ιαχείριση εντόμων που προσβάλλουν τα σπέρματα των οσπρίων

ιαχείριση εντόμων που προσβάλλουν τα σπέρματα των οσπρίων Χιντζόγλου Γεώργιος Γεωπόνος Υποψήφιος ιδάκτορας Εργαστηρίου Γεωργικής Ζωολογίας και Εντομολογίας Γ.Π.Α. 2 η Επιστημονική Συνάντηση για τις Τοπικές Ποικιλίες Ελληνικά όσπρια Φεβρουάριος 2013

Το πρόβλημα Σύμφωνα με υπολογισμούς του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (F.Α.Ο.), οι απώλειες προϊόντων από έντομα μετά τη συγκομιδή ανέρχονται από 1 έως 25% Ιδιαίτερα για τις τοπικές ποικιλίες οσπρίων, οι προσβολές εκτιμώνται αυξημένες καθώς η παραγωγή τους είναι μικρή, σε απομονωμένες περιοχές, ενώ η προστασία τους είναι σχετικά περιορισμένη

Έντομα οσπρίων Τα έντομα των οσπρίων κατηγοριοποιούνται ως εξής: Έντομα που προσβάλλουν τα σπέρματα (σπόρους) των οσπρίων στον αγρό και στην αποθήκη Έντομα που προσβάλλουν τα όσπρια στον αγρό

Έντομα που προσβάλλουν τους σπόρους οσπρίων στον αγρό και στην αποθήκη Τα έντομα αυτά ονομάζονται κοινά ως βρούχοι Τάξη: Coleoptera, Οικογένεια: Bruchidae Είναι έντομα με μεγάλη εξειδίκευση στην επιλογή των ξενιστών τους, καθώς τα περισσότερα προσβάλλουν ένα μόνο είδος οσπρίου

Ζημιές που προκαλούν οι βρούχοι Οι προσβολές που προκαλούνται από τους βρούχους θεωρούνται «πρωτογενείς» και είναι οι εξής: άνοιγμα οπών στους χέδρωπες των οσπρίων μείωση της βλαστικότητάς τους και μείωση της εμπορικής τους αξίας

Tέλειο: 4-5 mm με καστανό χνούδι και μικρές κηλίδες Προνύμφη: 5-6 mm, λευκή Τέλεια: διαχειμάζουν στην αποθήκη Γεννούν περί τα 400 ωά Η προνύμφη εισέρχεται μέσα στο σπόρο και εξελίσσεται σε τέλειο έντομο Νύμφωση περί τις 10 ημέρες Προνυμφική ανάπτυξη 40-45 ημέρες Μία γενιά το έτος Bruchus pisorum (βρούχος των μπιζελιών)

Τέλειο: 3,5-5 mm, μοιάζει με το B. pisorum με τη διαφορά ότι καλύπτεται από φαιοκίτρινο χνούδι Προνύμφη: 5-6 mm, κυρτή, με σώμα λευκό ελαφρώς υποκίτρινο Αρκετές οπές στο σπόρο Μία γενιά το έτος Bruchus rufimanus (βρούχος των κουκιών)

Τέλειο: 2,8-3,5 mm, βαθύ καστανό Τα τέλεια εμφανίζονται τον Ιούνιο και γεννούν πάνω στους λοβούς της φακής στον αγρό Άλλα είδη που προσβάλλουν τη φακή είναι τα: B. lentis, B. atomarius, B. rufipes, B. affinis Μία γενιά το έτος Bruchus pallidicornis (βρούχος της φακής)

Τέλειο: 3-4 mm, καστανό χρώμα ιακρίνεται εύκολα από τα προηγούμενα είδη από τους ζωηρούς χρωματισμούς και τα σχέδια στα έλυτρα Προνύμφη: ζει μέσα στα ρεβύθια εν αντέχει στο κρύο του χειμώνα, ακόμα και μέσα στις αποθήκες, και έτσι δεν αποτελεί σοβαρό εχθρό Μία γενιά το έτος Callosobruchus ornatus (βρούχος των ρεβυθιών)

Acanthoscelides obtectus (βρούχος των φασολιών) Τέλειο: 2,5-3,5 mm, καστανομέλανο με πυκνό φαιό χνούδι Τέλος Ιουλίου εξέρχονται τα τέλεια της πρώτης γενιάς από τις αποθήκες και μεταβαίνουν στους αγρούς των φασολιών, όπου γεννούν 25-200 ωά πάνω στους χέδρωπες ημιουργεί αρκετές οπές στο σπόρο Έχει 4 γενιές το χρόνο ενώ σε ψυχρές περιοχές έχει 3

