ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΧΗΜΕΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ, ΟΙΝΟΥ & ΖΥΘΟΥ Ταχ. Διεύθυνση: Αν. Τσόχα 16 Ταχ. Κώδικας: 11521, Αθήνα Πληροφορίες: Αλεξ. Σκορδάκη (Δρ.) Τηλέφωνο: 213-2117273, 210-6479273 Fax: 210-6468272 Ε-mail: alkooli@gcsl.gr Αθήνα 16-3-2012 Αριθ. Πρωτ. 30/077/930 ΠΡΟΣ : Π.Δ. ΘΕΜΑ : Αποστολή Σχεδίου Επισήμου Ελέγχου στους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου και Ζύθου για το έτος 2012 Σας αποστέλλουμε το Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου του έτους 2012 για τον τομέα αρμοδιότητας της Διεύθυνσής μας. Για τη σύνταξη του Σχεδίου ελήφθησαν υπόψη τα αποτελέσματα εφαρμογής του αντίστοιχου Σχεδίου για το 2011, όπως επίσης και οι παρατηρήσεις των Χ.Υ. Το σχέδιο περιλαμβάνει τέσσερα κεφάλαια (Αλκοόλη και Αποστάγματα, Αλκοολούχα Ποτά, Οίνος, Ζύθος). Στο τέλος επισυνάπτονται υποδείγματα των Παραρτημάτων Ι (προϊόν απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών), ΙΙ (αλκοολούχα ποτά), ΙΙΙ (οίνοι) και IV (ζύθος), καθώς και του απογραφικού δελτίου από όλα τα πεδία ελέγχου. Για την καλύτερη επεξεργασία των αποτελεσμάτων από την υπηρεσία μας, σας αποστέλλεται αρχείο excel με τους πίνακες που προαναφέρθηκαν και με αναλυτικές οδηγίες για τη συμπλήρωσή τους, μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου. Οι Χ.Υ., με βάση το σχέδιο, θα πρέπει να προγραμματίσουν τους αγορανομικούς ελέγχους κατά το 2012, σε συνεννόηση με τις Χ.Υ. υποδοχής σε περιπτώσεις εργαστηριακής υποστήριξης. Παρακαλούμε για δικές σας ενέργειες. Ο Προϊστάμενος της Δ/νσης Γεώργιος Σιαμαντάς
ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Α. Αποδέκτες για ενέργεια Χημικές Υπηρεσίες Β. Αποδέκτες για κοινοποίηση 1. ΕΦΕΤ, Διεύθυνση Εργαστηριακών Ελέγχων Λ. Κηφισίας 124 & Ιατρίδου 2 Αθήνα 11526 2. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Διεύθυνση Μεταποίησης Τυποποίησης και Π.Ε. Αχαρνών 2 Αθήνα 10176 3. Υπουργείο Εργασίας και Κοιν. Ασφάλισης Γενική Γραμματεία Καταναλωτή Δ/νση Προστασίας Καταναλωτή Πλατεία Κάνιγγος Αθήνα 10181 4. Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη Δ/νση Γενικής Αστυνόμευσης Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας Π. Κανελλοπούλου 4 Αθήνα 101 77 Γ. Εσωτερική Διανομή Υπουργείο Οικονομικών: 1. Γραφείο Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών κ. Οικονόμου 2. Γραφείο Προϊσταμένης Γενικής Δ/νσης Γ.Χ.Κ. κ. Α. Παπαθανασίου 3. Διευθύνσεις Κ.Υ. του ΓΧΚ
Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου για το 2012 στους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου και Ζύθου Αθήνα,
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΙΘΥΛΙΚΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑΤΩΝ Ι. ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ O τομέας της αιθυλικής αλκοόλης (ουδέτερης, ακατέργαστης κ.λ.π. αποσταγμάτων και προϊόντων απόσταξης) και των αλκοολούχων εν γένει ποτών διέπεται από εκτενή ειδική νομοθεσία, κοινοτική [Καν. (ΕΚ) 670/2003 και 2336/2003 για τα ειδικά μέτρα στον τομέα της αιθυλικής αλκοόλης, Καν. (ΕΚ) 110/2008 για τα αλκοολούχα ποτά, Καν. (ΕΚ) 2870/2000 για τις μεθόδους ανάλυσης των αποσταγμάτων και εν γένει των αλκοολούχων ποτών, Οδηγία 92/12/ΕΟΚ, 92/83/ΕΟΚ, 92/84/ΕΟΚ (σχετικά με το φορολογικό καθεστώς των αλκοολούχων εν γένει προϊόντων] και εθνική [Ν.2969/2001, ΑΥΟΟ 3010878/1396/0029/2003 σχετικά με την παραγωγή και διάθεση των αλκοολούχων ποτών, ΑΥΟ3002475/383/0029/2-2-2010 σχετικά με τη λειτουργία των αποσταγματοποιείων, Ν.2960/2001 (Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας)]. Ειδικότερα η κατά τα ανωτέρω εθνική νομοθεσία, κυρίως δε ο Ν.2969/2001, συνιστά μια ολιστικού χαρακτήρα ρύθμιση με τη μορφή πλέγματος διατάξεων, τεχνικού κατά βάση χαρακτήρα οι οποίες καταλαμβάνουν όλα τα στάδια της παραγωγής, κατοχής, αποθήκευσης και διακίνησης των κατά τα ανωτέρω αλκοολούχων προϊόντων. Οι διατάξεις αυτές περιλαμβάνουν ρυθμίσεις και διαδικασίες με τις οποίες διασφαλίζεται, αφ' ενός μεν η εφαρμογή και o έλεγχος της τήρησης της προαναφερθείσας ειδικής στον τομέα των αλκοολούχων προϊόντων κοινοτικής νομοθεσίας - η οποία, μεταξύ των άλλων, περιλαμβάνει τις κατηγορίες των προϊόντων τις ποιοτικές προδιαγραφές τούτων, τους όρους παραγωγής (επιτρεπόμενες πρώτες και βοηθητικές ύλες, επιτρεπόμενες και μη λειτουργίες, επεξεργασίες, πρακτικές και προσθήκες κ.λ.π), τους όρους διάθεσης (επισήμανση, παρουσίαση κ.λ.π) - και εθνικής νομοθεσίας ποιότητας, αφ' ετέρου δε η ορθή επιβολή του Ε.Φ.Κ. και η σύλληψη της φορολογητέας ύλης στα διάφορα στάδια της παραγωγής, κατοχής μεταποίησης και διακίνησης των εν λόγω προϊόντων. Τούτο επιβάλλεται και από το γεγονός ότι, για λόγους αντικειμενικούς αναγομένους τελικά σ' αυτή τη φύση των αλκοολούχων προϊόντων και στον τρόπο επιβολής του Ε.Φ.Κ., ο ποιοτικός έλεγχος στην αλκοόλη και τα αλκοολούχα εν γένει προϊόντα είναι αλληλένδετος και άρρηκτα συνυφασμένος με τον φορολογικό έλεγχο -αναφορικά πάντοτε με τον Ε.Φ.Κ. Σύμφωνα λοιπόν με τις σχετικές διατάξεις (άρθρα 2, και 10) του Ν.2969/2001, ο εν γένει έλεγχος της παραγωγής και διακίνησης της αιθυλικής αλκοόλης, των αποσταγμάτων και γενικά των αλκοολούχων προϊόντων αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών και συγκεκριμένα της Γενικής Διεύθυνσης Τελωνείων και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης και της Γενικής Διεύθυνσης του Γενικού Χημείου του Κράτους, οι αρμόδιες Υπηρεσίες των οποίων ασκούν στις οικείες μονάδες παραγωγής και τις φορολογικές αποθήκες εμπορίας συστηματικό έλεγχο και διαρκή εποπτεία. ΙΙ. ΤΟΜΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥ 1. Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται από το Γενικό Χημείο του Κράτους (Γ.Χ.Κ.) στις επιχειρήσεις που παράγουν κάθε είδους αιθυλική αλκοόλη γεωργικής προέλευσης αποστάγματα και προϊόντα απόσταξης κ.λ.π. (οινοπνευματοποιεία Α και Β κατηγορίας, αποσταγματοποιεία) ως και τις φορολογικές αποθήκες εμπορίας που διακινούν χύμα αιθυλική αλκοόλη, αποστάγματα κ.λ.π. διακρίνονται ως εξής: Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2012-2 -
