THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ DIMITRIOS AVRAMOPOULOS COMMISSIONER, MIGRATION, HOME AFFAIRS AND CITIZENSHIP EUROPEAN COMMISSION THE EU-EURASIA-CHINA BUSINESS SUMMIT Building bridges from east to west ΔΕΥΤΕΡΑ 9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017 1
THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ DIMITRIOS AVRAMOPOULOS COMMISSIONER MIGRATION, HOME AFFAIRS AND CITIZENSHIP EUROPEAN COMMISSION THE EU-EURASIA-CHINA BUSINESS SUMMIT Building bridges from east to west ΔΕΥΤΕΡΑ 9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2017 Κατά πρώτον να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ για την πρόσκληση, είμαι ένας σταθερός φίλος ακόμη και με τις προηγούμενές μου ιδιότητες, πρέπει όμως πλέον να προσαρμόσω την ομιλία μου στη νέα μας ιδιότητα. Ξεκινώντας να πω ότι πριν από τρία χρόνια όταν ορίστηκα ως Επίτροπος Μετανάστευσης καθώς και θεμάτων εσωτερικής ασφάλειας, αντιτρομοκρατίας και τα λοιπά, ποτέ δεν φανταζόμουν ότι τα δυο βασικά ζητήματα του χαρτοφυλακίου μου θα ήταν και τα δυο πλέον σημαντικά ζητήματα όχι απλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο. Κυρίες και κύριοι αναμφίβολα ζούμε σε ταραχώδεις εποχές, βιώνουμε την αστάθεια στις κοινωνίες μας, αλλά και στη γειτονιά μας πέραν των συνόρων. Η αστάθεια αυτή προκαλεί και εξωθεί ανθρώπους να φύγουν από τα σπίτια τους αλλά και μια αστάθεια η οποία παράγει και παράγεται από τη βία. Σήμερα όλες αυτές οι προκλήσεις είναι παγκοσμίων διαστάσεων. Δεν υπάρχει καμία χώρα σε όλο τον κόσμο η οποία να μην επηρεάζεται, είτε μιλούμε για τους πρόσφυγες από τη Συρία, ή τους 2
Ροχίνγκια, είτε μιλούμε για τρομοκρατικές επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη, είτε στην Καμπούλ, είτε στο Μπαλί ή στη Βαρκελώνη. Τα τελευταία δυο χρόνια η Ευρώπη έζησε αυτές τις κρίσεις, τις κρίσεις σε επίπεδο μετανάστευσης όπως σας είπα και πιο πριν και στο επίπεδο της ασφάλειας και επιπλέον αυτών πέρασε και την οικονομική κρίση. Ο αντίκτυπος των κρίσεων αυτών δεν έχει ακόμη λήξει, δεν έχει ακόμη εξαφανιστεί, παρ' όλα αυτά μπορούμε να πούμε ότι βλέπουμε φως στην άκρη του τούνελ. Η μεγαλύτερη κρίση που έχουμε βιώσει όλα αυτά τα χρόνια ήταν η κρίση όμως αρχών και αξιών. Μια κρίση αλληλεγγύης, μια υπαρξιακή κρίση που άγγιξε τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της ένωσής μας. Τα βασικά αυτά θεμελιώδη χαρακτηριστικά πάνω στα οποία έχει οικοδομηθεί η οικογένειά μας, η Ένωσή μας. Αυτό που ζήσαμε στην Ευρώπη το βλέπουμε και σε όλο τον κόσμο. Όταν οι πολίτες μας αντιμετωπίζουν ανασφάλεια, αστάθεια, το άγνωστο τότε είναι πολύ εύκολο να επιλέξουν την απομόνωση, να απορρίψουν την παγκοσμιοποίηση, να στραφούν προς το εσωτερικό, να γίνουν εσωστρεφείς δηλαδή και να ανορθώσουν τείχη καταρρίπτοντας παράλληλα γέφυρες. Αν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να αγόμαστε και να φερόμαστε από λαϊκιστικά σλόγκαν και απόψεις και εθνικισμούς, τότε αυτός ο συνδυασμός εθνικισμού και λαϊκισμού προμηνύει δεινά για την κοινωνία μας. Όμως αν υπάρχει κάτι που μάθαμε τα τελευταία δυο χρόνια είτε έχει