Έντομα που προσβάλλουν τα όσπρια στον αγρό Hemiptera-Homoptera: Aphididae Acyrthosiphon pisum (αφίδα της μπιζελιάς) Aphis craccivora Coleoptera: Curculionidae Sitona lineatus (σιτόνα του πίσου) Otiorrynchus ligustici Apion pisi (άπιον των μπιζελιών) Cerambycidae: Clytus floralis Lepidoptera: Noctuidae Spodoptera littoralis Spodoptera exigua Geometridae: Biston graecarius

Μέθοδοι διαχείρισης των εντομολογικών εχθρών Οι εντομολογικοί εχθροί αντιμετωπίζονται ως εξής: Στον αγρό Με βιολογική καταπολέμηση Με χημική καταπολέμηση Στην αποθήκη Με διάφορες μεθόδους

Βιολογική καταπολέμηση εντομολογικών εχθρών οσπρίων στον αγρό Παρασιτοειδή και αρπακτικά o Hymenoptera και Coccinellidae για το Aphis craccivora o ιάφορα Hymenoptera: Pygostylus falcatus και Lioption lituratus παρασιτούν τα τέλεια του Sitona lineatus Anaphes diana παρασιτείταωάτου S. lineatus Ascogaster quadridentatus παρασιτεί προνύμφες του Apion pisi Εντομοπαθογόνοι ιοί o Helicoverpa armigera polyedrovirus

Εντομοκτόνα που χρησιμοποιούνται σε προσβολές των οσπρίων στον αγρό Deltamethrin (Decis, Patriot, Poleci κ.α.) σε κουκιά, μπιζέλια, μπιζέλια με λοβό, φακές, φασόλια Pirimicarb ( Pirimor) σε μπιζέλια, ρεβύθια, φακές Chlorpyrifos (Pyrinex) σε μπιζέλια Emmamectin benzoate (Affirm) σε φασόλια με λοβό Cyromazine (Trigard) σε μπιζέλια θερμοκηπίου Cypermethrin (Cyperkill) σε μπιζέλια με λοβό Lamda cyhalothrin (Karate) σε φακές Άλατα καλίου (Savona, Acaridoil κ.α.) σε μπιζέλια, φασόλια

ιαχείριση των εντομολογικών εχθρών των οσπρίων στην αποθήκη Μηχανικές μέθοδοι Φυσικές μέθοδοι Βιολογικές μέθοδοι Φερομόνες εντόμων αποθηκών, φερομονικές παγίδες Χημικές μέθοδοι

Μηχανικές μέθοδοι απεντόμωσης Πίεση: υψηλές πιέσεις θανατώνουν μόνο τέλεια έντομα Ξήρανση: απαλλαγή από πλεονάζουσα υγρασία παρεμποδίζει τη βιολογική εξέλιξη των εντόμων Μηχανική κίνηση: κοσκίνισμα Κενό: η έλλειψη ατμοσφαιρικού αέρα προκαλεί αυξημένη συγκέντρωση CO 2 και θάνατο των εντόμων, ωστόσο αναπτύσσονται αναερόβιοι μικροοργανισμοί Ασφυξία: διάφορα έλαια δημιουργούν λεπτό στρώμα το οποίο εμποδίζει την αναπνοή των εντόμων Πλύσιμο με νερό: άφθονο νερό υπό ισχυρή πίεση, απαλλάσσει τους σπόρους από πολλά έντομα

Μεθόδοι τροποποιημένης ατμόσφαιρας Σκοπός μεθόδου: ελαχιστοποίηση συγκέντρωσης O 2 Τρόπος εφαρμογής: εισαγωγή αδρανούς αερίου, π.χ. N 2 ή CO 2 Περιπτώσεις εφαρμογής: σε ειδικά διαμορφωμένα container, σιλό σε φορητούς στεγανούς θαλάμους Πλεονεκτήματα Εφαρμογή χωρίς χημικά σκευάσματα εν αναπτύσσεται ανθεκτικότητα Ελαχιστοποίηση κινδύνου για το προσωπικό Μειονεκτήματα Απαιτείται η ύπαρξη συγκεκριμένου εξοπλισμού, σχετικά υψηλού κόστους Χρειάζεται τουλάχιστον 3 ημέρες έκθεσης

Φυσικές μέθοδοι απεντόμωσης Θερμότητα: υψηλές θερμοκρασίες θανατώνουν όλα τα στάδια των εντόμων αποθηκών προκαλώντας πήξη των λευκωμάτων τους (μετουσίωση πρωτεϊνών) Ψύχος: χαμηλές θερμοκρασίες είναι δυνατό να θανατώσουν όλα τα στάδια των εντόμων Ηλεκτροστατικό πεδίο: διοχέτευση ρεύματος υψηλής συχνότητας και μεγάλης ισχύος, αυξάνει τη θερμοκρασία των εντόμων σε σημείο θανατώσεώς τους, χωρίς να αυξηθεί και η θερμοκρασία του προϊόντος

