Περίγραμμα παρουσίασης ΕΝΤΟΜΑ ΑΠΟΘΗΚΩΝ. Θα χρειαστεί περισσότερη τροφή; 13/1/2012

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Περίγραμμα παρουσίασης ΕΝΤΟΜΑ ΑΠΟΘΗΚΩΝ. Θα χρειαστεί περισσότερη τροφή; 13/1/2012"

Νέφθυς Μαρής
6 χρόνια πριν
Προβολές:

ΕΝΤΟΜΑ ΑΠΟΘΗΚΩΝ Χρήστος Γ. Αθανασίου e-mail: athanassiou@agr.uth.

οικοσύστημα Παράδειγμα: η τροφική αλυσίδα των δημητριακών Πληθυσμός της γης 1950 2 δις 1999 6 δις 2025 8 δις 1960 ένα εκτάριο ανά 2 ανθρώπους 1995 ένα εκτάριο ανά 4 ανθρώπους 2025 ένα εκτάριο ανά 5

1 ΕΝΤΟΜΑ ΑΠΟΘΗΚΩΝ Χρήστος Γ. Αθανασίου Περίγραμμα παρουσίασης Το οικοσύστημα της Ορισμός Σημασία των εντόμων αποθηκών Στοιχεία βιοοικολογίας Σημαντικότερα είδη Καταπολέμηση Θα χρειαστεί περισσότερη τροφή; Αποθήκη: ένα μοναδικό κλειστό οικοσύστημα Παράδειγμα: η τροφική αλυσίδα των δημητριακών Πληθυσμός της γης δις δις δις 1960 ένα εκτάριο ανά 2 ανθρώπους 1995 ένα εκτάριο ανά 4 ανθρώπους 2025 ένα εκτάριο ανά 5 ανθρώπους Κατανάλωση από τον άνθρωπο Μύκητοφάγα έντομα Τροφές Αρπακτικά ακάρεα Μύκητοφάγα ακάρεα Ζωοτροφές Παρασιτοειδή Έντομα που τρέφονται από το προϊόν Ακάρεα Πουλιά Μύκητες Βακτήρια Τρωκτικά Ακτινομύκητες Αποθηκευμένο σιτάρι Ακάρεα, μύκητες, τρωκτικά 41 % Έντομα 59 % Απώλειες κατά την (πχ. δημητριακά) Ανεπτυγμένες χώρες 17 % Αναπτυσσόμενες χώρες >30 % Κυριότερα ζημιογόνα αίτια κατά την Έντομα Ακάρεα Μύκητες-βακτήρια Τρωκτικά Μη παρασιτικές απώλειες Πότε λέμε ότι ένα έντομο είναι έντομο αποθηκών; Ως έντομο αποθηκών ορίζεται το έντομο που α) προκαλεί ζημιά στααποθηκευμέναπροϊόντα, και β) μπορεί να αναπτυχθεί και να αναπαραχθεί σε χώρους που φιλοξενούν τέτοια προϊόντα Γιατί τα έντομα αποθηκών είναι τόσο επιτυχημένα ; Βαδίζουν ή πετούν (ακόμα και δεκάδες χιλιόμετρα) Μετακινούνται μέσω του διεθνούς εμπορίου με το προϊόν (έντομα ταξιδιώτες ) Χρησιμοποιούν σειρά καταφυγίων και συνθηκών για να επιζήσουν για πολλά χρόνια Σχήμα: στενά, μικρά, πεπλατυσμένα Σε καταφύγια αποφεύγουν την άμεση έκθεση σε εντομοκτόνα (ανθεκτικότητα) και φυσικούς εχθρούς Τι ζημιές κάνουν τα έντομα αποθηκών; Ποσοτική ζημιά Ποιοτική ζημιά Ψυχολογική ζημιά Οικονομική ζημιά μέσω των κανόνων διακίνησης και εμπορίας 1

Πως τα έντομα εισέρχονται στο χώρο και το προϊόν; Κύρια μόλυνση Αναμόλυνση Τοποθέτηση προσβεβλημένου (από τον αγρό) προϊόντος σε άδεια αποθήκη Προσβολή από έντομα που

: Σπόροι δημητριακών Όσπρια Το είδος της επεξεργασίας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και την προσβολή στο τελικό προϊόν!

4-5 %) ΚΑΘΑΡΗ ΠΛΕΥΡΑ Ζυμαρικά Άλευρα Όσπρια Προϊόντα δημητριακών ΑΠΟΘΗΚΗ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΣΠΙΤΙ Κατηγορίες εντόμων αποθηκών Πρωτεύοντα είδη (primary pests) Ικανά να

: ΦΑΣΟΛΙΑ Πλύσιμο Βερνίκι ΑΠΟΘΗΚΗ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΣΠΙΤΙ Από πού μπορεί να μπήκαν τα έντομα στην κάθε περίπτωση; ευτερεύοντα είδη (secondary pests) Προσβάλλουν προϊόν ήδη

2 Πως τα έντομα εισέρχονται στο χώρο και το προϊόν; Κύρια μόλυνση Αναμόλυνση Τοποθέτηση προσβεβλημένου (από τον αγρό) προϊόντος σε άδεια αποθήκη Προσβολή από έντομα που βρίσκονται στα μηχανήματα ευτερεύουσα μόλυνση Εισβολή Τοποθέτηση προσβεβλημένου σε αποθήκη με καθαρό προϊόν Είσοδος των εντόμων στην αποθήκη ΒΡΩΜΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ Β.Ζ.: Σπόροι δημητριακών Όσπρια Το είδος της επεξεργασίας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και την προσβολή στο τελικό προϊόν!!! Βιομηχανία ζυμαρικών vs Βιομηχανία οσπρίων ΣΙΤΑΡΙ Πλύσιμο Υψηλές ατμόσφαιρες Entoleter Θερμοκρασίες >50 β.c Ξήρανση (περιεκ. 4-5 %) ΚΑΘΑΡΗ ΠΛΕΥΡΑ Ζυμαρικά Άλευρα Όσπρια Προϊόντα δημητριακών ΑΠΟΘΗΚΗ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΣΠΙΤΙ Κατηγορίες εντόμων αποθηκών Πρωτεύοντα είδη (primary pests) Ικανά να προσβάλλουν ακέραιο προϊόν (πχ. σπόρους) Sitophilus spp. Rhyzopertha dominica Sitotroga cerealella Bruchidae Β.Ο.: ΦΑΣΟΛΙΑ Πλύσιμο Βερνίκι ΑΠΟΘΗΚΗ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΣΠΙΤΙ Από πού μπορεί να μπήκαν τα έντομα στην κάθε περίπτωση; ευτερεύοντα είδη (secondary pests) Προσβάλλουν προϊόν ήδη προσβεβλημένο ή μηχανικά σπασμένο (πχ. άλευρα) Tribolium spp. Oryzaephilus spp. Sitophilus vs Cryptolestes spp. Tribolium Pyralidae Μυκητοφάγα είδη (fungus feeders) Τρέφονται από μύκητες δείκτης κακής υγιεινής σε χώρο και προϊόν Mycetophagidae Cryptophagidae Αποσυνθέτες (scavengers) Μυκητοφάγα Dermestidae Τρέφονται από αποσυντιθεμένες ύλες ζωικής ή φυτικής προέλευσης 2

Παρασιτοειδή και αρπακτικά (predators/parasitoids) Τρέφονται από μύκητες δείκτης κακής υγιεινής σε χώρο και προϊόν Hymenoptera Hemiptera Επισκέπτες (visitors) Βρίσκονται τυχαία στον αποθηκευτικό

Χημική 4. Βιοτεχνολογική ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη: Ο βαθμός «βιολογικής αντίστασης» του προϊόντος, δηλ.

Ο βαθμός καθαρότητας και ακεραιότητας του προϊόντος, κυρίως των σπόρων και των ξηρών καρπών (χωρίς σκόνες ή αλεύρι, άδειοι σπόροι, σπόροι ή καρποί σπασμένοι από μηχανικά αίτια ή από προσβολή

η ξήρανση του προϊόντος είναι αποτελεσματική κατά των ακάρεων ενώ η ψύξη κατά των εντόμων (για τα αποθηκευμένα δημητριακά η υγρασία πρέπει να μην ξεπερνά το 13 %, ενώ η ψύξη κάτω από τους 15 ο C

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΘΗΚΕΥΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Τα υλικά και ο τρόπος κατασκευής, να είναι τα κατάλληλα έτσι ώστε να τηρούνται οι ευνοϊκές συνθήκες (υγρασίας, θερμοκρασίας, αερισμού) Το δάπεδο, οι τοίχοι και η

