Αποτελέσματα της SWOT Ανάλυσης Δυνατά, αδύνατα σημεία, ευκαιρίες και απειλές στη διακίνηση χημικών στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΕΒΕΘ) σε συνεργασία με ΔΙΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ, ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΕ (TREDIT S.A.)
Πίνακας Περιεχομένων 1. Εισαγωγή για την περιοχή/χώρα... 4 1. Εισαγωγή για την περιοχή/χώρα... 4 2. Περιγραφή της Χημικής Βιομηχανίας στην Ελλάδα... 7 3. Περιγραφή της Συγκοινωνιακής υποδομής... 12 3.1 Εισαγωγή... 12 3.2 Οδικό Δίκτυο... 12 3.3 Λιμάνια... 14 3.4 Σιδηροδρομικό δίκτυο... 17 3.5 Αεροδρόμια... 18 3.6 Logistics and Εμπορευματικά Κέντρα Διατροπικών Μεταφορών... 19 3.7 Αγωγοί... 21 4. Περιγραφή της διακίνησης Χημικών στην περιοχή Β.Ελλάδας/ χώρας... 23 4.1 Διεθνές εμπόριο Χημικών... 23 4.1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟ ΜΕΣΟΝ... 24 4.1.2. ΕΞΑΓΩΓΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟ ΜΕΣΟΝ... 25 4.2 Περιγραφή της Χημικής Βιομηχανίας και της Διακίνησης Χημικών στη Θεσσαλονίκη. 27 4.2.1 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ... 27 4.2.2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟ ΜΕΣΟΝ... 28 4.2.3. ΕΞΑΓΩΓΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΟ ΜΕΣΟΝ... 29 5. Ανάλυση SWOT... 33 5.1 Εισαγωγή στην Ανάλυση SWOT... 33 5.2 Η Ανάλυση SWOT στο LOSAMEDCHEM... 33 5.3 Δομή της Ανάλυσης SWOT... 33 5.4 Αξιολόγηση της Ανάλυσης SWOT... 33 6. Αποτελέσματα της Ανάλυσης SWOT... 34 6.1 Εξωτερικές ευκαιρίες και απειλές... 34 6.2 Εσωτερικές δυνάμεις και αδυναμίες... 38 7. Ανάγκες για Μελλοντικές Δράσεις και Βελτιώσεις - Συμπεράσματα... 42 7.1 Τομέας Παραγωγών Χημικών... 43 7.2 Τομέας Οδικών Μεταφορών... 44 7.3 Τομέας Σιδηροδρομικών Μεταφορών... 44 7.4 Τομέας Θαλασσίων Μεταφορών... 44 7.5 Τομέας Διατροπικών Μεταφορών... 45 8. Βιβλιογραφία... 46 Σελίδα 2
Πίνακας Σχημάτων Σχήμα 1: Το οδικό δίκτυο στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας... 13 Σχήμα 2: Η Εγνατία Οδός... 13 Σχήμα 3: Εποπτική παρουσίαση της διασύνδεσης του ΠΑΘΕ και της Εγνατίας Οδού με το Δίκτυο των Διευρωπαϊκών Αξόνων... 14 Σχήμα 4: Διάταξη του λιμένα Θεσσαλονίκης... 15 Σχήμα 5: Δυνητική ζήτηση των αξόνων των θαλασσίων διαδρόμων ανά κατεύθυνση για το 2015 (σε ktns)... 16 Σχήμα 6: Το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο... 18 Σχήμα 7: Τα κύρια βιομηχανικά / εμπορικά κέντρα και κομβικά σημεία στην πόλη της Θεσσαλονίκης... 19 Σχήμα 8: Υφιστάμενες και προβλεπόμενες υπηρεσίες logistics στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης... 20 Σχήμα 9: Εθνικό δίκτυο αγωγών... 21 Σελίδα 3
1. Εισαγωγή για την περιοχή/χώρα Η Βόρειος Ελλάδα είναι ορεινή κατά το μεγαλύτερο μέρος της, έχει όμως πολλές μεγάλες και εύφορες πεδιάδες που εκτείνονται στο μήκος των ποταμών της και χωρίζονται από τις μακριές οροσειρές της. Το υπέδαφος της Μακεδονίας είναι πλούσιο σε ορυκτό πλούτο. Τα κυριότερα μεταλλεύματα είναι ο χρωμιούχος σίδηρος, το χρωμιούχο σιδηρονικέλιο, ο χρωμίτης και ο λευκόλιθος. Σε μικρότερες ποσότητες υπάρχουν κοιτάσματα αμίαντου και χαλκού. Τα περίπου 2,8 εκατομμύρια κατοίκων της Βόρειας Ελλάδας αντιστοιχούν σε περίπου 25% του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας και κατανέμονται ως εξής: 1,9 εκατομ. Στην Κεντρική Μακεδονία, 0,6 εκατομ. στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και 0.3 εκατομ. στη Δυτική Μακεδονία Τρόφιμα, ζώα, βιομηχανικές πρώτες ύλες, χημικά προϊόντα και παρεμφερή είδη, ορυκτά, καύσιμα και λιπαντικά, ποτά, καπνός, ελαιόλαδο εξάγονται γενικά από τη Β.Ελλάδα. Η περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη συμμετοχή (περίπου 17,5%) στο ΑΕΠ της Ελλάδας ενώ περίπου 12% αυτού προέρχεται από την περιοχή της Θεσσαλονίκης. Κατέχει επίσης το 23.9% των εξαγωγών της χώρας που αναλογεί σε 3.4δις Ευρώ της συνολικής εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας. Η Ανατολική Μακεδονία συνεισφέρει στο Εθνικό Προϊόν Εξαγωγής κατά 4.2%. (εκατομμύρια Euro) Έτος Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) Ελλάδα Κεντρική Μακεδονία Περιοχή Θεσσαλονίκης 1999 134.131 23.415 15.374 2000 140.136 24.469 16.251 2001 146.098 25.511 17.022 2002 151.601 26.581 17.790 2003 158.669 27.776 18.590 2004 165.280 28.865 19.318 % στο σύνολο της Χώρας(2000-2004) 100% 17,5% 11,7% % στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας 100% 66,8% Η τομεακή διάρθρωση της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας σε αγοραίες τιμές φαίνεται στον παρακάτω πίνακα: Σελίδα 4
