Οικολογικό Σήμα (EcoLabel) της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα προϊόντα

Οικολογικό Σήμα (EcoLabel) της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα προϊόντα

Εισαγωγή Το πρώτο σήμα που δημιουργήθηκε ήταν το Blue Angel της Γερμανίας (1978), και ακολούθησαν Environmental Choice Program του Καναδά (1988),Green Seal των ΗΠΑ (1989), ο Κύκνος των Σκανδιναβικών Χωρών, White Swan της Φιλανδίας κ.λ.π.

Εισαγωγή Πρώτη αναφορά για τη σημασία των οικολογικών προϊόντων γίνεται στο 4 ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, προϊόντα με αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές. Ανάγκη ενθάρρυνσης της ανάπτυξης, της μεταφοράς και διάδοσης των καθαρότερων τεχνολογιών. 1990 ψηφίζεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πολιτική διαχείρισης των αποβλήτων με στόχο την καθαρότερη παραγωγή προϊόντων

Εισαγωγή Θεσπίστηκε με την έκδοση του κανονισμού Ε.Ο.Κ. 880/1992 του Συμβουλίου της 23 Μαρτίου 1992 σχετικά με το Κοινοτικό Σύστημα Απονομής Οικολογικού Σήματος. Αναθεωρήθηκε το 2000 με τον κανονισμό 1980/2000 την 17 η Ιουλίου 2000. Περιλαμβάνει 21 άρθρα και 5 παραρτήματα

Εισαγωγή το οικολογικό σήμα προσφέρεται και σε νέες κατηγορίες προϊόντων και σε προσφερόμενες υπηρεσίες. ενισχύεται η συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών στις διαδικασίες καθορισμού των νέων κατηγοριών προϊόντων και των οικολογικών τους κριτηρίων θεσπίζεται το Συμβούλιο Οικολογικής Επισήμανσης της Ε.Ε. αποτελούμενο από αρμόδιους φορείς και το Φόρουμ Διαβούλευσης.

Εισαγωγή εισάγεται ανώτατο όριο στο ετήσιο τέλος χρήσης του σήματος και μειώνεται το ετήσιο τέλος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και αναπτυσσόμενες χώρες. θεσπίζονται μέτρα συνεργασίας και συντονισμού με τα εθνικά συστήματα απονομής οικολογικού σήματος εντός της Ε.Ε. η απόφαση απονομής λαμβάνεται μόνο από τον αρμόδιο φορέα που παραλαμβάνει την αίτηση του ενδιαφερόμενου χωρίς πλέον τη μεσολάβηση της Επιτροπής.

Εισαγωγή περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους λόγους απονομής για την κατανόηση και πληροφόρηση των καταναλωτών δίνεται η δυνατότητα σε εμπόρους χονδρικής ή λιανικής να υποβάλλουν αιτήσεις σε προϊόντα που κυκλοφορούν εντός Ε.Ε. με δική στους εμπορική ονομασία διαφάνεια ως προς την εφαρμογή του συστήματος και συμβατότητα ως προς τα διεθνή πρότυπα το σύστημα επιλέγει αρχικά κατηγορίες προϊόντων και για την κάθε μια θεσπίζει ειδικά οικολογικά κριτήρια.

Εισαγωγή Στην Ελλάδα αρχικά δεν αναπτύχθηκε οικολογικό σήμα έλλειψη εξοικείωσης πολιτών με το κοινοτικό οικολογικό σήμα και δυσκολία συνειδητοποίησης της αξίας του. Χρησιμοποιούμε από το 1993 το Σύστημα Οικολογικής Σήμανσης Προϊόντων και Υπηρεσιών της Ε.Ε. βάσει του κανονισμού 1980/2000