3 Παρασιτοειδή και αρπακτικά (predators/parasitoids) Τρέφονται από μύκητες δείκτης κακής υγιεινής σε χώρο και προϊόν Hymenoptera Hemiptera Επισκέπτες (visitors) Βρίσκονται τυχαία στον αποθηκευτικό χώρο Μη αποθηκών Καταπολέμηση εντόμων αποθηκών-ipm σε τρία βήματα IPM Παρακολούθηση 1. Οπτικός έλεγχος 2. Έλεγχος συνθηκών 3. Δειγματοληψία 4. Χρήση παγίδων Καταπολέμηση 1. Φυσική 2. Βιολογική 3. Χημική 4. Βιοτεχνολογική ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη: Ο βαθμός «βιολογικής αντίστασης» του προϊόντος, δηλ. η ικανότητα που έχουν ορισμένες ποικιλίες να είναι ευαίσθητες η ανθεκτικές και σε ποια είδη εντόμων. Ο βαθμός καθαρότητας και ακεραιότητας του προϊόντος, κυρίως των σπόρων και των ξηρών καρπών (χωρίς σκόνες ή αλεύρι, άδειοι σπόροι, σπόροι ή καρποί σπασμένοι από μηχανικά αίτια ή από προσβολή εντόμων). Η προέλευση, ο χρόνος και ο τρόπος συγκομιδής πρέπει να είναι γνωστά, διότι οι συνθήκες αυτές δίδουν αρκετές πληροφορίες για την πρόβλεψη και την εξέλιξη της προσβολής Πχ. η ξήρανση του προϊόντος είναι αποτελεσματική κατά των ακάρεων ενώ η ψύξη κατά των εντόμων (για τα αποθηκευμένα δημητριακά η υγρασία πρέπει να μην ξεπερνά το 13 %, ενώ η ψύξη κάτω από τους 15 ο C προστατεύει και από τα έντομα. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΘΗΚΕΥΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Τα υλικά και ο τρόπος κατασκευής, να είναι τα κατάλληλα έτσι ώστε να τηρούνται οι ευνοϊκές συνθήκες (υγρασίας, θερμοκρασίας, αερισμού) Το δάπεδο, οι τοίχοι και η οροφή να έχουν καλή στεγανοποίηση (κλειστά παράθυρα, τοποθέτηση πλέγματος), να είναι λεία και οι γωνίες που σχηματίζουν μεταξύ τους να είναι στρογγυλεμένες Η προετοιμασία του χώρου για είναι πολύ σημαντικός παράγοντας για την εξέλιξη της προσβολής. Απαιτείται προσεκτικός καθαρισμός, απομάκρυνση παλαιού (ήδη προσβεβλημένου) προϊόντος, και το προϊόν να τοποθετείται με τέτοιο τρόπο ώστε να διευκολύνονται οι εργασίες καθαρισμού, δειγματοληψίας, απεντόμωσης κτλ. Παρακολούθηση 1. Οπτικός έλεγχος 2. Έλεγχος συνθηκών 3. Δειγματοληψία 4. Χρήση παγίδων 3

300 200 100 0 Παγίδες vs δείγματα 267 παγίδες PC αριθμός ατόμων αριθμός

χειρισμός Υπερεκτίμηση του πληθυσμού Όταν τοποθετούμε παγίδες στην αποθήκη

άλλη γιατί έχουμε αλληλεπίδραση Όχι κοντά σε παράθυρα και πόρτες γιατί έτσι

κολλητική επιφάνεια όταν απαιτείται Προσδιορίζουμε τα συλληφθέντα έντομα και

τρίχωμα πλάτης ) εάν προέρχονται από τροφή Τοποθετούμε τις εναέριες παγίδες

ψηλά (>7 μ γιατί στέλνουμε τη φερομόνη έξω Τους θερμούς μήνες η επιθεώρηση

Βιοτεχνολογική ΑΕΡΙΣΜΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ENTOLETER Εκτοξεύει

