Εικόνα εξώφυλλου : Σύνθεση συγγραφέα, Πηγές: Τράπεζα της Ελλάδας & RIJKSMUSEUM AMSTERDAM,

Κοπή ρόδων, Copyright 2006, Χρήστος Κηπουρός Μαυρομιχάλη 13 Διδυμότειχο xkipuros@otenet.gr Εικόνα εξώφυλλου : Σύνθεση συγγραφέα, Πηγές: Τράπεζα της Ελλάδας & RIJKSMUSEUM AMSTERDAM, Εικ. Οπισθόφυλλου: Μουσείο, RIJKSMUSEUM στο AMSTERDAM, Πηγή: φωτογραφικό αρχείο του συγγραφέα, Εξώφυλλα Μερών: Τμήματα της κεντρικής εικόνας, Εικόνα α. Εικόνα β. Εικόνα γ. Εικόνα δ. Εικόνα α. Άνθη Τριανταφυλλιάς, Τζένη Αργυρού, Συλλογή Τράπεζας της Ελλάδας, Εικόνα β. Ρουμελιώτικο σπίτι, Γεώργιος Μόσχος, ο.π. Εικόνα γ. Δημόκριτος, η πιο γνωστή του εικόνα, Εικόνα δ. Πίνακας του Hendrick ter Brugghen, έτος 1628, Rijksmuseum, Amsterdam. 2

Εικόνα εξώφυλλου Εξώφυλλο μέρους 1. Εξώφυλλο μέρους 2. Εξώφυλλο μέρους 3. Σ. Σ. Πρόκειται για συμβολική απεικόνιση. Βασική εικόνα, ο πίνακας ζωγραφικής της Τζένης Αργυρού: «άνθη τριανταφυλλιάς». Κάτω αριστερά, πάνω σε ένα πεσμένο ρόδο τοποθετήθηκε η εικόνα του Δημόκριτου. Τίτλος μέρους 1: Το Αθηναϊκό «όνομα του ρόδου». Στη θέση του βάζου και δίπλα στο πεσμένο επίσης ρόδο, ένα Ρουμελιώτικο σπίτι, από την ομώνυμη ξυλογραφία του Αλεξανδρουπολίτη Γεωργίου Μόσχου. Τίτλος μέρους 2: Η εξουσία στην αιρετή περιφέρεια. Πάνω δεξιά ο φτιαχτός Δημόκριτος του Ολλανδού ζωγράφου. Τίτλος μέρους 3: Η διαιώνιση της πολιτικής αφωνίας. Τέλος, τίτλος της τριλογίας: Κοπή ρόδων. 3

Κοπή ρόδων Στην πρωτεύουσα των παλιών και των νέων ηλεκτρονικών πυρών και κυρίως του Αθηναϊκού τηλεοπτικού τείχους του αίσχους, υπάρχουν ακόμη και τώρα σταγονίδια της Δημοκρατίας στα Μέσα. Μόνο που επειδή κανείς δεν τα συναντά, τα ανακαλεί στη μνήμη του, όταν φεύγουν. Στη μνήμη λοιπόν αυτή του κυρίου Λέοντα Καραπαναγιώτη, αφιερώνεται η σημερινή εργασία. Γιατί; Διότι κατά την περίοδο που οι κομματικοί σταβλάρχες, αυλάρχες και καναλάρχες, χλεύαζαν τη στάση μου στη Βουλή, επειδή μάλλον θα μπέρδευαν τα σταγονίδια με κάποια άλλα του είδους, αυτός το ρίσκαρε δημοσιεύοντας πολιτικά μου κείμενα στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», στην οποία ήταν διευθυντής. «Η Θράκη στο περιθώριο», «Ανούσια αναθεώρηση», και «Περιφέρεια 2004» της δεκαετίας του 90, και δικαιωμένα μέχρι κεραίας όλα, είναι τρία από αυτά. Δεν είναι διαφορετικές οι σφαίρες, στις οποίες κινούνται επίσης, τα τρία κείμενα-μέρη της παρούσας τριλογίας. Εισαγωγή Ναι μεν σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν, όμως πολλά ρόδα, ειδικά σε αυτή τη χώρα, τα κόβουν προτού καν ανθίσουν. Αυτό διδάσκει η ιστορία. Αυτό είναι και το κοινό θέμα της παρούσας τριλογίας. Ένα άλλο κοινό είναι η περιφερειακή καταγωγή των μερών της. Το πρώτο αφορά την περίοδο των αρχαίων χρόνων ενώ τα δυο που έπονται έχουν να κάνουν με κοπές κατά τη διάρκεια των σημερινών χρόνων. Το «όνομα του ρόδου» της κλασσικής Αθήνας, το περιόρισα αυστηρά και μόνο, στο Δημόκριτο. Δεν επεκτάθηκα καν στην τραγική κατάληξη του φιλόσοφου Πρωταγόρα που έμεινε στην ιστορία, όπως τον βάφτισε το τότε Αθηναϊκό φιλοσοφικό ιερατείο. Ως σοφιστής. Το δεύτερο και το τρίτο μέρος κινούνται στη σφαίρα του χθεσινού όσο και του σημερινού περιφερειακού ζητήματος της χώρας. Η Στερεά λεγόμενη Ελλάδα είναι το ένα κομμένο αναπτυξιακό τριαντάφυλλο. Η Θράκη των ιδεών, είναι το άλλο. Προς το τέλος των δύο πρώτων μερών αλλά και ενδιάμεσα, διατυπώνονται προτάσεις προς συζήτηση ενώ το τρίτο μέρος καταλήγει σε μια όχι και ιδιαίτερα αισιόδοξη διαπίστωση και προοπτική. 4