το ΥΠΕΧΩΔΕ έχει ορίσει το αρμόδιο όργανο Ανώτατο Συμβούλιο Απονομής Οικολογικού Σήματος (ΑΣΑΟΣ) με αρμοδιότητες: -ενημέρωση και παροχή πληροφοριών στον καταναλωτή και τις επιχειρήσεις -δημιουργία προγραμμάτων για τον καθορισμό των ειδικών οικολογικών κριτηρίων για διάφορες κατηγορίες προϊόντων

-οργάνωση και συμμετοχή σε σεμινάρια, προγράμματα, συνέδρια, διαλέξεις, δημόσιες συζητήσεις για την ανάπτυξη και εφαρμογή του Συστήματος -λήψη κάθε νόμιμου μέτρου και διενέργεια πράξεων απαραίτητων για την πραγματοποίηση των σκοπών του Συστήματος -υλοποίηση διαδικασίας απονομής Οικολογικού Σήματος

Το σύστημα απονομής οικολογικού σήματος της Ε.Ε. συμβάλλει αποτελεσματικά στην προστασία του περιβάλλοντος. Η ενημέρωση του κοινού, που ενδιαφέρεται όλο και περισσότερο για προϊόντα λιγότερο επιβλαβή για το περιβάλλον, προάγει την περιβαλλοντική συνείδηση και δημιουργεί περιβαλλοντικά υπεύθυνους καταναλωτές. Το οικολογικό σήμα θεσπίζει κριτήρια που πρέπει να τηρούν οι παραγωγοί παρέχοντας παράλληλα και οδηγίες για ασφαλή χρήση των προϊόντων από τους καταναλωτές

Το σύστημα απονομής οικολογικού σήματος τέθηκε σε εφαρμογή το Μάρτιο του 1992. Από τον Ιούλιο του 1993 άρχισαν να ισχύουν οι πρώτες αποφάσεις για τις πρώτες ομάδες προϊόντων και τα αντίστοιχα οικολογικά τους κριτήρια. Από τότε η εφαρμογή του κανονισμού επεκτάθηκε, ώστε να καλύψει και άλλες κατηγορίες προϊόντων, αλλά και με στόχο να συμπεριλάβει και υπηρεσίες. Το οικολογικό σήμα απονέμεται στα προϊόντα που πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια τα οποία ορίζονται για τις επιμέρους κατηγορίες προϊόντων.

Αφού τους χορηγηθεί η σχετική σήμανση, οι κατασκευαστές μπορούν να χρησιμοποιούν, στα εγκεκριμένα προϊόντα τους, το επίσημο λογότυπο, δηλ. ένα λουλούδι με τα 12 αστέρια

Χάρη στο οικολογικό σήμα, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές μπορούν να ξεχωρίζουν εύκολα τα φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα και να επιλέγουν ανάλογα. Το σύστημα απονομής οικολογικού σήματος είναι προαιρετικό, δηλαδή οι κατασκευαστές μπορούν να αποφασίζουν ελεύθερα αν θέλουν να υποβάλουν σχετική αίτηση για ένα ή περισσότερα προϊόντα τους.

το οικολογικό σήμα θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για το κοινό όταν διαλέγει τα προϊόντα που θα αγοράσει. Το μεγάλο πλεονέκτημα του σήματος είναι η ευρωπαϊκή του διάσταση. ένα σήμα που εγκρίνεται από έναν αρμόδιο φορέα κράτους της Ε.Ε., μπορεί να χρησιμοποιείται και στα υπόλοιπα κράτη. Κατά αυτόν τον τρόπο, οι κατασκευαστές δεν χρειάζεται να υποβάλουν αίτηση σε κάθε χώρα, όπου κυκλοφορεί το προϊόν τους, αποφεύγοντας με τον τρόπο αυτό τις δαπανηρές και χρονοβόρες διαδικασίες http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/index_en.htm

Διαδικασία θέσπισης οικολογικών κριτηρίων Α. μελέτη σκοπιμότητας Β. μελέτη αγοράς Γ. ανάλυση κύκλου ζωής Δ. προοπτικές βελτίωσης

