Ι Ε Ο Γ Ρ Μ Μ Τ ΝΕ ΣΕΛΙ KYΡIAKH 12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017 Γράφυν: Κώς Κάπης Ζηνβί Λιλιύη ηήρης Μύρς Γιάννης Μπλπνίδης ηήρης Σεπίλης Ο ΝΟΕΜΒΡΗΣ είνι ήνς πυ εδώ κι 44 χρόνι νηδείι πλιικά κι ιδελγικά πό ην εξέγερη ων φιηών Πλυεχνεί κά ης χύνς. Τ χρόνι ης κρίης, ι ερί γι ην επέει ης 17ης Νέβρη έχυν νζωγνηθεί, χωρίς, ωό, ν θυίζυν ις εγάλες διδηλώεις κι πρείες ων πρώων επλιευικών χρόνων. Εκός πό ην κάθεη εφάνων νηεί πυ βρίκει ν πρύλι χώρ υ Εθνικύ Μεόβιυ Πλυεχνείυ, η πι υνηθιένη εκδήλωη πυ υνεχίζει ως ις έρες ς είνι η πρεί πρς ην ερικνική πρεβεί. Τ κυρίρχ υνθή είνι επικιρπιηέν κι φρύν ε κινωνικά ιή ή νικυβερνηικές νιδράεις, ωό κύγνι κι κάπι πυ έρχνι πό πρελθόν, ε πλλά ν έχυν φείς νφρές κά ων ΗΠ, υ ΝΤΟ κι ης πλιικής υς. βήηής ης -ε ιχή ην κριική ν πόλε υ Βιενά- κι Κυπρικό, υνεέλεν εά κλκίρι υ 1974 ην ενωάωη κι υιθέηη υ νιερικνικύ λόγυ πό πλιικύς φρείς κι κό πυ ήθελν ν εκφράυν υς πκλειένυς ης πρηγύενης περιόδυ, ε πι χρκηριική ην περίπωη υ ΠΣΟΚ υ νδρέ Ππνδρέυ. Ο νιερικνιός όως διπερνύε κι ριζόνι ην κινωνί, βρίκνς κρές κι ε πλιικύς χώρυς όπως υός ης υνηρηικής πράξης. Η πχώρηη πό ΝΤΟ πό ν Κωννίν Κρνλή 1974 ικνπίηε ή υ υνηρηικύ κρηρίυ πυ είε λόγω ης Κύπρυ είε λόγω ης πρδιλρίς νιεώπιζε πάν ε κχυπψί ην άλλη όχθη υ λνικύ. Σε κάθε περίπωη, υές ι πλιικές υπεριφρές εδράζνν κι ένν εθνικό ίθη. ΒΛΕΠΟΝΤΣ φωγρφίες πό ις ιρικές έρες ης εξέγερης υ Νέβρη υ 1973 δικρίνει κάπις ις δύ κλόνες πυ ηρίζυν πό ριερά ην κενρική πύλη υ Πλυεχνείυ υνθή «Εξω ι ΗΠ» κι «Εξω ΝΤΟ», όπως κι πλκά πυ κρά φιηής κι νγράφει «Εξω ι ερικάνι». Ον νκς έφνν η 1.45, ρδιφωνικός θός ων φιηών εέδιδε ε δρικό όν εξύ ων άλλων: «υή η ιγή, ελληνικέ λέ, πρείς ν διπιώεις πώς ς κάνην ι ερικάνι». ΠΡ ΤΙΣ ΥΦΕΣΕΙΣ πυ γνώριε, ειδικά εά ην πώη ων κθεώων υ υπρκύ ιλιύ, η νιερικνική ρηρική επνέρχει ε φρή διεθνή ή εγχώρι γεγνό. Ο πόλες η Γιυγκλβί κι ι ββρδιί η Σερβί νζωπυρώνυν ν νιερικνιό η χώρ - έχει είνει ε όλυς ξέχη η επίκεψη ην θήν υ Μπιλ Κλίνν 1999. Η «χλιρή» επίης νίδρη ής ης κινής γνώης ις επιθέεις ης 11ης Σεπεβρίυ η Νέ Υόρκη είνι ενδεικική, ενώ ι πρείες κι ι διδηλώεις γι ν πόλε Ιράκ ξύπνην ε ένη νιερικνικά πάθη. Η ΣΥΝ ΕΣΗ -όχι άδικ- ης χύνς ων υνγρχών ε ις ΗΠ («ξενκίνηη δικρί») υλλγικό υπυνείδη ης ελληνικής κινωνίς πελεί ι πό ις βικές ιίες ης κυριρχίς ε πλιά ρώ υ ιδελγικύ φινένυ πυ πκλείι «νιερικνιός». Ο νιερικνιός, ωό, δεν εφνίηκε ην Ελλάδ ξφνικά εά ην εξέγερη υ Πλυεχνείυ κι ην πώη ης χύνς. Είχε βθιές ρίζες επλεικό ελληνικό κράς, κυρίως πό 1947 κι εά, όε πυ πρέλβν ην «υπόθεη Ελλάδ» πό η Βρενί ι ΗΠ, κι κθ όλη η διάρκει ης «κχεκικής» δηκρίς, πυ κέληξε γεγνό υ πριλίυ υ 1967. ΟΛ Τ ΠΡΠΝΩ, ε υνδυό ε ην πγκόι πλιική ων Ηνωένων Πλιειών, κινή φι- Ο ΝΤΙΜΕΡΙΚΝΙΣΜΟΣ ΣΗΜΕΡ Είνι κό φόβηρ θείς Σ; ΣΤΗΝ ΕΛΛ υ 2017 δεν ξέρυε ν νιερικνιός υφίι ως ιδελγί ή ν «κιάι» έχρι ην επόενη φρή. Σίγυρ, πάνως, δεν φίνει ν κυριρχεί, φύ «νίπλ δές» βρίκει η δική ς ήπειρ κι λέγει Γερνί. Η άνδς υ Νόνλν Τρπ ην εξυί ης υπερδύνης ίως δηιυργήει νέες δεξενές νιερικνιύ. Σε κάθε περίπωη όως η πρυί υ γι ιό κι πλέν ιών ως ενός πό κυρίρχ ιδελγικά ρεύ δεν πρεί ν ην πελέει πεδί διλόγυ κι εργλεί ερηνείς κινωνικών κι πλιικών υπεριφρών. ΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΕΜΠΙΛΗΣ dstebilis@neaselida.news
