ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΙΣΠΑΝΙΑΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2014. Οικονοµικές εξελίξεις

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΙΣΠΑΝΙΑΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 Οικονοµικές εξελίξεις Έκθεση Κεντρικής Τράπεζας για την περίοδο 2014-2015 Σύµφωνα µε εκτιµήσεις της Κεντρικής Τράπεζας της Ισπανίας, η επιστροφή σε θετικό ρυθµό ανάπτυξης, που ξεκίνησε τα δύο τελευταία τρίµηνα του 2013, θα εδραιωθεί την περίοδο 2014-2015 µε ετήσιες µεταβολές της τάξης του 1,2% και 1,7%, αντιστοίχως (το 2013, συνολικά, ήταν -1,2%). Χαρακτηριστικό της ισπανικής οικονοµίας την περίοδο αυτή, εκτιµάται ότι θα είναι η σταδιακή υποκατάσταση της εξωτερικής ζήτησης από την εσωτερική, ως κινητήριας αναπτυξιακής δύναµης. Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση της εσωτερικής ζήτησης πρόκειται να έχει βραδύτερο ρυθµό, σε σύγκριση µε προηγούµενες περιπτώσεις οικονοµικής ανάκαµψης. Αναλυτικότερα, η εσωτερική ζήτηση προβλέπεται να εµφανίσει θετικό ρυθµό µεταβολής την περίοδο 2014-2015 (0,3% και 0,9%, αντίστοιχα), για πρώτη φορά από το 2007. Εντούτοις, η αύξηση της δαπάνης των νοικοκυριών θα είναι πιο συγκρατηµένη, ως αποτέλεσµα της συνέχισης της διαδικασίας αποµόχλευσης. Η ιδιωτική κατανάλωση εκτιµάται ότι θα διαµορφωθεί σε 1,1% το 2014 και 1,2% το 2015 (από -2,1%, το 2013). Οι επενδύσεις κεφαλαιουχικών αγαθών προβλέπεται να αυξηθούν κατά 6,3% το 2014 και 7,5% το 2015 (από 2,2% το 2013), ενώ εκείνες του κλάδου των κατασκευών θα παρουσιάσουν θετικό ρυθµό µεταβολής το 2015 (1,7%, έναντι -4,4% το 2014 και -9,6% το 2013). Οι δηµόσιες δαπάνες θα διατηρήσουν συσταλτική πορεία (-1,5% το 2014, -2,5% το 2015). Οι εισαγωγές εκτιµάται ότι θα αυξηθούν κατά 3% το 2014 και 4,4% το 2015 (από 0,4% το 2013), θα αφορούν δε κυρίως ενδιάµεσες εισροές των ισπανικών εξαγωγικών κλάδων και κεφαλαιουχικά αγαθά). Οι εξαγωγές θα αυξηθούν κατά 5,1% το 2014 και 6,1% το επόµενο έτος (έναντι 4,9% το 2013). Η ανάπτυξη της παραγωγής, κατά την περίοδο αναφοράς, αναµένεται να είναι εντάσεως εργασίας. Η συνεπαγόµενη όµως µείωση της παραγωγικότητας του συντελεστή της εργασίας δεν πρόκειται να αντιστρέψει την πτωτική πορεία του µοναδιαίου εργατικού κόστους, εφόσον διατηρηθεί η πολιτική συγκράτησης του µισθολογικού κόστους. Η σταδιακή αύξηση της κατανάλωσης δεν αναµένεται να επηρεάσει το επίπεδο τιµών, δεδοµένου του σηµαντικού περιθωρίου αδρανούς δυναµικού της οικονοµίας, το οποίο θα παραµείνει χαµηλό (0,4-0,8%). Οι βασικοί παράγοντες που δύνανται να προκαλέσουν απόκλιση επί τα χείρω, από τις ανωτέρω εκτιµήσεις, είναι η επιδείνωση των συνθηκών στις αναδυόµενες οικονοµίες και η εντατικοποίηση της πολιτικής δηµοσιονοµικής προσαρµογής (ιδίως το 2015) προκειµένου να 1