εντόμων, όλα τα στάδια >2900 rpm Επίδραση της θερμοκρασίας στα έντομα

ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΣΤΗΝ

4 Παγίδες vs δείγματα 267 παγίδες PC αριθμός ατόμων αριθμός silos Δείγματα Πιάνουμε πιο πολλά Μεγαλύτερη ευαισθησία Πιο εύκολος χειρισμός Υπερεκτίμηση του πληθυσμού Όταν τοποθετούμε παγίδες στην αποθήκη Καταπολέμηση ΦΥΣΙΚΗ ΑΚΡΑΙΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ Τις τοποθετούμε >8 μ τη μία από την άλλη γιατί έχουμε αλληλεπίδραση Όχι κοντά σε παράθυρα και πόρτες γιατί έτσι ελκύουμε τα έντομα να μπουν στο χώρο Αλλάζουμε το ελκυστικό και την κολλητική επιφάνεια όταν απαιτείται Προσδιορίζουμε τα συλληφθέντα έντομα και κοιτάζουμε στα σώματά τους (πχ. τρίχωμα πλάτης ) εάν προέρχονται από τροφή Τοποθετούμε τις εναέριες παγίδες όχι πολύ χαμηλά (<2 μ) γιατί δεν διανέμεται καλά η φερομόνη και όχι πολύ ψηλά (>7 μ γιατί στέλνουμε τη φερομόνη έξω Τους θερμούς μήνες η επιθεώρηση γίνεται πιο συχνά 1. Φυσική 2. Βιολογική 3. Χημική 4. Βιοτεχνολογική ΑΕΡΙΣΜΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ENTOLETER Εκτοξεύει τα άλευρα μεταξύ δύο ατσάλινων επιφανειών με πασσάλους Σκοτώνει όλα τα είδη εντόμων, όλα τα στάδια >2900 rpm Επίδραση της θερμοκρασίας στα έντομα αποθηκών Θερμοκρασία ( O C) ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΕ ΛΙΓΑ ΛΕΠΤΑ ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΕ ΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΕ ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ Η ΜΗΝΕΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΕ ΜΕΡΙΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ Ή ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ Θερμοκρασία ( O F) ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΕ ΛΙΓΑ ΛΕΠΤΑ -5 β=8 εβδ., -10β=6 εβδ., -15 β=4 εβδ., 50 β.=1 ημ. 4

ΧΗΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΑ (PROTECTANTS) ΚΑΠΝΙΣΤΙΚΑ (FUMIGANTS) Πλεονεκτήματα Εξαπλώνονται ταχύτατα στον χώρο και το προϊόν, και διεισδύουν σε σημεία όπου δεν είναι δυνατόν να

κατά την εφαρμογή εάν δεν τηρηθούν όλες οι προβλεπόμενες προφυλάξεις Ανάπτυξη ανθεκτικότητας από μερικά είδη Σε μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους (πχ.

phosphide Πολύ επικίνδυνο DeGesch GmbH ιαβρωτικό σε μέταλλα (και σε πολύτιμα μέταλλα) Ελευθερώνεται ως αέριο με την υγρασία του αέρα AlP + 3H2O Al(OH)3 + PH3 Mg3P2 + 6H2O 3Mg(OH)2

79 % (17,900 ppm) μπορεί να προκαλέσουν φωτιά Στεγανοποίηση του χώρου μετά την εφαρμογή 2 άτομα (τουλάχιστον) ανά εφαρμογή Βρωμιούχο μεθύλιο ρα μέσω των ατμών στο αναπνευστικό

(σε σύγκριση με μικροβιακά σκευάσματα, ρυθμιστές ανάπτυξης κτλ.

για μεγάλο εύρος ειδών εντόμων Μειονεκτήματα Υπολείμματα στο προϊόν Ανάπτυξη ανθεκτικότητας από πολλά είδη Εφαρμόζονται ανεξάρτητα από την ύπαρξη προσβολής pirimiphos-methyl

είδη (κυρίως τα Rhyzopertha dominica και Oryzaephilus surinamensis) Εφαρμόζεται με ψεκασμό στους χώρους και το προϊόν ή ως σκόνη στο προϊόν deltamethrin (K-obiol) Πυρεθρινοειδές

