά μέσα: Γνωστοποιήσεις" εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση αυτή στο ΔΛΠ 39 επιτρέπει σε μια εταιρεία την επαναταξινόμηση των μη-παραγώγων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων (εκτός αυτών που έχουν ταξινομηθεί από την εταιρεία στην κατηγορία της εύλογης αξίας μέσω αποτελεσμάτων κατά την αρχική αναγνώριση) εκτός της κατηγορίας της εύλογης αξίας μέσω αποτελεσμάτων σε συγκεκριμένες περιστάσεις. Επίσης, η τροποποίηση αυτή επιτρέπει σε μια εταιρεία τη μεταφορά χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων από την κατηγορία διαθέσιμα προς πώληση στην κατηγορία δάνεια και απαιτήσεις, στην περίπτωση που το χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο θα πληρούσε τον ορισμό της κατηγορίας δάνεια και απαιτήσεις (εάν δεν είχε χαρακτηριστεί ως διαθέσιμο προς πώληση), εφόσον η εταιρεία έχει την πρόθεση και την ικανότητα να διατηρήσει αυτό το χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο στο εγγύς μέλλον. Η τροποποίηση δεν επιτρέπει την επαναταξινόμηση στην κατηγορία εύλογης αξίας μέσω αποτελεσμάτων. Η τροποποίηση αναφέρεται σε γνωστοποιήσεις χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν υποστεί επαναταξινόμηση. Τον Μάιο του 2008 το ΣΔΛΠ εξέδωσε μια σειρά τροποποιήσεων των ΔΠΧΠ με σκοπό την εξάλειψη ασυνεπειών καθώς και την παροχή διευκρινίσεων. Οι τροποποιήσεις αυτές εφαρμόζονται για λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009 και δεν έχουν ακόμη υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή 13 από 75
Ένωση. Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΠ 5, "Μη Κυκλοφορούντα Περιουσιακά Στοιχεία που Κατέχονται προς Πώληση και Διακοπείσες Δραστηριότητες", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιουλίου 2009. Η τροποποίηση αυτή διευκρινίζει το γεγονός ότι όλα τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού μίας θυγατρικής εξακολουθούν να κατατάσσονται ως κατεχόμενα για πώληση, σύμφωνα με το ΔΠΧΠ 5, ακόμη και στην περίπτωση που η εταιρεία, μετά από πώληση, διατηρήσει μη ελέγχουσα συμμετοχή στη θυγατρική. Η τροποποίηση έχει μελλοντική εφαρμογή από την ημέρα πρώτης εφαρμογής του ΔΠΧΠ 5. Συνεπώς, οι συμμετοχές σε θυγατρικές που έχουν ταξινομηθεί ως κατεχόμενες για πώληση από τη στιγμή εφαρμογής του ΔΠΧΠ 5, πρέπει να επανεκτιμηθούν. Πρόωρη εφαρμογή της τροποποίησης είναι αποδεκτή. Σε περίπτωση πρόωρης εφαρμογής, θα πρέπει επίσης να εφαρμοστούν και οι τροποποιήσεις του ΔΛΠ 27 (όπως αυτό τροποποιήθηκε τον Ιανουάριο 2008) κατά την ημέρα εφαρμογής των τροποποιήσεων του ΔΠΧΠ 5. Τροποποιήσεις στο ΔΠΧΠ 7, "Χρηματοοικονομικά μέσα: Γνωστοποιήσεις", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση αυτή καταργεί την αναφορά στα «συνολικά έσοδα από τόκους» ως συστατικό στοιχείο των χρηματοοικονομικών εξόδων. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 1, "Παρουσίαση των Οικονομικών Καταστάσεων", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση αυτή διευκρινίζει ότι τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού που έχουν ταξινομηθεί ως κατεχόμενα για εμπορική εκμετάλλευση, σύμφωνα με το ΔΛΠ 39, Χρηματοοικονομικά μέσα: Αναγνώριση και επιμέτρηση, δεν κατατάσσονται αυτόματα ως βραχυπρόθεσμα στοιχεία στον ισολογισμό. Η τροποποίηση έχει αναδρομική ισχύ και ενθαρρύνεται νωρίτερη εφαρμογή. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 8, "Λογιστικές πολιτικές, μεταβολές των λογιστικών εκτιμήσεων και λάθη", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση διευκρινίζει ότι μόνο η οδηγία εφαρμογής, η οποία θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι ενός ΔΠΧΠ, είναι υποχρεωτική κατά την επιλογή λογιστικών πολιτικών. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 10, "Γεγονότα μετά την Ημερομηνία του Ισολογισμού", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση διευκρινίζει ότι τα μερίσματα που 14 από 75
εγκρίθηκαν μετά την ημερομηνία ισολογισμού δεν θεωρούνται υποχρεώσεις. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 16, "Ενσώματα πάγια", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. - Αντικαθιστά τον όρο Καθαρή τιμή πώλησης με τον όρο Εύλογη αξία μείον το κόστος πώλησης αναφορικά με το ανακτήσιμο ποσό, έτσι ώστε να υπάρχει συνέπεια με το ΔΠΧΠ 5 και το ΔΛΠ 36. - Τα ενσώματα πάγια που κατέχονται για ενοικίαση και κατά τη συνήθη πορεία των δραστηριοτήτων προορίζονται για πώληση μετά την λήξη της περιόδου ενοικίασης, μεταφέρονται στο λογαριασμό των Αποθεμάτων κατά τη λήξη της περιόδου αυτής και κατατάσσονται στα περιουσιακά στοιχεία κατεχόμενα προς πώληση. Οι εισπράξεις από την μεταγενέστερη πώληση εμφανίζονται ως έσοδα. Ταυτόχρονα, τροποποιείται και το ΔΛΠ 7, Καταστάσεις ταμειακών ροών, όπου απαιτείται οι χρηματικές πληρωμές προκειμένου για την κατασκευή ή απόκτηση σχετικών παγίων να κατατάσσονται στην κατηγορία των Λειτουργικών Δραστηριοτήτων. Επίσης, στην κατηγορία των Λειτουργικών Δραστηριοτήτων εμφανίζονται και οι χρηματικές εισπράξεις από ενοίκια και μεταγενέστερες πωλήσεις σχετικών παγίων. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 18, "Έσοδα", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση αυτή αντικαθιστά τον όρο Άμεσα κόστη με τον όρο Κόστος συναλλαγών όπως ορίζεται στο ΔΛΠ 39. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 19, "Παροχές σε εργαζομένους", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. - Αναθεωρεί τον ορισμό του Κόστους προϋπηρεσίας προκειμένου να συμπεριλάβει μειώσεις παροχών σχετικά με την υπηρεσία εργαζόμενου σε προηγούμενες περιόδους ( αρνητικά κόστη προϋπηρεσίας ) και να αποκλείσει μειώσεις παροχών σχετικά με την υπηρεσία εργαζομένου σε μελλοντικές περιόδους οι οποίες προέρχονται από τροποποιήσεις στο πρόγραμμα παροχών. Τροποποιήσεις στα προγράμματα παροχών οι οποίες έχουν σαν συνέπεια τη μείωση παροχών σχετικά με την υπηρεσία εργαζομένου σε μελλοντικές περιόδους θεωρούνται περικοπές. Η τροποποίηση έχει μελλοντική εφαρμογή για αλλαγές σε παροχές που λαμβάνουν χώρα την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Ενθαρρύνεται νωρίτερη εφαρμογή. 15 από 75
- Αναθεωρεί τον ορισμό της Απόδοσης περιουσιακών στοιχείων του προγράμματος αποκλείοντας διαχειριστικά κόστη του προγράμματος εάν έχουν ήδη συμπεριληφθεί στις αναλογιστικές υποθέσεις βάσει των οποίων έγινε η επιμέτρηση των δεσμεύσεων καθορισμένων παροχών. Η τροποποίηση έχει αναδρομική εφαρμογή και ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή της. - Αναθεωρεί τον ορισμό των βραχυπρόθεσμων και άλλων μακροπρόθεσμων παροχών σε εργαζομένους προκειμένου να επικεντρωθεί στο σημείο όπου η υποχρέωση πρόκειται να διακανονιστεί. Η τροποποίηση έχει αναδρομική εφαρμογή και ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή της. - Καταργεί την αναφορά σε ενδεχόμενες υποχρεώσεις προκειμένου να εναρμονιστεί με το ΔΛΠ 37, Προβλέψεις, ενδεχόμενες υποχρεώσεις και ενδεχόμενα περιουσιακά στοιχεία. Το ΔΛΠ 37 δεν επιτρέπει την αναγνώριση ενδεχόμενων υποχρεώσεων. Η τροποποίηση έχει αναδρομική εφαρμογή και ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή της. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 20, "Λογιστική των Κρατικών Επιχορηγήσεων και Γνωστοποίηση της Κρατικής Υποστήριξης", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Δάνεια τα οποία επιχορηγούνται με μηδενικό ή πολύ χαμηλό επιτόκιο σε σχέση με την αγορά δεν θα εξαιρούνται από την απαίτηση εμφάνισης τεκμαρτού επιτοκίου. Το τεκμαρτό επιτόκιο των επιχορηγούμενων δανείων θα είναι χαμηλότερο από το επιτόκιο της αγοράς, και συνεπώς θα εναρμονιστεί με το ΔΛΠ 39. Η διαφορά μεταξύ του ποσού που εισπράττεται και του προεξοφλημένου ποσού λογίζεται ως κρατική επιχορήγηση. Η τροποποίηση έχει μελλοντική εφαρμογή για κρατικές επιχορηγήσεις που εισπράττονται την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή της. Εντούτοις, το ΔΠΧΠ 1, Πρώτη εφαρμογή των διεθνών προτύπων χρηματοοικονομικής αναφοράς δεν έχει αναθεωρηθεί για τους καινούριους χρήστες των προτύπων και συνεπώς απαιτείται η εμφάνιση τεκμαρτού επιτοκίου σε όλα τα σχετικά δάνεια που εκκρεμούσαν κατά την ημερομηνία της μετάβασης. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 23, "Κόστος Δανεισμού", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση αναθεωρεί τον ορισμό του κόστους δανεισμού προκειμένου να ενώσει όλα τα συστατικά στοιχεία του κόστους δανεισμού σε ένα το έξοδο τόκου υπολογίζεται σύμφωνα με τη μέθοδο πραγματικού επιτοκίου όπως περιγράφεται στο ΔΛΠ 39. Η τροποποίηση έχει αναδρομική ισχύ και ενθαρρύνεται 16 από 75
η νωρίτερη εφαρμογή. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 27, "Ενοποιημένες και ατομικές οικονομικές καταστάσεις", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Στην περίπτωση που η μητρική εταιρεία αποτιμά μια θυγατρική της σε εύλογη αξία σύμφωνα με το ΔΛΠ 39 στις ατομικές οικονομικές καταστάσεις της, ο χειρισμός αυτός εξακολουθεί και στην περίπτωση που μεταγενέστερα η θυγατρική κατατάσσεται ως κατεχόμενη προς πώληση. Η τροποποίηση έχει μελλοντική εφαρμογή, από την ημερομηνία πρώτης εφαρμογής του ΔΠΧΠ 5. Συνεπώς, όσες θυγατρικές έχουν καταταχτεί ως κατεχόμενες προς πώληση από την ημερομηνία εφαρμογής του ΔΠΧΠ 5 θα χρειαστεί να επανεκτιμηθούν. Ενθαρρύνεται νωρίτερη εφαρμογή. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 28, "Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. - Στην περίπτωση που μια συγγενής επιχείρηση αποτιμάται σε εύλογη αξία, σύμφωνα με το ΔΛΠ 39 (εφόσον έχει εξαιρεθεί από τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 28), μόνο οι απαιτήσεις του ΔΛΠ 28 αναφορικά με τη γνωστοποίηση της φύσης και την έκταση σημαντικών περιορισμών στην ικανότητα της συγγενούς επιχείρησης να μεταφέρει κεφάλαια στην εταιρεία σε μορφή ταμειακών διαθεσίμων ή αποπληρωμής δανείων έχουν εφαρμογή. Η τροποποίηση έχει αναδρομική ισχύ παρόλο που επιτρέπεται και η μελλοντική εφαρμογή. Ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή. Σε περίπτωση νωρίτερης εφαρμογής, η εταιρεία θα πρέπει ταυτόχρονα να υιοθετήσει την παρακάτω τροποποίηση καθώς και την τροποποίηση της παραγράφου 3 του ΔΠΧΠ 7, Χρηματοοικονομικά μέσα: Γνωστοποιήσεις, της παραγράφου 1 του ΔΛΠ 31, Συμμετοχές σε κοινοπραξίες και της παραγράφου 4 του ΔΛΠ 32, Χρηματοοικονομικά μέσα: Παρουσίαση. - Για σκοπούς διεξαγωγής ελέγχου απομείωσης, η επένδυση σε συγγενή επιχείρηση θεωρείται ένα μοναδικό περιουσιακό στοιχείο συμπεριλαμβανομένης οποιασδήποτε αναστροφής ζημιάς απομείωσης. Συνεπώς, σε περίπτωση απομείωσης δεν χρειάζεται χωριστή κατανομή της απομείωσης στην υπεραξία η οποία εμπεριέχεται στο υπόλοιπο της επένδυσης. Η ζημία - απομείωσης αναστρέφεται στην περίπτωση που η ανακτήσιμη αξία της επένδυσης στη συγγενή επιχείρηση αυξάνεται Σε περίπτωση νωρίτερης εφαρμογής, η εταιρεία θα πρέπει ταυτόχρονα να υιοθετήσει την παραπάνω τροποποίηση καθώς και την 17 από 75
τροποποίηση της παραγράφου 3 του ΔΠΧΠ 7, Χρηματοοικονομικά μέσα: Γνωστοποιήσεις, της παραγράφου 1 του ΔΛΠ 31, Συμμετοχές σε κοινοπραξίες και της παραγράφου 4 του ΔΛΠ 32, Χρηματοοικονομικά μέσα: Παρουσίαση. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 29, "Παρουσίαση οικονομικών στοιχείων σε υπερπληθωριστικές οικονομίες", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση αυτή αναθεωρεί την περιοριστική λίστα των εξαιρέσεων αναφορικά με τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού που επιμετρούνται σε ιστορικό κόστος π.χ. τα ενσώματα πάγια. Δεν αναφέρονται ειδικές απαιτήσεις μετάβασης λόγω του ότι η τροποποίηση είναι περισσότερο διευκρίνιση και όχι αλλαγή. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 31, "Συμμετοχές σε κοινοπραξίες", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση αυτή διευκρινίζει το γεγονός ότι εάν μία κοινοπραξία αποτιμάται σε εύλογη αξία, σύμφωνα με το ΔΛΠ 39 (εφόσον έχει εξαιρεθεί από τις απαιτήσεις του ΔΛΠ 31), μόνο οι απαιτήσεις του ΔΛΠ 31 σχετικά με την γνωστοποίηση των δεσμεύσεων του μέλους της κοινοπραξίας και της κοινοπραξίας, καθώς επίσης και σχετικά με την περίληψη των οικονομικών πληροφοριών για τα στοιχεία ισολογισμού και αποτελεσμάτων έχουν εφαρμογή. Ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή. Σε περίπτωση νωρίτερης εφαρμογής, η εταιρεία θα πρέπει ταυτόχρονα να υιοθετήσει την τροποποίηση της παραγράφου 3 του ΔΠΧΠ 7, Χρηματοοικονομικά μέσα: Γνωστοποιήσεις, του ΔΛΠ 28, Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις και της παραγράφου 4 του ΔΛΠ 32, Χρηματοοικονομικά μέσα: Παρουσίαση. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 34, "Ενδιάμεση χρηματοοικονομική αναφορά", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση αυτή διευκρινίζει ότι τα κέρδη ανά μετοχή γνωστοποιούνται στις ενδιάμεσες χρηματοοικονομικές αναφορές στην περίπτωση που η εταιρεία εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ΔΛΠ 33. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 36, "Απομείωση αξίας περιουσιακών στοιχείων", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. Η τροποποίηση αυτή διευκρινίζει το γεγονός ότι όταν χρησιμοποιείται η μέθοδος των προεξοφλημένων ταμειακών ροών προκειμένου για τον υπολογισμό της εύλογης αξίας μείον το κόστος πώλησης, απαιτούνται οι ίδιες γνωστοποιήσεις όπως στην περίπτωση χρησιμοποίησης της μεθόδου των προεξοφλημένων ταμειακών ροών προκειμένου για τον υπολογισμό της αξίας 18 από 75
λόγω χρήσης. Η τροποποίηση έχει αναδρομική ισχύ και ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 38, "Άϋλα περιουσιακά στοιχεία", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. - Έξοδα δραστηριοτήτων διαφήμισης και προώθησης αναγνωρίζονται ως έξοδα όταν η εταιρεία αποκτά το δικαίωμα πρόσβασης στα αγαθά ή παραλαμβάνει τις υπηρεσίες. Η τροποποίηση έχει αναδρομική ισχύ και ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή. - Καταργεί την αναφορά στις σπάνιες περιπτώσεις πειστικών αποδείξεων που υποστηρίζουν τη μέθοδο απόσβεσης άϋλων παγίων με περιορισμένη ωφέλιμη ζωή η οποία έχει ως αποτέλεσμα τον υπολογισμό λιγότερων σωρευμένων αποσβέσεων από αυτές που θα προέκυπταν με την εφαρμογή της σταθερής μεθόδου, επιτρέποντας έτσι τη χρήση της μεθόδου απόσβεσης της μονάδας παραγωγής. Η τροποποίηση έχει αναδρομική ισχύ και ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή. - Μία προκαταβολή μπορεί να αναγνωριστεί μόνο στην περίπτωση που η πληρωμή έχει πραγματοποιηθεί πριν τη λήψη του δικαιώματος πρόσβασης στα αγαθά ή την παραλαβή των υπηρεσιών. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 39, "Χρηματοοικονομικά μέσα: Αναγνώριση και επιμέτρηση", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. - Διευκρινίζει ότι αλλαγές σε περιστάσεις σχετικά με τα παράγωγα συγκεκριμένα, τα παράγωγα που έχουν χαρακτηριστεί ή αποχαρακτηριστεί ως εργαλεία λογιστικής αντιστάθμισης μετά την αρχική αναγνώρισή τους δεν θεωρούνται επαναταξινομήσεις. Συνεπώς, ένα παράγωγο μπορεί να μεταφερθεί από την κατηγορία, ή να συμπεριληφθεί στην κατηγορία της εύλογης αξίας μέσω αποτελεσμάτων μετά την αρχική αναγνώριση. Ομοίως, όταν τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία έχουν υποστεί επαναταξινόμηση ως αποτέλεσμα αλλαγής της λογιστικής πολιτικής μίας ασφαλιστικής εταιρείας σύμφωνα με την παράγραφο 45 του ΔΠΧΠ 4, Ασφαλιστήρια Συμβόλαια, αυτό αποτελεί αλλαγή των περιστάσεων και όχι επαναταξινόμηση. Η τροποποίηση έχει αναδρομική ισχύ και ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή. - Καταργεί την αναφορά του ΔΛΠ 39 στον όρο τομέας κατά τον καθορισμό ενός εργαλείου ως μέσο λογιστικής αντιστάθμισης. Η τροποποίηση έχει αναδρομική 19 από 75
ισχύ και ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή. - Απαιτεί τη χρήση του αναθεωρημένου πραγματικού επιτοκίου (σε αντίθεση με το αρχικό πραγματικό επιτόκιο) κατά τον επαναπροσδιορισμό ενός χρεωστικού τίτλου μετά την παύση λογιστικής αντιστάθμισης της εύλογης αξίας. Η τροποποίηση έχει αναδρομική ισχύ και ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή. Τροποποιήσεις στο ΔΛΠ 40, "Επενδύσεις σε ακίνητα", εφαρμόζεται για ετήσιες λογιστικές περιόδους που ξεκινούν την ή μετά την 1 Ιανουαρίου 2009. - Αναθεωρεί το πεδίο εφαρμογής του (καθώς και το πεδίο εφαρμογής του ΔΛΠ 16) όσον αφορά τα ακίνητα που βρίσκονται υπό κατασκευή ή αξιοποιούνται για μελλοντική χρήση ως επενδυτικά ακίνητα να ταξινομούνται στην κατηγορία των επενδύσεων σε ακίνητα. Στην περίπτωση που εταιρεία δεν είναι σε θέση να προσδιορίσει την εύλογη αξία του υπό κατασκευή επενδυτικού ακινήτου, αλλά αναμένει να προσδιορίσει την εύλογη αξία κατά την ολοκλήρωσή του, το υπό κατασκευή επενδυτικό ακίνητο θα επιμετρηθεί στο κόστος έως τη στιγμή που θα καταστεί εφικτό να προσδιοριστεί η εύλογη αξία ή θα ολοκληρωθεί η κατασκευή του. Η τροποποίηση έχει μελλοντική εφαρμογή ενώ ενθαρρύνεται η νωρίτερη εφαρμογή της. Μια εταιρεία επιτρέπεται να εφαρμόσει την σχετική τροποποίηση οποιαδήποτε ημερομηνία πριν την 1 Ιανουαρίου 2009 εφόσον οι εύλογες αξίες των υπό κατασκευή επενδυτικών ακινήτων είναι εφικτό να προσδιοριστούν τη συγκεκριμένη ημερομηνία εφαρμογής. - Αναθεωρεί τις συνθήκες εκούσιας αλλαγής λογιστικής πολιτικής προκειμένου να υπάρξει συνέπεια με το ΔΛΠ 8. - Διευκρινίζει ότι η λογιστική αξία ενός επενδυτικού ακινήτου το οποίο βρίσκεται υπό μίσθωση είναι ίση με την τελευταία αποτίμησή του προσαυξημένη κατά οποιοδήποτε αναγνωρισμένη υποχρέωση. 3.2 Ενοποίηση (α) Θυγατρικές εταιρείες Θυγατρικές εταιρείες είναι οι επιχειρήσεις πάνω στις οποίες ασκείται έλεγχος από τον Όμιλο. Η ύπαρξη τυχόν δικαιωμάτων ψήφου τα οποία δύνανται να ασκηθούν κατά τον χρόνο σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων, λαμβάνεται υπόψη προκειμένου να στοιχειοθετεί αν η μητρική εταιρεία ασκεί τον έλεγχο επί των θυγατρικών εταιρειών. Οι θυγατρικές εταιρείες ενοποιούνται πλήρως (ολική ενοποίηση) από την ημερομηνία που αποκτάται ο έλεγχος επ αυτών και παύουν να ενοποιούνται από την ημερομηνία που τέτοιος έλεγχος δεν υφίσταται. 20 από 75
