,.

,.

.

,... 2014

: 2014 ISBN 978-960-9533-85-0 2014.. 38 -. 2-54622 2310-264748 - 6946461460 anstamoulis@hotmail.com,,,. -,,....,,, -,,,...,, -,....,,....,, :, -

: 3.-. 7 11 31 : -. - :,, 53. 73 : - 93 : H - 117, : 1922 133. 20 155 : - 171.. 191

: -. 15. Cristoforo Buondelmonti: 71 199 227 Yenice-i Vardar ( ) : 243. (Tirhala) (Yeni ehir) 269 17 287. - 319.. - 345 -. - Schaubert 367.. 387 V:. 409. 1835 427

, 445. : 465. 481 :. - 507 - - - 527,. ( ),. 547. - 569 -. - 587

: Γεώργιος Σιδηρόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορικής Γεωγραφίας Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου geos@aegean.gr George Sidiropoulos Methodological Issues in Cartography: The Space of Hellenism The Greeks, over time, have had a strong presence in the history of civilization. This presence seems to have been stronger at times and sometimes less so, experiencing long periods of silence and creativity. Space is in time with changes. The geographical dimension of the space of the Greeks cannot easily be traced on the map. In terms of its specific content, independent space, the Vassal Empire or territory, together with technical issues, it is a complex project. This study is an attempt to approach the phenomenon throughout its history. On the theoretical side, it refers to the possibility of mapping and techniques that can make it possible. In terms of content, it seeks to develop a framework for understanding the Greek space. The main questions which it attempts to answer concern the technical abilities of mapping to process historical data, provided with particular geometric characteristics. To begin with, the paper analyses the principles of historical cartography, followed by the rules for mapping from the perspective of the particularities of Hellenism, and finally questions related to the construction of the theoretical concept of Hellenism in space. «με την ελληνική γλώσσα των ελληνικών φύλλων, ως κοινό όργανο τα διάφορα στοιχεία του πληθυσμού των ελληνικών χωρών σχημάτισαν τον κοινό πολιτισμό που ονομάζεται ελληνικός και συγκροτήθηκαν έτσι σε έναν ενιαίο λαό, σε μίαν εθνότητα, που έδωσε στον εαυτόν του το όνομα των Ελλήνων». «εμφανίζεται (ο Ελληνισμός), από αιώνες πριν - περισσότερο ως φορέας και ως έκφραση πολιτισμού, παρά ως αμιγής εθνολογική ομάδα - από τον ηγετικό του ρόλο και που εξακολουθεί να αποτελεί αντικειμενικά το βασικό στοιχείο ενός πάντα ενιαίου λαού με πλήρη συνείδηση της ενότητάς του». 2004: 47, 48, -, -..,., 93

Γεώργιος Σιδηρόπουλος,. ` -,,..,,. -,., -. ( - ), -. -. :., -., -, -., - -. Το κέντρο του χάρτη -, (espace continu) (George 1970), (densité constante), σε όλη την έκταση.. -, - 94

Ο χώρος του Ελληνισμού. «-» ( 1988), «-». χαρτογραφικό πλαίσιο,,., - (Jacob 1992).,.. -. Ο ιστορικός χρόνος και το ζήτημα του χρόνου στην χαρτογραφία,, - «,... -,, -» (Braudel 1987: 21). -. - (Samaran 1989).., -. - - (Castagneri 1998). (Robinson.. 2002).,,., -. -.,,.. -, - -., ( ),. - 95

Γεώργιος Σιδηρόπουλος.,, «-» (Eliot Talbert 2002). To είδος του χάρτη,, -.,, ( ) (Raat 2004)., -.,.,, - -, -., ( - ), -. Bertin (1967), ( - 1).,,. -..., ( 2).,, -., ( - ).,., 16:9-4:3, (zoom in, zoom out) (Robinson.. 2002).,., -,.., -. -, -. zoom in - zoom out,, 96

Ο χώρος του Ελληνισμού -. - -,. Η οπτικοποίηση ενός κόσμου που κινείται. -, -. - (cartographic animation), /. - '30 - (cartographic animation). 1960 -, - (Sidiropoulos Vasilakos.. 2005). - ( : temporal animation). :. -,,, -. -,,.,.. (, ) - (, - ) ( ), ( ). Η περιοδολόγηση,, Atlas Historique de l Humanité,, J. Bertin (1997). -,, Barrington Atlas of the Greek and Roman World, Αtlas of the Greek and Roman World in Antiquity Hammond (1981), Droysen (1993).. 97

Γεώργιος Σιδηρόπουλος., - ( ),,, (2 )., -. ( - ), ( )., (2 ) -.. ( ),,., ( ), -., -,,,,., (,, ),,., -, -, ( -,..).,.,,. imperium.,, ( -,,, - ), -, -,, - - - ( ). - - - -..,,.,,. 98

