DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ)

Σχετικά έγγραφα
Επιστημονικά πορίσματα και λεπτομερής αιτιολόγηση σχετικά με τους επιστημονικούς λόγους απόκλισης από τη σύσταση της PRAC

DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ)

Η CMDh συμφωνεί με την ενίσχυση των προειδοποιήσεων σχετικά με τη χρήση των φαρμάκων που περιέχουν βαλπροϊκό σε γυναίκες και κορίτσια

Παράρτημα III. Τροποποίησεις στις αντίστοιχες παραγράφους στις Πληροφορίες του Προϊόντος

Συστάσεις για τις γυναίκες με επιληψία στην αναπαραγωγική ηλικία

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΟΙ Ή ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ TOY ΦΑΡΜΑΚΟΥ, ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΟΙ Ή ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ

ΟΡΟΙ Η ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΠΡΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣH ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ-ΜΕΛΗ

Επικαιροποιημένα μέτρα για την πρόληψη εγκυμοσύνης κατά τη χρήση ρετινοειδών

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

Παράρτημα ΙΙΙ Τροποποιήσεις στις αντίστοιχες παραγράφους των πληροφοριών του προϊόντος

Εγκυμοσύνη και ιοντίζουσες ακτινοβολίες

Παράρτημα III Τροποποιήσεις στην περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος και στο φύλλο οδηγιών χρήσης

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους των πληροφοριών προϊόντος

Βήτα ιντερφερόνες: κίνδυνος. θρομβωτικής μικροαγγειοπάθειας. και νεφρωσικού συνδρόμου

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα

Φύλλο οδηγιών χρήσης: Πληροφορίες για τον χρήστη. CYTOTEC 200 mcg Δισκία Μισοπροστόλη

B. ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

Οδηγίες για την Φαρμακευτική θεραπεία της επιληψίας

Αναφορά Ανεπιθύμητων Ενεργειών Φαρμάκων από Επαγγελματίες Υγείας

Σημαντικά θέματα για την ασφάλεια κατά τη θεραπεία με GILENYA

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

Οδηγός αναφοράς. Σωστή χρήση των ρυθμιστών πίεσης EasySpray και Duplospray

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Φύλλο οδηγιών χρήσης: Πληροφορίες για το χρήστη Diacerein/Norma 50mg καψάκια σκληρά Διασερεΐνη

NeuroBloc Αλλαντική τοξίνη τύπου Β ενέσιμο διάλυμα U/ml

Έκθεση εγκύων σε ακτινοβολία. Σ. Οικονομίδης Τμήμα Εκπαίδευσης Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας

Παρακαλώ δώστε τις ημερομηνίες των τελευταίων σας τεσσάρων περιόδων, συμπεριλαμβανομένων των ημερομηνιών έναρξης και λήξης.

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών

AΣΘΜΑ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΣΘΜΑΤΟΣ & ΚΥΗΣΗΣ

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ

ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ Α.

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα

Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους

Παράρτημα ΙII. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και του φύλλου οδηγιών

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα

Για τα φάρμακα ισχύoυν οι γενικές διατυπώσεις Συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή κατά τη λήψη στο πρώτο τρίμηνο"

Παράρτημα ΙΙΙ Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και του φύλλου οδηγιών χρήσης

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

Εγκυμοσύνη και Ιοντίζουσες Ακτινοβολίες

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Πρότυπα περίθαλψης (ΠΠ) για ανθρώπους με ρευματοειδή αρθρίτιδα

ΑΣΦΑΛΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΥΦΑΡΜΑΚΙΑΣ. Παρασκευή Παπαϊωαννίδου Καθηγήτρια Φαρμακολογίας Τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ

ΑΜΝΙΟΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών

Ψυχοφαρμακολογία και Φαρμακοεπαγρύπνηση: Ο ρόλος του επαγγελματία υγείας

Μαριάνθη Γεωργίτση Επίκουρη Καθηγήτρια Ιατρικής Βιολογίας-Γενετικής

Καραλέξη Μαρία, Θωμόπουλος Θωμάς, Πετρίδου Ελένη Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, ΕΚΠΑ

Παράρτημα. Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την απόρριψη που παρουσιάστηκαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ ΓΙΑ ΠΙΘΑΝΗ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Εγκρίθηκαν κατά τη συνεδρίαση της PRAC στις Νοεμβρίου 2018

Πρότυπα περίθαλψης (ΠΠ) για ανθρώπους με οστεοαρθρίτιδα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

Επιστημονικά πορίσματα

Πώς να συμπληρώσετε το Έντυπο Αναφοράς Ανεπιθύμητης Ενέργειας μετά από εμβολιασμό κατά της γρίπης

Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΡΙΠΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟ Ο ΓΡΙΠΗΣ

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Παρουσίαση πτυχιακής εργασίας. Γιώτη Κωνσταντίνα Φρογάκη Ήρα-Αφροδίτη

Πριν επισκεφτείτε τον/την ιατρό σας, συμπληρώστε τα ελλιπή στοιχεία και τυπώστε μια περίληψη για να την πάρετε μαζί σας στο ραντεβού.