Η εξαγορά θυγατρικής εταιρείας από τον Όμιλο λογιστικοποιείται βάσει της μεθόδου εξαγοράς. Το κόστος κτήσης μιας θυγατρικής εταιρείας είναι η εύλογη αξία των περιουσιακών στοιχείων που δόθηκαν, των μετοχών που εκδόθηκαν και των υποχρεώσεων που αναλήφθηκαν κατά την ημερομηνία της συναλλαγής, πλέον τυχόν κόστους άμεσα συνδεδεμένου με την συναλλαγή. Τα εξατομικευμένα περιουσιακά στοιχεία, υποχρεώσεις και ενδεχόμενες υποχρεώσεις που αποκτώνται σε μία επιχειρηματική συνένωση αποτιμώνται κατά την εξαγορά στις εύλογες αξίες τους ανεξαρτήτως του ποσοστού συμμετοχής. Το κόστος εξαγοράς πέραν της εύλογης αξίας των επί μέρους στοιχείων που αποκτήθηκαν, καταχωρείται ως υπεραξία. Αν το συνολικό κόστος της εξαγοράς είναι μικρότερο από την εύλογη αξία των επί μέρους στοιχείων που αποκτήθηκαν, η διαφορά καταχωρείται άμεσα στα αποτελέσματα. (β) Συναλλαγές απαλειφόμενες κατά την ενοποίηση Οι διεταιρικές συναλλαγές, τα ενδοεταιρικά υπόλοιπα και τα μη πραγματοποιημένα κέρδη και ζημίες από συναλλαγές μεταξύ των εταιρειών του Ομίλου απαλείφονται. Οι μη πραγματοποιημένες ζημιές λαμβάνονται υπόψη ως ένδειξη απομείωσης του μεταβιβασθέντος περιουσιακού στοιχείου. Οι λογιστικές πολιτικές των θυγατρικών εταιριών έχουν τροποποιηθεί ώστε να είναι ομοιόμορφες με αυτές που έχουν υιοθετηθεί από τον Όμιλο. (γ) Αύξηση ποσοστού συμμετοχής Σε περιπτώσεις συναλλαγών που αφορούν σε αυξήσεις του ποσοστού συμμετοχής του Ομίλου σε θυγατρικές εταιρείες, οι οποίες είναι εκτός του πεδίου εφαρμογής του Δ.Π.Χ.Π. 3, ο Όμιλος αναγνωρίζει την οποιαδήποτε επίπτωση που προκύπτει λόγω της διαφοράς της εύλογης αξίας του τιμήματος που πληρώθηκε και της λογιστικής αξίας των δικαιωμάτων μειοψηφίας που αγοράζονται, άμεσα στα Ίδια Κεφάλαια. (δ) Συνδεδεμένες επιχειρήσεις Συνδεδεμένες είναι οι επιχειρήσεις, στις οποίες ο Όμιλος ασκεί ουσιώδη επιρροή, αλλά όχι έλεγχο, το οποίο γενικά ισχύει όταν τα ποσοστά συμμετοχής κυμαίνονται μεταξύ 20% και 50% των δικαιωμάτων ψήφου. Οι επενδύσεις σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις λογιστικοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης και αρχικά αναγνωρίζονται στο κόστος κτήσης. Ο λογαριασμός των επενδύσεων σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις περιλαμβάνει και την υπεραξία που προέκυψε κατά την εξαγορά (μειωμένη με τυχόν ζημίες απομείωσης). Το μερίδιο του Ομίλου στα κέρδη ή τις ζημιές των συνδεδεμένων επιχειρήσεων μετά την εξαγορά αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα, ενώ το μερίδιο των μεταβολών των αποθεματικών μετά την εξαγορά, αναγνωρίζεται στα αποθεματικά. Οι σωρευμένες μεταβολές επηρεάζουν τη λογιστική αξία των επενδύσεων σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις. Στην περίπτωση που το μερίδιο του Ομίλου επί των ζημιών μιας συγγενούς υπερβεί την αξία της επένδυσης στη συνδεδεμένη εταιρεία, δεν αναγνωρίζονται επιπλέον ζημιές, εκτός εάν 21 από 75
έχουν γίνει πληρωμές ή έχουν αναληφθεί περαιτέρω δεσμεύσεις για λογαριασμό της συνδεδεμένης εταιρείας. Μη πραγματοποιημένα κέρδη από συναλλαγές μεταξύ του Ομίλου και των συνδεδεμένων επιχειρήσεων απαλείφονται κατά το ποσοστό συμμετοχής του Ομίλου στις συνδεδεμένες επιχειρήσεις. Μη πραγματοποιημένες ζημιές απαλείφονται επίσης, εκτός εάν η συναλλαγή παρέχει ενδείξεις απομείωσης του μεταβιβασθέντος περιουσιακού στοιχείου. (ε) Κοινοπραξίες Οι επενδύσεις του Ομίλου σε κοινοπραξίες λογιστικοποιούνται βάσει της αναλογικής ενοποίησης. Ο Όμιλος συνενώνει το μερίδιό του από τα έσοδα, τα έξοδα, τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού και τις ταμειακές ροές της κάθε μίας εταιρείας. Ο Όμιλος αναγνωρίζει το μερίδιο των κερδών ή ζημιών από πωλήσεις από τον Όμιλο προς τις κοινοπραξίες που αναλογεί στους άλλους εταίρους της κοινοπραξίας. Ο Όμιλος δεν αναγνωρίζει το μερίδιό του επί των κερδών ή ζημιών των κοινοπραξιών που προέκυψε από αγορές του Ομίλου από τις κοινοπραξίες μέχρι τα στοιχεία που αγοράσθηκαν να πωληθούν σε τρίτο μέρος. Ζημία από τέτοια συναλλαγή αναγνωρίζεται αμέσως εάν καταδεικνύει μείωση της καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας στοιχείων κυκλοφορούντος ενεργητικού ή απομείωση. (στ) Στοιχεία Εταιρείας Η συμμετοχή σε θυγατρικές, συνδεδεμένες και κοινοπραξίες απεικονίζονται στα στοιχεία της Εταιρείας σε αξία κτήσης μείον τυχόν απομείωση. 3.3 Πληροφόρηση κατά τομέα Ως επιχειρηματικός τομέας (πρωτεύων) ορίζεται μία ομάδα περιουσιακών στοιχείων και λειτουργιών που παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες, τα οποία υπόκεινται σε διαφορετικούς κινδύνους και αποδόσεις από εκείνα άλλων επιχειρηματικών τομέων. Ως γεωγραφικός τομέας (δευτερεύων), ορίζεται μία γεωγραφική περιοχή, στην οποία παρέχονται προϊόντα και υπηρεσίες και η οποία υπόκειται σε διαφορετικούς κινδύνους και αποδόσεις από άλλες περιοχές. 3.4 Ξένο νόμισμα (α) Συναλλαγές σε ξένα νομίσματα Οι συναλλαγές σε ξένα νομίσματα μετατρέπονται στο λειτουργικό νόμισμα βάσει των ισοτιμιών που ισχύουν κατά την ημερομηνία της κάθε συναλλαγής. Στα αποτελέσματα αναγνωρίζονται κέρδη και ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές, οι οποίες προκύπτουν από την εκκαθάριση αυτών των συναλλαγών και από τη μετατροπή των χρηματικών στοιχείων ενεργητικού και υποχρεώσεων σε ξένο νόμισμα με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες που ισχύουν κατά την ημερομηνία ισολογισμού, εκτός από την περίπτωση που 22 από 75
μεταφέρονται απ ευθείας στην καθαρή θέση λόγου το ότι αναφέρονται σε πράξεις αντιστάθμισης κινδύνων ταμειακών ροών και σε πράξεις αντιστάθμισης κινδύνων καθαρών επενδύσεων. Αλλαγές στην εύλογη αξία χρηματοοικονομικών χρεογράφων σε ξένο νόμισμα που έχουν χαρακτηρισθεί σαν Διαθέσιμα προς Πώληση αναλύονται σε συναλλαγματικές διαφορές που προέρχονται από την διαφοροποίηση της καθαρής αξίας του χρεογράφου και λοιπές αλλαγές που προέρχονται από τη λογιστική αξία. Οι συναλλαγματικές διαφορές διαγράφονται στα αποτελέσματα ενώ οι λοιπές μεταφέρονται απευθείας στην καθαρή θέση. Συναλλαγματικές διαφορές σε μη χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού και παθητικού περιλαμβάνονται στα κέρδη ή ζημίες από την αλλαγή στην εύλογη αξία. Συναλλαγματικές διαφορές σε μη χρηματοοικονομικά στοιχεία του ενεργητικού και παθητικού όπως μετοχές σε εύλογη αξία μέσω των αποτελεσμάτων διαγράφονται στα αποτελέσματα σαν μέρος του κέρδους ή της ζημιάς από μεταβολή στην εύλογη αξία. Συναλλαγματικές διαφορές από μη χρηματοοικονομικά στοιχεία όπως μετοχές που χαρακτηρίζονται σαν Διαθέσιμες προς Πώληση καταχωρούνται στο αποθεματικό από την εύλογη αξία στην καθαρή θέση. (β) Δραστηριότητες στην αλλοδαπή Η μετατροπή των οικονομικών καταστάσεων των εταιρειών του Ομίλου (καμία εκ των οποίων δεν έχει νόμισμα υπερπληθωριστικής οικονομίας), οι οποίες έχουν διαφορετικό λειτουργικό νόμισμα από το νόμισμα παρουσίασης του Ομίλου γίνεται ως εξής: (1) Τα περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις μετατρέπονται με τις ισοτιμίες που ισχύουν κατά την ημερομηνία του ισολογισμού, (2) Τα έσοδα και τα έξοδα μετατρέπονται με τις μέσες ισοτιμίες της χρήσης (εκτός εάν η μέση ισοτιμία δεν είναι λογική προσέγγιση της σωρευμένης επίδρασης των ισοτιμιών που ίσχυαν κατά τις ημερομηνίες των συναλλαγών, στην οποία περίπτωση τα έσοδα και έξοδα μετατρέπονται με τις ισοτιμίες που ίσχυαν τις ημερομηνίες των συναλλαγών) και οι προκύπτουσες συναλλαγματικές διαφορές καταχωρούνται σε αποθεματικό των Ιδίων Κεφαλαίων και μεταφέρονται στα αποτελέσματα με την πώληση των επιχειρήσεων αυτών ως μέρος του κέρδους ή ζημιάς από τη πώληση. Η υπεραξία και οι προσαρμογές των εύλογων αξιών που προκύπτουν από την εξαγορά επιχειρήσεων στο εξωτερικό, αντιμετωπίζονται ως στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της επιχείρησης εξωτερικού και μετατρέπονται με τις ισοτιμίες της ημερομηνίας ισολογισμού. 3.5 Γήπεδα κτίρια και εξοπλισμός Τα γήπεδα κτίρια και εξοπλισμός παρουσιάζονται στο κόστος κτήσεως μείον σωρευμένες αποσβέσεις και απομείωση. Το κόστος κτήσης την 1 η Ιανουαρίου 2004, ημερομηνία μετάβασης στα ΔΠΧΠ προσδιορίστηκε ως η εύλογη αξία εκτίμησης εκείνης της ημέρας. Το κόστος κτήσης περιλαμβάνει όλες τις δαπάνες που συνδέονται άμεσα με την απόκτηση ή την ιδιοκατασκευή των στοιχείων αυτών. 23 από 75
Μεταγενέστερες δαπάνες καταχωρούνται σε επαύξηση της λογιστικής αξίας των ενσωμάτων παγίων ή ως ξεχωριστό πάγιο μόνον εάν είναι πιθανό ότι τα μελλοντικά οικονομικά οφέλη θα εισρεύσουν στον Όμιλο και το κόστος τους μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα. Το κόστος επισκευών και συντηρήσεων καταχωρείται ως έξοδο στην κατάσταση αποτελεσμάτων κατά το χρόνο πραγματοποίησης του. Η γη δεν αποσβένεται. Οι αποσβέσεις των άλλων στοιχείων των ενσωμάτων παγίων υπολογίζονται με τη σταθερή μέθοδο με ισόποσες ετήσιες επιβαρύνσεις στο διάστημα της αναμενόμενης ωφέλιμης ζωής του στοιχείου, έτσι ώστε να διαγραφεί το κόστος στην υπολειμματική του αξία. Η αναμενόμενη ωφέλιμη ζωή των στοιχείων παγίου ενεργητικού είναι ως εξής: Κτίρια 10-33 έτη Βιομηχανοστάσια 20 έτη Μηχανολογικός εξοπλισμός 1-25 έτη Μεταφορικά μέσα 4-7 έτη Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός 3-8 έτη Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές εμπεριέχονται στη κατηγορία Έπιπλα και Λοιπός Εξοπλισμός. Οι υπολειμματικές αξίες και οι ωφέλιμες ζωές των ενσωμάτων παγίων μπορούν να αναθεωρηθούν και να προσαρμοστούν, αν αυτό κριθεί αναγκαίο, σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού. Όταν η αναπόσβεστη αξία των ενσωμάτων παγίων υπερβαίνει την ανακτήσιμη αξία τους, η διαφορά (απομείωση) καταχωρείται άμεσα ως έξοδο στα αποτελέσματα και το πάγιο καταχωρείται στην ανακτήσιμη αξία του. Κατά την πώληση ενσωμάτων παγίων, η διαφορά μεταξύ του τιμήματος που λαμβάνεται και της λογιστικής τους αξίας καταχωρούνται ως κέρδη ή ζημίες στα αποτελέσματα, στην κατηγορία λοιπά έσοδα / (έξοδα) εκμετάλευσης. Χρηματοοικονομικά έξοδα που αφορούν στην κατασκευή στοιχείων ενεργητικού κεφαλαιοποιούνται για το χρονικό διάστημα που απαιτείται μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής. Όλα τα άλλα χρηματοοικονομικά έξοδα αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα χρήσεως. 3.6 Μισθώσεις Ο Όμιλος μισθώνει κάποια ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία. Οι μισθώσεις παγίων όπου ο Όμιλος διατηρεί ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τα οφέλη της ιδιοκτησίας ταξινομούνται ως χρηματοδοτικές μισθώσεις. Οι χρηματοδοτικές μισθώσεις κεφαλαιοποιούνται με την έναρξη της μίσθωσης στη χαμηλότερη αξία μεταξύ της εύλογης αξίας του παγίου στοιχείου ή της παρούσας αξίας των ελάχιστων μισθωμάτων. Οι αντίστοιχες υποχρεώσεις από μισθώματα, καθαρές από χρηματοοικονομικά έξοδα, απεικονίζονται στις 24 από 75
υποχρεώσεις. Το μέρος του χρηματοοικονομικού εξόδου που αφορά σε χρηματοδοτικές μισθώσεις αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα χρήσης κατά τη διάρκεια της μίσθωσης. Τα πάγια που αποκτήθηκαν με χρηματοδοτική μίσθωση αποσβένονται στη μικρότερη περίοδο μεταξύ της ωφέλιμης ζωής των παγίων στοιχείων και της διάρκειας μίσθωσης τους. Μισθώσεις όπου ουσιωδώς οι κίνδυνοι και τα οφέλη της ιδιοκτησίας διατηρούνται από τον εκμισθωτή ταξινομούνται ως λειτουργικές μισθώσεις. Οι πληρωμές που γίνονται για λειτουργικές μισθώσεις αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα χρήσης σε σταθερή βάση κατά τη διάρκεια της μίσθωσης. 3.7 Στοιχεία μη κυκλοφορούντος ενεργητικού προς πώληση Τα μη κυκλοφοριακά στοιχεία κατατάσσονται προς πώληση και αποτιμώνται στην μικρότερη αξία μεταξύ της τρέχουσας λογιστικής αξίας και της εύλογης αξίας μείον τα έξοδα πώλησης, εφόσον η αξία αυτή εκτιμάται ότι θα ανακτηθεί από τον Όμιλο μέσω της πώλησης τους και όχι από τη χρήση τους. 3.8 Άυλα περιουσιακά στοιχεία (α) Λογισμικό Οι άδειες λογισμικού αποτιμώνται στο κόστος κτήσης μείον τις συσωρευμένες αποσβέσεις. Οι αποσβέσεις υπολογίζονται με την σταθερή μέθοδο κατά την διάρκεια της ωφέλιμης ζωής των στοιχείων αυτών η οποία κυμαίνεται από 3 έως 5 χρόνια. Δαπάνες που σχετίζονται με τη συντήρηση λογισμικών προγραμμάτων αναγνωρίζονται ως έξοδα όταν πραγματοποιούνται. (β) Σήματα και άδειες Αποκτηθείσες άδειες και σήματα παρουσιάζονται στο ιστορικό κόστος και αποτιμώνται στο κόστος κτήσεως μείον συσωρευμένες αποσβέσεις. Οι αποσβέσεις διενεργούνται με τη σταθερή μέθοδο απόσβεσης κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής των στοιχείων αυτών. 3.9 Επενδύσεις σε ακίνητα Ακίνητα, που περιλαμβάνουν κυρίως γη και κτίρια, κατέχονται από τον Όμιλο για την είσπραξη ενοικίου και δε χρησιμοποιούνται άμεσα από τον Όμιλο. Οι επενδύσεις σε ακίνητα παρουσιάζονται στο κόστος μείον αποσβέσεις. Όταν οι λογιστικές αξίες των επενδύσεων σε ακίνητα υπερβαίνουν την ανακτήσιμη αξία τους, η διαφορά (απομείωση) καταχωρείται άμεσα ως έξοδο στα αποτελέσματα. H Εταιρεία ταξινομεί στις ατομικές οικονομικές καταστάσεις τα ακίνητα που μισθώνονται σε θυγατρικές εταιρείες, ως Επενδύσεις σε Ακίνητα. 25 από 75
3.10 Απομείωση αξίας περιουσιακών στοιχείων Οι λογιστικές αξίες των περιουσιακών στοιχείων του Ομίλου που δεν απεικονίζονται σε εύλογες αξίες εξετάζονται για απομείωση όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι λογιστικές αξίες τους δεν είναι ανακτήσιμες. Στην περίπτωση αυτή προσδιορίζεται το ανακτήσιμο ποσό των περιουσιακών στοιχείων και αν οι λογιστικές αξίες υπερβαίνουν το εκτιμώμενο ανακτήσιμο ποσό, αναγνωρίζεται ζημία απομείωσης, η οποία καταχωρείται απ ευθείας στα αποτελέσματα και ανάλογα με τη φύση τους, στις γραμμές «Κόστος πωληθέντων» ή «Λοιπά έξοδα». Η ανακτήσιμη αξία των περιουσιακών στοιχείων είναι η μεγαλύτερη μεταξύ εύλογης αξίας μείον τα απαιτούμενα για την πώληση κόστη και αξίας χρήσης αυτών. Για την εκτίμηση της αξίας χρήσης, οι εκτιμώμενες μελλοντικές χρηματοροές προεξοφλούνται στην παρούσα αξία τους με την χρήση ενός προεξοφλητικού επιτοκίου το οποίο αντανακλά τις τρέχουσες εκτιμήσεις της αγοράς για την διαχρονική αξία του χρήματος και για τους κινδύνους που σχετίζονται με αυτά τα περιουσιακά στοιχεία. Για ένα περιουσιακό στοιχείο που δεν αποφέρει σημαντικές ανεξάρτητες ταμειακές εισροές, το ανακτήσιμο ποσό καθορίζεται για την μονάδα παραγωγής ταμειακών ροών, στην οποία το περιουσιακό στοιχείο ανήκει. Μετά την αναγνώριση ζημίας απομείωσης ενός περιουσιακού στοιχείου, σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού εξετάζεται αν οι συνθήκες που οδήγησαν στην αναγνώρισή της συνεχίζουν να υπάρχουν. Στην περίπτωση αυτή επαναπροσδιορίζεται το ανακτήσιμο ποσό του περιουσιακού στοιχείου και η ζημία απομείωσης αντιλογίζεται επαναφέροντας τη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου στο ανακτήσιμο ποσό του στην έκταση που αυτό δεν υπερβαίνει τη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου (καθαρή από αποσβέσεις) που θα είχε προσδιοριστεί αν δεν είχε καταχωρηθεί η ζημία απομείωσης. 3.11 Χρηματοοικονομικά Στοιχεία Ενεργητικού Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ταξινομούνται στις ακόλουθες κατηγορίες. Η ταξινόμηση εξαρτάται από το σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκε η επένδυση. Η Διοίκηση προσδιορίζει την ταξινόμηση κατά την αρχική αναγνώριση και επανεξετάζει την ταξινόμηση σε κάθε ημερομηνία δημοσίευσης. (α) Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους με μεταβολές στα αποτελέσματα Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει χρηματοοικονομικά στοιχεία που αποκτήθηκαν με σκοπό την πώληση σε σύντομο χρονικό διάστημα. Επίσης περιλαμβάνει παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα εκτός εάν έχουν προσδιορισθεί ως μέσα αντιστάθμισης κινδύνου. Στοιχεία ενεργητικού αυτής της κατηγορίας ταξινομούνται στο κυκλοφορούν ενεργητικού εάν κατέχονται για εμπορία ή αναμένεται να πουληθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία ισολογισμού. 26 από 75
Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία και οι δαπάνες συναλλαγής καταχωρούνται ως έξοδο στα αποτελέσματα χρήσεως. Οι επενδύσεις διαγράφονται όταν το δικαίωμα στις ταμειακές ροές από τις επενδύσεις λήγει ή μεταβιβάζεται και ο Όμιλος έχει μεταβιβάσει ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τα οφέλη που συνεπάγεται η ιδιοκτησία. Τα πραγματοποιηθέντα και μη πραγματοποιηθέντα κέρδη ή ζημίες που προκύπτουν από τις μεταβολές της εύλογης αξίας των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων αποτιμώμενα στην εύλογη αξία τους με μεταβολές στα αποτελέσματα, αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα της χρήσης που προκύπτουν. (β) Δάνεια και απαιτήσεις Περιλαμβάνει μη παράγωγα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία με πάγιες ή προσδιορισμένες πληρωμές, τα οποία δεν διαπραγματεύονται σε ενεργείς αγορές και δεν υπάρχει πρόθεση πώλησης τους. Περιλαμβάνονται στο κυκλοφορούν ενεργητικό, εκτός από εκείνα με λήξεις μεγαλύτερες των 12 μηνών από την ημερομηνία ισολογισμού. Τα τελευταία συμπεριλαμβάνονται στα μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία. Για περισσότερα στοιχεία υπάρχουν οι πληροφορίες στη σημείωση 3.14 (γ) Επενδύσεις διακρατούμενες ως τη λήξη Περιλαμβάνει μη παράγωγα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία με πάγιες η προσδιορισμένες πληρωμές και συγκεκριμένη λήξη και τα οποία ο Όμιλος έχει την πρόθεση και τη δυνατότητα να τα διακρατήσει ως τη λήξη τους, και απεικονίζοντα σε αξίες κτήσης μείον τυχόν απομειώσεις. (δ) Διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία Περιλαμβάνει μη παράγωγα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία τα οποία είτε προσδιορίζονται σε αυτήν την κατηγορία, είτε δε μπορούν να ενταχθούν σε κάποια από τις ανωτέρω κατηγορίες. Περιλαμβάνονται στα μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία εφόσον η Διοίκηση δεν έχει την πρόθεση να τα ρευστοποιήσει μέσα σε 12 μήνες από την ημερομηνία Ισολογισμού. Οι αγορές και οι πωλήσεις των επενδύσεων αναγνωρίζονται κατά την ημερομηνία της συναλλαγής που είναι και η ημερομηνία που ο Όμιλος δεσμεύεται να αγοράσει ή να πωλήσει το στοιχείο. Οι επενδύσεις διαθέσιμες προς πώληση, αρχικά αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους πλέον των δαπανών συναλλαγής. Στη συνέχεια, τα διαθέσιμα προς πώληση χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία αποτιμώνται στην εύλογη αξία τους και τα σχετικά κέρδη ή ζημιές καταχωρούνται σε αποθεματικό των Ιδίων Κεφαλαίων μέχρι τα στοιχεία αυτά πωληθούν ή υποστούν απομείωση. Κατά την πώληση ή απομείωση, τα κέρδη ή οι ζημιές μεταφέρονται στα αποτελέσματα. Ζημιές απομείωσης που έχουν αναγνωρισθεί στα αποτελέσματα δεν αντιστρέφονται μέσω αποτελεσμάτων. 27 από 75