02 34 ΝΕ ΣΕΛΙΔ KYΡIAKH 12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017 KYΡIAKH 12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017 ΝΕ ΣΕΛΙΔ 35 03 ΕΙΚΟΝΟΓΡΦΗΣΗ: ΚΤΕΡΙΝ ΣΙΣΚΟΠΟΥΛΟΥ ΤΗΣ ΖΗΝΟΒΙΣ ΛΙΛΙΟΥΤΗ* jennylialiouti@gmail.com ΚΩΣΤ ΚΤΣΠΗ* katsapius@gmail.com Κληρνμιά ης Μεπλίευης «Η ΜΟΥΝ Ο ΠΛΕΟΝ ένθερμς υπηρικής ης μερικνικής πλιικής. Σήμερν, όμως, η μερική... δεν έχε μόνν ένν πόρ υππέρρχ ης Ελληνικής ερπρίς, λλά κι ύνλν υ ελληνικύ λύ» («Τ Νέ», 19/8/1974), δήλωνε Κ. Βιλάκης ε νιχή επιλή υ πρς ν πρεβευή ων Ηνωμένων Πλιειών ν ύγυ υ 1974, επιρέφνς μεάλλι πυ υ είχν πνεμηθεί γι η υμμεχή υ ν πόλεμ ης Κρές. Σε νάλγες κινήεις πρχώρην πλλί κόμη πλίες φριμέν εκείν κλκίρι, πυ ημδεύηκε πό ην κάρρευη ης δικρίς κι ην κυπρική ργωδί. Οι ενέργειες υές εξέφρζν η υμβλική κάρρευη ης ιδελγίς ης εθνικφρύνης, πλίι ης πίς ι Ηνωμένες Πλιείες νγνωρίζνν ως η ηγέιδ δύνμη υ ελεύθερυ κόμυ λλά κι ως εγγυηής ης φάλεις κι ης εδφικής κεριόης ης Ελλάδς υπό ην ιγίδ ης λνικής Συμμχίς. ΣΗΜΤΟΔΟΣΝ έι μι ρήξη με η μεεμφυλική περίδ, κθώς κι ην νάδυη ενός γενικευμένυ νιμερικνιμύ. Ο ελευίς είχε, φλώς, ις ρίζες υ χρκηριικά ης μεεμφυλικής υνθήκης, λλά είχε πκήει νέες πιικές κι πικές διάεις η διάρκει ης επάχρνης δικρίς. Οι ιδρυικί μύθι ης Μεπλίευης -ης ελληνικής περίπωης μεάβης η δημκρί- κι η βάη νμιμπίηής ης υνεπάγνν ην πδυνάμωη υ νικμμυνιμύ, πίς είχε υνδεθεί με ις υρχικές όψεις ης «κχεκικής» δημκρίς κι, φυικά, με ην ιδελγί ης χύνς, κθώς κι η ύνδεη υ νιμερικνιμύ με ην έννι υ πριωιμύ. ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ υές θ πρέπει ν γίνυν κνηές κι ως μέρς ης διδικίς νδιπργμάευης ης εθνικής υόης κι ης εθνικής ιδελγίς, η πί πέλεε κμβικό ιχεί ις διεργίες ης Μεπλίευης. Υπ υό πρίμ, θ πρέπει ν ρέψυμε ην πρχή μς ις λειυργίες υ νιμερικνιμύ, δηλδή ι πελέμ πράγει κι γι πι κπό. Μι έι λειυργί πελεί η ένξη υ νιμερικνιμύ ην κκευή μις κά βάη υνινεικής ερμηνείς γι ις ιίες ης δικρίς, όπυ η πόδη ευθύνης ν εξωερικό εχθρό υπκελίζει η διάη υ εωερικύ εχθρύ κι υνηγρεί υπέρ ης θωόης υ έθνυς. υή η υνινεική λειυργί πυπώνει ην ενωμάωη υ νιμερικνιμύ κι ν δεξιό λόγ πρώ χρόνι μεά η Μεπλίευη, εξυπηρεώνς, άλλωε, κι ν όχ ης διφρπίηης ης δεξιάς πλιικής υόης πό ην πρδικρική εκδχή ης. ΠΡΛΛΗΛ, γι ην ριερά κι ην Κενρριερά νιμερικνιμός κέη ργνικό ιχεί ενός ηγεμνικύ εγχειρήμς, βικό άξν υ πίυ πελύε η φήγηη ης μεπλεμικής ιρίς με έμφη ην πρβλημική ης περιριμένης εθνικής νεξρηίς, ην πί χήμ Κχή - νίη διδρμάιζε κενρικό ρόλ. Ση δημόι ιρί γι η μεπλεμική περίδ, όπως πρέβλλε ν πλιικό λόγ κι ν λόγ ων ΜΜΕ, η μερικνική «Κχή» ως μεφρά γι ις χέεις ΗΠ - Ελλάδς η μεπλεμική περίδ, λλά κι ην περίδ ης δικρίς, πελύε υνέχει ης ιρικής εμπειρίς ης γερμνικής Κχής. Η διπλή νίη ε υύς υς δύ εξωερικύς εχθρύς υνιύε ιχεί υόης γι ην ριερά κι ην Κενρριερά, ενώ ήν άρρηκ υνδεδεμένη με ην νιδεξιά ρηγική κι ρηρική. Κεξχήν πράδειγμ υής ης λειυργίς υ νιμερικνιμύ πελεί η πλιική επικινωνί υ ΠΣΟΚ ις δεκείες υ 1970 κι υ 1980. ΟΙ ΠΡΠΝΩ διάεις νιχνεύνι ις νιπρθέεις κι ις υγκλίεις πυ πρκάλεε η δική διμόρφωη ων ελεών μνήμης γι ην εξέγερη υ Πλυεχνείυ. πό ην ενυπωική ε όγκ πρεί ην μερικνική πρεβεί πυ έλβε χώρ ν Νέμβρη υ 1975 μέχρι ην κάθεη εφάνυ πό ν νδρέ Ππνδρέυ, με ην ιδιόη υ πρωθυπυργύ, ν χώρ υ Πλυεχνείυ 1981 κι ην κθιέρωη ης 17ης Νέμβρη