Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 28.9.2016 ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Θέμα: Αιτιολογημένη γνώμη της Βουλής των Αντιπροσώπων του Κοινοβουλίου της Τσεχικής Δημοκρατίας όσον αφορά την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλών δεξιοτήτων (COM(2016)0378 C8-0213/2016 2016/0176(COD)) Βάσει του άρθρου 6 του Πρωτοκόλλου 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, τα εθνικά κοινοβούλια μπορούν, εντός προθεσμίας οκτώ εβδομάδων από την ημερομηνία διαβίβασης ενός σχεδίου νομοθετικής πράξης, να απευθύνουν προς τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής αιτιολογημένη γνώμη στην οποία εκτίθενται οι λόγοι για τους οποίους εκτιμούν ότι το εν λόγω σχέδιο δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας. Η Βουλή της Τσεχικής Δημοκρατίας απέστειλε τη συνημμένη αιτιολογημένη γνώμη επί της προαναφερθείσας πρότασης κανονισμού. Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων είναι αρμόδια για την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας. NP\1104592.docx PE589.334v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Κοινοβούλιο της Τσεχικής Δημοκρατίας ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ 2016 7η κοινοβουλευτική περίοδος 298η ΑΠΟΦΑΣΗ της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων κατά την 53η συνεδρίαση της 1ης Σεπτεμβρίου 2016 όσον αφορά την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλών δεξιοτήτων, 10012/16, COM(2016)378 final Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων του Κοινοβουλίου της Τσεχικής Δημοκρατίας, αφού άκουσε τη γνώμη του Υφυπουργού Εσωτερικών, Δρος Jiří Nováček, και του προϊσταμένου του Τμήματος Εξωτερικής Απασχόλησης του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Štefan Duhan, αφού έλαβε υπόψη την έκθεση της εισηγήτριας και βουλευτού, Ivana Dobešová, και αφού πραγματοποίησε συζήτηση για το θέμα αυτό, εγκρίνει τη γνώμη που επισυνάπτεται στην παρούσα απόφαση. (υπογραφή) Josef Šenfeld Ελεγκτής Ivana Dobešová Εισηγήτρια (υπογραφή) Igor Jakubčík Αντιπρόεδρος PE589.334v01-00 2/7 NP\1104592.docx
Παράρτημα της απόφασης αριθ. 298 Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλών δεξιοτήτων COM(2016)378 final (Συμβούλιο αριθ., 10012/16) Διοργανικό έγγραφο 2016/0176 (COD) Νομική βάση: Άρθρο 79 παράγραφος 2 και άρθρο 294 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ημερομηνία υποβολής στο κοινοβούλιο από την επιτροπή ευρωπαϊκών υποθέσεων: 24. 6. 2016 Ημερομηνία εξέτασης από την επιτροπή ευρωπαϊκών υποθέσεων: 28. 6. 