Οι εύλογες αξίες των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που διαπραγματεύονται σε χρηματιστηριακές αγορές προσδιορίζονται από τις τρέχουσες τιμές αγοράς. Για τα στοιχεία τα οποία δε διαπραγματεύονται σε χρηματιστηριακή αγορά, οι εύλογες αξίες προσδιορίζονται με τη χρήση τεχνικών αποτίμησης όπως ανάλυση πρόσφατων συναλλαγών, συγκρίσιμων στοιχείων που διαπραγματεύονται και προεξόφληση ταμειακών ροών. Σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού ο Όμιλος εκτιμά αν υπάρχουν αντικειμενικές ενδείξεις που να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία έχουν υποστεί απομείωση. Για μετοχές εταιρειών που έχουν ταξινομηθεί ως Χρηματοοικονομικά Στοιχεία Διαθέσιμα προς Πώληση, τέτοια ένδειξη συνιστά η σημαντική ή παρατεταμένη μείωση της εύλογης αξίας σε σχέση με το κόστος κτήσεως. Αν στοιχειοθετείται απομείωση, η σωρευμένη στα Ίδια Κεφάλαια ζημιά που είναι η διαφορά μεταξύ κόστους κτήσεως και εύλογης αξίας, μεταφέρεται στα αποτελέσματα. Οι ζημιές απομείωσης σε μετοχές που καταχωρούνται στα αποτελέσματα δεν αναστρέφονται μέσω των αποτελεσμάτων. 3.12 Παράγωγα Τα παράγωγα είναι και αυτά χρηματοοικονομικά στοιχεία και αρχικά αλλά και μεταγενέστερα αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους. Η μέθοδος αναγνώρισης των κερδών και ζημιών εξαρτάται από το εάν τα παράγωγα προσδιορίζονται ως μέσα αντιστάθμισης ή ως κατεχόμενα για εμπορία. Τα παράγωγα χαρακτηρίζονται κατά την ημερομηνία σύναψης της συναλλαγής από τον Όμιλο ως αντισταθμίσεις είτε εύλογης αξίας απαίτησης, υποχρέωσης ή δέσμευσης (αντιστάθμιση εύλογης αξίας), είτε πολύ πιθανών προβλεπόμενων συναλλαγών (αντιστάθμιση ταμειακών ροών), είτε καθαρής επένδυσης σε μια επιχείρηση του εξωτερικού (αντιστάθμιση καθαρής επένδυσης). Ο Όμιλος καταγράφει κατά την σύναψη των συναλλαγών την σχέση μεταξύ στοιχείων αντιστάθμισης και αντισταθμισμένων στοιχείων καθώς και την στρατηγική διαχείρισης του σχετικού κινδύνου. Κατά την σύναψη της σύμβασης και σε συνεχή μεταγενέστερη βάση καταγράφεται η εκτίμηση σχετικά με την υψηλή αποτελεσματικότητα της αντιστάθμισης τόσο για τις αντισταθμίσεις εύλογης αξίας όσο και για τις αντισταθμίσεις ταμειακών ροών. (α) Αντιστάθμιση εύλογης αξίας Οι μεταβολές στην εύλογη αξία των παραγώγων τα οποία προσδιορίζονται ως αντισταθμίσεις μεταβολών στην εύλογη αξία αντισταθμισμένων στοιχείων, καταχωρούνται στα αποτελέσματα όπως και οι μεταβολές στην εύλογη αξία των αντισταθμισμένων στοιχείων οι οποίες αποδίδονται στον κίνδυνο που αντισταθμίζεται. 28 από 75
(β) Αντιστάθμιση ταμειακών ροών Η αποτελεσματική αναλογία της μεταβολής στην εύλογη αξία των παραγώγων που προσδιορίζονται ως μέσα αντιστάθμισης μεταβολών στις ταμειακές ροές, καταχωρείται σε αποθεματικό των Ιδίων Κεφαλαίων. Το κέρδος ή η ζημία της μη αποτελεσματικής αναλογίας αναγνωρίζεται αμέσως στα αποτελέσματα. Τα ποσά που έχουν σωρευθεί ως αποθεματικό στα Ίδια Κεφάλαια, μεταφέρονται στα αποτελέσματα στην περίοδο κατά την οποία το αντισταθμισμένο στοιχείο επιδρά στο κέρδος ή τη ζημιά (π.χ. όταν πραγματοποιείται η προβλεπόμενη πώληση του στοιχείου που αντισταθμίζεται). Στις περιπτώσεις αντιστάθμισης προβλεπόμενων μελλοντικών συναλλαγών, οι οποίες καταλήγουν στην αναγνώριση ενός μη νομισματικού στοιχείου (π.χ. απόθεμα) ή υποχρέωσης, τα κέρδη ή οι ζημιές που είχαν καταχωρηθεί στα Ίδια Κεφάλαια μεταφέρονται στο κόστος κτήσεως του προκύπτοντας μη χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου. Όταν ένα μέσο αντιστάθμισης λήγει ή πωλείται, ή όταν μία σχέση αντιστάθμισης δεν πληροί, πλέον, τα κριτήρια της αντισταθμιστικής λογιστικής, τα σωρευμένα στα Ίδια Κεφάλαια κέρδη ή ζημιές παραμένουν ως αποθεματικό και αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα, όταν η συναλλαγή την οποία αφορά αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα. Όταν μια προβλεπόμενη μελλοντική συναλλαγή δεν αναμένεται πλέον να πραγματοποιηθεί, τα σωρευμένα στα Ίδια Κεφάλαια κέρδη ή ζημιές μεταφέρονται στα αποτελέσματα. (γ) Αντιστάθμιση καθαρής επένδυσης Αντιστάθμιση καθαρής επένδυσης σε μία θυγατρική επιχείρηση του εξωτερικού αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζονται οι αντισταθμίσεις ταμειακών ροών. Τα κέρδη ή οι ζημιές του αντισταθμιστικού μέσου που σχετίζονται με το αποτελεσματικό μέρος της αντιστάθμισης αναγνωρίζονται σε αποθεματικό των Ιδίων Κεφαλαίων. Τα κέρδη ή ζημίες που σχετίζονται με το μη αποτελεσματικό μέρος της αντιστάθμισης αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα. Τα κέρδη ή ζημιές που έχουν συσσωρευτεί στα Ίδια Κεφάλαια μεταφέρονται στα αποτελέσματα κατά την πώληση αυτής της επιχείρησης. (δ) Παράγωγα που δεν προσδιορίζονται ως αντισταθμίζοντα μέσα. Οι μεταβολές στην εύλογη αξία αυτών των παραγώγων καταχωρούνται στα αποτελέσματα. 3.13 Αποθέματα Τα αποθέματα αποτιμώνται στην χαμηλότερη αξία μεταξύ κόστους κτήσης και της καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας. Το κόστος προσδιορίζεται με τη μέθοδο του μέσου μηνιαίου σταθμικού κόστους. Το κόστος των ετοίμων προϊόντων και των ημιτελών αποθεμάτων περιλαμβάνει το κόστος των υλικών, το άμεσο εργατικό κόστος και αναλογία των γενικών εξόδων παραγωγής. Χρηματοοικονομικά έξοδα δεν 29 από 75
περιλαμβάνονται στο κόστος κτήσης των αποθεμάτων. Η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία αποτελείται από την εκτιμώμενη τιμή πώλησης των αποθεμάτων στα πλαίσια της συνήθους δραστηριότητας αφαιρουμένων και των τυχόν εξόδων πώλησης όπου συντρέχει περίπτωση. 3.14 Εμπορικές και λοιπές βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις Οι απαιτήσεις από πελάτες καταχωρούνται αρχικά στην εύλογη αξία τους και μεταγενέστερα αποτιμώνται στο αναπόσβεστο κόστος με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου, αφαιρουμένων και των ζημιών απομείωσης. Οι ζημιές απομείωσης αναγνωρίζονται όταν υπάρχει αντικειμενική ένδειξη ότι ο Όμιλος δεν είναι σε θέση να εισπράξει όλα τα ποσά που οφείλονται με βάση τους συμβατικούς όρους. Το ποσό της ζημίας απομείωσης είναι η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας των απαιτήσεων και της παρούσας αξίας των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών ροών, προεξοφλουμένων με τη μέθοδο του πραγματικού επιτοκίου. Το ποσό της ζημίας απομείωσης καταχωρείται ως έξοδο στην κατάσταση αποτελεσμάτων. 3.15 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα αυτών Τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα αυτών είναι χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού και περιλαμβάνουν τα μετρητά, τις καταθέσεις όψεως, τις βραχυπρόθεσμες μέχρι 3 μήνες επενδύσεις υψηλής ρευστοποίησης και χαμηλού ρίσκου και τους τραπεζικούς λογαριασμούς υπερανάληψης. 3.16 Μετοχικό κεφάλαιο Οι κοινές μετοχές περιλαμβάνονται στα Ίδια Κεφάλαια. Τα άμεσα έξοδα που σχετίζονται με την έκδοση κοινών μετοχών και εμφανίζονται αφαιρετικά της αξίας έκδοσης. Το κόστος κτήσης ιδίων μετοχών εμφανίζεται αφαιρετικά από τα Ίδια Κεφάλαια του Ομίλου, ωσότου οι ίδιες μετοχές πωληθούν, ακυρωθούν ή επανεκδοθούν. Κάθε κέρδος ή ζημιά από πώληση ιδίων μετοχών καθαρό από άμεσα για την συναλλαγή λοιπά έξοδα και φόρους, εμφανίζεται ως αποθεματικό στα Ίδια Κεφάλαια. 3.17 Δανεισμός και υποχρεώσεις Τα δάνεια και οι υποχρεώσεις είναι χρηματοοικονομικά στοιχεία παθητικού και καταχωρούνται αρχικά στην εύλογη αξία τους, μειωμένα με τα τυχόν άμεσα έξοδα για την πραγματοποίηση της συναλλαγής. Μεταγενέστερα αποτιμώνται στο αναπόσβεστο κόστος βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Τυχόν διαφορά μεταξύ του εισπραχθέντος ποσού (καθαρό από σχετικά έξοδα) και της αξίας εξόφλησης αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα κατά την διάρκεια του δανεισμού βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Τα δάνεια ταξινομούνται ως βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις εκτός εάν ο Όμιλος έχει το δικαίωμα να αναβάλει την εξόφληση της υποχρέωσης για τουλάχιστον 12 μήνες από την ημερομηνία του ισολογισμού. Σε αυτή την περίπτωση ταξινομούνται ως μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. 30 από 75
3.18 Φόρος Εισοδήματος Ο φόρος εισοδήματος περιλαμβάνει τον φόρο της χρήσης και τον αναβαλλόμενο φόρο. Ο φόρος της χρήσης υπολογίζεται με βάση τη φορολογική νομοθεσία και τους φορολογικούς συντελεστές που ισχύουν στις χώρες όπου διεξάγονται οι εργασίες του Ομίλου και καταχωρείται ως έξοδο στην περίοδο κατά την οποία προκύπτουν τα εισοδήματα. Ο αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος προκύπτει από τις προσωρινές διαφορές μεταξύ της φορολογικής βάσης και της λογιστικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων. Αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος δε λογίζεται εάν προκύπτει από την αρχική αναγνώριση στοιχείου ενεργητικού ή παθητικού σε συναλλαγή, εκτός επιχειρηματικής συνένωσης, η οποία όταν έγινε η συναλλαγή δεν επηρέασε ούτε το λογιστικό ούτε το φορολογικό κέρδος ή ζημία. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται κατά την έκταση στην οποία θα υπάρξει μελλοντικό φορολογητέο κέρδος για την χρησιμοποίηση της προσωρινής διαφοράς που δημιουργεί την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση. Ο αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος αναγνωρίζεται για τις προσωρινές διαφορές που προκύπτουν από επενδύσεις σε θυγατρικές και συνδεδεμένες επιχειρήσεις, με εξαίρεση την περίπτωση που η αναστροφή των προσωρινών διαφορών ελέγχεται από τον Όμιλο και είναι πιθανό ότι οι προσωρινές διαφορές δεν θα αναστραφούν στο προβλεπτό μέλλον. Ο αναβαλλόμενος φόρος προσδιορίζεται με τους φορολογικούς συντελεστές οι οποίοι αναμένονται να ισχύσουν την περίοδο που θα ρευστοποιηθεί το περιουσιακό στοιχείο ή θα διακανονισθεί η υποχρέωση. Ο προσδιορισμός των μελλοντικών φορολογικών συντελεστών βασίζεται σε νόμους που έχουν ψηφιστεί κατά την ημερομηνία σύνταξης των Οικονομικών Καταστάσεων. 3.19 Παροχές στο προσωπικό (α) Βραχυπρόθεσμες παροχές Οι βραχυπρόθεσμες παροχές προς το προσωπικό σε χρήμα και σε είδος καταχωρούνται ως έξοδο όταν καθίστανται δουλευμένες. (β) Παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία Οι παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία περιλαμβάνουν τόσο προγράμματα καθορισμένων εισφορών όσο και προγράμματα καθορισμένων παροχών. Το δεδουλευμένο κόστος των προγραμμάτων καθορισμένων εισφορών καταχωρείται ως έξοδο στην περίοδο που αφορά. Η υποχρέωση που καταχωρείται στον ισολογισμό για τα προγράμματα καθορισμένων παροχών είναι η παρούσα αξία της δέσμευσης για την καθορισμένη παροχή μείον την εύλογη αξία των περιουσιακών 31 από 75
στοιχείων του προγράμματος και τις μεταβολές που προκύπτουν από τα μη αναγνωρισμένα αναλογιστικά κέρδη και ζημιές και το κόστος προϋπηρεσίας. Η δέσμευση της καθορισμένης παροχής υπολογίζεται από ανεξάρτητο αναλογιστή με τη χρήση της μεθόδου της εκτιμώμενης πιστωτικής μονάδος. Η παρούσα αξία δέσμευσης για τη καθορισμένη παροχή προσδιορίζεται από τις εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές εκροές χρησιμοποιώντας τα επιτόκια που θα ίσχυαν για υψηλής αξιοπιστίας εταιρικά ομόλογα ή κρατικούς τίτλους, οι ημερομηνίες λήξης των οποίων προσεγγίζουν τα χρονικά όρια της σχετικής υποχρέωσης. Τα αναλογιστικά κέρδη και οι ζημιές που προκύπτουν από τις προσαρμογές με βάση τα ιστορικά δεδομένα και είναι πάνω ή κάτω από το περιθώριο του 10% της σωρευμένης υποχρέωσης, καταχωρούνται στα αποτελέσματα μέσα στον αναμενόμενο μέσο ασφαλιστικό χρόνο των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα. Το κόστος προϋπηρεσίας καταχωρείται άμεσα στα αποτελέσματα με εξαίρεση την περίπτωση που οι μεταβολές του προγράμματος εξαρτώνται από τον εναπομένοντα χρόνο προϋπηρεσίας των εργαζόμενων. Στην περίπτωση αυτή το κόστος προϋπηρεσίας καταχωρείται στα αποτελέσματα με τη σταθερή μέθοδο μέσα στην περίοδο ωρίμανσης. (γ) Παροχές τερματισμού της απασχόλησης Οι παροχές τερματισμού της απασχόλησης πληρώνονται όταν οι εργαζόμενοι αποχωρούν πριν την ημερομηνία συνταξιοδότησης. Ο Όμιλος καταχωρεί αυτές τις παροχές όταν δεσμεύεται, είτε όταν τερματίζει την απασχόληση υπαρχόντων εργαζομένων σύμφωνα με ένα λεπτομερές πρόγραμμα για το οποίο δεν υπάρχει πιθανότητα απόσυρσης, είτε όταν προσφέρει αυτές τις παροχές ως κίνητρο για εθελουσία αποχώρηση. Παροχές τερματισμού της απασχόλησης που οφείλονται δώδεκα μήνες μετά την ημερομηνία του ισολογισμού προεξοφλούνται στην παρούσα αξία τους. Στην περίπτωση τερματισμού απασχόλησης που υπάρχει αδυναμία προσδιορισμού των εργαζομένων που θα κάνουν χρήση αυτών των παροχών, δεν γίνεται λογιστικοποίηση αλλά γνωστοποίηση αυτών ως ενδεχόμενη υποχρέωση. 3.20 Κρατικές Επιχορηγήσεις Οι κρατικές επιχορηγήσεις αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους όταν αναμένεται με βεβαιότητα ότι η επιχορήγηση θα εισπραχθεί και ο Όμιλος θα συμμορφωθεί με όλους τους προβλεπόμενους όρους. Κρατικές επιχορηγήσεις που αφορούν έξοδα, καταχωρούνται σε μεταβατικούς λογαριασμούς και αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα έτσι ώστε να αντιστοιχίζονται με τα έξοδα που προορίζονται να αποζημιώσουν. Οι κρατικές επιχορηγήσεις που σχετίζονται με την αγορά ενσωμάτων παγίων, περιλαμβάνονται στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις ως κρατικές επιχορηγήσεις επόμενων χρήσεων και μεταφέρονται ως έσοδα στην κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων στη κατηγορία λοιπά έσοδα / (έξοδα) εκμετάλλευσης με τη σταθερή μέθοδο σύμφωνα με την αναμενόμενη ωφέλιμη ζωή των σχετικών περιουσιακών στοιχείων. 32 από 75
3.21 Προβλέψεις Οι προβλέψεις αναγνωρίζονται όταν: - Υπάρχει μία παρούσα νομική ή τεκμαιρόμενη δέσμευση ως αποτέλεσμα παρελθοντικών γεγονότων - Είναι πιθανόν ότι θα απαιτηθεί εκροή πόρων για τον διακανονισμό της δέσμευσης - Το απαιτούμενο ποσό μπορεί να εκτιμηθεί αξιόπιστα. Όπου υπάρχουν διάφορες παρόμοιες υποχρεώσεις, η πιθανότητα ότι θα απαιτηθεί εκροή κατά την εκκαθάριση προσδιορίζεται με την εξέταση της κατηγορίας υποχρεώσεων συνολικά. Πρόβλεψη αναγνωρίζεται ακόμα κι αν η πιθανότητα εκροής σχετικά με οποιοδήποτε στοιχείο που περιλαμβάνεται στην ίδια κατηγορία υποχρεώσεων μπορεί να είναι μικρή. 3.22 Έσοδα (α) Πωλήσεις αγαθών Οι πωλήσεις αγαθών αναγνωρίζονται όταν ο Όμιλος παραδίδει τα αγαθά στους πελάτες, τα αγαθά γίνονται αποδεκτά από αυτούς και η είσπραξη της απαίτησης είναι εύλογα εξασφαλισμένη. Σε περιπτώσεις εγγύησης επιστροφής χρημάτων για πωλήσεις αγαθών, οι επιστροφές λογίζονται σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού ως μείωση των εσόδων, βάση στατιστικών στοιχείων. (β) Παροχή υπηρεσιών Τα έσοδα από παροχή υπηρεσιών λογίζονται την περίοδο που παρέχονται οι υπηρεσίες, με βάση το στάδιο ολοκλήρωσης της παρεχόμενης υπηρεσίας σε σχέση με το σύνολο των παρεχόμενων υπηρεσιών. (γ) Έσοδα από τόκους Τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται βάσει χρονικής αναλογίας και με την χρήση του πραγματικού επιτοκίου. Όταν υπάρχει απομείωση των απαιτήσεων, η λογιστική αξία αυτών μειώνεται στο ανακτήσιμο ποσό τους το οποίο είναι η παρούσα αξία των αναμενόμενων μελλοντικών ταμειακών ροών προεξοφλουμένων με το αρχικό πραγματικό επιτόκιο. Στην συνέχεια λογίζονται τόκοι με το ίδιο επιτόκιο επί της απομειωμένης (νέας λογιστικής) αξίας. (δ) Μερίσματα Τα μερίσματα, λογίζονται ως έσοδα, όταν θεμελιώνεται το δικαίωμα είσπραξης. 33 από 75
3.23 Διανομή μερισμάτων Η διανομή μερισμάτων αναγνωρίζεται ως υποχρέωση όταν η διανομή εγκρίνεται από την Γενική Συνέλευση των μετόχων. 3.24 Κέρδη Ανά Μετοχή Ο Όμιλος παρουσιάζει τόσο τα βασικά όσο και τα απομειωμένα κέρδη ανά μετοχή για τις κοινές μετοχές του. Τα βασικά κέρδη ανά μετοχή υπολογίζονται διαιρώντας τα κέρδη ή τις ζημιές που αντιστοιχούν στους κατόχους κοινών μετοχών με το μέσο σταθμικό αριθμό κοινών μετοχών που εκκρεμούν κατά τη διάρκεια της περιόδου. Τα απομειωμένα κέρδη ανά μετοχή προσδιορίζονται με την αναπροσαρμογή του κέρδους ή της ζημιάς που αντιστοιχεί στους μετόχους κοινών μετοχών και του μέσου σταθμικού αριθμού κοινών μετοχών που εκκρεμούν, κατά την επίδραση όλων των απομειωμένων πιθανών κοινών μετοχών, οι οποίες αποτελούνται από μετατρέψιμα γραμμάτια και μετοχές με δικαιώματα προαίρεσης που έχουν χορηγηθεί στο προσωπικό. 4 Λογιστικές εκτιμήσεις και κρίσεις της Διοίκησης Οι εκτιμήσεις της Διοίκησης επανεξετάζονται διαρκώς και βασίζονται σε ιστορικά δεδομένα και προσδοκίες για μελλοντικά γεγονότα, που κρίνονται εύλογες σύμφωνα με τα ισχύοντα. 4.1 Σημαντικές λογιστικές εκτιμήσεις και παραδοχές Ο Όμιλος προβαίνει σε εκτιμήσεις και παραδοχές σχετικά με την εξέλιξη των μελλοντικών γεγονότων. Οι εκτιμήσεις και παραδοχές που ενέχουν σημαντικό κίνδυνο να προκαλέσουν ουσιώδεις προσαρμογές στις λογιστικές αξίες των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων έχουν ως εξής: α) Φόρος Απαιτείται κρίση από τον Όμιλο για τον προσδιορισμό της πρόβλεψης για το φόρο εισοδήματος. Η πρόβλεψη της υποχρέωσης για φόρο είναι μία περιοχή όπου η Διοίκηση θεωρεί ότι ενέχει σημαντικό κίνδυνο να υπάρξουν ουσιώδεις διαφοροποιήσεις μελλοντικά λόγω της ισχύουσας φορολογικής νομοθεσίας στην Ελλάδα, όπου οι φορολογικές υποχρεώσεις της Εταιρείας και των θυγατρικών της θεωρούνται ως οριστικές μόνο μετά τη διενέργεια ελέγχου από τις φορολογικές αρχές. Για τον προσδιορισμό της πρόβλεψης για το φόρο εισοδήματος απαιτείται κρίση από τον Όμιλο επειδή υπάρχουν πολλές συναλλαγές και υπολογισμοί για τους οποίους ο τελικός προσδιορισμός του φόρου είναι αβέβαιος. Εάν ο τελικός φόρος ο οποίος θα προσδιοριστεί είναι διαφορετικός από τον αρχικώς αναγνωρισθέντα, η διαφορά θα επηρεάσει τον φόρο εισοδήματος και την πρόβλεψη για αναβαλλόμενη φορολογία της χρήσης. Εκτός του φόρου εισοδήματος ο Όμιλος εξετάζει τις πιθανότητες ανακτησιμότητας της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης όπως επίσης και τη χρονιά που θα αντιλογισθεί η διαφορά μεταξύ φορολογικών 34 από 75
