ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ - ΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

Transcript

1 ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ - ΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΛ. ΦΡΥΣΙΡΑ Επ. Καθηγήτρια Κλινικής Γενετικής ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙ ΩΝ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ κ.ε. ΚΑΝΑΒΑΚΗΣ

2

3

4

5

6

7

8 ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ Ανωμαλίες που ανιχνεύονται κατά τη γέννηση ή αργότερα και είναι γενετικής ή μη αιτιολογίας Είναι αποτέλεσμα κάποιας διαμαρτίας στη διάπλαση του εμβρύου που μπορεί να συμβεί από την 6 η ημέρα μέχρι τέλος του 7 ου μήνα κύησης

9 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΣΥΓΓΕΝΩΝ ΑΝΩΜΑΛΙΩΝ Πολύδυμες κυήσεις Χαμηλό βάρος γέννησης ιαταραχές της κύησης Μεγάλη ηλικία της μητέρας Μεγάλη ηλικία του πατέρα Συγγένεια μεταξύ των γονέων

10 3-5% των τελειόμηνων νεογνών παρουσιάζουν κατά τη γέννησή τους συγγενείς ανωμαλίες (σοβαρές) 35% των θανάτων της παιδικής ηλικίας οφείλονται σε γενετικές διαταραχές και συγγενείς ανωμαλίες Πρώτη αιτία θανάτου στη βρεφική ηλικία εύτερη μεταξύ 1-5 χρονών (μετά τα παιδικά ατυχήματα) )

11 ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ Μονήρεις δομικές ανωμαλίες Σύνδρομα πολλαπλών ανωμαλιών Μείζονες Ελάσσονες υσμορφίες Παραμορφώσεις ιασπάσεις υσπλασίες

12

13

14

15 Χρωμοσωμικές μ ανωμαλίες Αποτελούν το 6% του συνόλου των συγγενών ανωμαλιών αλ 1% του πληθυσμού φέρει σιωπηρή χρωμοσωμική ανωμαλία 1/200 νεογνά: οι συγγενείς ανωμαλίες οφείλονται σε χρωμοσωμική ανωμαλία Ποσοστό 50% των αυτόματων αποβολών οφείλονται σε χρωμοσωμικές ανωμαλίες

16 ΣΥΝ ΡΟΜΟ Ο συνδυασμός πολλών ανωμαλιών που επαναλαμβάνονται κατά ένα σταθερό τρόπο και έχουν κοινό παθογενετικό μηχανισμό

17 Ακολουθία (sequence) Υποδηλώνει μία σειρά συμβάντων μετά από μία αρχική ανωμαλία που συνεπάγεται την εμφάνιση δυσμορφιών, παραμορφώσεων ή διασπάσεων. (Potter sequence) Συνδυασμός (association) Ο σταθερός συνδυασμός ανωμαλιών με συχνότητα μεγαλύτερη σε σχέση με την τυχαία συσχέτισή τους. (VATER association)

18

19 ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ Μείζονες 3-5% Ελάσσονες <4% Φυσιολογική παραλλαγή 4-50% Φυσιολογικά στίγματα >50%

20 ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ Καθυστέρηση σωματικής ανάπτυξης Πνευματική καθυστέρηση Αρθρογρύπωση - σκελετικές δυσπλασίες Αμφίβολα εξωτερικά γεννητικά όργανα

21

22

23

24

25

26

27

28 ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ

29 ΥΣΜΟΡΦΙΕΣ (malformation) Πρωτοπαθής κατασκευαστική βλάβη ενός οργάνου ή τμήματος οργάνου ως αποτέλεσμα βασικής βλάβης κατά την εμβρυογένεση (π.χ. σ. Down)

30 ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ (deformation) Ενδομήτρια δράση μηχανικών δυνάμεων που παραμορφώνουν μία φυσιολογική ανάπτυξη (π.χ. σ. Potter, ραιβοϊπποποδία, συγγενή νευρομυϊκά προβλήματα κ.λ.π.)

31

32 Renal agenesis Urethal obstruction (e.g. urehral valve) Reduced Urinary output Chronic leakage of amniotic fluid Oligohydramnios Squashed facial features Dislocation of hips and talipes Pulmonary hypoplasia Death

33 ΙΑΣΠΑΣΕΙΣ (disruption) Συνέπεια δράσης εξωγενών βλαπτικών παραγόντων που διαταράσσουν το αρχικά φυσιολογικά ανεπτυγμένο έμβρυο (π.χ. πρώιμη ρήξη αμνιακής μεβράνης)

34

35

36

37 ΥΣΠΛΑΣΙΕΣ (dysplasias) Ανώμαλη οργάνωση των κυττάρων στους ιστούς (γενικευμένες ανωμαλίες όπως: εξωδερμικές δυσπλασίες διαταραχές συνδετικού ιστού σκελετικές δυσπλασίες)

38

39

40

41

42

43 ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Σωστή λήψη Ιστορικού Λεπτομερής Κλινική εξέταση Εργαστηριακός έλεγχος

44 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γενεαλογικό δένδρο Οικογενειακό ιστορικό Προγεννητικό ιστορικό Περιγεννητικό ιστορικό Αναπτυξιακό ιστορικό

45

46

47 Τρόποι κληρονομικότητας: Αυτοσωματικός, επικρατητικός-υπολειπόμενος, Χ-φυλοσύνδετος επικρατητικός-υπολειπόμενος Υ- φυλοσύνδετος Μιτοχονδριακός ιεισδυτικότητα: συχνότητα ατόμων με παρόμοιο γονότυπο που εμφανίζουν συγκεκριμένες ανωμαλίες Εκφραστικότητα: ασθενείς που δεν εμφανίζουν τα πλήρη συμπτώματα μιας πάθησης

48 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ Έκφραση του προσώπου Θέση / στάση του σώματος / μυϊκός τόνος Κινήσεις και συμπεριφορά του ατόμου Ανίχνευση μειζόνων και ελασσόνων μορφολογικών ανωμαλιών

49 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Βιοχημικός Ορολογικός Ενζυμικός Ακτινολογικός Χρωμοσωμικός Μοριακός

50 Σωματομετρικές μετρήσεις

51

52

53

54

55

56 Φωτογραφίες Ηλεκτρονική βάση δεδομένων Επανεξέταση

57

58

59

60 Γιατί οι οικογένειες ζητούν σαφή διάγνωση? Εξήγηση και ταυτοποίηση των συμπτωμάτων του παιδιού τους Πληροφορίες για το νόσημα του παιδιού τους Πρόληψη ή έγκαιρη ανίχνευση παθολογικών σημείων (όπως η παχυσαρκία σε σ. Prader Willi κ.λπ.) Βελτίωση ιατρικής φροντίδας (όπως παρακολούθηση με U\S καρδιάς ατόμων στα οποία ανιχνεύονται γονίδια εμπλεκόμενα μ σε συγγενείς καρδιοπάθειες). Πιθανές θεραπευτικές εφαρμογές Παρακολούθηση έναρξης άλλων σχετικών συμπτωμάτων Τερματισμός ατελείωτων και δαπανηρών εξετάσεων Βελτίωση εναλλακτικών μεθόδων αναπαραγωγής και προγραμματισμός μελλοντικών κυήσεων Ακριβής καθοδήγηση για τον κίνδυνο επανεμφάνισης

61

62

63

64

65

66

67

68 Χρωμοσωμικό Ελλειμμα 7q11.23 Chr 7 Μοριακές τεχνικές (πολυμορφισμοί DNA)

69 Del 22 s.

70

71

72 Ευχαριστώ πολύ!