5

1. Το Αθηναϊκό «όνομα του ρόδου» Δεν είναι μικρός μόνο ο υπαρκτός κόσμος. Μικρός επίσης είναι και ο ιστορικός κόσμος. Τι θέλω να πω με αυτό. Ως γνωστό, εκτός από κάποια σπαράγματα, κανένα από τα εβδομήντα περίπου έργα του Δημόκριτου δεν έχει διασωθεί. Ένα από αυτά, την πληροφορία του οποίου ο Διογένης ο Λαέρτιος αποδίδει στο Θράσυλλο, υπάγεται στα μουσικά ενώ έχει ως τίτλο: «περί ευφώνων και δυσφώνων γραμμάτων» {1}. Δεν είναι διαφορετική η περί στοιχείων διατριβή του Αριστοτέλη που αναπτύσσει στο «περί ποιητικής» σημαντικότατο έργο του, όπου μεταξύ των άλλων, σημειώνεται ο περί τραγωδίας περίφημος εκείνος ορισμός. Ναι μεν η αριστοτέλεια διαίρεση είναι πλουσιότερη μια και αναφέρεται σε φωνήεντα, ημίφωνα και άφωνα, όμως δεν παύει να κινείται στα χνάρια του Αβδηρίτη, για τον οποίο άλλωστε ο Σταγειρίτης τρέφει τα πιο ευγενικά αισθήματα αναγνώρισης, όταν λέει ότι: «μοιάζει να τα φρόντισε όλα». Δεν συνέβη όμως το ίδιο με το μαθητή του το Θεόφραστο, ούτε δυστυχώς και με το δάσκαλό του, τον Πλάτωνα. Ο μεν Θεόφραστος, πάντα κατά το Διογένη το Λαέρτιο, αποδίδει μετά των περί αυτόν, το «Μεγάλο Διάκοσμο» {1}, επίσης του Δημόκριτου, στο Λεύκιππο. Όπως πολλοί άλλοι πιστώνουν στον τελευταίο, και την Ατομική θεωρία. Εν τούτοις δεν αμφισβητούν ότι ο Δημόκριτος είναι αυτός που έγραψε το έργο «Μικρός Διάκοσμος». Προχωρημένα δηλαδή, πράγματα. Και ο νοών νοείτω. Τα πιο προχωρημένα όμως αφορούν τον κατά τα άλλα μεγάλο φιλόσοφο Πλάτωνα. Ο οποίος, σύμφωνα και πάλι με το Διογένη το Λαέρτιο, θέλησε να κάψει τα έργα του Δημόκριτου, όσα βέβαια μπόρεσε να συγκεντρώσει, και αυτό, παρά την προσπάθεια 6