και λογιστικών στοιχείων για τον υπολογισμό του αναβαλλόμενου φόρου. β) Προβλέψεις Ο Όμιλος αναγνωρίζει πρόβλεψη για επίδικες υποθέσεις βάσει στοιχείων από τη Νομική Υπηρεσία του Ομίλου. Επιπλέον ο Όμιλος αναγνωρίζει προβλέψεις απομείωσης απαιτήσεων όταν υπάρχει αντικειμενική ένδειξη, ότι δεν είναι σε θέση να εισπράξει όλα τα ποσά πού οφείλονται με τους συμβατικούς όρους. Ο Όμιλος αναγνωρίζει προβλέψεις για συμβατικές υποχρεώσεις προς πελάτες του, οι οποίες υπολογίζονται βάσει ιστορικών δεδομένων και στατιστικών από την επίλυση αντίστοιχων περιπτώσεων του παρελθόντος. γ) Αποθέματα Ο Όμιλος προβαίνει σε εκτιμήσεις σχετικά με την αποτίμηση των αποθεμάτων στη μικρότερη τιμή μεταξύ τρέχουσας και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας. Η ρευστοποιήσιμη αξία μπορεί να διαφέρει σε σχέση με εκείνη που εκτιμήθηκε κατά την ημερομηνία σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων. δ) Απομείωση Ο Όμιλος προβαίνει σε εκτιμήσεις σχετικά με την αποτίμηση των ενσώματων και άυλων περιουσιακών στοιχείων, των συμμετοχών (σε επίπεδο μητρικής) και των επενδυτικών ακινήτων. Τα πραγματικά ποσά μπορεί να διαφέρουν από τις εκτιμήσεις κατά την ημερομηνία σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων. 5 Διαχείριση χρηματοοικονομικού κινδύνου Ο Όμιλος από τη χρήση των χρηματοοικονομικών του μέσων τίθεται σε πιστωτικό κίνδυνο, σε κίνδυνο ρευστότητας και σε κίνδυνο αγοράς. Η σημείωση αυτή παρουσιάζει πληροφορίες για την έκθεση του Ομίλου σε κάθε έναν από τους ανωτέρω κινδύνους, για τους στόχους του Ομίλου, τις πολιτικές και τις διαδικασίες που εφαρμόζει για την επιμέτρηση και τη διαχείριση του κινδύνου, καθώς και τη διαχείριση κεφαλαίου του Ομίλου. Περισσότερα ποσοτικά στοιχεία για αυτές τις γνωστοποιήσεις περιλαμβάνονται σε όλο το εύρος των Οικονομικών Καταστάσεων. Οι πολιτικές διαχείρισης κινδύνου του Ομίλου εφαρμόζονται προκειμένου να αναγνωρίζονται και να αναλύονται οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει ο Όμιλος και να τίθενται όρια ανάληψης κινδύνου και να εφαρμόζονται έλεγχοι ως προς αυτά. Οι πολιτικές διαχείρισης κινδύνου και τα σχετικά συστήματα εξετάζονται περιοδικά ώστε να ενσωματώνουν τις αλλαγές που παρατηρούνται στις συνθήκες της αγοράς και στις δραστηριότητες του Ομίλου. Η επίβλεψη της τήρησης των πολιτικών και διαδικασιών διαχείρισης κινδύνου έχει ανατεθεί στο τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου, το οποίο πραγματοποιεί τακτικούς και έκτακτους ελέγχους σχετικά με την εφαρμογή των διαδικασιών, τα πορίσματα των οποίων γνωστοποιούνται στο Διοικητικό Συμβούλιο. 35 από 75
5.1 Πιστωτικός κίνδυνος Πιστωτικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος ζημίας του Ομίλου σε περίπτωση που ένας πελάτης ή τρίτος σε συναλλαγή χρηματοοικονομικού μέσου δεν εκπληρώσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις και σχετίζεται κατά κύριο λόγο με τις απαιτήσεις από πελάτες και τις επενδύσεις σε χρεόγραφα. (α) Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις Η έκθεση του Ομίλου σε πιστωτικό κίνδυνο επηρεάζεται κυρίως από τα χαρακτηριστικά κάθε πελάτη. Τα δημογραφικά στοιχεία της πελατειακής βάσης του Ομίλου, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου αθέτησης πληρωμών που χαρακτηρίζει τη συγκεκριμένη αγορά και τη χώρα στην οποία λειτουργούν οι πελάτες, επηρεάζουν λιγότερο τον πιστωτικό κίνδυνο καθώς δεν παρατηρείται γεωγραφική συγκέντρωση πιστωτικού κινδύνου. Κανένας πελάτης δεν ξεπερνά το 10% των πωλήσεων και επομένως ο εμπορικός κίνδυνος είναι κατανεμημένος σε μεγάλο αριθμό πελατών. O Όμιλος ακολουθεί μια πιστωτική πολιτική βάσει της οποίας κάθε νέος πελάτης εξετάζεται σε ατομική βάση για την πιστοληπτική του ικανότητα πριν του προταθούν οι συνήθεις όροι πληρωμών. Ο έλεγχος πιστοληπτικής ικανότητας που πραγματοποιεί ο Όμιλος περιλαμβάνει την εξέταση τραπεζικών πηγών και άλλων τρίτων πηγών πιστοληπτικής βαθμολόγησης, αν υπάρχουν. Πιστωτικά όρια ορίζονται για κάθε πελάτη, τα οποία επανεξετάζονται ανάλογα με τις τρέχουσες συνθήκες και αναπροσαρμόζονται, αν απαιτηθεί, οι όροι πωλήσεων και εισπράξεων. Τα πιστωτικά όρια των πελατών κατά κανόνα καθορίζονται με βάση τα ασφαλιστικά όρια που λαμβάνονται για αυτούς από τις ασφαλιστικές εταιρίες και εν συνεχεία διενεργείται ασφάλιση των απαιτήσεων βάσει των ορίων αυτών. Κατά την παρακολούθηση του πιστωτικού κινδύνου των πελατών, οι πελάτες ομαδοποιούνται ανάλογα με τα πιστωτικά χαρακτηριστικά τους, τα χαρακτηριστικά ενηλικίωσης των απαιτήσεων τους και τα τυχόν προηγούμενα προβλήματα εισπραξιμότητας που έχουν επιδείξει. Οι πελάτες και οι λοιπές απαιτήσεις περιλαμβάνουν κυρίως πελάτες χονδρικής του Ομίλου. Οι πελάτες που χαρακτηρίζονται ως «υψηλού ρίσκου» τοποθετούνται σε ειδική κατάσταση πελατών και μελλοντικές πωλήσεις πρέπει να προεισπράττονται. Ανάλογα με το ιστορικό του πελάτη και την ιδιότητα του, ο Όμιλος για την εξασφάλιση των απαιτήσεων του ζητά, όπου αυτό είναι δυνατό, εμπράγματες ή άλλες εξασφαλίσεις ( π.χ. εγγυητικές επιστολές). Ο Όμιλος καταχωρεί πρόβλεψη απομείωσης που αντιπροσωπεύει την εκτίμηση του για ζημίες σε σχέση με τους πελάτες, τις λοιπές απαιτήσεις και τις επενδύσεις σε χρεόγραφα. Η πρόβλεψη αυτή αποτελείται κυρίως από ζημίες απομείωσης συγκεκριμένων απαιτήσεων που εκτιμώνται βάσει των δεδομένων συνθηκών ότι θα πραγματοποιηθούν αλλά δεν έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί. 36 από 75
(β) Επενδύσεις Οι επενδύσεις ταξινομούνται από τον Όμιλο με βάση το σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκαν. Η Διοίκηση αποφασίζει την κατάλληλη ταξινόμηση της επένδυσης κατά το χρόνο απόκτησης της και επανεξετάζει την ταξινόμηση σε κάθε ημερομηνία παρουσίασης. Η Διοίκηση εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει φαινόμενο αθέτησης πληρωμών για τις επενδύσεις αυτές. (γ) Εγγυήσεις Ο Όμιλος έχει ως πολιτική να μην παρέχει εγγυήσεις, παρά μόνο και κατ εξαίρεση, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου σε θυγατρικές ή συνδεδεμένες εταιρείες. ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Χρηματοοικονομικά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση 9.482.782 14.017.577 28.973.278 32.305.347 Χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εύλογη αξία μέσω αποτελεσμάτων 15.568 15.568 - - Πελάτες 499.886.678 534.282.147 747.521 324.206 Ταμείο και Ταμειακά Διαθέσιμα 238.678.910 325.605.687 111.989.965 159.252.540 Παράγωγα 27.066.715 9.561.849 - - 775.130.653 883.482.828 141.710.764 191.882.093 Το κονδύλιο πελάτες περιλαμβάνει τις απιτήσεις από πελάτες και τις απαιτήσεις από συνδεδεμένα μέρη Εμπορικές απαιτήσεις: ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Ενήμερα 358.551.000 436.685.076 747.521 324.206 Καθυστερημένα Μέχρι 6 μήνες 116.741.217 71.570.675 Πάνω 6 μήνες 24.594.461 26.026.396 Σύνολο 499.886.678 534.282.147 747.521 324.206 Η κίνηση της πρόβλεψης απομείωσης για πελάτες κλπ απαιτήσεις έχει ως εξής: ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Υπόλοιπο έναρξης 14.202.744 14.804.266 - - Ζημία της χρήσης 5.418.151 1.695.576 - - Διαγραφή -655.433-1.023.786 - - Αντιλογισμός -117.600-1.282.085 - - Μεταφορά από λοιπές προβλέψεις 113.686 - - - Συναλλαγματική διαφορές -107.866 8.773 - - Υπόλοιπο 31 λήξης 18.853.682 14.202.744 - - Είδος εξασφάλισης ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 2008 2007 2008 2007 Εγγυήσεις για εξασφάλιση καλής εκτέλεσης συμβάσεων με πελάτες 5.458.606 39.418.306 - - Εγγυητικές επιστολές τραπεζών 5.468.357 1.690.000 - - - 37 από 75
Η εταιρεία δεν σχηματίζει πρόβλεψη επισφάλειας επειδή οι απαιτήσεις της είναι από εταιρείες του Ομίλου. 5.2 Κίνδυνος ρευστότητας Ο κίνδυνος ρευστότητας συνίσταται στον κίνδυνο ο Όμιλος να μη δύναται να εκπληρώσει τις χρηματοοικονομικές του υποχρεώσεις όταν αυτές λήγουν. Η προσέγγιση που υιοθετεί ο Όμιλος για τη διαχείριση της ρευστότητας είναι να διασφαλίζει, μέσω διακράτησης των απολύτως αναγκαίων ταμειακών διαθεσίμων και επαρκών πιστωτικών ορίων από τις συνεργαζόμενες τράπεζες, ότι πάντα θα έχει αρκετή ρευστότητα για να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του όταν αυτές λήγουν, κάτω από συνήθεις αλλά και δύσκολες συνθήκες, χωρίς να υφίσταται μη αποδεκτές ζημίες ή να διακινδυνεύεται η φήμη του Ομίλου. Για την αποφυγή των κινδύνων ρευστότητας ο Όμιλος διενεργεί πρόβλεψη ταμειακών ροών για περίοδο έτους κατά τη σύνταξη του ετήσιου προϋπολογισμού, και μηνιαία κυλιόμενη πρόβλεψη τριών μηνών έτσι ώστε να εξασφαλίζει ότι διαθέτει αρκετά ταμειακά διαθέσιμα για να καλύψει τις λειτουργικές του ανάγκες, συμπεριλαμβανομένης της κάλυψης των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων του. Η πολιτική αυτή δε λαμβάνει υπόψη της τη σχετική επίδραση από ακραίες συνθήκες που δεν μπορούν να προβλεφθούν. Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων και τα παράγωγα παθητικού με βάση την συμβατική ληκτότητα έχει ως εξής: ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ Αξία 31/12/2007 <1 έτος 1-2 έτη 2-5 έτη > 5 έτη Σύνολο 31 Δεκεμβρίου 2007 Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Τραπεζικός δανεισμός 503.356.145 344.618.340 43.746.651 108.232.424 6.758.730 503.356.145 Ομολογιακά Δάνεια 886.833.336 201.750.000 350.133.336 334.950.000-886.833.336 Τραπεζικοί Ανοικτοί Λογαριασμοί 6.746.117 6.746.117 - - - 6.746.117 Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης 101.292 55.548 21.146 13.747 10.851 101.292 Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 342.437.666 332.590.033 755.528 1.430.597 7.661.508 342.437.666 1.739.474.556 885.760.038 394.656.661 444.626.768 14.431.089 1.739.474.556 Παράγωγα (Ανάλυση κατά κατηγορία) Αξία 31/12/2007 <1 έτος 1-2 έτη 2-5 έτη > 5 έτη Σύνολο Ονομαστική αξία ανταλλαγής επιτοκίων (interst rate swaps) (σε ) 122.049.247 69.299.247 52.750.000 - - 122.049.247 Ονομαστική αξία προθεσμιακών συμβάσεων ανταλλαγής συναλλάγματος (forward foreign exchange ) ($) 167.200.000-167.200.000 - - 167.200.000 Ονομαστική αξία συμβάσεων συναλλάγματος (Forwards) (σε USD) 271.281.142 217.241.546 54.039.596 - - 271.281.142 Ονομαστική αξία συμβάσεων συναλλάγματος (Forwards) (σε GBP) 45.830.373 40.801.882 5.028.491 - - 45.830.373 Ονομαστική αξία Παραγώγων Αλουμινίου 64.947.339 62.301.796 1.614.068 1.031.475-64.947.339 Ονομαστική αξία Παραγώγων Χαλκού -4.420.072-4.115.962-304.110 - - -4.420.072 Ονομαστική αξία Παραγώγων Ψευδαργύρου 1.629.374 1.629.374 - - - 1.629.374 Ονομαστική αξία Παραγώγων Νικελίου 209.639 209.639 - - - 209.639 668.727.042 387.367.522 280.328.045 1.031.475-668.727.042 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ Αξία 31/12/2008 <1 έτος 1-2 έτη 2-5 έτη > 5 έτη Σύνολο Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Τραπεζικός δανεισμός 492.522.819 367.521.709 37.133.897 82.774.257 5.092.956 492.522.819 Ομολογιακά Δάνεια 852.951.961 296.796.996 241.750.000 314.404.965-852.951.961 Τραπεζικοί Ανοικτοί Λογαριασμοί 7.347.392 7.347.392 - - - 7.347.392 Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης 509.457 106.363 222.550 172.658 7.886 509.457 Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 419.563.351 410.363.042 665.415 1.393.002 7.141.892 419.563.351 1.772.894.980 1.082.135.502 279.771.862 398.744.882 12.242.734 1.772.894.980 Παράγωγα (Ανάλυση κατά κατηγορία) Αξία 31/12/2008 <1 έτος 1-2 έτη 2-5 έτη > 5 έτη Σύνολο Ονομαστική αξία ανταλλαγής επιτοκίων (interst rate swaps) (σε ) 173.045.437 53.845.452 119.199.985 - - 173.045.437 Ονομαστική αξία προθεσμιακών συμβάσεων ανταλλαγής συναλλάγματος (forward foreign exchange ) ($) 15.165.602-15.165.602 - - 15.165.602 Ονομαστική αξία συμβάσεων συναλλάγματος (Forwards) (σε USD) 253.743.669 250.184.867 3.558.802 - - 253.743.669 Ονομαστική αξία συμβάσεων συναλλάγματος (Forwards) (σε GBP) 29.194.490 28.210.741 983.749 - - 29.194.490 Ονομαστική αξία Παραγώγων Αλουμινίου 123.056.582 112.074.649 10.551.733 430.200-123.056.582 Ονομαστική αξία Παραγώγων Χαλκού 7.112.614 7.799.905-687.291 - - 7.112.614 Ονομαστική αξία Παραγώγων Ψευδαργύρου 3.097.280 3.097.280 - - - 3.097.280 Ονομαστική αξία Παραγώγων Νικελίου -34.967-34.967 - - - -34.967 604.380.707 455.177.927 148.772.580 430.200-604.380.707 38 από 75
ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε ευρώ Αξία 31/12/2007 <1 έτος 1-2 έτη 2-5 έτη > 5 έτη Σύνολο 31 Δεκεμβρίου 2007 Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 3.495.264 3.495.264 - - - 3.495.264 3.495.264 3.495.264 - - - 3.495.264 ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ποσά σε ευρώ Αξία 31/12/2008 <1 έτος 1-2 έτη 2-5 έτη > 5 έτη Σύνολο Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις 4.960.392 4.960.392 - - - 4.960.392 4.960.392 4.960.392 - - - 4.960.392 5.3 Κίνδυνος αγοράς Ο κίνδυνος αγοράς συνίσταται στον κίνδυνο των αλλαγών σε τιμές πρώτων υλών, συναλλαγματικές ισοτιμίες και επιτόκια που επηρεάζουν τα αποτελέσματα του Ομίλου και την αξία των χρηματοοικονομικών του μέσων. Ο σκοπός της διαχείρισης κινδύνου από τις συνθήκες της αγοράς είναι να ελέγχει την έκθεση του Ομίλου στους κινδύνους αυτούς στο πλαίσιο αποδεκτών παραμέτρων, με παράλληλη βελτιστοποίηση των αποδόσεων. Ο Όμιλος διενεργεί συναλλαγές επί παράγωγων χρηματοοικονομικών μέσων ώστε να αντισταθμίσει μέρος των κινδύνων από τις συνθήκες της αγοράς. 5.4 Συναλλαγματικός κίνδυνος Ο Όμιλος είναι εκτεθειμένος σε συναλλαγματικό κίνδυνο στις πωλήσεις και αγορές που πραγματοποιεί και στα δάνεια που έχουν εκδοθεί σε νόμισμα άλλο από το λειτουργικό νόμισμα των εταιρειών του Ομίλου, το οποίο είναι κυρίως το Ευρώ. Τα νομίσματα στα οποία πραγματοποιούνται αυτές οι συναλλαγές είναι κυρίως το Ευρώ, το Δολάριο ΗΠΑ, η στερλίνα και το ελβετικό φράγκο. Διαχρονικά ο Όμιλος αντισταθμίζει το μεγαλύτερο μέρος της εκτιμώμενης έκθεσης του σε ξένα νομίσματα σε σχέση με τις προβλεπόμενες πωλήσεις και αγορές καθώς και τις απαιτήσεις και υποχρεώσεις σε ξένο νόμισμα. Ο Όμιλος κυρίως συνάπτει συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης συναλλάγματος με εξωτερικούς αντισυμβαλλόμενους για την αντιμετώπιση του κινδύνου μεταβολής των συναλλαγματικών ισοτιμιών τα οποία λήγουν κατά κύριο λόγο σε λιγότερο από ένα χρόνο από την ημερομηνία του ισολογισμού. Όταν κριθεί απαραίτητο, τα συμβόλαια αυτά ανανεώνονται κατά τη λήξη τους. Κατά περίπτωση ο συναλλαγματικός κίνδυνος μπορεί να καλύπτεται και με την λήψη δανείων στα αντίστοιχα νομίσματα. Οι τόκοι των δανείων είναι σε νόμισμα που δε διαφέρει από αυτό των ταμιακών ροών που προκύπτει από τις λειτουργικές δραστηριότητες του Ομίλου δηλ. το Ευρώ. Οι επενδύσεις του Ομίλου σε άλλες θυγατρικές δεν αντισταθμίζονται, διότι αυτές οι συναλλαγματικές θέσεις θεωρούνται ότι είναι μακροχρόνιας φύσης και έχουν πραγματοποιηθεί κυρίως σε Ευρώ. 39 από 75
ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ 31 Δεκεμβρίου 2007 Ποσά σε ευρώ ΕΥΡΩ ΔΟΛ.ΗΠΑ ΣΤΕΡΛΙΝΑ ΛΕΒΑ ΔΗΝΑΡΙΟ RON ΛΟΙΠΑ Πελάτες και απαιτήσεις 625.365.073 60.404.278 48.328.285 32.084.463 5.480.619 11.032.987 8.382.399 Δανεισμός -1.354.274.353-5.194.982-18.596.444-2.049.892-1.566.000-14.552.692-701.235 Διαθέσιμα 293.630.585 7.340.233 3.175.422 7.470.909 1.426.756 428.925 12.132.857-435.278.695 62.549.529 32.907.263 37.505.480 5.341.375-3.090.780 19.814.021 Παράγωγα για αντισταθμ. Κινδύνου (Nominal Value) - 271.281.141 45.830.373 - - - - Σύνολο Κινδύνου -435.278.695 333.830.670 78.737.636 37.505.480 5.341.375-3.090.780 19.814.021 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ ΕΥΡΩ ΔΟΛ.ΗΠΑ ΣΤΕΡΛΙΝΑ ΛΕΒΑ ΔΗΝΑΡΙΟ RON ΛΟΙΠΑ Πελάτες και απαιτήσεις 565.070.966 88.753.056 32.113.747 23.544.538 5.252.142 25.935.326 7.847.539 Δανεισμός -1.284.936.391-5.569.108-18.774.029-32.130.056 - -11.412.588 - Διαθέσιμα 223.096.914 6.786.219 2.915.053 1.821.026 1.817.862 1.901.244 340.592-496.768.511 89.970.167 16.254.771-6.764.492 7.070.004 16.423.982 8.188.131 Παράγωγα για αντισταθμ. Κινδύνου (Nominal Value) 124.700.000 153.757.094-7.304.234 - - - - Σύνολο Κινδύνου -372.068.511 243.727.261 8.950.537-6.764.492 7.070.004 16.423.982 8.188.131 5.5 Κίνδυνος επιτοκίων Ο Όμιλος χρηματοδοτεί τις επενδύσεις του καθώς και τις ανάγκες του σε κεφάλαια κίνησης μέσω τραπεζικού δανεισμού και ομολογιακών δανείων, με αποτέλεσμα να επιβαρύνει τα αποτελέσματά του με χρεωστικούς τόκους. Αυξητικές τάσεις στα επιτόκια θα έχουν αρνητική επίπτωση στα αποτελέσματα καθώς ο Όμιλος θα επιβαρύνεται με επιπλέον κόστος δανεισμού. Ο κίνδυνος επιτοκίων μετριάζεται καθώς μέρος του δανεισμού του ομίλου είναι με σταθερά επιτόκια, είτε άμεσα τη χρήση χρηματοοικονομικών εργαλείων (Swaps επιτοκίων). ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Σταθερού επιτοκίου Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού - - Χρηματοοικονομικά στοιχεία παθητικού 213.165.890 253.881.192 213.165.890 253.881.192 Μεταβλητού επιτοκίου Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού - - Χρηματοοικονομικά στοιχεία παθητικού 1.140.165.739 1.143.155.698 1.140.165.739 1.143.155.698 - - Αν τα επιτόκια αυξανόταν κατά 0,25% η επίπτωση στα αποτελέσματα και ίδια κεφάλαια θα ήταν: ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Αποτελέσματα Ιδια κεφάλαια Ποσά σε ευρώ 2008 2007 2008 2007 Μεταβλητού επιτοκίου -1.469.014-3.556.568-1.501.496 Συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων 18.132 147.200 56.517 288.260 5.6 Διαχείριση κεφαλαίου Η πολιτική του Ομίλου συνίσταται στη διατήρηση μιας ισχυρής βάσης κεφαλαίου, ώστε να διατηρεί την εμπιστοσύνη των επενδυτών, πιστωτών και της αγοράς στον Όμιλο και να επιτρέπει την μελλοντική ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του Ομίλου. Το Διοικητικό Συμβούλιο παρακολουθεί την απόδοση του κεφαλαίου, την οποία ορίζει ο Όμιλος ως τα καθαρά αποτελέσματα διαιρεμένα με το σύνολο της καθαρής 40 από 75
θέσης, εξαιρώντας μη μετατρέψιμες προνομιούχες μετοχές και Δικαιώματα Μειοψηφίας. Το Διοικητικό Συμβούλιο επίσης παρακολουθεί το επίπεδο των μερισμάτων στους μετόχους κοινών μετοχών. Το Διοικητικό Συμβούλιο προσπαθεί να διατηρεί μια ισορροπία μεταξύ υψηλότερων αποδόσεων που θα ήταν εφικτές με υψηλότερα επίπεδα δανεισμού και των πλεονεκτημάτων και της ασφάλειας που θα παρείχε μια ισχυρή και υγιής κεφαλαιακή θέση. Ο Όμιλος δεν διαθέτει ένα συγκεκριμένο πλάνο αγοράς Ιδίων Μετοχών. Ούτε η Εταιρεία, ούτε καμία από τις θυγατρικές της υπόκεινται σε εξωτερικά επιβεβλημένες απαιτήσεις σε σχέση με το κεφάλαιο τους. Δεν υπήρξαν αλλαγές στην προσέγγιση που υιοθετεί ο Όμιλος σχετικά με τη διαχείριση κεφαλαίου κατά τη διάρκεια της χρήσης. 5.7 Προσδιορισμός των ευλόγων αξιών Η εύλογη αξία των χρηματοοικονομικών στοιχείων που διαπραγματεύονται σε ενεργείς αγορές (χρηματιστήρια) (π.χ. παράγωγα, μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια), προσδιορίζεται από τις δημοσιευόμενες τιμές που ισχύουν κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Για τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού χρησιμοποιείται η τιμή προσφοράς και για τα χρηματοοικονομικά στοιχεία παθητικού χρησιμοποιείται η τιμή ζήτησης. Η εύλογη αξία των χρηματοοικονομικών στοιχείων που δεν διαπραγματεύονται σε ενεργείς αγορές προσδιορίζεται με την χρήση τεχνικών αποτίμησης και παραδοχών που στηρίζονται σε δεδομένα της αγοράς κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Η ονομαστική αξία μείον προβλέψεις για επισφάλειες των εμπορικών απαιτήσεων εκτιμάται ότι προσεγγίζει την πραγματική τους αξίας. Οι πραγματικές αξίες των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων για σκοπούς εμφάνισής τους στις οικονομικές καταστάσεις υπολογίζονται με βάση τη παρούσα αξία των μελλοντικών ταμειακών ροών που προκύπτουν από συγκεκριμένες συμβάσεις χρησιμοποιώντας το τρέχον επιτόκιο το οποίο είναι διαθέσιμο για τον Όμιλο για τη χρήση παρόμοιων χρηματοπιστωτικών μέσων. 41 από 75