Επιστημονικά πορίσματα και αιτιολόγηση

ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS)

Παράρτημα ΙΙΙ. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος και τα Φύλλα Οδηγιών Χρήσης

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΝΟΗΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ «LLM-Care»

Ποιος ήταν ο σκοπός αυτής της μελέτης; Γιατί απαιτήθηκε η μελέτη; Ποια φάρμακα μελετήθηκαν; BI

ΕΛΤΙΟ ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΡΕΥΝΑ Ο ΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Δημήτριος Ι Ζαφειρίου Καθηγητής Παιδιατρικής Νευρολογίας- Αναπτυξιολογίας ΑΠΘ

Η ΔΦΑ επηρεάζει περιπου 1 στα 65 άτομα με αυξημένα ποσοστά να επηρεάζουν τα αγόρια (4-1).

6ο Διαβητολογικό. Συνέδριο. 20 έως 22 Νοεμβρίου Σακχαρώδης Διαβήτης Γνώση βασισμένη στην ένδειξη. Κάνουμε το σωστό; Πάτρα.

Στοιχεία Βιοηθικής της Ανθρώπινης Αναπαραγωγής. Γεώργιος Λ. Αντωνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ. Οδηγίες για τον ασθενή - παρακαλούμε διαβάστε προσεκτικά πριν πάρετε αυτό το φάρμακο!

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ - ΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

Κλινική γενετικών νοσημάτων και σπάνια νοσήματα

ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ

Φύλλο οδηγιών χρήσης: Πληροφορίες για τον χρήστη. Pivmecillinam hydrochloride

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και του φύλλου οδηγιών χρήσης

ΤΟ ΦΑΣΜΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΕΜΒΡΥΙΚΟΥ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ (FASD) ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Γνωστοποιήσεις:

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα

Γενική περίληψη της επιστημονικής αξιολόγησης της παραπομπής για αντιινωδολυτικά Φαρμακευτικά προϊόντα που περιέχουν τρανεξαμικό οξύ (βλ.

Εθνικό Αρχείο Ασθενών με Συγγενείς Ανωμαλίες στην Κύπρο. Congenital malformations in Cyprus

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ. Loceryl, λάκα ονύχων 5% w/v Αμορολφίνη

Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ-ΙΑΤΡΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ. VERAFLOX δισκία των 15 mg για σκύλους & γάτες ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ. Γραμμή Υποστήριξης

Δρ Φοίβη Ροντογιάννη Διευθύντρια ΕΣΥ

Περιγεννητικά χαρακτηριστικά και κίνδυνος ιδιοπαθούς επιληψίας


Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες

Β. ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Transcript:

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 1 DEPAKINE/DEPAKINE CHRONO/DEPAKINE CHRONOSPHERE (ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ) Σημαντικές Πληροφορίες για Επαγγελματίες Υγείας σχετικά με τους Κινδύνους του βαλπροϊκού σε θήλεις ασθενείς Το φάρμακο αυτό τελεί υπό συμπληρωματική παρακολούθηση. Αυτό θα επιτρέψει τον ταχύτερο προσδιορισμό νέων πληροφοριών ασφάλειας. Οποιεσδήποτε ανεπιθύμητες ενέργειες θα πρέπει να αναφέρονται στον Κάτοχο Άδειας Κυκλοφορίας, ή στoν Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, Τμήμα Ανεπιθύμητων Ενεργειών, με τους εξής τρόπους: Ηλεκτρονική υποβολή της Κίτρινης Κάρτας μέσω της ιστοσελίδας http://www.eof.gr Έντυπη μορφή αποστολή μέσω ταχυδρομείου, ατελώς, στο Τμήμα Ανεπιθύμητων Ενεργειών, Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων, Μεσογείων 284, ΤΚ 15562, Χολαργός Υποβολή μέσω ΦΑΞ στο 210 65 49 585. Ημερομηνία τελευταίας αναθεώρησης: Δεκέμβριος 2016