των Πυθαγορικών, του Αμύκλα και του Κλεινία, οι οποίοι πήγαν να τον εμποδίσουν προβάλλοντας ακόμη και το επιχείρημα ότι πολλοί έχουν τα εν λόγω συγγράμματα {1}. Προφανώς, η εξαφάνιση εξυπηρετούσε το στόχο του να μην υπάρχουν αποδείξεις για «δάνεια», και δεύτερον να δικαιολογηθεί η απουσία αναγραφής, περί ύπαρξης του Δημοκρίτου, στο πολύτομο όσο βέβαια διασωθέν σε μεγάλο βαθμό, Πλατωνικό έργο. Μπορεί και σήμερα ο Δήμος Αβδήρων να αναθέσει σε κάποιον αξιόλογο ζωγράφο να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο του Δημόκριτου. Κατόπιν να το δωρίσει στο μουσείο: Rijksmuseum, Amsterdam, να τοποθετηθεί δίπλα στον πίνακα: «Democritus», ένα πίνακα-μνημείο προσβολής, που έκανε ο Hendrick ter Brugghen το 1628, όπου και τον απεικονίζει ως πότη ηλίθιο, επηρεασμένος προφανώς από τα περί μωρίας και Αβδηριτισμού που πρόβαλε από τα «τότε τηλεοπτικά της Μέσα», η κλασσική Αθήνα, για να ξεμπερδέψει μια και καλή, με το γελασίνο φιλόσοφο. Αν δεν ενδιαφερθεί ούτε ο Δήμος, τότε ίσως το κάνει ένας Έλληνας, Ολλανδός ή άλλος Ευρωπαίος ζωγράφος. Αν ο δεύτερος τόμος της ποιητικής, το περί κωμωδίας δηλαδή έργο του Αριστοτέλη, όντως γράφτηκε κάποτε, και από πολλών αιώνων δεν υπάρχει πλέον, επειδή κάηκε κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους από την καθολική εκκλησία, επειδή το γέλιο διασπά το φόβο, που είναι ιδιαίτερα αναγκαίος ως πρώτη ύλη για τη θρησκεία, ίσως γραφεί από έναν Έλληνα Umberto Eco το δικό μας, που είναι αρχαίας αλλά και νέας κοπής: Το Αθηναϊκό «όνομα του ρόδου». 7

8

2. Η εξουσία στην αιρετή περιφέρεια «Θαλάσσια Ελλάδα γεμάτη ξερονήσια, χερσαία Ελλάδα γεμάτη Καρπενήσια, μια χώρα χωρίς χωριά, με την Αθήνα σε ρόλους δήμιου Δήμου» Δυο, ανάμεσα σε άλλες, περιπτώσεις, αξίζει να μνημονευθούν ως προς τα της νέας κοπής. Η μια αφορά τα άνθη, τα τριαντάφυλλα των περιφερειών, που όχι απλά έκοψε αλλά ξεπάτωσε από πολλών ετών η πρωτεύουσα. Ένα τέτοιο κραυγαλέο παράδειγμα, αποτελεί η Ρούμελη. Στην Ελλάδα του εικοστού πρώτου αιώνα, και μετά από την πλασματική αύξηση του Α.Ε.Π. της Στερεάς Ελλάδας που έγινε τα προηγούμενα, τα πριν από τους Ολυμπιακούς αγώνες χρόνια, διαμέσου των Οινοφύτων, ναι μεν η Αθήνα κατάφερε με πλαστό Α.Ε.Π. να σουφρώσει κοινοτικά κονδύλια για τη μεγάλη της ιδέα του 2004, όμως οι παρενέργειες δεν ήταν λίγες. Αν το αληθές είναι εθνικό τότε οι πρωθυπουργοί που φόρτωσαν όλα τα προηγούμενα χρόνια τα Οινόφυτα με Αθηναϊκές επενδύσεις, έπρεπε ήδη να έχουν ελεγχθεί. Γιατί το λιγότερο που έκαναν ήταν να μην εμπνέονται από υψηλά ελατήρια και γιατί όταν συμβαίνει αυτό, ασφαλώς και χρειάζεται να διαθέτει κανείς μέρος, ώστε να χωρέσουν οι αμαρτίες που πήρε με τις ενέργειές του. Πόσο μάλλον αν αυτές είναι κυβερνητικές και πόσο περισσότερο, αν είναι πρωθυπουργικές επιλογές και κυρίως πράξεις. Όμως και αν ακόμη αυτά έγιναν στο όνομα των Ολυμπιακών, τι έφταιγε η Ρούμελη να πληρώνει σήμερα τα σπασμένα του 2004; Μεταξύ των άλλων από κοινού με το Νότιο Αιγαίο -αυτό, λόγω των τουριστικών, Αθηναϊκών και πάλι, Οινοφύτων του- να βγουν εκτός στόχου 1, και να υπαχθούν πλέον στο άρθρο 87{3}{γ}, της συνθήκης της Ε.Ε.. Τι σημαίνει αυτό; Απλούστατα, η μεγαλύτερη κρατική επιδότηση, π.χ. στο Καρπενήσι και στην Άμφισσα, όπως στην Ψέριμο και το Αγαθονήσι, μπορεί πλέον το πολύ πολύ να φτάσει μέχρι το 20% για μια επένδυση, όταν την ίδια στιγμή ακόμη και στο Κολωνάκι των Αθηνών, ανέρχεται μέχρι το 30%. Για αυτή την αδικία, δεν έπρεπε κάποιος να ελεγχθεί; Δεν λέω να πάει μέσα. Αλλά μη ξεχνάμε ότι αυτή είναι η χώρα, μεταξύ των άλλων, και του Αριστείδη του δίκαιου. Αν δε υπήρξε ο πολίτης εκείνος που τον καταψήφισε επειδή βαρέθηκε να ακούει ότι είναι δίκαιος, πόσο μάλλον εγώ που ως Βουλευτής είχα μπροστά μου στη Βουλή έναν άδικο πρωθυπουργό. Ναι μεν δεν είναι ποινικό το αδίκημα, το να αδικήσει κανείς μια περιφέρεια που ενώ είναι πάμπτωχη οι κρατικές 9

