1. Πρόλογος 2. Ιστορική Αναδρομή 3. Γεωγραφική θέση 4. Αρχαιολογικοί χώροι - μνημεία 5. Ασχολίες κατοίκων 6. Πολιτισμός - Παιδεία - Κοινωνική Ζωή 7. Επίλογος 8. Πηγές 2
1. Πρόλογος Έχοντας ως έναυσμα την ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών φορέων της Λευκάδας θελήσαμε να γνωρίσουμε την ιστορία της πόλης μας μες το χρόνο. Θεωρούμε πως αυτή η αναζήτηση θα μας κάνει ενεργούς πολίτες και θα μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε τον τόπο μας αλλά και να τον βελτιώσουμε στο μέλλον. Η πόλη μας, η Λάρισα βρίσκεται στο κέντρο της Ελλάδας και διανύει μια μεγάλη και σημαντική πορεία στην ιστορία αλλά είναι παρούσα και στη σύγχρονη ζωή. Ταξιδεύουμε στην εποχή που ολόκληρη η Θεσσαλία καλυπτόταν από θάλασσα, στα αρχαία χρόνια με τον Ιπποκράτη και τον Αχιλλέα, στη ρωμαϊκή περίοδο οπότε και απολαμβάνει πολλά προνόμια, στην τουρκοκρατία που ζει τη σκληρή ζωή της σκλαβιάς, στα νεότερα χρόνια που μέσα από τους αγώνες των αγροτών αγωνίζεται για τη δικαιοσύνη αλλά και στη σημερινή εποχή που προσπαθεί να ξεχωρίσει σε όλους τους τομείς. Σε όλους αυτούς τους ιστορικούς σταθμούς διακρίνουμε τη φιλοπατρία των κατοίκων, αλλά και την ενεργό συμμετοχή τους στη διαμόρφωση της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Αφού κάνουμε μια ιστορική αναδρομή, θα αναφερθούμε στη σημαντική γεωγραφική της θέση, θα περιγράψουμε την πολιτιστική της κληρονομιά και τέλος θα ολοκληρώσουμε την παρουσίαση μας με τις ασχολίες των κατοίκων και την προσφορά τους στον τόπο. Ας αρχίσει το ταξίδι! 3
2. Ιστορική Αναδρομή «Των δε πόλεων ολίγαι σώζουσι το πάτριον αξίωμα, μάλιστα δε Λάρισα». Στράβων: Θ 5,3 Πιθανότατα ο πρώτος οικιστής της ήταν ο Λάρισσος, γιος του Πελασγού, οι κατά άλλες πηγές ο ίδιος ο Πελασγός, που την ονόμασε έτσι προς τιμή της κόρης του Λάρισσας. Ετυμολογικά η λέξη Λάρισ(σ)α σημαίνει ακρόπολη ή ύψωμα-λόφος. Προϊστορικοί χρόνοι : Περισσότερες από 50 παλαιολιθικές θέσεις, κυρίως κατά μήκος του Πηνειού, έδωσαν ευρήματα, όπως όπλα κυνηγιού, λίθινα εργαλεία, οστά και απολιθώματα ζώων. Την 7η π.χ. χιλιετία εμφανίζονται στην περιοχή του Νομού Λάρισας, οι πρώτοι νεολιθικοί γεωργοκτηνοτροφικοί οικισμοί. Μερικοί οικισμοί συνεχίζουν να κατοικούνται και στην εποχή του Χαλκού (3.200-1.000 π.χ.) οπότε και πρωτοκατοικείται ο λόφος του Αγ. Αχιλλείου στη Λάρισα. Ιστορικοί χρόνοι (11ος αι. π.χ. - 4ος αι. μ.χ.) : Στους αρχαϊκούς χρόνους, η πεδινή Θεσσαλία διαιρείται σε «τετραρχίες». Στις πόλεις-κράτη εγκαθιδρύονται ολιγαρχικά καθεστώτα, που διοικούνται από τους «Ταγούς». Από τα τέλη του 7ου π.χ. αι. η Λάρισα γίνεται η σημαντικότερη Θεσσαλική πόλη. Οι Θεσσαλοί παίρνουν μέρος στον Α Ιερό Πόλεμο στις αρχές του 6ου αι π.