ΓΡΑΦ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Συνεδρίαση 17 η της

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΓΡΑΦ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Συνεδρίαση 17 η της 30-06-2015 Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Πρακτικό από την 17 η Συνεδρίαση της 30-06-2015 της Οικονομικής Επιτροπής. Αρ. Απόφασης: 274/2015 Περίληψη Αίτημα αποζημίωσης από τον Δήμο Νέας Σμύρνης για ζημιές από πτώση δένδρου σε σταθμευμένο αυτοκίνητο επί των οδών Μέλητος και Κυδωνιών ιδιοκτησίας Ελένης Σταυρέλη Στη Νέα Σμύρνη σήμερα την 30-06-2015 ημέρα Τρίτη και ώρα 12:00 συνήλθε η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Νέας Σμύρνης, στο Δημοτικό κατάστημα επί της οδού Ελ. Βενιζέλου 14, 6 ος όροφος, αποτελούμενη από τους: 1. ΤΖΟΥΛΑΚΗ ΣΤΑΥΡΟ ΠΡΟΕΔΡΟ ΔΗΜΑΡΧΟ 2. ΤΣΑΜΑΣΙΡΟΥ ΡΟΥΜΠΙΝΗ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟ 3. ΔΗΜΑΚΗ ΙΩΑΝΝΗ ΤΑΚΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ 4. ΓΙΑΤΖΙΔΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΑΚΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ 5. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟ ΤΑΚΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ 6. ΙΑΚΩΒΑΚΗ ΜΑΡΙΝΑ ΤΑΚΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ οι οποίοι κλήθηκαν με την υπ. αρ. πρωτ. 22866/26-6-2015 πρόσκληση του Προέδρου-Δημάρχου αυτής. Τα Τακτικά μέλη κ.κ. Κουτελάκης Γεώργιος, Τσουράκης Κων/νος & Ζαβός Αλέξανδρος απουσίαζαν λόγω κωλύματος, αν και νόμιμα κλήθηκαν. Η Οικονομική Επιτροπή αφού βρέθηκε σε απαρτία με τα πιο πάνω μέλη, προέβη στην συζήτηση επί του 13 ου θέματος της ημερήσιας διάταξης Σχετ. : α) Η υπ' αρ. πρωτ. 64597/13-12-2013 αίτηση της κ. Ελένης Σταυρέλη προς τον Δήμο Νέας Σμύρνης», β) το υπ' αρ. πρωτ. 179162/10956/2014 έγγραφο της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη» προς τον Δήμο Νέας Σμύρνης (αρ. πρωτ. Δήμου 11457/5-3- 2014), γ) η υπ' αρ. πρωτ. 13283/10-3-2014 βεβαίωση του Γεωπονικού τμήματος της Δ/νσεως Περιβάλλοντος, δ) το υπ' αρ. πρωτ. 38508/2014 έγγραφο της Νομικής Υπηρεσίας, ε) η υπ' αρ. πρωτ. 40209/27-8-2014 έγγραφη απάντηση του Δήμου Νέας Σμύρνης, επί του υπ' αρ. πρωτ. 179162/10956/2014 εγγράφου της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη» και επί της υπ' αρ. πρωτ. 64597/2013 αιτήσεως της κ. Ελένης Σταυρέλη, στ) το υπ' αρ. πρωτ. 179162/57687/2014 έγγραφο της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη» προς τον Δήμο, ζ) το υπ' αρ. πρωτ. 3443/30-1-2015 έγγραφο της Δικηγόρου Αθηνών κ. Χριστίνας Βασ. ΚΙΟΡΤΣΗ, κόρης και πληρεξουσίας Δικηγόρου της κ. Ελένης Σταυρέλη, προς τον Δήμο Νέας Σμύρνης, κοινοποιούμενον προς τον κ. Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, η) το υπ αρ. πρωτ. 179162/7386/2015 έγγραφο της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη» προς τον Δήμο Νέας Σμύρνης, θ) το Α.Π. 11965/6529/10-3-2015 έγγραφο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής προς τον Δήμο Νέας Σμύρνης, κατόπιν της από 13/2/2015 επιστολής της πληρεξουσίας Δικηγόρου της κας Ελένης Σταυρέλη, ι) το υπ' αρ. 15809/14-5-2015 έγγραφο της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη» προς τον Δήμο, 1

ια) η υπ' αρ. πρωτ. 21682/18-6-2015 γνωμοδότηση της Δικηγόρου-Νομικής Συμβούλου του Δήμου μας. Με το υπ' αρ. πρωτ. 40209/27-8-2014 έγγραφό μας σε απάντηση του υπ' αρ. πρωτ. 179162/10956/2014 εγγράφου της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη», ο Δήμος μας γνωστοποίησε την τοποθέτηση, επί της εις το θέμα υπ' αρ. πρωτ. 64597/2013 αιτήσεως της κ. Ελένης Σταυρέλη, συνισταμένης εις το ότι θα προβεί ο Δήμος «σε αποζημίωση για την αποκατάσταση των ζημιών που υπέστη το όχημά της αφού υπάρξει σχετική δικαστική απόφαση». Σε απάντηση των υπ' αρ. πρωτ. 179162/57687/2014 και 179162/7386/2015 προς τον Δήμο Νέας Σμύρνης εγγράφων της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη», με τα οποία επανήλθε