στατιστικές υπηρεσίες να την παρουσιάζουν ως την πλουσιότερη, όμως δεν παύει να είναι ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά ανοσιουργήματα. Για όλα αυτά έχω μιλήσει από πολλών ετών. Επιπλέον από πενταετίας, τι πρόκειται να συμβεί {2}. Ότι εξ αιτίας των Οινοφύτων, η Ρούμελη θα βγει εκτός τετάρτου πακέτου. Και ότι ακέραια την ηθική και πολιτική ευθύνη φέρνει ο πρώην πρωθυπουργός. Θα μπορούσε να βρεθεί ένας πολιτικός τρόπος να επιτιμηθεί. Μια κοινή πολιτική δήλωση όλων των πτερύγων του κοινοβουλίου, είναι ένας από αυτούς. Αν ήμουν στη σημερινή Βουλή θα μάζευα πιο πολλές υπογραφές, από τις προηγούμενες φορές. Δηλαδή πολύ περισσότερες από διακόσιες. Με ποιο επιχείρημα; Αν μη τι άλλο να μη διανοηθεί άλλος πρωθυπουργός στο μέλλον να πράξει κάτι ανάλογο. Πολιτικά και ηθικά άδικο. Πως όμως τα αντιμετώπισε όλα αυτά η νέα Κυβέρνηση; Καταρχήν τα γνώριζε από την εποχή που ήταν στην αντιπολίτευση. Όμως, όπως σε πολλά άλλα ζητήματα, τότε σιγούσε. Όπως βέβαια και οι υπόλοιπες αντιπολιτεύσεις. Ολυμπιακοί γαρ, εν όψει. Όταν δε έγινε κυβέρνηση, αντί της καταγραφής των πλασματικών περιφερειακών Α.Ε.Π. και της αποκατάστασης των πραγμάτων, τι έκανε άραγε; Ναι μεν στα λόγια διακήρυττε το σύνθημα «η ώρα της περιφέρειας», όμως στην πράξη, προσπάθησε να κουκουλώσει την υπόθεση. Μάλιστα διαμέσου της αλχημείας -γιατί υπάρχει και αυτή πέραν των υπολοίπων- πήγε να επιλύσει το πρόβλημα με τις υπερπεριφέρειες. Αντί να λύσει το γόρδιο, πρόσθεσε έναν ακόμη κόμπο. Σκέφτηκε να μπουν από κοινού σε μια διευρυμένη περιφέρεια, η Στερεά Ελλάδα, η Θεσσαλία και η Ήπειρος. Να πέσει ο μέσος όρος του Α.Ε.Π. και με βάση πλέον αυτό, να πάρει κάτι και η Στερεά Ελλάδα. Όχι βέβαια από την Αττική από όπου είχε να παίρνει, αλλά από την Ήπειρο {!}. Τα ενοχοποιητικά στοιχεία του νέου εγκλήματος, θα χάνονταν στις νέες τιμές των Α.Ε.Π. των περιφερειών των 25 πλέον χωρών μελών της Ε.Ε. αντί των προηγούμενων 15. Ναι μεν η αξιωματική αντιπολίτευση του ΠΑΣΟΚ κινούνταν στο ίδιο μήκος κύματος προτείνοντας μάλιστα ακόμη πιο αθηνοκεντρικό σχέδιο που προέβλεπε τέσσερεις αναπτυξιακές προγραμματικές περιφέρειες στη χώρα, που η Νέα Δημοκρατία τις έκανε πέντε, βγάζοντας την Αττική εκτός, όμως αμφότερες οι αλχημείες, είχαν έναν κοινό σκοπό. Οι πτωχές και καθυστερημένες περιφέρειες να επωμισθούν το βάρος. Τι επρόκειτο δηλαδή να συμβεί. Αν η Ήπειρος θα ανελάμβανε να πληρώσει για τη Ρούμελη, και το Βόρειο Αιγαίο, για το Νότιο, η περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης όφειλε να πληρώσει τα της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Η οποία ναι μεν εμφανίζει μεγάλο Α.Ε.Π. λόγω κυρίως του ηλεκτρικού ρεύματος που παράγει, 10