επιτευχθεί ο στόχος του περιορισµού του δηµοσιονοµικού ελλείµµατος. Έλλειµµα προϋπολογισµού Φορολογική µεταρρύθµιση Σύµφωνα µε στοιχεία του Υπουργείου Οικονοµικών, το συνολικό δηµόσιο έλλειµµα διαµορφώθηκε, το 2013, σε 67,7 δισ., ήτοι 6,62% του ΑΕΠ, έναντι αρχικού στόχου 6,5% (εφόσον συνυπολογιστεί η δαπάνη για την ενίσχυση των τραπεζών, αυξάνεται σε 7,08%). Η ετήσια µείωση του ελλείµµατος ήταν της τάξης των 2,67 δισ. (από 6,84%, το 2012). Οι δαπάνες ανήλθαν σε 454 δισ. (ετήσια αύξηση 0,2%) και τα έσοδα σε 386,25 δισ. (αύξηση 1%, αποδίδεται στην αύξηση των φορολογικών προσόδων). Το έλλειµµα της Κεντρικής ιοίκησης και της Κοινωνικής Ασφάλισης ήταν 5,49% (στόχος 5,2%) και των Αυτονοµιών 1,54% (στόχος 1,3%). Η τοπική αυτοδιοίκηση είχε πλεόνασµα 0,41%. Ο συνολικός στόχος για το έλλειµµα το τ.ε. είναι 5,8%. ηµοσιοποιήθηκε έκθεση της επιτροπής εµπειρογνωµόνων στην οποία είχε ανατεθεί, τον Ιούλιο του 2013, η εκπόνηση µελέτης για τη µεταρρύθµιση του ισπανικού φορολογικού συστήµατος. Παραθέτουµε, ακολούθως, κύρια σηµεία αυτής: 1) Εταιρικός φόρος Σταδιακή µείωση του εταιρικού φόρου στο 20% (σήµερα είναι 30%). Περαιτέρω µείωση των χαµηλών συντελεστών εταιρικού φόρου που ισχύουν για τις ΜΜΕ (25%). Περιστολή των εταιρικών φοροαπαλλαγών (π.χ., εκπτώσεις για επανεπένδυση κερδών εταιρειών έρευνας και ανάπτυξης). Περιορισµός του ορίου του δανεισµού που εξαιρείται της φορολογίας, έως το ποσό του 1 εκ. ετησίως (πέραν του ποσού αυτού, για να εφαρµόζονται εξαιρέσεις, ο δανεισµός δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 50% του συνολικού ενεργητικού). 2) Φόρος εισοδήµατος Μείωση των συντελεστών φόρου εισοδήµατος φυσικών προσώπων (σε 20% από 24,75% ο κατώτερος και σε 50% από 52% ο ανώτερος) και παράλληλη µείωση του αριθµού των κλιµακίων (από επτά σε τέσσερα). Αύξηση του κατώτερου αφορολόγητου ορίου (ειδικά για οικογένειες µε τέκνα ή ηλικιωµένους). Συνυπολογισµός του τεκµαρτού εισοδήµατος για την κύρια κατοικία, κατά τον προσδιορισµό του φορολογητέου εισοδήµατος. Σήµερα συνυπολογίζεται στο φορολογητέο εισόδηµα η αξία µόνον της δεύτερης και ενδεχοµένως περισσότερων κατοικιών, σε ποσοστό 1% της επί της αντικειµενικής τιµής του ακινήτου. Οριστική κατάργηση των εκπτώσεων που ισχύουν για τους φορολογούµενους που έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο πριν τον Ιανουάριο του 2013. ιεύρυνση του πεδίου εφαρµογής της εξαίρεσης από το φορολογητέο εισόδηµα των εισφορών σε συνταξιοδοτικά ταµεία, έτσι ώστε να καλύπτει και τοποθετήσεις σε ειδικούς τραπεζικούς λογαριασµούς. Μείωση του ανώτατου ορίου εκπτώσεων των εισφορών σε συνταξιοδοτικά ταµεία, το οποίο ανέρχεται σε 10.000 ετησίως. 3) Φόρος κληρονοµιάς-δωρεών Καθιέρωση κοινού κατώτερου συντελεστή φορολογίας κληρονοµιών και δωρεών για όλες τις Αυτονοµίες (4-10%). 4) Περιβαλλοντικοί φόροι 2