Ελλάδα Έτος Πρωτογενής παραγωγή Βιομηχανία Ενέργεια Κατασκευές Υπηρεσίες 2000 6,6% 13,9% 7,0% 72% 2001 6,4% 13,2% 8,2% 72% 2002 5,9% 13,3% 6,2% 75% 2003 5,5% 12,5% 6,5% 75% 2004 4,9% 12,8% 6,6% 76% 2005 4,9% 13,5% 6,0% 76% 2006 3,9% 13,3% 6,7% 76% 2007 3,8% 13,6% 6,0% 77% Περιοχή Κεντρικής Μακεδονίας Έτος Πρωτογενής παραγωγή Βιομηχανία Ενέργεια Κατασκευές Υπηρεσίες 2000 8,9% 16,8% 9,3% 65% 2001 8,9% 15,8% 9,9% 65% 2002 8,3% 15,1% 8,1% 69% 2003 7,4% 14,7% 8,2% 70% 2004 7,1% 14,9% 9,1% 69% 2005 7,2% 15,2% 9,4% 68% 2006 5,4% 14,8% 10,5% 69% 2007 5,7% 16,0% 6,2% 72% Η γεωγραφική θέση της Β. Ελλάδας είναι ιδιαιτέρως σημαντική καθώς συνορεύει με τη Βουλγαρία, τη FYROM και την Αλβανία αποτελώντας πύλη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Βαλκανικών χωρών και επίσης γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Βορρά και Νότου. Η ανάπτυξη της παραγωγής εντοπίζεται στα μεγάλα αστικά κέντρα. Όσο αφορά τις Ελληνικές παραγωγικές επιχειρήσεις, δύο κυρίως κατευθύνσεις παρατηρούνται ταυτόχρονα: Μεγάλες παραγωγικές εταιρίες που διανέμουν τα προϊόντα τους στην Ελληνική, Ευρωπαϊκή ή διεθνή αγορά και μικρές εταιρίες με κύριο χαρακτηριστικό την τοπική τους δραστηριοποίηση. Η Βόρεια Ελλάδα έχει: 2 Πανεπιστήμια με συνολικά 5 τμήματα Χημείας (ή σχετικά με τη Χημεία) στη Θεσσαλονίκη και στην Ξάνθη και Σελίδα 5
2 Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα με συνολικά 4 τμήματα Χημείας (ή σχετικά με τη Χημεία) στη Θεσσαλονίκη και στην Καβάλα, 1 Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης με 4 ινστιτούτα Χημείας (ή σχετικά με τη Χημεία) και 1 ινστιτούτο Μεταφορών, 1 Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας με δύο σχετικά ινστιτούτα στη Θεσσαλονίκη, 2 Περιφερειακά Τμήματα του Ινστιτούτου Γεωλογικών και μεταλλευτικών ερευνών (Θεσσαλονίκη και Ξάνθη), Πλήθος Φορέων Στήριξης της Επιχειρηματικότητας (πχ Κέντρο Επιχειρηματικής και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, Κέντρο Υποδοχής Επενδυτών, Αναπτυξιακές Εταιρίες) Εμπορικά και Βιομηχανικά Επιμελητήρια σε κάθε περιφέρεια Συνδέσμους (Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών, Σύνδεσμος Βιομηχανιών Β. Ελλάδας, Σύνδεσμος Εξαγωγέων Β.Ελλάδας) Επιχειρηματικούς Οργανισμούς σε διάφορες πόλεις της περιοχής Φορείς Στήριξης Καινοτομίας και Μεταφοράς Τεχνολογίας στη Θεσσαλονίκη (1 Τεχνολογικό και Επιστημονικό Πάρκο, 1 Θερμοκοιτίδα Ανάπτυξης Επιχειρήσεων και 1 Πάρκο Επιχειρήσεων Υψηλής Τεχνολογίας) Η στρατηγική θέση μεταξύ Ανατολής και Δύσης του λιμανιού της Θεσσαλονίκης προσδίδει δυναμικό χαρακτήρα στην ευρύτερη περιοχή καθιστώντας την φυσική πύλη για τα Βαλκάνια και κόμβο για το διαμετακομιστικό εμπόριο στην ενδοχώρα. Η Θεσσαλονίκη είναι η μητρόπολη, επιχειρηματικό και εμπορικό κέντρο και η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας στην οποία είναι συγκεντρωμένο περίπου το 60% των 2 εκατομμυρίων κατοίκων του συνόλου της Κεντρικής Μακεδονίας και οφείλει τη στρατηγική της σημασία στη γεωγραφική της θέση σε σχέση με τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας είναι η δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Ελλάδας, μετά την Αττική και η πόλη της Θεσσαλονίκης είναι το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Βόρειας Ελλάδας. 11% του ετήσιου κύκλου εργασιών του παραγωγικού τομέα, 7.2% του τομέα των κατασκευών, 11% του χονδρικού και λιανικού εμπορίου και 13% των βιομηχανικών επενδύσεων της χώρας αναλογούν στη Θεσσαλονίκη. Σελίδα 6