2016 (1ο στάδιο) Διαδικασία: Συνήθης νομοθετική διαδικασία. Προσωρινή γνώμη της κυβέρνησης (δυνάμει του άρθρου 109α παράγραφος 1 του Κανονισμού του Κοινοβουλίου): Η γνώμη της 27ης Ιουνίου 2016 διαβιβάστηκε στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στις 18 Ιουλίου 2016 μέσω του συστήματος ISAP. Αξιολόγηση της πρότασης σε σχέση με την αρχή της επικουρικότητας: Η πρόταση δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας (βλ. παρακάτω). Στο πλαίσιο αυτό, θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι η Γερουσία με ψήφισμά της, που εκδόθηκε κατά την 32η σύνοδό της στις 23 Αυγούστου 2016, επίσης ενέκρινε αιτιολογημένη γνώμη κατά την έννοια του άρθρου 6 του Πρωτοκόλλου αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Στην εν λόγω γνώμη, η Γερουσία θεωρεί ότι η πρόταση για την απαγόρευση ύπαρξης παράλληλων συστημάτων δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας, σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 3 ΣΕΕ. Αιτιολόγηση και αντικείμενο: Όσον αφορά τη νομοθεσία της ΕΕ που διέπει τους εργαζόμενους υψηλής ειδίκευσης, επί του παρόντος ισχύει η οδηγία 2009/50/ΕΚ σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλής ειδίκευσης. Ωστόσο, κατά την άποψη της Επιτροπής, η εν λόγω νομοθεσία δεν έχει εκπληρώσει τα προσδοκώμενα, κατά τη δε εφαρμογή της στην πράξη αναδείχθηκαν οι αδυναμίες της. Σύμφωνα με την Επιτροπή, στις αδυναμίες αυτές περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι περιοριστικοί όροι εισδοχής, η περιορισμένη διευκόλυνση της κινητικότητας στο εσωτερικό της ΕΕ και η ύπαρξη διαφορετικών συνόλων παράλληλων κανόνων για την εισδοχή της ίδιας κατηγορίας εργαζομένων υψηλών δεξιοτήτων που εφαρμόζονται σε διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ. NP\1104592.docx 3/7 PE589.334v01-00
Περιεχόμενο και αντίκτυπος: Σκοπός της προτεινόμενης τροποποίησης είναι η αντικατάσταση της υφιστάμενης οδηγίας και η έγκριση νέου κανονισμού, ο οποίος, σύμφωνα με την Επιτροπή, θα εξαλείφει τα υπάρχοντα κενά και θα αυξάνει την ικανότητα της ΕΕ να προσελκύει και να διατηρεί εργαζομένους υψηλής ειδίκευσης, διευκολύνοντας παράλληλα την κινητικότητά τους σε ολόκληρη την ΕΕ. Σε σχέση με την ισχύουσα νομοθεσία, το ακόλουθο κείμενο επικεντρώνεται κυρίως σε αλλαγές που αφορούν την υπάρχουσα κατάσταση. Η πρόταση οδηγίας χωρίζεται σε έξι κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο περιέχει γενικές διατάξεις. Λόγω αλλαγών στη διατύπωση των ορισμών (ο όρος «απασχόληση υψηλών δεξιοτήτων» αντικαθιστά τον όρο «απασχόληση υψηλής ειδίκευσης»), τα κράτη μέλη υποχρεούνται πλέον να αναγνωρίζουν την επαγγελματική εμπειρία ως εναλλακτική επιλογή έναντι των εκπαιδευτικών προσόντων. Η πρόταση καθιστά την μπλε κάρτα της ΕΕ προσβάσιμη σε όλους τους υπηκόους τρίτων χωρών που είναι μέλη οικογενειών πολιτών της ΕΕ και τους δίνει τη δυνατότητα να ασκούν απασχόληση υψηλών δεξιοτήτων και να πραγματοποιούν επαγγελματικά ταξίδια εντός της ΕΕ χωρίς να συνοδεύονται από πολίτη της ΕΕ. Η οδηγία ισχύει επίσης για άτομα που είναι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας σύμφωνα με την οδηγία 2011/95/ΕΕ σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας. Τα άτομα αυτά μπορούν να υποβάλουν αίτηση για μπλε κάρτα όπως κάθε άλλος υπήκοος τρίτης χώρας. Σύμφωνα με την Επιτροπή, σκοπός του παρόντος κανονισμού είναι να διασφαλιστεί ότι τα εν λόγω άτομα δεν περιορίζονται από το καθεστώς τους, ενώ παράλληλα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν εργασία υψηλής ειδίκευσης σε αυτή τη βάση. Η σημαντική διαφορά σε σύγκριση με την ισχύουσα νομοθεσία είναι ότι η νέα πρόταση δεν επιτρέπει την ύπαρξη παράλληλων εθνικών συστημάτων που θα ρυθμίζουν την παροχή αδειών για την άσκηση επαγγελματικών δραστηριοτήτων υψηλής ειδίκευσης. Συνεπώς, τα κράτη μέλη υποχρεούνται πλέον να εκδίδουν μπλε κάρτα μόνο σε άτομα που εμπίπτουν στο πεδίο της παρούσας οδηγίας. Τα παράλληλα συστήματα μπορούν, ωστόσο, να συνεχίσουν να εφαρμόζονται στην περίπτωση υπηκόων από τρίτες χώρες, οι οποίοι δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας. Το δεύτερο κεφάλαιο ορίζει τις προϋποθέσεις εισδοχής. Σύμφωνα με το άρθρο 5, σε αυτές τις προϋποθέσεις περιλαμβάνεται η σύμβαση εργασίας ή η δεσμευτική προσφορά εργασίας. Σε αντίθεση με την ισχύουσα νομοθεσία, η ελάχιστη διάρκεια μειώνεται από 12 σε 6 μήνες. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η τροποποίηση αυτή έχει ως στόχο να αυξήσει την ευελιξία των εργασιακών σχέσεων. Άλλες προϋποθέσεις περιλαμβάνουν την πλήρωση των εθνικών απαιτήσεων για τα νομοθετικώς κατοχυρωμένα επαγγέλματα. Στην περίπτωση των νομοθετικώς μη κατοχυρωμένων επαγγελμάτων, η οδηγία υποχρεώνει τον αιτούντα να αποδείξει ότι διαθέτει τα αναγκαία υψηλά επαγγελματικά προσόντα. Με την πρόταση μειώνεται επίσης η ελάχιστη αποδεκτή αμοιβή από 1,5 φορές ο εθνικός μέσος μισθός σε 1,0 έως 1,4 φορές ο εθνικός μέσος μισθός. Σύμφωνα με την Επιτροπή, αυτή η ρύθμιση επιτρέπει την πρόσληψη πολύ περισσότερων ειδικευμένων εργαζομένων. Για τα επαγγέλματα στα οποία παρατηρείται αυξημένη ζήτηση για εργαζομένους τρίτων χωρών καθώς και στην περίπτωση πτυχιούχων πανεπιστημίου, το προαναφερθέν κατώτατο όριο μισθού μπορεί να μειωθεί σε 80% για χρονικό διάστημα μέχρι τριών ετών. Η αλλαγή αυτή αφορά επίσης το δικαίωμα ενός κράτους μέλους να εξετάζει τις ανάγκες στην αγορά εργασίας, προκειμένου να καλύψει αυτές τις θέσεις με εργαζομένους του κράτους μέλους. Σύμφωνα με την προγενέστερη νομοθεσία, τα κράτη μέλη μπορούσαν να πραγματοποιούν PE589.334v01-00 4/7 NP\1104592.docx
ελεύθερα αυτή τη δραστηριότητα, ενώ σύμφωνα με τη νέα πρόταση, η εν λόγω δραστηριότητα είναι δυνατή μόνο σε περίπτωση που η αγορά εργασίας του κράτους μέλους αντιμετωπίζει σοβαρές διαταραχές. Τα άρθρα 8-12 του τρίτου κεφαλαίου ορίζουν τη διαδικασία έκδοσης μπλε κάρτας της ΕΕ. Σε περίπτωση θετικής απόφασης σχετικά με την αίτηση, το αιτούν κράτος μέλος εκδίδει μπλε κάρτα της ΕΕ. Κατά τη διάρκεια ισχύος της, η μπλε κάρτας της ΕΕ παρέχει το δικαίωμα στον κάτοχο να εισέρχεται, να εισέρχεται εκ νέου και να διαμένει στην επικράτεια του κράτους μέλους που εξέδωσε την μπλε κάρτα της ΕΕ και να απολαμβάνει τα δικαιώματα που ορίζει η παρούσα πρόταση. Η περίοδος ισχύος της μπλε κάρτας της ΕΕ είναι κατά κανόνα δύο έτη εάν η σύμβαση εργασίας καλύπτει μικρότερη περίοδο, η διάρκεια ισχύος πρέπει να είναι τουλάχιστον ίση με τη διάρκεια της σύμβασης εργασίας συν τρεις