Ζωικοί εχθροί και ασφάλεια τροφίμων

Transcript

1 Ζωικοί εχθροί και ασφάλεια τροφίμων Δημήτρης Παπαχρήστος Εργαστήριο Γεωργικής Εντομολογίας Τμήμα Εντομολογίας και Γεωργικής Ζωολογίας Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο d.papachristos@bpi.gr

2 Πολιτική ασφάλειας τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τήρηση των υγειονομικών κανόνων για τα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα, κανόνων υγείας και καλής μεταχείρισης των ζώων, υγείας των φυτών και της πρόληψης των κινδύνων μόλυνσης από εξωτερικές ουσίες «από το αγρόκτημα στο τραπέζι» εξασφαλίζεται επίσης σε όλα τα στάδια της αλυσίδας παραγωγής και διανομής

3 Ασφαλή τρόφιμα Για ανθρώπινη κατανάλωση Τα ζώα Την υγεία των φυτών Το περιβάλλον

4 Ασφάλεια τροφίμων και ζωικοί εχθροί Ζωικοί εχθροί (κυρίως έντομα, ακάρεα, μικρά θηλαστικά) των φυτών και φυτικών προϊόντων εμπλέκονται σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας τροφίμων Παραγωγή Αποθήκευση Μεταποίηση Μεταφορά Διανομή

5 Παραγωγή τροφίμων (αγρός)

6 Δύναται να επηρεάσουν την ασφάλεια των τροφίμων με έμμεσο ή άμεσο τρόπο Άμεσοι κίνδυνοι Έμμεσοι κίνδυνοι

7 Τα έντομα και οι υπόλοιποι ζωικοί εχθροί προσβάλουν το σύνολο των καλλιεργούμενων φυτών προκαλώντας μεγάλες ποσοτικές απώλειες αλλά και ποιοτική υποβάθμιση των προϊόντων Ανάγκη αντιμετώπισης Χρήση εντομοκτόνων Επιβάρυνση τροφίμων Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των εντόμων και τη μείωση της χρήσης εντομοκτόνων υιοθέτηση σύγχρονων τεχνικών φυτοπροστασίας (ολοκληρωμένη διαχείριση εντόμων, βιολογική αντιμετώπιση κλπ)

8 Είναι ασφαλές? ΌΧΙ Είναι επικίνδυνο για την υγεία του καταναλωτή?

9 Και ένας μύθος Η παρουσία εντόμων στα νωπά φρούτα και λαχανικά αποτελεί απόδειξη ότι δεν έχουν δεχθεί επέμβαση με εντομοκτόνα Μπορεί κάλλιστα να είναι το αποτέλεσμα ενός αποτυχημένου προγράμματος φυτοπροστασίας ή και ακόμα χειρότερα το αποτέλεσμα ενός μη ενδεδειγμένου προγράμματος φυτοπροστασίας

10 Έντομα και ζωικοί εχθροί που σχετίζονται με την ασφάλεια των τροφίμων κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης, μεταποίησης, τυποποίησης, διατήρησης Έμμεσοι κίνδυνοι Άμεσοι κίνδυνοι

11 Ορισμένα παραδείγματα

12 Είδη κινδύνων Φυσικοί Μικροβιακοί Χημικοί (τοξίνες,καρκινογόνα,αλλεργιογόνα)

13 Φυσικοί κίνδυνοι Τμήματα υπολείμματα εντόμων και άλλων αρθροπόδων Ολόκληρα έντομα και άλλα αρθρόποδα Περιττώματα εντόμων και άλλων αρθροπόδων Όλα τα είδη αρθροπόδων που έχουν ως οικόθεση τα αποθηκευμένα τρόφιμα μπορεί να αποτελέσουν φυσικό μόλυσμα για τα τρόφιμα (πάνω από 500 είδη εχθροί, μυκητοφάγα, θηρευτικά, παρασιτοειδή ) Τρίχες και περιττώματα τρωκτικών

14 Μικροβιακοί κίνδυνοι Πολλά είδη ξενίζουν και μεταφέρουν μικροβιακούς παράγοντες στα τρόφιμα (μύκητες, βακτήρια κλπ) π.χ Οικιακές μύγες μεταφορά βακτηρίων όπως Salmonella και E. coli Σπόροι καλαμποκιού με προσβολή από S. zeamais βρέθηκε να έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αφλατοξίνη

15 Χημικοί (τοξίνες,καρκινογόνα,αλλεργιογόνα) Έντομα και ζωικοί εχθροί που προσβάλουν δύναται να παράγουν-εκκρίνουν ουσίες επικίνδυνες για την υγεία του καταναλωτή Ακάρεα που προσβάλουν τρόφιμα και αποθηκευμένα προϊόντα παράγουν ουσίες που προσδίδουν δυσάρεστη οσμή (τριδεκάνια) Είδη του γένους Tribolium spp. παράγουν ουσίες (τουλάχιστο 13 διαφορετικές κινόνες) που ενοχοποιούνται για καρκινογένεση και τερατογένεση Έκθεση σε υπολείμματα σωματικών τμημάτων πολλών ειδών εντόμων και ακάρεων μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις (πχ Acarina, Blattodea, Coleoptera, Lepidoptera, Psocoptera )

16 Ολοκληρωμένα σχέδια διαχείρισης και εκτίμησης κινδύνου για όλους του χώρους αποθήκευσης, μεταποίησης, διακίνησης, διάθεσης Επίσημες επιθεωρήσεις (χωρίς την ευαισθητοποίηση και την υπευθυνότητα όλων των εμπλεκόμενων στην παραγωγική αλυσίδα δεν μπορούν να παρέχουν πλήρη εξασφάλιση)

17 Παραγωγή τροφίμων (φυτοϋγεία) Προσβεβλημένα φυτά ή φυτικά προϊόντα που περιέχουν ζωντανά έντομα διακινούνται εξάγονται-εισάγονται σε περιοχές ή χώρες όπου τα συγκεκριμένα είδη δεν υπάρχουν Μη ασφαλή για την φυτοϋγεία Φυτοϋγειονομικοί κανόνες φυτοϋγειονομικοί έλεγχοι

18 Έπαθε ΣΟΚ με αυτό που βρήκε μέσα σε ψάρι που αγόρασε από σουπερμάρκετ Ο Rick Beattie από το Belfast μάλλον θα δυσκολευτεί να ξαναφάει φρέσκο ψάρι... Ο άνδρας έντρομος ανακάλυψε μέσα στο φρέσκο ψάρι που αγόρασε από γνωστό supermarket ένα τεράστιο παράσιτο! Το παράσιτο Cymothoa exigua, είναι γνωστό ως το παράσιτο που τρώει τη γλώσσα και ζει στη συνέχεια μέσα στο στόμα του ξενιστή του... Ο άνδρας ανέβασε τη φωτογραφία στο διαδίκτυο καταγγέλλοντας τα σουπερμάρκετ..

19 Ευχαριστώ για την προσοχή σας