ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΜΕ ΑΠΛΑ ΜΟΝΤΕΛΑ Η τέχνη του να χρησιμοποιούμε την πληροφορία για να προβλέψουμε τη μελλοντική συμπεριφορά μιας χρονοσειράς Δεν υπάρχουν Μαγικά Μαθηματικά που μας δίνουν μαντικές ικανότητες Παράδειγμα χρονοσειράς 25 Μηνιαία Ζήτηση Va 2 15 1 5 Monthly Demand 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 Χρόνος
ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣΜΕ ΑΠΛΑ ΜΟΝΤΕΛΑ (συνέχεια) Χρησιμοποιούνται ιστορικά δεδομένα Αυτό δεν αποκλείει άλλες μορφές πληροφορίας, καθώς και την κοινή λογική. Η πληροφορία αποτελείται από 1. Ιστορικά δεδομένα 2. Προηγούμενη εμπειρία ή/και κοινή λογική Να μη συγχέεται η πληροφορία με την ανθρώπινη διαίσθηση
ΕΝΑ ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Ακολουθεί παρακάτω η πρόβλεψη μιας χρονοσειράς με πραγματικά δεδομένα. Πρόκειται για τις μηνιαίες πωλήσεις ενός προϊόντος σε χρονική διάρκεια 25 μηνών. Η πρόβλεψη ξεκινά από μηδενική βάση με τη βοήθεια απλών μοντέλων (με ή χωρίς τάση) καθώς και τη χρήση της κοινής λογικής.
2 18 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Η πρόβλεψη για τον τρέχοντα μήνα είναι η τιμή του προηγούμενου μήνα 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Η πρόβλεψη για τον τρέχοντα μήνα είναι η τιμή του προηγούμενου μήνα συν μία πιθανή τάση 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Συνεχίζουμε όπως προηγουμένως: Η πρόβλεψη για τον τρέχοντα μήνα είναι η τιμή του προηγούμενου μήνα συν την πιθανή τάση 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Τελικά η τάση είναι υπαρκτή 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Τελικά η τάση είναι πιο ανοδική απ ότι φαινόταν αρχικά. 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Εδώ όμως 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Στιγμιαία απόκλιση, η τάση όμως συνεχίζει. 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Εδώ βλέπουμε ότι η τάση πραγματικά συνεχίζει 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 και θα συνεχίζει 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Υπάρχει όμως μία ακόμη στιγμιαία απόκλιση 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Η τάση όμως θα πρέπει να συνεχίσει 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Όμως! 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Οι πωλήσεις όμως άρχισαν να πέφτουν. 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Τα πράγματα δεν είναι και τόσο ευχάριστα 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Μηναίες Πωλήσεις και Πρόβλεψη Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Ας αποδεχθούμε τώρα την πτωτική τάση 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Ευτυχώς όμως οι πωλήσεις άρχισαν να ανακάμπτουν 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Εδώ η πρόβλεψη είναι η τιμή του προηγούμενου μήνα 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 και συνεχίζουμε 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Η τάση συνεχίζει να είναι πτωτική 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Τώρα πλέον, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα!!! Κινδυνεύει η θέση του διευθυντή. 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Η τάση είναι πλέον ξεκάθαρα πτωτική. Προσλαμβάνεται νέος διευθυντής. 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Εντυπωσιακή η ανάκαμψη. Ο νέος διευθυντής έκανε το θαύμα του. 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Η τάση όμως μοιάζει να είναι πτωτική 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Ίσως όμως όχι! 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Επιτέλους υπάρχει άνοδος 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Έχει αναστραφεί η κατάσταση; 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
and 2 18 16 Sales ($1) 14 12 1 8 Πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 Month
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Η κατάσταση άλλαξε εξ αιτίας του νέου διευθυντή 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Η τάση είναι οριστικά ανοδική! Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Ο νέος διευθυντής τα κατάφερε Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Αναπροσαρμοσμένη τάση Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 Σύγκριση του έργου των δύο διευθυντών 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25 Ο 1 ος διευθυντής Ο 2 ος διευθυντής
2 18 Η άνοδος συνεχίζει!! 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Αλλά κάτι συμβαίνει Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Κάτι πολύ άσχημο 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
Πωλήσεις ($1 2 18 16 14 12 1 8 6 4 Ας είμαστε όμως αισιόδοξοι 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Ο νέος διευθυντής καλείται σε απολογία Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Μία απέλπιδα προσπάθεια ανάκαμψης διαφαίνεται Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 για να σωθεί η παρτίδα 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 Ίσως τα καταφέρει! 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
2 18 16 Αλλά μάταια. Ο νέος διευθυντής απολύεται. Πωλήσεις ($1 14 12 1 8 6 4 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 19 2 21 22 23 24 25
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι πραγματικές πωλήσεις αποτελούν τον κορυφαίο δείκτη (leading indicator) των προβλέψεων Το άθροισμα των (απολύτων τιμών) των σφαλμάτων της πρόβλεψης είναι 226. Για το απλό μοντέλο χωρίς τάση (η τιμή του προηγούμενου μήνα) το άθροισμα των σφαλμάτων είναι 175.1
Η ψηφιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού έγινε στο πλαίσιο υλοποίησης της πράξης με τίτλο «ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ στο ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ», του Μέτρου 2.2 «Αναμόρφωση Προγραμμάτων Σπουδών - Διεύρυνση Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης» του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (Ε.Κ.Τ.) κατά 8% και Εθνικούς πόρους κατά 2%.