α. Έλεγχος εγκαταστάσεων Περιλαμβάνει την επιθεώρηση των εγκαταστάσεων παραγωγής αλκοόλης, αποσταγμάτων, κ.λ.π., τον έλεγχο των χώρων, των εγκαταστάσεων των αποστακτικών μηχανημάτων και του εξοπλισμού εν γένει, τη σφράγιση των αποστακτικών μηχανημάτων, ως και τη βεβαίωση καταλληλότητας αυτών (στα πλαίσια της διαδικασίας χορήγησης της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος ως και της κατά τριετία ανανέωσής της). β. Έλεγχος στην παραγωγή/διακίνηση Περιλαμβάνει i) τον (ποιοτικό και ποσοτικό) έλεγχο των εκάστοτε εισαγομένων πρώτων υλών στα οινοπνευματοποιεία και αποσταγματοποιεία (έλεγχος των συνοδευτικών και παραστατικών εγγράφων, μακροσκοπικός έλεγχος, καταμέτρηση, δειγματοληψία και χημική εξέταση προς χρέωση του εργοστασίου σε σάκχαρο και οινόπνευμα), ii) τον έλεγχο της όλης παραγωγικής διαδικασίας ως και της λειτουργίας των αποστακτικών μηχανημάτων, iii) τον (ποιοτικό και ποσοτικό) έλεγχο των εκάστοτε παραγομένων προϊόντων κατά τις διενεργούμενες παραδόσεις αυτών από τα σφραγισμένα δοχεία συλλογής, ως και των εκάστοτε διακινουμένων από τα εργοστάσιο (καταμέτρηση, δειγματοληψία και χημική εξέταση - Σύνταξη των οικείων πρωτοκόλλων, συνοδευτικών κ.λ.π. εγγράφων). Με βάση τα στοιχεία των κατά τα ανωτέρω ελέγχων, διενέργεια ισοζυγίων μάζας και διαδικασιών χρεοπίστωσης μεταξύ των (εκάστοτε) κατεργαζομένων πρώτων υλών και των παραγομένων (εκάστοτε) προϊόντων, ως και μεταξύ των παραγομένων και διακινουμένων (εκάστοτε) προϊόντων - μέσω και των κατά περίπτωση ισχυουσών, βάσει των σχετικών διατάξεων της νομοθεσίας, αποδόσεων και φυρών. Ανάλογοι έλεγχοι και ισοζύγια μάζας διενεργούνται και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, αναφερόμενοι προφανώς επί των παραλαμβανομένων ή/και εισαγομένων προϊόντων σε σχέση με τα διατιθέμενα από αυτές. Με τις προαναφερθείσες διαδικασίες ελέγχου, σκοπείται η διασφάλιση, τόσο του φορολογικού αντικειμένου, όσο και της ποιότητας και ταυτότητας ως και της ασφάλειας των προϊόντων και της τήρησης των σχετικών κοινοτικών και εθνικών κανόνων. Είναι προφανές ότι στο επίπεδο αυτό δεν είναι δυνατός ο εκ των προτέρων σχεδιασμός και καθορισμός του αριθμού των ληφθησομένων δειγμάτων. 2. Ιδιαίτερη κατηγορία επιτηδευματιών αποτελούν οι (διήμεροι) μικροί αποσταγματοποιοί (Ν 2969/2001, άρθρο 5 παρ.5) οι οποίοι παράγουν, υπό ιδιαίτερο καθεστώς σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις (άρθρο 7, παρ.ε) του εν λόγω Ν. 2969/2001, το λεγόμενο προϊόν απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών. Το εν λόγω προϊόν διατίθεται στην κατανάλωση, χωρίς τοπικούς περιορισμούς, χύμα, σε γυάλινα δοχεία χωρίς οποιαδήποτε μορφή τυποποίησης. Ο έλεγχος των εν λόγω επιτηδευματιών καθώς και προϊόντος κατά την παραγωγή, λόγω του μεγάλου αριθμού αυτών, της γεωγραφικής τους διασποράς, αλλά και της εν γένει ιδιαιτερότητας του καθεστώτος, δεν μπορεί παρά να είναι (κατ' ανάγκην) δειγματοληπτικός, διενεργείται όμως συστηματικά σύμφωνα και με οδηγίες που έχουν δοθεί με εκδοθείσες και ισχύουσες ΕΔΥΟ. ΙΙΙ. ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ 1. Η δειγματοληψία των πρώτων υλών και των παραγόμενων και διακινουμένων προϊόντων στις μονάδες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης και αποσταγμάτων, ως και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας διενεργείται από τους εποπτεύοντες το εργοστάσιο ή την αποθήκη αρμόδιους υπαλλήλους του Γ.Χ.Κ. και του Τελωνείου. Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2012-3 -
2. Προκειμένου για το κατά τα ανωτέρω προϊόν απόσταξης των (διημέρων) μικρών αποσταγματοποιών, η δειγματοληψία διενεργείται i) από τις Χ.Υ., είτε αυτοτελώς, είτε σε συνεργασία με τις Τελωνειακές Υπηρεσίες ή το ΣΔΟΕ, (στο στάδιο της παραγωγής) ii) από τις Χ.Υ., είτε αυτοτελώς, είτε σε συνεργασία με το ΣΔΟΕ ή τις οικείες Δ/νσεις Εμπορίου στα σημεία διάθεσης αυτού. ΙΥ. ΕΞΕΤΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Α. Αρμόδιες Χημικές Υπηρεσίες Αποκλειστικά αρμόδια αρχή για τον εργαστηριακό έλεγχο των πρώτων υλών παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων κ.λ.π., ως και των παραγομένων και των διακινουμένων προϊόντων είναι το Γ.Χ.Κ. 1. Εφ' όσον οι Χ.Υ. του Γ.Χ.Κ. που εποπτεύουν μονάδες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων κ.λ.π. και φορολογικές αποθήκες εμπορίας αιθυλικής αλκοόλης διαθέτουν εργαστηριακό εξοπλισμό, προβαίνουν στον έλεγχο των λαμβανομένων δειγμάτων, διαφορετικά αποστέλλουν τα δείγματα στην οικεία Χ.Υ. που τις υποστηρίζει, σύμφωνα με τις υπ' αριθ. 3005400/213/007/28-3-1990 και 3012287/6233/0078/11-6- 2007 Α.Υ.Ο. Η κατ' έφεση εξέταση γίνεται στην Υπηρεσία που διενήργησε την Α' εξέταση. 2. Από τα δείγματα του προϊόντος απόσταξης (διημέρων) μικρών αποσταγματοποιών που θα ληφθούν σύμφωνα με τη σχετική κατανομή (Πίνακας 1), ποσοστό 50% θα εξετασθεί παράλληλα και ως προς την περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα (Pb, Cu) και φθαλικούς εστέρες. Συνεπώς μέρος αυτών θα αποστέλλεται για εξέταση ως προς τις συγκεκριμένες παραμέτρους στη Χ.Υ. που ορίζεται στον εν λόγω πίνακα για τις εν λόγω χημικές αναλύσεις (Α' και κατ' έφεση εξέταση). Τα αποτελέσματα των χημικών εξετάσεων θα διαβιβάζονται στην Χ.Υ. που πήρε ή δέχθηκε κατ' αρχήν το δείγμα η οποία θα πραγματοποιεί τις προβλεπόμενες ενέργειες σύμφωνα με τα σχετικά έγγραφά μας υπ' αρ. πρωτ. 3008911/1298/8-4-2009 & 3001926/255/26-1-2009 (μη ασφαλή ή μη Κανονικά δείγματα). Οι συγκεκριμένες παράμετροι συνιστούν παραμέτρους ασφάλειας, ο έλεγχός τους σχετίζεται με την κατάσταση, τη συντήρηση κ.λ.π. των χρησιμοποιουμένων (διημέρων) αμβύκων (Pb, Cu) και με τα χρησιμοποιούμενα κατά τη μετάγγιση, αποθήκευση, μεταφορά κ.λ.π. του προϊόντος μέσα (φθαλικοί εστέρες), ενώ αποτελεί συνέχεια αναλόγων ελέγχων διενεργηθέντων κατά τα παρελθόν (προγράμματα ελέγχου Pb, Cu ως και μεθανόλης). Σημειώνεται ότι οι αναφερόμενοι στον παραπάνω Πίνακα προγραμματισμού αριθμοί για τα προς εξέταση δείγματα είναι ενδεικτικοί υπό την έννοια π.χ. ότι και δείγματα που αποστέλλονται προς εξέταση στις Χ.Υ. εκτός του προγραμματισμού μπορούν - αναλόγως βεβαίως των υφισταμένων δυνατοτήτων των Χ.Υ. - να αποτελέσουν αντικείμενο εξέτασης ως προς τις συγκεκριμένες παραμέτρους. Σημειώνεται επίσης, ότι όσον αφορά τα βαρέα μέταλλα (Pb, Cu) που θα ελεγχθούν (χρησιμοποιούμενη μέθοδος εκείνη της Ατομικής Απορρόφησης), δεν υπάρχουν στη νομοθεσία (κοινοτική και εθνική) θεσμοθετημένα ανώτατα όρια για την περιεκτικότητά τους, στις διάφορες κατηγορίες των αλκοολούχων ποτών. Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2012-4 -