χ., ενώ αργότερα την εποχή των Περσικών πολέμων, «εμήδισαν» ακολουθώντας τον Ξέρξη, πολέμησαν στο πλευρό των Σπαρτιατών εναντίον των Αθηναίων και έλαβαν μέρος στον Πελοποννησιακό πόλεμο. Το 364 π.χ. οι θεσσαλικές πόλεις συγκροτούν το «Κοινό των Θεσσαλών», ομόσπονδο κράτος με πολιτικό και οικονομικό χαρακτήρα. Η Ελληνιστική και η Ρωμαϊκή περίοδος (354 π.χ. - 4ος αι. μ.χ.) : Με την επέμβαση του Φιλίππου του Β το 354 π.χ. αρχίζει για το Νομό η περίοδος της Μακεδονικής κυριαρχίας, που διαρκεί μέχρι το 197 π.χ., όταν οι Ρωμαίοι καταλαμβάνουν την περιοχή. Οι σωστικές ανασκαφές των τελευταίων ετών στη Λάρισα έφεραν στο φως τμήματα δρόμων, λουτρά και κατοικίες των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων με ψηφιδωτά δάπεδα. Τα σημαντικότερα ωστόσο μνημεία της εποχής αυτής αποτελούν τα δύο αρχαία θέατρα της πόλης: το πρώτο, στην πλαγιά του λόφου «Φρούριο» που κατασκευάσθηκε πιθανότατα στο τέλος του 3ου αι. π.χ. και χρησιμοποιήθηκε για παραστάσεις μέχρι το β μισό του 1ου αι. π.χ., οπότε κατασκευάσθηκε το δεύτερο αρχαίο θέατρο. 4
Οι χριστιανικοί χρόνοι (4ος αι. μ.χ. - 14ος αι. μ.χ.) : Η εδραίωση του χριστιανισμού στη Λάρισα ανάγεται στην εποχή του Μ. Κωνσταντίνου (4ος αιώνας μ.χ.). Τότε διακρίνεται η εξαίρετη προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου Λάρισας Αχιλλείου Α, του θαυματουργού Αγίου ο οποίος πολέμησε την αίρεση του Αρείου. Χάρη στο ποιμαντικό του έργο ανεγέρθηκαν πολλοί ναοί και πολλοί ασπάστηκαν τον χριστιανισμό. Γι αυτό δικαίως είναι ο πολιούχος και προστάτης της πόλης. Μεγαλοπρεπής ναός στο λόφο του Φρουρίου αφιερωμένος στο όνομα του, λαμπρύνει την πόλη. Με την άνοδο του Μεγάλου Κωνσταντίνου στο θρόνο, η Θεσσαλία εξακολουθεί να αποτελεί ρωμαϊκή επαρχία. Την ακμάζουσα παλαιοχριστιανική περίοδο έρχεται να ανακόψει από τα τέλη του 6ου αι. μακρά περίοδος βαρβαρικών επιδρομών που θα διαρκέσει, με μικρά διαστήματα ειρήνης, ως τον 14ο αιώνα. Η έλλειψη κεντρικής εξουσίας στη Θεσσαλία, οι έριδες των ευγενών μεταξύ τους, η καταπίεση του πληθυσμού και η ερήμωση της υπαίθρου διευκόλυναν την Τουρκική εγκατάσταση, που άρχισε το 1393. Τουρκοκρατία (15ος - 19ος αι.) : Οι Οθωμανοί θα ολοκληρώσουν την κατάκτηση το 1423. Μεγάλοι τουρκικοί πληθυσμοί εγκαταστάθηκαν στη Λάρισα. Όμως μετά την Άλωση οι Οθωμανοί αναγνώρισαν το Πατριαρχείο και έτσι παρατηρήθηκε σημαντική ανακαινιστική δραστηριότητα σε εκκλησίες και μοναστήρια το 16ο και 17ο αι., εποχή που παρατηρείται και πληθυσμιακή και οικονομική ανάκαμψη. Κατά την επανάσταση του 21 στην περιοχή εδρεύουν τουρκικά στρατεύματα, που καταστέλλουν αμέσως κάθε απελευθερωτική