Α. Η ΕΡΓΑΣΙΑ 1. Εννοιολογικές διευκρινήσεις «Το επάγγελµα εκφράζει µε απόλυτη κυριολεξία την τη θεµελιακή και υποχρεωτική κοινωνική σηµατοδότηση του ατόµου, την ταυτότητά του.» Από την εργασία στην απασχόληση και από την απασχόληση στην εργασία. Η διάκριση της απασχόλησης από την εργασία παραµένει ασαφής. Η έννοια της απασχόλησης συµπίπτει µε την γενίκευση της µισθωτής εργασίας 2. Έννοια και οργάνωση της εργασίας. Οι κοινωνιολόγοι είχαν έντονο ενδιαφέρον να διερευνήσουν τη φύση των κοινωνικών σχέσεων που δηµιουργούνται κατά την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών. ΔΥΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Α) Οι σχέσεις αυτές είναι σχέσεις συνεργασίας και αρµονίας ή σχέσεις σύγκρουσης. Β) Τα καθήκοντα που εκτελούν κατά την εργασία τους οι άνθρωποι συντελούν στην ικανοποίηση ή όχι των ανθρώπινων αναγκών. 1
ΜΕΣΩ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ όπως Οι µορφές οργάνωσης της εργασίας Έννοιες των επαγγελµάτων Οι βιοµηχανικές ή εργασιακές σχέσεις Η εργασιακή διαδικασία Οι στάσεις απέναντι στην εργασία και την απασχόληση Η συµπεριφορά των εργαζοµένων και των εργοδοτών Όµως ήταν δύσκολο να προσεγγιστούν εξαιτίας της συνεχούς µεταβολής της βιοµηχανικής κοινωνίας και της διαδικασίας της εκβιοµηχάνισης και Της συνεχούς µεταβολής της οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας και της ανάπτυξης νέων κοινωνικών δοµών νέων µορφών οργάνωσης της παραγωγής. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ουτοπιστές σοσιαλιστές προσέγγισαν τόσο το ζήτηµα της βιοµηχανικής εργασίας όσο και της εργατικής τάξης. Κλασσικοί θεωρητικοί εξέτασαν το ζήτηµα αυτό στο πλαίσιο των γενικότερων θεωριών τους. Αρχικά ερωτήµατα σχετικά µε τη συµπεριφορά των εργαζοµένων περισσότερο παρά για τη φύση αυτή καθ εαυτή της εργασίας. Εργασία / επίκεντρο ενδιαφέροντος από τους αρχαίους χρόνους 2
1. Η φύση της εργασίας αποτελεί µία δυναµική κοινωνική έννοια η οποία συνεχώς τροποποιείται. Τοµή η εµφάνιση της βιοµηχανικής κοινωνίας (B.K) Η Β.Κ. ανέτρεψε πολλές αντιλήψεις και δεδοµένα που υπήρχαν µέχρι τότε. Τώρα το άτοµα απόκτησε άλλη εικόνα και για τον εαυτό του και για τη σχέση του µε του άλλους µέσα σε αυτό το πλαίσιο τροποποιήθηκε και η αντίληψη για την εργασία. Η ΕΠΑΝΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ της. Η νέα έννοια της εργασίας µετέτρεψε την ίδια την υπόσταση του εργαζόµενου αλλά και του «προϊόντος» αυτού (εργασία = εµπόρευµα). Η Βιοµηχανική κοινωνία µετέτρεψε την εργασία «από ανάγκη» σε στοιχείο που συντείνει στην ανθρώπινη ευδαιµονία και ολοκλήρωση ΟΜΩΣ ταυτόχρονα µε την µορφή της µισθωτής εργασίας στο επίπεδο των άµεσων κοινωνικών σχέσεων και των σχέσεων παραγωγής λειτουργεί ως µέσο και µηχανισµός εξουσίας. ΕΠΟΜΕΝΩΣ τόσο η εξουσιαστική πλευρά όσο και το πλαίσιο στο οποίο λειτουργεί «των επιχειρηµατικών κερδών» ΔΙΑΨΕΥΔΟΥΝ? το περίβληµα. ΟΚΤΑΩΡΟ / ΕΥΕΛΙΞΙΑ Η εργασία παραµένει από τους κυριότερους συντελεστές παραγωγής. ΕΠΙΣΗΣ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΤΑΞΙΚΗ ΔΙΑΣΤΡΩΜΑΤΩΣΗ µε τη µορφή της µισθωτής εργασίας στο επίπεδο των 3