Αντίθετα, στην εθνική νομοθεσία διαφόρων Κρατών-Μελών προβλέπονται σχετικά ανώτατα όρια συγκέντρωσης που όμως, για τις αντίστοιχες κατηγορίες αλκοολούχων ποτών (αποστάγματα), κυμαίνονται ανάλογα και με αυτές από 0,1 έως 10 mg/lt. Επιπλέον δε, η από την Επιστημονική Επιτροπή της Ε.Ε. για τη Διατροφή του Ανθρώπου έχει καθορισθεί η συνιστώμενη ημερήσια δόση, για μεν τον χαλκό σε 0,15mg/kg βάρους σώματος, για δε τον Pb σε 3,6 μg/kg βάρους σώματος. Αναφορικά με τον χειρισμό των δειγμάτων που θα εξετασθούν ως προς τα προαναφερθέντα βαρέα μέταλλα έχουν δοθεί οδηγίες με σχετικές εγκυκλίους της Υπηρεσίας μας. Όσον δε αφορά τους φθαλικούς εστέρες, υφίστανται, ως γνωστόν, θεσμοθετημένα όρια για την ειδική μετανάστευση (ΚΤΠ άρθρο 26 μέρος Α, σχετικό εν προκειμένω το υπ' αρ. πρωτ. 3001363/191/0029/20-1-2009 έγγραφό μας). Στην περίπτωση τυχόν περαιτέρω αναλύσεων (π.χ. εξειδικευμένων), οι οικείες Χ.Υ. θα πρέπει να απευθύνονται στη Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ. για την αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων. Για την επάρκεια των εργαστηρίων θα διενεργούνται διεργαστηριακές δοκιμές σε συνεργασία με την Ε' Χ.Υ Αθηνών ή ενδεχομένως και με συμμετοχή σε διεργαστηριακές δοκιμές σε κοινοτικό επίπεδο κ.λ.π.. Β. Χημικές αναλύσεις 1. Οι αναλύσεις που κατά κανόνα εκτελούνται στις πρώτες ύλες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων κ.λ.π., που εισάγονται προς κατεργασία στις οικείες μονάδες παραγωγής, είναι προσδιορισμοί της περιεκτικότητάς τους σε σάκχαρα (προτεινόμενη μέθοδος η μέθοδος Lane - Eynon) ή/και αλκοόλη [συνήθως προσδιορισμός του αλκοολικού τίτλου, είτε με απ' ευθείας μέτρηση, είτε μετά από απόσταξη, με προτεινόμενη μέθοδο i) εκείνη του ηλεκτρονικού πυκνομέτρου ή ii) την Αλκοολομετρία (συνήθως)] προς χρέωση του εργοστασίου. 2. Οι αναλύσεις που κατά κανόνα διενεργούνται στα κατά τα ανωτέρω παραγόμενα και διακινούμενα προϊόντα από τις μονάδες παραγωγής και τις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, ως και στο προϊόν απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών, είναι: α).προσδιορισμός του αλκοολικού τίτλου [με προτεινόμενη μέθοδο i) εκείνη του ηλεκτρονικού πυκνομέτρου ή ii) την Αλκοολομετρία]. Ο αλκοολικός τίτλος αποτελεί βασική παράμετρος για την ποιότητα του προϊόντος αλλά και γενικά τον προσδιορισμό του αναλογούντος Ε. Φ. Κ., ως και για τη χρεωπίστωση του εργοστασίου σε αλκοόλη και τη διενέργεια των ισοζυγίων μάζας. β).προσδιορισμός μεθανόλης, υπολειμματικών στοιχείων (αιθυλική αλκοόλη) και πτητικών συστατικών (αποστάγματα), με προτεινόμενη μέθοδο την αέρια χρωματογραφία. Αποτελούν βασικές παραμέτρους ποιότητας, αλλά και ελέγχου της κανονικότητας της αιθυλικής αλκοόλης και των αποσταγμάτων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, κοινοτική [Καν. (ΕΚ) 110/2008] και εθνική (Ν.2969/01). γ).προσδιορισμός συνθετικής / γεωργικής αλκοόλης (με προτεινόμενη μέθοδο εκείνη του σπινθηριστή υγρών με μέτρηση 14 C). Ο προσδιορισμός αφορά τον ποιοτικό έλεγχο (σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, κοινοτική και εθνική η αιθυλική αλκοόλη ποτοποιίας πρέπει να είναι αποκλειστικά γεωργικής προέλευσης) και εκτελείται κυρίως στην αιθυλική αλκοόλη αλλοδαπής προελεύσεως. Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2012-5 -
δ).προσδιορισμός φθαλικών εστέρων Ο έλεγχος σχετίζεται κυρίως μεν με την ασφάλεια, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις (DEP) και με τη διασφάλιση του φορολογικού αντικειμένου [ο συγκεκριμένος φθαλικός εστέρας χρησιμοποιείται ευρέως σαν μετουσιωτικό της αιθυλικής αλκοόλης που προορίζεται για βιομηχανική χρήση με απαλλαγή από τον Ε.Φ.Κ.]. Γ. Αποστολή συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων Οι Χ.Υ. που διενεργούν, κατά τα ανωτέρω, αναλύσεις στον τομέα του προϊόντος απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών αποστέλλουν ετήσια συγκεντρωτική κατάσταση των αποτελεσμάτων των σχετικών εξετάσεων, σύμφωνα με το υπόδειγμα του συνημμένου Παραρτήματος Ι, στη Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ., το αργότερο μέχρι τις 30 Ιανουαρίου του επομένου έτους. V. ΕΠΙΒΟΛΗ ΚΥΡΩΣΕΩΝ Στις περιπτώσεις παραβάσεων, προβλέπονται κατά των παραβατών διοικητικές και ποινικές κυρώσεις σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις (άρθρα 11, 12) του Ν. 2969/01και τηρούνται οι διατυπώσεις και διαδικασίες που επίσης προβλέπονται στις σχετικές διατάξεις των άρθρων 13 και 14 του εν λόγω νόμου. Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2012-6 -
Πίνακας 1. Πρόγραμμα εργαστηριακού ελέγχου του αποστάγματος στεμφύλων μικρών αποσταγματοποιών για το έτος 2012 Δειγματοληψία Αρμόδια Χ.Υ. Δειγματοληψίας Γ' Χ. Υ. Θεσσαλονίκης Αριθμός δειγμάτων που θα ληφθούν 20 Χ.Υ Ιωαννίνων 20 Χ.Υ Λάρισας 20 Χ.Υ. Ηρακλείου Χ.Υ. Χανίων 08 Χ.Υ Πάτρας 25 Χ.Υ. Ρόδου 10 Χ.Υ Βόλου 20 Εξεταζόμενη Παράμετρος Εργαστηριακή Εξέταση Αρμόδια Χ.Υ. Εξέτασης Αριθμός Δειγμάτων Ποιοτικός έλεγχος Β'Χ.Υ. Θεσσαλονίκης 20 Βαρέα Μέταλλα Β'Χ.Υ. Θεσσαλονίκης 10 Φθαλικοί εστέρες Β'Χ.Υ. Θεσσαλονίκης 10 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ Ιωαννίνων 20 Βαρέα Μέταλλα Χ.Υ Ιωαννίνων 10 Φθαλικοί εστέρες Χ.Υ Ιωαννίνων 10 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ Λάρισας 20 Βαρέα Μέταλλα Β'Χ.Υ. Θεσ/νίκης 10 Φθαλικοί εστέρες Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 10 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ. Ηρακλείου 15 Βαρέα Μέταλλα Β'Χ.Υ. Αθηνών 08 Φθαλικοί εστέρες Δ'Χ.Υ. Αθηνών 08 Ποιοτικός έλεγχος Δ'Χ.Υ. Αθηνών 08 Βαρέα Μέταλλα Β'Χ.Υ. Αθηνών 04 Φθαλικοί εστέρες Δ'Χ.Υ. Αθηνών 04 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ Πάτρας 25 Βαρέα Μέταλλα Χ.Υ Πάτρας 12 Φθαλικοί εστέρες Χ.Υ Πάτρας 12 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ. Ρόδου 10 Βαρέα Μέταλλα Χ.Υ. Ρόδου 05 Φθαλικοί εστέρες Δ'Χ.Υ. Αθηνών 05 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ Βόλου 20 Βαρέα Μέταλλα Β'Χ.Υ. Θεσσαλονίκης 10 Φθαλικοί εστέρες Χ.Υ. Βόλου 10 Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2012-7 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ Ι. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ-ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Το παρόν σχέδιο αφορά τον επίσημο έλεγχο των αλκοολούχων ποτών, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 2 του καν. (ΕΚ) 110/2008. Επιπλέον, περιλαμβάνει και τα αλκοολούχα ποτά που έχουν αλκοολικό τίτλο μικρότερο του 15 % vol, τα οποία δεν υπάγονται στον ως άνω κανονισμό. Ο έλεγχος των αλκοολούχων ποτών είναι πολύ σημαντικός και από πλευράς προστασίας του καταναλωτή και από οικονομικής πλευράς, διότι τα αλκοολούχα ποτά υπόκεινται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) που αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για το Δημόσιο. Λόγω της ύπαρξης του Ε.Φ.Κ., η παραγωγή και εμπορία των αλκοολούχων ποτών αποτελούν πεδίο με υψηλό κίνδυνο παραβατικών ενεργειών που στοχεύουν στην αποφυγή καταβολής του Ε.Φ.Κ., όπως χρήση αλκοόλης παρανόμως παραχθείσας ή μετουσιωμένης που προορίζεται για άλλες χρήσεις, λαθρεμπορία, απομίμηση προϊόντων κ.