να κάνει με την καλύτερη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης ή την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, είναι ότι αυτό μπορούμε να το κάνουμε μόνο μέσω της οικοδόμησης γεφυρών και όχι τοίχων, μέσω της διάνοιξης οδών συνεργασίας. Αυτό είναι απαραίτητο όχι μόνο για λόγους κοινωνικής συνοχής και αντοχής ανθεκτικότητας της κοινωνίας μας, αλλά και για λόγους ευημερίας σε οικονομικούς όρους και για τη σταθερότητα των δημοκρατιών μας. Ακόμη υφίστανται βεβαίως τα εθνικά σύνορα. Όμως οι προκλήσεις που θέτει η μετανάστευση, η τρομοκρατία ή το κυβερνο-έγκλημα, 3
ή τα οικονομικά εγκλήματα δεν σταματούν στα σύνορα, όπως πολλοί από εσάς ήδη γνωρίζετε. Μιλούμε για την Ανατολή και τη Δύση, το Βορρά και το Νότο αλλά πιστέψτε με πρόκειται για σημειολογικές και μόνο διαφορές. Ένας πολίτης της Ευρώπης ή της Ρωσίας ή της Κίνας μπορεί να είναι εξίσου ευάλωτος ή να επηρεαστεί από μια τρομοκρατική επίθεση από το κυβερνοέγκλημα. Όλοι ζούμε είτε θέλουμε να τοποθετηθούμε είτε όχι, σε ένα παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Συνεπώς και οι απαντήσεις μας πρέπει να είναι παγκοσμίου επιπέδου και η ουσία αυτής της συνεργασίας έχει να κάνει με τη συνεργασία διασυνοριακά. Τα τελευταία δυο χρόνια η Ευρώπη εργάστηκε άοκνα για να βελτιώσει το συντονισμό των ενεργειών της για θέματα μετανάστευσης και εσωτερικής ασφάλειας τόσο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και με εταίρους μας εκτός αυτής. Στη μετανάστευση μειώσαμε τις παράτυπες αφίξεις κατά 95% χάρις την κοινή δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης Τουρκίας και φέτος το καλοκαίρι είχαμε μεγαλύτερο έλεγχο της βασικής μεσογειακής οδού που έφτασε το 81% τον προηγούμενο Αύγουστο σε σχέση με τους ίδιους μήνες πέρσι. Παράλληλα θεσπίσαμε μέσα σε χρόνο ρεκόρ την ευρωπαϊκή συνοριακή και ακτοφυλακή προκειμένου να ενισχυθεί και να βελτιωθεί ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και να προστατευτεί καλύτερα η εσωτερική μετακίνηση ανθρώπων. Έχουμε προσφέρει προστασία σε πάνω από 700.000 ανθρώπους τα τελευταία χρόνια συνολικά. Η Ευρώπη είναι και πρέπει να παραμείνει η ήπειρος της αλληλεγγύης, όπου μπορούν να βρουν καταφύγιο όσοι προσπαθούν να ξεφύγουν από μια δίωξη. Ήρθε η ώρα να κάνουμε κι ένα βήμα παραπάνω και να βοηθήσουμε στην τοποθέτηση άλλων 500.000 ατόμων από τη Συρία και από το Λίβανο και όσων περιμένουμε στα επόμενα δυο χρόνια. Νομίζω καταλαβαίνετε ποια είναι η διαφορά μεταξύ relocation και resettlement μετακίνηση δηλαδή και επανατοποθέτηση. 4
Σε ό,τι αφορά το relocation μετακίνηση έχουμε τη μεταφορά από ένα κράτος μέλος σε άλλο. Ενώ στη περίπτωση του resettlement έχουμε να κάνουμε με τη μετακίνηση ατόμων από τρίτο κράτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ευρώπη δεν μετατρέπεται σε ένα κλειστό κάστρο, οπότε τα σύνορά μας πρέπει να προστατεύονται και όσοι θέλουν να έρθουν στην ήπειρό μας, θα πρέπει να ακολουθούν τη νόμιμη οδό. Πιστέψτε με όμως πριν από τρία χρόνια πιαστήκαμε απροετοίμαστοι. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη δεν είχαν ιδέα για το πώς θα έπρεπε να διαχειριστούν αυτό το φαινόμενο. Αλλά δεν είμαστε στο ίδιο σημείο που ήμασταν πριν από τρία χρόνια γι' αυτό σας είπα ότι έχουμε κάνει ήδη μεγάλα βήματα προόδου. Να γιατί επενδύουμε στο άνοιγμα νέων οδών για τους μετανάστες, άτομα τα οποία θέλουν να έρθουν και να εργαστούν εδώ. Η φωνή και η εμπειρία της επιχειρηματικής κοινότητας και των εμπορικών μας εταίρων είναι κρίσιμης σημασίας διότι όλοι γνωρίζουμε ότι η μετανάστευση ήρθε έφτασε και θα μείνει για πολλές δεκαετίες. Η κινητικότητα. Είναι το μέλλον τουρισμός ου 21 ου αιώνα, σε μερικές δεκαετίες από τώρα οι ιστορικοί του μέλλοντος θα λένε ότι αυτή η περίοδος ήταν η περίοδος ανθρώπινης κινητικότητας. Πρέπει να απολαύσουμε τους κοινωνικούς καρπούς αυτής της κίνησης αυτής της προσπάθειας. Σήμερα σε ένα κόσμο που αλλάζει πολύ γρήγορα και συνέχεια η Ασία και η Ευρώπη, η Ανατολή και η Δύση διασυνδέονται ακόμη περισσότερο είτε με όρους κινητικότητας είτε σε όρου εμπορίου και βιομηχανίας, κλίματος, ενέργειας, ασφάλειας και τα λοιπά. Πρέπει να πούμε ότι η Ευρώπη αποτέλεσε ένα ελκυστικό προσανατολισμό για το επιχειρεί προερχόμενο από την Ανατολή. Για την Ευρώπη το εμπόριο είναι κάτι παραπάνω από οικονομικές σχέσεις, έχει να κάνει και με την προώθηση των δημοκρατικών κοινωνικών και περιβαλλοντικών μας προτύπων. Η σχέση μεταξύ Ευρώπης και Ασίας προσφέρει θετικές δυνατότητες για την κινητικότητα και για τα ταξίδια για τις μετακινήσεις. Παραδείγματος χάριν το 2015 και το 2016 περίπου 2000 Κινέζοι πολίτες ήταν 5
φοιτητές στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πάνω από 100.000 Ευρωπαίοι φοιτητές ήταν στην Κίνα. Η πόρτα αυτή έχει ανοίξει, είναι ανοιχτή πλέον. Αυτό είναι το είδος της κινητικότητας πάνω στο οποίο πρέπει να οικοδομήσουμε το μέλλον αλλά πρέπει να το κάνουμε μαζί. Αυτό όμως σημαίνει ότι και παγκοσμίως χρειαζόμαστε όπως είπα πριν από μερικά λεπτά να μειώσουμε την παράτυπη μετανάστευση. Στο άμεσο μέλλον μπορούμε να ξεκινήσουμε ένα κοινό διάλογο με όλες τις χώρες προέλευσης και τις χώρες transit ιδίως τις χώρες της Αφρικής. Η σταθερότητα στη Λιβύη αποτελεί ένα βασικό και θεμελιώδη στόχο και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επενδύσει πολύ σε αυτό το επίπεδο και μακροπρόθεσμα. Ταυτόχρονα προσπαθούμε να βοηθήσουμε τις χώρες στη Βόρεια και στην Υποσαχάρια Αφρική για την καλύτερη διαχείριση της μετανάστευσης μαζί με την επανεισδοχή και την καταπολέμηση των κλιματικών δικτύων τα οποία θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των προσφύγων. Γι' αυτό τον λόγο έχει αναπτυχθεί το Ταμείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αφρική το οποίο έχει συγκεντρώσει 3,8 δις ευρώ. Χρειαζόμαστε όμως μια ενορχηστρωμένη προσέγγιση για τη μετανάστευση μαζί με την Ασία οι χώρες πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για τους πρόσφυγες όλου του κόσμου. Βασική προϋπόθεση για την καλύτερη διαχείριση της μετανάστευσης και για την αντιμετώπιση των αιτιών της είναι αυτή ακριβώς: η μείωση των συγκρούσεων και της αστάθειας σε όλον τον κόσμο και η αύξηση της ασφάλειας και της προστασίας. Χρειαζόμαστε όλοι ο ένας τον άλλον όχι μόνο διασυνοριακά, αλλά και μεταξύ εμπλεκόμενων φορέων. Ο ιδιωτικός τομέας, οι Κυβερνήσεις, η κοινωνία των πολιτών. Όλο και περισσότερο σε αυτό τον κόσμο της διασύνδεσης και της επικοινωνίας η ασφάλεια είναι το παν και οι πολίτες ανησυχούν για την ασφάλειά τους. Θα λέγαμε ότι η ασφάλεια πλέον έχει εξελιχθεί σε ένα θεμελιώδες δικαίωμα για τους πολίτες μας. 6
