Εισαγωγική ομιλία του Προέδρου του ΣΘΕΒ κ. Αχιλλέα Νταβέλη στην εκδήλωση του ΣΘΕΒ με θέμα "Η εθνική εξωτερική πολιτική για την διπλωματία των εξαγωγών" Λάρισα, 3/3/2017 Κυρίες και Κύριοι, Είναι ιδιαίτερη χαρά για μένα σήμερα που βρίσκομαι εδώ ανάμεσα σε σημαντικούς συναδέλφους ομιλητές και ακροατές που προέρχονται από την καρδιά των θεσσαλικών εξαγωγικών και εξωστρεφών επιχειρήσεων με την τιμητική παρουσία του Αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών αρμόδιο για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις κ. Γιώργου Κατρούγκαλου για να συζητήσουμε ένα τόσο κρίσιμο θέμα όπως αυτό της εθνικής εξωτερικής πολιτικής για την διπλωματία των εξαγωγών, που αφορά κυρίως αγαθά αλλά και υπηρεσίες. Η κρίση που βιώνουμε είναι πρωτοφανής για την Ελλάδα. Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις έχουν ήδη υποβληθεί σε τεράστιες θυσίες. Δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μονάχα τις δυσμενείς διεθνείς συνθήκες αλλά και να 1
ανταποκριθούμε στις συνεχείς παθογένειες της ελληνικής οικονομίας. Η Πολιτεία αντιμετωπίζει τις εξαγωγές ως έναν από τους βασικούς μοχλούς προκειμένου να ξεφύγει η χώρα από το τέλμα της ύφεσης, να μπει σε τροχιά ανάκαμψης και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Η διευκόλυνση του εξωτερικού εμπορίου της χώρας είναι για εμάς ιδιαίτερα κρίσιμης σημασίας. Οι εξαγωγές είναι σήμερα ένας από τους λίγους θετικούς δείκτες της ελληνικής οικονομίας και συγκεκριμένα την περίοδο 2011-'15 οι εξαγωγές στην Θεσσαλία ήταν αυξημένες κατά 14%, χάρη στις υπεράνθρωπες προσπάθειες των Θεσσαλών Εξαγωγέων. Μετά από επεξεργασία των διαθέσιμων στοιχείων του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων που δημοσιεύθηκαν χθες η συνολική αξία των Εξαγωγών ανήλθε στα 18,59 δις. ευρώ πέρυσι, έναντι 18,36 δις. ευρώ το 2015 (εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών). Η ανάλυση του Κέντρου Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (ΚΕΕΜ) δείχνει ότι η συνολική αξία των εξαγωγών το 2016 διαμορφώθηκε στα 25,11 δις ευρώ από 25,48 δις το 2015, 2
υποχωρώντας κατά 1,5 %,λόγω της διακύμανσης των διεθνών τιμών των πετρελαιοειδών (που αντιστοιχούν στο 30% των συνολικών εξαγωγών της χώρας). Είναι προφανές ότι την στιγμή που η μεγαλύτερη αγορά για την Ελλάδα η ευρωοικονομία ανακάμπτει θα πρέπει για να συνεχίσουμε με ελπίδα την στρατηγική εξόδου από την κρίση, να αυξάνουμε σταθερά και σημαντικά σε ετήσια βάση το εξαγωγικό μας κεφάλαιο. Ειδικότερα στο χώρο της Θεσσαλίας, και παρά την αποβιομηχάνιση που παρατηρείται την τελευταία 20ετία, εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται μεγάλου μεγέθους επιχειρήσεις, αρκετές από τις οποίες έχουν φύσει ή δυνάμει εξαγωγικό προσανατολισμό. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η Θεσσαλία και ειδικότερα η Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας - τροφοδοτούν με προϊόντα και υπηρεσίες σε όρους ποιότητας και ποσότητας την παραγωγική μηχανή της Ελλάδας, χωρίς όμως να καρπώνονται την υπεραξία των εξαγωγών τους. Τα τρόφιμα κυριαρχούν στις εξαγωγές της Θεσσαλίας, καθώς καλύπτουν το 50% των συνολικών εξαγωγών. Ακολουθούν τα μέταλλα με μερίδιο 18%, η 3