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 2 Οδηγός για Επαγγελματίες Υγείας Ο παρών Οδηγός παρέχεται στο πλαίσιο των μέτρων ελαχιστοποίησης του κινδύνου που αναπτύχθηκαν για το βαλπροϊκό, προκειμένου να ενημερωθούν οι συνταγογράφοι ιατροί για τους κινδύνους που σχετίζονται με τη χρήση του βαλπροϊκού σε γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία και κατά τη διάρκεια της κύησης. Ο Οδηγός παρέχει επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τον κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών της ανάπτυξης σε παιδιά γυναικών που έλαβαν βαλπροϊκό κατά τη διάρκεια της κύησης, εκτός από το γνωστό κίνδυνο εμφάνισης συγγενών δυσπλασιών σε βρέφη που έχουν εκτεθεί στο φάρμακο. Ο παρών Οδηγός θα πρέπει να χρησιμοποιείται μαζί με το Φυλλάδιο Ενημέρωσης Ασθενούς και το έντυπο Γνωστοποίησης Κινδύνου. Το έντυπο Γνωστοποίησης Κινδύνου θα πρέπει να υπογραφεί από εσάς και την ασθενή Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με το βαλπροϊκό, παρακαλείσθε να διαβάσετε την πλήρη Περίληψη Χαρακτηριστικών του Προϊόντος πριν από τη συνταγογράφηση. 2

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 3 Τί πρέπει να γνωρίζετε σχετικά με τους κινδύνους της χρήσης του Βαλπροϊκού Οξέος σε γυναίκες ασθενείς Το ΒΑΛΠΡΟΪΚΟ, έχει γνωστή τερατογόνο δράση που μπορεί να οδηγήσει σε συγγενείς δυσπλασίες. Τα διαθέσιμα δεδομένα επίσης καταδεικνύουν ότι η ενδομήτρια έκθεση στο βαλπροϊκό μπορεί να συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αναπτυξιακών διαταραχών. Οι κίνδυνοι αυτοί περιγράφονται εν συντομία παρακάτω. 1. Συγγενείς Δυσπλασίες Δεδομένα που προέκυψαν από μία μετα-ανάλυση (περιλαμβανομένων μελετών καταγραφής και κοόρτης) έχουν δείξει ότι το 10,73% των παιδιών επιληπτικών γυναικών που εκτέθηκαν σε μονοθεραπεία με βαλπροϊκό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πάσχει από συγγενείς δυσπλασίες (95% CI: 8,16-13,29), ποσοστό που αντιπροσωπεύει μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης μειζόνων δυσπλασιών σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό, για τον οποίο ο κίνδυνος είναι περίπου ισοδύναμος με 2-3% 1. Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι ο κίνδυνος είναι δοσοεξαρτώμενος. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος σε υψηλότερες δόσεις (άνω του 1 g ημερησίως). Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα δεν μπορεί να οριστεί μία δόση-ουδός κάτω από την οποία δεν υφίσταται κίνδυνος. Στους πιο συχνούς τύπους δυσπλασιών περιλαμβάνονται ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα, δυσμορφία του προσώπου, λαγώχειλος και λυκόστομα, στένωση του κρανίου, καρδιακές, νεφρικές και ουρογεννητικές ανωμαλίες, ανωμαλίες των άκρων (συμπεριλαμβάνεται η αμφοτερόπλευρη απλασία της κερκίδας) και πολλαπλές ανωμαλίες που περιλαμβάνουν διάφορα συστήματα του οργανισμού. 3