Στο εσωτερικό όταν δουλεύουμε, ή όταν εργαζόμαστε, ή όταν ταξιδεύουμε αλλά και στο Internet On line η τρομοκρατία δεν είναι ζήτημα που αφορά ένα μόνο κράτος μία μόνο περιοχή, ή όχι. Είναι ένα πρόβλημα το οποίο υπερβαίνει τα σύνορα και τις ηπείρους. Είναι μια απειλή για τις δημοκρατίες μας και με τους κανόνες που θέτουμε σε επίπεδο διεθνούς Δικαίου προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάσταση από το 2 ο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι ο μόνος τρόπος για να καταπολεμήσουμε την τρομοκρατία είναι κινούμενοι σε παγκόσμιο επίπεδο με εμπιστοσύνη μεταξύ μας και ισχυρό συναίσθημα ένωσης και στοχοθεσίας για την προσπάθειά μας αυτή. Για τον λόγο αυτό υποστηρίζουμε και πάντα θα υποστηρίζουμε την παγκόσμια καταπολέμηση της τρομοκρατίας πολυεπίπεδα, πολύπλευρα και συλλογικά. Η αύξηση της ασφάλειας και η επένδυση στην ειρήνη παγκοσμίως είναι το κοινό μας συμφέρον. Τα σκληρά διδάγματα που αντλήσαμε μας οδήγησαν να συνάγουμε ότι η κοινή δράση είναι αναπόφευκτη, αλλά πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος όλες αυτές τις τεχνητές διαφορές οι οποίες διαιρούν τον κόσμο μας. Πρέπει εδώ να καταλάβουμε ότι η ασφαλής ένωση εντός της Ένωσης προϋποθέτει και ένωση στόχων, σκοπών και λειτουργική αποτελεσματικότητα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Την ώρα που τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης διατηρούν την ευθύνη και την επάρκειά τους για θέματα εθνικής ασφάλειας, η προσπάθεια για την τρομοκρατία δεν μπορεί παρά να είναι κοινή και αυτή. Προκειμένου να καταπολεμήσουμε τη ριζοσπαστικοποίηση στις χώρες μας αλλά και στο Internet, το οποίο Internet πλέον έχει γίνει ένα θέρετρο μάχης μέσω συνεργασίας και εμπιστοσύνης την οποία έχουμε ήδη επενδύσει και έχουμε αναπτύξει με τα ενδιαφερόμενα μέλη, Για να ενισχύσουμε την κοινή χρήση πληροφοριών και να επιτύχουμε τη διαλειτουργικότητα όλων των πληροφοριακών συστημάτων, για να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητά μας την αποτρεπτική μας βούληση και την άμυνά μας απέναντι στις κυβερνο-απειλές, για να βελτιώσουμε την ασφάλεια των εξωτερικών μας συνόρων, για να απεκδύσουμε τους τρομοκράτες από τα 7
μέσα για τη διενέργεια επιθέσεων όπως εκρηκτικά και όπλα, για να προστατεύσουμε τους πολίτες μας σε δημόσιους ανοιχτούς χώρους τους λεγόμενους «μαλακούς στόχους». Σε τελική ανάλυση για να φτάσουμε μεσοπρόθεσμα σε ένα επίπεδο συναίνεσης και για το θέμα του πως κατανοούμε όλοι την εθνική ασφάλεια. Για να ξεπεράσουμε τα εθνικά ταμπού σε επίπεδο ασφαλείας του παρελθόντος και για να αποφασίσουμε να συνεργαστούμε μαζί προς ένα πραγματικά κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας. Την ώρα που οι Μυστικές Υπηρεσίες συνεργάζονται μέσω μιας κοινής μονάδας συλλογής πληροφοριών και αυτή είναι και η πρότασή μας και αυτό είναι το μοντέλο της Ευρώπης, όμως πρέπει να γίνει κι ένα μοντέλο που θα αποτελέσει παράδειγμα για την παγκόσμια συνεργασία. