ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ομάδα συντονισμού: Δρ Αλεξάνδρα Πετρίδου, Δρ Μαρία Νικολαΐδου Δρ Χρίστος Γιασεμής, Δρ Νικόλας Μουσουλίδης Οκτώβριος 2012 Εποπτεία: Δρ Γιασεμίνα Καραγιώργη ΣΚΟΠΟΣ Ο εντοπισµός µαθητών Γ και Στ τάξης Δηµοτικού µε µεγάλη πιθανότητα να παραµείνουν λειτουργικά αναλφάβητοι µέχρι το τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης έτσι ώστε να ενταχθούν έγκαιρα σε δράσεις και προγράµµατα στήριξης. 2 1
ΑΠΟΣΑΦΗΝΙΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ: ΟΡΓΑΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ Γενικός/οργανικός αναλφαβητισμός Αναφέρεται στα άτοµα που δεν φοίτησαν ποτέ σε σχολείο και, κατά συνέπεια, δηλώνει την παντελή άγνοια ικανοτήτων ανάγνωσης, γραφής και αριθµητικής. Λ ε ι τ ο υ ρ γ ι κ ό ς αναλφαβητισμός Δεν σηµαίνει παντελή άγνοια ικανοτήτων ανάγνωσης, γραφής και αριθµητικής αλλά «έλλειψη, µεγάλη ή µικρή, της ικανότητας να χρησιµοποιεί το άτοµο τις γνώσεις που του παρέχει το σχολείο για να λειτουργήσει µε αυτάρκεια στην κοινωνική οµάδα στην οποία είναι ενταγµένος. (Μωραΐτης, 2009) 3 ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Καλές δεξιότητες αλφαβητισµού αποτελούν τη βάση για να µπορεί το άτοµο να αναπτύξει την προσωπικότητα του, να συµµετέχει ενεργά στην κοινωνία στην οποία ζει και να είναι σε θέση να επιτύχει σε ένα συνεχώς µεταβαλλόµενο εργασιακό κόσµο (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2006). Παράδοξο: Ενώ η ψηφιακή εποχή στην οποία ζούµε απαιτεί περισσότερο από ποτέ υψηλά επίπεδα αλφαβητισµού, οι δεξιότητες αλφαβητισµού των πολιτών των σύγχρονων κοινωνιών δεν συµβαδίζουν µε αυτό (Οµάδα ειδικών υψηλού επιπέδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον αλφαβητισµό, 2012): 1 στους 5 δεκαπεντάχρονους υπολείπονται βασικές δεξιότητες αλφαβητισµού. Εκατοµµύρια παιδιά εισέρχονται στη δευτεροβάθµια εκπαίδευση ικανά να διαβάζουν, µεν, αλλά όχι όµως αρκετά καλά ώστε να προοδεύσουν στο σχολείο. 2
ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗ Σε διάφορες χώρες έχουν ήδη αναπτυχθεί και εφαρµόζονται διάφορα προγράµµατα µε σκοπό τη βελτίωση των επιπέδων αλφαβητισµού (π.χ. No Child Left Behind, Sure Start Children s Centres κ.α.) Έρευνες (π.χ. PISA, PIAAC) διερευνούν σε διεθνές επίπεδο τα επίπεδα αλφαβητισµού και δίνουν ανατροφοδότηση στα εκπαιδευτικά συστήµατα των χωρών που συµµετέχουν. Πολλές χώρες της Ευρώπης αναπτύσσουν τα δικά τους εργαλεία και παρακολουθούν τα µαθησιακά επιτεύγµατα των µαθητών τους µε τη χορήγηση δοκιµίων σε εθνικό επίπεδο σε διάφορα στάδια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Ο χαµηλός βαθµός αλφαβητισµού είναι ένα πρόβληµα ΕΠΙΛΥΣΙΜΟ Σχεδόν όλοι όσοι δυσκολεύονται στην ανάγνωση και γραφή είναι σε θέση να αναπτύξουν επαρκείς δεξιότητες αλφαβητισµού, εφόσον τους δοθεί η κατάλληλη στήριξη Πήγη: Οµάδα ειδικών υψηλού επιπέδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον αλφαβητισµό (2012) 3
