Ιερή Τοπογραφία στην Κύπρο της Εποχής του Σιδήρου και Εφαρμογές Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών Γιώργος Παπαντωνίου Trinity College Dublin Institute for Mediterranean Studies
Συνεργάτες: Δρ Christine Morris (Trinity College Dublin) Δρ Απόστολος Σαρρής (Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών) Εξωτερικοί Συνεργάτες: Καθ. Μαρία Ιακώβου (Πανεπιστήμιο Κύπρου) Νίκη Κυριάκου (Ινστιτούτο Κύπρου) Unlocking Sacred Landscapes: A Holistic Approach to Cypriot Sanctuaries and Religion
Unlocking Sacred Landscapes: Α Holistic Approach to Cypriot Sanctuaries and Religion Το πρόγραμμα στοχεύει στη συγκριτική παρουσίαση των κυπριακών ιερών και της λατρείας, από την Εποχή του Χαλκού στη Ρωμαϊκή περίοδο. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αλληλεπίδραση πολιτικών και θρησκευτικών δομών. Σημερινή παρουσίαση: 1. Σχέση μεταξύ ιερών εποχής του Σιδήρου και εδαφικών διεκδικήσεων 2. Εξέταση του προβλήματος μέσα από την πιλοτική μελέτη του ιερού στη θέση Βάβλα-Καψάλες Συνδυασμός αρχαιολογικών και γεωγραφικών δεδομένων με στόχο την τοποθέτηση του ιερού Βάβλα-Καψάλες εντός του ευρύτερου πολιτικού, οικονομικού, πολιτιστικού και συμβολικού του πλαισίου.
Ιστορικό πλαίσιο: Πόλεις-βασίλεια και η Γεωγραφία του Κυπριακού Χαλκού Οι κυπριακές πολιτείες της Ύστερης Χαλκοκρατίας (ca. 1700-1050 π.χ.) αποτελούν την πρώτη φάση εγκαθίδρυσης ενός πολυαρχικού συστήματος στο νησί. Οι πολιτείες της Εποχής του Σιδήρου αποτελούν την κλιμάκωση του γηγενούς αυτού πολιτειακού συστήματος που άντεξε μέχρι και το τέλος του 4 ου αι. π.χ. Οι γραπτές πηγές υποστηρίζουν ότι ενώ τον 7 ο αι. π.χ. είχαμε τουλάχιστο 10 Κυπριακές πόλεις-βασίλεια, τον 4 ο αι. π.χ. έχουμε τουλάχιστο 7 ο αριθμός των πόλεων βασιλείων μειώνεται όσο προχωρούμε από την Αρχαϊκή στην Κλασσική περίοδο. Η μετάβαση από πολλαπλή σε ενιαία διοίκηση του νησιού συμβαίνει στο τέλος του 4 ου αι. π.χ: Πτολεμαϊκή κατάκτηση σταθμός στην ιστορία του νησιού και στη μετέπειτα διαμόρφωση των Κυπριακών ταυτοτήτων.
Ιστορικό πλαίσιο: Πόλεις-βασίλεια και η Γεωγραφία του Κυπριακού Χαλκού
Ψηφιακά δεδομένα Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (χάρτης: Νίκη Κυριάκου)
Ιερή Κυπριακή Τοπογραφία: Θεωρητικό υπόβαθρο Ραγδαία αύξηση των περιφερειακών ιερών κατά την πρώιμη Αρχαϊκή περίοδο σχέση με την παγίωση της εξουσίας των διάφορων πόλεων-βασιλείων Σχέση μεταξύ περιφερειακών ιερών και εδαφικών διεκδικήσεων
Ιερή Κυπριακή Τοπογραφία: Θεωρητικό υπόβαθρο Τα καλύτερα παραδείγματα Κυπριακής μνημειακής γλυπτικής προέρχονται αυτά τα περιφερειακά ιερά πιθανές απεικονίσεις των βασιλέων και των κύκλων τους
Βάβλα-Καψάλες
Βάβλα-Καψάλες Ψηφιακά δεδομένα Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Κύπρου (χάρτης: Νίκη Κυριάκου)
Βάβλα-Καψάλες Οι θέσεις-ιερά Μαρώνι Βούρνες και Βάβλα-Καψάλες κατέχουν σημαντική θέση στην περιοχή ανάμεσα στα βασίλεια Αμαθούντας, Ιδαλίου, Ταμασσού και Κιτίου Από τις ελάχιστες θέσεις στην περιοχή ταυτισμένες με ασφάλεια ως ιερά
Βάβλα-Καψάλες: σε μια συνοριακή ζώνη ανάμεσα στα διάφορα βασίλεια Γεωγραφική θέση: έλεγχος πιθανών κοιτασμάτων χαλκού (μωβ χρώμα) και καλλιεργήσιμης γης (κίτρινο/πορτοκαλί χρώμα); Το αρχαιολογικό υλικό από τη θέση σχετίζεται με την τεχνοτροπία της Αμαθούντας και του Ιδαλίου Σχέση με την Αμαθούντα; Ψηφιακά δεδομένα Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Κύπρου (χάρτης: Νίκη Κυριάκου)
Βάβλα-Καψάλες: το αρχαιολογικό υλικό από τη θέση
Βάβλα-Καψάλες: Αναλύσεις Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών GIS Ψηφιακά δεδομένα Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (χάρτης: Νίκη Κυριάκου)
Βάβλα-Καψάλες: Ανάλυση Ορατότητας (Visibility Analysis) Ψηφιακά δεδομένα Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ανάλυση: Νίκη Κυριάκου)
Βάβλα-Καψάλες: Ανάλυση Ορατότητας (Visibility Analysis) Ψηφιακά δεδομένα Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Κύπρου (ανάλυση: Νίκη Κυριάκου)
Βάβλα-Καψάλες: Ανάλυση Απόστασης Ελάχιστου Κόστους (Cost-surface Analysis) Ψηφιακά δεδομένα Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας (ανάλυση: Νίκη Κυριάκου)
Βάβλα-Καψάλες: Αναλύσεις σε Επίπεδο Μικρο-κλίμακας Ψηφιακά δεδομένα Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Κύπρου (χάρτης: Νίκη Κυριάκου)
Βάβλα-Καψάλες: Αναλύσεις σε Επίπεδο Μικρο-κλίμακας
Συμπεράσματα Η ίδρυση του ιερού δεν μπορεί να ήταν ανεξάρτητη από τις εδαφικές διεκδικήσεις των Κυπρο-Αρχαϊκών πόλεων-βασίλείων Τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών σαφώς συμπληρώνουν άλλα αρχαιολογικά δεδομένα που υποδεικνύουν ότι η περιοχή ανήκε στην επικράτεια του βασιλείου της Αμαθούντας Το ιερό θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένα «σύνορο» μεταξύ των πόλεων-βασιλείων της Αμαθούντας, Ιδαλίου, Ταμασσού και Κιτίου Το ιερό διέθετε σαφώς μια σημαντική ιεραρχική θέση στην οικονομική ζωή της περιοχής Πεδίο για περαιτέρω αναλύσεις με GIS στην προσπάθεια μας να κατανοήσουμε καλύτερα την Κυπριακή ιερή τοπογραφία της Εποχής του Σιδήρου
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ The Irish Research Council The Marie Curie Actions of the European Commission Dr Ian Todd (Vasilikos Valley Project) Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου Προσωπικό Μουσείου Λάρνακας Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης Κύπρου Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας! papantog@tcd.ie