Οµογενοποίηση των διαφορετικών τύπων περιβαλλοντικών φόρων σε όλες τις Αυτονοµίες. 5) ΦΠΑ Αύξηση του ΦΠΑ, µε µεταφορά στο ανώτατο κλιµάκιο συντελεστή (21%) ορισµένων κατηγοριών προϊόντων, από το µεσαίο (10%), εξαιρουµένων όσων σχετίζονται µε τον τουρισµό, τα ακίνητα και τις επιβατικές µεταφορές. ιατήρηση του κατώτερου κλιµακίου ως έχει. 6) Ειδικοί φόροι κατανάλωσης Αναθεώρηση του τρόπου υπολογισµού του φόρου για τον καπνό και σταδιακή αύξηση του φόρου στα αλκοολούχα ποτά. 7) Φόρος καταθέσεων Κατάργηση του φόρου επί τόκων τραπεζικών καταθέσεων. 8) Ακίνητη περιουσία Κατάργηση του φόρου ακίνητης περιουσίας. Ο εν λόγω φόρος συλλέγεται από τις Αυτονοµίες και αποδίδεται στην κεντρική διοίκηση αναδροµικά (δύο χρόνια µετά το σχετικό φορολογικό έτος). Η επιβάρυνση σήµερα διαφέρει µεταξύ των Αυτονοµιών. Κατάργηση του φόρου αγοραπωλησίας µεταχειρισµένων ακινήτων (σήµερα είναι 7-10%, αναλόγως της Αυτονοµίας). 9) Εισφορές κοινωνικής ασφάλισης Σταδιακή µείωση των εργοδοτικών εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Ξένες επενδύσεις Άδεια διαµονής προσέλκυση επενδυτών Η Κυβέρνηση αναµένεται να υποβάλει έως τον Ιούνιο του τ.ε. σχέδιο νόµου για τη φορολογική µεταρρύθµιση, µε προοπτική να εφαρµοστεί εντός του 2015. Οι εισροές ξένων επενδύσεων ανήλθαν, το 2013, σε 19,5 δισ. και οι εκροές (αποεπενδύσεις) σε 4,08 δισ., ήτοι το καθαρό θετικό αποτέλεσµα ήταν 15,4 δισ., έναντι καθαρών εκροών 3,09 δισ., το 2012, σύµφωνα µε στοιχεία του Υπουργείου Οικονοµίας,. Η πλειονότητα των επενδύσεων κατευθύνθηκε σε χρηµατοοικονοµικά στοιχεία και ασφάλειες ( 3,14 δισ.) και στη µεταποίηση ( 2,64 δισ.), ενώ ακολουθούν ο κτηµατοµεσιτικός τοµέας ( 1,78 δισ.), οι κατασκευές ( 1,43 δισ.) και οι µεταφορές ( 1,1 δισ.). Οι κύριες Αυτονοµίες αποδέκτες επενδύσεων ήταν η Μαδρίτη µε 8,63 δισ., η Καταλωνία µε 3,51 δισ., η Χώρα των Βάσκων µε 0,98 δισ., οι Βαλεαρίδες Νήσοι µε 0,78 δισ. και η Ανδαλουσία µε 0,31 δισ. Κατ' εφαρµογή του νόµου για την Επιχειρηµατικότητα (σε ισχύ από τον Σεπτέµβριο του 2013), έχουν χορηγηθεί, έως σήµερα, 43 άδειες διαµονής ενός έτους (µε δυνατότητα ανανέωσης) σε αλλοδαπούς (εκτός ΕΕ) επενδυτές. Στην εν λόγω κατηγορία εµπίπτουν όσοι: (α) απέκτησαν ακίνητο αξίας τουλάχιστον 500.000, (β) αγόρασαν µετοχές ή έχουν καταθέσεις τουλάχιστον 1 εκ., (γ) αγόρασαν δηµόσιο χρέος τουλάχιστον 2 εκ., (δ) πρόκειται να υλοποιήσουν επιχειρηµατικά σχέδια αυξηµένου δηµοσίου ενδιαφέροντος. Βάσει του ίδιου νόµου, αντίστοιχες άδειες χορηγήθηκαν σε 228 εργαζοµένους ηψηλής κατάρτισης, σε 26 ερευνητές, σε 278 εργαζοµένους στο πλαίσιο ενδοεπιχειρηµατικής κυκλοφορίας και σε 235 µέλη οικογενειών των εν λόγω κατηγοριών. 3