5 ΧΗΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΑ (PROTECTANTS) ΚΑΠΝΙΣΤΙΚΑ (FUMIGANTS) Πλεονεκτήματα Εξαπλώνονται ταχύτατα στον χώρο και το προϊόν, και διεισδύουν σε σημεία όπου δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν άλλες μέθοδοι (διαφορά με aerosols) Άμεση δράση σε όλα τα βιολογικά στάδια των εντόμων (ακόμα και ωοκτόνος δράση) Αποτελεσματικά για μεγάλο εύρος ειδών εντόμων, ακάρεων κτλ. εν αφήνουν υπολείμματα στο προϊόν και έχουν μικρή υπολειμματική δράση Εφαρμόζονται όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο (με την διαπίστωση της προσβολής) Μειονεκτήματα Πολύ επικίνδυνα κατά την εφαρμογή εάν δεν τηρηθούν όλες οι προβλεπόμενες προφυλάξεις Ανάπτυξη ανθεκτικότητας από μερικά είδη Σε μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους (πχ. silos) για την εφαρμογή των καπνιστικών απαιτείται ο σχετικός εξοπλισμός Phostoxin, Magtoxin ρα μέσω των ατμών στο αναπνευστικό σύστημα aluminum phosphide 55% ή magnesium phosphide Πολύ επικίνδυνο DeGesch GmbH ιαβρωτικό σε μέταλλα (και σε πολύτιμα μέταλλα) Ελευθερώνεται ως αέριο με την υγρασία του αέρα AlP + 3H2O Al(OH)3 + PH3 Mg3P2 + 6H2O 3Mg(OH)2 +2PH3 Σε διάφορες μορφές (πλακίδια, σφαιρίδια κτλ.) pellets αρχίζει η έκλυση αερίου σε h tablets αρχίζει η έκλυση αερίου σε 1-2 h Σε συγκεντρώσεις 1.79 % (17,900 ppm) μπορεί να προκαλέσουν φωτιά Στεγανοποίηση του χώρου μετά την εφαρμογή 2 άτομα (τουλάχιστον) ανά εφαρμογή Βρωμιούχο μεθύλιο ρα μέσω των ατμών στο αναπνευστικό σύστημα Phase out (Ελλάδα το 2005) διότι καταστρέφει το όζον εν είναι διαβρωτικό και εύφλεκτο Εναλλακτικό Sulfur Floride (ProFume, Dow) Πλεονεκτήματα Μικρότερο κόστος εφαρμογής (σε σύγκριση με μικροβιακά σκευάσματα, ρυθμιστές ανάπτυξης κτλ.) Εύκολα στην εφαρμογή (συνήθως εφαρμόζονται μια μόνο φορά, πριν ή κατά την ) «Συμβατά» με τους κανόνες του διεθνούς εμπορίου (σε αντίθεση με τις άλλες μεθόδους) Αποτελεσματικά για μεγάλο εύρος ειδών εντόμων Μειονεκτήματα Υπολείμματα στο προϊόν Ανάπτυξη ανθεκτικότητας από πολλά είδη Εφαρμόζονται ανεξάρτητα από την ύπαρξη προσβολής pirimiphos-methyl (Actellic) Οργανοφωσφορικό εντομοκτόνο-ακαρεοκτόνο, με πολύ μεγάλη υπολειμματική διάρκεια (μέχρι 36 εβδομάδες) ρα και ασφυκτικά μέσω των ατμών Ανάπτυξη ανθεκτικότητας από πολλά είδη (κυρίως τα Rhyzopertha dominica και Oryzaephilus surinamensis) Εφαρμόζεται με ψεκασμό στους χώρους και το προϊόν ή ως σκόνη στο προϊόν deltamethrin (K-obiol) Πυρεθρινοειδές εντομοκτόνο, με σχετικά μικρή υπολλειματική διάρκεια (μέχρι 2-3 μήνες) Χρησιμοποιείται σε αρκετά μεγάλη κλίμακα, για μεγάλο εύρος εντομολογικών εχθρών (με τάση αύξησης τα τελευταία χρόνια) Έχει γρήγορη ικανότητα κατάρριψης (knock down) εν έχει ακόμα εμφανιστεί έντονα η ανθεκτικότητα που παρατηρείται στα συνήθη οργανοφωσφορικά, ενώ και τα υπολείμματα είναι πολύ μικρότερα Εφαρμόζεται με ψεκασμό ή ως σκόνη στο προϊόν, αλλά και ως aerosol για ψεκασμούς σε οικίες, στάβλους κτλ. Πολύ μικρότερη τοξικότητα για τον άνθρωπο σε σύγκριση με τα οργανοφωσφορικά 5

Σχετικά έγγραφα

ΕΝΤΟΜΑ ΑΠΟΘΗΚΩΝ. Χρήστος Γ. Αθανασίου.

ΕΝΤΟΜΑ ΑΠΟΘΗΚΩΝ. Χρήστος Γ. Αθανασίου. ΕΝΤΟΜΑ ΑΠΟΘΗΚΩΝ Χρήστος Γ. Αθανασίου e-mail: athanassiou@agr.uth.gr Περίγραμμα παρουσίασης Το οικοσύστημα της αποθήκης Ορισμός Σημασία των εντόμων αποθηκών Στοιχεία βιοοικολογίας Σημαντικότερα είδη Καταπολέμηση