2. Περιγραφή της Χημικής Βιομηχανίας στην Ελλάδα Η ελληνική χημική βιομηχανία είναι σχετικά μικρή συγκρινόμενη με αυτή άλλων κρατών μελών της ΕΕ και αποτελείται κυρίως από μεταποιητικές παρά από επιχειρήσεις πρωτογενούς παραγωγής χημικών. Ο όρος «παραγωγή χημικών προϊόντων» αναφέρεται κυρίως στην παραγωγή παρασκευασμάτων (φυτοφάρμακα, πλαστικά, απορρυπαντικά, κ.ά). Η μεγάλη πλειοψηφία των ελληνικών χημικών εταιριών ανήκει στην κατηγορία των ΜΜΕ (μικρομεσαίων επιχειρήσεων) Στην Ελλάδα η χημική βιομηχανία αναλογεί στο 7.74% της συνολικής βιομηχανικής παραγωγής και ο συνολικός κύκλος εργασιών του τομέα είναι 2.5 δις Ευρώ. Επίσης κατέχει το 15% των συνολικών εξαγωγών της χώρας. Η Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ είναι η μεγαλύτερη βιομηχανία του τομέα των χημικών με ετήσιο κύκλο εργασιών περίπου 1.2δις Ευρώ. Οι απαιτήσεις της βιομηχανίας χημικών όσο αφορά στους τομείς της έρευνας και της παραγωγής είναι ιδιαιτέρως υψηλές. Οι περισσότερες πρώτες ύλες εισάγονται από το εξωτερικό. Στη Βόρεια Ελλάδα η χημική βιομηχανία συγκεντρώνεται γύρω από τα μεγάλα αστικά κέντρα και κυρίως τη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με τις πρώτες ύλες, η χημική βιομηχανία της Βόρειας Ελλάδας διακρίνεται σε διάφορες κατηγορίες: Λιπάσματα: Άζωτο, φωσφόρος, κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, θείο από τα μακρο-θρεπτικά συστατικά (που αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 0,1% του ξηρού φυτικού ιστού) και βόριο, χαλκός, σίδηρος, μαγγάνιο, μολυβδαίνιο, ψευδάργυρος από τα μικρο-θρεπτικά (συχνά αποκαλούμενα ιχνοστοιχεία, που απαντώνται σε πολύ μικρότερα ποσοστά) βρίσκονται στο έδαφος. Η βιομηχανία λιπασμάτων πρωτίστως δραστηριοποιείται στην παραγωγή ουσιών που παρέχουν άζωτο, φωσφόρο και κάλιο σε μορφές κατάλληλες για γεωργικές εφαρμογές. Οργανικά χημικά: ασχολείται με την παραγωγή ποικίλων προϊόντων μεταξύ αυτών πλαστικών, χρωμάτων, υποστρωμάτων, πολυμερών, συνθετικών ινών, βερνικιών, δομικών, φαρμάκων, επιχρισμάτων, διαλυτών, απορρυπαντικών, φυτοφαρμάκων, εκρηκτικών και αμέτρητων εξειδικευμένων χημικών βασιζόμενων στην χημεία του άνθρακα. Πλαστικά: με αντικείμενο την παραγωγή συνθετικών ή ημι-συνθετικών οργανικών στερεών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων. Τα πλαστικά είναι πολυμερή μεγάλης μοριακής μάζας και μπορούν να τακούν, να συμπιεστούν, να ελαθούν λαμβάνοντας έτσι πλήθος σχημάτων όπως φύλλα, ίνες, πιάτα, σωλήνες, μπουκάλια, κουτιά και πολλά άλλα. Χημικά τροφίμων: αναφέρονται σε πρόσθετα τροφίμων όπως χρωστικές, συντηρητικά, αντιοξειδωτικά, ενισχυτικά γεύσης, συμπληρώματα διατροφής, γλυκαντικά Σελίδα 7
Πετρελαιοειδή: με αντικείμενο τη μετατροπή του αργού πετρελαίου σε καύσιμα υψηλών οκτανίων (βενζίνη), πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης, υγραέριο, καύσιμα κινητήρων αεροσκαφών, κηροζίνη, μαζούτ, λιπαντικά, ασφαλτικά και κοκ (οπτανθράκας). Άλλες χημικές βιομηχανίες στη Β.Ελλάδα ασχολούνται με την παραγωγή απορρυπαντικών, φαρμακευτικών, ελαστικών. Εμπόριο Χημικών στην Ελλάδα ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΞΙΑ ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (Εκατομμύρια ΕΥΡΩ) Περιγραφή 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* Οργανικά χημικά 496,4 549,2 524,0 616,2 679,8 721,7 842,3 860,7 862,6 814,4 739,5 Ανόργανα χημικά 122,4 135,5 149,1 122,2 111,5 126,0 118,5 137,8 165,2 123,1 127,6 Βαφικές, δεψικές, χρωστικές ύλες Φαρμακευτικά, ιατρικά προϊόντα 263,3 277,3 285,9 301,9 287,9 314,9 320,0 339,7 314,0 251,1 246,9 1334,8 1491,4 1778,0 2047,0 2239,2 2820,0 2948,5 3340,6 3662,3 3946,0 3561,5 Αιθέρια έλαια, ρητινοειδή, αρωματικές ύλες, παρασκευάσματα καλλωπισμού, στίλβωσης, καθαρισμού 580,9 601,8 649,8 723,1 722,9 748,1 786,2 851,5 945,3 862,6 770,3 Βιομηχανικά λιπάσματα 117,1 124,4 103,5 107,6 145,7 138,6 151,8 150,7 378,4 132,6 181,8 Πρωτογενή πλαστικά 587,7 593,8 565,6 592,3 609,9 714,7 799,8 928,1 921,6 632,9 737,9 Μη πρωτογενή πλαστικά Χημικές ύλες, μη κατονομαζόμενα προϊόντα 228,6 233,4 255,9 267,1 288,2 310,1 343,3 399,7 396,0 305,9 293,3 484,1 541,5 474,9 563,2 587,3 640,0 616,2 689,1 706,2 640,0 618,6 ΣΥΝΟΛΑ 4215,3 4548,3 4786,9 5340,6 5672,4 6534,1 6926,6 7697,9 8351,6 7708,6 7277,4 Ο άνω πίνακας δείχνει μια αυξητική τάση στην αξία των εισαγόμενων χημικών στο διάστημα 2000-2008 ακολουθούμενη από μείωση το 2009 η οποία εντείνεται περισσότερο το 2010. ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (Χιλιάδες τόνοι) Περιγραφή 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* Οργανικά χημικά 364,3 453,1 473,0 616,5 615,9 556,3 611,3 638,2 551,9 488,2 486,5 Ανόργανα χημικά 420,3 492,8 484,4 403,4 367,9 397,4 341,2 338,1 385,8 382,7 484,5 Βαφικές, δεψικές, χρωστικές ύλες Φαρμακευτικά, ιατρικά προϊόντα 118,4 119,5 125,9 137,6 141,2 134,9 147,4 170,0 125,7 95,8 90,9 23,7 20,1 23,6 26,6 81,4 28,5 64,2 36,3 45,8 45,0 40,8 Σελίδα 8