επί του θέματος, ο Δήμος μας γνωστοποίησε ότι αυτό θα διαβιβασθεί εις την Οικονομική Επιτροπή προς λήψη σχετικής αποφάσεως. Προς τούτοις και η υπ' αρ. πρωτ. 21682/18-6-2015 γνωμοδότηση της Νομικής Υπηρεσίας του Δήμου, η οποία έχει ως ακολούθως : «ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Νέα Σμύρνη 18/6/2015 Αρ. Πρωτ.: 21652 ΠΡΟΣ : τον κ. ΔΗΜΑΡΧΟ Νέας Σμύρνης Κοιν. : 1) Οικονομική Υπηρεσία 2) Δ/νση Περιβάλλοντος Τμήμα Γεωπονικό ΘΕΜΑ : «Αίτημα αποζημίωσης από τον Δήμο Νέας Σμύρνης για ζημιές από πτώση δένδρου σε σταθμευμένο επί των οδών Μέλητος και Κυδωνιών αυτοκίνητο ιδιοκτησίας Ελένης Σταυρέλη». Σχετ. : α) Η υπ' αρ. πρωτ. 64597/13-12-2013 αίτηση της κ. Ελένης Σταυρέλη προς τον Δήμο Νέας Σμύρνης», β) το υπ' αρ. πρωτ. 179162/10956/2014 έγγραφο της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη» προς τον Δήμο Νέας Σμύρνης (αρ. πρωτ. Δήμου 11457/5-3-2014), γ) η υπ' αρ. πρωτ. 13283/10-3-2014 βεβαίωση του Γεωπονικού τμήματος της Δ/νσεως Περιβάλλοντος, δ) το υπ' αρ. πρωτ. 38508/2014 έγγραφό μου, ε) η υπ' αρ. πρωτ. 40209/27-8-2014 έγγραφη απάντηση του Δήμου Νέας Σμύρνης, επί του υπ' αρ. πρωτ. 179162/10956/2014 εγγράφου (σχετ. β ) της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη» και επί της υπ' αρ. πρωτ. 64597/2013 αιτήσεως της κ. Ελένης Σταυρέλη (σχετ. α), στ) το υπ' αρ. πρωτ. 179162/57687/2014 έγγραφο της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη» προς τον Δήμο, ζ) το υπ' αρ. πρωτ. 3443/30-1-2015 έγγραφο της Δικηγόρου Αθηνών κ. Χριστίνας Βασ. ΚΙΟΡΤΣΗ, κόρης και πληρεξουσίας Δικηγόρου της κ. Ελένης Σταυρέλη, προς τον Δήμο Νέας Σμύρνης, κοινοποιούμενον προς τον κ. Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, η) το υπ αρ. πρωτ. 179162/7386/2015 έγγραφο της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη» προς τον Δήμο, θ) το Α.Π. 11965/6529/10-3-2015 έγγραφο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής προς τον Δήμο, κατόπιν της από 13/2/2015 επιστολής της πληρεξουσίας Δικηγόρου της κας Ελένης Σταυρέλη, ι) το υπ' αρ. 15809/14-5-2015 έγγραφο της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη» προς τον Δήμο. 2

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Ι- Η κ. Ελένη Σταυρέλη απηύθυνε προς τον Δήμο Νέας Σμύρνης, την από 6/12/2013 αίτηση, η οποία έλαβε αριθμό πρωτοκόλλου 64597/13-12-2013. Eις αυτήν εκθέτει ότι : «στις 03.12.2013 και περί ώρα 8:30 π.μ., ενώ βρισκόμουν στο επί της οδού Πλαστήρα αρ. 69 στη Νέα Σμύρνη διαμέρισμά μου, ενημερώθηκα τηλεφωνικώς από την κόρη μου Χριστίνα Κιόρτση του Βασιλείου» πληρεξουσία Δικηγόρο της «ότι το σταθμευμένο στη γωνία των οδών Μέλητος και Κυδωνιών αυτοκίνητό μου, μάρκας PEUGEOT, μοντέλο 106, με αριθμό κυκλοφορίας ΥΚΜ 6697, είχε καταπλακωθεί από δένδρο, φυτεμένο στο πεζοδρόμιο της οδού Μέλητος. Αμέσως κάλεσα την Άμεσο Δράση, όπου με ενημέρωσαν ότι είχαν ήδη λάβει γνώση του περιστατικού». Με την αίτησή της αυτή η κ. Σταυρέλη ζητά την αποκατάσταση της ζημίας του ως άνω αυτοκινήτου της, και «όσες άλλες θετικές ή αποθετικές ζημίες» «συνδέονται αιτιωδώς με την εν λόγω πτώση» τις οποίες δεν αναφέρει, όπως επίσης δεν αναφέρει και το κάθε επιμέρους απαιτούμενο κονδύλιο αποκαταστάσεως κάθε μίας από αυτές, σημειώνει μόνο ότι επισυνάπτει την άνευ ημεροχρονολογίας χειρόγραφη προσφορά της «Γ. και Κ. ΜΑΛΤΕΖΟΣ Ο.Ε.» «συνεργείου με το ποσό που» της «εζητήθη για την επισκευή του αυτοκινήτου». Εις την προαναφερθείσα άνευ ημεροχρονολογίας χειρόγραφη «προσφορά» της «Γ. και Κ. ΜΑΛΤΕΖΟΣ ΟΕ» φανοποιία βαφές service, αναγράφονται κονδύλια συνολικού ποσού με Φ.Π.