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια πλατφόρμα ισχυρής συνεργασίας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του διασυνοριακού εγκλήματος. Αυτή η συνεργασία θα υποστηρίξει με αποτελεσματικό τρόπο τις εθνικές αρχές στις προσπάθειές τους. Πιστέψτε με δεν υπάρχει περιθώριο για να έχουμε το λεγόμενο βαθύ κράτος σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Αξιοποιώντας την εμπειρία των τελευταίων ετών που έχω αποκομίσει μπορώ να σας πω ότι το βαθύ κράτος ακόμη αντιστέκεται και είναι πολύ δύσκολο να πείσουμε τους επαγγελματίες της εθνικής ασφάλειας να αλλάξουν τον τρόπο σκέψης τους και να δουν την άλλη κατάσταση όπως είναι σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο. Θεωρώ ότι αυτή η προσέγγιση μας καθιστά απλά και μόνο ευάλωτους. Υπάρχει ανάγκη συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών με βασικούς εταίρους μας, σημαντικούς εταίρους μας στη Μέση Ανατολή, στην Ασία, στην Αφρική, καθώς και ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού. Πρέπει να ξεπεράσουμε τον κατακερματισμό τον οποίο εκμεταλλεύονται οι τρομοκράτες και οι εγκληματίες. Πρέπει να δούμε την ασφάλεια καθολικά και να επενδύσουμε σε συνεργασίες οι οποίες μας κάνουν πιο ισχυρούς συλλογικά. 8
Τίποτε δεν μπορεί να δικαιολογεί αυτό τον κατακερματισμό από τη στιγμή που οι πολίτες μας αποτελούν στόχους καθημερινά σε όλο τον κόσμο. Κυρίες και κύριοι η Ευρώπη και η Ασία χρειάζεται η μία την άλλη περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του 21 ου αιώνα από κοινού. Η Ελλάδα αποτελεί ένα από τα παραδείγματα που καταδεικνύει ότι οι οικονομίες μας γίνονται ακόμη πιο διασυνδεδεμένες και αυτό ισχύει και για τους πολίτες μας. Πρέπει να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας διασυνοριακά ξεκινώντας από το επίπεδο του κυβερνο-εγκλήματος, καταπολέμηση της τρομοκρατίας, τη διατήρηση της ειρήνης, της μη διάδοσης όπλων και τα λοιπά. Αυτό δημιουργεί ένα πλαίσιο σταθερότητας προκειμένου να συνδεθούν οι άνθρωποι μεταξύ τους, προκειμένου να συνεργαστούν εκπαιδευτικά με όρους ασφάλειας. Οι ευκαιρίες όπως η σημερινή κατά την οποία βρισκόμαστε σε μια υπέροχη πόλη, την πόλη της Αθήνας το λίκνο του δυτικού πολιτισμού και την γενέτειρα της δημοκρατίας αποτελούν σημαντικά βήματα που ενισχύουν τη δέσμευση και τη συνεργασία, διασυνοριακά και διατομεακά. Ο μόνος τρόπος προς το μέλλον προς τα μπρος είναι αυτός, για ένα πιο σταθερό ευήμερο φιλικό προς την κινητικότητα μέλλον και πιστέψτε με αυτή είναι η στιγμή για όλους μας. Να ξεκινήσουμε να διαβάζουμε την ιστορία διότι πιστέψτε με δεν θέλω να διορθώσω το Μαρξ όταν είπε ότι «η ιστορία επαναλαμβάνεται» θυμάστε τι είπαμε πέρσι; Οι άνθρωποι επαναλαμβάνουν την ιστορία, διότι απλά δεν τη διαβάζουν και δεν αντλούν διδάγματα από αυτήν. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την προσοχή σας. 9