6 Πληροφόρηση κατά τομέα Πρωτεύων τύπος πληροφόρησης επιχειρηματικοί τομείς O Όμιλος διαχωρίζεται σε έξι κύριους επιχειρηματικούς τομείς: - Προϊόντα σιδήρου οικοδομικής δραστηριότητας - Προϊόντα σωληνουργείας - Προϊόντα χαλκού - Καλώδια - Προϊόντα αλουμινίου - Υπηρεσίες Οι πωλήσεις και τα λειτουργικά κέρδη ανά τομέα για το έτος έως ήταν ως εξής: Προϊόντα χαλκού Προϊόντα καλωδίων Αλουμίνιο Υπηρεσίες Μη Κατανεμηθέν τα Ποσά σε ευρώ Σίδηρος Σωληνουργεία Σύνολο Συνολικές μεικτές πωλήσεις ανά τομέα 1.790.429.229 400.530.557 1.068.971.742 358.334.933 1.084.569.299 130.467.163 17.120.181 4.850.423.104 Ενδοεταιρικές πωλήσεις -447.015.398-44.610.086-309.580.026-32.152.502-203.048.473-45.801.588-4.759.408-1.086.967.481 Καθαρές πωλήσεις 1.343.413.831 355.920.471 759.391.716 326.182.431 881.520.826 84.665.575 12.360.773 3.763.455.623 Λειτουργικά κέρδη 62.211.419 23.466.607-52.388.139 8.780.617 16.767.599-1.188.949-8.410.837 49.238.316 Χρηματοοικονομικές ζημίες - - - - - - -87.141.982-87.141.982 Έσοδα από μερίσματα - - - - - - 45.739 45.739 Μερίδιο αποτελεσμάτων συνδεδεμένων επιχειρήσεων - - - - - - 3.275.892 3.275.892 Κέρδη προ φόρου εισοδήματος 62.211.419 23.466.607-52.388.139 8.780.617 16.767.599-1.188.949-92.231.188-34.582.035 Φόρος εισοδήματος 6.959.832 6.959.832 Καθαρό κέρδος ή (ζημία) 62.211.419 23.466.607-52.388.139 8.780.617 16.767.599-1.188.949-85.271.356-27.622.203 Τα περιουσιακά στοιχεία και οι υποχρεώσεις των τομέων κατά την 31η Δεκεμβρίου 2008 έχουν ως εξής: Ποσά σε ευρώ Σίδηρος Σωληνουργεία Προϊόντα χαλκού Προϊόντα καλωδίων Αλουμίνιο Υπηρεσίες Μη Κατανεμηθέν τα Σύνολο Eνεργητικό 1.201.855.834 393.874.449 585.964.608 202.142.090 991.056.548 208.550.951 289.661.119 3.873.105.600 Σύνολο υποχρεώσεων 661.283.582 257.551.176 452.163.944 136.390.555 495.520.753 49.512.544 52.027.874 2.104.450.428 Επενδύσεις σε ενσώματα, άϋλα πάγια και επενδυτικά ακίνητα 71.517.205 6.449.299 35.405.633 12.088.582 83.858.776 16.223.316 15.877.586 241.420.396 Λοιπά στοιχεία ανά τομέα που περιλαμβάνονται στα αποτελέσματα για τους 12 μήνες έως είναι τα ακόλουθα: Προϊόντα χαλκού Προϊόντα καλωδίων Αλουμίνιο Υπηρεσίες Μη Κατανεμηθέν τα Ποσά σε ευρώ Σίδηρος Σωληνουργεία Σύνολο Aποσβέσεις ενσώματων παγίων -46.664.070-11.877.080-17.032.247-6.849.059-43.830.791-2.272.504-1.085.488-129.611.239 Αποσβέσεις άϋλων παγίων -247.986-118.352-279.393-459.378-23.144-971.131-5.283-2.104.667 Αποσβέσεις επενδύσεων σε ακίνητα - - - - -234.073-287.701-1.051.329-1.573.103 Σύνολο αποσβέσεων -46.912.056-11.995.432-17.311.640-7.308.437-44.088.007-3.531.336-2.142.100-133.289.009 Πρόβλεψη απομείωσης απαιτήσεων -1.957.049 8.247 70.624 11.944-2.604.084-174.800 - -4.645.118 Πρόβλεψη απομείωσης αποθεμάτων 111.657-719.119 33.852-199.999 - -570.183-943.794 42 από 75
Ποσά σε ευρώ Σίδηρος Σωληνουργεία Προϊόντα χαλκού Προϊόντα καλωδίων Αλουμίνιο Υπηρεσίες Μη Κατανεμηθέν τα Συνολικές μεικτές πωλήσεις ανά τομέα 1.405.037.387 368.030.298 1.222.192.248 406.632.313 1.084.264.645 158.521.187 19.484.778 4.664.162.856 Ενδοεταιρικές πωλήσεις -382.887.224-12.755.808-358.084.770-48.269.250-131.109.570-40.855.419-6.871.946-980.833.987 Καθαρές πωλήσεις 1.022.150.163 355.274.490 864.107.478 358.363.063 953.155.076 117.665.767 12.612.832 3.683.328.869 Λειτουργικά κέρδη 126.963.271 50.180.491 1.244.112 24.412.294 64.822.549 8.771.521-9.438.002 266.956.236 Χρηματοοικονομικές ζημίες - - - - - - -59.029.926-59.029.926 Έσοδα από μερίσματα - - - - - - 131.848 131.848 Μερίδιο αποτελεσμάτων συνδεδεμένων επιχειρήσεων - - - - - - 1.891.349 1.891.349 Κέρδη προ φόρου εισοδήματος 126.963.271 50.180.491 1.244.112 24.412.294 64.822.549 8.771.521-66.444.731 209.949.507 Φόρος εισοδήματος -48.007.992-48.007.992 Καθαρό κέρδος ή (ζημία) 126.963.271 50.180.491 1.244.112 24.412.294 64.822.549 8.771.521-114.452.723 161.941.515 Τα περιουσιακά στοιχεία και οι υποχρεώσεις των τομέων κατά την 31η Δεκεμβρίου 2007 έχουν ως εξής: Σύνολο Ποσά σε ευρώ Σίδηρος Σωληνουργεία Προϊόντα χαλκού Προϊόντα καλωδίων Αλουμίνιο Υπηρεσίες Μη Κατανεμηθέν τα Σύνολο Eνεργητικό 1.340.270.835 169.035.939 675.771.771 201.657.523 1.024.187.070 232.475.646 371.017.821 4.014.416.605 Σύνολο υποχρεώσεων 596.728.014 214.288.372 478.532.826 177.226.791 459.318.327 62.740.601 50.045.201 2.038.880.132 Επενδύσεις σε ενσώματα, άϋλα πάγια και επενδυτικά ακίνητα 97.075.530 10.601.546 25.741.078 9.459.812 47.948.217 10.864.809 13.923.959 215.614.951 Λοιπά στοιχεία ανά τομέα που περιλαμβάνονται στα αποτελέσματα για τους 12 μήνες έως 31 Δεκμβρίου 2007 είναι τα ακόλουθα: Προϊόντα χαλκού Προϊόντα καλωδίων Αλουμίνιο Υπηρεσίες Μη Κατανεμηθέν τα Ποσά σε ευρώ Σίδηρος Σωληνουργεία Σύνολο Aποσβέσεις ενσώματων παγίων -39.909.778-11.879.268-15.546.895-6.787.091-44.753.140-1.689.990-1.462.319-122.028.481 Αποσβέσεις άϋλων παγίων -133.936-139.496-278.763-930.128-1.344.024-313.250-7.492-3.147.088 Αποσβέσεις επενδύσεων σε ακίνητα - - - - -234.073-762.768-392.128-1.388.969 Σύνολο αποσβέσεων -40.043.714-12.018.764-15.825.658-7.717.219-46.331.237-2.766.007-1.861.939-126.564.538 Πρόβλεψη απομείωσης απαιτήσεων 74.404 1.106.505 3.202 585.309-1.069.125-90.000-610.295 Πρόβλεψη απομείωσης αποθεμάτων -111.657-1.753.665 240.486 26.478 139.579-21.734-1.437.044 Δευτερεύων Τύπος Πληροφόρησης - Γεωγραφικοί Τομείς Ποσά σε ευρώ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Πωλήσεις 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Ελλάδα 1.116.348.913 1.016.723.762 6.200 28.753 Λοιπές χώρες Ευρωπαϊκής Ένωσης 1.917.612.638 1.902.052.090 - - Λοιπές Ευρωπαϊκές χώρες 197.042.984 218.585.657 - - Ασία 194.298.395 169.148.575 - - Αμερική 317.301.223 342.768.351 - - Αφρική 11.608.369 29.696.604 - - Ωκεανία 9.243.101 4.353.830 - - Σύνολο 3.763.455.623 3.683.328.869 6.200 28.753 Ανάλυση των πωλήσεων ανά κατηγορία ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Πωλήσεις εμπορευμάτων & προϊόντων 3.666.429.274 3.553.050.270 - - Έσοδα από υπηρεσίες 84.665.575 117.665.767 - - Λοιπά 12.360.773 12.612.832 6.200 28.753 Σύνολο 3.763.455.622 3.683.328.869 6.200 28.753 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Σύνολο ενεργητικού 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Ελλάδα 3.167.493.148 3.079.822.084 977.707.320 971.971.068 Εξωτερικό 705.612.453 934.594.519 - - Σύνολο 3.873.105.601 4.014.416.603 977.707.320 971.971.068 Επενδύσεις σε ενσώματα, άυλα & επενδυτικά ακίνητα 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Ελλάδα 188.209.640 130.616.784 12.309.181 13.490.613 Εξωτερικό 53.210.755 84.998.166 - - Σύνολο 241.420.395 215.614.950 12.309.181 13.490.613 43 από 75
7 Γήπεδα, κτίρια και εξοπλισμός Ενοποιημένα στοιχεία Οικόπεδα / Κτίρια Μηχ/κός εξοπλισμός Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός Ακινητοπ/σεις υπό εκτέλεση Σύνολο Ποσά σε ευρώ Κόστος Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2007 722.414.626 1.270.131.185 41.811.633 112.763.788 2.147.121.232 Συναλλαγματικές διαφορές -2.098.265-7.482.979-255.890-104.740-9.941.874 Προσθήκες 22.564.591 40.566.038 3.106.769 132.966.905 199.204.303 Πωλήσεις -571.751-4.086.684-100.068-51.548-4.810.051 Απομείωση -244.309-3.931.214-119.267-787.676-5.082.466 Εξαγορές θυγατρικών 767.419-260.001 12.065-519.483 Ανακατανομές 8.238.984 36.210.900 222.305-47.897.878-3.225.689 Εισφορά σε συγγενή - -4.209.185 - - -4.209.185 Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2007 751.071.295 1.326.938.060 44.677.547 196.888.851 2.319.575.753 Συσσωρευμένες αποσβέσεις Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2007-69.833.278-301.247.687-33.413.939 - -404.494.904 Συναλλαγματικές διαφορές 972.971 2.845.988 199.688-4.018.647 Αποσβέσεις περιόδου -20.137.115-98.550.293-3.341.073 - -122.028.481 Πωλήσεις 58.081 1.599.632 77.783-1.735.496 Απομείωση 188.248 3.000.195 112.845-3.301.288 Εισφορά σε συγγενή - 1.034.955 - - 1.034.955 Ανακατανομές 110.784-49.550 1.176-62.410 Πωλήσεις θυγατρικών - -16.525 1 - -16.524 Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2007-88.640.309-391.383.285-36.363.519 - -516.387.113 Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2007 662.430.986 935.554.775 8.314.028 196.888.851 1.803.188.640 Οικόπεδα / Κτίρια Μηχ/κός εξοπλισμός Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός Ακινητοπ/σεις υπό εκτέλεση Σύνολο Ποσά σε ευρώ Κόστος Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2008 751.071.295 1.326.938.060 44.677.547 196.888.851 2.319.575.753 Συναλλαγματικές διαφορές -3.806.397-17.046.461-375.187-532.814-21.760.859 Προσθήκες 13.879.832 34.583.798 3.078.189 151.751.593 203.293.412 Πωλήσεις -38.961-4.053.235-104.299-800.853-4.997.348 Καταστροφές -213.234-3.202.391-1.039.772-37.976-4.493.373 Αναπροσαρμογές 7.080 96.299 - - 103.379 Απομείωση - -1.509.898-5.333-226.940-1.742.171 Εξαγορές / Πωλήσεις Θυγατρικών 10.494.273 221.656 87.183-10.803.112 Ανακατανομές 4.481.059 136.532.193 917.370-161.229.066-19.298.444 Αναλώσεις ανταλλακτικών παγίων - -1.538.875 - - -1.538.875 Μεταφορά από διαθέσιμα προς πώληση - 3.918.560 - - 3.918.560 Εισφορά σε συγγενή 228.301 0 - - 228.301 Υπόλοιπο 776.103.248 1.474.939.706 47.235.698 185.812.795 2.484.091.447 Συσσωρευμένες αποσβέσεις Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2008-88.640.302-391.383.289-36.363.528 - -516.387.119 Συναλλαγματικές διαφορές 1.501.452 8.225.931 285.536-10.012.919 Αποσβέσεις περιόδου -21.206.179-105.080.842-3.324.204 - -129.611.225 Πωλήσεις 223 1.978.472 76.463-2.055.158 Καταστροφές 147.382 2.203.488 1.023.066-3.373.936 Απομείωση - 588.078 5.333-593.411 Ανακατανομές - 11.932-11.932 - - Εξαγορές / Πωλήσεις Θυγατρικών -1.350.363-95.504-12.400 - -1.458.267 Αναλώσεις ανταλλακτικών παγίων - 452.730 - - 452.730 Υπόλοιπο -109.547.787-483.099.004-38.321.666 - -630.968.457 Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2008 666.555.461 991.840.702 8.914.032 185.812.795 1.853.122.990 44 από 75
Μισθωμένος μηχανολογικός εξοπλισμός και μεταφορικά μέσα που περιλαμβάνονται στα παραπάνω βάση χρηματοδοτικής μίσθωσης: Μηχανολογικός Εξοπλισμός Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Κόστος 9.608.079 9.115.657 Συσσωρευμένες αποσβέσεις -4.252.698-3.618.979 Καθαρή αναπόσβεστη αξία 5.355.381 5.496.678 Μεταφορικά Μέσα 31/12/2008 31/12/2007 Κόστος 468.995 514.409 Συσσωρευμένες αποσβέσεις -262.020-250.367 Καθαρή αναπόσβεστη αξία 206.975 264.042 Εταιρικά στοιχεία Μεταφορικά μέσα Έπιπλα και εξαρτήματα Σύνολο Ποσά σε ευρώ Κόστος Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2007 656.162 87.301 743.463 Προσθήκες 167.730-167.730 Πωλήσεις -183.489 - -183.489 Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2007 640.403 87.301 727.704 Συσσωρευμένες αποσβέσεις Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2007-505.004-65.917-570.921 Αποσβέσεις περιόδου -40.585-1.188-41.773 Πωλήσεις 135.678-135.678 Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2007-409.911-67.105-477.016 Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2007 230.492 20.196 250.688 Μεταφορικά μέσα Έπιπλα και εξαρτήματα Σύνολο Ποσά σε ευρώ Κόστος Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2008 640.403 87.301 727.704 Προσθήκες - 161 161 Πωλήσεις - - - Υπόλοιπο 640.403 87.462 727.865 Συσσωρευμένες αποσβέσεις Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2008-409.911-67.105-477.016 Αποσβέσεις περιόδου -39.920-1.350-41.270 Πωλήσεις - - - Υπόλοιπο -449.831-68.455-518.286 Αναπόσβεστη αξία στις 190.572 19.007 209.579 45 από 75
Η Εταιρεία δε κατέχει μισθωμένα ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία. Για τα υφιστάμενα εμπράγματα βάρη επί ενσώματων παγίων του Ομίλου βλέπε σημείωση 33. Η θυγατρική εταιρεία Bridgnorth έχει προσωρινά εκτός λειτουργίας μηχανήματα αναπόσβεστης αξίας 2.2 εκ. Η εν λόγω θυγατρική λειτουργεί ως μία μονάδα παραγωγής ταμειακών ροών (cash generating unit) και με βάση τις προβλεπόμενες ταμειακές ροές της δεν προκύπτει ανάγκη απομείωσης. 8 Άυλα περιουσιακά στοιχεία Ενοποιημένα στοιχεία Ποσά σε ευρώ Σήματα και άδειες Λογισμικό Λοιπά Σύνολο Κόστος Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2007 3.107.815 15.827.109 780.510 19.715.434 Συναλλαγματικές διαφορές - -80.437-12.314-92.751 Προσθήκες 503.001 750.576 244.287 1.497.864 Πωλήσεις - -1.231 - -1.231 Διαγραφές - -277.037-29.500-306.537 Ανακατανομές 99.216 914.003-525.077 488.142 Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2007 3.710.032 17.132.983 457.906 21.300.921 Συσσωρευμένες αποσβέσεις Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2007-1.245.494-12.441.880-732.188-14.419.562 Συναλλαγματικές διαφορές - 58.265 12.314 70.579 Αποσβέσεις περιόδου -677.979-2.221.648-247.462-3.147.089 Πωλήσεις - 983-983 Διαγραφές - 277.037 29.500 306.537 Ανακατανομές -5.718-483.982 483.982-5.718 Υπόλοιπο 31 Δεκεμβρίου 2007-1.929.191-14.811.225-453.854-17.194.270 Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2007 1.780.841 2.321.758 4.052 4.106.651 46 από 75
Ποσά σε ευρώ Σήματα και άδειες Λογισμικό Λοιπά Σύνολο Κόστος Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2008 3.710.032 17.132.983 457.906 21.300.921 Συναλλαγματικές διαφορές - -118.644-30.762-149.406 Προσθήκες 1.134.288 1.462.869 108.215 2.705.372 Πωλήσεις - -619 - -619 Διαγραφές - -12.444 - -12.444 Ανακατανομές 96.409 1.392.617 14.600 1.503.626 Υπόλοιπο 4.940.729 19.856.762 549.959 25.347.450 Συσσωρευμένες αποσβέσεις Υπόλοιπο 1 Ιανουαρίου 2008-1.929.191-14.811.225-453.854-17.194.270 Συναλλαγματικές διαφορές 0 90.342 30.762 121.104 Αποσβέσεις περιόδου -432.642-1.643.759-28.266-2.104.667 Πωλήσεις - 619-619 Διαγραφές - 12.444-12.444 Υπόλοιπο -2.361.833-16.351.579-451.358-19.164.770 Αναπόσβεστη αξία στις 31 Δεκεμβρίου 2008 2.578.896 3.505.183 98.601 6.182.680 Η μητρική Εταιρεία δεν έχει άυλα περιουσιακά στοιχεία. 47 από 75
9 Επενδύσεις σε ακίνητα ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Υπόλοιπο έναρξης καθαρό 53.460.941 36.757.221 120.954.070 108.023.315 Συναλλαγματικές διαφορές - - Προσθήκες 26.076.766 14.912.784 12.309.019 13.322.883 Πωλήσεις -2.692.323 - -2.612.544 - Διαγραφές -1.105.127 - -1.100.775 - Εισφορά σε Θυγατρική -238.886 - - Μεταφορές από τα ιδιοχρησιμοποιούμενα 17.815.297 ακίνητα 3.179.905 - - Αποσβέσεις χρήσης -1.573.103-1.388.969-944.409-392.128 Υπόλοιπο σε ισολογισμό 91.743.565 53.460.941 128.605.361 120.954.070 Λόγω του γεγονότος ότι δεν έχουν επέλθει σημαντικές μεταβολές στη κτηματαγορά των περιοχών που βρίσκονται τα ακίνητα, η Διοίκηση εκτιμά ότι οι παραπάνω αξίες προσεγγίζουν τις τρέχουσες αξίες των ακινήτων αυτών. Τα παρακάτω ποσά που σχετίζονται με τις επενδύσεις σε ακίνητα που έχουν αναγνωριστεί στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης: ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Έσοδα από μισθώματα που έχουν αναγνωριστεί 6.775.016 2.366.080 3.693.154 2.164.820 Άμεσα λειτουργικά έξοδα σχετικά με επενδύσεις σε ακίνητα από τις οποίες εισπράτονται μισθώματα -929.022-1.197.822 - - Άμεσα λειτουργικά έξοδα που δεν παράγουν έσοδα από μισθώματα -793.828-480.392 - - Σύνολο 5.052.166 687.866 3.693.154 2.164.820 48 από 75
10 Επενδύσεις σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις Οι εταιρείες που ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης είναι οι παρακάτω: Επωνυμία Χώρα εγκατάστασης Ενεργητικό Υποχρεώσεις Έσοδα (Κύκλος εργασιών) Κέρδη (ζημιές) μετά φόρων Ποσοστό συμμετοχής 2007 Β.ΕΠΕ.Μ. Α.Β.Ε.Ε. Ελλάδα 31.505 - - -4.694 60,58% ENERGY SOLUTIONS SA Βουλγαρία 6.489.292 5.796.495 2.342.219-400.851 34,31% ΑΦΣΕΛ ΑΕ Ελλάδα 223.679 72.954 88.868-79.438 32,22% COPPERPROM ΕΠΕ Ελλάδα 72.195 60.749 84.355 44,13% DE LAIRE LTD Κυπρος 732.318 172.880 1.014.499 528.811 40,36% ΕΔΕ ΑΕ Ελλάς 101.051 331 1.327 40,36% 7.650.040 6.103.409 3.529.941 45.155 Επωνυμία Χώρα εγκατάστασης Ενεργητικό Υποχρεώσεις Έσοδα (Κύκλος εργασιών) Κέρδη (ζημιές) μετά φόρων Ποσοστό συμμετοχής 2008 Β.ΕΠΕ.Μ. Α.Β.Ε.Ε. Ελλάδα 26.131 137 0-5.511 65,41% ENERGY SOLUTIONS SA Βουλγαρία 5.049.632 4.464.456 12.378.820-107.371 36,38% ΑΦΣΕΛ ΑΕ Ελλάδα 119.710 18.892 0 258 32,95% BIODIESEL AE Ελλάς 2.912.179 1.755.657 5.748.152 996.522 34,49% ΕΔΕ ΑΕ Ελλάς 101.745 871 155 43,95% 8.209.397 6.240.013 18.126.972 884.053 Η εταιρεία B.EΠΕ.Μ. Α.Β.Ε.Ε. ενοποιήθηκε με τη μέθοδο της καθαρής θέσης αντί με τη μέθοδο της ολικής ενοποίησης λόγω μη σημαντικότητας των σχετικών κονδυλίων. Στις 31/12/2008 ενοποιείται για πρώτη φορά η εταιρεία BIODIESEL ΑΕ με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. 11 Επενδύσεις σε θυγατρικές επιχειρήσεις Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Αρχή περιόδου 655.068.512 688.449.989 Προσθήκες 46.036.929 - Πωλήσεις / Μειώσεις - -33.381.476 Υπόλοιπο λήξεως 701.105.441 655.068.513 Οι προσθήκες αφορούν αύξηση ποσοστού συμμετοχής στη θυγατρική Εταιρεία ΕΛΒΑΛ ΑΕ κατά 7,49% ή Ευρώ 16,8 εκατ., στην αύξηση ποσοστού συμμετοχής στη θυγατρική Εταιρεία ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε. κατά 0,62% ή Ευρώ 13,3 εκατ., στη συμμετοχή στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της κατά 100% θυγατρικής εταιρείας ΝΟΒΑΛ ΑΕ ή ποσό Ευρώ 12,5 εκατ., στη συμμετοχή στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της κατά 100% θυγατρικής εταιρείας ΒΙΤΡΟΥΒΙΤ Α.Ε. ή ποσό Ευρώ 2,6 εκατ. και στη συμμετοχή στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της κατά 70% θυγατρικής εταιρείας TECHOR Α.Ε., ή ποσό Ευρώ 800 χιλ.. 49 από 75