Α. 2.049,60 ευρώ, δι αγορά ανταλλακτικών, εργασία και βαφές δια αποκατάσταση ζημιών, χωρίς να αναγράφεται ποίο όχημα αφορούν, ως και εις ποίον ανήκει η κυριότητα αυτού. Εις το υπ' αρ. 2514/12/3949 «δελτίο τροχαίου ατυχήματος υλικών ζημιών» της Τροχαίας Καλλιθέας πιστοποιείται ότι αύτη προσήλθε την 3/12/2013 και περί ώραν 09.05 εις την συμβολή των οδών Κυδωνιών και Μέλητος εις την Νέα Σμύρνη και διεπίστωσε ότι «κατά την άφιξή» της «ανευρέθει πεσμένο δένδρο», κατέγραψε τις προκληθείσες φθορές και εις το υπ' αρ. ΥΚΜ 6697 ΙΧΕ σταθμευμένο όχημα οι οποίες ήσαν εις το «εμπρόσθιο μέρος, έμπροσθεν ανεμοθώρακα αριστερή και δεξιά πλευρά» και βεβαιώνει ότι «στο σημείο προσήλθε και συνεργείο του Δήμου για την αποκοπή δένδρου». Η αιτούσα ισχυρίζεται εις την αίτησή της ότι πέραν των ανωτέρω από την Τροχαία Καλλιθέας διαπιστωθέντων και καταγραφέντων προκληθεισών φθορών του υπ' αρ. ΥΚΜ 6697 ΙΧΕ «υπήρξε θραύση του μπροστινού αριστερού φανού και ρήξη του μπροστινού προφυλακτήρα», πλην όμως αυτά δεν κατεγράφησαν από την Τροχαία. Με την υπ' αρ. πρωτ. 40209/2014 (σχετ. ε) έγγραφη απάντηση εις το υπ' αρ. πρωτ. 179162/10956/2014 έγγραφο (σχετ. β) της Ανεξάρτητης Αρχής «Συνήγορος του Πολίτη» και εις την υπ' αρ. πρωτ. 64597/2013 ως άνω αίτηση (σχετ. α) της κ. Ελένης Σταυρέλη, ο Δήμος γνωστοποίησε την τοποθέτησή του επί της αιτήσεως αυτής και συγκεκριμένα ότι : «έχοντας γνώση της ευθύνης αλλά και των υποχρεώσεων που φέρει ο Δήμος σε ζητήματα ασφάλειας, σας γνωρίζουμε ότι σύμφωνα με την πάγια τακτική της αρμόδιας υπηρεσίας, δένδρα για τα οποία εγείρουν υπόνοιες πτώσεις αυτών ή κλαδιών τους υπόκεινται σε αυστηρό κλάδεμα, ακόμη και σε κοπή. Ωστόσο, το εν λόγω δένδρο βρισκόταν σε άρτια φυσιολογική κατάσταση και σε καμία περίπτωση δεν ήταν δυνατό να έχει προβλεφθεί η πτώση του, η οποία οφείλεται στους θυελλώδεις ανέμους που έπνεαν τη συγκεκριμένη ημεροχρονολογία των οποίων η ένταση ήταν τέτοια ώστε προκάλεσαν εκατοντάδες πτώσεις δένδρων στην περιοχή της Αττικής. Σχετικά δε, με την ικανοποίηση του αιτήματος της κας Σταυρέλη, σας γνωρίζουμε ότι ο Δήμος ακολουθώντας την νόμιμη διαδικασία θα προβεί σε αποζημίωση για την αποκατάσταση των ζημιών που υπέστη το όχημα της αφού υπάρξει σχετική δικαστική απόφαση». ΙΙ- 1) Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 72 παρ. 1 εδ. ιδ του Ν. 3852/2010 η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου έχει αρμοδιότητα «να αποφασίζει για το δικαστικό 3

συμβιβασμό και εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο για τον εξώδικο συμβιβασμό ή την κατάργηση της δίκης που έχουν ως αντικείμενο μέχρι ποσού τριάντα χιλιάδων (30.000 ευρώ)». Εις την περίπτωση του εδαφίου αυτού της παραγράφου 2 του άρθρου 72, όπως και εις τις περιπτώσεις των εδαφίων της ιβ και ιγ, η απόφαση λαμβάνεται ύστερα από γνωμοδότηση δικηγόρου, η ανυπαρξία της οποίας συνεπάγεται ακυρότητα της σχετικής αποφάσεως. Με τις διατάξεις του άρθρου 104 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα ορίζεται ότι : «Για πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου που ανάγονται σε έννομες σχέσεις του ιδιωτικού δικαίου ή σχετικές με την ιδιωτική του περιουσία, το δημόσιο ευθύνεται κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα για τα νομικά πρόσωπα». Με τις διατάξεις του άρθρου 105 του ως άνω Εισ.Ν.Α.Κ. ορίζεται ότι : «δια παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου κατά την ενάσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος». Η διάταξη αυτή σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 106 του Εισ. Ν. Α.Κ. εφαρμόζεται «και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους». Από τις προπαραταθείσες διατάξεις συνάγεται ότι δια να θεμελιωθεί ευθύνη του Δημοσίου ή των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων των κατά την ενάσκηση της δημοσίας εξουσίας η οποία τους έχει ανατεθεί, χρειάζεται η πράξη αυτή να είναι παράνομη, δηλαδή να παραβιάζεται με αυτήν ορισμένη διάταξη νόμου η οποία προστατεύει ορισμένο δικαίωμα του ιδιώτη ή και άμεσο συμφέρον αυτού (ΣτΕ 4331, 978/2000). Εξάλλου, αποζημιωτική ευθύνη του Δημοσίου ή των ΝΠΔΔ δύναται να γεννηθεί και από υλικές ενέργειες των οργάνων των, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές έλαβαν χώρα κατά την άσκηση των ανατεθειμένων σε αυτά