α. που πολύ συχνά συνδυάζονται σε μια αλυσίδα παρανόμων ενεργειών. Ως εκ τούτου, ο έλεγχος της ποιότητας και της ασφάλειας είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον φορολογικό και τον εν γένει οικονομικό έλεγχο και απαιτεί αμεσότητα, ταχύτητα και συχνά πανελλαδικό συντονισμό. Επιπλέον, οι μονάδες παραγωγής παρουσιάζουν μεγάλο βαθμό περιφερειακής αποκέντρωσης, γεγονός που έχει ως συνέπεια την ανάγκη ύπαρξης ελεγκτικών υπηρεσιών που να καλύπτουν αποτελεσματικά όλη την επικράτεια. Ο έλεγχος στην κατανάλωση παρουσιάζει ιδιομορφία, καθώς ο μεγάλος όγκος αλκοολούχων ποτών καταναλώνεται σε επιχειρήσεις που λειτουργούν τη νύκτα και σερβίρουν ως επί το πλείστον χύμα ποτά με αυξημένους κινδύνους παραβίασης της νομοθεσίας. Από τα ανωτέρω, καθίσταται προφανές ότι ο έλεγχος των αλκοολούχων ποτών έχει μεν ομοιότητες με τον έλεγχο τροφίμων, έχει όμως σημαντικές ιδιαιτερότητες που θέτουν ειδικές απαιτήσεις, οι οποίες είναι αναγκαίο να λαμβάνονται υπ' όψιν κατά το σχεδιασμό του επισήμου ελέγχου. ΙΙ. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΑΡΧΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Η παραγωγή και διάθεση των αλκοολούχων ποτών διέπεται κατά βάσιν από την κατωτέρω νομοθεσία : -τον ν. 2969/01 (ΦΕΚ 281/Α'/18-2-2001) «Αιθυλική αλκοόλη και αλκοολούχα προϊόντα» που καθορίζει τους κανόνες για την παραγωγή, τη μεταποίηση την αποθήκευση και τη διακίνηση της αιθυλικής αλκοόλης, των αποσταγμάτων, των προϊόντων απόσταξης, των αλκοολούχων ποτών, και των πάσης φύσεως αλκοολούχων προϊόντων. -τον καν. (EK) 110/2008 σχετικά με τον ορισμό, την περιγραφή, την παρουσίαση, την επισήμανση και την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων των αλκοολούχων ποτών. -την υπ'αριθ. 30/077/2131/23-8-2011 (ΦΕΚ 1946/B /31-8-2011) απόφαση Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών «Παραγωγή και διάθεση αλκοολούχων ποτών». Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-8 -
-τον καν. (ΕΚ) 2870/00 που καθορίζει τις αναλυτικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την ανάλυση των αλκοολούχων προϊόντων. Ο έλεγχος της παραγωγής των αλκοολούχων ποτών αποτελεί αρμοδιότητα των Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών και συγκεκριμένα της Γενικής Διεύθυνσης Τελωνείων και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης και της Γενικής Διεύθυνσης του Γενικού Χημείου του Κράτους κατά λόγον αρμοδιότητας εκάστης (σύμφωνα με το ν. 2969/01). Το Γ.Χ.Κ. είναι η αρμόδια αρχή για την εφαρμογή στην Ελλάδα της ειδικής κοινοτικής νομοθεσίας για τα αλκοολούχα ποτά. Το Γ.Χ.Κ. είναι επίσης η αρμόδια αρχή για τον έλεγχο των αλκοολούχων ποτών (και γενικότερα των τροφίμων που υπόκεινται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης) σύμφωνα με τους ν. 2969/01 και 2960/09 (Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας) και για την εφαρμογή των διατάξεων περί κυρώσεων του ν.δ. 136/1946 (Αγορανομικός Κώδικας), για την ίδια κατηγορία προϊόντων, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 9 του ν. 3668/2008. ΙΙΙ. ΤΟΜΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Α. Προληπτικός έλεγχος Τα αλκοολούχα ποτά είναι η μοναδική κατηγορία προϊόντων στο χώρο των εδωδίμων, για τα οποία ο έλεγχος εφαρμόζεται, πριν ακόμη παραχθούν. Κάθε ποτοποιός, όταν σχεδιάζει την παραγωγή ενός αλκοολούχου ποτού, υποχρεούται να καταθέσει όλα τα στοιχεία που αφορούν τη σύνθεση και την επισήμανση του προϊόντος στην εποπτεύουσα Χ.Υ., η οποία κατόπιν ελέγχου χορηγεί τη βεβαίωση συμμόρφωσης του αλκοολούχου ποτού προς τη νομοθεσία. Ο προληπτικός έλεγχος εφαρμόζεται και στα αλκοολούχα ποτά που εισάγονται από τρίτες χώρες. Την πρώτη φορά που ένα αλκοολούχο ποτό πρόκειται να διατεθεί στην Ελλάδα, η επιχείρηση που το εισάγει υποχρεούται να καταθέσει όλα τα στοιχεία σχετικά με τη σύνθεση και την επισήμανση στη Διεύθυνση Α.Α.Π.Ο.Ζ., η οποία ελέγχει τη συμμόρφωσή του ως προς τη νομοθεσία και απαιτεί τις απαραίτητες τροποποιήσεις όπου χρειάζεται. Μόνο εάν το ποτό είναι σύμφωνο με τη νομοθεσία, μπορεί να διατεθεί στην ελληνική αγορά. Β. Έλεγχος στην παραγωγή Δεδομένου ότι τα ποτοποιεία είναι διάσπαρτα σε όλη τη χώρα, όλες οι Χ.Υ. ασκούν έλεγχο των αλκοολούχων ποτών στο επίπεδο της παραγωγής. Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει τακτική επιθεώρηση στους χώρους παραγωγής, δειγματοληψία και εξέταση των δειγμάτων. Στο επίπεδο αυτό δεν είναι δυνατόν να γίνει σχεδιασμός του αριθμού δειγμάτων, διότι αυτός καθορίζεται από το ρυθμό και το ύψος της παραγωγής. Γ. Έλεγχος στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας Περιλαμβάνει επιθεώρηση στους χώρους αποθήκευσης, δειγματοληψία και εξέταση των δειγμάτων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τον έλεγχο των αλκοολούχων ποτών που παραλαμβάνονται από τα άλλα Κράτη-Μέλη. Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-9 -
Δ. Τελωνειακός έλεγχος Το Γενικό Χημείο του Κράτους από την ίδρυσή του έχει αποτελέσει τον εργαστηριακό φορέα εξέτασης των δειγμάτων των εισαγομένων/εξαγομένων αλκοολούχων ποτών. Η σημασία του ελέγχου αυτού είναι προφανής, όσον αφορά τα έσοδα του Κράτους και την ποιότητα των αλκοολούχων ποτών. Αφορά μεγάλο αριθμό δειγμάτων, απαιτεί αμεσότητα και ταχύτητα στην έκδοση του Δελτίου Χημικής Ανάλυσης, καθώς και μεγάλη εμπειρία από τις εμπλεκόμενες Υπηρεσίες. Ο τελωνειακός έλεγχος διενεργείται και στις μονάδες παραγωγής και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας. Ε. Έλεγχος στην αγορά Οι Υπηρεσίες του Γ.Χ.Κ. αποτελούν αγορανομικές Αρχές, όπως προβλέπεται στο ν.δ. 136/1946 «Περί Αγορανομικού Κώδικα». Ο ρόλος τους στον έλεγχο των αλκοολούχων ποτών που κυκλοφορούν στην αγορά υπήρξε ανέκαθεν πολύ σημαντικός. Σύμφωνα με το ν. 3668/2008 (άρθρο 9), με τον οποίο γίνεται αναμόρφωση διατάξεων του Αγορανομικού Κώδικα, το Γ.Χ.Κ. και οι Χ.Υ. του ορίζονται ως ο αρμόδιος φορέας για την εφαρμογή των διατάξεων του ν.δ. 136/46 αναφορικά με την μη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις της νομοθεσίας, όσον αφορά τα τρόφιμα που υπόκεινται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης. Ο σχεδιασμός των δειγματοληψιών για το 2012, όσον αφορά τον τομέα της αγοράς αναφέρεται αναλυτικά στον Πίνακα 2. Για τον σχεδιασμό αυτό έχουν ληφθή υπ' όψιν τα αποτελέσματα του Επισήμου Ελέγχου για το έτος 2011. Επισημαίνεται ότι ο αριθμός των αγορανομικών δειγμάτων που θα ληφθούν ανά Χ.Υ. είναι ενδεικτικός. Ο ακριβής αριθμός θα διαμορφωθεί αναλόγως με τις ανάγκες ελέγχου, τις δυνατότητες εργαστηριακής υποστήριξης και τις εν γένει συνθήκες κατά την κρίση της εκάστοτε αρμόδιας Χημικής Υπηρεσίας. Οι Χ.Υ. μεριμνούν επίσης και για το είδος των δειγματιζομένων αλκοολούχων ποτών, ώστε να καλύπτεται μεγάλο εύρος και ως προς την κατηγορία τους και ως προς τη χώρα παραγωγής τους (εγχώρια, παραλαμβανόμενα από λοιπά Κράτη-Μέλη, εισαγόμενα). Στις τουριστικές περιοχές οι Χ.Υ. θα εντείνουν τους ελέγχους τους τους καλοκαιρινούς μήνες. Όσον αφορά την Περιφέρεια Αττικής, πέραν των δειγμάτων που λαμβάνουν ή/και δέχονται οι κατά τόπον αρμόδιες Χημικές Υπηρεσίες (Α Αθηνών, Α Πειραιά, Ελευσίνας & Δυτ. Αττικής), υπάρχει και ένας αριθμός δειγμάτων που αποστέλλεται προς εξέταση στη Δ Χ.Υ. Αθηνών κατ ευθείαν από άλλες Αρχές Δειγματοληψίας (Σ.Δ.Ο.Ε., Υπουργείο Ανάπτυξης, Αστυνομία). Αυτός ο αριθμός είναι πλέον δυσανάλογα μικρός σε σχέση με το μέγεθος της αγοράς της εν λόγω περιοχής - το 2011 δεν ξεπέρασε τα 40.δείγματα από όλες τις Αρχές Δειγματοληψίας, πλην των Χημικών Υπηρεσιών. Είναι αναγκαίο να δραστηριοποιηθούν οι Χημικές Υπηρεσίες της περιοχής στον τομέα της δειγματοληψίας, υπό τον συντονισμό της Δ/νσης Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου, ώστε ο αριθμός των δειγμάτων να ανέλθει σε επίπεδο, το οποίο να ανταποκρίνεται σε ικανοποιητικό βαθμό στο μέγεθος της αγοράς της περιοχής. Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-10 -