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 4 2. Διαταραχές της Ανάπτυξης Η έκθεση στο βαλπροϊκό ενδομητρίως μπορεί να έχει ανεπιθύμητες ενέργειες στη διανοητική και σωματική ανάπτυξη των εκτιθέμενων παιδιών. Ο κίνδυνος φαίνεται να είναι δοσοεξαρτώμενος, αλλά μια δόση-ουδός κάτω από την οποία δεν υπάρχει κίνδυνος, δεν μπορεί να τεκμηριωθεί βάσει των διαθέσιμων δεδομένων. Η ακριβής περίοδος κινδύνου της κύησης για αυτές τις ενέργειες είναι αβέβαιη και η πιθανότητα κινδύνου κατά την διάρκεια ολόκληρης της κύησης δεν μπορεί να αποκλειστεί. Μελέτες 2-5 σε παιδιά προσχολικής ηλικίας που εκτέθηκαν ενδομητρίως στο βαλπροϊκό, έδειξαν ότι μέχρι 30-40% εμφανίζουν καθυστέρηση της ψυχοκινητικής ανάπτυξης, χαμηλότερες διανοητικές ικανότητες, πτωχές γλωσσικές δεξιότητες (ομιλία και κατανόηση) και προβλήματα της μνήμης. Το πηλίκο νοημοσύνης (IQ) που μετρήθηκε σε παιδιά σχολικής ηλικίας (6 ετών) με ιστορικό έκθεσης στο βαλπροϊκό ενδομητρίως, ήταν κατά μέσο όρο 7-10 μονάδες χαμηλότερο από εκείνα τα παιδιά που εκτέθηκαν σε άλλα αντιεπιληπτικά 9. Αν και ο ρόλος παραγόντων σύγχυσης δεν μπορεί να αποκλειστεί, υπάρχουν στοιχεία, σε παιδιά που εκτέθηκαν στο βαλπροϊκό, ότι ο κίνδυνος μειωμένης διανοητικής λειτουργίας ενδέχεται να είναι ανεξάρτητος από το IQ της μητέρας. Υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα στις μακροχρόνιες εκβάσεις. Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι τα παιδιά που εκτέθηκαν στο βαλπροϊκό ενδομητρίως είναι σε αυξημένο κίνδυνο φάσματος αυτιστικής διαταραχής (κατά προσέγγιση 3 φορές) και αυτισμού της παιδικής ηλικίας (κατά προσέγγιση 5 φορές) συγκρινόμενο με το γενικό πληθυσμό της μελέτης 7. Περιορισμένα δεδομένα υποδηλώνουν ότι τα παιδιά που εκτέθηκαν στο βαλπροϊκό ενδομητρίως ενδέχεται να είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν συμπτώματα διαταραχής ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ADHD) 8. 4

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 5 Θεραπευτική αγωγή θηλέων ασθενών με Βαλπροϊκό Α. Πρώτη συνταγογράφηση σε κορίτσια Μετά την ιατρική αξιολόγηση, εάν εξετάζετε το ενδεχόμενο να συνταγογραφήσετε βαλπροϊκό στην ασθενή σας: 3 Επιβεβαιώστε ότι η θεραπεία με βαλπροϊκό είναι κατάλληλη για την ασθενή σας (δηλ., ότι όλες οι άλλες θεραπευτικές αγωγές είναι μη αποτελεσματικές ή μη ανεκτές). 3 Συζητήστε τα ακόλουθα θέματα με την ασθενή σας και τα ενδιαφερόμενα μέλη της οικογένειας/τους κηδεμόνες: Τους κινδύνους για την εγκυμοσύνη που συνδέονται με την υποκείμενη πάθηση, Τους κινδύνους που συνδέονται με τη θεραπεία, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων που σχετίζονται με το βαλπροϊκό σε περίπτωση εγκυμοσύνης, Την ανάγκη για χρήση αποτελεσματικής μεθόδου αντισύλληψης προς αποφυγή μη προγραμματισμένης εγκυμοσύνης, Την ανάγκη για τακτική αναθεώρηση της θεραπευτικής αγωγής 3 Αξιολογήστε την πιο κατάλληλη χρονική στιγμή για την παροχή συμβουλών σχετικά με τις αποτελεσματικές μεθόδους αντισύλληψης και, εάν απαιτείται, παραπέμψτε την ασθενή σας σε έναν ειδικό. 3 Βεβαιωθείτε ότι η ασθενής σας/τα μέλη της οικογένειας/οι φροντιστές της ασθενούς έχει/έχουν κατανοήσει τις πιθανές συνέπειες σε περίπτωση εγκυμοσύνης και ότι έχει/έχουν επαρκές επίπεδο κατανόησης των κινδύνων 3 Έχουν δημιουργηθεί δύο έγγραφα για να σας βοηθήσουν: Ένα Φυλλάδιο Ενημέρωσης Ασθενούς (Παράρτημα 1) στο οποίο συνοψίζονται οι πληροφορίες ασφαλείας αναφορικά με την τερατογένεση και επισημαίνονται τα βασικά σημεία για τη διαχείριση της θεραπείας: - Διαβάστε το, καθώς μπορεί να σας βοηθήσει να παρέχετε τις κατάλληλες πληροφορίες στην ασθενή σας - Δώστε ένα αντίγραφο στην ασθενή σας Ένα Έντυπο Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή (βλ. Παράρτημα 2): - Θα πρέπει να υπογραφεί από την ασθενή και/ή το νόμιμο εκπρόσωπό της - Ένα αντίγραφο θα πρέπει να δοθεί στην ασθενή και/ή στο νόμιμο εκπρόσωπό της 5