καθηκόντων. Δια να γεννηθεί η από το άρθρο 105 Εισ. ΝΑΚ υποχρέωση δια αποζημίωση πρέπει να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της πράξεως ή παραλείψεως του οργάνου του Δημοσίου ή του ΝΠΔΔ, η οποία δημιουργεί τον νόμιμο λόγο ευθύνης του και της ζημίας η οποία επήλθε (ΣτΕ 347/1997). Τέτοια αιτιώδης συνάφεια υπάρχει, όταν κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η φερομένη ως ζημιογόνος πράξη ή παράλειψη κατά την συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων ή από τις ειδικές περιστάσεις εις την συγκεκριμένη περίπτωση ήτο επαρκώς ικανή να επιφέρει το ζημιογόνο αποτέλεσμα (ΣτΕ 979/2000). Από την προπαρατεθείσα διάταξη του άρθρου 105 του Εισ.Ν.Α.Κ. προκύπτει ότι η επίκληση και η απόδειξη συγκεκριμένης ζημίας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου να επιδικασθεί αποζημίωση. Συνακόλουθα δεν καταβάλλεται αποζημίωση εκ μόνου του λόγου ότι υφίσταται παράνομη πράξη ή παράλειψη των οργάνων του δημοσίου, χωρίς απόδειξη συγκεκριμένης κατά νόμο ζημίας (ΣτΕ 4913/1998, 220/2007, 729/2010). Περαιτέρω εις το άρθρο 298 του Α.Κ. ορίζεται ότι η αποζημίωση περιλαμβάνει την μείωση της υπαρχούσης περιουσίας του δανειστή (θετική ζημία) ως και διαφυγόν κέρδος και ότι ως διαφυγόν κέρδος λογίζεται εκείνο το οποίο προσδοκά κάποιο κάποιος με πιθανότητα, σύμφωνα με την συνήθη πορεία των πραγμάτων ή τις ειδικές περιστάσεις και ιδίως τα προπαρασκευαστικά μέτρα τα οποία έχουν ληφθεί. Επίσης, η αποζημίωση συνίσταται εις το χρηματικό ποσό το οποίον απαιτείται δια την αποκατάσταση της βλάβης και την επαναφορά του πράγματος εις την προτέρα κατάστασή του, η οποία θα επιτρέψει την τακτική εκμετάλλευσή του και την απόλαυση των ωφελημάτων τα οποία απορρέουν από αυτό (ΑΠ 1233/1993). Εξάλλου, κατά την έννοια των ιδίων διατάξεων, σε συνδυασμό με το άρθρο 932 ΑΚ, η εν λόγω ευθύνη καλύπτει, όχι μόνο την θετική ή αποθετική ζημία (διαφυγόν κέρδος) του ζημιωθέντος, από την παράνομη δραστηριότητα των οργάνων του Δημοσίου ή του ΝΠΔΔ, αλλά και την χρηματική ικανοποίησή του δια ηθική βλάβη δεδομένου ότι πρόκειται περί μορφής αδικοπραξίας (ΣτΕ 289/1995). 4

Εις τις περιπτώσεις κατά τις οποίες εξετάζεται το ενδεχόμενο ευθύνης και συνεπώς η υποχρέωση καταβολής αποζημιώσεως από πλευράς του Δημοσίου δια τους προαναφεθέντες λόγους, απαιτείται ο ζημιωθείς να αποδείξει την κυριότητα των καταστραφέντων και ότι δια τις ζημίες τις οποίες αποδεδειγμένα και συγκεκριμένα υπέστη δεν αποζημιώθηκε ή δεν πρόκειται να αποζημιωθεί από ασφαλιστική εταιρεία, λόγω προϋφισταμένης ασφαλιστικής συμβάσεως. Επισημαίνεται ότι ο υπολογισμός της ζημίας συντελείται με βάση την αξία την οποία είχε το καταστρεφέν πράγμα πριν την καταστροφή και όχι με βάση την δαπάνη η οποία απαιτείται δια την κατασκευή ή την αγορά καινούργιου (ΣτΕ 1683/2002). Ο μοναδικός λόγος δια τον οποίο δύναται να απαλλαγεί το δημόσιο ή το εκάστοτε Ν.Π.Δ.Δ. από την ευθύνη δια καταβολή αποζημιώσεως προς τον ζημιωθέντα, είναι η ανυπαρξία αιτιώδους συναφείας μεταξύ της παρανόμου παραλείψεως και του ζημιογόνου αποτελέσματος. Συνεπώς προκειμένου να θεμελιωθεί ευθύνη δια αποζημίωση, απαιτείται η παράνομη παράλειψη του οργάνου να ήταν ικανή, αποκλειστικά και μόνον αυτή να προκαλέσει την ζημία η οποία επήλθε. Ειδάλλως, εάν δηλαδή το ζημιογόνο γεγονός δεν προκλήθηκε από ενέργεια ή παράλειψη του οργάνου, αλλά οφείλεται σε τυχαίο γεγονός ή σε ανωτέρα βία (εννοουμένη ως κάθε εξαιρετικό ή απρόβλεπτο συμβάν του οποίου η επέλευση είναι αναπόφευκτη εκ της φύσεως αυτού, ακόμη και με μέτρα άκρας επιμελείας και συνέσεως), τότε δεν στοιχειοθετείται ευθύνη του οργάνου, επομένως ούτε και υποχρέωση καταβολής αποζημιώσεως. Η ανωτέρω βία συνιστά όχι μόνο λόγο απαλλαγής, εις περίπτωση ευθύνης από την μη εκπλήρωση ή την μη έγκαιρη εκπλήρωση προϋφισταμένης σχέσεως ενοχής, αλλά και λόγο απαλλαγής από την αδικαιοπραξία, αφού σε περίπτωση υπάρξεώς της (της ανωτέρας βίας), αίρεται το στοιχείο της υπαιτιότητος του φερομένου ως υπαιτίου, ο οποίος τελικά δεν φέρει ευθύνη (ΑΠ 724/2002, Εφ. Αθ. 3850/2001, ΟΛ.