Περιγραφή 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* Αιθέρια έλαια, ρητινοειδή, αρωματικές ύλες, παρασκευάσματα καλλωπισμού, στίλβωσης, καθαρισμού Βιομηχανικά λιπάσματα Πρωτογενή πλαστικά Μη πρωτογενή πλαστικά Χημικές ύλες, μη κατονομαζόμενα προϊόντα 228,4 217,9 192,5 286,8 316,7 280,3 288,2 305,4 331,7 291,0 287,2 787,0 777,4 635,1 681,7 833,1 701,2 734,3 622,2 778,1 490,0 677,3 554,4 608,9 588,7 613,7 673,1 612,5 625,8 748,0 701,4 616,1 587,1 75,9 117,1 87,8 129,1 120,1 115,8 185,2 147,5 182,1 114,7 113,9 223,0 229,2 220,6 239,1 281,9 244,8 274,4 362,7 288,4 267,6 250,5 ΣΥΝΟΛΑ 2795,4 3036,0 2831,6 3134,5 3431,3 3071,7 3272,0 3368,4 3390,9 2791,1 3018,7 Όπως φαίνεται, οι τιμές των ποσοτήτων παρουσιάζουν μια διακύμανση με το υψηλότερο σημείο να αντιστοιχεί στο έτος 2004, ενώ το χαμηλότερο να εμφανίζεται το έτος 2009. Κατά το έτος 2010 παρατηρείται αύξηση με τις τιμές να προσεγγίζουν αυτές του έτους 2001. ΑΞΙΑ ΕΞΑΓΟΜΕΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (Εκατομμύρια ΕΥΡΩ) Περιγραφή 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* Οργανικά χημικά 49,9 32,7 42,5 46,8 31,8 37,0 39,4 42,3 40,2 34,2 34,1 Ανόργανα χημικά 18,0 11,5 13,3 13,8 13,9 18,5 15,2 18,4 17,4 22,7 39,3 Βαφικές, δεψικές, χρωστικές ύλες Φαρμακευτικά, ιατρικά προϊόντα Αιθέρια έλαια, ρητινοειδή, αρωματικές ύλες, παρασκευάσματα καλλωπισμού, στίλβωσης, καθαρισμού Βιομηχανικά λιπάσματα 57,1 59,5 62,6 102,0 113,6 134,2 138,2 131,4 109,8 102,2 116,5 283,5 417,5 550,2 608,7 690,1 1046,5 906,5 947,8 868,5 927,0 1011,4 182,2 188,8 210,3 226,3 216,7 251,1 337,5 380,9 368,3 323,6 308,2 55,8 39,0 40,6 48,0 47,5 53,8 42,6 49,2 88,9 35,6 55,7 Πρωτογενή πλαστικά 96,1 110,3 150,7 204,6 233,1 264,6 323,6 371,2 384,9 298,8 404,8 Μη πρωτογενή πλαστικά Χημικές ύλες, μη κατονομαζόμενα προϊόντα 155,1 174,0 191,9 184,4 190,2 235,4 252,7 296,5 275,5 233,0 258,9 106,9 107,4 95,4 104,9 111,0 124,6 123,6 136,9 159,3 116,0 134,9 Σελίδα 9
ΣΥΝΟΛΑ 1004,6 1140,7 1357,5 1539,5 1647,9 2165,7 2179,3 2374,6 2312,8 2093,1 2363,8 Όπως προκύπτει από τον επάνω πίνακα, παρατηρείται γενικώς συνεχής αύξηση στις αντίστοιχες αξίες των εξαγομένων χημικών κυρίως μεταξύ των ετών 2000-2007. Εξαιρουμένων των ετών 2008 και 2009 όπου παρουσιάζεται κάποια μικρή μείωση, η συνολική αξία κατά το 2010 προσεγγίζει αυτή του 2007. ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΕΞΑΓΟΜΕΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (Χιλιάδες τόνοι) Περιγραφή 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* Οργανικά χημικά 87,2 39,0 51,1 46,4 43,6 35,0 40,1 54,9 38,6 70,5 37,2 Ανόργανα χημικά 120,6 61,8 71,9 92,4 310,6 103,4 81,2 94,8 5,9 125,7 363,1 Βαφικές, δεψικές, χρωστικές ύλες Φαρμακευτικά, ιατρικά προϊόντα Αιθέρια έλαια, ρητινοειδή, αρωματικές ύλες, παρασκευάσματα καλλωπισμού, στίλβωσης, καθαρισμού Βιομηχανικά λιπάσματα 32,7 39,4 43,2 58,6 69,2 80,0 84,3 74,6 66,8 61,7 65,8 5,1 7,6 10,9 14,2 18,5 22,8 116,9 17,2 18,6 22,8 26,1 85,6 85,2 96,8 97,5 106,4 119,8 151,5 231,4 160,3 147,5 161,4 357,7 255,3 273,1 412,9 359,8 340,7 224,9 244,2 214,1 140,5 215,1 Πρωτογενή πλαστικά 102,0 120,7 186,1 266,8 265,2 269,1 295,6 321,0 337,6 365,7 387,5 Μη πρωτογενή πλαστικά Χημικές ύλες, μη κατονομαζόμενα προϊόντα 77,2 88,6 98,7 105,9 117,5 115,4 114,1 131,4 109,3 99,8 105,9 870,6 918,0 705,5 848,6 818,1 948,9 1047,7 1216,0 1282,8 825,0 1050,8 ΣΥΝΟΛΑ 5738,7 5617,6 5541,3 5949,3 6116,9 6045,1 6168,3 6399,5 6250 5877,2 6432,9 Όπως εύκολα φαίνεται, η πορεία των ποσοτήτων των εξαγομένων χημικών στη διάρκεια των εξεταζόμενων ετών δεν είναι συνακόλουθη με την πορεία της αντίστοιχης αξίας αυτών. Θα μπορούσε βέβαια να εξαχθεί συμπερασματικά ότι οι τιμές των ποσοτήτων παρουσιάζουν μικρή διακύμανση με σχετική αυξητική τάση. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ (Αξία %) Περιγραφή 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* E.Ε 24 (1) 83.3 82,2 81,8 82,2 81,3 83,1 83,1 81,7 79,8 80,8 78,0 Υπόλοιπη Ευρώπη 6,4 6,6 7,4 7,4 8,1 7,2 6,7 7,4 9,3 8,7 9,9 Βαλκάνια (2) 1,9 2,2 1,7 1,5 1,6 1,8 2,1 1,9 2,2 1,8 2,9 Μέση Ανατολή (3) 1,6 1,5 2,7 2,8 3,1 2,1 2,5 2,4 3,5 2,0 3,4 Σελίδα 10
Αφρική 0,8 0,9 0,3 0,5 0,6 0,6 0,9 0,9 0,2 0,6 0,1 Άλλες χώρες 1,2 1,5 1,4 2,0 1,3 1,7 1,3 2,0 1,7 1,6 1,4 NAFTA (4) 4,1 4,5 3,8 2,7 3,0 2,2 2,2 2,1 1,6 2,9 2,4 Ινδία- Σρι Λάνκα 0,2 0,3 0,4 0,4 0,5 0,5 0,5 0,6 0,7 0,6 0,7 Κίνα- Χονγκ Κόνγκ 0,4 0,4 0,6 0,6 0,6 0,7 0,7 0,9 1,0 1,0 1,0 Όσο αφορά τον άνω πίνακα, η Ευρώπη φαίνεται να έχει σχετικά σταθερή συμμετοχή στο σύνολο των εισαγόμενων στην Ελλάδα χημικών προϊόντων, η οποία περιορίζεται κατά τα έτη 2008 και 2009, ακολουθώντας τη διεθνή οικονομική κρίση. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΕΞΑΓΟΜΕΝΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ (Αξία %) Περιγραφή 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010* E.Ε 24 (1) 53,7 62,4 65,8 67,8 67,3 72,6 67,6 69,6 66,8 63,6 72,9 Υπόλοιπη Ευρώπη 10,5 5,4 5,1 4,7 4,4 4,0 4,3 4,6 3,6 4,0 2,5 Βαλκάνια (2) 16,5 15,2 15,0 15,5 16,6 10,1 18,7 16,5 19,7 22,3 15,5 Μέση Ανατολή (3) 8,1 7,2 5,6 4,5 4,3 4,6 4,9 3,4 3,9 4,2 3,9 Αφρική 2,8 3,3 2,9 2,6 2,7 4,5 1,7 2,6 2,7 2,2 1,8 Άλλες χώρες 3,4 2,7 2,0 2,0 2,2 1,9 1,3 1,3 1,4 1,4 1,3 NAFTA (4) 3,4 2,5 2,6 2,4 2,1 1,9 1,5 1,6 1,6 1,5 1,5 Ινδία- Σρι Λάνκα 0,01 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,3 0,1 Κίνα- Χόνγκ Κόνγκ 1,7 1,2 1,0 0,5 0,3 0,3 0,2 0,3 0,3 0,5 0,6 Γενικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι για την Ελλάδα ο κύριος αποδέκτης των εξαγόμενων χημικών ακολουθούμενη από τις Βαλκανικές χώρες, στις οποίες διαπιστώνεται αύξηση του ποσοστού εξαγωγών ιδιαίτερα κατά το 2008 και 2009 σε βάρος κυρίως των αντίστοιχων ποσοστών της Ε.Ε. 1. Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος, Δημοκρατία της Τσεχίας, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Ισπανία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο. 2. Βουλγαρία, Αλβανία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Σλοβενία, Τουρκία, Μολδαβία, Βοσνία, Ερζεγοβίνη, Κόσσοβο, FYROM, Κροατία. 3. Αίγυπτος, Ιράν, Σουδάν, Αλγερία, Μαρόκο, Ιράκ, Σ. Αραβία, Υεμένη, Συρία, Ισραήλ, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Λίβανος, Παλαιστινιακά εδάφη, Κουβέιτ, Ομάν, Κατάρ, Μπαχρέιν 4. Η.Π.Α, Καναδάς, Μεξικό 2010* : αντιστοιχεί σε περίοδο 11 μηνών Σελίδα 11
3. Περιγραφή της Συγκοινωνιακής υποδομής 3.1 Εισαγωγή Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζεται η θεώρηση της υφιστάμενης υποδομής των μεταφορών της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής, όπου περιγράφεται η υπάρχουσα κατάσταση σε σχέση με το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, τα λιμάνια και τις θαλάσσιες μεταφορές, τις αεροπορικές μεταφορές, όπως επίσης και οι συνδυασμένες μεταφορές και τα εμπορευματικά κέντρα. 3.2 Οδικό Δίκτυο Το κύριο οδικό δίκτυο της Θεσσαλονίκης αποτελείται από έναν εσωτερικό δακτύλιο, έναν εξωτερικό δακτύλιο (ο οποίος βρίσκεται στο στάδιο του σχεδιασμού αυτή τη στιγμή), τα οδικά τμήματα που συνδέσουν τους δακτυλίους, τα τμήματα του βασικού Εθνικού οδικού Δικτύου (ΠΑΘΕ και Εγνατία Οδός), το οδικό δίκτυο που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με τα μεγάλα αστικά κέντρα της Κεντρικής Μακεδονίας και τις γειτονικές περιοχές και το λοιπό οδικό δίκτυο. Το οδικό δίκτυο στην Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας ανέρχεται σε 4.415 χλμ, είναι το τρίτο μεγαλύτερο της χώρας, ενώ σε ότι αφορά στο συνολικό μήκος αυτοκινητοδρόμων στις Περιφέρειες, έρχεται πρώτο στην κατάταξη με 246 χλμ. Σελίδα 12