ως χλικής ερής πό ην κυβέρνηη υ ΠΣΟΚ, κόμμ, ΜΜΕ κι κινή γνώμη διπργμεύνι ην πόδη νήμς η φιηική εξέγερη. Δημφιλή υνθήμ εκείνης ης περιόδυ, όπως «Εθνική νίη κι Πλυεχνεί είνι υ λύ μς μεγλεί», εκφράζυν ην ύιη υ νιμερικνικύ κι υ πριωικύ πράγμς λλά κι ην νίληψη περί υνέχεις ων εθνικών γώνων. πό η κπιά υή, η κληρνμιά υ μεπλιευικύ νιμερικνιμύ πρμένει επίκιρη, γιί διπλέκει με ην εθνική ιδελγί κι ην εθνική υεικόν. * Ιρικός, διδάκει Τμήμ Πλιικής Επιήμης κι Ιρίς υ Πνείυ Πνεπιημίυ κι μεπυχικό πρόγρμμ πυδών υ Ελληνικύ νικύ Πνεπιημίυ ΓΙΝΝΗ ΜΠΛΜΠΝΙΔΗ* gbalabanidis@hotmail.com Ν, ΟΠΩΣ ΕΓΡΦΕ Βάλερ Μπένγιμιν, 19ς ιώνς νήκε Πρίι, 20ός νήκε η Νέ Υόρκη. φύ όμως η μεγάλη φήγηη μιλύε μερικνικά, ι νι-φηγήεις διυπώννν ις πλλπλές διλέκυς υ νιμερικνιμύ, πυ νπυόν όχι μόν εκός, λλά κι ενός υ δυικύ μπλκ. Πλύ περιόερ πυ Ψυχρός Πόλεμς ήν υόχρν πιχνίδι ιχύς λλά κι γώνς γι ις ψυχές ων νθρώπων πυ διεξγόν κι με πλιιμικά όπλ: ινεμά, μυική, λϊκή κυλύρ. Ο ΝΤΙΜΕΡΙΚΝΙΣΜΟΣ ης ριεράς ήν μι ιδιίερη πικιλί, πυ ν πυρήν ης βρικόν όχι μόν η γεωπλιική, λλά κι μι λόκληρη κμνίληψη. πό ειρωνεί ης ιρίς, η κμμυνιική επνάη δεν έγινε ε κμιά πό ις εκβιμηχνιμένες κπιλιικές χώρες ις πίες πρέβλεπε Μρξ -ην γγλί, η Γλλί ή ις ίδιες ις ΗΠ-, λλά ην ημιφευδρχική Ρωί ης ρικής πλυρχίς. Η ΕΣΣΔ έγινε έι μεγάλς νγωνιής ων ΗΠ, ης κιίδς υ πι πρχωρημένυ κπιλιμύ, κι φιλβιειμός η νγκί υνδεί υ ριερόρφυ νιμερικνιμύ. Η μφιθυμί ης ριεράς ΡΙΣΤΕΡΟΣ ή όχι πάνως, νιμερικνιμός υπήρξε εξίυ κθλικός με ν μερικνιμό. ν ην ελληνική περίπωη είχε κάπι ιδιιερόη, ήν όι φργίηκε πό ν ρόπ ειόδυ ης χώρς ην ψυχρπλεμική επχή: ην ρική ιγμή υ Εμφυλίυ, πυ διμόρφωε μεεμφυλικό κράς ης νικμμυνιικής εθνικφρύνης κι ε δεύερ χρόν η δικρί κι ην «εθνική ργωδί» ης Κύπρυ - με διρκώς πρύ η κιά υ «μερικνικύ πράγν» (Ζηνβί Λιλιύη, «Ο νιμερικνιμός ην Ελλάδ, 1947-1989», ίνη, 2016). ΩΣΤΟΣΟ, ν ην Ελλάδ υ 1950 η ριερά είχε κάθε λόγ ν νιίθει ην μερικνική επικυριρχί κι ν ψυχρπλεμικό νικμμυνιμό, κγγέλλνς η διφθρά ων υνειδήεων πό ν «θεί Τρύμν», 60s πι ι ΗΠ δεν ήν μόν η επέμβη Βιενάμ, λλά επίης νιπλεμικό κι νιριικό κίνημ, ι χίπηδες κι ι γιεγιέδες, Μπέρκλεϊ, Νίλν, μι λόκληρη ριζπική νενική κυλύρ πυ κλνίζει υς νιμερικνικύς υμιμύς (Κερίν Λμπρινύ, «ΕΔ 1956-1967. Πλιική κι ιδελγί», εκδόεις Πόλις, 2017). ΕΞΛΛΟΥ, είνι πι η επχή πυ «πιδιά υ Μρξ κι ης κόκ-κόλ», όπως νόμε Γκνάρ η ριζπικπιημένη δυική νελί υ 1968, μφιβηύν η δυική ευημερί λλά κι η κυριμένη κλική όψη ης ΕΣΣΔ, ενώ ιλικό Κμμυνιικό Κόμμ υ Ενρίκ Μπερλινγκυέρ, μεγλύερ υ δυικύ κόμυ, χράει πφιικά ένν ιλιικό δρόμ ενός ης δυικής φιλελεύθερης δημκρίς. ΣΤΗ ΔΕΚΕΤΙ υ 1980, Ψυχρός Πόλεμς κι υπρκός ιλιμός βίνυν πρς έλς υς. Ο νιμερικνιμός, πυ ην πρώιμη ελληνική Μεπλίευη δνύε πό ην εξωκινβυλευική ριερά μέχρι ΠΣΟΚ, πυ ρέφει νιικό φνικό κι ρέφει πό ις διρκείς ριωικές επεμβάεις ων ΗΠ, δικά πμένει έν φλκλρικό ννκλικό μέ η ρηγική μηχνί ης μεκμμυνιικής ριεράς. Ο ΝΤΙΜΕΡΙΚΝΙΣΜΟΣ υπήρξε ιρικά ύμπωμ ης μφιθυμίς ης ριεράς πέννι η Δύη εν γένει, κθώς η ριερή πλιική ιδέ γεννήθηκε η Δύη, λλά δεν υλπιήθηκε πρά μόν έξω πό υή. Εξ υ κι διρκής πειρμός ης νζήηης ιλιικών πειρμάων άλλε ην Κύβ ή ην Κίν, πι πρόφ η Βενεζυέλ, πυ θεωρήθηκε πό ην ελληνική ριζπική ριερά βιλική δός γι ν ιλιμό υ 21υ ιών κι δη υπγάρι ης μερικνικής ηγεμνίς, γι ν πδειχεί, βέβι, έν