άµεσων κοινωνικών σχέσεων και σχέσεων παραγωγής. - Λειτουργεί και ως: µηχανισµός εξουσίας, αυτή η εξουσιαστική διάσταση της εργασίας Ανταµ Σµιθ «Έρευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των εθνών» 18 ος (1776). Το αόρατο χέρι της αγοράς =µολονότι κάθε άτοµο αποσκοπεί στο δικό του όφελος το γενικό αποτέλεσµα είναι η εξυπηρέτηση του συµφέροντος της κοινωνίας συνολικά. Ο καταµερισµός της εργασίας Οι µεγαλύτερες βελτιώσεις στις παραγωγικές δυνάµεις της εργασίας ήταν αποτέλεσµα του καταµερισµού της εργασίας ( π.χ. καρφίτσες). Α) Καταµερισµός ανάµεσα στα διάφορα επαγγέλµατα Β) όσον αφορά την παραγωγή ενός αγαθού Αύξηση των παραγωγικών δυνατοτήτων της εργασίας. Κάλρ Μαρξ Ο µέχρι τότε φεουδαρχικός τρόπος λειτουργίας της βιοµηχανίας δεν αρκούσε πια για να καλύψει τις ανάγκες που µεγάλωναν µε τις νέες αγορές. Οι συντεχνιακοί µάστορες εκτοπίστηκαν από τη βιοµηχανική µεσαία τάξη. Ο καταµερισµός εργασίας ανάµεσα στις διάφορες συντεχνίες εξαφανίστηκε από τον καταµερισµό εργασίας µέσα στα ξεχωριστά εργαστήρια. Υποταγή των φυσικών δυνάµεων µηχανές-σιδηρόδροµοι..ποιος προηγούµενος αιώνας θα διαισθανόταν ότι στους κόλπους της κοινωνικής εργασίας κρύβονταν τέτοιες παραγωγικές δυνάµεις? 4
Ο ουσιαστικότερος όρος ύπαρξης και κυριαρχίας της αστικής τάξης είναι η συσσώρευση του πλούτου σε χέρια ιδιωτών/ ο σχηµατισµός και η αύξηση του κεφαλαίου =ο όρος ύπαρξης του κεφαλαίου είναι η µισθωτή εργασία. Μαξ Βέµπερ Weber (Η εργασία σκοπός της ζωής του ανθρώπου) «Η προτεσταντική ηθική του Καπιταλισµού» Με άλλα λόγια ο καπιταλισµός έµαθε να οργανώνει την οικονοµική συµπεριφορά µε κανονικούς, συστηµατικούς και σκοπεύοντας στην αύξηση του πλούτου δηλ. στην ορθολογική µεγιστοποίησή του. 5
ΕΚΤΟΣ ΟΜΩΣ ΑΠΟ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΗΤΑΝ ΟΧΙ Η ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΛΛΑ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΑΦΟΥ ΤΟ ΠΟΙΟΣ ΚΑΤΕΧΕΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΤΑΝ ΔΕΔΟΜΕΝΟ( ΟΧΙ ΔΗΛ. Ο ΤΡΟΠΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ της ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ) ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΣΕ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΒΑΘΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η εργασία ως συνειδητή δραστηριότητα αποτελεί µια πανανθρώπινη δραστηριότητα η οποία διαφοροποιεί τους ανθρώπους από τα ζώα. Βασίζεται στην συνεργασία και την επικοινωνία. Ησίοδος η Εργασία είναι µια Αρετή (πλούτος + ευτυχία) Άποψη των Αρχαίων Ελλήνων: αρνητικοί / δούλοι Πλάτων: Ο καταµερισµός της εργασίας να αφορά µόνο πνευµατικές ενασχολήσεις Αρχαία Ρώµη :όχι 6
ΑΡΝΗΤΙΚΟΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΘΕΤΙΚΟΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ Μαρξισµός: Εργασία: Η πάλη του ανθρώπου να κατακτήσει τη φύση Η εργασία έχει υποταχτεί στην εξουσία του κεφαλαίου. Για µια µεγάλη περίοδο η εργασία θεωρούνταν εξευτελιστική ατιµωτική πράξη για τους ελεύθερους πολίτες και τις ανώτερες τάξεις. Στο πρωτόγονο κοινωνικό σύστηµα η βάση των παραγωγικών σχέσεων ήταν κοινοτική. A. Η περίοδος της δουλείας Η χρησιµοποίηση των δούλων διαµόρφωσε µια εντελώς νέα κατάσταση για την εργασία. Η απαραίτητη εργασία γινόταν από τους δούλους οι οποίοι ανήκαν στους κυρίους τους οι οποίοι οικειοποιούνταν και το προϊόν της εργασίας τους. Εποµένως δούλος +εργασία =προϊόν. Οι ελεύθεροι πολίτες δεν έπρεπε να εργάζονταν αλλά είχαν ως ενασχόληση την πνευµατική ΕΞΩΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΜΟΣ Β. Η περίοδος της φεουδαρχίας Ο φεουδαρχικός τρόπος παραγωγής αποτέλεσε έναν συγκριτικά ανώτερο τρόπο παραγωγής. Η βάση των παραγωγικών σχέσεων οι οποίες διαµόρφωναν και τη µορφή της εργασίας ήταν η ιδιοκτησία του φεουδάρχη πάνω στη γη και στους εργαζόµενους που ήταν δεµένοι µε αυτήν. Εδώ και πάλι την εργασία διεκπεραίωναν δουλοπάροικοι. Αυτοί βρίσκονταν σε διαφορετική 7
κατάσταση από τους δούλους. Οι δουλοπάροικοι δεν ήταν πράγµατα αλλά είχαν προσωπική εξάρτηση από τους κυρίους τους. Γ. ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΦΕΟΥΔ. ΣΤΟΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ Εµφάνιση στις πόλεις µικρών οµάδων εργασίας, των συντεχνιών, οι οποίες αποτελούνταν από τον αρχιεργάτη και τους µαθητευόµενους. Σε αυτή την περίπτωση η οικογένεια ήταν βασική µορφή οµάδας και ο αρχιεργάτηςαρχιτεχνίτης κατείχε τα µέσα παραγωγής αποτέλεσε την επαναστατική δύναµη για την ανατροπή της φεουδαρχικής τάξης πραγµάτων. Δ. ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ Εκβιοµηχάνιση-µετακίνηση πληθυσµών /εργαζοµένων προς τις πόλεις. Θεµέλιο του συστήµατος αποτέλεσε η ατοµική ιδιοκτησία των µέσων παραγωγής που υπήρξε το προσδιοριστικό στοιχείο των παραγωγικών σχέσεων. Ο εργαζόµενος θεωρείται πλέον ελεύθερο υποκείµενο και στα πλαίσια ενός νέου καταµερισµού εργασίας µπορεί αυτόβουλα να πουλήσει την εργατική του δύναµη. Ο εργάτης δεν κατέχει ατοµική ιδιοκτησία και συνεπώς µόνη του επιλογή είναι να πωλήσει την εργασία του ως το µόνο εµπόρευµα που κατέχει και µπορεί να ανταλλάξει στην ελεύθερη αγορά. Με τον µετασχηµατισµό της εργασίας σε εµπόρευµα συντελείται η απανθρωποίησή της εφόσον αποβάλλει πλέον τον ανθρώπινο χαρακτήρα της και γίνεται αντικείµενο σύµβασης συµφωνίας. 8
- Η αγορά προηγείται χρονικά - Στην καπιταλιστική κοινωνία ο άµεσος παραγωγός του προϊόντος και ο καταναλωτής δεν είναι το ίδιο πρόσωπο. Βασικό στοιχείο τα εργαλεία τα µηχανήµατα Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΜΠΟΡΈΙ ΚΑΘΕ ΦΟΡΆ ΝΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΕΙ ΜΟΝΟ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ. Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΕΙΤΑΙ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Διάκριση ανάµεσα στην χειρωνακτική και την πνευµατική εργασία. Επίσης, διαφοροποίηση µεταξύ παραγωγικής και µη παραγωγικής εργασίας. ΑΝΕΡΓΙΑ (κατάσταση ανεξάρτητη από τον ελεύθερο χρόνο) Malthus /Νεοµαλθουσιανοί / Ουτοπιστές σοσιαλιστές= συνέδεσαν την ανεργία µε την (άναρχη) τεχνολογική εξέλιξη. Μαρξ: στον καπιταλισµό η ανεργία δεν αποτελεί παροδικό τυχαίο και παροδικό φαινόµενο αλλά µια πάγια τάση η 9