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 6 3 Στα ιατρικά αρχεία της ασθενούς να φυλάσσετε: Ένα αντίγραφο του υπογεγραμμένου Εντύπου Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή 3 Συμβουλέψτε την ασθενή σας να επικοινωνήσει άμεσα μαζί σας Εάν μείνει έγκυος ή νομίζει ότι μπορεί να είναι έγκυος. 3 Προγραμματίστε επανεξέταση για την εκτίμηση της ανάγκης για θεραπεία όταν η ασθενής φτάσει σε αναπαραγωγική ηλικία Β. Γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία που δεν προγραμματίζουν εγκυμοσύνη Μετά την ιατρική αξιολόγηση, εάν εξετάζετε το ενδεχόμενο να συνταγογραφήσετε βαλπροϊκό στην ασθενή σας: 3 Επιβεβαιώστε ότι η θεραπεία με βαλπροϊκό είναι κατάλληλη για την ασθενή σας (δηλ., ότι όλες οι άλλες θεραπευτικές αγωγές είναι μη αποτελεσματικές ή μη ανεκτές). 3 Συζητήστε τα ακόλουθα θέματα με την ασθενή σας: Τους κινδύνους για την εγκυμοσύνη που συνδέονται με την υποκείμενη πάθηση, Τους κινδύνους που συνδέονται με τη θεραπεία, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων που σχετίζονται με το βαλπροϊκό σε περίπτωση εγκυμοσύνης, Την ανάγκη για χρήση αποτελεσματικής μεθόδου αντισύλληψης προς αποφυγή μη προγραμματισμένης εγκυμοσύνης, Την ανάγκη για τακτική αναθεώρηση της θεραπευτικής αγωγής 3 Αξιολογήστε τη σημασία της παροχής συμβουλευτικής πριν από τη σύλληψη. 3 Βεβαιωθείτε ότι η ασθενής σας έχει κατανοήσει τους πιθανούς κινδύνους για το έμβρυο από τη χρήση βαλπροϊκού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ότι έχει επαρκές επίπεδο κατανόησης των κινδύνων και ότι συμφωνεί να τηρηθούν οι συνθήκες που αφορούν την εγκυμοσύνη. Για αυτό το λόγο, έχουν δημιουργηθεί τα ακόλουθα έγγραφα για να σας βοηθήσουν: Ένα Φυλλάδιο Ενημέρωσης Ασθενούς (Παράρτημα 1) στο οποίο συνοψίζονται οι πληροφορίες ασφαλείας αναφορικά με την τερατογένεση και επισημαίνονται τα βασικά σημεία για τη διαχείριση της θεραπείας: - Δώστε ένα αντίγραφο στην ασθενή σας 6

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 7 Ένα Έντυπο Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή (βλ. Παράρτημα 2): - Θα πρέπει να υπογραφεί από την ασθενή - Θα πρέπει να δοθεί ένα αντίγραφο στην ασθενή 3 Στα ιατρικά αρχεία της ασθενούς να φυλάσσετε: Ένα αντίγραφο του υπογεγραμμένου Εντύπου Γνωστοποίησης Πληροφοριών Κινδύνου Ασθενή 3 Συμβουλέψτε την ασθενή σας να επικοινωνήσει μαζί σας: Εάν μείνει έγκυος ή νομίζει ότι μπορεί να είναι έγκυος Σε περίπτωση εμφάνισης οποιωνδήποτε ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με τη θεραπεία της. Γ. Γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία που προγραμματίζουν εγκυμοσύνη 3 Υπενθυμίστε στις ασθενείς σας τους κινδύνους τερατογένεσης και τον κίνδυνο εμφάνισης αναπτυξιακών διαταραχών που μπορεί να επιφέρουν σοβαρή αναπηρία κατά τη λήψη βαλπροϊκού. Υπενθυμίστε επίσης τους κινδύνους που ενέχουν οι επιληπτικές κρίσεις ή η διπολική διαταραχή όταν δεν αντιμετωπίζονται φαρμακευτικά. 3 Επαναξιολογήστε το όφελος/τον κίνδυνο της θεραπείας με βαλπροϊκό, ανεξάρτητα από την ένδειξη: Εξετάσετε εάν είναι δυνατή η διακοπή της θεραπευτικής αγωγής ή η μετάβαση σε εναλλακτική θεραπευτική αγωγή. Εάν, βάσει μιας προσεκτικής αξιολόγησης του κινδύνου και του οφέλους, ληφθεί η απόφαση να συνεχιστεί η θεραπευτική αγωγή με βαλπροϊκό, συνιστάται η διαίρεση της ημερήσιας δόσης σε διάφορες μικρές δόσεις που θα λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας μέχρι την ελάχιστη αποτελεσματική δόση. Η χρήση μίας μορφής παρατεταμένης αποδέσμευσης ενδέχεται να είναι προτιμότερη έναντι άλλων μορφών. Τόσο η μονοθεραπεία όσο και η πολυθεραπεία με βαλπροϊκό σχετίζονται με συγγενείς δυσπλασίες. Τα διαθέσιμα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η αντιεπιληπτική πολυθεραπεία, συμπεριλαμβανομένου του βαλπροϊκού, σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο μη φυσιολογικής έκβασης της εγκυμοσύνης απ ότι η μονοθεραπεία με βαλπροϊκό. 7