Ζώνη Θερμοκρασία ο C Επίδραση Θανατηφόρος Μερικώς καλή >62 Θάνατος σε <1 λεπτό 50-62 Θάνατος σε <1 ώρα 45-50 Θάνατος σε <1 ημέρα 35-42 Οι πληθυσμοί μειώνονται σημαντικά Οι κινητές μορφές ψάχνουν για δροσερότερα σημεία 35 Μέγιστη θερμοκρασία αναπαραγωγής 32-35 Χαμηλή αύξηση του πληθυσμού Άριστη 25-32 Μεγιστοποίηση αύξησης του πληθυσμού Μερικώς καλή 13-25 Χαμηλή αύξηση του πληθυσμού Θανατηφόρος 5-13 Σταδιακή θανάτωση των εντόμων 1-5 Η κίνηση σταματά -10 έως -5 Θάνατος σε εβδομάδες ή μήνες εφόσον εγκλιματισθεί -25 έως -10 Θάνατος σε <1 ώρα

Βιολογική καταπολέμηση των εντόμων των οσπρίων στην αποθήκη Παρασιτοειδή όπως το Lariophagus distinguendus που παρασιτεί προνύμφες του Acanthoscelides obtectus Αρπακτικά όπως το Xylocoris flavipes για ωά, προνύμφες και νύμφες του A. obtectus και το Anisopteromalus calandrae για προνύμφες του A. obtectus Εντομοπαθογόνοι μύκητες του γένους Beauveria

Χημικές μέθοδοι απεντόμωσης οσπρίων στην αποθήκη Pirimiphos methyl Φωσφινογόνα σκευάσματα Αιθέρια έλαια

Χημικές μέθοδοι καταπολέμησης βρούχων στην αποθήκη Pirimiphos methyl για εφαρμογή με καπνογόνο σκεύασμα σε αποθηκευμένα όσπρια Πλεονεκτήματα Χαμηλό κόστος εφαρμογής Ευκολία εφαρμογής Μειονεκτήματα Όχι ιδιαίτερα αποτελεσματικό σε όλα τα στάδια των εντόμων Όχι ιδιαίτερα διεισδυτικό σε σωρούς

Φωσφινογόνα σκευάσματα Φωσφίνη: άχρωμο αέριο με ειδικό βάρος 1,17 ρα στο αναπνευστικό και στο νευρικό σύστημα αλλά και στο μεταβολισμό Πλεονεκτήματα Εφαρμογή με υψηλή αποτελεσματικότητα Εφαρμογή χωρίς αλλοιώσεις των οργανοληπτικών ιδιοτήτων των απεντωμούμενων αγαθών Απουσία υπολειμμάτων μετά τον αερισμό Μειονεκτήματα Είναι πολύ τοξική Κίνδυνος αυτανάφλεξης σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις και σε περιβάλλον με πολύ υψηλή υγρασία ή νερό Απαγορεύεται η εφαρμογή τους σε κατοικημένους χώρους Ανάγκη παρουσίας ειδικού επιστήμονα

Αιθέρια έλαια Τα αιθέρια έλαια αποτελούν προϊόντα απόσταξης από διάφορα μέρη φυτών Αιθέρια έλαια από Acorus calamus, Annona senegalensis, Hyptis spicigera και Lippia rugosa προκαλούν θνησιμότητα έως και 100% στο Callosobruchus phaseoli Πλεονεκτήματα Ακίνδυνο κατά την εφαρμογή Υψηλή αποτελεσματικότητα Απουσία υπολειμμάτων Συμβατά με βιολογική γεωργία Μειονεκτήματα Κόστος σκευασμάτων Εφαρμοσμένα κυρίως σε εργαστηριακό επίπεδο

«Παραδοσιακοί» τρόποι αντιμετώπισης των βρούχων σε διάφορα μέρη της Ελλάδας Άγιο Όρος: τοποθετούν ξερά φύλλα φασκομηλιάς ανάμεσα στους σπόρους Πήλιο: τοποθετούν φύλλα συκιάς ανάμεσα στους σπόρους Άνδρος: βυθίζουν τους σπόρους στιγμιαία σε βραστό νερό Λήμνος: τοποθετούν ρίγανη ανάμεσα στους σπόρους χωριά της Θεσσαλονίκης: τοποθετούν φύλλα δάφνης ανάμεσα στους σπόρους Λέρος: εμβάπτιση των σπόρων προς αποθήκευση σε λάδι «φούρνισμα» σπόρων των οσπρίων στους 55-60 ο C για μερικά λεπτά

Ευχαριστώ πολύ