οποία οφείλεται στην ιδιαίτερη κάθε φορά σχέση συσσώρευσης κεφαλαίου µισθών όγκου απασχόλησης. Κεϋνς:Απασχόληση +παραγωγή = συνδεδεµένες ενεργός ζήτηση-πλήρης απασχόληση. Nέα µοντέλα παραγωγής:νέα οργανωτικά µοντέλα παραγωγής ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ευέλικτες µορφές απασχόλησης. 10
Β. Η ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σήµερα η εργασία δεν είναι απλά και µόνο ένα µέσον βιοπορισµού αλλά και -κοινωνικοποίηση -κοινωνική υπόσταση -κοινωνική προβολή+ καταξίωση -διαµόρφωση της προσωπικότητας του ατόµου -«το επάγγελµα αποτελεί βασική ταξινοµητική µήτρα» Ι. Κατανόηση βασικών εννοιών Ενεργό εργατικό δυναµικό: Όλοι οι άνω των 15 που είναι σε θέση να εργαστούν Αγορά εργασίας: Το κοινωνικό πλαίσιο µέσα στο οποίο συνάπτονται τα συµβόλαια εργασίας / βάσει των οποίων κατανέµονται τα άτοµα / ιδιώτες σε θέσεις µισθωτής απασχόλησης. ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΗ δουλεία ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ ΠΟΥ ΑΝΤΑΛΛΑΣΣΕΤΑΙ ΑΛΛΑ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ== Η ΕΡΓΑΣΙΑ = ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ. Η αγορά εργασίας είναι ένας θεσµός ιστορικά καθορισµένος. Δεν µπορεί να υπάρξει παρά ως αποτέλεσµα κοινωνικών µετασχηµατισµών που οδηγούν στην εµφάνιση του εργαζόµενου ως ελεύθερου ιδιώτη. 11
Η διαδικασία συγκρότησης της αγοράς εργασίας είναι µια µακροχρόνια και οδυνηρή διαδικασία. {Ορθώνεται πάνω στα συντρίµµια παλαιότερων µορφών απασχόλησης}. Ο «όχλος» που κατέφυγε στα αστικά κέντρα.µε τη διάλυση των παραγωγικών δοµών στην ύπαιθρο ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΕΙ ΙΚΑΝΟΣ / ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ / ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΧΛΟΥ ΣΕ ΜΙΣΘΩΤΟΥΣ «ΠΑΙΔΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ» ΙΙ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Τεχνικές ανάγκες παραγωγής (τεχνολογία) Η εξέλιξη της τεχνολογίας και οι ανάγκες της παραγωγής ορίζονται σε σχέση µε την κοινωνία είναι ιστορικά καθορισµένες. Οι τεχνικές ανάγκες είναι κοινωνικά καθορισµένες / προσδιορίζονται ιστορικά / Δεν είναι ουδέτεροι / Υπήρξαν αντιδράσεις ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΝΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ θέµα κοινωνικής διαµάχης κίνηµα Λουδιστών (1810) τυπογράφοι 1970 φωτοσύνθεση. ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΑΥΡΑ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Π.χ. πλυντήρια / κατανάλωση 2. Διαθεσιµότητα του πληθυσµού να αναλάβει µισθωτή απασχόληση. Βιολογικά /πληθυσµός/ πολιτισµικά στοιχεία στην Καπιταλιστική κοινωνία 12
η εργασία γίνεται µια αυταξία. Ρόλος κρατικής πολιτικής 3. Θεσµικό πλαίσιο. Σύνολο κανονιστικών διατάξεων/ νόµοι οργανωτική δοµή επιχειρήσεων /συνδικάτα εργοδοτικές ενώσεις 4. Γεωγραφικά όρια της αγοράς εργασίας ΙΙΙ. Λειτουργίες της αγοράς εργασίας α) κατανοµή των εργαζοµένων στις συγκεκριµένες θέσεις εργασίας (κατανεµητική λειτουργία). Σαν τον µηχανισµό των ΤΙΜΩΝ. β) συντήρηση και αναπαραγωγή των εργαζοµένων βιολογικό και κοινωνική (αναπαραγωγική λειτουργία). Όµως υπάρχει πάντα και ο εφεδρικός στρατός =βιολογικής αναπαραγωγής + ιδεολογικής εγχάραξης. Πειθαρχία. IV. Η ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΣ «ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ» Α) Τα φυσικά ΑΤΟΜΑ παράγονται για άλλους λόγους από ότι τα «προϊόντα». Β) Αδιάλυτος δεσµός =η εργασία ευπαθές προϊόν Γ) Η αναπαραγωγή της εργατικής δύναµης (κόστος παραγωγής) απαιτεί ένα ελάχιστο µισθό «ιστορικό πολιτιστικό στοιχείο» Μαρξ. 13
Δ) ζήτηµα ρευστοποίησης η εργατική δύναµη δεν µεταβάλλει εύκολα τη µορφή της. Η ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ Προσφορά ζήτηση // µισθός απασχόληση Κλασσική προσέγγιση (µέγεθος εργατικού δυναµικού) Αύξηση µισθού αύξηση πληθυσµού και αντίστροφα «ο σιδηρούς νόµος των µισθών» Θέµατα: Η έννοια της εργασίας, των επαγγελµάτων. Οι εργασιακές σχέσεις. Η συµπεριφορά εργαζοµένων και εργοδοτών. Προσπάθεια για διερεύνηση της φύσης της εκβιοµηχάνισης ασχολήθηκαν µε την εργασία (Marx, Weber) Α) Τεχνικοί συντελεστές της εργασίας Β) Σχέση του ατόµου µε τη µηχανή Δ) Συνθήκες εργασίας / περιβάλλον φωτισµός θέρµανση εξαερισµός Οι εργασιακές σχέσεις αποτελούν το σύνολο των επιµέρους σχέσεων και των όρων εκείνων που διέπουν και διαµορφώνουν το περιεχόµενο της ΜΙΣΘΩΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ αντανακλώντας το αποτέλεσµα της κατανοµής του παραγόµενου πλούτου ανάµεσα στο 14
κεφάλαιο και στην εργασία αποτυπώνοντας τον µεταξύ τους συσχετισµό δυνάµεων. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΤΑΙ ΑΠΌ ΣΕΙΡΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΙΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΕ ΕΝΑ ΕΥΡΥΤΑΤΟ ΦΑΣΜΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΖΩΗΣ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟΜΕΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΔΩΝ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΠΟΔΟΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ Ρύθµιση της µορφής οργάνωσης των επιµέρους εργασιακών συµπεριφορών της επιχείρησης προκειµένου να επιτευχθούν τα επιθυµητά επίπεδα αποδοτικότητας και αποτελεσµατικότητας. Ο Τaylor θεώρησε την (Ε.Δ) ως την απάντηση στα περισσότερα προβλήµατα της οργάνωσης της βιοµηχανικής παραγωγής. 15
Τι προσθέτει ο Ford Την κατανάλωση = δίκτυο προώθηση Ταινίες συναρµολόγησης / ιµάντας µεταφοράς Το φορντικό µοντέλο εγκαθίδρυσε στην ουσία µια νέα µορφή οργάνωσης της σχέσεις κεφαλαίου + µισθωτής εργασίας. Ο εργάτης δεν αντιµετωπίζεται ως απλώς φορέας ανάπτυξης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής εργατικής δύναµης αλλά και ως καταναλωτής. Για τη µελέτη των εργασιακών σχέσεων είναι σηµαντική η ανάλυση της ιστορικής εξέλιξης και εννοιολογικής της κοινωνικής διάστασης Πώς κάθε φορά συγκρούονται και ορίζονται οι εργασιακές σχέσεις? Είναι απαραίτητο να διευκρινισθεί ποιο είναι το νόηµα το περιεχόµενο οι µορφές και ο ρόλος της εργασίας στην συγκεκριµένη ιστορική κοινωνία. Μισθωτή Εργασία Κυρίαρχη µορφή της βιοµηχανικής κοινωνίας Άλλα παραδείγµατα π.χ. αυτοαπασχόληση 16