Πίνακας 2. Αριθμός αγορανομικών δειγμάτων αλκοολούχων ποτών ανά Χ.Υ. για το έτος 2012 ΧΗΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Α' ΑΘΗΝΩΝ 50 ΑΝΑΤ. ΑΤΤΙΚΗ 50 ΑΛΕΞ/ΠΟΛΙΣ 20 ΒΕΡΟΙΑ 10 ΒΟΛΟΣ 35 ΕΔΕΣΣΑ 20 ΕΛΕΥΣΙΝΑ 50 ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ 60 ΗΡΑΚΛΕΙΟ 50 Γ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 30 ΘΗΒΑ 10 ΙΩΑΝΝΙΝΑ 30 ΚΑΒΑΛΑ 40 ΚΑΛΑΜΑΤΑ 10 ΚΑΤΕΡΙΝΗ 10 ΚΕΡΚΥΡΑ 40 ΚΟΖΑΝΗ 10 ΚΟΡΙΝΘΟΣ 10 ΛΑΡΙΣΑ 20 ΛΙΒΑΔΕΙΑ 20 ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ 20 ΜΥΤΙΛΗΝΗ 20 ΝΑΥΠΛΙΟ 15 ΞΑΝΘΗ 40 ΠΑΤΡΑ 100 Α ΠΕΙΡΑΙΑ 50 ΠΡΕΒΕΖΑ 50 ΠΥΡΓΟΣ 20 ΡΕΘΥΜΝΟ 15 ΡΟΔΟΣ 25 ΣΑΜΟΣ 15 ΣΕΡΡΕΣ 20 ΣΥΡΟΣ 25 ΤΡΙΠΟΛΗ 20 ΦΛΩΡΙΝΑ 60 ΧΑΛΚΙΔΑ 30 ΧΑΝΙΑ 20 ΧΙΟΣ 20 ΣΥΝΟΛΟ 1140 Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-11 -
IV. ΑΡΧΕΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ Οι Χ.Υ. έχουν την ευθύνη του συντονισμού της δειγματοληψίας των αλκοολούχων ποτών. Προς τούτο, διενεργούν τις δειγματοληψίες είτε μόνες τους είτε σε συνεργασία με τις άλλες αρμόδιες αρχές και συγκεκριμένα: -Τελωνειακές Υπηρεσίες (μονάδες παραγωγής, φορολογικές αποθήκες εμπορίας, τελωνειακός έλεγχος) -Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων (φορολογικές αποθήκες, αγορανομικός έλεγχος) -Διευθύνσεις Εμπορίου (αγορανομικός έλεγχος) -Αστυνομικά Τμήματα (αγορανομικός έλεγχος κυρίως στα νυκτερινά κέντρα) Όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν, η δειγματοληψία μπορεί να πραγματοποιηθεί από μια από τις ως άνω Αρχές, χωρίς την παρουσία της Χημικής Υπηρεσίας. V. ΕΞΕΤΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Α. Αρμόδιες Υπηρεσίες Αποκλειστική αρμόδια Αρχή για τον έλεγχο των αλκοολούχων ποτών είναι το Γ.Χ.Κ. Όλες οι Χ.Υ. διαθέτουν τον εξοπλισμό για την εκτέλεση των βασικών αναλύσεων στον τομέα των αλκοολούχων ποτών, καθώς και επιστημονικό προσωπικό με εξειδίκευση και εμπειρία στην εξέταση των αλκοολούχων ποτών. Όλα τα δείγματα ελέγχου των αλκοολούχων ποτών αποστέλλονται και εξετάζονται από την κατά τόπον αρμόδια Χ.Υ.. Η Χ.Υ. παραλαβής του δείγματος προβαίνει κατά την κρίση της σε όλες εκείνες τις αναλύσεις που κρίνει απαραίτητες, προκειμένου να γνωματεύσει κατά περίπτωση ανάλογα με τον τομέα ελέγχου. Στην περίπτωση, κατά την οποία κρίνει ότι απαιτείται εξέταση, για την οποία δεν διαθέτει τον απαραίτητο εξοπλισμό, αποστέλλει μέρος του δείγματος στην Χ.Υ., η οποία είναι εντεταλμένη για την εργαστηριακή της υποστήριξη σύμφωνα με τις υπ' αριθ. 3005400/213/007/28-3-1990 και 3012287/6233/0078/11-61997 αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών. Εάν από την εξέταση του δείγματος, προκύψει ότι αυτό εκτρέπεται από τα νόμιμα όρια σε μια ή περισσότερες αναλυτικές παραμέτρους, τότε μέρος του δείγματος αποστέλλεται στην ως άνω Χ.Υ. εργαστηριακής υποστήριξης, εφόσον αυτή διαθέτει διαπιστευμένο εργαστήριο για την σχετική δοκιμή, προκειμένου να επανεξετάσει το δείγμα μόνο ως προς την παράμετρο αυτή. Στην περίπτωση, κατά την οποία η Χ.Υ. εργαστηριακής υποστήριξης δεν διαθέτει διαπιστευμένο εργαστήριο για τη δοκιμή αυτή, τότε το δείγμα αποστέλλεται στην πλησιέστερη Χ.Υ. που διαθέτει διαπιστευμένο εργαστήριο (βλ. Πίνακα 3). Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η επιλογή της Υπηρεσίας αυτής γίνεται κατόπιν συνεννοήσεως. Εάν δεν υπάρχει Χ.Υ. με διαπιστευμένο εργαστήριο για την εκτρεπόμενη παράμετρο, τότε το δείγμα παραμένει στην αρχική Χ.Υ. και η Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ. φροντίζει για την επίλυση του προβλήματος Εάν η εκτροπή αφορά δείγματα που συσχετίζονται μεταξύ τους, επιλέγεται ο ελάχιστος αντιπροσωπευτικός αριθμός δειγμάτων, τα οποία αποστέλλονται κατά τα ανωτέρω. Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-12 -
Η Χ.Υ. εργαστηριακής υποστήριξης (διαπιστευμένη ή μη) αποστέλλει τα σχετικά αποτελέσματα στην κατ' αρχήν δεχθείσα το δείγμα Χ.Υ., η οποία προβαίνει στην έκδοση της γνωμάτευσης. Εάν υπάρχει διαφορά μεταξύ των αποτελεσμάτων των δύο Υπηρεσιών, η γνωμάτευση λαμβάνει υπ' όψη της τα αποτελέσματα της Χημικής Υπηρεσίας που διαθέτει διαπιστευμένο εργαστήριο. Πίνακας 3. Χ.Υ. με διαπιστευμένα εργαστήρια στον τομέα των αλκοολούχων ποτών. ΑΛΚ. ΤΙΤΛΟΣ ΠΤΗΤΙΚΩΝ ΦΘΑΛΙΚΟΙ ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΦΥΤΙΚΗ ΣΑΚΧΑΡΑ ΟΥΣΙΩΝ ΕΣΤΕΡΕΣ ΑΛΚΟΟΛΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ Δ' ΑΘΗΝΩΝ Δ' ΑΘΗΝΩΝ Δ' ΑΘΗΝΩΝ Δ' ΑΘΗΝΩΝ Δ' ΑΘΗΝΩΝ Δ' ΑΘΗΝΩΝ Β' ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Β' ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Β' ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΒΟΛΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΡΟΔΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΡΟΔΟΥ Σημείωση : Η Χ.Υ. Πατρών τελεί υπό αναστολή διαπίστευσης μετά από πρόβλημα στο κτήριο και ανάγκη μετεγκατάστασης. Β. Χημικές αναλύσεις Οι αναλύσεις που εκτελούνται κατά κανόνα στα πλαίσια του επισήμου ελέγχου των αλκοολούχων ποτών που υπάγονται στον καν. (ΕΚ) 110/2008 είναι οι κατωτέρω: 1) Προσδιορισμός αλκοολικού τίτλου. Είναι η βασική αναλυτική παράμετρος των αλκοολούχων ποτών, τόσο για τον έλεγχο ποιότητας, όσο και για τον φορολογικό, διότι είναι η βάση για τον προσδιορισμό του ειδικού φόρου κατανάλωσης. 2) Ανάλυση των πτητικών ουσιών (μεθανόλης και ανώτερων αλκοολών) Η ανάλυση αυτή είναι βασική για τον έλεγχο των αλκοολούχων ποτών και κυρίως αυτών που είναι αποστάγματα ή περιέχουν απόσταγμα, όσον αφορά την ποιότητα και τη γνησιότητά τους. 3) Προσδιορισμός σακχάρων Εκτελείται σε ποτά που έχουν όρια στην περιεκτικότητα σε σάκχαρα, κυρίως το ούζο και τα λικέρ. 4) Προσδιορισμός χρωστικών Εκτελείται σε ποτά, στα οποία επιτρέπεται η χρήση χρωστικών, κυρίως τα λικέρ. 5) Προσδιορισμός φθαλικών εστέρων Σχετίζεται με την ασφάλεια των αλκοολούχων ποτών, αλλά και τον φορολογικό έλεγχο, καθόσον εντοπίζει τη χρήση μετουσιωμένης αιθανόλης, η οποία απαλλάσσεται από τον Ε.Φ.Κ. 6) Προσδιορισμός ανηθόλης Σχετίζεται και με τον φορολογικό έλεγχο, διότι εντοπίζει τη χρήση αλκοόλης που προορίζεται αποκλειστικά για την παρασκευή ούζου, η οποία υπόκειται στον μισό Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης έναντι των άλλων αλκοολούχων ποτών. 7) Προσδιορισμός συνθετικής αιθυλικής αλκοόλης. Εκτελείται κυρίως στην αιθυλική αλκοόλη προέλευσης εξωτερικού, αλλά και σε αλκοολούχα ποτά. Σχετίζεται με τον ποιοτικό έλεγχο, καθόσον η αιθυλική αλκοόλη Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-13 -