απόπειρα (επανάσταση στον Όλυμπο, εξεγέρσεις του 1854, του 1877-1878). Τελικά όμως το όραμα της ελευθερίας θα ευοδωθεί στις 31 Αυγούστου 1881, όταν το μεγαλύτερο μέρος της Θεσσαλίας θα προσαρτηθεί στην Ελλάδα, εκτός από την περιοχή της Ελασσόνας. Παράλληλα το 18ο και το 19ο αι. πρόοδος επήλθε και στα γράμματα καθώς λειτουργούν σχολεία διαφόρων βαθμίδων με δασκάλους όπως ο Πέζαρος, ο Κωνσταντάς, ο Κούμας, ο Οικονόμου. Από την Προσάρτηση της Θεσσαλίας στο Νέο Ελληνικό Κράτος (1881) μέχρι το Β Παγκόσμιο Πόλεμο (1940) : Η Λάρισα εξακολουθεί να είναι το κέντρο της Θεσσαλίας και θα αποτελέσει γρήγορα πόλο έλξης πληθυσμών από διάφορες περιοχές. Οι αγρότες στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν κολίγοι των μεγαλοϊδιοκτητών γης. Ακολούθησε η τραγική περιπέτεια της δεύτερης κατοχής της Θεσσαλίας από 5
τους Τούρκους (1897-1898). Ο εικοστός αιώνας άρχιζε φορτωμένος με όλα τα προβλήματα, που του κληροδότησε η τελευταία εικοσαετία. Το Αγροτικό Ζήτημα είναι κυρίαρχο. Στο βωμό της αναδιανομής της γης θυσιάζονται αγρότες στο Κιλελέρ. Σιγά-σιγά αρχίζει και η αποκατάσταση των αγροτών, ενώ η Λάρισα έχει αρχίσει να εκσυγχρονίζεται. Αποκτά νέα ρυμοτομία, ηλεκτροφωτισμό, δίκτυο ύδρευσης και ταυτόχρονα κάνουν την εμφάνισή τους αξιόλογες βιομηχανικές μονάδες (αλευρόμυλοι, υφαντουργεία, παγοποιεία). Ο 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918) και η Μικρασιατική καταστροφή (1922) με την προσφυγιά αποτελούν ανασταλτικούς αναπτυξιακούς παράγοντες. Την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα η δραστηριότητα των συλλόγων που δημιουργήθηκαν συνέβαλαν αποφασιστικά στην ενίσχυση του Αγώνα. Στόχος τους η περίθαλψη και ενίσχυση των θυμάτων. Οργανώθηκαν ένοπλα σώματα που προωθήθηκαν στη Μακεδονία. Συνεργάστηκαν με δασκάλους των κατεχόμενων περιοχών για την ενίσχυση του ελληνικού στοιχείου. 3. Γεωγραφική θέση Το έδαφος της είναι κυρίως πεδινό και ημιορεινό. Ωστόσο, συναντάμε ψηλά βουνά, όπως ο Όλυμπος και η Όσσα. Η πεδιάδα της Λάρισας αρδεύεται από τον Πηνειό ποταμό, ο οποίος είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ποταμός της χώρας. Το κλίμα είναι ηπειρωτικό, ενώ η θερμοκρασία παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις από εποχή σε εποχή, δηλαδή πολύ κρύο το χειμώνα και πολύ ζέστη το καλοκαίρι. Στα προϊστορικά χρόνια, όλη η πεδιάδα της Θεσσαλίας ήταν μια κλειστή θάλασσα. Με την πάροδο των ετών, στην περιοχή επήλθε διάβρωση στην περιοχή των Τεμπών και με την επίδραση κάποιου ισχυρού σεισμού, δημιουργήθηκε ο Πηνειός ποταμός. Μια από τις ξεχωριστές θέσεις νεολιθικής κατοίκησης είναι ο λόφος του Φρουρίου ή Αγίου Αχίλλειου, που