μήνες. Η προθεσμία ενημέρωσης των αιτούντων για την απόφαση σχετικά με την αίτηση μειώνεται από τις 90 ημέρες στις 60 ημέρες από την υποβολή της αίτησης, ενώ τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν την επιβολή τελών για την εξέταση των αιτήσεων. Ένα νέο χαρακτηριστικό της πρότασης είναι η έννοια των «αναγνωρισμένων εργοδοτών». Σε περίπτωση που ο εργοδότης καθίσταται «αναγνωρισμένος εργοδότης», η διαδικασία υποβολής αιτήσεων είναι ταχύτερη και απλούστερη. Το κεφάλαιο IV ασχολείται με τα δικαιώματα των κατόχων μπλε κάρτας. Οι τροποποιήσεις που προτείνονται στα άρθρα 14-15 απλοποιούν το ισχύον σύστημα, δίνοντας στους κατόχους μπλε κάρτας πλήρη πρόσβαση σε θέσεις απασχόλησης υψηλών δεξιοτήτων. Τα κράτη μέλη μπορούν να απαιτούν από αυτούς να γνωστοποιούν μόνο την αλλαγή εργοδότη ή αλλαγές που μπορούν να επηρεάσουν την ισχύ της μπλε κάρτας της ΕΕ. Οι κάτοχοι μπλε κάρτας επιτρέπεται να ασκούν μη μισθωτή δραστηριότητα παράλληλα με το επάγγελμά τους που καλύπτεται από την μπλε κάρτα. Όπως συμβαίνει και με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, οι κάτοχοι μπορούν να είναι προσωρινά άνεργοι, αλλά όχι για περισσότερο από τρεις μήνες. Όσον αφορά τα μέλη της οικογένειας, η αλλαγή που προτείνεται στα άρθρα 15 και 16 όπου προβλέπονται παρεκκλίσεις από την οδηγία 2003/86/ΕΚ σχετικά με το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης, διευκολύνει την οικογενειακή επανένωση για τους εργαζόμενους με υψηλές δεξιότητες. Όσον αφορά το δικαίωμα διαμονής μακράς διαρκείας (δηλαδή το καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος στην ΕΕ), η πρόταση προβλέπει παρεκκλίσεις από την οδηγία 2003/109/ΕΚ σχετικά με το καθεστώς υπηκόων τρίτων χωρών οι οποίοι είναι επί μακρόν διαμένοντες. Τα άρθρα 17 και 18 προβλέπουν απλοποιημένη πρόσβαση στο καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος εν συγκρίσει με την ισχύουσα νομοθεσία. Το δικαίωμα αυτό μπορεί να αποκτηθεί μέσω της συνεχούς περιόδου διαμονής τριών ετών σε ένα κράτος μέλος ή πενταετούς διαμονής σε περισσότερα κράτη μέλη. Το κεφάλαιο V καθορίζει τις σχέσεις που ισχύουν για την κινητικότητα μεταξύ των κρατών μελών. Η νέα νομοθεσία προτείνει έναν εντελώς νέο τρόπο ρύθμισης της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε άλλο κράτος μέλος. Κατοχυρώνει το δικαίωμα των κατόχων μπλε κάρτας να εισέλθουν σε άλλο κράτος μέλος με σκοπό την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Η εξέλιξη αυτή συνάδει με την υποχρέωση των κρατών μελών να μην απαιτούν άλλη άδεια εκτός από την μπλε κάρτα. Σύμφωνα με την Επιτροπή, σκοπός της διάταξης αυτής είναι να καταστεί δυνατή η ευέλικτη μετακίνηση των εργαζομένων υψηλών δεξιοτήτων. Η πρόταση απλοποιεί περαιτέρω τις προϋποθέσεις για την υποβολή αίτησης για την έκδοση μπλε κάρτας της ΕΕ σε δεύτερο κράτος μέλος. Το κεφάλαιο V περιλαμβάνει τελικές διατάξεις. Το τμήμα αυτό ορίζει, ειδικότερα, την πρόσβαση σε πληροφορίες και τους κανόνες σχετικά με τα στατιστικά στοιχεία. NP\1104592.docx 5/7 PE589.334v01-00