υρχικό κθεώς κι διόλυ ενάρκωη ης κινωνικής χειρφέηης. Η ριερά είχε κλύς λόγυς ν ιθάνει ύμβη με ν υπό μερικνική ηγεμνί δυικό κόμ υ 20ύ ιών, ην ίδι ιγμή όμως πυ γενεικά λλά κι ην εξέλιξή ης υπήρξε πι δυική, κόμη κι πι μερικάνικη, π ό η ίδι ήθελε ν πιεύει. υή η μφιθυμί πρμένει εν πλλίς νεπίλυη. * Πλιικός επιήμνς. πό ις εκδόεις Πόλις κυκλφρεί βιβλί υ «Ευρωκμμυνιμός. πό ην κμμυνιική η ριζπική ευρωπϊκή ριερά» Διλύνς υς μύθυς Δ ΕΝ ΕΙΝΙ η πρώη φρά πυ μι υλλγική εμπειρί όρι υ κ δηγεί ε επννγνώεις ης πρόφης ιρίς. Κάπιες φρές, μάλι, η διδικί υή γγίζει γελί. Εν ριζίικ ργύδι πί η μυγωγί υ νιχυνικύ γών λειύργηε ως ύμνς κι ύμβλ ης δημκρίς, περίπυ ράν χρόνι ργόερ θ γίνει πάκι υ νιμνημνικύ Kontra Channel. Τ δε ύνθημ «Η Ελλάδ νήκει υς Ελληνες» όχι μόν θ πρπθήει ν ικειπιηθεί εθνικιικός, κρδεξιός κι ριικός χώρς (θνάιμς εχθρός υ νθρώπυ υ πίυ ν άφ ήμερ κμεί ύνθημ), λλά θ ερμηνευθεί υχνά πυκνά πό νεφιλελεύθερυς νλυές ως πρίμι μις νρπίς πμνωιμύ κι εθνικύ «μπυκά». Ο νιμερικνιμός, πυ ηγεμόνευε ην Ελλάδ ό πριν ό κι κά η Μεπλίευη, ήν νμενόμεν ν μην πφύγει ην υπγωγή υ ην νάγκη ικνπίηης χημάων πυ φρύν η ύγχρνη πργμικόη. Εχεις δε ην ενύπωη, διβάζνς η υγκυρί χεικές νλύεις ν ένυπ κι ηλεκρνικό Τύπ, όι νιμερικνιμός ης πρώιμης Μεπλίευης κι ης «μκράς δεκείς υ εξήν» υπήρξε έν ρόπν ινά φυώρι υ ύγχρνυ νιευρωπϊμύ, δε νδρές Ππνδρέυ περίπυ μένρς ης Χρυής υγής, υ Γιώργυ Κρζφέρη κι υ Κυριάκυ Βελόπυλυ. Τ ΠΡΓΜΤ, ωό, δεν είνι έι κι θ πρέπει ν ειπωθεί -ν κι κάπι χρόνι πριν θ φάνζε υνόη- όι η διάρκει ης μεπλεμικής περιόδυ νιμερικνιμός νπύχθηκε όχι ως ριικό μίς πέννι ν μερικνικό λό κι ην κυλύρ υ, λλά ως υνειδηή εννίωη ην εξωερική πλιική ων ΗΠ κι ις υημικές επεμβάεις υς ε χώρες, όπως η Ελλάδ, πυ βρίκνν η φίρ επιρρής υς. Υπό ην έννι υή, «ριερός» νιμερικνιμός πυ ηγεμόνευε η Μεπλίευη, πρά ις υπερβλές κι ις ενίε φιδρές ιγμές υ (όπως η δημόι «δίκη» υ Μπιλ Κλίνν ην πλεί Συνάγμς 1999), δεν έχει κμί χέη με ν ύγχρν (κρ)δεξιάς κι φιλχυνικής κπής νιμερικνιμό πυ νδύθηκε η χώρ πό μέ ης δεκείς υ 90 με φρμή ις εξελίξεις ν πόλεμ ης Γιυγκλβίς κι ην επιρφή ης Ελλδικής Εκκληίς πεδί ης εθνικιικής ρηρείς κι υ φνιμύ. ΚΙ, ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ, νιμερικνιμός ης πιόης υής ε ίπ δεν έχει ν κάνει με ν πλιιμικό νιμερικνιμό, πιχνίδι υ πίυ η Δεξιά κι κυρίως η κρδεξιά πρωάην ήδη πό ην επύρι υ Εμφυλίυ Πλέμυ. Θ λέγμε, μάλι, όι εράι υό κεφάλι είνι πό λιγόερ φωιμέν κεφάλι ης κινωνικής μς ιρίς, ίως επειδή ι πλιικές διάεις υ νιμερικνιμύ -πόρρι ης ιρικής ευθύνης ων ΗΠ ως πρς η ήριξη υ μεεμφυλικύ κράυς κι ης δικρίς- ήν «μιρί» ν ρβήξυν ενδιφέρν πλιικών, ιρικών κι δημιλόγων. Ιως όμως κι επειδή μεγάλ μήμ ης εκδχής υής υ νιμερικνιμύ δεν ήν άγνω ην κθ ημάς ριερά (ε επίπεδ ηγείς όμως, όχι η βάη ης νελίς, θ πρέπει ν νιεί υό), η πί γι πλλά χρόνι (ίγυρ έως ν πρίλι υ 1967) διγκωνίηκε με ν «θνάιμ εχθρό ης» ως πρς πι πό ις δύ πράξεις μπρύε ν πρπίει κλύερ ις πρπράδες ξίες κι ν «ελληνπρεπή» ρόπ ζωής. ΒΕΒΙΩΣ, νγνώης δεν θ πρέπει ν δηγηθεί ε εύκλ κι ως εκ ύυ λνθμέν υμπεράμ. Τ βθύ νιδυικό μίς πυ διπνέει ν υνηρηικό χώρ είχε κι υό ην εξέλιξή υ, ις φωεινές εξιρέεις υ κι πρφνή διέξδά υ. Η φιλδυική, ωό, πλιική πυ πριμδήθηκε η μεεμφυλική περίδ πό ις δεξιές κυβερνήεις ε κμί περίπωη δεν θ πρέπει ν υπβθμίει ην έκη υ πλιιμικύ νιμερικνιμύ, πό ν πί κι χώρς θερά διπνεόν κι πίς μεγεθυνόν πό ν πνικό γι η μεφρά ην Ελλάδ ενός ρόπυ ζωής «δυικύ», υέιν -η υνθήκη ης πρώης μεπλεμικής περιόδυ- κθρά «μερικνικύ». ΩΣ ΠΡΟΣ ην ριερά, πράγμ υπήρξν εξίυ ύνθε: η νάδυη μις νές δυνμικής γενιάς μεά 1967 κύρωε ις επιβιώεις υ πρδικρικύ πλιιμικύ νιμερικνιμύ, πλάθνς ένν ύπ νέυ, πίς υνδύζε χωρίς νιφάεις η βθιά εννίωη ην μερικνική πλιική, ην πί, εξάλλυ, υμμερίζνν με πάθς υκ λίγι μερικνί πλίες, με ην πδχή ημνικύ μήμς ης μερικνικής ππ κυλύρς, έω κι ν υό γινόν ενίε θόρυβ ή με ενχές. Πράγμ γνωά, εξάλλυ, γι πί έχει ργυδήει όμρφ Λυκινός, πυ ό μς λείπει... * Ιρικός κι υγγρφές υ βιβλίυ «Τ πρόβλημ νελί. Μνέρνι νέι, πράδη κι μφιβήηη η μεπλεμική Ελλάδ (1964-1974)», θήν 2013
04 36 ΝΕ ΣΕΛΙΔ KYΡIAKH 12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017 KYΡIAKH 12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017 ΝΕ ΣΕΛΙΔ 53 05 ΚΕΙΜΕΝΟ TOY RALF DAHRENDORF Πιες χώρες εμπιευόμε Σίγυρ/Μάλλν εμπιεύμι Σίγυρ/Μάλλν δεν εμπιεύμι Ούε/ύε ΗΠ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΤΕΜΠΙΛΗ* dstebilis@neaselida.news Οι ρίζες μις διμάχης Τν Φεβρυάρι υ 2003, Γερμνός χής Ralf Dahrendorf δημίευε η γλλική εφημερίδ «Les Echos» άρθρ γι θέμ υ νιμερικνιμύ κι ης ευρωπϊκής υόης πρυ-ιάζνς μι διφρεική πική. Ο Dahrendorf άρθρ υ, πυ επιεικώς θ μπρύε ν χρκηριεί υπηρικικό ης με-ρικνικής πλιικής, φύ νφέρει πλίι ης ύγκρυης Ιράκ, υνεχίζει: «ΥΠΡΧΕΙ ΟΜΩΣ κι έν άλλ ζήημ, πυ επίης νάγει ε πεπλιωμένες διμάχες, υ πίυ η βρύη είνι εξίυ ημνική ε πγκόμι επίπεδ: Πώς πρέπει ν γίνυν κνηές ι διφρές μεξύ Ευρώπης κι μερικής πυ έχυν πρκύψει κά η διμάχη γι Ιράκ; Είνι άργε κι υές μι ιδιίερη μρφή ύγκρυης πλιιμών ; Φυικά, ι ωρινές διφρές μεξύ μερικής κι Ευρώπης είνι βθιές κι δεν περιρίζνι ην ψυχρόη ων χέεων μεξύ Γερμνίς κι μερικής ή ην νλλγή, έω με μιόλγ, δημόιων λιδριών υ ύπυ η μερική πυ κρδίνει όπλ ης γι υς μεν κι γηριά Ευρώπη γι υς δε. Σην πράξη βλέπυμε μέχρι κι υς δινύμενυς ν πρύρνι ε έις λγής εμπθείς υλλγιικές. ΟΤΝ Ο ΒΡΕΤΝΟΣ ιρικός Timothy Garton Ash υπήριξε, πρφράζνς ν ίλ ενός best seller, όι εκείν πυ δικρίνει ις ΗΠ πό ην Ευρώπη είνι πως ι μερικνί πρέρχνι πό ν ρη, ενώ ι Ευρωπίι πρέρχνι πό ην φρδίη, πλλί μερικνί νγνώες διμρυρήθηκν γι υή η εξυλικής φύεως πρυίη ης Ευρώπης ως θηλυπρεπύς κι ης μερικής ως μά. Ωό, κ. Garton Ash είνι ένς πό υς πι φιλμερικνύς Ευρωπίυς κι η δική υ νίληψη περί ενωμένης Ευρώπης είνι πληιέερη ε υή ων πλλών φίλων υ η νέ, μεκμμυνιική Ευρώπη ε ύγκριη με ην νίιχη νίληψη πυ επικρεί η Γλλί ή η Γερμνί. (...) ΤΟ ΠΙΟ ημνικό πρόβλημ είνι μάλλν υό ης ευρωπϊκής λκλήρωης, πυ δεν φλγίζει πλέν πνεύμ ην Ευρώπη. Οι ενθυιώδεις υπηρικές ης ευρωπϊκής ιδές δεν έχυν, βέβι, εξφνιεί, όμως εκείν πυ επικρεί ήμερ υς λύς ης Ευρώπης είνι η διφρί - κι κά όπυς μι μιεχθρόη πέννί ης. κόμ κι κινό νόμιμ δεν φίνει ν πρκλεί ενθυιμό, κθώς είνι μεν χρήιμ, λλά κάπως ξέν. Κάω πό ην επιφάνει επνέρχει υπνμευικό ερώημ γιί ελικά κάνυμε όλ υά;. Υπάρχει άχ κάπι υνρπική υλλγιική πυ ν ρφδεί ην ιδέ μις λέν κι πι ενής ένωης ; (...) ΚΘ ΟΛΗ η διάρκει υ Ψυχρύ Πλέμυ, η όε Σβιεική Ενωη νιπρώπευε ν λόγ ύπρξης ης Ευρωπϊκής Ενωης. Σην επχή ης πγκμιπίηης, υό ν ρόλ υ λόγυ ύπρξης ν πίζυν ι Ηνωμένες Πλιείες. Βεβίως, η ύγκριη ων δύ πλευρών υ λνικύ είνι έν πλιό κι