ΑΠ. 1738/1980 κλπ.). Με αποφάσεις των Διοικητικών Δικαστηρίων έχει κριθεί ότι επειδή : Α) με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 5 του ν. 998/1979 «περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας» (ΦΕΚ Α 289), ορίζεται ότι: «Η προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων, ως και η λήψις των υπό του παρόντος νόμου προβλεπομένων ειδικότερων μέτρων, ανήκει εις την αρμοδιότητα της δασικής υπηρεσίας... 2. Η μέριμνα δια την ανάπτυξιν, βελτίωσιν, αναδάσωσιν και προστασίαν των πάρκων, αλσών και των εντός των πόλεων ή οικιστικών περιοχών δενδροστοιχιών ανήκει εις τους οικείους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοικήσεως...» και Β) με τις διατάξεις του άρθρου 24 του Π.Δ/τος 410/95 (ΦΕΚ Α 231) "Κωδικοποίηση σε ενιαίο κείμενο νόμου με τίτλο "Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας" των ισχυουσών διατάξεων του δημοτικού και κοινοτικού κώδικα, όπως τροποποιηθείς με τους ν. 3463/2006 και 3852/2010 ισχύει, ορίζεται ότι : «εις την αποκλειστική αρμοδιότητα των Δήμων και Κοινοτήτων, ανήκουν οπωσδήποτε η κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία: α) συστημάτων ύδρευσης, άρδρευσης και αποχέτευσης, αντιπλημμυρικών και εγγειοβελτικών έργων,... β)... γ)... ι)... έργων δημοτικής και κοινοτικής οδοποιίας, πλατειών, γεφυρών... χώρων πρασίνου...», συνάγεται η ευθύνη των οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοικήσεως να λαμβάνουν μέτρα εντός των ορίων της κατά τόπον αρμοδιοτήτος των δια την προστασία της ζωής και της περιουσίας των δημοτών από έκτακτα γεγονότα (πλημμύρες κλπ.) και ότι ο δήμος είναι αρμόδιος, μεταξύ άλλων, δια την συντήρηση, επίβλεψη και ασφαλή χρήση από πλευράς των πολιτών των χώρων όπου έχουν φυτευθεί δένδρα, να προβαίνει, με επιμέλεια, σε κάθε αναγκαία ενέργεια και να λαμβάνει προληπτικά όλα τα κατάλληλα μέτρα δια να αποτρέψει την πτώση των δένδρων ή κλαδιών των, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής και ακίνδυνη κίνηση των πεζών και οχημάτων εις τις παρακείμενες οδούς. Και κατ' ακολουθίαν αυτών, κατά την νομολογία των Διοικητικών Δικαστηρίων «η οποιαδήποτε παράλειψη οφειλομένης ειδικότερα ενέργειας του ΟΤΑ σε σχέση με τις παραπάνω υποχρεώσεις των οργάνων του, ως αναγόμενη σε άσκηση εξουσίας, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, συνιστά παρανομία της Διοικήσεως και δημιουργεί νόμιμο λόγο ευθύνης προς αποζημίωση αυτών που ζημιώθηκαν με βάση τα άρθρα 105-5

106 του Εισ. ΝΑΚ. και μάλιστα χωρίς να απαιτείται να αποδειχθεί και υπαιτιότητα των αρμοδίων οργάνων, ενόψει της καθιερούμενης αντικειμενικής ευθύνης του δήμου (πρβλ. Α.Π. 1721/80 ΝοΒ 28 σελ. 1467)». Έτσι έχει κριθεί με αποφάσεις των Διοικητικών Δικαστηρίων, ότι στοιχειοθετείται ευθύνη των Ο.Τ.Α. προς αποζημίωση (άρθρα 105-106 ΕισΝΑΚ) από την παράλειψη οργάνων των να προβούν : α) εις την συντήρηση οδοστρώματος και β) εις την ενδεδειγμένη επιμέλεια εργασιών κλαδέματος δένδρων, προκειμένου να αποφευχθεί η πτώση του ιδίου ή των κλαδιών του σε διερχόμενα ή σταθμευμένα αυτοκίνητα (0476/2009 Δ.Π.Α. κλπ.). Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω σε κάθε περίπτωση πρέπει να προκύπτει κατά τρόπον αδιαμφισβήτητο ότι συντρέχουν οι νομικοί και πραγματικοί όροι προς επίτευξη του κατ' άρθρο 72 του Ν. 3852/2010 εξωδίκου συμβιβασμού, ήτοι: α) Παράνομη πράξη ή παράλειψη οφειλομένης νομίμου ενεργείας των οργάνων του Δήμου (όπως παράλειψη συντηρήσεως οδοστρώματος, παράλειψη αυξημένης προσοχής κλαδέματος δένδρων), η οποία δημιουργεί αντικειμενική ευθύνη του Δήμου κατά τις διατάξεις των άρθρων 105 και 106 του Εισ.