όμως από την άλλη δεν έχει λάβει ποτέ κανένα ανταποδοτικό αναπτυξιακό όφελος ως σήμερα, πλην του ότι συνιστά ενεργειακή αποικία της χώρας. Αυτή όχι μόνο έχει να χάσει τις αλυσίδες που τη βαραίνουν, όπως έλεγαν κάποιοι, αλλά έχει να αποκτήσει και νέες. Όσο πιο πολύ ρεύμα παραγάγει, τόσο πιο μεγάλη ζημιά θα υφίσταται. Το σχέδιο ήταν σαφές. Οι καθυστερημένες να βάλουν το χέρι στην τσέπη τους υπέρ των πλούσιων περιφερειών. Να στηρίξουν τις ανεπτυγμένες, εκ των οποίων βέβαια, Ρούμελη, Νότιο Αιγαίο και Δυτική Μακεδονία είναι μεν αναπτυγμένες αλλά μόνο στα χαρτιά. Μοναδικό ζητούμενο όλης αυτής της «πολιτικής» είναι η εξασφάλιση της ασυλίας και της ατιμωρησίας της Αττικής. Αυτή να μη πληρώσει για καμιά άλλη. Και εν η περιπτώσει πρέπει να καταβάλει κάτι, να πέσει όσο το δυνατό, στα μαλακά. Ναι μεν συνιστά θετική εξέλιξη η τελευταία σύνοδος κορυφής, με τα είκοσι και κάτι δις Euro του νέου πακέτου για την περίοδο 2007 έως 2013, αφού θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερα τα πράγματα, ιδίως αν αναβάλλονταν εκ νέου, όμως παράλληλα δεν προσφέρεται ως άλλοθι για στρογγυλεύσεις για κάποια άλλα. Ήταν αναμενόμενη η στάση της Ε.Ε. αφού η νέα διοικητική διαίρεση των πέντε -πόσο μάλλον των τεσσάρων αναπτυξιακών προγραμματικών περιφερειών του ΠΑΣΟΚ- καταστρατηγεί κάθε περιφερειακή έννοια, και για αυτό φυσικά, δεν γίνεται αποδεκτή, από την Ε.Ε. Το ζήτημα είναι πολυδιάστατο. Καταρχήν αφορά τη Ρούμελη των Δημάρχων. Αυτοί είναι τα εναπομείναντα πολεμοφόδια και μπορούν να κάνουν πολλά. Από τη συλλογή υπογραφών των πολιτών των Δήμων ως τις παραστάσεις στην Πρωτεύουσα και στη Βουλή και εφόσον δεν προχωρήσει η μεταγραφή του Α.Ε.Π. των Οινοφύτων στην Αττική, τότε δεν μένει πια άλλη λύση από εκείνη της προσφυγής στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια. Κάτι ανάλογο οφείλουν να επαναλάβουν οι Δήμαρχοι των νησιών που παρόλο ότι ανήκουν στο «ανεπτυγμένο» Νότιο Αιγαίο, κατέληξαν στην ίδια με τα προηγούμενα, θλιβερή εικόνα: Θαλάσσια Ελλάδα γεμάτη ξερονήσια, χερσαία Ελλάδα γεμάτη Καρπενήσια, μια χώρα χωρίς χωριά, με την Αθήνα σε ρόλο δήμιου Δήμου. Όμως δεν αρκούν ούτε οι δήμαρχοι ούτε η αποκατάσταση των πραγμάτων εκ μέρους της Πολιτείας. Ούτε βέβαια η απόδοση ευθυνών, στους υπαίτιους της περιφερειακής αυτής κατάληξης. Η Ελλάδα χρειάζεται επιτέλους να προχωρήσει στον Ευρωπαϊκό θεσμό του Συμφώνου των Περιφερειών καθώς επίσης στη θεσμοθέτηση της μεταξύ τους αλληλεγγύης, και αδελφοποίησης. Κάτι όμως που δεν μπορεί να προχωρήσει ούτε ένα μέτρο, αν δεν έχει αντίκρισμα σε Δημοκρατία. Επί του προκειμένου στην Τέταρτη. Στη Δημοκρατία εκείνη όπου το όραμα είναι συγκεκριμένο όσο και σαφές: Η εξουσία στην αιρετή περιφέρεια. 11