Διαδικασία απονομής οικολογικού σήματος -επιλογή και προσδιορισμός κατηγοριών προϊόντων -ανάπτυξη & θέσπιση κατάλληλων κριτηρίων, προτύπων ή οδηγιών -υποβολή αίτησης απονομής του σήματος -έλεγχος συμμόρφωσης διαδικασίες εκτίμησης & εξακρίβωσης -κοινοποίηση & απονομή οικολογικού σήματος

Στόχος Η προώθηση προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον, με μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε όλο τον κύκλο ζωής τους. Η παροχή περισσοτέρων πληροφοριών στον καταναλωτή σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων. Οι δύο αυτοί στόχοι είναι στενά συνδεδεμένοι μεταξύ τους. Από τη στιγμή που το κοινό γνωρίζει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων ασκεί πίεση στους παραγωγούς και απαιτεί ολοένα και περισσότερο το σχεδιασμό και την παραγωγή περιβαλλοντικά φιλικών προϊόντων στην αγορά εξασφαλίζοντας:

Στόχος την εξοικονόμηση ενέργειας, διατηρώντας την απόδοση των προϊόντων, την επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του προϊόντος λόγω του βελτιωμένου σχεδιασμού και των ποιοτικών πρώτων υλών, την ευκολότερη ανακύκλωση, την ορθολογική χρήση φυσικών πόρων (π.χ. υδάτινων πόρων και φυσικών πρώτων υλών).

Βασικές αρχές εθελοντική συμμετοχή επιχειρήσεων πλήρης συμμόρφωση με την ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία υψηλή ποιοτική επίδοση στη συνολική παρουσία του προϊόντος στην αγορά τήρηση αυστηρών τεχνικών προδιαγραφών σε όλη τη διάρκεια της ζωής ποιοτική υπεροχή στην αντίστοιχη κατηγορία σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής μετρήσιμα και αξιόπιστα κριτήρια ισόρροπη συμμετοχή των stakeholders στην επιτροπή αξιολόγησης του προϊόντος ανοιχτή και διαφανής διαδικασία απονομής σήματος ευελιξία στις τεχνολογικές απαιτήσεις της αγοράς συνέπεια προς τις βασικές αρχές ISO14024 & 14020

Διαδικασία προσδιορισμού κριτηρίων αναφέρεται σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής του προϊόντος. Αυτή η προσέγγιση επιτρέπει τον προσδιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του προϊόντος σε καθένα από τα στάδια του κύκλου ζωής του, αρχίζοντας από την εξόρυξη των πρώτων υλών, την παραγωγή, τη διανομή, τη χρήση και την τελική διάθεση.

Διαδικασία προσδιορισμού κριτηρίων Από τη στιγμή λοιπόν που θα θεσμοθετηθούν τα περιβαλλοντικά κριτήρια, ο παραγωγός ή εισαγωγέας που επιθυμεί να υποβάλει αίτηση για το οικολογικό σήμα πρέπει να επικοινωνήσει με τον αρμόδιο εθνικό φορέα και να προσκομίσει όλα τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα προϊόντα του πληρούν τα απαιτούμενα οικολογικά κριτήρια.

Διαδικασία προσδιορισμού κριτηρίων Αξιολόγηση & μετρήσεις τελικού προϊόντος. Σύνταξη φακέλου αίτησης για απονομή οικολογικού σήματος & αποστολή στον αρμόδιο φορέα. Εξέταση αίτησης από τον αρμόδιο φορέα & ενδεχόμενη επίσκεψη στον χώρο παραγωγής. Απονομή οικολογικού σήματος και καταχώρηση στο μητρώο και στην ιστοσελίδα της ΕΕ.

