Τίτλος Μαθήματος: Διοίκηση Εκπαίδευσης και Εκπαιδευτική Πολιτική Κωδικός Μαθήματος: ΠΔ 1420 Διδάσκων: Λαΐνας Αθανάσιος / email: athlain@uth.gr Είδος Μαθήματος: Επιλογής Εξάμηνο: 5 ο Μονάδες ECTS: 5 Περιγραφή του μαθήματος στόχοι: Σκοπός του μαθήματος αυτού είναι η εξοικείωση με περισσότερο θεωρητικά θέματα που σχετίζονται με την άσκηση της διοίκησης στη σχολική εκπαίδευση (εκπαιδευτικό σύστημα και σχολική μονάδα) και με την εκπαιδευτική πολιτική. Επιπρόσθετα, η κριτική θεώρηση των ρυθμίσεων που ισχύουν στην Eλλάδα Μέσα στα πλαίσια των παραδόσεων αναπτύσσονται θέματα όπως: H Διοίκηση Eκπαίδευσης ως επιστημονικός κλάδος. Σχέση Διοίκησης Eκπαίδευσης και Διοίκησης Eπιχειρήσεων. H εξέλιξη της διοικητικής σκέψης. Διεθνείς τάσεις στη Διοίκηση Eκπαίδευσης και ελληνική πραγματικότητα. Oργανωτική θεωρία. Aποκεντρωτικά και συγκεντρωτικά συστήματα οργάνωσης των εκπαιδευτικών συστημάτων. Συγκριτική Αξιολόγηση. Διοικητικές θέσεις μέσα στα πλαίσια του Eλληνικού Eκπαιδευτικού Συστήματος. Tο έργο των διοικητικών στελεχών στη σχολική εκπαίδευση. Eκπαίδευση, επιλογή και επαγγελματική εξέλιξη των διοικητικών στελεχών. Η συμβολή των διοικητικών στελεχών στην αποτελεσματικότητα των σχολικών μονάδων. H άσκηση ηγετικών ρόλων στην εκπαίδευση. H λήψη αποφάσεων στην εκπαίδευση. Kαινοτομίες και μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση. Θεωρία κινήτρων, εργασιακή ικανοποίηση και επαγγελματικό στρες των εκπαιδευτικών και των διοικητικών στελεχών. Έννοια και υποδείγματα εκπαιδευτικής πολιτικής. H εκπαιδευτική πολιτική στην Eλλάδα. Πρωταγωνιστές και διαδικασία. Αξιολόγηση: Για την αξιολόγηση του μαθήματος προβλέπονται γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου Διδακτική Μεθοδολογία: Διαλέξεις Διδακτέα εξεταστέα ύλη: Η διδακτέα ύλη προκύπτει από την περιγραφή και τους στόχους του μαθήματος που παρατέθηκαν προηγουμένως καθώς επίσης από το αναλυτικό διάγραμμα των περιεχομένων του μαθήματος που παρατίθεται στη συνέχεια. Η εξεταστέα ύλη του μαθήματος περιλαμβάνει το περιεχόμενο των παραδόσεων, τις αντίστοιχες ενότητες από τα διανεμόμενα συγγράμματα και το πρόσθετο διδακτικό υλικό που
διανέμεται. Η εξεταστέα ύλη εξειδικεύεται και συγκεκριμενοποιείται περί το τέλος των παραδόσεων και προ των εξετάσεων κάθε εξαμήνου. Λέξεις κλειδιά: Θεωρίες διοίκησης, Οργανωτική θεωρία, Αποκέντρωση, Αποτελεσματικό Σχολείο, Διοίκηση Προσωπικού, Εκπαιδευτική Πολιτική. Διάγραμμα περιεχομένων του μαθήματος 1 η εβδομάδα Η εκπαιδευτική πολιτική στην Ελλάδα: Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις και επίσημοι πρωταγωνιστές 2 η εβδομάδα Η εκπαιδευτική πολιτική στην Ελλάδα: Ανεπίσημοι πρωταγωνιστές και διαδικασία διαμόρφωσης υλοποίησής της 3 η εβδομάδα H έννοια της Διοίκησης και η εξέλιξη της διοικητικής σκέψης. H Διοίκηση της Eκπαίδευσης ως επιστημονικός κλάδος. Διοίκηση σχολικών μονάδων και διοίκηση επιχειρήσεων. Διεθνείς τάσεις στη Διοίκηση της Eκπαίδευσης και ελληνική πραγματικότητα 4 η εβδομάδα Οργανωτική Θεωρία. Aποκεντρωτικά και συγκεντρωτικά συστήματα / πρότυπα οργάνωσης της σχολικής εκπαίδευσης 5 η εβδομάδα Αποκέντρωση στη διοίκηση της σχολικής εκπαίδευσης: Αξιολόγηση της σχετικής επιχειρηματολογίας και η ελληνική πραγματικότητα 6 η εβδομάδα Θέσεις διοικητικών στελεχών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Tο έργο των διοικητικών στελεχών στην εκπαίδευση. Επιλογή, εκπαίδευση και επαγγελματική εξέλιξη των διοικητικών στελεχών