βρίσκεται δίπλα στον Πηνειό ποταμό και αποτέλεσε την ακρόπολη και το κέντρο της αρχαίας πόλης των Λαρισαίων. Το πολίτευμα της ήταν πάντα αριστοκρατικό και δικαίωμα ψήφου είχαν οι μεγάλοι κτηματίες. Ανώτερο αξίωμα της πόλης ήταν ο Ταγός (προέρχεται από το ρήμα τάσσω και σημαίνει τον ανώτερο πολιτικό και στρατιωτικό άρχοντα, τον ηγέτη, τον αρχηγό). Ο Ταγός της Λάρισας ήταν συνήθως και Ταγός ολόκληρης της Θεσσαλίας. Ο τίτλος του Ταγού ήταν κληρονομικός και μεταβιβαζόταν σε πρόσωπα της ίδιας οικογένειας. Το ιππικό της θεωρούνταν ένα από τα καλύτερα της εποχής. Ο Μέγας Αλέξανδρος κατάφερε να εξασφαλίσει ισχυρή δύναμη ιππικού πριν ξεκινήσει την εκστρατεία όλων των Ελλήνων στην Περσία, υποσχόμενος πολλά λάφυρα. Οι Θεσσαλοί πολέμησαν γενναία. Το πολίτευμα της Λάρισας ήταν ολιγαρχικό μέχρι το 400 π.χ. περίπου. Ο νέος άρχοντας έχει τον τίτλο του Στρατηγού. Το 149 π.χ. η Λάρισα αναγορεύτηκε σε πόλη Augusta από τον Οκταβιανό Αύγουστο, ως δείγμα μεγάλης εύνοιας των Ρωμαίων στην πόλη. Το 146 π.χ. έχουμε την οριστική υποταγή της Ελλάδας στους Ρωμαίους. Οι συνέπειες για τη Θεσσαλία ήταν πολύ βαριές γιατί όλες οι συμπλοκές 6
Μακεδόνων και Ρωμαίων διεξάγονταν στη Θεσσαλία και έφεραν την ερήμωση και την καταστροφή. 4. Αρχαιολογικοί χώροι - μνημεία Στη σημερινή κεντρική πλατεία ήταν η Αγορά της αρχαίας πόλης με ναούς, δημόσια κτίρια και κατοικίες των αρχόντων. Το αρχαίο θέατρο της πόλης κατασκευάστηκε στα ελληνιστικά χρόνια και συνδέεται με τη λατρεία του Θεού Διονύσου. Επίσης, στο χώρο του Θεάτρου συγκαλούνταν οι συνεδριάσεις του Κοινού των Θεσσαλών (3ος, 2ος π.χ. αιώνες) και της Αγοράς, που ήταν κάτι ανάλογο με την εκκλησία του Δήμου των Αθηναίων. Ακρόπολη της Λάρισας: Στην πόλη της Λάρισας βρίσκουμε την Ακρόπολη στο λόφο του Αγ. Αχίλλειου. Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, η περιοχή κατοικείται διαρκώς από τη νεολιθική εποχή (6.000 π.χ.). Οι σχετικές επιγραφές που βρέθηκαν, βεβαιώνουν ότι στην Κλασική Εποχή αποτέλεσε την ακρόπολη της Λάρισας. Οι βυζαντινοί έχτισαν στην ίδια θέση φρούριο, στα πρώτα χρόνια της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Α' Αρχαίο Θέατρο Λάρισας: Στη νότια πλαγιά του λόφου του Φρουρίου βρίσκεται το Μεγάλο αρχαίο θέατρο, η χωρητικότητά του οποίου, υπολογίζεται σε 10.000 τουλάχιστον άτομα. Η κατασκευή του χρονολογείται στα τέλη του 3ου αι. π.χ., στα χρόνια του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου του Ε, και θεμελιώθηκε πέρα από το κέντρο της αρχαίας πόλης, κάτω από την οχυρωμένη ακρόπολη και με προσανατολισμό στην αρχαία αγορά. 7