Διαδικασία προσδιορισμού κριτηρίων Ο παραγωγός είναι υποχρεωμένος να επαναλάβει την παραπάνω διαδικασία, αλλά με πιο απλοποιημένο τρόπο, όταν γίνει αναθεώρηση της σχετικής κατηγορίας προϊόντων. Ο αρμόδιος φορέας απόδοσης του σήματος στην Ελλάδα είναι το Ανώτατο Συμβούλιο Απονομής Οικολογικού Σήματος (ΑΣΑΟΣ), με πρόεδρο τον εκάστοτε Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και μέλη εκπροσώπους Δημόσιων Φορέων και μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Συστατικό Στοιχείο της διαδικασίας απονομής είναι η διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς

Περιβαλλοντικοί παράγοντες - ποιότητα του αέρα - ποιότητα των υδάτων - προστασία του εδάφους - μείωση των αποβλήτων - εξοικονόμηση ενέργειας - διαχείριση των φυσικών πόρων - πρόληψη της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη - προστασία της στοιβάδας του όζοντος - περιβαλλοντική ασφάλεια - θόρυβος - βιοποικιλότητα

καθορίζονται κριτήρια που αναφέρονται στις σημαντικότερες επιπτώσεις του προϊόντος στο περιβάλλον. το οικολογικό σήμα δεν απονέμεται βάσει θεωρητικά επιλεγμένων κριτηρίων, αλλά ύστερα από εμπεριστατωμένη μελέτη των αλληλεπιδράσεων όλων των παραγόντων του συγκεκριμένου προϊόντος με το περιβάλλον. Ο προσδιορισμός των κριτηρίων γίνεται από το Συμβούλιο Οικολογικής Σήμανσης της Ε.Ε.

Μέλη του Συμβουλίου αυτού είναι οι αρμόδιοι φορείς των κρατών μελών, αντιπρόσωποι περιβαλλοντικών ΜΚΟ, ενώσεις καταναλωτών και βιομηχάνων, συνδικαλιστικές οργανώσεις, εκπρόσωποι των ΜΜΕ και των εμπόρων. Τα κριτήρια που προτείνει το Συμβούλιο για μια κατηγορία προϊόντων πρέπει να εγκριθούν από τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτού να χρησιμοποιηθούν για την απονομή του οικολογικού σήματος σε προϊόντα.

Τα εγκεκριμένα κριτήρια δημοσιεύονται ως Αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Τα κριτήρια αναθεωρούνται μετά από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, το οποίο ορίζεται στο σχετικό Κανονισμό.

Κατηγορίες προϊόντων 19 κατηγορίες προϊόντων των οποίων τα κριτήρια έχουν ήδη ψηφιστεί και είναι: στρώματα, υποδήματα, ρουχισμός, απορρυπαντικά, χρώματα και βερνίκια, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, πλυντήρια πιάτων, ψυγεία, λάμπες φωτισμού, σκληρές επενδύσεις δαπέδων, απορρυπαντικά ρούχων, ψυγεία, χαρτί υγείας και κουζίνας, βελτιωτικά εδάφους, φωτοαντιγραφικό χαρτί, προσωπικοί υπολογιστές, φορητοί υπολογιστές, τηλεοράσεις και βελτιωτικά εδάφους. Επιπλέον, υπό άμεση ένταξη είναι η κατηγορία των ηλεκτρικών σκουπών, των επίπλων και των τουριστικών καταλυμάτων. Οι μόνες κατηγορίες προϊόντων για τις οποίες δεν προβλέπεται να θεσπιστούν κριτήρια απονομής του οικολογικού σήματος είναι τα τρόφιμα, τα ποτά και τα φαρμακευτικά προϊόντα.

Η εικόνα του Γνωρίσματα Η ισχύς του: ισχύει για 27 κράτη μέλη της ΕΕ, Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχνενστάιν Η εφαρμογή του: σε προϊόντα που προσφέρουν σημαντικές προοπτικές βελτίωσης του περιβάλλοντος Η αντιπροσωπευτικότητά του: συνεισφορά και συμμετοχή πολλών και διαφορετικών εκπροσώπων στις διαδικασίες καθορισμού των κατηγοριών των προϊόντων του Συστήματος, τη θέσπιση αυστηρών και επιστημονικά εγκεκριμένων οικολογικών κριτηρίων, και την αναθεώρηση σε προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα.