Οι εταιρείες που ενοποιούνται με τη μέθοδο ολικής ενοποίησης στον Όμιλο είναι οι ακόλουθες: % Εμμεσης Συμ/χής Ανέλεγκτες Φορολ. Χρήσεις Ανέλεγκτες Φορολ. Χρήσεις Μέθοδος % Εμμεσης Μέθοδος Θυγατρικές ενσωμάτωσης Χωρα Θυγατρικές Συμ/χής ενσωμάτωσης Χωρα AEIFOROS BULGARIA SA 58,45% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2007-2008 TEPRO METAL AG 59,18% Ολική ενοπ/ση ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2001-2008 ALCOMET AE 88,73% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2006-2008 TEPRO METAL VERTRIEBS 59,18% Ολική ενοπ/ση ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2001-2008 ALUBUILD SRL 39,43% Ολική ενοπ/ση ΙΤΑΛΙΑ 2005-2008 TEPROSTEEL EAD 64,93% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2002-2008 ALURAME SRL 57,22% Ολική ενοπ/ση ΙΤΑΛΙΑ 2005-2008 ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΕ 58,45% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 ANAMET DOO 85,07% Ολική ενοπ/ση ΣΕΡΒΙΑ - ΑΚΡΟ ΑΕΒΕ 53,22% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 COPPER VALUES EOOD 85,07% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2004-2008 ΑΝΑΜΕΤ Α.Ε. 85,07% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2005-2008 BELANTEL HOLDINGS LTD 55,59% Ολική ενοπ/ση ΚΥΠΡΟΣ 1999-2008 ΑΝΤΙΜΕΤ Α.Ε. 100,00% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 BLYTHE LTD 65,88% Ολική ενοπ/ση ΚΥΠΡΟΣ - ΑΡΓΟΣ ΑΕΒΕΞ 44,98% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2005-2008 BOZETTI LTD 64,93% Ολική ενοπ/ση ΚΥΠΡΟΣ 2008 ΑΤΤΙΚΗ Α.Ε. 50,00% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2003-2008 BRIDGNORTH LTD 65,88% Ολική ενοπ/ση ΜΕΓ ΒΡΕΤΑΝΙΑ 2003-2008 ΒEMET AE 64,93% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2003-2008 COPPERPROM ΕΠΕ 47,71% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2003-2008 ΒΕΑΤ ΑΕ 44,84% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2003-2008 CPW America Co 51,85% Ολική ενοπ/ση ΗΠΑ 2007-2008 ΒΕΤ ΑΕ 67,94% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 CPW European Gmbh 51,85% Ολική ενοπ/ση ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2000-2008 ΒΙΕΞΑΛ ΕΠΕ 63,14% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2003-2008 DOIRAN STEEL LLCOP 48,69% Ολική ενοπ/ση F.Y.R.O.M 2008 ΒΙΟΜΑΛ ΑΕ 32,95% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 ELMONTE HOLDINGS LTD 64,93% Ολική ενοπ/ση ΚΥΠΡΟΣ 2008 ΒΙΤΡΟΥΒΙΤ Α.Ε. 100,00% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 ELVAL AUTOMOTIVE GMBH 59,18% Ολική ενοπ/ση ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2001-2008 ΔΕΠΑΛ ΑΕ 64,93% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 ELVAL COLOUR AE 65,46% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 ΔΙΑΒΙΠΕΘΙΒ ΑΕ 60,60% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2002-2008 ETEM SCG DOO 39,43% Ολική ενοπ/ση ΣΕΡΒΙΑ 2004-2008 ΔΙΑΠΕΜ ΕΜΠΟΡΙΚΗ Α.Ε. 62,15% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 EΤΕΜ SYSTEMS SRL 20,12% Ολική ενοπ/ση ΡΟΥΜΑΝΙΑ 2005-2008 ΔΙΑΤΟΥΡ Α.Ε. 97,19% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 GENECOS SA 40,27% Ολική ενοπ/ση ΓΑΛΛΙΑ 2005-2008 ΕTEM AE 39,43% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2005-2008 HUMBEL LTD 51,85% Ολική ενοπ/ση ΚΥΠΡΟΣ 2007-2008 TECHOR AE 70,00% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2003-2008 ICME ECAB SA 43,34% Ολική ενοπ/ση ΡΟΥΜΑΝΙΑ 2003-2008 ΕΛΒΑΛ Α.Ε. 65,88% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2008 INOS BALKAN S.A. 85,07% Ολική ενοπ/ση ΣΕΡΒΙΑ - ΕΛΒΑΛ.SERVICE CENTER 65,88% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ - LESCO ROMANIA SA 28,57% Ολική ενοπ/ση ΡΟΥΜΑΝΙΑ 2003-2008 ΕΛΚΕΜΕ Α.Ε. 59,48% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 LESCO OOD 43,59% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2003-2008 ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΛΩΔΙΑ Α.Ε. 43,95% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 LLC ΕΤΕΜ SYSTEMS (UKR) 39,43% Ολική ενοπ/ση ΟΥΚΡΑΝΙΑ 2005-2008 ΕΡΓΟΣΤΗΛ ΑΕ 33,05% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2002-2008 METAL AGENCIES LTD 51,74% Ολική ενοπ/ση ΜΕΓ ΒΡΕΤΑΝΙΑ - ΕΡΛΙΚΟΝ ΑΕ 65,19% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2006-2008 METAL GLOBE DOO 56,22% Ολική ενοπ/ση ΣΕΡΒΙΑ - ΕΤΑΛ ΑΕ 65,60% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 METALVALIUS DOO 85,07% Ολική ενοπ/ση ΣΕΡΒΙΑ - ΕΤΗΛ ΑΕ 45,44% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2001-2008 MKC GmbH 59,18% Ολική ενοπ/ση ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2002-2008 ΚΑΝΑΛ ΑΕ 59,27% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2005-2008 MOPPETS LTD 39,43% Ολική ενοπ/ση ΚΥΠΡΟΣ 2003-2008 ΚΕΡΑΜΕΙΑ ΑΞΙΟΥ ΑΕ 100,00% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 OGWELL LIMITED 55,59% Ολική ενοπ/ση ΚΥΠΡΟΣ 2005-2008 ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ 32,46% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 PORT VIDIN SOUTH SA 54,97% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟ 100,00% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2004-2008 PROSAL TUBES SA 45,45% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2007-2008 ΝΟΒΑΛ Α.Ε. 100,00% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2006-2008 SANIPARK SA 100,00% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2005-2008 ΞΕΝΚΑ ΑΕ 100,00% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 SIGMA AE 44,98% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2003-2008 ΠΡΑΚΣΥΣ ΑΕ 33,12% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 SIDERAL SHPK 64,93% Ολική ενοπ/ση ΑΛΒΑΝΙΑ 2007-2008 ΠΡΟΣΑΛ ΑΕ 45,45% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 SIDEROM STEEL SRL 64,93% Ολική ενοπ/ση ΡΟΥΜΑΝΙΑ 2007-2008 ΣΑΝΙΤΑΣ Α.Ε. 100,00% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 SOFIA MED AD 55,59% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2008 ΣΑΝΙΤΑΣ ΑΝΤ/ΕΙΕΣ Α.Ε. 100,00% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 SOVEL AE 68,99% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2006-2008 ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε. 64,93% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 STEELMET BULGARIA (1) SA 39,43% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2007-2008 ΣΤΗΛΜΕΤ ΑΕ 55,02% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2006-2008 STEELMET BULGARIA (2) SA 39,43% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2008 ΣΥΛΛ.ΑΝ. ΑΕ 55,59% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2005-2008 STEELMET CYPRUS LTD 55,02% Ολική ενοπ/ση ΚΥΠΡΟΣ 2003-2008 ΣΥΜΕΤΑΛ ΑΕ 65,88% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 STEELMET EXPORTS AE 56,10% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2005-2008 ΣΩΛ.ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΑΕ 51,85% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 STEELMET ROMANIA SA 56,49% Ολική ενοπ/ση ΡΟΥΜΑΝΙΑ 2003-2008 ΤΕΚΑ SYSTEMS ΑΕ 50,01% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 STOMANA IDUSTRY SA 64,93% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2005-2008 ΤΗΛΕΚΑΛΩΔΙΑ ΑΕ 43,95% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2004-2008 TEPRO METAL SA 100,00% Ολική ενοπ/ση ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ - ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε. 55,59% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 ΧΑΜΠΑΚΗΣ ΕΠΕ 55,59% Ολική ενοπ/ση ΕΛΛΑΔΑ 2007-2008 Την 2 Οκτωβρίου 2008 η θυγατρική εταιρεία ΕΛΒΑΛ προέβη στην υπογραφή συμφωνητικού εξαγοράς του 100% των μετοχών της εταιρείας ΚΕΡΩΝΙΑ Α.Ε για το ποσό των 7.966 χιλιάδων σε μετρητά. Η ΚΕΡΩΝΙΑ Α.Ε. κατά την ημερομηνία απόκτησης της ήταν αδρανής και της ανήκει οικόπεδο όμορο με τις εγκαταστάσεις της Εταιρείας. Κατά το 4ο τρίμηνο του 2008, η ΚΕΡΩΝΙΑ Α.Ε ενεργοποιήθηκε και προχώρησε σε αλλαγή της δραστηριότητας της, στη παροχή υπηρεσιών αποθήκευσης, διανομής και διακίνησης προιόντων αλουμινίου καθώς και την αλλαγή της ονομασίας της σε ΕΛΒΑΛ SERVICE CENTER Α.Ε. Η Διοίκηση του Ομίλου προέβει σε αξιολόγηση των συμμετοχών της εξαιτίας της γενικότερης οικονομικής κρίσης και μείωσης της αξίας ορισμένων συμμετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Από την αξιολόγηση αυτή έχοντας ως κύριο στοιχείο την σημαντικότητα της επίπτωσης στα αποτελέσματα, η Διοίκηση προχώρησε στην εξέταση τυχόν απομείωσης. Η αξία χρήσης των επενδύσεων έγινε με βάση τις εξής παραδοχές : Οι μελλοντικές ροές υπολογίστηκαν με βάση το επιχειρηματικό σχέδιο των θυγατρικών για την επόμενη πενταετία, που αναθεωρήθηκαν λόγω των σημερινών συνθηκών. 50 από 75
Το επιτόκιο προεξόφλησης των ταμειακών ροών κυμάνθηκε περίπου στο 10% Ανάπτυξη στο διηνεκές 1%. 12 Χρηματοοικονομικά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Υπόλοιπο έναρξης 14.017.696 13.800.426 32.305.347 32.279.887 Προσθήκες 1.293.259 217.313 54.428 209.990 Πωλήσεις -3.420-482.828-132.594-347.580 Αποτίμηση που επηρέασε απευθείας τα Ίδια Κεφάλαια -5.768.809 577.564-3.253.903 163.050 Αναταξινόμηση -55.944-94.898 - - Υπόλοιπο λήξης 9.482.782 14.017.577 28.973.278 32.305.347 Μη κυκλοφορούν ενεργητικό 8.008.398 10.338.427 28.973.278 32.305.347 Κυκλοφορούν ενεργητικό 1.474.382 3.679.150 - - 9.482.780 14.017.577 28.973.278 32.305.347 Τα διαθέσιμα για πώληση χρηματοοικονομικά στοιχεία μετά την αποτίμηση τους περιλαμβάνουν τα κατωτέρω: Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Εισηγμένοι τίτλοι - Συμμετοχικοί τίτλοι εσωτερικού 1.686.148 4.798.224 1.453.548 4.691.350 - Συμμετοχικοί τίτλοι εξωτερικού - 2.446 - - Μη εισηγμένοι τίτλοι - Συμμετοχικοί τίτλοι εσωτερικού 6.085.515 5.052.128 27.403.536 27.497.802 - Συμμετοχικοί τίτλοι εξωτερικού 259.126 389.768 - - Ομολογιακά - 3.652.929 - - Αμοιβαία Κεφάλαια 1.329.911 - - - Λοιπά 122.082 122.082 116.195 116.195 9.482.782 14.017.577 28.973.279 32.305.347 Το μέρος των χρηματοοικονομικών στοιχείων που αφορά μη εισηγμένους τίτλους αποτιμήθηκε στην αξία κτήσης αφού δεν είναι εφικτό να αποτιμηθούν στην εύλογη αξία τους. Κατά την τρέχουσα περίοδο, η μητρική εταιρεία ΒΙΟΧΑΛΚΟ Α.Ε. πούλησε το 9,08% του μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής εταιρείας ΔΕΠΑΛ ΑΕ, στην θυγατρική ΣΙΔΕΝΟΡ ΑΕ. 13 Αναβαλλόμενη φορολογία Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις συμψηφίζονται όταν υπάρχει εφαρμόσιμο νομικό δικαίωμα να συμψηφισθούν οι τρέχουσες φορολογικές απαιτήσεις έναντι των τρεχουσών φορολογικών υποχρεώσεων και όταν οι αναβαλλόμενοι φόροι εισοδήματος αφορούν στην ίδια φορολογική αρχή. Τα συμψηφισμένα ποσά είναι τα παρακάτω: 51 από 75
Ποσά σε ευρώ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις 15.858.841 7.568.992 - - Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις -147.556.703-186.276.711-17.050.080-18.991.110 Καθαρό ποσό αναβαλλόμενης φορολογίας -131.697.862-178.707.719-17.050.080-18.991.110 Η συνολική μεταβολή στον αναβαλλόμενο φόρο εισοδήματος είναι η παρακάτω: Ποσά σε ευρώ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Υπόλοιπο αρχής χρήσης -178.707.719-177.068.265-18.991.110-19.183.009 Συναλλαγματικές διαφορές -871.649-140.002 - - Φόρος που (χρεώθηκε )/ πιστώθηκε στα ίδια κεφάλαια 13.267.822 6.560.050 490.333-40.803 (Χρέωση) / πίστωση κατάστασης αποτελεσμάτων 35.600.734-8.059.501 1.450.697 232.702 Εξαγορά θυγατρικής -987.050-1.038.601 - - Πώληση θυγατρικής - 1.038.600 - - Υπόλοιπο τέλους περιόδου -131.697.862-178.707.719-17.050.080-18.991.110 Οι κινήσεις των αναβαλλόμενων φορολογικών υποχρεώσεων και απαιτήσεων έχουν ως παρακάτω: Διαφορά αποσβέσεων Διαφορά Προβλέψεων Μη αναγνωρίσιμα άυλα στοιχεία Φορολογικές ζημιές Αλλαγή φορολογικού συντελεστή Λοιπά Σύνολο ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ Υπόλοιπο 1/1/2007-210.171.116 5.061.048 3.464.908 20.882.290 6.370.788-2.676.183-177.068.265 Συναλλαγματικές διαφορές 183.137-3.517 - -269.095 - -50.527-140.002 (Χρέωση) / πίστωση αποτελεσμάτων χρήσεως -1.317.101 687.056-1.126.708-3.977.040 - -2.325.708-8.059.501 Φόρος που (χρεώθηκε )/ πιστώθηκε στα ίδια κεφάλαια - - - - - 6.560.050 6.560.050 Εξαγορά θυγατρικής -46.736 3.739 - -995.604-1.038.601 Ανακατανομή 483.421 46.688-489.080 - - -41.029 - Πώληση θυγατρικής 1.042.789 - -4.189 - - - 1.038.600 Υπόλοιπο 31/12/2007-209.825.606 5.791.275 1.848.670 16.636.155 6.370.788 470.999-178.707.719 Υπόλοιπο 1/1/2008-209.825.606 5.791.275 1.848.670 16.636.155 6.370.788 470.999-178.707.719 Συναλλαγματικές διαφορές 353.610 7.177 - -643.963 - -588.471-871.647 (Χρέωση) / πίστωση αποτελεσμάτων χρήσεως 10.835.246 1.275.460-848.228 4.785.688 18.338.495 1.214.073 35.600.734 Φόρος που (χρεώθηκε )/ πιστώθηκε στα ίδια κεφάλαια - - - - 42.338 13.225.484 13.267.822 Εξαγορά θυγατρικής -987.050 - - - - -987.050 Ανακατανομή 1.893.688 - - - - - -1.893.688 - Υπόλοιπο 31/12/2008-197.730.112 7.073.912 1.000.442 20.777.880 24.751.621 12.428.397-131.697.860 ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Υπεραξίες παγίων / Διαφορά αποσβέσεων Διαφορά Προβλέψεων Μη αναγνωρίσιμα άυλα στοιχεία Αλλαγή φορολογικού συντελεστή Λοιπά Σύνολο Ποσά σε ευρώ Υπόλοιπο 1/1/2007-18.817.073-10.016 4.435 - -360.355-19.183.009 Χρέωση / (πίστωση) αποτελεσμάτων χρήσεως 237.414-277 -4.435 - - 232.702 Φόρος που (χρεώθηκε )/ πιστώθηκε στα ίδια κεφάλαια - - - - -40.803-40.803 Υπόλοιπο 31/12/2007-18.579.659-10.293 - - -401.158-18.991.110 Υπόλοιπο 1/1/2008-18.579.659-10.293 - - -401.158-18.991.110 Χρέωση / (πίστωση) αποτελεσμάτων χρήσεως -39.673 - - 1.490.370-1.450.697 (Χρέωση) / πίστωση Ιδίων Κεφαλαίων - - - - 490.333 490.333 Υπόλοιπο 31/12/2008-18.619.332-10.293-1.490.370 89.175-17.050.080 Το ποσό του αναβαλλόμενου φόρου για φορολογικές ζημιές Ευρώ 4.785 χιλ. αφορά κυρίως τις θυγατρικές εταιρείες ΕΛΒΑΛ (ποσό Ευρώ 3.409 χιλ.), ΧΑΛΚΟΡ (ποσό Ευρώ 5.251 χιλ.) και ΣΙΔΕΝΟΡ (ποσό Ευρώ -4.321 χιλ.) 52 από 75
Ο συντελεστής με τον οποίο υπολογίζεται ο αναβαλλόμενος φόρος είναι ίσος με αυτόν που εκτιμάται ότι θα ισχύει κατά τη στιγμή που θα αναστραφούν οι προσωρινές φορολογικές διαφορές. Ο ισχύον φορολογικός συντελεστής φορολογίας εισοδήματος για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα είναι 25%, που θα μειωθεί σταδιακά από το 2010 έως το 2014 σε 20%. Για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, Βουλγαρία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και Αλβανία ο ισχύον φορολογικός συντελεστής είναι 10% (την προηγούμενη χρήση ήταν 10%). Τέλος για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη Ρουμανία ο φορολογικός συντελεστής είναι 16%. 14 Αποθέματα ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Εμπορεύματα 72.918.278 83.511.605 Έτοιμα προϊόντα 247.943.431 298.106.650 Ημιτελή προϊόντα 152.387.723 154.819.536 Υποπροιόντα & υπολείματα 21.026.991 23.298.991 Παραγωγή σε εξέλιξη 30.028.299 49.997.917 Α' & Β' ύλες-αναλώσιμα υλικά-ανταλλακτικά & είδη συσκευασίας 325.026.788 359.236.448 Προκαταβολές για αγορά αποθεμάτων 11.031.124 10.161.850 Σύνολο 860.362.634 979.132.997 Μείον: Προβλέψεις για άχρηστα, καθυστερημένα και κατεστραμμένα αποθέματα: Εμπορεύματα -703.082-166.751 Έτοιμα προϊόντα -2.975.069-2.255.950 Α' & Β' ύλες-αναλώσιμα υλικά-ανταλλακτικά & είδη συσκευασίας -355.796-667.453-4.033.947-3.090.154 Συνολική καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία 856.328.687 976.042.843 Η μητρική Εταιρεία δεν έχει αποθέματα και δεν υφίστανται εμπράγματα βάρη επί των αποθεμάτων των θυγατρικών εταιρειών. Κατ εφαρμογή των διατάξεων του ΔΛΠ 2 σύμφωνα με το οποίο τα αποθέματα αποτιμούνται στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους κτήσεως και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας πραγματοποιήθηκε υποτίμηση ύψους 157.287 χιλ. για τον Όμιλο. Το παραπάνω ποσό επιβάρυνε τα αποτελέσματα της περιόδου και συγκεκριμένα τη γραμμή «Κόστος Πωληθέντων». 53 από 75
15 Εμπορικές και λοιπές απαιτήσεις ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Πελάτες 483.662.896 509.810.445 11.335 229.754 Μείον: Ζημιές Απομείωσης -14.986.089-10.564.165 - - Καθαρές απαιτήσεις πελατών 468.676.807 499.246.280 11.335 229.754 Προκαταβολές 1.673.989 1.899.521 45.974 51.374 Γραμμάτια-επιταγές εισπρακτ.& σφραγ/νες 123.444.579 137.646.311-73.990 Απαιτήσεις από συνδεδεμένα μέρη ( Σημ.36) 16.223.782 24.471.702 736.186 94.452 Τρέχουσες Φορολογικές Απαιτήσεις 47.237.466 49.629.789 - - Λοιποί χρεώστες 65.104.071 60.880.672 4.509.867 3.042.156 Απαιτήσεις από μερίσματα συνδεδεμένων επιχειρήσεων - 79.952 - - Προκαταβολή φόρου εισοδήματος 21.563.952 12.617.637 1.514.185 642.036 Μείον: Προβλέψεις απομείωσης -3.867.593-3.638.579 - - Σύνολο 740.057.053 782.833.285 6.817.547 4.133.762 Δεν υπάρχει συγκέντρωση του πιστωτικού κινδύνου σε σχέση με τις απαιτήσεις από πελάτες, καθώς ο Όμιλος έχει μεγάλο αριθμό πελατών. 54 από 75
16 Παράγωγα ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων (interest rate swaps) 192.187 1.625.699 Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης συναλλάγματος (fx future contracts) 286.989 387.715 Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (future contracts) 129.909 496.940 Σύνολο 609.085 2.510.354 Κυκλοφορούν ενεργητικό Συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων (interest rate swaps) 305.596 294.702 Συμβάσεις ανταλλαγής συναλλάγματος (foreign exchange swaps) 519.120 893.949 Προθεσμιακές συμβάσεις συναλλαγματος (forwards) για αντιστάθμιση ταμειακών ροών 3.271.604 1.549.428 Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης συναλλάγματος(fx future contracts) 4.029.500 1.383.440 Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (future contracts) 18.331.810 2.929.976 Σύνολο 26.457.630 7.051.495 Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων (interest rate swaps) 379.178 264.002 Συμβάσεις ανταλλαγής συναλλάγματος (foreign exchange swaps) 861.508 2.936.024 Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης συναλλάγματος( future contracts) 2.533 - Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (future contracts) 2.338.255 429.426 Σύνολο 3.581.474 3.629.452 Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Συμβάσεις ανταλλαγής επιτοκίων (interest rate swaps) 1.988 8.080 Συμβάσεις ανταλλαγής συναλλάγματος (foreign exchange swaps) 12.094.250 2.476.084 Προθεσμιακές συμβάσεις συναλλαγματος (forwards) για αντιστάθμιση ταμειακών ροών 10.169.059 1.298.685 Προθεσμιακές συμβάσεις ανταλλαγής συναλλάγματος(forward foreing exchange)- διαθέσιμα για εμπορική εκμετάλευση 633.758 - Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης συναλλάγματος (fx future contracts) 1.874.502 4.640.542 Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (future contracts) 55.544.442 12.043.715 Σύνολο 80.317.999 20.467.106 Ποσά που καταχωρήθηκαν στα αποτελεσμάτα ως έσοδο ή (έξοδο) 48.197.319 17.459.523 Ονομαστική αξία 604.380.707 668.727.042 Η λογιστική αρχή του Ομίλου για θέματα αντιστάθμισης κινδύνου περιγράφεται στη σημείωση 3.12. Τα παραπάνω χρηματοοικονομικά παράγωγα καλύπτουν κίνδυνο από: - Συναλλαγματικές διαφορές αγορών - Μεταβολή επιτοκίων δανεισμού - Μεταβολή στις τιμές μετάλλου - Μεταβολή στις τιμές λοιπών νομισμάτων Η διάρκεια των παραπάνω παραγώγων, καθώς και η ονομαστική αξία τους, είναι αντίστοιχη με αυτή των υποκείμενων απαιτήσεων / υποχρεώσεων. 55 από 75