Επιχειρηµατικές Ειδήσεις Ακίνητα Τηλεπικοινωνίες Μεταξύ 2009 και 2013, το απόθεµα των αδιάθετων κατοικιών µειώθηκε κατά 18,9%, στα 557.450, σύµφωνα µε στοιχεία της Ένωσης Κατασκευαστών οµικών Υλικών (CEPCO). Το 61% των αγοραπωλησιών πραγµατοποιήθηκε το 2013. Οι Αυτονοµίες Ανδαλουσίας, Καναρίων Νήσων, Μαδρίτης και Βαλένθιας σηµείωσαν τις µεγαλύτερες ποσοστιαίες µειώσεις (21,6-37,5%). Το απόθεµα κατοικιών των συγκεκριµένων περιοχών αντιστοιχεί στο 58% του συνόλου της Ισπανίας. Η Vodafone ανακοίνωσε την εξαγορά της ισπανικής εταιρείας ευρυζωνικής επικοινωνίας και ψυχαγωγίας Ono, έναντι 7,2 δισ. Η Ono παρέχει ενοποιηµένες υπηρεσίες τηλεφωνίας, τηλεόρασης και διαδικτύου. Η Vodafone αναµένει να έχει εξοικονόµηση πόρων στο σκέλος των δαπανών ύψους 2 δισ. (έως τον τέταρτο χρόνο από την ολοκλήρωση της συµφωνίας) και αύξηση των εσόδων ύψους 1 δισ., από τις συνεργείες που θα προκύψουν. Η εν λόγω εξαγορά αποτελεί την µεγαλύτερη ξένη επένδυση στην Ισπανία από την απόκτηση της Endesa από την ιταλική Enel, το 2009, στον κλάδο της ενέργειας. Η Vodafone είναι η δεύτερη σε µέγεθος εταιρεία τηλεφωνίας στην Ισπανία, µε 17,2 εκ. πελάτες (κύκλος εργασιών 5,9 δισ., το 2013), µετά την Telefonica που έχει 24,9 εκ. πελάτες ( 13 δισ.), ενώ τρίτη είναι η Orange µε 14,4 εκ. πελάτες ( 4,1 δισ.). Μικρότερα µερίδια έχουν η Yoigo και η Jazztel. Υπηρεσίες επιµελητείας µεταφορών Λιανικό εµπόριο Κτηµατοµεσιτικός τοµέας Η εταιρεία πώλησης αγαθών και υπηρεσιών µέσω διαδικτύου Amazon.com προγραµµατίζει τη δηµιουργία κέντρου επιµελητείας µεταφορών (logistics) στη Βαρκελώνη, το δεύτερο στην Ισπανία µετά από εκείνο της Μαδρίτης, που εγκαινιάστηκε το 2012. Το τελευταίο έχει έκταση 32 χιλ. τετρ. µέτρων. Η Amazon διαθέτει συνολικά 20 αντίστοιχα κέντρα στην Ευρώπη, µε την Ισπανία και την Ιταλία να είναι οι µόνες, έως σήµερα, εκ των µεγάλων οικονοµιών που διαθέτουν µόνον ένα. Σύµφωνα µε έρευνα της εταιρείας συµβούλων Kantar, τα µερίδια αγοράς στον τοµέα των προϊόντων κατανάλωσης, ως προς τον τύπο των καταστηµάτων, έχουν ως ακολούθως: εκπτωτικές υπεραγορές 34%, εξειδικευµένα καταστήµατα 30,7%, λοιπά σουπερµάρκετ 21%, υπεραγορές 14%. Στην κατηγορία των εκπτωτικών υπεραγορών κυρίαρχη θέση έχει η Mercadona µε µερίδιο 22,3% και ακολουθούν οι Dia µε 7,8%, Carrefour Hiper µε 7,6%, Eroski Super µε 3,3%, Lidl µε 3% και Alcampo µε 2,9%. Σύµφωνα µε έρευνα της εξειδικευµένης εταιρείας συµβούλων CB Richard Ellis, η Ισπανία καταλαµβάνει την τρίτη θέση, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ως πλέον ελκυστική επιλογή για επενδύσεις στον τοµέα των ακινήτων, έπειτα από το Ην. Βασίλειο και τη Γερµανία. Η έρευνα βασίστηκε στη διερεύνηση προθέσεων επενδυτικών ταµείων, τραπεζών, συνταξιοδοτικών ταµείων και εταιρειών διαχείρισης κεφαλαίων κινδύνου. Μεταξύ των παραγόντων που συνέβαλλαν στην αλλαγή του κλίµατος (πέρυσι η Ισπανία ήταν στην ένατη θέση), συµπεριλαµβάνονται η δηµιουργία του SAREB, η προσαρµογή των τιµών των ακινήτων, η πώληση περιουσιακών στοιχείων ακινήτων και δανείων που σχετίζονται µε αυτά από τις τράπεζες. Η Μαδρίτη κατατάσσεται στη δεύτερη θέση, σε επίπεδο πόλεων, έπειτα από το 4