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 8 Η λήψη φυλλικού οξέος ενδέχεται να μειώσει το γενικό κίνδυνο εμφάνισης ανωμαλίας του νευρικού σωλήνα, ωστόσο τα διαθέσιμα στοιχεία δεν υποδηλώνουν ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης γενετικών ανωμαλιών που συνδέονται με την έκθεση στο βαλπροϊκό ενδομητρίως. 3 Εξετάστε την παραπομπή της ασθενούς σας σε ειδικούς για την παροχή συμβουλευτικής πριν από τη σύλληψη. 3 Βεβαιωθείτε ότι η ασθενής σας έχει κατανοήσει τους πιθανούς κινδύνους για την εγκυμοσύνη και ότι διαθέτει επαρκές επίπεδο κατανόησης των κινδύνων: Στην ασθενή θα πρέπει να δοθεί ένα Φυλλάδιο Ενημέρωσης της Ασθενούς (Παράρτημα 1) στο οποίο συνοψίζονται οι κίνδυνοι - Δώστε ένα αντίγραφο στην ασθενή σας Ένα Έντυπο Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή (Παράρτημα 2): - Θα πρέπει να υπογραφεί από εσάς και από την ασθενή - Θα πρέπει να δοθεί ένα αντίγραφο στην ασθενή 3 Στα ιατρικά αρχεία της ασθενούς να φυλάσσετε Ένα αντίγραφο του υπογεγραμμένου Εντύπου Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή 3 Συμβουλέψτε την ασθενή σας να επικοινωνήσει αμέσως με τον οικογενειακό της γιατρό μόλις μείνει έγκυος ή εάν νομίζει ότι μπορεί να είναι έγκυος προκειμένου να ξεκινήσει ειδικευμένη παρακολούθηση της εγκυμοσύνης, συμπεριλαμβανομένης της προγεννητικής παρακολούθησης, για τον εντοπισμό πιθανής εμφάνισης ανωμαλίας του νευρικού σωλήνα ή άλλων δυσπλασιών. Δ. Γυναίκες και απρογραμμάτιστη εγκυμοσύνη 3 Προγραμματίστε επείγουσα συνεδρία με την ασθενή σας το συντομότερο δυνατό για να επανεξετάσετε την θεραπευτική αγωγή, τα οφέλη και τους κινδύνους του βαλπροϊκού. 3 Ενημερώστε την να συνεχίσει να λαμβάνει τη θεραπεία της έως ότου συναντηθείτε, εκτός και αν μπορείτε να δώσετε άλλη συμβουλή με βάση την αξιολόγηση της κατάστασης. Εάν, βάσει μιας προσεκτικής αξιολόγησης του κινδύνου και του οφέλους, ληφθεί η απόφαση να συνεχιστεί η θεραπευτική αγωγή με βαλπροϊκό, συνιστάται η διαίρεση της ημερήσιας δόσης σε μικρές δόσεις που θα λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας μέχρι την ελάχιστη αποτελεσματική δόση. Η χρήση μίας μορφής παρατεταμένης αποδέσμευσης ενδέχεται να είναι προτιμότερη έναντι άλλων μορφών. 8

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 9 Τόσο η μονοθεραπεία όσο και η πολυθεραπεία με βαλπροϊκό σχετίζονται με συγγενείς δυσπλασίες. Τα διαθέσιμα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η αντιεπιληπτική πολυθεραπεία, συμπεριλαμβανομένου του βαλπροϊκού, σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο μη φυσιολογικής έκβασης της εγκυμοσύνης απ ότι η μονοθεραπεία με βαλπροϊκό. Η λήψη φυλλικού οξέος ενδέχεται να μειώσει το γενικό κίνδυνο εμφάνισης ανωμαλίας του νευρικού σωλήνα, ωστόσο τα διαθέσιμα στοιχεία δεν υποδηλώνουν ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης γενετικών ανωμαλιών που συνδέονται με την έκθεση στο βαλπροϊκό ενδομητρίως. Βεβαιωθείτε ότι η ασθενής σας: - έχει πραγματικά κατανοήσει τους κινδύνους που σχετίζονται με το βαλπροϊκό σε περίπτωση εγκυμοσύνης - έχει λάβει το Φυλλάδιο Ενημέρωσης της Ασθενούς (Παράρτημα 1) Βεβαιωθείτε ότι η ασθενής σας: - έχει λάβει και έχει υπογράψει το Έντυπο Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή (Παράρτημα 2) 3 Στα ιατρικά αρχεία της ασθενούς να φυλάσσετε Ένα αντίγραφο του υπογεγραμμένου Εντύπου Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή 3 Ξεκινήστε ειδικευμένη προγεννητική παρακολούθηση προκειμένου να εντοπίσετε την πιθανή εμφάνιση ανωμαλιών του νευρικού σωλήνα ή άλλων δυσπλασιών. 9