12

3. Η διαιώνιση της πολιτικής αφωνίας. «Πέστε με για τους σοφούς σας, να σας πω για τη Δημοκρατία σας» Μια άλλη περίπτωση, νέας επίσης κοπής ρόδων, αφορά την πατρίδα μου τη Θράκη. Της οποίας τα πολιτικά πρόσωπα αλλά και άλλοι, όταν είναι να γράψουν κάτι να την προβάλλουν, κινούνται συνήθως στη σφαίρα του «και μεις». Και μεις συμβάλλαμε και μεις αγωνιστήκαμε, και μεις το ένα και μεις το άλλο κλπ. Και μεις πρέπει να συνδεθούμε με τον αγωγό φυσικού αερίου κλπ. Ο καιμεισμός αυτός, ανεξάρτητα από τις καλές προθέσεις τους, εύκολα καταλήγει να είναι κοιμεισμός. Ενώ τόσες φορές πρωταγωνιστήσαμε στην ιστορία, καταλήξαμε τελικά σήμερα να διεκδικούμε ρόλους πτωχού συγγενούς, και να ικανοποιούμαστε με τα ψιχία και τη μίμηση των μιμητών. Παρόλα αυτά θα επαναλάμβανα την φράση του Προέδρου της ΔΟΕ: Efxaristoume Athina, γιατί η συμπεριφορά της, πέραν των κακών, κάνει και ένα καλό. Εμπνέει το συνώνυμο με τη Δημοκρατία, περιφερειακό όραμα. Αν η αθηναϊκή ιντελιγκέντσια είναι κάτι, είναι οι νέοι Βενεδικτίνοι, τα δε Μέσα, είναι τα νέα Αβαεία. Η διαφορά έγκειται στο ότι στις νέες πυρές, τις ηλεκτρονικές, εκτός από την κωμωδία, το συστατικό αυτό της Δημοκρατίας, καταλήγουν και πολλά άλλα ρόδα. Από τα άνθη των ιδεών έως την ίδια τη Δημοκρατία. Μιλώ για μια μονάδα ιδεών ελευθέρας βοσκής, όχι σταβλισμένης. Τα προϊόντα της οποίας ενώ γίνονται εύκολα αποδεκτά, εν τούτοις παραμένουν αποκλεισμένα από τους σταβλάρχες, που όμως δεν τους αποδίδω μομφή. Δεν τους κακίζω καν. Ας μην σπεύσει κανείς από τους εντός των όποιων τειχών να αντιπαρατεθεί απέναντι στα περί στάβλων, γιατί συνιστά υποκρισία. Γιατί όλοι τους έχουν επιχειρηματολογήσει και έχουν αποδεχθεί αν δεν έχουν πράξει με βάση τη ρήση του μακαρίτη Αβέρωφ για το μαντρί. Απλά εγώ κάνω χρήση δικών τους λόγων και έργων που εκλαμβάνουν τα πολιτικά πρόσωπα, ως πρόβατα. Κάτι που δεν το ασπάζομαι. Όχι μόνο ως προς το πρόβατο π.χ. αλλά ούτε καν ως προς το λύκο που πρόκειται να το «φάει», αφού κατά μια ετυμολογική εκδοχή ακόμη και ο λύκος έχει σχέση με το φως. Εξ ου και λύκειο. Παράλληλα όμως σπεύδω να πω ότι δεν ευθύνονται ούτε οι σταβλάρχες που έλεγα ούτε οι σταβλικοί υπάλληλοι. Γιατί άλλοι δίνουν το πνευματικό τέμπο. Αυτοί είναι ο χορός. Το πιο σοβαρό πρόβλημα της χώρας δεν είναι με αυτόν. Άλλωστε όποιο σκοπό παίζουν, αυτόν χορεύει. Το πρόβλημα είναι με τους χορογράφους, τις χορογραφίες. Τους λεγόμενους σοφούς των Αθηνών, τους Ποσειδώνες που προκαλούν τα κύματα, τους εξ απορρήτων της εκάστοτε εξουσίας, και κάθε μορφής εξουσίας, που είναι τα 13