Λονδίνο, η δε Βαρκελώνη στη δέκατη. Τουρισµός Ευρεσιτεχνίες Έργα στο εξωτερικό Χρηµατιστήριο Η αλυσίδα πολυκαταστηµάτων El Corte Ingles και η κρατική εταιρεία ξενοδοχείων Paradores (90 ανακαινισµένα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής κτίρια) προγραµµατίζουν εκστρατεία προβολής του τουριστικού προϊόντος σε µεγάλες πόλεις της Αµερικής (Σάο Πάολο, Μπουένος Άιρες, Ν. Υόρκη, Μεξικό), στο πλαίσιο της πολιτικής για την Marca Espana. Το πρόγραµµα στοχεύει στην προβολή των πλεονεκτηµάτων της Ισπανίας ως προορισµού για τον τουρισµό αγοράς καταναλωτικών αγαθών, σε συνδυασµό µε θέµατα πολιτιστικού και ιστορικού ενδιαφέροντος. Το 48% των δαπανών τουριστών σε αγορές καταναλωτικών αγαθών πραγµατοποιείται στη Βαρκελώνη και το 31% στη Μαδρίτη (οι συνολικές δαπάνες τουριστών το 2013 ήταν 59,1 δισ., σηµειώνοντας ετήσια αύξηση 9,6%). Η Ισπανία καταλαµβάνει, για το 2013, την 9η θέση στην Ευρώπη και τη 14η παγκοσµίως, όσον αφορά τις χώρες προέλευσης αιτήσεων κατοχύρωσης ευρεσιτεχνιών στο Ευρωπαϊκό Γραφείο ιπλωµάτων Ευρεσιτεχνίας, µε 2.476 αιτήσεις. Κύριοι τοµείς προέλευσης των αιτήσεων ήταν τα φαρµακευτικά, τα οργανικά χηµικά, η βιοτεχνολογία, η ψηφιακή τεχνολογία επικοινωνιών και οι µεταφορές. Οι εταιρείεςφορείς µε τις περισσότερες αιτήσεις ήταν: η Telefonica µε 114, η EADS µε 52, η Alstom µε 49, το Consejo Superior de Investigaciones Cientificas µε 31, η Laboratoria Esteve µε 30, η Abengoa µε 28, το Universidad Autonoma de Barcelona µε 27 και η Almirall µε 20. Οι ισπανικές κατασκευαστικές ACS και FCC ανέλαβαν, ως επικεφαλής κοινοπραξίας (µε µερίδια 25% και 19%, αντιστοίχως), το έργο κατασκευής της δεύτερης γραµµής του µετρό της Λίµα, µήκους 35 χλµ., και της σύνδεσης µε το αεροδρόµιο της πρωτεύουσας του Περού και την εκµετάλλευσή τους για 30 έτη. Ο προϋπολογισµός του έργου ανέρχεται σε 3,9 δισ. Οι υπόλοιποι εταίροι της κοινοπραξίας είναι οι ιταλικές Impreglio (19%), Ansaldo STS (15%) και Ansaldo Breda (12%) και η τοπική Cosapi (10%). Στην εταιρεία διαχείρησης του µετρό της Μαδρίτης θα ανατεθούν αρµοδιότητες τεχνικού συµβούλου. Τον Μάρτιο ο δείκτης Ibex 35 του Χρηµατιστηρίου της Μαδρίτης σηµείωσε αύξηση 4,6% (10.373 µονάδες, στις 31/03). Η απόδοση του δεκαετούς οµολόγου µειώθηκε περαιτέρω σε 3,23%, ενώ το περιθώριο από το αντίστοιχο γερµανικό είναι πλέον 116 µονάδες βάσης. Πηγές: Οικονοµικός περιοδικός τύπος (Cinco Dias), Κεντρική Τράπεζα Ισπανίας, Στατιστική Υπηρεσία Ισπανίας 5

Σηµαντικές προσεχείς εκδηλώσεις (διεθνείς εµπορικές εκθέσεις) EXPO E-COMMERCE ESPANA, Μαδρίτη 9-10/04/2014. ιεθνης έκθεση ηλεκτρονικού εµπορίου, www.ifema.es EXPOFRANQUICIA, Μαδρίτη 24-26/04/2014. ιεθνης έκθεση franchise, www.ifema.es GENERA, Μαδρίτη 06-08/05/2014. ιεθνής έκθεση ενέργειας, www.ifema.es SIMA, Μαδρίτη 29/05-01/06/2014. ιεθνής έκθεση real estate, www.ifema.es 6