8) ποτοποιίας πρέπει να είναι γεωργικής προέλευσης, αλλά και με τον φορολογικό, διότι η συνθετική αλκοόλη απαλλάσσεται από τον Ε.Φ.Κ. Προσδιορισμός φυτικής προέλευσης Εκτελείται σε ορισμένα αλκοολούχα ποτά, για τα οποία προβλέπονται σχετικοί όροι στη νομοθεσία και βασίζεται στη μέτρηση του λόγου 12 C/ 13 C με IRMS. Η ακριβής καταγραφή των πηγών των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για τις αναλύσεις των αλκοολούχων ποτών έχει αποσταλή στις Χημικές Υπηρεσίες με την υπ αριθ. 30/077/3101/7-12-2011 εγγκύκλιό μας Όσον αφορά τα αλκοολούχα ποτά με αλκοολικό τίτλο κατώτερο του 15 % vol, δεδομένου ότι αυτά δεν διέπονται από ειδική νομοθεσία, εξετάζονται ως προς διάφορες παραμέτρους (π.χ. συντηρητικά) ανάλογα με την εκάστοτε σύστασή τους. Σε κάθε περίπτωση, πέραν των ως άνω αναλύσεων, εκτελείται και οποιαδήποτε άλλη χημική ανάλυση κρίνεται απαραίτητη από την αρμόδια Χ.Υ. Γ. Αποστολή συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων Οι Χ.Υ. που διενεργούν, κατά τα ανωτέρω, αναλύσεις στον τομέα των αλκοολούχων ποτών αποστέλλουν ετήσια συγκεντρωτική κατάσταση των αποτελεσμάτων των σχετικών εξετάσεων, σύμφωνα με το υπόδειγμα του συνημμένου Παραρτήματος ΙΙ, στη Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ., το αργότερο μέχρι τις 30 Ιανουαρίου του επομένου έτους. V. ΕΠΙΒΟΛΗ ΚΥΡΩΣΕΩΝ Τα αλκοολούχα ποτά, τα οποία ευρίσκονται μη σύμφωνα με τη νομοθεσία, υπόκεινται σε διοικητικές και ποινικές κυρώσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.2969/2001. α) Για την επιβολή των διοικητικών κυρώσεων που σχετίζονται με παραβάσεις της νομοθεσίας των αλκοολούχων ποτών, αρμόδιες είναι οι Χ.Υ. του Γ.Χ.Κ. β) Για την παραπομπή των σχετικών υποθέσεων στα ποινικά δικαστήρια, αρμόδιες είναι οι εκάστοτε αρχές δειγματοληψίας. Οι εν λόγω διαδικασίες περιγράφονται λεπτομερώς στις κατωτέρω εγκυκλίους μας: α) Η υπ' αριθ. 3001926/255/0029/26-1-2009 που αφορά τα ΜΗ ΑΣΦΑΛΗ προϊόντα που υπόκεινται σε Ε.Φ.Κ. β) Η υπ' αριθ. 3008911/1298/0029/8-4-2009 που αφορά τα ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ αγορανομικά δείγματα προϊόντων που υπόκεινται σε Ε.Φ.Κ. Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-14 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ Ι. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ Ο τομέας του οίνου διέπεται από εκτενή ειδική εθνική νομοθεσία (Ν.Δ. 243/1969, Ν. 396/1976, Ν.427/1976, εφαρμοστικές Κ.Υ.Α.) αλλά και κοινοτική [Καν. (ΕΚ) 1234/2007 στον οποίο έχουν ενσωματωθεί οι διατάξεις του Καν. (ΕΚ) 479/2008, καθώς και σειρά εφαρμοστικών κανονισμών], η οποία περιλαμβάνει πλήθος διατάξεων καθαρά τεχνικού χαρακτήρα, που αφορούν, εκτός των άλλων, και θέματα τα οποία εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Υπηρεσίας μας. Εξ άλλου με βάση και τις σχετικές διατάξεις [Ν. 396/1976 (άρθρο 13 παρ.1, 2 και άρθρο 22), Ν.Δ. 243/1969 (άρθρο 7 παρ.5), Ν. 427/1976 (άρθ. 6)] της προαναφερθείσας εθνικής νομοθεσίας, η Υπηρεσία μας είναι συναρμόδια αρχή με το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, για τον έλεγχο και την τήρηση των σχετικών διατάξεων στον αμπελοοινικό τομέα. Οι Χ.Υ. του Γ.Χ.Κ. είναι αρμόδιες για την επιβολή των διοικητικών κυρώσεων που σχετίζονται με τις παραβάσεις της νομοθεσίας περί οινολογικών κατεργασιών και εμπορίας του οίνου, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 13 και 14 του Ν. 396/1976, ενώ με τις διατάξεις των άρθρων 13 και 15 του ίδιου νόμου, ρυθμίζεται η διαδικασία εκδίκασης των σχετικών παραβάσεων που επισύρουν ποινικές κυρώσεις καθώς και η επιβολή αυτών, κατά περίπτωση. ΙΙ. ΤΟΜΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται στον αμπελοοινικό τομέα από το Γ.Χ.Κ. περιλαμβάνουν, αφενός μεν, επιθεωρήσεις - ελέγχους σε μονάδες παραγωγής και εμφιάλωσης των σχετικών προϊόντων (πχ για την έκδοση βεβαιώσεων καταλληλότητας οινοποιείων και εμφιαλωτηρίων οίνων, για την έκδοση των ειδικών αδειών εμφιαλωτηρίων οίνων, για τις εφαρμοζόμενες οινολογικές πρακτικές, για τις αναμίξεις οίνων με οινόπνευμα για την παραγωγή οίνων-λικέρ κλπ), αφετέρου δε, εργαστηριακούς ελέγχους των δειγμάτων των προϊόντων. Ειδικότερα, όσον αφορά στους ελέγχους των αμπελοοινικών προϊόντων, αυτοί διακρίνονται ως εξής: α) Έλεγχοι στην παραγωγή. Οι έλεγχοι αυτοί περιλαμβάνουν επιθεωρήσεις στους χώρους παραγωγής-εμφιάλωσης, δειγματοληψία και εργαστηριακή εξέταση των δειγμάτων. Στο επίπεδο αυτό δεν είναι δυνατόν να γίνει σχεδιασμός του αριθμού των δειγμάτων που θα λαμβάνονται ετησίως, διότι αυτός καθορίζεται κατά περίπτωση. β) Έλεγχοι στην αγορά και τελωνειακοί έλεγχοι. Πρόκειται για τους ελέγχους που πραγματοποιούνται κατά την κυκλοφορία των προϊόντων στην αγορά και τους τελωνειακούς ελέγχους. ΙΙΙ. ΕΞΕΤΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Α. Χημικές Υπηρεσίες Τα εργαστήρια του Γενικού Χημείου του Κράτους περιλαμβάνονται στα εργαστήρια που είναι εξουσιοδοτημένα να διενεργούν επίσημες αναλύσεις στη χώρα Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-15 -
μας, όπως προκύπτει από το σχετικό κατάλογο που είναι δημοσιευμένος στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. Με βάση την Α.Υ.Ο. 3005409/213/0078/28-3-1990 όπως τροποποιήθηκε από την Α.Υ.Ο. 3012287/6233/0078/11-06-1997, καθώς και με τις σχετικές απαιτήσεις του Καν.(ΕΚ) 1234/2007 για τα γενικά κριτήρια λειτουργίας των εργαστηρίων που εκτελούν επίσημες αναλύσεις στον αμπελοοινικό τομέα, οι εν λόγω εργαστηριακές εξετάσεις θα διενεργούνται από τις Χ.Υ. που αναφέρονται στις κατωτέρω παραγράφους 1) και 2): 1) B' X.Y. Θεσ/νίκης, Χ.Υ. Καβάλας, Χ.Υ. Ηρακλείου, Χ.Υ. Βόλου, Χ.Υ. Ιωαννίνων, Χ.Υ. Ρόδου και Χ.Υ. Κέρκυρας οι οποίες είναι διαπιστευμένες κατά ISO/IEC 17025 ή έχουν επικυρώσει τουλάχιστον μία μέθοδο ανάλυσης οίνων. 2) Α' Χ.Υ. Θεσ/νίκης, Χ.Υ. Ελευσίνας, Χ.Υ. Πατρών, Χ.Υ. Κορίνθου, Χ.Υ. Βέροιας, Χ.Υ. Μυτιλήνης, Χ.Υ. Σάμου, Χ.Υ. Χαλκίδας, Χ.Υ. Αν. Αττικής και Χ.Υ. Σύρου, οι οποίες λόγω του ελέγχου των αναμίξεων των οίνων με αιθυλική αλκοόλη για την παρασκευή οίνωνλικέρ (που έχουν συντελεστή Ε.Φ.Κ.) ή λόγω της μεγάλης σχετικής εξειδίκευσής τους ή λόγω της μεγάλης οινοπαραγωγής που υπάρχει σε ορισμένες από τις εν λόγω περιοχές, θα εξακολουθήσουν να πραγματοποιούν αναλύσεις αμπελοοινικών προϊόντων. Οι εν λόγω Υπηρεσίες θα πρέπει να πληρούν τα κριτήρια ποιότητας που έχουν καθοριστεί από το Τμήμα Ποιότητας της Δ/νσης Προσωπικού του Γ.