Σχήμα 1: Το οδικό δίκτυο στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (πηγή : Έργο SIMCODE IGT) Ο αυτοκινητόδρομος της Εγνατίας Οδού, ο οποίος έχει συνολικό μήκος 670 χλμ, απλώνεται από τα ανατολικά έως τα δυτικά σύνορα της χώρας (Σχήμα 2), διατρέχει την Κεντρική Μακεδονία και συνδέεται με την Βουλγαρία με Κάθετο Άξονα. Επιπρόσθετα, η Εγνατία Οδός παίζει και έναν ρόλο συλλεκτήριου άξονα προς τα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς είναι το νοτιότερο κομβικό σημείο των Διευρωπαϊκών Αξόνων IV (Βερολίνο - Σόφια - Θεσσαλονίκη), IX (Ελσίνκι με άκρο την Αλεξανδρούπολη), Χ (Βιέννη - Βελιγράδι - Θεσσαλονίκη). Ο αυτοκινητόδρομος της Εγνατίας Οδού συνδέεται μέσω 9 Καθέτων Αξόνων, τμήματα των Διευρωπαϊκών Δικτύων, παρέχοντας συνδέσεις της Ελλάδας με τα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Οι Κάθετοι Άξονες συνδέουν την Εγνατία Οδό με τα σύνορα με Αλβανία (μέσω Τιράνων), με τη δυτική Βουλγαρία (μέσω Σόφιας), με την ανατολική Βουλγαρία (μέσω Μπουργκάς) και με FYROM (μέσω Σκοπίων). Σχήμα 2: Η Εγνατία Οδός (πηγή: http://www.egnatia.eu/) Ο αυτοκινητόδρομος ΠΑΘΕ συνδέει την Περιφέρεια και τη βόρεια Ελλάδα γενικότερα, με την Αθήνα και το νότιο τμήμα της χώρας. Ο ΠΑΘΕ είναι το άκρο του Διευρωπαϊκού Άξονα Χ ο οποίος συνδέει την Ελλάδα με το FYROM. Το σημείο διασταύρωσης του ΠΑΘΕ με την Εγνατία Οδό χωροθετείται στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Στο Σχήμα 3 απεικονίζεται η διασύνδεση του ΠΑΘΕ και της Εγνατίας Οδού7 με το δίκτυο των Διευρωπαϊκών Αξόνων. Οι κατασκευαστικές εργασίες ολοκλήρωσης των Καθέτων Αξόνων της Εγνατίας Οδού συνεχίζονται, όπως επίσης και η αναβάθμιση του ΠΑΘΕ με στόχο την εξάλειψη τμημάτων που παρατηρείται κυκλοφοριακή συμφόρηση. Σελίδα 13
Σχήμα 3: Εποπτική παρουσίαση της διασύνδεσης του ΠΑΘΕ και της Εγνατίας Οδού με το Δίκτυο των Διευρωπαϊκών Αξόνων (πηγή: http://www.egnatia.eu/) 3.3 Λιμάνια Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το οποίο χωροθετείται στη δυτική πλευρά της πόλης, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας σε ότι αφορά στην διακίνηση εμπορευμάτων και το πιο σημαντικό διεθνές λιμάνι στη Β.Ελλάδα. Είναι καταχωρημένο ως λιμάνι κατηγορίας Α 1 ως προς τα ευρωπαϊκά standards, ενώ έχει επίσης καταχωρηθεί ως λιμάνι Εθνικής Σημασίας στο πλαίσιο της Εθνικής Λιμενικής Πολιτικής που δημοσιεύτηκε το 2006. Εκτός από την εξυπηρέτηση της εμπορευματικής ζήτησης της πόλης, της Περιφέρειας και των γειτονικών Περιφερειών, το λιμάνι είναι κομβική πύλη για διερχόμενες (transit) εμπορευματικές ροές από / προς τις Βαλκανικές χώρες προς τα βόρεια (κυρίως FYROM, νότια Σερβία και νοτιοδυτική Βουλγαρία) και έχει τη δυναμική να παίξει τον ρόλο ενός συγκοινωνιακού κόμβου για τους προορισμούς της Μαύρης Θάλασσας. Η ενδοχώρα του λιμένα ορίζεται σε μία ακτίνα περίπου 600 χλμ που εκτείνεται μέχρι το Βελιγράδι και τη Σόφια με σιδηροδρομικούς και οδικούς άξονες. 1 Με βάση την κατηγοριοποίηση των ΤΕΝ-Τ τα λιμάνια κατηγορίας Α είναι λιμάνια διεθνούς σημασίας με τερματικούς που διακινούν τουλάχιστον 1,5 εκατ. τόνους εμπορευμάτων συνολικά ετησίως ή 200.000 επιβάτες και συνδέονται χερσαίως με το δίκτυο των ΤΕΝ-Τ. Σελίδα 14
Το λιμάνι διαθέτει 26 θέσεις πρόσδεσης με συνολικό μήκος 6.200 μέτρα και τα βάθη ποικίλλουν από 8 έως 12 μέτρα. Οι θέσεις πρόσδεσης μπορούν να διακινήσουν συγκεκριμένο φόρτο η καθεμία. Σχήμα 4: Διάταξη του λιμένα Θεσσαλονίκης (πηγή: Παραδοτέο 1, East Med MoS project) Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης διαθέτει σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό για τη διακίνηση όλων των ειδών φορτίων, γενικό, χύδην και εμπορευματοκιβώτια (containers). Στην περιοχή του λιμένα υπάρχουν 600.000 τετραγ. μέτρα ανοιχτών και κλειστών αποθηκευτικών χώρων. Ο εμπορευματικός και ο συμβατικός τερματικός σταθμός φορτίων είναι οι δύο εμπορευματικού σταθμοί εντός των ορίων του λιμανιού με επιφάνεια 254.000 και 1.000.000 τετραγ. μέτρα αντίστοιχα. Ταυτόχρονα υπάρχει και επιβατικός σταθμός με σύγχρονη υποδομή για να ικανοποιήσει την διαρκώς αυξανόμενη επιβατική κίνηση. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης συνδέεται άμεσα με το εθνικό οδικό δίκτυο (ΠΑΘΕ και Εγνατία Οδός), ενώ συνδέεται επίσης με τον Διευρωπαϊκό Άξονα Χ (Salzburg- Ljubljana- Zagreb- Beograd- Nis- Skopje-Veles- Thessaloniki). Επιπλέον, το πλησιέστερο αεροδρόμιο και ο πλησιέστερος σταθμός τρένων βρίσκονται σε απόσταση 16 χλμ και 1 χλμ αντίστοιχα από το λιμάνι, ενώ το λιμάνι συνδέεται σιδηροδρομικώς. Το λιμάνι έχει προγραμματίσει μία σειρά έργων υποδομής και εκσυγχρονισμού του εξοπλισμού του, με στόχο την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Μερικά από τα πιο σημαντικά προγραμματισμένα ή εν εξελίξει έργα αφορούν στην επέκταση της 6 ης προβλήτας, έργα βυθοκόρησης μπροστά από τις αποβάθρες, την ανάπτυξη κέντρου Logistics, κλπ. Στην Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας χωροθετούνται επίσης άλλα δύο λιμάνια (Ν.Μουδανιών και Σταυρού) τα οποία είναι όμως τοπικής σημασίας μόνο. Το δεύτερο πιο Σελίδα 15
σημαντικό λιμάνι στην ευρύτερη περιοχή είναι το λιμάνι της Καβάλας, το οποίο εξυπηρετεί κυρίως την Περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας και μπορεί να δρα συμπληρωματικά με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Παρά το γεγονός ότι δεν διαθέτει σιδηροδρομική σύνδεση, έχει απευθείας σύνδεση με τον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας Οδού και χωροθετείται σε πιο πλεονεκτική θέση σε σχέση με της Θεσσαλονίκης σε ότι αφορά τις εμπορευματικές κινήσεις προς τη νότια Βουλγαρία. Στο επιβατικό τμήμα του λιμένα της Καβάλας υπάρχουν 8 θέσεις πρόσδεσης με συνολικό μήκος 1.498 μέτρα, ενώ τα βάθη στις θέσεις ποικίλλουν από 4 έως 10 μέτρα. Το εμπορικό λιμάνι της Καβάλας έχει μία προκυμαία με συνολικό μήκος 400 μέτρων και 11,5 μέτρα βάθος. Ο τερματικός σταθμός του λιμένα της Καβάλας έχει ικανοποιητικό εξοπλισμό για τη διακίνηση χύδην φορτίων, Ro-Ro και διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων. Στο πρόσφατο ολοκληρωμένο «Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης Θαλασσίων Διαδρόμων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου», τα λιμάνια της Θεσσαλονίκης και της Καβάλας περιλήφθηκαν στην ίδια γεωγραφική ομαδοποίηση (cluster) λιμένων και αναγνωρίστηκε η δυνητική διασύνδεση θαλάσσιου διαδρόμου για διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων αυτού του cluster με την Κύπρο στη βάση των προβλέψεων των μελλοντικών ροών με χρονικό ορίζοντα το 2015, η οποία παρουσιάζεται με μωβ γραμμή στο ακόλουθο Σχήμα 5. Σχήμα 5: Δυνητική ζήτηση των αξόνων των θαλασσίων διαδρόμων ανά κατεύθυνση για το 2015 (σε ktns) (πηγή: Παραδοτέο 5, East Med MoS project) Σελίδα 16
3.4 Σιδηροδρομικό δίκτυο Η Θεσσαλονίκη αποτελεί το πιο σημαντικό κομβικό σημείο του σιδηροδρομικού δικτύου της Β.Ελλάδας. Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Περιφέρειας εκτείνεται από την ανατολή έως τη δύση συνδέοντας την Περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με την Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας, την Βουλγαρία και το FYROM (με τον Διευρωπαϊκό σιδηροδρομικό Άξονα Χ) στα βόρεια και με την κεντρική Ελλάδα, την Αθήνα και την Πελοπόννησο στα νότια. Στο παραπάνω δίκτυο, η ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης αποτελεί κομβικό σημείο. Το σιδηροδρομικό δίκτυο απεικονίζεται στο Σχήμα 6. Στην Περιφέρεια υπάρχουν 530,3 χλμ γραμμών από τα οποία τα 114 είναι διπλές. Παρά το γεγονός ότι η μέση πυκνότητα του δικτύου στην Περιφέρεια είναι υψηλή σε σύγκρισή με τη μέση πυκνότητα της χώρας, είναι πολύ χαμηλή αν συγκριθεί με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, υποδηλώνοντας χαμηλή προσφορά σιδηροδρομικής υποδομής γενικά. Ο βασικός σιδηροδρομικός άξονας είναι αυτός που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με την Αθήνα και οι διεθνείς μετακινήσεις της Περιφέρειας εξυπηρετούνται μέσω της διασυνοριακής σύνδεσης με τη Βουλγαρία και το FYROM στα βόρεια και με την Τουρκία στα ανατολικά. Στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης χωροθετούνται δύο βασικά σιδηροδρομικά εμπορευματικά κέντρα: ο Εμπορευματικός Σταθμός που βρίσκεται στην περιοχή του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού (πολύ κοντά στο κέντρο της πόλης και μόνο λίγα μέτρα μακριά από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης) και η έκταση για την διανομή και ομαδοποίηση των βαγονιών, ο οποίος συνδέεται με τις περιοχές της Σίνδου και της Αγχιάλου που εξυπηρετούν βιομηχανικές ζώνες. Υπάρχει μία μονή γραμμή που συνδέει τον Εμπορευματικό Σταθμό με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αν και προβλέπεται ότι αυτή η σιδηροδρομική σύνδεση αναμένεται να αναβαθμιστεί μετά από την προγραμματισμένη δημιουργία εμπορευματικού κέντρου στην 6 η προβλήτα. Σελίδα 17