Γνωρίσματα Οι εκπρόσωποι που συμμετέχουν προέρχονται από: -τη βιομηχανία και το εμπόριο -τις συνδικαλιστικές οργανώσεις - Μη κυβερνητικές περιβαλλοντικές οργανώσεις -ενώσεις καταναλωτών -κατά περίπτωση ενδιαφερόμενων -μη ευρωπαϊκών κατασκευαστών

Όργανα λειτουργίας & ελέγχου Συμβούλιο Οικολογικής Σήμανσης Ε.Ε. (σύνθεση ώστε να εξασφαλίζεται η ανεξαρτησία και ουδετερότητα, εσωτερικός κανονισμός που θα εξασφαλίζει διαφάνεια και ενεργό συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων, να εφαρμόζει με συνέπεια τις διατάξεις του Κανονισμού). Φόρουμ Διαβούλευσης αποτελείται από εκπροσώπους όλων των ενδιαφερομένων μερών (βιομηχανία, φορείς παροχής υπηρεσιών, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, βιοτεχνίες, επαγγελματικές οργανώσεις, συνδικάτα εργαζομένων, έμποροι λιανικής και χονδρικής, εισαγωγείς, περιβαλλοντικές ΜΚΟ, ενώσεις καταναλωτών).

Προϋποθέσεις ένταξης στο Σύστημα -να αντιπροσωπεύει σημαντικό όγκο πωλήσεων και εμπορίου στην αγορά της Ε.Ε. -να συνεπάγεται σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε παγκόσμια ή περιφερειακή κλίμακα -να διαθέτει σημαντικές προοπτικές βελτίωσης του περιβάλλοντος λόγω επιλογής προϊόντων της κατηγορίας αυτής από τους καταναλωτές -ένα σημαντικό μέρος αυτών να προορίζεται για τελική κατανάλωση ή χρήση -δεν επιτρέπεται η απονομή του σήματος σε προϊόντα που αποτελούν επικίνδυνες ουσίες ή παρασκευάσματα σύμφωνα με τις οδηγίες 1967/548/ΕΟΚ &1999/45/ΕΚ.

Γενικά Εμπορικά μέτρα για περιβαλλοντικούς σκοπούς, μπορεί να παρεμποδίζουν το ελεύθερο εμπόριο (κάτι που πιστεύεται από τις αναπτυσσόμενες χώρες ότι τους προκαλούν οι ανεπτυγμένες χώρες) Οικολογική σήμανση είναι μία προσπάθεια των ανεπτυγμένων χωρών να μειωθούν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την αυξανόμενη βιομηχανική παραγωγή. Η οικολογική σφραγίδα (eco-seal) απονέμεται σαν δίπλωμα και βασίζεται σε πρόγραμμα σήμανσης

Γενικά Η αυτό-πιστοποίηση (self declaration claim) γίνεται από παραγωγούς και εισαγωγείς για προϊόντα και υπηρεσίες Το σήμα με κάρτα αναφοράς (report card label) παρέχει πληροφορίες με βάση προκαθορισμένα στοιχεία παρόμοια με τις γενικές πληροφορίες καταναλωτή που δίνονται στα κουτιά των προϊόντων «είναι η χρησιμοποίηση ετικέτας με σκοπό να πληροφορήσει τους καταναλωτές αν ένα προϊόν είναι πιο φιλικό προς το περιβάλλον σε σχέση με άλλα υποκατάστατα προϊόντα»

Τα προγράμματα Οικολογικό σήμα: βασίζεται στην ανάλυση του κύκλου ζωής του προϊόντος και πιστοποιεί την ανωτερότητα και τη φιλικότητα του προϊόντος ως προς την προστασία του περιβάλλοντος. περιβαλλοντικού σήματος διακρίνονται σε Μονοσήμαντα σήματα : οι καταναλωτές ενημερώνονται για ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό του προϊόντος ή για κάποια λειτουργία (ανακυκλώσιμο, εκπομπές καυσαερίων) Αρνητικά σήματα: ενημερώνουν τους καταναλωτές για επικίνδυνα χαρακτηριστικά του προϊόντος (για κάπνισμα)