Χ.Κ. και να συμμετέχουν, εφόσον είναι δυνατόν, σε διεργαστηριακές εξετάσεις οίνων που διοργανώνονται από την Ε' Χ.Υ. Αθηνών. Τα δείγματα οίνων που λαμβάνονται από τις δειγματίζουσες αρχές, ανά την επικράτεια, θα αποστέλλονται, σύμφωνα με τις διατάξεις της Α.Υ.Ο. 3005409/213/0078/28-3-1990 όπως τροποποιήθηκε από την Α.Υ.Ο. 3012287/6233/0078/11-06-1997, στις κατά τόπον αρμόδιες Χ.Υ. που αναφέρονται στις ανωτέρω παραγράφους 1) και 2), οι οποίες θα προβαίνουν στις σχετικές εξετάσεις και γνωματεύσεις των εν λόγω δειγμάτων. Οι εξετάσεις για τον προσδιορισμό διαφόρων ρυπαντών των αμπελοοινικών προϊόντων θα διενεργούνται από τις Χ.Υ. Ιωαννίνων και Β' X.Y. Θεσ/νίκης (βαρέα μέταλλα) και την Α' Χ.Υ. Πειραιά (ωχρατοξίνη Α), ενώ οι αναλύσεις των υπολειμμάτων των φυτοπροστατευτικών ουσιών στα εν λόγω προϊόντα θα διενεργούνται από τη Δ' Χ.Υ. Αθηνών (Ε' τμήμα). Επισημαίνεται ότι η ανωτέρω κατανομή των δειγμάτων αμπελοοινικών προϊόντων στις Χ.Υ. αφορά αποκλειστικά και μόνο την εργαστηριακή εξέταση και τη γνωμάτευση επί των εν λόγω δειγμάτων και δεν αφορά τις διαδικασίες εκδίκασης και επιβολής των διοικητικών κυρώσεων του Ν. 396/1976, οι οποίες διενεργούνται σύμφωνα με τις σχετικές ισχύουσες διαδικασίες. Β. Χημικές αναλύσεις - Παράμετροι Σύμφωνα με το άρθρο 120ζ του Καν.(ΕΚ) 1234/2007, οι επίσημες κοινοτικές μέθοδοι ανάλυσης στον αμπελοοινικό τομέα είναι εκείνες που συνιστώνται και δημοσιεύονται από τον Διεθνή Οργανισμό Αμπέλου και Οίνου (O.I.V.). Ορισμένες από τις εν λόγω μεθόδους (ιδίως όσες συνδέονται με όρια καθορισμένα από τη νομοθεσία) περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση υπ'αριθ. 2010/C43/01 της Επιτροπής (Επίσ. Εφημ. Ε.Ε. C43/19-02-2010) (σχετική εγκύκλιος υπ'αριθ. 3003668/597/26-022010 της Υπηρεσίας μας). Οι μέθοδοι ανάλυσης καλύπουν τόσο τις παραμέτρους που σχετίζονται με τον ποιοτικό έλεγχο των αμπελοοινικών προϊόντων (αλκοολικός τίτλος, ολική οξύτητα, Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-16 -
πτητική οξύτητα, ανάγοντα σάκχαρα, στερεό υπόλειμμα, ph, προσδιορισμός σακχαρόζης κλπ), όσο και τις παραμέτρους που σχετίζονται με την ασφάλεια των προϊόντων (θειώδη, σορβικό οξύ κλπ). ΙV. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2012 Στο πλαίσιο του προγραμματισμού του επισήμου ελέγχου των αμπελοοινικών προϊόντων και με βάση τον σχετικό καθορισμό των αρμοδίων Υπηρεσιών (Μέρος ΙΙΙΑ), καταρτίζεται ετήσιο σχέδιο εξέτασης δειγμάτων για το έτος 2012, ανά παράμετρο, σύμφωνα με τον Πίνακα 4. Οι παράμετροι που θα εξετάζονται από τις αρμόδιες Χ.Υ. θα είναι αυτές που κρίνονται ως απαραίτητες από τις ίδιες τις Χ.Υ., ώστε σε κάθε περίπτωση να εξασφαλίζεται η εξέταση του αριθμού των δειγμάτων που καθορίζονται στον Πίνακα 4. 1) Ποιοτικός έλεγχος. Τα δείγματα που προορίζονται για τον ποιοτικό έλεγχο μπορεί να προέρχονται από τους ελέγχους στην παραγωγή, από τους τελωνειακούς ελέγχους, από ελέγχους κατά τις εξαγωγές, αλλά κυρίως, από τον έλεγχο της αγοράς. Ο αριθμός των εν λόγω δειγμάτων καθορίζεται από τη Χ.Υ. με βάση: α) τις δυνατότητες της (εξοπλισμός, προσωπικό κλπ), β) τις ανάγκες για εργαστηριακή υποστήριξη της διοικητικής περιφέρειας την οποία καλύπτει και γ) τις επιμέρους παραμέτρους ποιοτικού ελέγχου (αλκ. τίτλος, πτητική οξύτητα, σάκχαρα, προσδιορισμός σακχαρόζης για τον έλεγχο νοθείας των οίνων κλπ) που εξετάζονται από το εργαστήριο της Χ.Υ. Κατά τη διενέργεια του ποιοτικού ελέγχου πραγματοποιείται και ο έλεγχος της επισήμανσης των αμπελοοινικών προϊόντων. 2) Παράμετροι ασφάλειας προϊόντων (θειώδη & λοιπά συντηρητικά, βαρέα μέταλλα, ωχρατοξίνη, άλλα πρόσθετα). Οι αριθμοί των προς εξέταση δειγμάτων που περιλαμβάνονται στον ανωτέρω πίνακα προγραμματισμού είναι ενδεικτικοί. Τα δείγματα που προορίζονται για τον προσδιορισμό κάποιας συγκεκριμένης παραμέτρου (πχ θειώδη) μπορεί να χρησιμοποιούνται και τον προσδιορισμό άλλης παραμέτρου (πχ σορβικό οξύ) ή και για τον ποιοτικό έλεγχο, εφόσον πληρούνται οι όροι διενέργειας του παρόντος προγραμματισμού εργαστηριακού ελέγχου του Γ.Χ.Κ. για τον αμπελοοινικό τομέα. Τα δείγματα αμπελοοινικών προϊόντων που θα εξετάζονται για τις παραμέτρους ασφάλειας πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις, κατά περίπτωση: α) Θειώδη: Σύμφωνα με τον Πίνακα 4. β) Λοιπά συντηρητικά (επιτρεπόμενα και μη): Τουλάχιστον 80% των δειγμάτων που προορίζονται για τον προσδιορισμό συντηρητικών, πλην θειωδών, επιτρεπομένων και μη (σορβικό, βενζοϊκό, σαλικυλικό οξύ κλπ) πρέπει να είναι δείγματα ημίγλυκων και γλυκών οίνων, με έμφαση στα αμπελοοινικά προϊόντα που κυκλοφορούν σε λαϊκές αγορές. γ) Βαρέα μέταλλα: Τα δείγματα που θα εξετασθούν για βαρέα μέταλλα και για υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ενώσεων πρέπει να είναι λευκοί και ερυθροί ξηροί ελληνικοί οίνοι και να καλύπτουν συνολικά όσο το δυνατόν περισσότερες οινοπαραγωγές περιοχές της χώρας. Οι δειγματοληψίες θα συντονιστούν από τις Χ.Υ. Ιωαννίνων και Β' X.Y. Θεσ/νίκης που θα πραγματοποιήσουν και τις σχετικές εργαστηριακές εξετάσεις. δ) Ωχρατοξίνη Α: Τουλάχιστον 20% των δειγμάτων που προορίζονται για τον προσδιορισμό ωχρατοξίνης Α πρέπει να είναι δείγματα λιαστών οίνων. Οι δειγματοληψίες θα συντονιστούν από την αρμόδια Χ.Υ. που θα πραγματοποιήσει τις σχετικές εργαστηριακές εξετάσεις (Α' Χ.Υ. Πειραιά). ε) Υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ενώσεων: Τα δείγματα που θα εξετασθούν για υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ενώσεων πρέπει να είναι λευκοί και ερυθροί ξηροί Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-17 -
οίνοι, ενώ μέρος των εν λόγω δειγμάτων θα πρέπει να είναι οίνοι που δηλώνονται ως προϊόντα βιολογικής γεωργίας. Τα δείγματα θα ληφθούν από την Α' Χ.Υ Αθηνών και θα αποσταλούν για εξέταση στη Δ' Χ.Υ. Αθηνών (τμήμα Ε'), κατόπιν σχετικής συνεννόησης μεταξύ τους. 3) Συγκεντρωτικές καταστάσεις αποτελεσμάτων. Οι Χ.Υ. που διενεργούν, κατά τα ανωτέρω, επίσημες αναλύσεις στον αμπελοοινικό τομέα, αποστέλλουν ετήσια συγκεντρωτική κατάσταση των αποτελεσμάτων των σχετικών εργαστηριακών ελέγχων στη Δ/νση Αλκοόλης, Αλκ. ποτών, Οίνου και Ζύθου, το αργότερο μέχρι τις 30 Ιανουαρίου του επομένου έτους. Υπόδειγμα της σχετικής συγκεντρωτικής κατάστασης περιλαμβάνεται στο συνημμένο Παράρτημα ΙΙΙ. Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-18 -
Πίνακας 4. Προγραμματισμός Εργαστηριακού Ελέγχου του Γ.Χ.Κ. για τα Αμπελοοινικά Προϊόντα (Έτος 2012) Αρμόδια Χ.Υ. Παράμετρος Αριθμός δειγμάτων Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 50 Λοιπά συντηρητικά 50 Βαρέα Μέταλλα (Μόλυβδος) 10 Χ.Υ. Καβάλας Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 80 Λοιπά συντηρητικά 80 Α' Χ.Υ. Θεσ/νίκης Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 300 Λοιπά συντηρητικά 10 Χ.Υ. Ηρακλείου Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 100 Λοιπά συντηρητικά 100 Χ.Υ. Βόλου Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 40 Λοιπά συντηρητικά 40 Χ.Υ. Ιωαννίνων Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 80 Λοιπά συντηρητικά 80 Βαρέα μέταλλα (Μόλυβδος) 60 Χ.Υ. Ρόδου Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 50 Λοιπά συντηρητικά 20 Χ.Υ. Πατρών Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 50 Λοιπά συντηρητικά 50 Χ.Υ. Ελευσίνας Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 50 Χ.Υ. Κορίνθου Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 100 Χ.Υ. Βέροιας Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 300 Χ.Υ. Μυτιλήνης Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 20 Χ.Υ. Σάμου Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 20 Χ.Υ. Χαλκίδας Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 20 Χ.Υ. Σύρου Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Χ.Υ. Αν. Αττικής Ποιοτικός έλεγχος 100 Χ.Υ. Κέρκυρας Ποιοτικός έλεγχος Σύμφωνα με παρ. 1) Θειώδη 10 Α' Χ.Υ. Πειραιά κατόπιν δειγματοληψίας από την Ωχρατοξίνη Α 20 Α Χ.Υ. Αθηνών Δ' Χ.Υ. Αθηνών Υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ενώσεων 20 Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-19 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙV ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΜΕΑ ΖΥΘΟΥ I. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ Ο τομέας του ζύθου διέπεται από ειδική εθνική νομοθεσία (Β.Δ. 28-09-1922, Ν. 2963/1923, Ν. 1839/1989, Ν. 2127/1993, Ν. 2960/2001, Π.Δ. 965/1980, σειρά Υπουργικών Αποφάσεων και αποφάσεων Α.Χ.Σ.). Η εν λόγω νομοθεσία περιλαμβάνει πλήθος διατάξεων δασμοφορολογικού και τεχνικού χαρακτήρα, που αφορούν, μεταξύ άλλων, τον έλεγχο των ζυθοποιείων, τον καθορισμό των όρων που πρέπει να πληροί ο καταναλισκόμενος ζύθος, και των σχετικών αναλύσεων, θέματα τα οποία εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του Γενικού Χημείου του Κράτους. Με βάση τις σχετικές διατάξεις της προαναφερθείσας εθνικής νομοθεσίας, η Γενική Διεύθυνση του Γενικού Χημείου του Κράτους είναι συναρμόδια αρχή με τη Γενική Διεύθυνση Τελωνείων και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης για τον έλεγχο της παραγωγής ζύθου. ΙΙ ΤΟΜΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Α. Έλεγχος στην παραγωγή Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει επιθεωρήσεις στους χώρους παραγωγής και εμφιάλωσης ζύθου, καθώς και την έκδοση βεβαίωσης καταλληλότητας αυτών, τον έλεγχο και τη σφράγιση των μηχανημάτων, τη δειγματοληψία και χημική ανάλυση των πρώτων υλών και των ετοίμων προς διάθεση προϊόντων, ανά παρτίδα, ώστε να διασφαλίζεται: α. Η δυνατότητα διενέργειας ισοζυγίων μάζας μεταξύ των εκάστοτε χρησιμοποιούμενων πρώτων υλών και των παραγόμενων προϊόντων. β. Ο πλήρης ποιοτικός έλεγχος (αλκοολικός τίτλος, αρχική πυκνότητα ζυθογλεύκους, βαθμός ζύμωσης, θειώδη, πρόσθετα κλπ.) και η συμβατότητα του προϊόντος προς τις ισχύουσες σχετικές διατάξεις. γ. Ο προσδιορισμός των βαθμών PLATO σύμφωνα με την Υ.Α. 3006674/1102/07-04- 2010 (Φ.Ε.Κ. Β 528), στοιχείο απαραίτητο στις αρμόδιες για τη φορολογία Τελωνειακές Αρχές για την ορθή επιβολή του Ε.Φ.Κ. Β. Τελωνειακός έλεγχος Ο Τελωνειακός έλεγχος διενεργείται στις μονάδες παραγωγής, στις φορολογικές αποθήκες και αποθήκες εμπορίας, κατά την παραλαβή από άλλα κράτη - μέλη και κατά τις εισαγωγές/εξαγωγές από και προς τρίτες χώρες. Γ. Έλεγχοι στην αγορά Πρόκειται για τους ελέγχους που πραγματοποιούνται κατά την κυκλοφορία των προϊόντων στην εσωτερική αγορά. Κατά τη διενέργεια των σχετικών εξετάσεων πραγματοποιείται και ο έλεγχος της επισήμανσης. Η δειγματοληψία στο πλαίσιο των ανωτέρων ελέγχων πραγματοποιείται σύμφωνα με την ισχύουσα, ως κατωτέρω, σχετική νομοθεσία: 1. Δειγματοληψία πρώτων υλών Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-20 -
1.1 Δειγματοληψία βύνης προς προσδιορισμό της εκχυλισματικής απόδοσης αυτής (άρθρο 16, Β.Δ. 1922, Φ.Ε.Κ. 183/Α'/1922). 1.2 Δειγματοληψία λοιπών αμυλούχων πρώτων υλών κατ' αναλογία προς βύνη κριθής (άρθρο 2, Απόφαση Α.Χ.Σ. 598/2004, Φ.Ε.Κ. 251/Α'/2005 και άρθρο 2,Απόφαση Α.Χ.Σ. 390/2009, Φ.Ε.Κ. 2589/Β'/2009). 1.3 Δειγματοληψία σακχάρων προς προσδιορισμό της περιεκτικότητας σε ανάγοντα σάκχαρα (άρθρο 2, Απόφαση Α.Χ.Σ. 598/2004, Φ.Ε.Κ. 251/Β'/2005). 1.4 Δειγματοληψία βύνης ή/και λοιπών πρώτων υλών προς προσδιορισμό της εκχυλισματικής απόδοσης αυτών σε περίπτωση παραγωγής προς επιτόπια κατανάλωση (άρθρο 4, Α.Υ.Ο.Ο. Φ. 318/216/2002, Φ.Ε.Κ. 5444/Β'/2002). 2. Δειγματοληψία Ζύθου (Άρθρο 16, Β.Δ. 1922, Φ.Ε.Κ. 183/Α'/1922). IΙΙ. ΕΞΕΤΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Α. Χημικές Υπηρεσίες Αποκλειστική αρμόδια Αρχή για τον έλεγχο των πρώτων υλών παραγωγής ζύθου, και του τελικού προϊόντος είναι το ΓΧΚ. Οι Χ.Υ. που εποπτεύουν εργοστάσια παραγωγής ζύθου και διαθέτουν τον κατάλληλο εξοπλισμό θα προβαίνουν στον έλεγχο των ληφθέντων δειγμάτων, διαφορετικά θα αποστέλλουν τα δείγματα στη Χ.Υ. που τις υποστηρίζει σύμφωνα με τις υπ' αριθμ. 3005409/213/0078/28-3-1990 και 3012287/6233/0078/11-06-1997, αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών. Στην περίπτωση που χρειαστεί κάποια εξειδικευμένη ανάλυση η Δ/νση Αλκοόλης φροντίζει για την επίλυση του προβλήματος. Οι εν λόγω Υπηρεσίες θα πρέπει να πληρούν τα κριτήρια ποιότητας που έχουν καθοριστεί από το Τμήμα Ποιότητας της Δ/νσης Προσωπικού του Γ.Χ.Κ. και να συμμετέχουν, εφόσον είναι δυνατόν, σε διεργαστηριακές εξετάσεις οίνων που διοργανώνονται είτε από την Ε' Χ.Υ. Αθηνών είτε από άλλους φορείς (Fapas κλπ). Β. Χημικές αναλύσεις 1) αλκοολικός τίτλος 2) αρχική πυκνότητα ζυθογλεύκους 3) βαθμός ζύμωσης 4) πρόσθετα 5) ωχρατοξίνη Α (ερευνητικά) ΙV. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΖΥΘΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2012 1. Στα πλαίσια του προγραμματισμού του ελέγχου καταρτίζεται ετήσιο σχέδιο εξέτασης δειγμάτων για το έτος 2012. Οι παράμετροι που θα εξετάζονται από τις αρμόδιες Χ.Υ. θα είναι αυτές που κρίνονται ως απαραίτητες από τις ίδιες τις Χ.Υ., ώστε σε κάθε περίπτωση να εξασφαλίζεται η εξέταση του αριθμού των δειγμάτων που καθορίζονται στον Πίνακα 5. 2. Τα δείγματα που προορίζονται για τον ποιοτικό έλεγχο μπορεί να προέρχονται: (α) από τους ελέγχους στην παραγωγή και από τους τελωνειακούς ελέγχους (β) από τον έλεγχο της εσωτερικής αγοράς. Ο αριθμός των εν λόγω δειγμάτων καθορίζεται από τη Χ.Υ. με βάση: i) τις δυνατότητες της (εξοπλισμός, προσωπικό κλπ), ii) τις ανάγκες για εργαστηριακή Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2011-21 -