Β' Αρχαίο Θέατρο Λάρισας : Λίγο πιο μακριά από το μεγάλο Θέατρο βρίσκεται το μικρό αρχαίο θέατρο Σώζονται συνολικά 13 κερκίδες με δυο σειρές εδωλίων η καθεμιά και 14 κλίμακες. Κατά τις ανασκαφές βρέθηκε ανεπίγραφη στήλη αφιερωμένη στη Δήμητρα και την Κόρη, που φανερώνει ότι πιθανόν στο μέρος αυτό βρισκόταν το ιερό τους. Το μνημείο του Ιπποκράτη Το 1826, και εξαιτίας μιας πλημμύρας του Πηνειού, αποκαλύφθηκε ο τάφος του Ιπποκράτη (460-377 π. Χ.), πατέρα της ιατρικής επιστήμης. 8
Φρούριο. Πρόκειται για τον χώρο στον οποίο έχουν βρεθεί οι πρώτες ενδείξεις κατοίκησης της πόλης από τη νεολιθική ακόμα περίοδο, αργότερα αποτέλεσε την αρχαία ακρόπολη της πόλης και στην νότια πλευρά του βρίσκεται το πρώτο αρχαίο θέατρο. Κατά την βυζαντινή περίοδο ήταν το θρησκευτικό κέντρο, και κατά την οθωμανική εμπορικό και αμυντικό κέντρο. Σήμερα στον λόφο σώζεται το Μπεζεστένι ή γνωστό σήμερα ως Φρούριο, που κτίστηκε από τους Οθωμανούς στα τέλη του 15ου αιώνα. Χρησιμοποιήθηκε ως σκεπαστή αγορά και μετέπειτα, αφού υπέστη αλλαγές στην εξωτερική μορφή του, χρησιμοποιήθηκε ως πυριτιδαποθήκη και οχυρό (σε αυτή του την χρήση εντοπίζεται και η ονομασία Φρούριο που έχει σήμερα το κτίσμα) ως την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881. Επίσης έχει βρεθεί παλαιοχριστιανική βασιλική, που πιθανολογείται πως είναι ο πρώτος ναός της πόλης αφιερωμένος στον πολιούχο Άγιο Αχίλλειο, ο οποίος κτίσθηκε τον 6ο μ.χ. αιώνα, ενώ στον χώρο του βρέθηκε τάφος ο οποίος πιθανολογείται ότι είναι του Αγίου Αχίλλειου, του πρώτου μητροπολίτη της πόλης. Ακόμα στα ανατολικά του Φρουρίου και της παλαιοχριστιανικής βασιλικής έχουν βρεθεί παλαιοχριστιανικό λουτρό και μεσοβυζαντινός ναός, ενώ ευρήματα από την αρχαία ακρόπολη της Λάρισας έχουν βρεθεί σε ανασκαφές στον λόφο. Μύλος του Παππά. Πρόκειται για βιομηχανικό κτήριο αλευροποιίας(μύλος), που κατασκευάστηκε το 1883, και λειτούργησε το 1893. Το 1920 το κτήριο καταστράφηκε από πυρκαγιά και ανακατασκευάστηκε το 1921. Στις αποθήκες του στεγάζονται θερινός κινηματογράφος, εργαστήρι εικαστικών τεχνών, σχολή χορού, αίθουσα παραστάσεων, η φιλαρμονική ορχήστρα του δήμου, καθώς επίσης και το κουκλοθέατρο "Τιριτόμπα". Αβερώφειος Γεωργική Σχολή. Νεοκλασικό συγκρότημα κτηρίων, χτισμένα το 1908 στην δυτική είσοδο της πόλης δίπλα στο κτηριακό συγκρότημα των ΤΕΙ, περιβάλλεται από πευκόφυτο άλσος. Χαρακτηριστικό το επιβλητικό κεντρικό νεοκλασσικό κτήριο με το ρολόι. Η ανέγερση των κτηριακών εγκαταστάσεων της Σχολής έγινε με δαπάνη του κληροδοτήματος του δωρητή Γεωργίου Αβέρωφ στις αρχές του 19ου αιώνα και λειτούργησε ως Μέση Γεωπονική Σχολή μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Το συγκρότημα των κτηρίων της Αβερώφειου Σχολής μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο του χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο διότι πρόκειται για ένα πολύ αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα συγκροτήματος κτηρίων με εκπαιδευτικό χαρακτήρα, με ιδιαίτερα μορφολογικά, και αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά που εκφράζουν την αρχιτεκτονική της εποχής του. Θεωρείται μοναδικό για την περιοχή και αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τις μνήμες των κατοίκων της. 9
Το Γενί Τζαμί - Αρχαιολογικό Μουσείο. Μουσουλμανικό τέμενος Γενί Τζαμί. Πρόκειται για κτήριο του 19ου αιώνα, στο οποίο στεγάζεται προσωρινά το Αρχαιολογικό Μουσείο της Λάρισας. 5. Ασχολίες κατοίκων Οι Θεσσαλοί ασχολούνταν πολύ με τον αθλητισμό. Αφότου εισήχθησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες (648 π.χ) οι Θεσσαλοί κέρδιζαν τις περισσότερες νίκες στις ιπποδρομίες. Ένα άλλο διαδεδομένο άθλημα τους ήταν τα ταυροκαθάψια, δηλαδή η προσπάθεια των αγωνιζομένων να καταρρίψουν ένα ταύρο πιάνοντας τον από τα κέρατα, αφού προηγουμένως πηδήσουν από τα άλογα τους. Οι Θεσσαλοί θεωρούνταν πλούσιοι. Ο πλούτος τους προέρχονταν αποκλειστικά από τη γη και η ζωή τους ήταν πολύ τριφηλή. «Κριτίας φησί, πάντων Ελλήνων πολυτελέστατοι γεγενήσθαι περί την δίαιτα και την εσθήτα την τούτων τρυφήν και πολυτέλειαν» Αθήναιος Οι κυριότερες ασχολίες ήταν η γεωργία και η κτηνοτροφία. Φημισμένο ήταν και το θεσσαλικό κρασί. Γι αυτό και συχνά στην πίσω όψη των νομισμάτων βρίσκουμε ένα τσαμπί σταφύλια. Επίσης ασχολούνταν με την εκτροφή αλόγων, βοοειδών και προβάτων. Τα θεσσαλικά άλογα ήταν φημισμένα σε όλη την Ελλάδα. Ακόμη και ο Μέγας Αλέξανδρος βρήκε στη Θεσσαλία το φημισμένο Βουκεφάλα του. Πλήθος θεσσαλικών νομισμάτων έχουν αναπαραστάσεις αλόγων και ιππέων όπως και παραστάσεις με αγώνες ταυρομαχιών. Αρκετοί κάτοικοι ασχολούνταν και με την υλοτομία. Καλλιεργούσαν δημητριακά όλων των ειδών και έτσι η Θεσσαλία υπήρξε πάντοτε πλουσιότερη από κάθε περιοχή της Ελλάδας. Σήμερα οι κάτοικοι συνεχίζουν να ασχολούνται ιδιαίτερα με τον πρωτογενή τομέα, δηλαδή με τη γεωργία και την κτηνοτροφία κι αυτό γιατί η Λάρισα έχει τη μεγαλύτερη καλλιεργήσιμη έκταση από όλους τους νομούς της χώρας και χρησιμοποιεί σύγχρονα μέσα και μεθόδους καλλιέργειας. Ομοίως και η κτηνοτροφία αναπτύσσεται σημαντικά με την παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας. Στο δευτερογενή επίσης τομέα παρατηρείται ιδιαίτερη επιχειρηματική δραστηριότητα. Εργοστάσια ζάχαρης, εκκοκκιστήρια βαμβακιού, βιομηχανίες τροφίμων, ετοίμων ενδυμάτων, χαρτιού, γεωργικών μηχανών και εργαλείων είναι μόνο μερικές από τις πολλές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην πόλη και απασχολούν ικανό αριθμό εργαζομένων. 10