κλωστοϋφαντουργία ένδυση με 14%, τα χημικά πλαστικά με 6%, τα μη μεταλλικά ορυκτά με 4% και οι λοιπές κατηγορίες με 9%. Συγκεκριμένα αν θέλουμε να αναφερθούμε στην Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας, αξίζει να τονιστεί, ότι είναι πρώτος στις εξαγωγές στην Θεσσαλία καταλαμβάνοντας το 50% του συνόλου και συγκεκριμένα ανέρχεται στις 558.949.989. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία επικαιροποιημένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2015 στον νομό Λάρισας ο κλάδος των τροφίμων είναι στην πρώτη θέση (ύψος εξαγωγών 286.830.311 ) έπειτα ακολουθεί ο κλάδος της Κλωστοϋφαντουργίας & Ένδυσης (ύψος εξαγωγών 121.884.614 ) και ο κλάδος των μετάλλων (ύψος εξαγωγών 118.174.150 ). Τα εμπόδια στην ελληνική επιχειρηματικότητα είναι πολλά και ευρύτερα σε όλους μας γνωστά. Πέρα από το αρνητικό κλίμα που υπάρχει στις διεθνείς αγορές γύρω από το brand «Ελλάδα», το κρισιμότερο θέμα είναι η έλλειψη ρευστότητας που εκφράζεται μέσω της στάσης πληρωμών του κράτους προς τις εξαγωγικές επιχειρήσεις αλλά και των περιορισμένων κεφαλαίων. Σήμερα η ρευστότητα ισούται με την επιβίωση για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Δεν 4
μιλάμε δηλαδή πλέον για μείωση της ανταγωνιστικότητας των Ελλήνων εξαγωγέων, αυτό είναι σαφές, μιλάμε για κίνδυνο διακοπής της λειτουργίας των επιχειρήσεων. Ήδη, οι Έλληνες εξαγωγείς έχουν επιβαρυνθεί τα μέγιστα από την επιβολή των capital controls, καθώς εδώ και παραπάνω από 1 χρόνο τα κεφάλαια κίνησης των ελληνικών επιχειρήσεων έχουν στερέψει. Ακόμα, λοιπόν, κι αν καταβληθούν κολοσσιαίες προσπάθειες από την πλευρά των εξαγωγέων για την ανατροπή του αρνητικού κλίματος και της δυσπιστίας των διεθνών αγορών, οι δυσχέρειες στην χρηματοδότηση είναι φυσικό να επιφέρουν δυσμενή αποτελέσματα. Η ανάκαμψη της Ελλάδας προϋποθέτει την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς χωρίς παρεμβατισμούς και γραφειοκρατία, την κατάργηση της κρατικοδίαιτης οικονομίας, το φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον και τη μείωση του διοικητικού κόστους για τις επιχειρήσεις. Οι περιορισμένοι πόροι που υπάρχουν σήμερα θα πρέπει πρωτίστως να κατευθύνονται σε παραγωγικές διαδικασίες. Δυστυχώς, όμως, είμαστε μάρτυρες περί του αντιθέτου. Η έλλειψη ρευστότητας και το υψηλό κόστος δανεισμού, το φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα με τις συνεχείς 5