Ο χώρος του Ελληνισμού ( - ), limes,. ( ), - - ( - 2012),,,, -. 1000, -,, maxima - - -., ( - - ) ( -,, )., -,,., -,.,,,,. Τουρκοκρατίας. - -,, - -. -. Τουρκοκρατία., - ( - 2012).,, (2008).,, «-» 1552 -., -,,,, -,, ( 2008).,, - 2, 99

Γεώργιος Σιδηρόπουλος., 1922, (Darques Kolodny 2004). - -,. Περίοδοι επικυριαρχίας περιόδους επικυριαρχίας - (, ) -. -,.,.,.. -,. -. βραχύβιων,. 1897,, 1945 ( -,, ), -. Νέες, αγνοημένες, αγνοούμενες και παρερμηνευμένες χωρικότητες των Ελλήνων στη Α- σία την Αφρική και αλλού 1980 (1991, 2010)., ( - - : Bertin 1997),., 8.., - -.,, -. - -,, -. ( ) - 100

Ο χώρος του Ελληνισμού ( - 1991, 2010)., -, -.,. -, - ( ). - ( 3 )., ( 1988). ( ), (Koder 2004). Bertin (1997), 300 800,, - ( 3 ). O Brien (2005),, -, ( 3 ). -.,, (, 1913),, ( ). Τα άυλα όρια,,,,,., «-»,. ( -, ),,, 180. 3.000 -. - 101

Γεώργιος Σιδηρόπουλος,.,, ( ) (., ). -, -,. -,, - (2012: 183),,,, (1997)., -, -. - ( ), -.. -. -. Το χαρτογραφικό πλαίσιο και η προβολή,, ( ),. -., - ( ). - ( - ),, ( 4)., ορθογραφικής προβολής, -.., 102

Ο χώρος του Ελληνισμού. -. - ( : ), ( - ),... -, -. - :, -. -,, - (LeFur 2000). : -,. (..),. -, ( / - ).. Το πλαίσιο και η εστίαση του χάρτη των Ελλήνων - -. -. (, 2 ), (, )., - κέντρο βάρους )., -.,, -. -,. - 103

Γεώργιος Σιδηρόπουλος. -. -, -. Οι περίοδοι της Ιστορικής Γεωγραφίας,. (, )..,,, -. - (Boulanger 2005). 1033 1340 ( 5), -. -. (1071),, (1158),, - (1238),,. (1960),,. 120 640 ( 1). -, 20, -. Η χαρτογραφική κίνηση στην υπηρεσία της ιστορικής απεικόνισης,, (cartographic animation),. -, - -. 104

Ο χώρος του Ελληνισμού Σχετικά με το περιεχόμενο του χάρτη -. -,. - αποικισμού,.. - -, ( 6).. -,.. -. ( ) - ( ). - (annotation), ( -.. 2004)., ( ), ( ) ( - ),. κατοχή υποτέλεια ( ), «-» (,, ). - (,, ),. αυτοκρατορίες. -. -, ( - 2005). ( ),, -. - ( :, 105

Γεώργιος Σιδηρόπουλος )., - 7.. ( 2010) ( 7).,, -,. -. ( - ), (Wikipedia, : - ).,, Atlas Historique.net (Balavoine 2004, La formation de la Grèce), -,,.,, (...) -. -, (1977, 1980), - ( 8 8 ).,,,,,,, - -.. -, ( ) ( ). -,. (,, - ).. -. - :. - ( ), - 106

Ο χώρος του Ελληνισμού., (printed: ),. (animated). -. ( - ). περιεχομένου, -., ( : -, : -, : ). ( )., -, (,..)., - (,,, ),. - - ( : ) - (,, ).,. -,, - -., -, - - - -. 107