Αναθεώρηση -θεσμικές αλλαγές σχετικά με την απονομή των δικαιωμάτων και καθηκόντων και τη δομή της συνεργασίας, τη δυνατότητα ανάθεσης σε εξωτερικούς φορείς, τη δυνατότητα αύξησης του βαθμού αποκέντρωσης του σχήματος -αλλαγή πλαισίου που σχετίζεται με τη βελτίωση της ελκυστικότητας του σήματος -αλλαγή περιεχομένου που αφορά σε μέτρα για την αύξηση των ομάδων προϊόντων και τη μείωση των κριτηρίων απονομής ως μέσο προσέλκυσης -προώθηση και αγοραστική ενίσχυση -εναρμόνιση οικολογικών σχημάτων -άμεση στήριξη στους υποψηφίους -σταδιακή επέκταση του σήματος προς τη βιωσιμότητα.

Οφέλη επιχειρήσεων: Προοπτικές Αναγνώριση ανάμεσα σε ανταγωνιστικές επιχειρήσεις Βελτίωση περιβαλλοντικών επιδόσεων Βελτίωση επιλογής πρώτων υλών Νέοι πελάτες ή συμβόλαια Επιπρόσθετη γνώση για περιβαλλοντικές επιπτώσεις προϊόντων Ικανοποίηση συγκεκριμένου αιτήματος κάποιων πελατών Αύξηση ενδιαφέροντος πελατών Υψηλότερη ικανοποίηση πελατών Βελτίωση συστήματος διαχείρισης αποβλήτων Βελτίωση διεθνούς ανταγωνιστικής ικανότητας Βελτίωση διοικητικής ικανότητας στον τομέα του περιβάλλοντος

Οφέλη επιχειρήσεων: Προοπτικές Βελτίωση σχεδιασμού του προϊόντος Βελτίωση μεθόδων παράγωγης Καλύτερη περιβαλλοντική απόδοση προϊόντων Αύξηση ζήτησης από προμηθευτές με υψηλές περιβαλλοντικές προδιαγραφές Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις το χρησιμοποιούν ως μέσο προώθησης των προϊόντων τους Όλοι εκφράζουν αντίθεση στην κατάργηση του (είτε το χρησιμοποιούν είτε όχι) Προτιμάται σε σχέση με εθνικά οικολογικά σήματα.

Παγκόσμιο Δίκτυο Οικολογικής Σήμανσης υποστηρίζει τα μέλη του βελτιώνοντας και προωθώντας την οικολογική σήμανση προϊόντων, την αξιοπιστία των σχετικών προγραμμάτων διεθνώς και τη διάδοση των πληροφοριών. στηρίζει τη συνεργασία, την ανταλλαγή πληροφοριών και την εναρμόνιση των μελών του αλλά και άλλων σχετικών φορέων διευκολύνει την πρόσβαση σε σχετικές πληροφορίες συμμετέχει σε άλλους διεθνείς οργανισμούς με σκοπό την προώθηση της οικολογικής σήμανσης ενθαρρύνει τη ζήτηση και την προσφορά φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων και υπηρεσιών

Παγκόσμιο Δίκτυο Οικολογικής Σήμανσης θέτει κριτήρια και πιστοποιεί προϊόντα και υπηρεσίες επιβαρύνοντας λιγότερο το περιβάλλον παρέχει ενημέρωση, συμβουλές και τεχνική υποστήριξη σε οργανισμούς παρέχει πληροφορίες και ενημέρωση στο κοινό εκπροσωπεί τους φορείς οικολογικής σήμανσης και τα ενδιαφέροντά τους σε διεθνή συνέδρια και εκδηλώσεις.