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 10 Σύνοψη Α. Πρώτη συνταγογράφηση σε κορίτσια 1. Εξηγήστε τους πιθανούς κινδύνους της ίδιας της νόσου για το αγέννητο παιδί και τους κινδύνους που συνδέονται με τη χρήση βαλπροϊκού νατρίου στην κύηση 2. Αξιολογείστε την ανάγκη της ασθενούς σας για θεραπευτική αγωγή με βαλπροϊκό νάτριο 3. Ενημερώστε την ασθενή σας σχετικά με την ανάγκη χρήσης αποτελεσματικής μεθόδου αντισύλληψης κατά την αναπαραγωγική ηλικία 4. Βεβαιωθείτε ότι η ασθενής σας έχει λάβει το Φυλλάδιο Ενημέρωσης της Ασθενούς και έχει υπογράψει το Έντυπο Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή 5. Διασφαλίστε ότι ένα υπογεγραμμένο αντίγραφο του Εντύπου Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή φυλάσσεται στα ιατρικά αρχεία της ασθενούς 6. Ανάλογα την περίπτωση, συμβουλέψτε την ασθενή σας να επικοινωνήσει άμεσα μαζί σας εάν μείνει έγκυος ή νομίζει ότι μπορεί να είναι έγκυος. Β. Γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία που δεν προγραμματίζουν εγκυμοσύνη 1. Εξηγήστε τους πιθανούς κινδύνους της θεραπευτικής αγωγής και της μη αντιμετωπισμένης θεραπευτικά νόσου για το αγέννητο παιδί 2. Αξιολογείστε την ανάγκη της ασθενούς σας για θεραπευτική αγωγή με βαλπροϊκό 3. Ενημερώστε την ασθενή σας σχετικά με την ανάγκη χρήσης αποτελεσματικής μεθόδου αντισύλληψης 4. Βεβαιωθείτε ότι η ασθενής σας έχει λάβει το Φυλλάδιο Ενημέρωσης Ασθενούς και έχει υπογράψει το Έντυπο Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή 5. Διασφαλίστε ότι ένα υπογεγραμμένο αντίγραφο του Εντύπου Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή φυλάσσεται στα ιατρικά αρχεία της ασθενούς 6. Συμβουλέψτε την ασθενή να επικοινωνήσει άμεσα μαζί σας εάν μείνει έγκυος ή νομίζει ότι μπορεί να είναι έγκυος. 10