ίδια πρόσωπα, αρκετές μάλιστα φορές, ακαδημαϊκά. Τους ειδικούς συμβούλους, τους λογογράφους-χορογράφους και τους συμβουλοκράτορες. Αυτοί που γράφουν-έχουν γράψει διαφορετικούς λόγους λες και πρόκειται για τα παιδιά του Πειραιά. Έναν και δυο λόγους, διαφορετικών βέβαια κομμάτων, και μερικές φορές και άλλων. Δεν λέω μπορεί να είναι ευφυείς άνθρωποι, πολυμαθείς. Όμως τι άλλο μπορεί να είναι εκτός από διαστροφή, η εξυπνάδα που δεν έχει ηθικό αντίκρισμα; Και τι είδους Δημοκρατία μπορεί να κτιστεί σε τέτοιο υπέδαφος; Παραφράζοντας μάλιστα γνωστή παροιμία, ας το πω και αλλιώς: Πέστε με για τους σοφούς σας, να σας πω για τη Δημοκρατία σας. Από αυτή τη διανοητική και πολιτική Ελλάδα δεν έχει να περιμένει κανείς κάτι. Ούτε από τα κόμματα ή τα πολιτικά πρόσωπα. Ο διάχυτος καριερισμός είναι το σύμπτωμα. Προηγούνται πολλές ενδιαφέρουσες ανθρωπολογικές διεργασίες. Π.χ. ως προς το ότι επιτελείται ευρύτατη χρήση της διφυούς υπόστασης του ανθρώπινου είδους, ανάμεσα στο συναισθηματικό ζώο, από τη μια, και το λογικό, το έμφρον, το πολιτικό δηλαδή ζώο, από την άλλη, ρυθμίζοντας έτσι κατάλληλα και την ποσοστιαία συμμετοχή των δυο αυτών συνιστωσών, ώστε να ισορροπούν. Με άλλες λέξεις, η εκλογίκευση -όχι η λογική- από κοινού με το συναίσθημα, του οποίου η δεξαμενή άντλησης είναι κατά τεκμήριο ο «κακός» αντίπαλος, ανεβοκατεβαίνουν όποτε χρειαστεί τις κλίμακες έντασής τους, παράγοντας όμως από την άλλη, ένα προϊόν-μίγμα γεμάτο με λογικές, πολιτικές και ηθικές παθογένειες. Επίσης μια γλώσσα, χωρίς ουσία. Λόγια ναι, λόγο όμως όχι. Και αν ακόμη διατυπωθεί, βαρύνεται με εκατό δουλείες. Ως προς δε τη φύση, τον διατρέχει μόνο η εξ αυτής δεύτερη. Η γνωστή έξη. Η πρώτη, φυσικά όχι. Με δεδομένο ότι η ανθρώπινη οντότητα δεν τεμαχίζεται, άρα λογική και συναίσθημα θα συνεχίζουν, όπως επί δεκάδες χιλιάδες έτη τώρα, να συνυπάρχουν, αν ένα πολιτικό πρόσωπο θελήσει αντί της παθολογικής σφαίρας να κινηθεί στη σφαίρα της πολιτικής και του ουσιαστικού λόγου αλλά και του μέτρου και των κοινών, τα γραπτά ασφαλώς και δεν φτάνουν. Τότε αυτό που οφείλει, δεν είναι βέβαια να βρει τρόπο να μπει ή να ξαναμπεί σε μαντρί. Αν όντως έχει να πει κάτι καινούργιο, ας πάει να το πει εκεί που βρίσκεται ο κοινωνικός κόσμος. Ακόμη και στον εκ της πολιτικής. Ίσως κάποτε οι πρωταγωνιστές του, θελήσουν να συνδέσουν το όνομα τους με την Κυβέρνηση του λόγου. Ναι μεν μπορεί κανείς να επικαλεστεί τα «έπεα πτερόεντα» όμως κατά τη γνώμη μου κάποια άλλα έχουν πολύ μεγαλύτερη αξία. Είτε αυτά είναι τα λόγια του Ηράκλειτου, ότι ο λόγος κυβερνάει τα πάντα, είτε είναι η αξία που δίνει στο λόγο ο απλός λαός, όταν φτάνει στο σημείο να τον ταυτίζει με το συμβόλαιο. Για τον πολιτικό κόσμο έχω να πω κάτι, σχετικό με γράμματα. Αν τα φωνήεντα είναι συνδεδεμένα με το συναισθηματικό ανθρώπινο «ζώο», τα δε σύμφωνα, με τις έννοιες και με το πνευματικό «ζώο», τότε ο ήδη αναπτυχθείς τρόπος συνύπαρξης των δυο «ζώων» σε ένα, ως προς τη σφαίρα της πολιτικής, ρίχνει φως, πέραν των λέξεων, και στα γράμματα. Ερμηνεύει την πληθώρα των φωνασκιών, όσο την απουσία των ιδεών, 14