αυξητικές τάσεις και αλλαγές τους, τα υπέρογκα πρόστιμα για τυπικές παραβάσεις, η καθυστέρηση στην επιστροφή του ΦΠΑ και μια σειρά άλλων αντικινήτρων συνθέτουν ένα δυσμενές επιχειρηματικό περιβάλλον που πλήττει κατεξοχήν την υγιή επιχειρηματικότητα και την απασχόληση. Στο πλαίσιο αυτό ο ΣΘΕΒ προτείνει στοχευμένες προτάσεις, όπως οι ακόλουθες: 1. Άμεση και ουσιαστική ενεργοποίηση όλων των Εμπορικών Ακολούθων των Πρεσβειών μας σε όλες τις Ευρωπαϊκές αλλά και σε τρίτες χώρες, με σκοπό την εξυπηρέτηση όλων των επιχειρήσεων με εξωστρεφή κατεύθυνση καθώς και τη διαχείριση των επενδυτικών σχεδίων ή των προτάσεων αυτών. 2. Επιπρόσθετη κρατική ενίσχυση για την οικονομική διπλωματία των εξαγωγών προς το Υπουργείο Εξωτερικών και τους τομείς δράσης του, με στόχο τη διενέργεια πολλαπλών και εμπεριστατωμένων επιχειρηματικών αποστολών με την υποχρεωτική παρουσία της Πολιτικής Ηγεσίας του Υπουργείου. 3. Συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στον σχεδιασμό, την υλοποίηση και τη διακυβέρνηση της εθνικής στρατηγικής εξωστρέφειας. Έτσι δίνεται 6
προτεραιότητα στη θέσπιση «Διϋπουργικής Επιτροπής για την Εξωστρέφεια». 4. Προώθηση διμερών εμπορικών συμφωνιών με επιχειρηματικά πρότυπα branding και επιχειρήσεις με ιδιαίτερη διάκριση και επιδόσεις στον χώρο των εξαγωγών και της εξωστρέφειας. 5. Αναθεώρηση του πλαισίου παροχής κινήτρων με τον σχεδιασμό νέων εργαλείων χρηματοδότησης χαμηλού κόστους από το εξωτερικό, απευθείας σε υγιείς εξαγωγικές επιχειρήσεις, μειώνοντας το country risk. 6. Δημιουργία ενιαίου tax portfolio σε κάθε εξαγωγική επιχείρηση για τον άμεσο συμψηφισμό κάθε είδους πιστωτικών/χρεωστικών φόρων, τελών, δασμών (συμπεριλαμβανομένου και του ΦΠΑ) καθώς και περαιτέρω απλουστεύσεις και διευκολύνσεις στις συνεπείς εξαγωγικές επιχειρήσεις (π.χ. ευνοϊκότερο χρονοδιάγραμμα πληρωμής/επιστροφής φόρων). 7. Ενσωμάτωση της καινοτομίας στην παραγωγική διαδικασία 8. Στήριξη από το εγχώριο Χρηματοπιστωτικό σύστημα των οργανωμένων εξαγωγέων με νέες πιστώσεις και χαμηλότερο κόστος δανεισμού. 7
9. Αναμόρφωση των διαδικασιών διασυνοριακού εμπορίου προς την κατεύθυνση των φθηνότερων, ταχύτερων και απλούστερων τελωνειακών υπηρεσιών. 10. Διευκολύνσεις στις συνεπείς εξαγωγικές επιχειρήσεις, όπως π.χ. η καθιέρωση ενός ευνοϊκότερου χρονοδιαγράμματος πληρωμής και επιστροφής φόρων. 11. Μείωση του κόστους ενέργειας με άμεσο εξορθολογισμό των τιμολογίων της ΔΕΗ και της ΔΕΠΑ. ενώ αναφορικά με την εξωστρέφεια των υπηρεσιών προτείνουμε: 12. Θέσπιση αφορολόγητων ζωνών για ειδικές και ευαίσθητες κατηγορίες ξένων τουριστών και ειδικότερα ασθενών, με σκοπό τη στρατηγική εγκαθίδρυση και εμπέδωση του ιατρικού τουρισμού ως αναγνωρισμένο παγκόσμιο κεφάλαιο και στην Ελλάδα. 13. Κατάργηση του Απαράδεκτου Νόμου 4276/2014 ο οποίος προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι κάθε σχετικό ζήτημα που αφορά τον ιατρικό τουρισμό θα 8
ρυθμίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εσωτερικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων, Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλειας και Πρόνοιας, Υγείας και Τουρισμού. Δηλαδή εκεί που θέλαμε απόφαση δύο Υπουργών με το Ν. 4179 του 2013, ο 4276 προϋποθέτει απόφαση από 6 Υπουργούς! Όπως αντιλαμβανόμαστε όλοι ουδέποτε εξεδόθη από το 2014 τέτοια υπουργική απόφαση με αποτέλεσμα η χώρα μας να στερείται τα τεράστια οφέλη ενός παγκόσμιου προϊόντος παρ ότι τόσο τουριστικά όσο και ιατρικά διαθέτει εξαιρετικές δομές. Πεποίθηση όλων των Επιχειρηματικών Φορέων καθώς και του Συνδέσμου Θεσσαλικών Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών είναι πως το βασικό στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί είναι να μετασχηματισθεί το ευρύτερο κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο προς ένα εξωστρεφές και ανταγωνιστικό μοντέλο. Οι παραδοσιακοί και «εύκολοι» κλάδοι που στήριζαν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας (όπως εμπόριο, κατασκευές, βασικές υπηρεσίες) φαίνεται ότι στο νέο περιβάλλον συρρικνώνονται. 9
Νέοι καινοτόμοι κλάδοι μπορούν να αναδειχθούν σε βασικούς μοχλούς ενός εξωστρεφούς, ανταγωνιστικού και επομένως, βιώσιμου αναπτυξιακού μοντέλου. Η Ελλάδα έχει ή μπορεί να αναπτύξει ξεκάθαρο συγκριτικό πλεονέκτημα σε νέους τομείς, όπως η καινοτομία, οι πράσινες επενδύσεις, η παραγωγή αγροτικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, οι μεταφορές και βεβαίως ο τουρισμός με όλες τις μορφές του. Ιδιαίτερα αυτή την περίοδο η αύξηση των εξαγωγών, προϊόντων και υπηρεσιών, αποτελεί μαζί με την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, την αναγκαία συνθήκη για την έξοδο της χώρας από την κρίση. Θα πρέπει να γίνουν, λοιπόν, σημαντικές ενέργειες για την ενίσχυση των υφιστάμενων επιχειρήσεων και για τον αναπροσδιορισμό του επιχειρηματικού τους μοντέλου µε εξαγωγικό προσανατολισμό των παραγωγικών και εμπορικών τους δραστηριοτήτων, με αποτελεσματικότερη αξιοποίηση νέων ιδεών και ανάπτυξης της επιχειρηματικότητάς τους, µε εστίαση σε διεθνώς εμπορεύσιμα - εξαγώγιμα αγαθά και υπηρεσίες, κατά προτεραιότητα σε στρατηγικούς τομείς της χώρας. 10
Κυρίες και Κύριοι, Η κρίση μας δίδαξε μετά από επτά έτη και με τον πλέον βάναυσο τρόπο ότι τα διλήμματα του τύπου «μεταρρυθμίσεις ή κοινωνική ευαισθησία» καθίστανται ψευδεπίγραφα διότι το ζητούμενο είναι ο συνδυασμός των δύο, δηλαδή «οι μεταρρυθμίσεις με κοινωνική ευαισθησία». Το μοναδικό πλαίσιο εξυγίανσης και ανάκαμψης της πολύπαθης Ελληνικής οικονομίας είναι εκείνο που θα επιτρέψει στον επιχειρηματία να υλοποιήσει το στρατηγικό του όραμα και στους ανθρώπους της παραγωγής και των εξαγωγών να δώσουν στις ελληνικές επιχειρήσεις εκείνο το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που χρειάζονται για τις Διεθνείς Αγορές. Η κρίση μας αφορά όλους. Την κρίση θα την ξεπεράσουμε επιτυχώς μόνο εάν ενωμένοι μέσα από δράσεις και συνέργειες αποκτήσουμε κοινή στρατηγική εξόδου και την ακολουθήσουμε με προσήλωση και συνέπεια. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. 11