Σχήμα 6: Το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο (πηγή: http://www.bueker.net/trainspotting) 3.5 Αεροδρόμια Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας υπάρχει το αεροδρόμιο «Μακεδονία», το οποίο βρίσκεται 16,2 χλμ περίπου ανατολικά από το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Η θέση του αεροδρομίου σε σχέση με τα βιομηχανικά / εμπορικά κέντρα και κομβικά συγκοινωνιακά σημεία της πόλης, απεικονίζεται στο Σχήμα 7. Το αεροδρόμιο συνδέεται με το δίκτυο αυτοκινητοδρόμων μέσω οδών του εθνικού και τοπικού δικτύου. Το κρατικό αεροδρόμιο «Μακεδονία» εξυπηρετεί κυρίως επιβατική κίνηση και συνδέει εθνικούς και διεθνείς (κυρίως ευρωπαϊκούς) προορισμούς. Διαθέτει επιβατικό και εμπορικό σταθμό, όμως οι εμπορευματικές ροές είναι σχετικά περιορισμένες. Σελίδα 18
Σχήμα 7: Τα κύρια βιομηχανικά / εμπορικά κέντρα και κομβικά σημεία στην πόλη της Θεσσαλονίκης (πηγή : SIMCODE IGT project) Το μοναδικό άλλο σημαντικό αεροδρόμιο στην ευρύτερη περιοχή είναι το αεροδρόμιο «Μέγας Αλέξανδρος» της Καβάλας, το οποίο δρα συμπληρωματικά με το αεροδρόμιο «Μακεδονία» και είναι κυρίως τοπικής σημασίας καθώς εξυπηρετεί βασικά εθνικές πτήσεις και λίγες διεθνείς καλύπτοντας κατά κύριο λόγο την εποχιακή διακύμανση. Συνδέεται με το Εθνικό Οδικό Δίκτυο (Εγνατία Οδός) και απέχει περίπου 200 χλμ από την πόλη της Θεσσαλονίκης. 3.6 Logistics and Εμπορευματικά Κέντρα Διατροπικών Μεταφορών Στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης υπάρχει εγκατεστημένο πλήθος επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες logistics με γενικά ικανοποιητική προσφορά αποθηκευτικών χώρων και χωρητικότητα. Τα κύρια υφιστάμενα κέντρα logistics απεικονίζονται στο ακόλουθο Σχήμα 8. Σελίδα 19
Σχήμα 8: Υφιστάμενες και προβλεπόμενες υπηρεσίες logistics στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης Οι κυριότερες υφιστάμενες περιοχές logistics είναι οι παρακάτω: Η βιομηχανική περιοχή της Σίνδου έχει προσελκύσει σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες logistics (οι περισσότερες από αυτές έχουν σύνδεση με το σιδηροδρομικό δίκτυο και μπορούν να σχεδιάζουν συνδυασμένες μεταφορές). Μέσα στη βιομηχανική ζώνη χωροθετούνται επίσης αποθηκευτικοί χώροι που ικανοποιούν τις ανάγκες μεγάλων εμπορικών εταιρειών. Η περιοχή του Καλοχωρίου, στην οποία υπάρχουν αρκετές εγκαταστάσεις με επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε μεταφορές και σε υπηρεσίες logistics, αλλά γενικά έχουν σχετικά μικρής έκτασης αποθηκευτικούς χώρους (μικρότερους από 6.000 τετρ. μέτρα στεγασμένους χώρους) με λίγες εξαιρέσεις. Η περιοχή του Καλοχωρίου δεν έχει σιδηροδρομική σύνδεση και στο τμήμα της που γειτνιάζει με τη δυτική περιοχή του λιμένα Θεσσαλονίκης υπάρχουν περιοχές μικρής έκτασης όπου αποθηκεύονται κατά κύριο λόγο άδεια εμπορευματοκιβώτια. Η περιοχή της Γέφυρας, η οποία βρίσκεται στην οδό που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με την πόλη της Έδεσσας, σε απόσταση περίπου 20 χλμ από την Θεσσαλονίκη. Στη θέση αυτή υπάρχει η δυνατότητα σιδηροδρομικής σύνδεσης, καθώς ο ΟΣΕ κατασκευάζει νέα γραμμή. Η περιοχή του Ωραιοκάστρου, στην οποία είναι εγκατεστημένες επιχειρήσεις που προσφέρουν υπηρεσίες logistics. Η περιοχή δεν έχει σιδηροδρομική σύνδεση. Σε ότι αφορά στα μελλοντικά σχέδια, ο ΟΣΕ σχεδιάζει την ανάπτυξη ενός σύγχρονου κέντρου συνδυασμένων μεταφορών κοντά στη Θεσσαλονίκη και πιο συγκεκριμένα στην έκταση του παλιού στρατοπέδου Γκόνου, η οποία φαίνεται στο Σχήμα 8. Προβλέπεται η Σελίδα 20