17 Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Διαθέσιμα στο ταμείο και σε τράπεζες 4.672.837 4.308.305 1.414 4.448 Βραχυπρόθεσμες τραπεζικές καταθέσεις 234.006.074 321.297.382 111.988.550 159.248.092 Σύνολο 238.678.910 325.605.687 111.989.964 159.252.540 Τα ανωτέρω ταμειακά διαθέσιμα αποτελούν τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα για σκοπούς της κατάστασης ταμειακών ροών. 18 Μετοχικό κεφάλαιο Το μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρείας ανέρχεται σε Ευρώ 59.842.227,30 διαιρούμενο σε 199.474.091 κοινές ανώνυμες μετοχές ονομαστικής αξίας Ευρώ 0,30 η κάθε μία. Το μετοχικό κεφάλαιο είναι ολοσχερώς καταβλημένο. 19 Αποθεματικά Ενοποιημένα στοιχεία Ποσά σε ευρώ Τακτικό αποθεματικο Ειδικά αποθεματικά Αφορολόγητα αποθεματικά Λοιπά αποθεματικά Σύνολο Αποθεματικά εύλογης αξίας Συναλλαγματικές διαφορές ενοποίησης ξένων θυγατρικών Σύνολο Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2007 39.869.843 5.110.539 177.735.538 3.746.519 226.462.439 11.801.350 2.076.289 240.340.078 Συναλλαγματικές διαφορές - - - - - - -3.681.132-3.681.132 Αποτίμηση διαθέσιμων προς πώληση και παραγώγων - - - - - -14.271.667 - -14.271.667 Επίπτωση αλλαγής ποσοστού συμμετοχών -283.884-480.229 969.334 693.085 898.306-947.295-320.365-369.354 Μεταφορά αποθεματικών 5.272.181 3.090.358 55.032.266-299.424 63.095.381 - - 63.095.381 Υπόλοιπο στις 31 Δεκεμβρίου 2007 44.858.140 7.720.668 233.737.138 4.140.180 290.456.126-3.417.612-1.925.208 285.113.306 Ποσά σε ευρώ Τακτικό αποθεματικο Ειδικά αποθεματικά Αφορολόγητα αποθεματικά Λοιπά αποθεματικά Σύνολο Αποθεματικά εύλογης αξίας Συναλλαγματικές διαφορές ενοποίησης ξένων θυγατρικών Σύνολο Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2008 44.858.140 7.720.668 233.737.138 4.140.180 290.456.126-3.417.612-1.925.208 285.113.306 Συναλλαγματικές διαφορές - - - - - 949.508-7.796.979-6.847.471 Αποτίμηση διαθέσιμων προς πώληση και παραγώγων - - - - - -24.683.254 - -24.683.254 Επίπτωση αλλαγής ποσοστού συμμετοχών 2.205.992 359.222 11.463.606 155.228 14.184.048-235.366-88.663 13.860.019 Μεταφορά αποθεματικών 3.702.398 1.566.872 49.530.389-1.381.521 53.418.138 - - 53.418.138 Υπόλοιπο στις 50.766.530 9.646.762 294.731.133 2.913.887 358.058.312-27.386.724-9.810.850 320.860.738 Εταιρικά στοιχεία Τακτικό αποθεματικο Αφορολόγητα αποθεματικά Έκτακτα αποθεματικά Σύνολο Αποθεματικά εύλογης αξίας Σύνολο Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2007 18.114.708 8.322.577 1.777.520 28.214.805 1.446.563 29.661.368 Διανομή 1.384.705 - - 1.384.705-1.384.705 Λοιπά - 21.881.468 - - 122.248 122.248 Υπόλοιπο στις 31 Δεκεμβρίου 2007 19.499.413 30.204.045 1.777.520 51.480.978 1.568.811 53.049.789 Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2008 19.499.413 30.204.045 1.777.520 51.480.978 1.568.811 53.049.789 Διανομή 447.996 - - 447.996 0 447.996 Λοιπά - 43.539.573-43.539.573-2.763.570 40.776.003 Υπόλοιπο στις 19.947.409 73.743.618 1.777.520 95.468.547-1.194.759 94.273.788 56 από 75
(α) Τακτικό αποθεματικό Από τις διατάξεις των άρθρων 44 και 45 του κωδ. Ν. 2190/1920 ρυθμίζεται ο σχηματισμός και η χρησιμοποίηση του τακτικού αποθεματικού ως εξής: Το 5% τουλάχιστον των πραγματικών (λογιστικών) καθαρών κερδών κάθε χρήσεως κρατείται, υποχρεωτικά, για σχηματισμό τακτικού αποθεματικού, μέχρις ότου το συσσωρευμένο ποσό του τακτικού αποθεματικού γίνει τουλάχιστον ίσο με το 1/3 του ονομαστικού μετοχικού κεφαλαίου. Το τακτικό αποθεματικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάλυψη ζημιών μετά από απόφαση της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των μετόχων, και ως εκ τούτου δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για οποιοδήποτε άλλο λόγο. (β) Ειδικά και έκτακτα αποθεματικά Το αποθεματικό αυτής της κατηγορίας, έχει δημιουργηθεί με απόφαση της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης σε παλαιότερες χρήσεις, δεν έχει ειδικό προορισμό και δύναται να χρησιμοποιηθεί για οποιοδήποτε σκοπό με απόφαση της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης. (γ) Αφορολόγητα αποθεματικά Αφορολόγητα αποθεματικά ειδικών διατάξεων νόμων Παρακολουθούνται τα αποθεματικά που σχηματίζονται από καθαρά κέρδη, τα οποία με βάση ειδικές διατάξεις αναπτυξιακών νόμων, που ισχύουν κάθε φορά, δε φορολογούνται, γιατί χρησιμοποιήθηκαν για την απόκτηση νέου πάγιου παραγωγικού εξοπλισμού. Δηλαδή, σχηματίζονται από καθαρά κέρδη για τα οποία δεν υπολογίζεται και δεν καταβάλλεται φόρος. Αποθεματικά από απαλλασσόμενα της φορολογίας έσοδα και από έσοδα φορολογηθέντα κατά ειδικό τρόπο Περιλαμβάνεται το μέρος των αδιανέμητων καθαρών κερδών κάθε χρήσης που προέρχεται από απαλλασσόμενα της φορολογίας έσοδα και από έσοδα φορολογηθέντα κατά ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης. Τα ανωτέρω αποθεματικά μπορούν να κεφαλαιοποιηθούν και να διανεμηθούν (αφού ληφθούν υπόψη οι περιορισμοί που μπορεί να ισχύουν κάθε φορά) με απόφαση της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης των μετόχων. Τα αφορολόγητα αποθεματικά σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία, εξαιρούνται του φόρου εισοδήματος, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα διανεμηθούν στους μετόχους. Ο Όμιλος δεν προτίθεται να διανείμει τα συγκεκριμένα αποθεματικά και επομένως δεν έχει προβεί σε υπολογισμό φόρου εισοδήματος που θα προέκυπτε σε περίπτωση διανομής. 57 από 75
20 Δανεισμός ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Μακροπρόθεσμος δανεισμός Τραπεζικός δανεισμός 125.001.108 158.737.805 Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης (Σημ. 21) 403.094 45.744 Ομολογιακά Δάνεια 556.154.967 685.083.336 Σύνολο μακροπρόθεσμων δανείων 681.559.169 843.866.885 Βραχυπρόθεσμα δάνεια Τραπεζικοί Ανοικτοί Λογαριασμοί 4.765.833 6.746.117 Τραπεζικός δανεισμός 666.900.264 546.368.340 Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης (Σημ. 21) 106.363 55.548 Σύνολο βραχυπρόθεσμων δανείων 671.772.460 553.170.005 Σύνολο δανείων 1.353.331.629 1.397.036.890 Οι ημερομηνίες λήξης των μακροπρόθεσμων δανείων είναι οι εξής: Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Μεταξύ 1 και 2 ετών 278.883.896 393.879.987 Μεταξύ 2 και 5 ετών 397.179.223 443.182.424 Πάνω από 5 έτη 5.092.956 6.758.730 681.156.075 843.821.141 Τα πραγματικά σταθμισμένα μέσα επιτόκια την ημερομηνία του ισολογισμού είναι τα παρακάτω: ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 31/12/2008 31/12/2007 Τραπεζικός δανεισμός (μακροπρόθεσμος) 5,45% 5,53% Τραπεζικός δανεισμός (βραχυπρόθεσμος) 5,56% 5,92% Ομολογιακά δάνεια 4,94% 4,79% Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης 5,04% 4,16% Οι εύλογες αξίες των δανείων είναι περίπου ίσες με τις λογιστικές αξίες τους. Κατά την χρήση 2008 η θυγατρική εταιρεία ΧΑΛΚΟΡ ΑΕ προχώρησε στην σύναψη Ομολογιακών δανείων από ομάδα τραπεζών ύψους Ευρώ 55.000.000 κυρίως για την εξυπηρέτηση αναγκών κεφαλαίου κίνησης. Κατά την ίδια περίοδο η θυγατρική αποπλήρωσε δάνεια συνολικού ύψους Ευρώ 60.063.826 (μακροπρόθεσμου και βραχυπρόθεσμου ορίζοντα). Η θυγατρική εταιρεία ΕΛΒΑΛ ΑΕ κατά το 2008, σύναψε μακροπρόθεσμο δάνειο (για την κάλυψη του χρηματοδοτικού σχήματος επιχορηγούμενης επένδυσης) αξίας 6,0 εκ. με κυμαινόμενο επιτόκιο, βασισμένο στο Euribor. Στις 27 Ιουνίου 2008, η θυγατρική, βάση σχετικής απόφασης της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης της 13 Ιουνίου 2007, σύναψε ομολογιακό δάνειο ύψους 30,0 εκατ. με κυμαινόμενο επιτόκιο, βασισμένο στο εξάμηνο Euribor. Τα νέα δάνεια θα αποπληρωθούν εντός πέντε ετών. Την 27/06/2007 με την επαναληπτική γενική συνέλευση της τακτικής γενικής συνέλευσης της 12/06/2007 της θυγατρικής ΣΙΔΕΝΟΡ αποφασίστηκε η επιπλέον έκδοση ομολογιακού δανείου μέγιστου ύψους 100 εκ. τα οποία θα καλυφθούν στο σύνολό τους από τράπεζες και θα χρησιμοποιηθούν, εν μέρει για την αντικατάσταση υφιστάμενου βραχυπρόθεσμου δανεισμού με μακροπρόθεσμο και εν μέρει για την 58 από 75
χρηματοδότηση επενδυτικών προγραμμάτων της εταιρείας καθώς και για την συμμετοχή σε αυξήσεις των μετοχικών κεφαλαίων θυγατρικών Εταιριών. Μέχρι και την ημερομηνία έκδοσης των τρεχουσών οικονομικών καταστάσεων έχουν ληφθεί 45 εκατ. Με την αντίστοιχη επαναληπτική τακτική γενική συνέλευση της 26/06/2008 είχε αποφασιστεί η επιπλέον έκδοση 60 εκ. Η Εταιρεία δεν έχει δανεισμό. 21 Υποχρεώσεις από χρηματοδοτικές μισθώσεις ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης - ελάχιστα μισθώματα Μέχρι 1 έτος 132.434 57.382 Από 1 έως 5 έτη 447.766 39.057 Πάνω από 5 έτη 8.588 12.068 Σύνολο 588.788 108.507 Μείον: Mελλοντικές χρηματοοικονομικές χρεώσεις χρηματοδοτικών μισθώσεων -79.331-7.215 Τρέχουσα αξία υποχρεώσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης 509.457 101.292 Ητρέχουσα αξία υποχρεώσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης αναλύεται ως εξής: Μέχρι 1 έτος 106.363 55.548 Από 1 έως 5 έτη 395.208 34.893 Πάνω από 5 έτη 7.886 10.851 Τρέχουσα αξία υποχρεώσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης 509.457 101.292 Η Εταιρεία δεν έχει χρηματοδοτικές μισθώσεις. 59 από 75
22 Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31.12.2008 31.12.2007 31.12.2008 31.12.2007 Υποχρεώσεις ισολογισμού για: Συνταξιοδοτικές παροχές 21.008.178 20.991.551 41.168 41.168 Χρεώσεις στα αποτελέσματα Συνταξιοδοτικές παροχές 5.154.635 4.434.299-7.292 Συνταξιοδοτικές παροχές Παρούσα αξία μη χρηματοδοτούμενων υποχρεώσεων 23.400.007 24.513.128 41.168 41.168 Μη καταχωρηθέντα αναλογιστικά (κέρδη) / ζημιές -1.814.360-2.988.586 - - Μη καταχωρηθέν κόστος προϋπηρεσίας -577.469-532.991 - - Υποχρέωση στον Ισολογισμό 21.008.178 20.991.551 41.168 41.168 Μεταβολές στη καθαρή υποχρέωση αναγνωρισμένη στον Ισολογισμό Καθαρή υποχρέωση κατά την έναρξη του έτους 20.991.550 20.542.508 41.168 40.063 Εισφορές εργοδότη -941.380-951.085 - - Παροχές που πληρώθηκαν -4.196.627-3.034.174 - -6.187 Σύνολο δαπάνης που αναγνωρίστηκε στο λογαριασμό αποτελεσμάτων 5.154.635 4.434.299-7.292 Καθαρή υποχρέωση στο τέλος του έτους 21.008.178 20.991.548 41.168 41.168 Επιπλέον έξοδα ή (έσοδα) - - - - Αναλογιστική ζημία ή (κέρδος) - - - - Παροούσα αξία υποχρέωσης στο τέλος της περιόδου 21.008.178 20.991.548 41.168 41.168 Ανάλυση δαπανών που αναγνωρίστηκαν στο λογαριασμό αποτελεσμάτων Κόστος τρέχουσας αποσχόλησης 1.926.249 1.961.623 - - Τόκος στην υποχρέωση 1.052.928 914.749 - - Κόστος επιπλέον παροχών 1.301.941 813.491 - - Κόστος τακτοποίησης από μεταφορές εργαζομένων 474.370 62.792 - - Κέρδος περικοπών από μεταφορές εργαζομένων 13.133 247.513 - - Έξοδα & απόσβεση αναλογιστικής ζημίας 245.910 211.507 7.292 Κόστος προϋπηρεσίας κατά την περίοδο 140.104 222.624 - - Σύνολο δαπάνης που αναγνωρίστηκε στο λογαριασμό αποτελεσμάτων 5.154.635 4.434.299-7.292 Οι κύριες αναλογιστικές παραδοχές που χρησιμοποιήθηκαν για λογιστικούς σκοπούς είναι οι εξής: 31.12.2008 31.12.2007 Προεξοφλητικό επιτόκιο 5,31% 4,5-5% Μελλοντικές αυξήσεις μισθών 4,45% 3,5-6% 60 από 75
23 Επιχορηγήσεις Ενοποιημένα στοιχεία Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Υπόλοιπο αρχής χρήσεως 27.212.246 28.824.858 Είσπραξη Επιχορηγήσεων 125.673 1.446.650 Μεταφορά επιχορήγησης σε απαιτήσεις/ υποχρεώσεις - -505.112 Αποσβέσεις επιχορηγήσεων (Σημ.31) -2.550.126-2.760.953 Εγκριση επιχορήγησης 72.645 215.980 Μεταφορά στα αποτελέσματα - -9.178 Υπόλοιπο τέλους χρήσεως 24.860.438 27.212.245 Οι επιχορηγήσεις έχουν ληφθεί λόγω επένδυσης σε ενσώματα πάγια. Η Εταιρεία δεν έχει λάβει οποιεσδήποτε Επιχορηγήσεις. 24 Προμηθευτές και Λοιπές Υποχρεώσεις ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Προμηθευτές 215.685.468 176.286.316 829.427 8.607 Γραμμάτια πληρωτέα 67.886.861 29.344.078 - - Επιταγές πληρωτέες 858.452 675.520 - - Προκαταβολές πελατών 55.475.679 11.621.543 - - Αναλογία τρίτων στα μερίσματα πληρωτέα 115.261 - - - Ασφαλιστικοί οργανισμοί 9.257.799 9.243.405 19.274 15.797 Υποχρεώσεις από φόρους τέλη - 11.842.106 98.098 71.665 Ποσά οφειλόμενα σε συνδεδεμένα μέρη (Σημ.36) 2.655.437 1.891.736 2.601.595 234.048 Μερίσματα πληρωτέα - 115.273 - - Πιστωτές διάφοροι 16.824.291 21.845.316 1.321.341 3.134.685 Εσοδα επόμενων χρήσεων 1.148.442 34.284.833 220 30.187 Έξοδα χρήσεως δεδουλευμένα 27.704.594 34.253.180 90.437 145 Λοιποί μεταβατικοί λογαριασμοί Παθητικού 6.735.109 1.186.727-130 Λοιποί φόροι και τέλη 6.555.698 - - - Σύνολο 410.903.091 332.590.033 4.960.392 3.495.264 61 από 75
25 Προβλέψεις Ενοποιημένα στοιχεία ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Εκκρεμείς δικαστικές αποφάσεις Αποζημείωσεις σε πελάτες Λοιπές προβλέψεις Σύνολο Ποσά σε ευρώ 1 Ιανουαρίου 2007 5.788.639 4.763.568 4.821.423 15.373.630 Πρόσθετες προβλέψεις χρήσεως 469.189 1.661.405 875.300 3.005.894 Αναδιάρθρωση - - -569.280-569.280 Χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις χρήσεως -39.686-1.384.913-2.287.928-3.712.527 31 Δεκεμβρίου 2007 6.218.142 5.040.060 2.839.515 14.097.717 Εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις Αποζημείωσεις σε πελάτες Λοιπές προβλέψεις Σύνολο 1 Ιανουαρίου 2008 6.218.142 5.040.060 2.839.515 14.097.717 Πρόσθετες προβλέψεις χρήσεως 434.034 1.688.692 856.604 2.979.330 Αναδιάρθρωση - - -6.729.825-6.729.825 Χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις χρήσεως -117.112-4.019.305-676.881-4.813.298 6.535.064 2.709.447-3.710.587 5.533.924 ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις Λοιπές προβλέψεις Σύνολο Ποσά σε ευρώ 1 Ιανουαρίου 2007 796.576 3.297.316 4.093.892 Πρόσθετες προβλέψεις χρήσεως 142.000 496.007 638.007 Αναδιάρθρωση - -674.407-674.407 Χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις χρήσεως -443.575-2.139.957-2.583.532 31 Δεκεμβρίου 2007 495.001 978.959 1.473.960 1 Ιανουαρίου 2008 495.001 978.959 1.473.960 Πρόσθετες προβλέψεις χρήσεως - 1.735.954 1.735.954 Μεταφορά από μακροπρόθεσμες προβλέψεις 1.917.865-1.917.865 Αναδιάρθρωση - 6.566.139 6.566.139 Χρησιμοποιηθείσες προβλέψεις χρήσεως -170.000-1.123.714-1.293.714 2.242.866 8.157.338 10.400.204 - Η Εταιρεία δεν έχει σχηματίσει προβλέψεις. - Η θυγατρική ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου πραγματοποίησε επιπλέον προβλέψεις ύψους Ευρώ 278.459 ως συμπληρωματική πρόβλεψη των αναλογούντων τόκων για το πρόστιμο που της έχει επιβληθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού, καθώς και Ευρώ 250.000 για κινδύνους και έξοδα. - Η θυγατρική ΕΤΕΜ ΑΕ Ε κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου πραγματοποίησε προβλέψεις ύψους Ευρώ 947.466 που αφορά υποχρέωση. για αποζημίωση πελατών εξωτερικού λόγω πώλησης 62 από 75
ελαττωματικών προϊόντων, τις οποίες είναι υποχρεωμένη να καταβάλει σε μετρητά μέσα στην επόμενη χρήση. 26 Έξοδα ανά κατηγορία Ενοποιημένα στοιχεία 2007 Ποσά σε ευρώ Σημειώσεις Κόστος Πωληθέντων Έξοδα διάθεσης Έξοδα διοίκησης Σύνολο Παροχές σε Εργαζόμενους 27-169.369.708-30.713.817-46.990.053-247.073.578 Κόστος αποθεμάτων αναγνωρισμένο ως έξοδο -2.536.923.269-1.405.633-427.012-2.538.755.914 Αποσβέσεις -114.888.735-3.472.893-6.422.587-124.784.215 Φόροι-τέλη - - -11.571-11.571 Ασφάλιστρα -4.479.109-6.733.924-1.161.797-12.374.830 Ενοίκια -5.187.872-104.250-2.502.883-7.795.005 Μεταφορικά -28.832.977-69.066.585-1.550.183-99.449.745 Αμοιβές - Παροχές τρίτων -107.844.969-33.320.386-18.581.480-159.746.835 Προβλέψεις -3.060.214-2.309.188-243.363-5.612.765 Λοιπά Έξοδα -210.965.411-19.639.593-9.975.700-240.580.704 Σύνολο -3.181.552.264-166.766.269-87.866.629-3.436.185.162 2008 Ποσά σε ευρώ Σημειώσεις Κόστος Πωληθέντων Έξοδα διάθεσης Έξοδα διοίκησης Σύνολο Παροχές σε Εργαζόμενους 27-181.358.146-33.525.598-43.680.918-258.564.662 Κόστος αποθεμάτων αναγνωρισμένο ως έξοδο -2.771.312.517-1.686.343-385.017-2.773.383.877 Αποσβέσεις -121.345.776-3.960.947-6.645.532-131.952.255 Φόροι-τέλη - - -13.685-13.685 Ασφάλιστρα -5.458.228-5.687.354-936.520-12.082.102 Ενοίκια -6.373.959-3.359.051-2.650.595-12.383.605 Μεταφορικά -28.941.038-73.611.114-1.470.161-104.022.313 Αμοιβές - Παροχές τρίτων -119.056.717-34.298.999-21.029.211-174.384.927 Προβλέψεις -297.599-4.419.338-53.254-4.770.191 Λοιπά Έξοδα -211.914.367-20.259.819-8.243.393-240.417.579 Σύνολο -3.446.058.347-180.808.563-85.108.286-3.711.975.196 Εταιρικά στοιχεία 2007 Ποσά σε ευρώ Κόστος Πωληθέντων Έξοδα διοίκησης Σύνολο Παροχές σε Εργαζόμενους - -1.410.837-1.410.837 Αποσβέσεις - -433.901-433.901 Aσφάλιστρα - -19.784-19.784 Ενοίκια - -938-938 Μεταφορικά - -15.463-15.463 Αμοιβές παροχές τρίτων - -368.565-368.565 Απομειώσεις Παγίων -18.000-1.873.138-1.891.138 Σύνολο -18.000-4.122.626-4.140.626 63 από 75
2008 Ποσά σε ευρώ Κόστος Πωληθέντων Έξοδα διοίκησης Σύνολο Παροχές σε Εργαζόμενους - -1.347.147-1.347.147 Αποσβέσεις - -985.679-985.679 Aσφάλιστρα - -47.370-47.370 Ενοίκια - -487-487 Μεταφορικά - -13.938-13.938 Αμοιβές παροχές τρίτων - -405.876-405.876 Λοιπά Έξοδα -1.500-1.293.591-1.295.091 Σύνολο -1.500-4.094.088-4.095.588 27 Παροχές σε εργαζομένους ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 2008 2007 2008 2007 Αμοιβές & έξοδα προσωπικού 200.202.187 184.529.962 164.696 172.609 Έξοδα κοινωνικής ασφάλισης 47.045.436 46.177.673 16.532 18.435 Συνταξιοδοτικό κόστος προγραμμάτων καθορισμένων εισφορών 323.713 458.510 1.059 1.127 Συνταξιοδοτικό κόστος προγραμμάτων καθορισμένων παροχών (Σημ.22) 5.154.635 4.434.299-7.292 Λοιπές παροχές σε εργαζομένους 7.935.509 13.043.391 1.164.860 1.211.374 Σύνολο 260.661.480 248.643.835 1.347.147 1.410.837 Οι παροχές σε εργαζομένους αναλύονται ως εξής: Ποσά σε ευρώ 2008 2007 2008 2007 Κόστος πωληθέντων 181.358.146 169.369.708 - - Έξοδα διάθεσης 33.525.598 30.713.817 - - Έξοδα διοίκησης 43.680.917 46.990.053 1.347.147 1.410.837 Λοιπά έσοδα/(έξοδα) - καθαρά 2.096.819 1.570.257 - - 260.661.480 248.643.835 1.347.147 1.410.837 28 Χρηματοοικονομικό Κόστος Ποσά σε ευρώ 2008 2007 Έσοδα Πιστωτικοί τόκοι 14.684.509 16.863.872 Συναλλαγματικές διαφορές 5.670.726 2.910.364 Λοιπά 432.707 1.493.329 Σύνολο Εσόδων 20.787.942 21.267.565 Έξοδα Χρεωστικοί τόκοι & συναφή έξοδα -96.384.927-72.374.434 Υποσχετικές -2.447.652-2.574.338 Χρηματοδοτικές Μισθώσεις -858-92.856 Συναλλαγματικές διαφορές -7.614.107-3.296.423 Λοιπά -1.482.379-1.959.440 Σύνολο Εξόδων -107.929.923-80.297.491 Χρηματοοικονομικό κόστος (καθαρό) -87.141.981-59.029.926 Το χρηματοοικονομικό έσοδο της εταιρείας ύψους Ευρώ 5.291 χιλ. (2007: Ευρώ 5.822 χιλ.) αντιπροσωπεύει πιστωτικούς τόκους. 64 από 75