από τα αγράμματα γράμματα ως τον άλογο λόγο. Από την άλλη, εξηγεί που οφείλεται η διαιώνιση της πολιτικής αφωνίας. ΕΙΚΟΝΕΣ-ΠΙΝΑΚΕΣ Εικόνα α. Άνθη Τριανταφυλλιάς, Τζένη Αργυρού, Συλλογή Τράπεζας της Ελλάδας, Εικόνα β. Ρουμελιώτικο σπίτι, Γεώργιος Μόσχος, ο. π. Εικόνα γ. Δημόκριτος, η πιο γνωστή του εικόνα, Εικόνα δ: Πίνακας του Hendrick ter Brugghen, έτος 1628, Rijksmuseum, Amsterdam. Σ. Σ. Είτε ο εν λόγω ζωγράφος τον εμπνεύστηκε από τα όσα διάβασε περί γελασίνου και περί μωρίας και Αβδηριτισμού είτε υπήρξε προϊόν της φαντασίας του είτε της σχολής των Caravaggists της οποίας ήταν ένας από τους εκπροσώπους στην Ουτρέχτη, δεν παύει επί τέσσερεις περίπου αιώνες να αποτελεί ένα διαρκές μνημείο προσβολής, κυρίως της ανθρώπινης σκέψης, για το οποίο η Ελληνική Πολιτεία επί δεκαετίες, δεν έκανε τίποτε. Το πιο απλό θα ήταν να αναθέσει σε έναν από τους τόσους διακεκριμένους Έλληνες ή Ολλανδούς ζωγράφους τη δημιουργία ενός νέου πίνακα του Δημόκριτου. Στη συνέχεια να τον δωρίσει στο ίδιο Μουσείο, με την πρόταση να μπουν ο ένας δίπλα στον άλλον... ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Σημείωση {1}, Διογένης Λαέρτιος, Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων, βιβλίο Θ, Δημόκριτος, [ed. H S Long, Oxford 1964], Βλ. www.mikrosapoplous.gr, Σημείωση {2}, Χρήστος Κηπουρός, Αγώνας για τη Γεωοικονομική Δημοκρατία, εκδόσεις Γόρδιος, Αθήνα 2002. επίσης βλέπε στο ίδιο σελ. 169: Α.Ε.Π. Ρούμελης 1996, 86% του μέσου όρου της χώρας, Α.Ε.Π. Ρούμελης 2001, 133%. Αντίστοιχα Α.Ε.Π. Αττικής 1996, 116% του μέσου όρου της χώρας, Α.Ε.Π. Αττικής 2001, 106%. Το 2001 είναι ένα από τα τρία έτη που λαμβάνεται υπόψη για την κατανομή του νέου πλαισίου στήριξης, και επί του προκειμένου η αιτία έξωσης της Ρούμελης από αυτό. {*} Ο Χρήστος Κηπουρός διετέλεσε Βουλευτής Έβρου {1993-2000}, Θράκη, αρχές 2006, 15

16