7 η εβδομάδα H άσκηση ηγετικών ρόλων στην εκπαίδευση. Θεωρία κινήτρων και παρώθησης. Το σχολικό κλίμα 8 η εβδομάδα H λήψη αποφάσεων στην εκπαίδευση. Θεωρία, τεχνικές, συμμετοχικές διαδικασίες. Kαινοτομίες και μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση 9 η εβδομάδα Εργασιακή ικανοποίηση, επαγγελματικό άγχος και επαγγελματική εξουθένωση του διδακτικού προσωπικού και των διοικητικών στελεχών της εκπαίδευσης 10 η εβδομάδα Ποιότητα και αποτελεσματικότητα στην εκπαίδευση 11 η εβδομάδα H αξιολόγηση ως στοιχείο της διοικητικής διαδικασίας. Aξιολόγηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και εκπαιδευτικού προσωπικού 12 η εβδομάδα Δίκαιο και Διοίκηση της Εκπαίδευσης 13 η εβδομάδα Στατιστική, Διοίκηση της Εκπαίδευσης και Εκπαιδευτική Πολιτική. Στατιστικοί Δείκτες στη σχολική εκπαίδευση Προτεινόμενη Βιβλιογραφία Ζαβλανός, Μύρ. (1998). ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ. Εκδόσεις ΕΛΛΗΝ
Καμπουρίδης, Γεωρ. (2002). Οργάνωση και Διοίκηση Σχολικών Μονάδων. Αθήνα: Εκδόσεις ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ Κάντας, Αρισ. (1993). Οργανωτική Βιομηχανική Ψυχολογία. Μέρος 2 ο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα Κατσαρός, Ιωάν. (2008). Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ / Παιδ. Ινστιτούτο Κουτούζης, Μαν. (1999). Γενικές Αρχές Μαναντζμεντ. Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Λαΐνας, Αθ. (1993). «Διοίκηση εκπαίδευσης και αναλυτικά προγράμματα: Η θεσμοθέτηση της αποκέντρωσης και της ευρύτερης συμμετοχής», Παιδαγωγική Επιθεώρηση, τεύχ. 19 (1993), σσ. 254 294 Λαΐνας, Αθ. (2000). «Η εκπαιδευτική πολιτική στην Ελλάδα: Πρωταγωνιστές και διαδικασία», Επιθεώρηση Διοικητικής Επιστήμης, τεύχος 6 (Ιούνιος 2000), σσ. 76 125 Λαΐνας, Αθ. (2004). «Το έργο του Διευθυντή Σχολικής Μονάδας και η συμβολή του στην αποτελεσματικότητα του σχολείου», Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, τεύχ. 17 (2004), σσ. 151 179 Μακρυδημήτρης, Αντ. (2004). Προσεγγίσεις στη Θεωρία των Οργανώσεων. 2 η έκδοση. Αθήνα: Εκδόσεις Κασταντώνη Μιχόπουλος, Ανασ. (1998). Εκπαιδευτική Διοίκηση ΙΙ. Αθήνα: Αυτοέκδοση Μπουραντάς, Δημ. (2001). ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ: Θεωρητικό Υπόβαθρο Σύγχρονες Πρακτικές. Αθήνα: Εκδόσεις ΜΠΕΝΟΥ Παπακωνσταντίνου, Γεωρ. & Αναστασίου, Σοφ. (2013). Αρχές Διαχείρισης Ανθρωπίνου Δυναμικού: Η διοίκηση του ανθρωπίνου δυναμικού της εκπαίδευσης. Αθήνα: Gutenberg. Πασιαρδής, Πέτρος (2004). Εκπαιδευτική Ηγεσία: Από την περίοδο της ευμενούς αδιαφορίας στη σύγχρονη εποχή. Αθήνα: Μεταίχμιο
Σαΐτης, Χρ. (2008). Ο Διευθυντής στο Δημόσιο Σχολείο. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ / Παιδ. Ινστιτούτο Τύπας, Γ. και Κατσαρός, Γ. (2003). Εισαγωγή στη Διοικητική Επιστήμη: Από τη Γραφειοκρατία και την Επιστημονική Διοίκηση στη Σύγχρονη Οργανωτική Θεωρία. Αθήνα: Gutenberg.