6. Πολιτισμός Παιδεία Κοινωνικό Έργο Στα Τέμπη λατρεύονταν ο Απόλλωνας με τους απεσταλμένους των Δελφών. Στη Θεσσαλία γνώρισε μεγάλη ακμή και η μαγεία που συχνά είχε θεραπευτικά χαρακτηριστικά. Αποδιδόταν στο μύθο της Μήδειας που σύμφωνα με αυτόν, όταν η Μήδεια διέσχιζε τη Θεσσαλία με τον Ιάσονα, ο σάκος της που είχε μέσα διάφορα βότανα έσπασε σκορπίζοντας τους μαγικούς, θεραπευτικούς σπόρους. Προστάτιδα της ήταν η Εκάτη. Τον 4 ο μ.χ. αιώνα έχουμε την επικράτηση του χριστιανισμού στην περιοχή. Στο χώρο της παιδείας, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το ΤΕΙ Λάρισας είναι δυο ιδρύματα που προσελκύουν πολλούς σπουδαστές και συμβάλλουν στην πρόοδο των επιστημών καθώς και στην πλήρη κατάρτιση των νέων. Στην πόλη δραστηριοποιούνται και πολλοί σύλλογοι επιστημόνων εκπαιδευτικών με τη διοργάνωση συνεδρίων και την κυκλοφορία περιοδικών. Η τοπική εκκλησία παίρνει πολλές πρωτοβουλίες για την αρωγή αδύναμων κοινωνικών ομάδων. Ακόμη, ενημερώνει σε εκκλησιαστικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και ιατρικά ζητήματα στα πλαίσια των ενοριών. Αναλαμβάνει την καθημερινή σίτιση πολλών συνανθρώπων μας, οργανώνει ημέρες αιμοδοσίας και επιτελεί μεγάλο φιλανθρωπικό έργο. Στο πλευρό της πολλοί ιεραποστολικοί σύλλογοι προσφέρουν υλικά και πνευματικά εφόδια σε όλους. Στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας το Θεραπευτικό πρόγραμμα «Έξοδος» στηρίζει τα εξαρτημένα άτομα και τα βοηθά να επανενταχτούν. Το Λύκειο Ελληνίδων, οι μουσικοί σύλλογοι, το Ωδείο, η ερασιτεχνική Θεατρική σκηνή, η Πινακοθήκη και τα εργαστήρια εικαστικών, οι σχολές χορού, η ένωση λογοτεχνών αναδεικνύουν το ενδιαφέρον των Λαρισαίων για την τέχνη και τον πολιτισμό. Ο αθλητισμός προσελκύει πολύ το ενδιαφέρον των Λαρισαίων. Πολλοί αθλητικοί σύλλογοι αναδεικνύουν ταλέντα σε όλα τα αθλήματα. Γι αυτό έχουν κατασκευαστεί πολλοί αθλητικοί χώροι και προβλέπεται να δημιουργηθούν και νέοι. 11
7. Επίλογος Νιώθουμε ικανοποίηση και χαρά που μας δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουμε την πόλη στην οποία γεννηθήκαμε και ζούμε. Είναι η Λάρισα. Μια πόλη στο κέντρο της χώρας μας που έχει πολλά να μας πει. Ελπίζουμε να τη γνωρίσετε και σεις μέσα από αυτές τις σελίδες. Ευχόμαστε να μπορέσουμε και εμείς στο μέλλον να συμβάλλουμε στην πολύπλευρη ανάπτυξη της. 8. Πηγές Η Λάρισα και η Θεσσαλική ιστορία Τόμος Α & Β Κων/νος Οικονόμου Αναζητώντας τη χαμένη Λάρισα Γεωργίου Ζιαζιά (Λάρισα, 2002) http://dim-rachoul.lar.sch.gr/larissa/images 12
«Της Λαρίσης το ποτάμι που το λένε Πηνειό» 13