ΝΑΚ. β) Πλήρη κατά νόμο αποδεικτικά στοιχεία, ως προς την ύπαρξη της ζημίας, την έκταση αυτής, καθώς και τις συνθήκες από τις οποίες προκλήθηκε [τιμολόγια, παραστατικά, άδεια κυκλοφορίας του οχήματος, δίπλωμα οδηγήσεως, ασφαλιστήριο συμβόλαιο, απόσπασμα εκ του ημερησίου δελτίου οχήματος της Αμέσου Δράσεως, ή έκθεση βεβαιώσεως της Τροχαίας από το βιβλίο συμβάντων, σχετική περί του συμβάντος έκθεση της Τεχνικής Υπηρεσίας και λοιπά κατά περίπτωση απαραίτητα παραστατικά, δηλωτικά της ζημίας, του ύψους (εκτάσεως) αυτής και των συνθηκών προκλήσεως της]. γ) Αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της πράξεως ή της παραλείψεως και της επελθούσης ζημίας, υπό την έννοια ότι η φερομένη ως ζημιογόνος πράξη ή παράλειψη κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων μπορούσε να επιφέρει το ζημιογόνο αποτέλεσμα. Εις το άρθρο 871 του Αστικού Κώδικα εις το οποίο ορίζεται ότι : «με την σύμβαση του συμβιβασμού οι συμβαλλόμενοι διαλύουν με αμοιβαίες υποχωρήσεις μια φιλονικία τους ή μια αβεβαιότητα για κάποια έννομη σχέση. Με αβέβαια σχέση εξομοιώνεται και η επισφαλής απαίτηση». Με τις προπαρατεθείσες διατάξεις του άρθρου 72 παρ. 1 εδάφιο ιδ του Ν. 3852/2010, όπως ισχύει μετά την τροποποίηση με την παρ. 5 του άρθρου 6 του Ν. 4071/2012 «η οικονομική επιτροπή αποφασίζει δια τον δικαστικό συμβιβασμό ή κατάργηση δίκης που έχουν αντικείμενο μέχρι ποσού 30.000 ευρώ», απαιτουμένης γνωμοδοτήσεως από δικηγόρο, η ανυπαρξία της οποίας συνεπάγεται ακυρότητα της σχετικής αποφάσεως. Δεν είναι δυνατή η παραίτηση από την άσκηση ενδίκων μέσων, ο δικαστικός ή εξώδικος συμβιβασμός και η κατάργηση δίκης προκειμένου δια μισθολογικές απαιτήσεις κάθε μορφής περιλαμβανομένων και των επιδομάτων, εξαιρουμένων των περιπτώσεων όπου το νομικό ζήτημα έχει κριθεί με απόφαση ανωτάτου δικαστηρίου. Η άσκηση της αρμοδιότητος της οικονομικής επιτροπής/δημοτικού συμβουλίου αφορά και τις περιπτώσεις εκείνες όπου ανακύπτουν διαφορές αστικής αντικειμενικής ευθύνης, μεταξύ δήμου και τρίτου, υπό την έννοια των διατάξεων των άρθρων 104-106 του Εισαγωγικού Νόμου Αστικού Κώδικα (ΕισΝΑΚ). Έτσι, εάν δήμος ενέχεται σε αποζημίωση, δια πράξεις ή παραλείψεις οργάνων, τα οποία ευρίσκονται εις την υπηρεσία του κατά την άσκηση της δημοσίας εξουσίας η οποία τους έχει ανατεθεί, είναι δυνατό να ενεργοποιήσει την προπαρατεθείσα διάταξη του ν. 3852/2010 και το αρμόδιο, ανάλογα με το ύψος της επιδίκου διαφοράς, όργανο- οικονομική επιτροπή μέχρι του ποσού των 30.000 ευρώ και πέραν αυτής το δημοτικό συμβούλιο-, να αποφασίσει δια εξώδικο συμβιβασμό, υπό τις προϋποθέσεις οι οποίες τίθενται από το νόμο. Ο εξώδικος συμβιβασμός προϋποθέτει την συναίνεση και των δυο εμπλεκόμενων μερών. Ως εκ τούτου, η ενεργοποίηση των διατάξεων περί εξωδίκου συμβιβασμού από πλευράς του δήμου εναπόκειται αποκλειστικά εις την αποφασιστική αρμοδιότητα της 6

οικονομικής επιτροπής/δημοτικού συμβουλίου. Δεν τίθεται συνεπώς, ζήτημα εντολής ή παροτρύνσεως ή παραινέσεως ή ενθαρρύνσεως προς τον δήμο από άλλη δημόσια αρχή, ώστε αυτός να προχωρήσει εις την λήψη της σχετικής αποφάσεως. Κατά την εξέταση των νομικών προϋποθέσεων και πραγματικών περιστατικών από το κατά περίπτωση αρμόδιο όργανο του δήμου, προκειμένου να αποφασισθεί εάν τελικά ο τελευταίος θα προχωρήσει σε εξώδικο συμβιβασμό, θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι θετικές επιπτώσεις τις οποίες ο συμβιβασμός τέτοιου είδους θα έχει όχι μόνο εις τον διεκδικούντα αποζημίωση, αλλά και εις τον ίδιο το δήμο. Και τούτο διότι η δικαστική επίλυση της διαφοράς είναι δυνατό να έχει ως τελικό αποτέλεσμα την σημαντικά μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση του δήμου, δεδομένου ότι, σε περίπτωση δικαιώσεως του ενάγοντος, η δαπάνη του δήμου προσαυξάνεται με τα δικαστικά έξοδα αυτού και τους επιδικαζομένους τόκους, ενώ είναι επίσης πιθανό να επιδικασθούν χρηματικά ποσά δια αναπλήρωση διαφυγόντων κερδών ή και ηθική βλάβη. Συνεπώς, σε περιπτώσεις όπου κρίνεται μάλλον πιθανή η έκδοση δικαστικής αποφάσεως υπέρ του ενάγοντος, η αποδοχή επί της ενδίκου διαφοράς εξωδίκου συμβιβασμού εκ μέρους του δήμου