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 11 Γ. Γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία που προγραμματίζουν εγκυμοσύνη 1. Εξηγήστε τους πιθανούς κινδύνους της ίδιας της νόσου στο αγέννητο παιδί, ανεξάρτητα από τους κινδύνους που ενέχει το βαλπροϊκό 2. Επαναξιολογείστε το όφελος/τον κίνδυνο της θεραπευτικής αγωγής της ασθενούς 3. Προσαρμόστε την ισχύουσα θεραπεία 4. Συμβουλέψτε την ασθενή σας να επικοινωνήσει μαζί σας εάν μείνει έγκυος ή νομίζει ότι μπορεί να είναι έγκυος 5. Βεβαιωθείτε ότι η ασθενής σας έχει λάβει το Φυλλάδιο Ενημέρωσης Ασθενούς και έχει υπογράψει το Έντυπο Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή 6. Διασφαλίστε ότι ένα υπογεγραμμένο αντίγραφο του Εντύπου Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή φυλάσσεται στα ιατρικά αρχεία της ασθενούς. Δ. Γυναίκες και απρογραμμάτιστη εγκυμοσύνη 1. Ενημερώστε την ασθενή να συνεχίσει να λαμβάνει τη θεραπευτική αγωγή της έως ότου συναντηθείτε 2. Προγραμματίστε μια έκτακτη συνεδρία, το συντομότερο δυνατόν 3. Αξιολογείστε εκ νέου το όφελος/τον κίνδυνο της θεραπευτικής αγωγής της 4. Βεβαιωθείτε ότι η ασθενής σας έχει κατανοήσει τους κινδύνους που σχετίζονται με το βαλπροϊκό σε περίπτωση εγκυμοσύνης 5. Βεβαιωθείτε ότι η ασθενής σας έχει λάβει το Φυλλάδιο Ενημέρωσης Ασθενούς και έχει υπογράψει το Έντυπο Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή 6. Διασφαλίστε ότι ένα υπογεγραμμένο αντίγραφο του Εντύπου Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή φυλάσσεται στα ιατρικά αρχεία της ασθενούς. Βιβλιογραφία 1. Meador K, Reynolds MW, Crean S, Fahrbach K, Probst C. Pregnancy outcomes in women with epilepsy: a systematic review and meta-analysis of published pregnancy registries and cohorts. Epilepsy Res. 2008;81(1):1-13. 2. Bromley RL, Mawer G, Love J, Kelly J, Purdy L, McEwan L et al. Early cognitive development in children born to women with epilepsy: a prospective report. Epilepsia 2010 October;51(10):2058-65. 3. Cummings et al. Neurodevelopment of children exposed in utero to lamotrigine, sodium valproate and carbamazepine. Arch Dis Child 2011; 96:643-647. 4. Meador K et al. Cognitive Function at 3 years of age after fetal exposure to antiepileptic drugs. NEJM 2009;360 (16): 1597-1605. 5. Thomas S.V et al. Motor and mental development of infants exposed to antiepileptic drugs in utero. Epilepsy and Behaviour 2008 (13):229-236 6. Meador KJ, Baker GA, Browning N, Cohen MJ, Bromley RL, Clayton-Smith J,Kalayjian LA, Kanner A, Liporace JD, Pennell PB, Privitera M, Loring DW; NEAD Study Group. Fetal antiepileptic drug exposure and cognitive outcomes at age 6 years (NEAD study): a prospective observational study. Lancet Neurol. 2013 Mar;12(3):244-52. 7. Christensen J et al. Prenatal Valproate Exposure and Risk of Autism Spectrum Disorders and Childhood Autism. JAMA 2013;309(16):1696-1703. 8. Cohen M.J et al. Fetal Antiepileptic Drug Exposure: Motor, Adaptive and Emotional/Behavioural Functioning at age 3 years. Epilepsy Behav. 2011; 22(2):240-246. 9. Meador K et al. Fetal antiepileptic drug exposure and cognitive outcomes at age 6 (NEAD study): a prospective observational study. Lancet Neurol. 2013 March;12(3): 244-252. Παραρτήματα: 1. Φυλλάδιο Ενημέρωσης της Ασθενούς. 2. Έντυπο Γνωστοποίησης Κινδύνου Ασθενή 11

12P_DEPAKINE_ODHGOS_GIA_EPAGGELMATIES_Layout 1 1/17/17 10:48 AM Page 12 Πρόσκληση για αναφορά εικαζόμενων/πιθανολογούμενων ανεπιθύμητων ενεργειών του φαρμάκου Παρακαλείσθε να αναφέρετε οποιεσδήποτε ανεπιθύμητες ενέργειες παρουσιάζονται στους ασθενείς σας οι οποίοι λαμβάνουν βαλπροϊκό. Κατά την αναφορά, παρακαλείσθε να παρέχετε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών σχετικά με το ιατρικό ιστορικό, οποιαδήποτε συγχορήγηση άλλου φαρμάκου, καθώς και τις ημερομηνίες λήψης των φαρμάκων και εμφάνισης των ανεπιθύμητων ενεργειών. Υπενθυμίζεται ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες που συνδέονται με τη χρήση του βαλπροϊκού μπορούν να αναφέρονται σύμφωνα με το εθνικό σύστημα αυθόρμητων αναφορών στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, Τμήμα Ανεπιθύμητων Ενεργειών, με την υποβολή της Κίτρινης Κάρτας με τους εξής τρόπους: Ηλεκτρονική υποβολή της Κίτρινης Κάρτας μέσω της ιστοσελίδας του ΕΟΦ http://www.eof.gr/ Έντυπη μορφή αποστολή μέσω ταχυδρομείου, ατελώς, στο Τμήμα Ανεπιθύμητων Ενεργειών του ΕΟΦ (Μεσογείων 284, 15562) τηλέφωνο επικοινωνίας: 213-2040380 ή 213-2040337. Υποβολή μέσω ΦΑΞ στο 210 6549585 Εναλλακτικά, οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορούν να αναφέρονται στους Κάτοχους Άδειας Κυκλοφορίας προϊόντων που περιέχουν βαλπροϊκό SAGR.VPA.17.01.0013b