29 Φόρος εισοδήματος ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Φόρος χρήσης -28.640.902-39.948.491 Αναβαλλόμενος φόρος 35.600.733-8.059.501 Σύνολο 6.959.831-48.007.992 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 31/12/2008 31/12/2007 Λογιστικό κέρδος προ φόρων -34.582.033 209.949.507 Φόρος που αναλογεί -25% 8.645.509-25% -52.487.377 Επίπτωση μόνιμων διαφορών 89% -30.894.482-5% -11.083.199 Έσοδα για τα οποία σχηματίστικε αφορολόγητο αποθεματικό - 0% 844.985 Απαλασσόμενα της φορολογίας έσοδα -7% 2.381.996 1% 2.852.976 Επίπτωση φορολογικών ζημιών προηγουμένων χρήσεων 24% -8.318.340 2% 4.766.231 Επίπτωση στο φόρο χρήσης λόγω διαφορετικών συντελεστών εξωτερικου -11% 3.814.136 5% 9.915.152 Παρ/νος φόρος μερισμάτων εξωεερικού -33% 11.339.140 - Επίπτωση αλλαγής συντελεστή -65% 22.584.926 - Συμπληρωματικός φόρος 2% -678.670 0% -250.490 Διαφορές φορολογικού ελέγχου προηγουμένων χρήσεων 6% -1.914.384-2% -3.184.599 Πρόβλεψη φόρου για αφορολόγητα αποθεματικά Ν.3220/2004-0% 618.329 Σύνολο φόρου εισοδήματος 6.959.831-48.007.992 ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Φόρος χρήσης -2.576.636-1.869.099 Αναβαλλόμενος φόρος 1.450.697 232.702 Σύνολο -1.125.939-1.636.397 ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 31/12/2008 31/12/2007 Λογιστικό κέρδος προ φόρων 33.201.867 73.123.468 Φόρος που αναλογεί -25% -8.350.653-25% -18.280.867 Επίπτωση μόνιμων διαφορών -3% -1.022.958-1% -709.904 Έσοδα για τα οποία σχηματίστικε αφορολόγητο αποθεματικό - 15% 10.884.893 Απαλασσόμενα της φορολογίας έσοδα 21% 6.869.012 9% 6.354.614 Επίπτωση στο φόρο χρήσης λόγω διαφορετικών συντελεστών εξωτερικου - 0% 179.811 Επίπτωση αλλαγής συντελεστή 4% 1.489.456 - Συμπληρωματικός φόρος 0% -110.795 0% -64.944 Σύνολο φόρου εισοδήματος -1.125.938-1.636.397 Ο ισχύον φορολογικός συντελεστής φορολογίας εισοδήματος για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα είναι 25% (την προηγούμενη χρήση ήταν 25%). Για αυτές τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, Βουλγαρία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και Αλβανία ο ισχύον φορολογικός συντελεστής είναι 10% (την προηγούμενη χρήση ήταν 10%). Τέλος για την εταιρεία που δραστηριοποιείται στη Ρουμανία ο φορολογικός συντελεστής είναι 16% (την προηγούμενη χρήση ήταν 16%). Βάσει του ν. 3697/2008 ανακοινώθηκαν νομοθετικές ρυθμίσεις αναφορικά με τους φορολογικούς συντελεστές. Οι συντελεστές φορολόγησης των κερδών των επιχειρήσεων θα μειωθούν σταδιακά και θα διαμορφωθούν ως έξης: 65 από 75
Έτος Φορολογικός Συντελεστής 2008 2009 25% 2010 24% 2011 23% 2012 22% 2013 21% 2014 και αργότερα 20% Κατά τη χρήση 2008 διεξήχθη τακτικός φορολογικός έλεγχος στη θυγατρικη ΕΛΒΑΛ ΑΕ για τις χρήσεις 2006-2007 ο οποίος ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2009. Ο έλεγχος καταλόγισε στην Εταιρεία λογιστικές διαφορές συνολικού ύψους 1.059.481, από τις οποίες προέκυψε φόρος εισοδήματος 285.597, πλέον προσαύξηση φόρου 52.484, ήτοι συνολικό ποσό 338.081. Το ποσό αυτό λόγω εφάπαξ καταβολής του μειώθηκε κατά 5% και το τελικό ποσό που κατέβαλε η Εταιρεία ανήλθε σε 321.177. Η Εταιρεία έχει ήδη επιβαρύνει, με τη μορφή πρόβλεψης, τις οικονομικές καταστάσεις της 31/12/2007 με το ποσό των 348.800. Επίσης ολοκληρώθηκε ο τακτικός φορολογικός έλεγχος για τις θυγατρικές ΑΝΑΜΕΤ, ΣΙΔΕΝΟΡ και ΧΑΛΚΟΡ και τους καταλογίσθκαν αντίστοιχα διαφορές φορολογικού ελέγχου Ευρώ 676.829, Ευρώ 773.173 και Ευρώ 407.237. 66 από 75
30 Λοιπά Έσοδα / (Έξοδα) Ποσά σε ευρώ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Άλλα Έσοδα Επιδοτήσεις Χρήσεως 420.327 288.738 - - Έσοδα Παρεπόμενων Ασχολιών 2.047.625 1.158.135 3.990.619 2.177.833 Aποζημίωση ασφαλειών 519.580 589.225 - - Ενοίκια κτιρίων μηχανημάτων 1.145.437 1.317.409 - - Έσοδα από προβλέψεις προηγούμενων χρήσεων 237.388 2.224.683 - - Έσοδα τόκων (λειτουργικής δραστηριότητας) 117.829 13.099 - - Κέρδη εύλογης αξίας προθ.συμβάσεων συναλλάγματος 10.597.394 9.990.091 - - Αποσβέσεις ληφθέντων επιχορηγήσεων 2.503.780 2.760.954 - - Έσοδα από πώληση δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων - 948.500 - - Συναλλαγματικές διαφορές 16.775.140 10.853.256 - - Έσοδα από παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών 1.698.791 1.869.689 - - Λοιπά Έσοδα 6.559.114 9.506.039 401.281 550.917 Σύνολο άλλων εσόδων 42.622.405 41.519.818 4.391.900 2.728.750 Άλλα Έξοδα Έξοδα Λειτουργίας Παραγωγής μη Κοστολογηθέντα -2.729.633-1.593.983 - - Έξοδα Λειτουργίας Ανάπτυξης -203.958-192.334 - - Απομείωση παγίων στοιχείων -1.069.905-685.006 - - Συναλλαγματικές διαφορές -10.326.967-5.850.135 - - Προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους - -502.700 - - Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις -276.792-209.395 - - Ζημιά από καταστροφή παγίων - -99.217 - - Λοιπά Έξοδα -13.085.353-11.458.251 - - Σύνολο άλλων εξόδων -27.692.608-20.591.021 - - Κέρδη / (Ζημίες) από πώληση παγίων στοιχείων 225.302 688.528-39.689 Κέρδη από πώληση συμμετοχών - - - 43.841.930 Κέρδη από πώληση λοιπών χρηματοοικονομικών στοιχείων - 1.251 353.357-102.080 Ζημιές εύλογης αξίας προθεσμιακών συμβάσεων συναλλάγματος -17.397.209 - - - Παράγωγα (μεταφορά από τα Ίδια κεφάλαια) - -1.806.047 - - Άλλα λειτουργικά έσοδα - έξοδα (καθαρά) -2.242.110 19.812.529 4.745.257 46.508.289 31 Ανειλημμένες υποχρεώσεις 1. Συμβατικές δεσμεύσεις Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Ενσώματα πάγια στοιχεία 18.110.980 18.110.980 Άλλα 315.022 315.022 18.426.002 18.426.002 2. Υποχρεώσεις από Λειτουργικές Μισθώσεις ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 Έως 1 έτος 2.721.587 2.721.587 Από 1-5 έτη 5.955.028 5.955.028 Περισσότερα από 5 έτη 1.148.825 1.148.825 9.825.440 9.825.440 67 από 75
Η Εταιρεία δεν έχει σημαντικές δεσμεύσεις και υποχρεώσεις από Λειτουργικές Μισθώσεις κατά την ημερομηνία του Ισολογισμού. Δεν υπάρχουν συμβατικές υποχρεώσεις για μελλοντικές επισκευές και συντηρήσεις των επενδυτικών ακινήτων. 32 Ενδεχόμενες Υποχρεώσεις Ενοποιημένα στοιχεία Ποσά σε ευρώ Υποχρεώσεις 31/12/2008 31/12/2007 Εγγυήσεις για εξασφάλιση υποχρεώσεων προς προμηθευτές 55.288.277 57.684.318 Εγγυήσεις για εξασφάλιση καλής εκτέλεσης συμβάσεων με πελάτες 68.963.411 58.458.446 Παραχωρημένες υποθήκες και προσημειώσεις - οικόπεδα & κτίρια 4.146.901 4.310.346 Αντεγγυήσεις δανείου Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων 27.034.233 33.934.444 Λοιπές υποχρεώσεις 68.418.025 74.054.430 Σύνολο 223.850.847 228.441.984 Αγωγές υπαλλήλων 2.557.665 2.914.920 Λοιπές αγωγές 160.856 310.922 Συμβατικές υποχρεώσεις 4.998.645 2.960.347 Εγγυητικές Τραπεζών 1.667.962 4.919.545 Φορολογικές υποχρεώσεις 2.907.042 3.113.619 Σύνολο 12.292.170 14.219.353 - Δεν αναμένεται να προκύψουν ουσιώδεις επιβαρύνσεις από τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις που παρουσιάζονται στον ανωτέρω πίνακα. Η Εταιρεία δεν έχει οποιεσδήποτε ενδεχόμενες υποχρεώσεις σε σχέση με τράπεζες, λοιπές εγγυήσεις και άλλα θέματα που προκύπτουν στα πλαίσια της συνήθους δραστηριότητας. - Οι φορολογικές υποχρεώσεις της Εταιρείας και των θυγατρικών της για ορισμένες χρήσεις, όπως αυτές αναφέρονται στη Σημείωση 29, δεν έχουν εξεταστεί από τις φορολογικές αρχές, με συνέπεια να μην έχουν καταστεί οριστικές για τις χρήσεις αυτές. - Μεταξύ της θυγατρικής ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε. και του διεθνούς οργανισμού International Finance Corporation έχει υπογραφθεί σύμβαση σύμφωνα με την οποία η θυγατρική εταιρεία εγγυάται ότι δεν θα μεταβληθεί το ποσοστό συμμετοχής της στη θυγατρική STOMANA Industry S.A. με έδρα τη Βουλγαρία, ώστε εκείνη να λάβει μακροπρόθεσμο δάνειο. Κατά την διάρκεια της χρήσης σύμφωνα με τον Ν. 3697/2008 περαιώθηκε η χρήση 1999 της θυγατρικής εταιρείας ΕΤΗΛ ΑΕ για την οποία είχαν εκδοθεί φύλλα ελέγχου από το ΔΕΚ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Η συνολική επιβάρυνση για την εταιρεία ήταν 224.429 και καλύφθηκε από σχηματιζόμενες προβλέψεις που έγιναν τα προηγούμενα έτη. Παράλληλα, παραμένει σε δικαστική εκκρεμότητα η προσφυγή της εταιρείας κατά των φύλλων ελέγχου για την χρήση 2000 από την οποία προκύπτουν πρόσθετοι φόροι 68 από 75
ύψους 1.946.905 το οποίο αναλύεται σε 523.204 ως κύριος φόρος εισοδήματος και 1.423.701 σε προσαυξήσεις (έως την 31/12/2008). Η εταιρεία έχει καταθέσει αίτημα προς την επιτροπή του άρθρου 70 του Ν.2238/94 με σκοπό την εξαίρεση του κλάδου παροχής υπηρεσιών από τον εξωλογιστικό προσδιορισμό. Η άποψη της διοίκησης της εταιρείας είναι ότι το θέμα θα λυθεί με σημαντική μείωση της τελικής υποχρέωσης της εταιρείας. Η εταιρεία σχημάτισε σχετική πρόβλεψη με αντίστοιχη επιβάρυνση των αποτελεσμάτων της χρήσης ύψους 246.760 που αντιστοιχεί στον φόρο εισοδήματος που θα κληθεί να καταβάλλει σε περίπτωση που γίνει δεκτό το αίτημά της για τον διαχωρισμό των κλάδων. Κατά την 1 η Ιανουαρίου 2008 η θυγατρική της ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε Stomana Industry SA είχε δημιουργήσει πρόβλεψη ύψους 511 χιλ για προσφυγές υπαλλήλων λόγω απόλυσης και εργατικών ατυχημάτων. Κατά τη διάρκεια της περιόδου πραγματοποιήθηκε επιπλέον πρόβλεψη ύψους 163 χιλ. για τον ίδιο λόγο. Από την πρόβλεψη χρησιμοποιήθηκαν τα 118 χιλ. Το τρέχον υπόλοιπο της εν λόγω πρόβλεψης είναι 558 χιλ. Επιπλέον η θυγατρική της ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε «Σωληνουργεία Κορίνθου ΑΕ», κατά την 31.12.2008 είχε σχηματίσει προβλέψεις ύψους 5.179 χιλ. (εκ των οποίων 2.360 χιλ. αφορούν επίδικες ή υπό διαιτησία διαφορές συνολικού ύψους 4.633 χιλ). Σημειώνεται ότι προβλέψεις ύψους 1.917 που το 2007 συμπεριλαμβάνονταν στις προβλέψεις για κάλυψη ζημιών από συμβατικές υποχρεώσεις, έχει μεταφερθεί στις προβλέψεις έναντι επίδικων ή υπό διαιτησία διαφορών. Επίσης η εταιρεία έχει σχηματίσει λοιπές προβλέψεις ύψους 2.819 χιλ. που αφορούν ζημίες που ενδέχεται να προκύψουν ως απόρροια συμβατικών υποχρεώσεων της εταιρείας προς πελάτες της. Η πρόβλεψη υπολογίστηκε βάσει ιστορικών δεδομένων και στατιστικών από την επίλυση αντίστοιχων περιπτώσεων του παρελθόντος. - Σε έρευνα που διεξήγαγε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού σε Ευρωπαίους παραγωγούς σωλήνωνχαλκού, διαπίστωσε παράβαση σχετικά με την τήρηση των κανόνων ανταγωνισμού στην αγορά χάλκινωνσωλήνων για ύδρευση. Η Επιτροπή επέβαλε πρόστιμα σε επτά εταιρείες μεταξύ των οποίων καιστην ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε.. Το πρόστιμο για την ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε. ανέρχεται σε Ευρώ 9.16 εκατομμύρια για τα οποία η Εταιρεία έχει εκδώσει εγγυητική επιστολή αντίστοιχης αξίας. Επειδή η Εταιρεία εκτιμά ότι η επιβολή προστίμου είναι αναιτιολόγητη και άδικη και το ποσό που της καταλογίστηκε υπέρμετρα υψηλό, έχει προσφύγει κατά της απόφασης της Επιτροπής ενώπιον του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Η Διοίκηση της Εταιρείας, βασιζόμενη και σε γνωμοδότηση των Νομικών υπηρεσιών της σχετικά με το βάσιμο της προσφυγής, εκτιμά πως το τελικό ποσό του ανωτέρω αναφερόμενου προστίμου (εάν επιβεβαιωθεί δικαστικά η νομιμότητα της επιβολής του) δε θα υπερβεί τα Ευρώ 5 εκατομμύρια, ποσό το οποίο έχει επιβαρύνει τα αποτελέσματα της χρήσης 2004 ως πρόβλεψη. Την 31 Δεκεμβρίου 2007 η σωρευτική πρόβλεψη για τους αναλογούντες τόκους ανερχόταν σε Ευρώ 705.229 ενώ την τρέχουσα χρήση διενεργήθηκε συμπληρωματική πρόβλεψη ύψους Ευρώ 270 χιλ.. 33 Υφιστάμενα Εμπράγματα Βάρη - Έχουν συσταθεί υποθήκες συνολικού ύψους Ευρώ 4,1 εκατομμύρια στα ακίνητα της θυγατρικής της ΧΑΛΚΟΡ Α.Ε., SOFIA MED S.A. 69 από 75
- Επί της ακίνητης περιουσίας των θυγατρικών της ΣΙΔΕΝΟΡ Α.Ε., Σωληνουργεία Κορίνθου Α.Ε., υπάρχουν υποθήκες και προσημειώσεις υπέρ τραπεζών Ευρώ 73 εκατομμύρια για δάνεια τρέχοντος υπολοίπου Ευρώ 27 εκατομμύρια και STOMANA AD Ευρώ 55 εκατομμύρια, για δάνεια τρέχοντος υπολοίπου Ευρώ 36,7 εκατομμύρια. 34 Συνδεδεμένα Μέρη ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Πωλήσεις αγαθών / υπηρεσιών Θυγατρικές - - 1.966.272 2.187.127 Συγγενείς 160.982 556.795 Λοιπά συνδεδεμένα μέρη 23.729.469 31.427.993 - - 23.890.451 31.984.788 1.966.272 2.187.127 Πωλήσεις παγίων Θυγατρικές - - - 75.000 Λοιπά συσνδεδεμένα μέρη - - - - - - - 75.000 Αγορές αγαθών / υπηρεσιών Θυγατρικές - - 44.864 42.640 Συγγενείς 1.366.087 3.672.254 Λοιπά συνδεδεμένα μέρη 5.415.775 11.189.027 - - 6.781.862 14.861.281 44.864 42.640 Αγορές παγίων Θυγατρικές - - 115.285 136.942 Συγγενείς 283.304 177.344 Λοιπά συνδεδεμένα μέρη 394.296 139.574 - - 677.600 316.918 115.285 136.942 Παροχές προς τη Διοίκηση ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Αμοιβές - Ωφελήματα για μέλη ΔΣ και Στελέχη 12.297.112 15.839.635 1.164.860 1.211.374 Παροχές μετά την διακοπή εργασίας - 750.000 - - 12.297.112 16.589.635 1.164.860 1.211.374 Υπόλοιπα τέλους χρήσης που προέρχονται από πωλήσεις-αγορές αγαθών, υπηρεσιών, παγίων κλπ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ποσά σε ευρώ 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Απαιτήσεις από συνδεδεμένα μέρη: Θυγατρικές - - 736.186 94.452 Συγγενείς 47.930 554.111 Λοιπά συνδεδεμένα μέρη 16.175.852 24.129.417-0 16.223.782 24.683.528 736.186 94.452 Υποχρεώσεις προς συνδεδεμένα μέρη: Θυγατρικές - - 2.601.595 234.048 Συγγενείς 550.649 229.602 Λοιπά συνδεδεμένα μέρη 2.104.788 1.662.134-0 2.655.437 1.891.736 2.601.595 234.048 Οι υπηρεσίες από και προς συνδεδεμένα μέρη, καθώς και οι πωλήσεις και αγορές αγαθών, γίνονται 70 από 75
σύμφωνα με τους τιμοκαταλόγους που ισχύουν για μη συνδεδεμένα μέρη. 35 Κέρδη ανά Μετοχή Κέρδη που αναλογούν στους μετόχους της μητρικής Εταιρείας για τη χρήση ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Εκφρασμένα σε ευρώ ανά μετοχή 31/12/2008 31/12/2007 31/12/2008 31/12/2007 Κέρδη που αναλογούν στους μετόχους της μητρικής -11.306.664 83.957.868 32.075.928 71.487.071 Σταθμισμένος μέσος όρος του αριθμού μετοχών 198.679.701 198.679.701 199.474.091 199.474.091 Βασικά και σταθμισμένα -0,0569 0,4226 0,1608 0,3584 36 Μερίσματα ανά μετοχή Την 30 Μαρτίου 2009 το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας αποφάσισε να προτείνει στην Τακτική Γενική Συνέλευση που θα πραγματοποιηθεί την 19 Ιουνίου 2009, διανομή στους μετόχους ποσού μερίσματος 0,06 Ευρώ ανά μετοχή, ήτοι ποσού Ευρώ 11.968.445. 37 Αριθμός Προσωπικού Αριθμός απασχολούμενου προσωπικού στο τέλος της τρέχουσας χρήσης: Ομίλου 8.727, Εταιρείας 2 38 Γεγονότα μετά την ημερομηνία Ισολογισμού Τον Ιανουάριο τού 2009 ολοκληρώθηκε ο Τακτικός Φορολογικός Έλεγχος της εταιρείας για τις χρήσεις 2005-2007. O έλεγχος καταλόγισε στην εταιρεία Λογιστικές Διαφορές συνολικού ύψους 119.120 Ευρώ από τις οποίες η προκύψασα για καταβολή φορολογική επιβάρυνση ανήλθε στο ποσό των 47.625 Ευρώ και θα βαρύνει τα αποτελέσματα της χρήσης 2009. Στις 9 Ιανουαρίου 2009 η θυγατρική ΣΙΔΕΝΟΡ ΑΕ και η θυγατρική της ΠΡΑΚΣΥΣ ΑΕ αγόρασαν το 24% και 10% αντίστοιχα της Ιταλικής A.W.M. S.p.A. Η εν λόγω εταιρεία δραστηριοποιείται στο σχεδιασμό και στην ανάπτυξη προσαρμοσμένων μηχανολογικών εφαρμογών υψηλής τεχνολογίας στον τομέα της παραγωγής και επεξεργασίας χάλυβα. -Την 26 Φεβρουαρίου 2009 η θυγατρική της ΕΛΒΑΛ ΑΕ, ΕΤΕΜ Α.Ε. ανακοίνωσε οτι, το διοικητικό της συμβούλιο αποφάσισε την απόσχιση του κλάδου ETALBOND και την εισφορά του, αντί στην ΑΝΟΞΑΛ Α.Ε. όπως είχε ανακοινωθεί στις 31 Ιανουαρίου 2008, στην κατά 100% θυγατρική της ETALBOND Α.Ε. ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΠΑΝΕΛ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ με διακριτικό τίτλο ETALBOND A.E. Η εισφορά και απορρόφηση του κλάδου θα γίνει σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1-5 του Ν.2166/93 και ως ημερομηνία του ισολογισμού μετασχηματισμού ορίστηκε η 28 Φεβρουαρίου 2009. Ο κλάδος δραστηριοποιείται στην παραγωγή σύνθετων πάνελ και απευθύνεται κυρίως στον κατασκευαστικό τομέα και τον τομέα της επιγραφοποιείας. Οι πωλήσεις των προϊόντων ETALBOND για το 2008 αντιπροσώπευαν το 24 % περίπου 71 από 75
του κύκλου εργασιών της ΕΤΕΜ Α.Ε.. Τα ενοποιημένα αποτελέσματα της ΕΤΕΜ Α.Ε. δεν θα επηρεαστούν από την απόσχιση του κλάδου. Η απόσχιση του κλάδου γίνεται για λόγους εσωτερικής αναδιοργάνωσης και αποσκοπεί στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών. -Την 24 Μαρτίου 2009 και σε συνέχεια της υπογραφής του μνημονίου Συνεργασίας, που είχε ανακοινωθεί στις 29 Οκτωβρίου 2008, η θυγατρικη ΕΛΒΑΛ Α.Ε., η Furukawa-Sky Aluminum Corp. και η κατά 100% θυγατρική της ΕΛΒΑΛ στην Αγγλία Bridgnorth Aluminium Ltd έθεσαν σε ισχύ την προβλεπόμενη Συμφωνία Mετόχων. Βάσει της Συμφωνίας Μετόχων και μετά από την λήψη σχετικών εγκρίσεων από τις αρμόδιες Επιτροπές ανταγωνισμού, η Furukawa-Sky Aluminum Corp. απέκτησε το 25% του μετοχικού κεφαλαίου της Bridgnorth Aluminium Ltd. μέσω αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της τελευταίας. To υπόλοιπο του μετοχικού κεφαλαίου εξακολουθεί να ανήκει στην ΕΛΒΑΛ Α.Ε. Η συμμετοχή αυτή είναι η πρώτη της Furukawa-Sky Aluminum Corp. σε εταιρεία έλασης αλουμινίου εκτός Ιαπωνίας. Επιπλέον της συμφωνίας μετόχων ετέθη σε ισχύ και συμφωνία μεταφοράς τεχνολογίας με την οποία η Bridgnorth Aluminium Ltd θα λαμβάνει από την Furukawa-Sky Aluminum Corp. συνεχή τεχνολογική υποστήριξη για την εξέλιξη και εξασφάλιση ποιοτικής υπεροχής των προϊόντων της και την αποδοτικότητα της παραγωγικής της διαδικασίας. Στόχος των συμφωνιών είναι η περαιτέρω βελτίωση της ποιότητος των προϊόντων της ΕΛΒΑΛ ΑΕ και η ενίσχυση της θέσης της στην παγκόσμια αγορά, με έμφαση στα λιθογραφικά φύλλα αλουμινίου. 72 από 75
39 Ανακατατάξεις κονδυλίων - Στα ενοποιημένα στοιχεία οι ανακατατάξεις κονδυλίων της προηγούμενης χρήσης παρουσιάζονται στον κατωτέρω πίνακα: Ανακατάταξη κονδυλίων Ισολογισμού Δημοσιευμένα Τροποποιημένα Διαφορές Χρηματοοικονομικά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση 10.338.427 14.017.577 3.679.150 (α) Σύνολο ανακτανομών στοιχείων μη κυκλοφορούντος ενεργητικού 10.338.427 14.017.577 3.679.150 Χρηματοοικονομικά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση 3.679.150 - -3.679.150 (α) Σύνολο ανακτανομών στοιχείων κυκλοφορούντος ενεργητικού 3.679.150 - -3.679.150 Ανακατάταξη κονδυλίων αποτελεσμάτων : Δημοσιευμένα Τροποποιημένα Διαφορές Έξοδα διοίκησης -88.722.871-87.866.629-856.242 (β) Λοιπά έσοδα / (έξοδα) εκμετάλλευσης (καθαρά) 20.931.773 19.812.529 1.119.244 (β) Χρηματοοικονομικά έξοδα - καθαρά -59.292.928-59.029.926-263.002 (β) -127.084.026-127.084.026 - ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ (α) Ποσό 3.679.150 ανακατατάχθηκε από τα «Χρηματοοικονομικά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση» του κυκλοφορούντος ενεργητικού στα «Χρηματοοικονομικά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση» του μη κυκλοφορούντος ενεργητικού. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ (β). Ποσό Ευρώ 1.119.244 ανακατατάχθηκε από τα «Λοιπά έσοδα / (έξοδα) εκμετάλευσης (καθαρά)» στα «χρηματοοικονομικά έσοδα / (έξοδα) καθαρά». 73 από 75
Στοιχεία και Πληροφορίες χρήσης από 1 Ιανουαρίου έως 74 από 75