συμβάλλει εις την προστασία της περιουσίας του, γεγονός το οποίο αποτελεί άλλωστε υποχρέωσή του σύμφωνα με τη ρητή διάταξη της παρ. 1 του 178 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΔΚ, ν. 3463/2006). Όσον αφορά την ρητή υποχρέωση του δήμου να προστατεύει την περιουσία του, επισημαίνω ότι σε περίπτωση δικαστικής επιλύσεως διαφοράς, δια την οποία εκτιμάται ότι θα ήταν προς το συμφέρον του Δήμου ο εξώδικος συμβιβασμός, αυτός δεν αντιβαίνει εις την υποχρέωσή του να προστατεύει την περιουσία του, διότι με τον συμβιβασμό μ' αυτό την προστατεύει αποφεύγοντας την επιπλέον οικονομική του επιβάρυνση, αντιβαίνει όμως εις την υποχρέωση αυτή η παροχή αποζημιώσεων, κατόπιν τέτοιου συμβιβασμού, σε περιπτώσεις όπου κρίνεται μη πιθανή η δικαίωση του ενάγοντος, πολλώ δε μάλλον σε περιπτώσεις όπου δεν στοιχειοθετείται επαρκώς η αξίωση του τελευταίου κατά του δήμου. Η διαπίστωση εάν συντρέχουν οι αντικειμενικές προϋποθέσεις, ώστε να επιλέξει ο δήμος την οδό του εξωδίκου συμβιβασμού, δεν μπορεί να γίνεται παρά μόνο κατά περίπτωση και εναπόκειται εις την αποκλειστική αρμοδιότητα του αποφασιστικού οργάνου του δήμου, σύμφωνα με όσα ήδη εξετέθησαν. Με την ενεργοποίηση των διατάξεων της περίπτωσης (ιδ) της παρ. 1 του άρθρου 72 του ν. 3852/2010 από πλευράς του δήμου, είναι προφανές ότι δεν αίρεται η υποχρέωση του ζημιωθέντος να προσκομίσει δικαιολογητικά, από τα οποία καταρχήν να τεκμηριώνεται το γενεσιουργό περιστατικό της διαφοράς ή νόμιμο παραστατικό από το οποίο να προκύπτει η δαπάνη εις την οποία πράγματι υπεβλήθη, περί των οποίων τα διεξοδικώς προαναφερθέντα. Άλλωστε, η απουσία τέτοιων δικαιολογητικών έχει συχνά ως αποτέλεσμα να εγείρονται ζητήματα νομιμότητας των χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής αποζημιώσεων κατόπιν συμβιβασμού. Σημειώνω ότι με την υπ' αρ. 0264/2011 Πράξη του VII τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, παρά του ότι επρόκειτο δια ενταλθέν ποσό μικρότερο των 100.000 ευρώ, το τμήμα επελήφθη του ελέγχου της νομιμότητος του σχετικού εντάλματος. Εις την προκειμένη περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη : 1) Το γεγονός ότι το δένδρο (λεύκα) η οποία φυόταν εις την συμβολή των οδών Μέλητος και Κυδωνιών εις την Νέα Σμύρνη, ευρίσκετο σε άρτια φυσιολογική κατάσταση και σε καμμία περίπτωση δεν ήταν δυνατόν να είχε προβλεφθεί η πτώση του τις πρωινές ώρες την 3/12/2013, η οποία οφείλεται αποκλειστικά εις τους θυελλώδεις ανέμους οι οποίοι έπνεαν την συγκεκριμένη ημεροχρονολογία, των οποίων η ένταση ήταν τέτοια ώστε προκάλεσαν εκατοντάδες πτώσεις δένδρων εις την περιοχή της Αττικής, όπως πιστοποιείται εις τα υπ' αρ. πρωτ. 13283/2014 και 40209/2014 προαναφερθέντα έγγραφα, (σχετ. γ και ε). Ήτοι γεγονός εξαιρετικό και απρόβλεπτο, η επέλευση του οποίου (πτώση της λεύκας) λόγω των απρόβλεπτων θυελλωδών ανέμων που έπνεαν την συγκεκριμένη ημεροχρονολογία ήταν αναπόφευκτη εκ της φύσεως του, παρά τα 7

προληπτικά μέτρα τα οποία με άκρα επιμέλεια και σύνεση η αρμοδία υπηρεσία επιδείκνυε συνεχώς επ' αυτών. Συνακόλουθα το εν λόγω ζημιογόνο γεγονός δεν προκλήθηκε από ενέργεια ή παράλειψη του αρμοδίου οργάνου του Δήμου, αλλά οφείλεται εις το ανωτέρω απρόβλεπτο συμβάν του οποίου η επέλευση ήταν αναπόφευκτη εκ της φύσεως αυτού, ακόμη και με τα μέτρα άκρας επιμελείας και συνέσεως, την οποίαν επέδειξε επ' αυτού και δια τον λόγον αυτόν δεν στοιχειοθετείται ευθύνη, ούτε και υποχρέωση καταβολής αποζημιώσεως. Εάν παρά ταύτα θεωρηθεί ότι υφίσταται ευθύνη του Δήμου δια την πτώση του εν λόγω δένδρου και ως εκ τούτου υποχρέωση του Δήμου προς αποκατάσταση της ζημίας της αιτούσης, φρονώ ότι αύτη θα παραμείνει αναπόδεικτη καθ' όσον δεν στοιχειοθετείται επαρκώς δεδομένου ότι : α) Δεν προσκομίζονται τα κατά νόμο απαιτούμενα παραστατικά από τα οποία να τεκμηριώνεται η ύπαρξη και η έκταση της ζημίας και δη : Άδεια κυκλοφορίας του οχήματος, δίπλωμα οδηγήσεως, εκ των οποίων