Επιπτώσεις στον κρατικό προϋπολογισμό και την έννομη τάξη της Τσεχικής Δημοκρατίας: Εφόσον εγκριθούν οι προτεινόμενες τροποποιήσεις, θα καταστεί αναγκαίο να υπάρξουν αλλαγές στο περί αλλοδαπών δίκαιο, το εργατικό δίκαιο και το δίκαιο κοινωνικής ασφάλισης. Σύμφωνα με τη θέση-πλαίσιο της κυβέρνησης της Τσεχικής Δημοκρατίας, δεν αναμένονται επιπτώσεις στον κρατικό προϋπολογισμό. Γνώμη της κυβέρνησης της Τσεχικής Δημοκρατίας: Η κυβέρνηση της Τσεχικής Δημοκρατίας στηρίζει την υφιστάμενη μορφή ρυθμίσεων και δεν προσφέρει στήριξη σε περαιτέρω νομοθετική δράση σε αυτόν τον τομέα. Εν προκειμένω αντιτάσσεται στην απαγόρευση των παράλληλων συστημάτων και στον περιορισμό του δικαιώματος να εξετάζονται οι ανάγκες της αγοράς εργασίας. Η τσεχική κυβέρνηση διαφωνεί επίσης με την υποχρεωτική αναγνώριση της επαγγελματικής εμπειρίας και τη μείωση του κατώτατου μισθού. Προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα για την εξέταση της πρότασης από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα: Η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών και Εσωτερικών Υποθέσεων είναι αρμόδια για την εξέταση της παρούσας πρότασης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δεν έχει οριστεί ακόμα ημερομηνία για την εξέταση της παρούσας πρότασης από τα θεσμικά όργανα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Συμπέρασμα: Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Θεμάτων, 1. δεν στηρίζει την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλών δεξιοτήτων, COM(2016)378 τελικό 2. επιμένει στη διατήρηση του κρίσιμου ρόλου που διαδραματίζουν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της νόμιμης μετανάστευσης και απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένης της διατηρήσεως του δικαιώματος του εκάστοτε κράτους μέλους να καθορίζει τον όγκο νόμιμης μετανάστευσης 3. απορρίπτει κατηγορηματικά την απαγόρευση των παράλληλων εθνικών συστημάτων, τον περιορισμό της δυνατότητας εξέτασης των αναγκών της αγοράς εργασίας και την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας, δεδομένου ότι δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας, και αποδέχεται την αιτιολογημένη γνώμη, κατά την έννοια του άρθρου 6 του Πρωτοκόλλου αριθ. 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας 4. προσυπογράφει τη θέση-πλαίσιο της κυβέρνησης της Τσεχικής Δημοκρατίας σχετικά με το παρόν έγγραφο 5. εξουσιοδοτεί τον πρόεδρο της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα μέσω του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων στην κυβέρνηση της Τσεχικής Δημοκρατίας, στον Πρόεδρο της Γερουσίας, στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στον Πρόεδρο του Συμβουλίου και στον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τον κανονισμό της Βουλής των Αντιπροσώπων. (υπογραφή) Josef Šenfeld Ελεγκτής Ivana Dobešová Εισηγήτρια PE589.334v01-00 6/7 NP\1104592.docx
(υπογραφή) Igor Jakubčík Αντιπρόεδρος NP\1104592.docx 7/7 PE589.334v01-00