Γεώργιος Σιδηρόπουλος Balavoine, Guillaume, Ressources cartographiques et historiques (2004). Atlas Historique.net, http://www.atlas-historique. net/ ( 12/08/2014). Bertin, Jacques, Sémiologie Graphique. Les diagrammes, les réseaux, les cartes. La Haye, Mouton: Paris 1967., Atlas Historique de l Humanite. Minerva: Paris 1997. Boulanger, Philippe Jean - René Trochet, Où en est la géographie historique? Entre économie et culture. L'Harmattan: Paris 2005. Braudel, Fernand, Μελέτες για την Ιστορία. : 1987.,,. Καθημερινή, 03/08/1997. -,,. (.), Το Βυζάντιο ως οικουμένη [ 16]. - : 2005., Γιατί το Βυζάντιο.. : 2012. Castagneri, Jim, Temporal GIS explores new dimensions in Time. GIS World 11.9 (1998) 48-51. Darques, Régis Émile, Kolodny, Turcs, Grecs et réfugiés dans l'île de Lesbos au XXe siècle. Méditerranée 103 (2004) 65-74. Droysen, Johann Gustav, Ιστορία των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. M. -. : 1993 (1878). Eliot, Tom Richard J. A.Talbert, Mapping the Ancient World. Knowles, Anne Kelly ( -.), Past time, past place, GIS for History. ESRI Press: California 2002,. 145-162. George, Pierre, Les méthodes en géographie. Presses Universitaires de France: Paris 1970. Hammond, Nicolas G. L. (.), Atlas of the Greek and Roman World in Antiquity. Bristol Classical Press: New Jersey 1981. Jacob, Christian, L'empire des cartes. Approche théorique de la cartographie à travers l histoire. Albin Michel: Paris 1992.,, Ιστορικός Άτλας. : 1990. Koder, Johannes, Το Βυζάντιο ως χώρος. Εισαγωγή στην ιστορική γεωγραφία της Ανατολικής Μεσογείου στη Βυζαντινή εποχή.... : - 2004. Kordosis, Michalis, FuLin (Phrom Rome = Yavan - Greeks) of central Asia (Southern slops of Hindokush). 7 (15-17/10/2010)., China and the Greek World. Ιστορικογεωγραφικά 3 (1991 ) 143-253.,,. Ιστορικογεωγραφικά 3 (1991 ) 255-273. LeFur, Anne, Pratiques de la cartographie. Armand Colin: Paris 2000.,, Βυζάντιο και Ερυθρά Θάλασσα, Σχέσεις με τη Νουβία, Αιθιοπία και Νότια Αραβία ως την αραβική κατάκτηση. : 1988. 108

Ο χώρος του Ελληνισμού,, Χαρτογραφία και Χαρτών Περιήγησις. : - 1988. O`Brien, Patrick, Atlas of World History. Oxford University Press: London 2005. Raat, Dirk W., Innovative Ways to Look at New World Historical Geography. The History Teacher 37.3 (2004) 281-306. http://www.historycooperative.org/journals/ht/ 37.3/raat. html#foota ( 28/09/2007). Robinson, Arthur H. Joel L. Morrison, Phillip C. Muehrcke,.., Στοιχεία χαρτογραφίας. M.. : 2002. Samaran, Charles (.), Ιστορία και μέθοδοί της,., Γενικά προβλήματα. M.. : 1989.,, Το Ελληνικό Έθνος: Γένεση και διαμόρφωση του Νέου Ελληνισμού. Historia: 2004.,, Γραφική Σημειολογία. : 2006. Sidiropoulos, George Athanasios Vasilakos V Pappas, Virtual reality: The nontemporal cartographic animation and the urban (large) scale projects. Soft Computing 9.5 (2005) 355-363.,, - :. Πρακτικά 3ου Συνεδρίου Ελληνικής Εταιρείας Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (Hellas-GIs). - 2004. http://www.gipsynoise.gr/hellasgi/papers3.html ( 11/08/2014). Talbert, Richard J. A. (.), Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton University Press: Princeton 2000.,, Χάρτες και Ιστορίες. : 2008.,, Πολεοδομική εξέλιξις των Αθηνών, : 1960. Wikipedia,. http://el.wikipedia.org/wiki/ιστορία_της _σύγχρονης_ελλάδας ( 12/08/2014). Wiseman, Howard, 18 centuries of Roman Empire. Griffith University: Brisbane 2002-2010. http://www.ict.griffith.edu.au/~s285238/roman/romanempire.html ( 12/08/2014).,, (.), Ιστορία του ελληνικού έθνους ( - ). : 1977-1980,. 13, 14, 15. 1:. -. ( : 1960). 109

Γεώργιος Σιδηρόπουλος 1:. ( : Wiseman 2002-2010). 110

2: ( : R. Talbert (.), Barrington Atlas 2000. http://www.unc.edu/depts/cl_atlas/glocator.html,. Classical Atlas Project, University of North Carolina, 24/01/2014). Ο χώρος του Ελληνισμού 111

3: 4: ( : ( ), 1990, Bertin 1997, O`Brien 2005). ( ). ( ). Γεώργιος Σιδηρόπουλος 112

6: 5: : : 1033 1340.. Ο χώρος του Ελληνισμού 113

7: 8. -.( : Bertin 1997). Γεώργιος Σιδηρόπουλος 114

Ο χώρος του Ελληνισμού 8. - ( : www.atlas-historique.net). 115

( 8. : Wikipedia...). -. Γεώργιος Σιδηρόπουλος 116