να προκύπτει εάν το εν λόγω όχημα ήτο καινούργιο ή μεταχειρισμένο. β) Ασφαλιστήριο συμβόλαιο εκ του οποίου να προκύπτει εάν δια τις επικαλούμενες ζημίες η αιτούσα αποζημιώθηκε ή πρόκειται να αποζημιωθεί ή δεν αποζημιώθηκε από ασφαλιστική εταιρεία, λόγω προϋφισταμένης ασφαλιστικής συμβάσεως. γ) Τιμολόγια δια τις διαπιστωμένες και καταγεγραμμένες από την Τροχαία προκληθείσες φθορές του εν λόγω οχήματος, δια αγορά ανταλλακτικών, υπολογιζομένης της αξίας των βάση της αξίας την οποίαν είχαν τα καταστρεφέντα πριν την φθορά και δια εργασία τοποθετήσεώς των. Όπως προαναφέρθηκε εις την άνευ ημεροχρονολογίας χειρόγραφη προσφορά της Γ&Κ. ΜΑΛΤΕΖΟΣ Ο.Ε. φανοποιία βαφές service, αναγράφονται κονδύλια συνολικού ποσού με Φ.Π.Α. 2.049,60 ευρώ, δι αγορά ανταλλακτικών, εργασία και βαφές δια αποκατάσταση ζημιών, χωρίς να αναγράφεται ποίο όχημα αφορούν, ως και εις ποίον ανήκει η κυριότητα αυτού. Επίσης εις αύτην την προσφορά δεν αναφέρεται εάν οι αναγραφόμενες τιμές αφορούν αγορά καινούργιων ανταλλακτικών ή μεταχειρισμένων και βεβαίως, εξ αυτής δεν συνάγεται ποία ανταλλακτικά, ποία βαφή και ποία εργασία αφορά τις πιστοποιημένες και καταγεγραμμένες από την Τροχαία Καλλιθέας προκληθείσες φθορές. Επειδή όπως προαναφέρθηκε η απουσία τέτοιων δικαιολογητικών έχει συχνά ως αποτέλεσμα να εγείρονται ζητήματα νομιμότητας των χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής αποζημιώσεων κατόπιν συμβιβασμού. Επειδή το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει επιληφθεί σε έλεγχο νομιμότητας χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής αποζημιώσεων κατόπιν συμβιβασμού δια ενταλθέν ποσό μικρότερο των 100.000 ευρώ. Επειδή κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω εκτιμώ ότι δεν στοιχειοθετείται επαρκώς η αξίωση της αιτούσης και κατά συνέπεια είναι ορθή και σύννομη η τοποθέτηση του Δήμου, επί της υπ' αρ. πρωτ. 64597/2013 αιτήσεως της κ. Ελένης Σταυρέλη, την οποίαν έχει διατυπώσει εις το υπ' αρ. πρωτ. 40209/27-8-2014 έγγραφό του (σχετ. ε) προς την Ανεξάρτητη Αρχή «Συνήγορος του Πολίτη», εις το οποίο με σαφήνεια δηλώνει ότι θα προβεί σε αποζημίωση «αφού υπάρξει σχετική δικαστική απόφαση». Επειδή όπως εξετέθη ο εξώδικος συμβιβασμός προϋποθέτει την συναίνεση και των δυο εμπλεκομένων μερών. Επειδή η διαπίστωση εάν συντρέχουν οι αντικειμενικές προϋποθέσεις, ώστε να επιλέξει ο Δήμος την οδό του εξωδίκου συμβιβασμού, εναπόκειται εις την αποκλειστική αρμοδιότητα του αποφασιστικού οργάνου του Δήμου. Η Δικηγόρος-Νομική Σύμβουλος». Συνακόλουθα παρακαλώ το Σώμα να λάβει απόφαση επί της επιτεύξεως εξωδίκου συμβιβασμού ή όχι, επί της υπ' αρ. πρωτ. 64597/13-12-2013 αιτήσεως της κ. Ελένης Σταυρέλη περί αποζημιώσεώς της. 8

Η Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Η Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Η Αφού άκουσε τον κ. Πρόεδρο και αφού έλαβε υπόψη της: α) Τις διατάξεις του εδ. Ιδ της παρ. 1 καθώς επίσης και τις διατάξεις των ιβ &ιγ της παρ.2 του αρ. 72 του Ν. 3852/2010 β) Την υπαρ. πρ. 21652/18.06.2015 γνωμοδότηση της Νομικής Συμβούλου του Δήμου μας κ. Σκλιβάγκου Γεωργίας Μετά από διαλογική συζήτηση, Α Π Ο Φ Α Σ Ι Ζ Ε Ι Απορρίπτει ομόφωνα το αίτημα αποζημίωσης από τον Δήμο Νέας Σμύρνης, για ζημιές από πτώση δένδρου στο υπαρ. ΥΚΜ6697 σταθμευμένο αυτοκίνητο, επί των οδών Μέλητος και Κυδωνιών, ιδιοκτησίας Ελένης Σταυρέλη, χωρίς προγενέστερη δικαστική απόφαση. Η Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Η Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Η Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΖΟΥΛΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΣΑΜΑΣΙΡΟΥ ΡΟΥΜΠΙΝΗ ΔΗΜΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΙΑΤΖΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΙΑΚΩΒΑΚΗ ΜΑΡΙΝΑ Ακριβές Αντίγραφο Νέα Σμύρνη 1-07-2015 Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΤΖΟΥΛΑΚΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ 9