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΔΕΝ υπήρχε εθνικός µηχανισµός παρακολούθησης των µαθησιακών επιτευγµάτων των µαθητών κατά τη διάρκεια της δεκάχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης πριν από το Πρόγραµµα του Λειτουργικού Αναλφαβητισµού (2007-2008). Λειτουργούν στο εκπαιδευτικό σύστηµα διάφορα προγράµµατα «απάβλυνσης» των µαθησιακών προβληµάτων (π.χ. Πρόγραµµα Αλφαβητισµού στο Γυµνάσιο) ΒΑΣΙΚΗ ΕΠΙΔΙΩΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η ανάπτυξη µια σειράς επιστηµονικών, διαγνωστικών και έγκυρων εργαλείων µέτρησης για τον εντοπισµό των µαθητών αυξηµένες πιθανότητες να παραµείνουν λειτουργικά αναλφάβητοι µέχρι το τέλος της υποχρεωτικής δεκάχρονης Εκπαίδευσης σε διάφορα στάδια : Γ Δηµοτικού Στ Δηµοτικού Γ Γυµνασίου (σε πιλοτική φάση) Ανάπτυξη εκπαιδευτικής πολιτικής για την αντιµετώπιση του λειτουργικού αναλφαβητισµού. 4
Τι Αξιολογειται στα Πλαισια του ΠΛΑ Το ΠΛΑ επικεντρώνεται σε βασικές δεξιότητες στη γλώσσα και στα µαθηµατικά που πρέπει να γνωρίζουν µαθητές Γ και Στ Δηµοτικού. Δύο οµάδες εργασίας µαζί µε ερευνητές του ΚΕΕΑ κατασκευάζουν κάθε χρόνο 4 δοκίµια Γλώσσας και 4 Μαθηµατικών (για κάθε τάξη). Τα δοκίµια του γλωσσικού αλφαβητισµού αξιολογούν την ικανότητα των παιδιών να διαβάζουν, να κατανοούν και να παράγουν γραπτό λόγο, καθώς επίσης να χρησιµοποιούν βασικά στοιχεία σχετικά µε τη δοµή της γλώσσας. Τα δοκίµια του µαθηµατικού αλφαβητισµού αξιολογούν βασικούς στόχους των Μαθηµατικών στις θεµατικές ενότητες: «Αριθµοί και πράξεις», «Γεωµετρία», «Μέτρηση» και «Στατιστική & Πιθανότητες», «Άλγεβρα» και «Επίλυση Προβλήµατος». Παρανοησεισ Στο ΠΛΑ συµµετέχουν ανεξαιρέτως όλοι οι µαθητές Γ και Στ τάξης Δηµοτικού. Τα δοκίµια του ΠΛΑ αξιολογούν το Αναλυτικό Πρόγραµµα. Τα δοκίµια του ΠΛΑ µπορούν να χρησιµοποιηθούν από τον εκπαιδευτικό για να αξιολογήσει αν οι µαθητές κατάκτησαν τους στόχους του Αναλυτικού Προγράµµατος. Οι µαθητές που αναγνωρίζονται από το ΠΛΑ στην οµάδα ρίσκου είναι λειτουργικά αναλφάβητοι. Το ΠΛΑ διενεργείται για να αξιολογηθεί η αποτελεσµατικότητα κάθε σχολικής µονάδας. Ο µοναδικός αριθµός που αποστέλλεται για πρόσβαση στην Πλατφόρµα είναι ο ίδιος κάθε χρόνο και µπορεί να χρησιµοποιηθεί για πρόσβαση σε άλλα Προγράµµατα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισµού. 5
Διαδικασιεσ διεξαγωγησ Προγραµµατοσ ΠΟΥ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ Ο ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ (ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ) ΚΑΘΕ ΣχολικΗσ ΜοναδΑσ Καταχώριση στοιχείων των µαθητών στην Πλατφόρµα (µε τη χρήση του µοναδικού αριθµού ΑΛΦΧΧΧΧΧΧ) µέσα στα προκαθορισµένα χρονοδιαγράµµατα (8-19/10 επιβεβαίωση στοιχείων µαθητών Γ τάξης). Έγκαιρη παραλαβή δοκιµίων από το ΚΕΕΑ. Χορήγηση δοκιµίων µε βάση τις οδηγίες που δίνονται και µέσα στα προκαθορισµένα χρονοδιαγράµµατα. Έγκαιρη αποστολή των συµπληρωµένων δοκιµίων πίσω στο ΚΕΕΑ. Ενηµέρωση για τα αποτελέσµατα µέσω της Πλατφόρµας. Επιβεβαίωση αποτελεσµάτων για µαθητές που βρίσκονται στη γκρίζα ζώνη µέσα στα προκαθορισµένα χρονοδιαγράµµατα. ΔιαχρονικA ΑποτελEΣματα (Στ Δημοτικού) 6
10/8/12 Ιστοσελιδα ΠΛΑ http://www.pi.ac.cy/keea/literacy/index.html Για πρόσβαση στην Πλατφόρµα. Για αποστολή αποριών/ερωτηµάτων και αναφορά προβληµάτων. Για ενηµέρωση σχετικά µε το θεωρητικό υπόβαθρο του προγράµµατος Για ενηµέρωση σχετικά µε τα γενικά αποτελέσµατα του Προγράµµατος. Για ενηµέρωση σχετικά µε τα χρονοδιαγράµµατα και οδηγίες του Προγράµµατος. Για ανεύρεση όλων των εγκυκλίων που αφορούν το Πρόγραµµα. Για ανεύρεση χρήσιµου υλικού σε θέµατα αλφαβητισµού. 7
Σας ευχαριστούµε για την προσοχή σας! 8