ιρικό πρ. Ο ευρωπϊκός πλιιμός πό η μι, μερικνικό εμπόρι πό ην άλλη, ευρωπϊκό βάθς πό η μι, μερικνικός υλιμός πό ην άλλη: όλ υά είνι ιρικά κι εριμμέν θέμ. Σήμερ χρηιμπιείι μι πι κμψή γλώ, πυ κδεικνύει ως ένχ ν χλίνω κπιλιμό μερικνικύ ύπυ, ενώ, νίρφ, εξίρει ις πλύ πι κινωνικές ευρωπϊκές ικνμίες ης γράς. Σε διεθνές επίπεδ, η Ευρώπη εκιμά ις πλυμερείς υμφωνίες, ενώ η μερική πριμά η μνμερή δράη. ΠΟ ΜΙ ΛΛΗ, εξίυ ερευπική κπιά, η Ευρώπη νλεί ικνπίηη πό ν περιπλέκει πρβλήμ, ενώ η μερική πριμά πλύερες διχωριικές γρμμές, πυ υνψίζνι μπρεί κνείς ν είνι υπέρ ή κά ης μερικής. Εύκλ, λιπόν, κλβίνει κνείς πώς έιες δξίες περί διφρών υύ υ είδυς μπρεί ν επηρεάυν η υζήηη γι Ιράκ. Τ πέλεμ είνι όι πλλί Ευρωπίι ηγέες ρχίζυν ν κθρίζυν ις πρθέεις υς γι ην Ενωη με κριήρι ην νίθεη ις Ηνωμένες Πλιείες. (...) Ν ΚΟΙΤΞΟΥΜΕ πι πρεκικά, υές ι εύκλες φράεις είνι βθιά ενχληικές. Οι κώ κυβερνήεις (ώρ είνι εννέ ή περιόερες) πυ υπέγρψν η δήλωη ων κ.κ. θνάρ, Μπερλυκόνι κι Μπλερ γι ν ηρίξυν ις Ηνωμένες Πλιείες κάλβν. Τάχθηκν υπέρ ων διίρεων δυικών ξιών, ων ξιών υ Διφωιμύ κι ης ελευθερίς. υές ις ξίες, πυ είνι κινές ην Ευρώπη, ην μερική κι λλύ, ξίζει ν ις υπερπιζόμε πλίι μις υμμχίς. Ον ίθει ζήημ ξιών, κάθε πρπάθει ν διχωριύν ι πρδόεις ης μερικής πό εκείνες ης Ευρώπης είνι λνθμένη. ΙΣΩΣ ΕΙΝΙ λήθει όι υές ι κινές ξίες κθιύν ν πλυνμενόμεν ριμό μις ευρωπϊκής υόης κόμη πι περίπλκη υπόθεη. Ομως ν ρφδεί κνείς -κόμη κι κύι- έν νιμερικνικό υνίθημ πλίι ης ευρωπϊκής ικδόμηης είνι πράξη δινηικά νένιμη, ηθικά επιλήψιμη κι πλιικά επικίνδυνη γι όλυς υς Ευρωπίυς πυ γπύν ην ελευθερί». ΕΙΚΟΝΟΓΡΦΗΣΗ: ΚΤΕΡΙΝ ΣΙΣΚΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΥΡΟΥ* Η ΣΤΣΗ κι βθμός εμπιύνης πυ δείχνυν ι πλίες γι μι ξένη χώρ δεν υνδένι μόν με ις διπρωπικές χέεις κι ην νθρώπινη χημεί μεξύ ων λών υς, λλά κι με υς υχειμύς ης εικόνς ων χωρών με άλλες ρίες χώρες, όπως, βεβίως, κι με ην εκάε μάκρ ή μίκρ διεθνή ή εγχώρι υγκυρί. ΕΧΕΙ ΠΓΙΩΘΕΙ ην Ελλάδ ν μιλάμε γι ένν «νιμερικνιμό» ε πλιικό επίπεδ, ν διδηλώνυμε με πρείες πρς ην μερικνική πρεβεί κι ν έχυμε νγάγει χεδόν ε εθνική πρέλη ην πρεί ην ημέρ ης 17ης Νεμβρίυ. Φυικά, έχει βάλει χέρι ης κι η μερικνική πλιική όλες υές ις δεκείες όν φρά ε θέμ πυ φρύν η χώρ. Πρ όλ υά, ι ίδιι ι πλίες ης χώρς μς κάνυν ό,ι μπρύν γι ν ζυν κι ν έχυν ίδι lifestyle με υς πλίες ων ΗΠ, ν χρηιμπιύν ίδι πρϊόν, ν θέλυν ν πυδάυν πνεπιήμιά υς κι ν κύν με υς ίδιυς κώδικες επικινωνίς κι διφήμιης. ΤΟ ΠΙΟ ενδιφέρν όμως είνι ν μελεήει κνείς η διχρνική εξέλιξη ης εικόνς κι υ βθμύ εμπιύνης πυ έχυν ι Ελληνες πλίες γι ις ΗΠ. Η MRB Hellas.Ε. διθέει η μεγλύερη κι ιρικόερη κινωνικπλιική βάη Πώς βλέπυν ι Ελληνες ις ΗΠ δεδμένων, ις ΤΣΕΙΣ, ι πίες πό 1987 μέχρι ήμερ πρκλυθύν ις νίιχες εξελίξεις η χώρ μς. Με βάη υά ιχεί, πρηρύμε όι ήμερ (Ιύνις 2017) ι πλίες πδίδυν βθμό εμπιύνης πρς ις ΗΠ ης άξης υ 9,4%, πυ ις φέρνυν μόλις πάνω πό η Γερμνί (7%) κι ην Τυρκί (2,9%). Πρώη χώρ ε βθμό εμπιύνης ην Ελλάδ είνι η Ρωί (35,1%) κι κλυθύν η Γλλί (31,4%), η Κίν (20,6%) κι μεά η γγλί (18,4%). ν εξιρέει κνείς ην Κίν, γι πρόφυς ευνόηυς λόγυς, ι υπόλιπες ρεις χώρες πελύν ις εγγυήριες δυνάμεις υ 1821. Η όλη εικόν έχει γίνει πλέν δμικό ιχεί υ DNA μς. Διχρνικά η εξέλιξη ης εικόνς ων ΗΠ κλυθεί ην πρεί πυ φίνει γράφημ δεξιά. Τ ΜΕΓΙΣΤ πά ης δημικόης ων ΗΠ ελευί δώδεκ χρόνι εμφνίζνι ν Δεκέμβρι υ 2006 κι ν Φεβρυάρι υ 2016 (περίπυ γύρω 12%), ήι δέκ χρόνι ργόερ, γι διφρεικύς λόγυς ην κάθε περίπωη, πυ θ νλύυμε πι κάω ε υχειμό κι με ην εικόν ης ΕΕ. Τ δε χμηλόερ πά (περίπυ 3% με 4%) εμφνίζνι η διεί 2010-2011, πυ πελεί κι ην πλέν νιυημική περίδ πυ πέρε πέ (ως φίνει) μεπλιευικά η χώρ μς. Είνι η επχή, εξάλλυ, πυ νδρώνει κι η Χρυή υγή. Πά % ΓΕΡΜΝΙ 7 (Δεκ. 16: 5,1) 81 (Δεκ. 16: 84,2) 10,5 (Δεκ. 16: 9) ΓΓΛΙ 18,4 (Δεκ. 16: 14,7) 58 (Δεκ. 16: 57,1) 21,3 (Δεκ. 16: 25,1) ΚΙΝ 20,6 (Δεκ. 16: 21,5) 46,4 (Δεκ. 16: 48,2) 30,7 (Δεκ. 16: 27,4) ΩΣΤΟΣΟ, όπως νφέρμε, η εικόν μις χώρς -εν πρκειμένω, ων ΗΠ- δεν δημιυργείι εν κενώ κι κυρίως όν ι Ελληνες δεν ξεχνύν πέ όι είμε μι ευρωπϊκή χώρ. Γι υό κι επόμεν γράφημ δείχνει νάγλυφ υς υχειμύς εικόνς ΗΠ κι ΕΕ. Είνι εμφνές όι μέχρι κι 2009 κι πριν πό ην ένρξη ης κρίης, η εικόν ης ΕΕ ήν πάρ πλύ ψηλά, με ν νίιχ νιμερικνιμό ν είνι κι υός ε μεγάλη ένη. Εχει, ωό, ιδιίερ ενδιφέρν άθριμ ων εικόνων ων δύ χωρών. Τ άθριμ υό κρυφώνει η χρνιά υ 2006, όν η Ελλάδ ευημερύε ζώνς μέ ην άγνι υ «υνάμι» πυ ήν πρ ων πυλών. Εκείνη ην επχή ι εικόνες ό ης ΕΕ ό κι ων ΗΠ ήν η μέγιη δυνμική, μι κι η χώρ μς η πέψη ης «ευφρίς» είχε κάνει υς πλίες ν έχυν ην κλύερη χέη με ιδήπε υημικό. ΝΤΙΘΕΤ, η νιυημικόη έφε η μεγλύερή ης ένη ν Δεκέμβρι υ 2011, 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Δεκ. 05 Ιυν. 06 Δεκ. 06 Δεκ. 07 Ιυν. 08 Δεκ. 08 Δεκ. 09 Ιυν. 10 Δεκ. 10 ΗΠ 7,5 7,9 12,1 6,5 7 7,4 8,8 3,5 5,8 3,5 ΕΕ 33,1 36,7 42,4 39,2 31,1 36,2 30,9 13,1 11,7 10,8 9,4 (Δεκ. 16: 7,2) 71,9 (Δεκ. 16: 73,8) 16,9 (Δεκ. 16: 17,2) ΓΛΛΙ 31,4 (Δεκ. 16: 25,1) 45,9 (Δεκ. 16: 46,4) 20,6 (Δεκ. 16: 25,3) ΡΩΣΙ 35,1 (Δεκ. 16: 35,8) 39,9 (Δεκ. 16: 39,3) 22,7 (Δεκ. 16: 22,4) ΡΚΙ 2,9 (Δεκ. 16: 3,5) 91,7 (Δεκ. 16: 87,2) 4,3 (Δεκ. 16: 7,1) δηγώνς ν νιευρωπϊμό κι ν νιμερικνιμό ύψη ή, λλιώς, ην εικόν ων ΗΠ κι ης ΕΕ νδίρ. Γι πρώη φρά η γνωή δημκπικά ιρί ι εικόνες ων ΗΠ κι ης ΕΕ υίζνι -κι, μάλι, ε πλύ χμηλά επίπεδ- ν Δεκέμβρι υ 2014, πρμνές ης νίκης υ ΣΥΡΙΖ. ΣΗΜΕΡ όμως η εικόν ης ΕΕ νεβίνει ξνά, ενώ η εικόν ων ΗΠ «κόλληε» κλικά ης επίπεδ μεξύ 7% κι 9%, ενώ η έξρη πυ εμφάνιε ν Φεβρυάρι υ 2016 μάλλν υνδέει με ην επιμνή υ IMF/ΔΝΤ γι κύρεμ υ χρέυς κά η διάρκει ης διπργμάευης γι κλείιμ ης δεύερης ξιλόγηης. Τέλς, η δημικόη υ Τρμπ δεν βρίκει κλύερά ης ην Ελλάδ. Περίπυ 40% πρς 14% ε χέη με ν Εμνυέλ Μκρόν. * Διευθύνων ύμβυλς ης ειρείς δημκπήεων MRB Διχρνική κμπύλη εξέλιξης υ βθμύ εμπιύνης πρς ΕΕ κι ΗΠ ΠΟΤΕΛΕΣΜΤ (%) ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΣ «ΤΣΕΙΣ» ΤΗΣ MRB Ιυν. 11 Δεκ. 11 Δεκ. 12 Ιυν. 13 Δεκ. 13 Ιυν. 14 Δεκ. 14 Φεβρ. 16 Ιυν. 16 Δεκ. 16 Ιυν. 17 4,2 6,8 5,9 5,5 8,4 10,9 11,6 7,8 7,2 9,4 7,4 10,5 9,4 8,3 13 10,9 15,1 15,2 17,2 22,9 «Υπάρχει μι μερίς η πί νιίθει»... ΠΟ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ πυ διυπώθηκε Δόγμ Τρύμν ν Μάρι υ 1947 κι μπήκε ε εφρμγή Σχέδι Μάρλ, η «μερικνπίηη» ης Ευρώπης θ γινόν βικός όχς ης μερικνικής εξωερικής πλιικής. Η πλιιμική εξάπλωη ης υπερδύνμης υ Ψυχρύ Πλέμυ, πυ μιρζόν κινές ξίες με ην πάλι πέ κριά Δυική Ευρώπη, έπρεπε ν ηριχθεί ε κάθε είδυς «πλιιμικό» γθό πυ εξγόν πό ην νίπερ όχθη υ λνικύ. Ση Γλλί, όπως, άλλωε, κι ε άλλες χώρες, η μόδ επέβλλε μέχρι κι ν μύν μερικνικές ίχλες (chewing gums). Τυόχρν, rock n roll θ ρχίει ν μπίνει ε όλ δυικευρωπϊκά πίι. ΣΤ ΚΘ ΗΜΣ, 1957 «Η θεί πό Σικάγ» θ πεάξει όλ πλιά έπιπλ πυ ήμερ υλλέγυμε μνιωδώς κι θ νύει ις νιψιές ης με μνέρν ρύχ, θ ις πρρύνει ν χρεύυν ην ξενόφερη μυική κι ν κερνύν υς νυπψίυς υπψήφιυς γμπρύς «νερό ης φωιάς» -γι ν χρηιμπιήυμε μι ρχιόερη μερικνική νμί-, κινώς... υίκι. Πένε χρόνι νωρίερ, 1952, Βίλης Λγθείδης ην κλική ινί «Εν βόλ η λίμνη» θ πνήει ην «ρελμερικάν» πυ ν ρωάει ν υ ρέει υίκι: «Νι... Πώς... Μ, είπμε, υπάρχει μι μερίς η πί νιίθει, λλά... θ υνέλθει κι υή, πύ θ πάει;»! ΥΤΗ Η «ΜΕΡΙΣ» δεν φίνει ν υνήλθε πέ. Κι όχι μόν υό, λλά ις επόμενες δεκείες θ νπυχθεί η χώρ μς κι πνευρωπϊκά έν ιχυρό ιδελγικό ρεύμ νιμερικνιμύ, πυ δεν θ μπρέει ν νκόψει η πλιική, ικνμική κι πλιιμική διείδυη ων ΗΠ. Τ νίθε. υός νιμερικνιμός θ έχει πλλές εκφάνεις, διφρεικές νά χώρ ιίες κι πικίλ πελέμ. Κι η εξάπλωή υ θ ξεπεράει ύνρ ης Ευρώπης κι θ φάει μέχρι εκεί πυ έφνε ή φάνει η πρέμβη ων ΗΠ. Η ΜΕΡΙΚΝΙΚΗ «ρηγική ης εξάρηης» θ πδώει κρπύς, μεπλεμικά, ωό θ δημιυργήει κι άπνδυς εχθρύς. Η κάθε δεκεί έχει ίγυρ δικά ης ιδιίερ χρκηριικά, η έξρη ή ύφεη όμως υ φινμένυ υ νιμερικνιμύ έχει ως κύριες ιίες ην ίδι ην μερικνική πλιική κι εθνικά, εθνικιικά ή ξικά ιθήμ πυ κάθε φρά ξυπνάει. Οι ειδικί δεν έχυν κλήξει ν Νε Γκωλ ήν νιμερικνός ή πλώς νειρευόν μι μεγάλη Γλλί κι ι ΗΠ εμπόδιζν χέδιά υ. Πλλί ηγέες, μεξύ υών κι νδρές Ππνδρέυ, «κηγρύνι» δε όι εργλειπίην ν νιμερικνιμό, υνυφίννάς ν με ν λϊκιμό με βικό κπό ην εξυί κι υς μέμφνι υλλήβδην γι εθνικιμό, όπως γίνει κι με κινήμ ης ππικιπίηης. Ο ύγχρνς ρβικός νιμερικνιμός πδίδει η «ύγκρυη ων πλιιμών», ύμφων με η γνωή θεωρί υ Σάμιυελ Χάνιγκν. Ο ΚΟΣΜΟΣ ίγυρ έχει λλάξει μεά ην 11η Σεπεμβρίυ κι γεγνό πυ κλύθην, κθώς κι η άη ων ράβων πέννι ις ΗΠ μρυρύν εύγλω ις διμρφωμένες νιλήψεις. Η πγκμιπίηη, ην μερικνική ης εκδχή ων γρών, δεν έχει κφέρει -κι πώς θ μπρύε άλλωε;- ν εξλείψει νιμερικνικά ιθήμ νά ην υφήλι. Σε έρευν πυ έγινε 2014 πό Pew Research Center κι δημιεύηκε η «New York Daily News» o νιμερικνιμός είχε υψηλά πά ις ρβικές χώρες, η Ρωί κι ιρικά ε κράη όπως η Ελλάδ κι η Τυρκί, με νίιχ πό η Γερμνί ν είνι ρικά ευνϊκό γι η μνδική υπερδύνμη. Η κάη δεν φίνει ν έχει λλάξει χρόνι πυ μελάβην -ειδικά ώρ με ην πρεδρί Τρμπ-, ό κι ν... «πίζει ρνζίρ μερικάνικ». * Δημιγράφς, ιρικός Η πγκμιπίηη, ην μερικνική ης εκδχή ων γρών, δεν έχει κφέρει -κι πώς θ μπρύε άλλωε- ν εξλείψει νιμερικνικά ιθήμ νά ην υφήλι
06 54 ΝΕ ΣΕΛΙΔ KYΡIAKH 12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017 KYΡIAKH 12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017 ΝΕ ΣΕΛΙΔ 55 07 ΛΟΗ ΛΜΠΡΙΝΙΔΗ* ΝΙΚΟΥ ΓΚΙΩΝΗ* ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΕΙΡΗ* gsteiris@gmail.com πό διέξδ ην νάκμψη Τ Ο 2010 έγινε φνερό πι όι χρεκόπηε πλιό πργωγικό υπόδειγμ ης ελληνικής ικνμίς. Εν υπόδειγμ εωρεφές, χμηλής εχνλγίς, ηριγμέν ην εωερική κνάλωη κι ν υπερδνειμό, με μόνιμ ελλείμμ εμπρικό ιζύγι, υνεχώς διευρυνόμενες κινωνικές κι περιφερεικές νιόηες, μηδενική ελκυικόη γι μεες Ξένες Επενδύεις (ΞΕ) κι μι φθίνυ βιμηχνική κι γεωργική πργωγή. ΤΟ ΚΡΤΟΣ είχε πρνηθεί ν επιελικό υ ρόλ. Οι κυβερνήεις επί δεκείες πρεύνν «χωρίς πρόγρμμ» νάμε ε μι ικνμί χμηλύ κόυς πργωγής πρϊόνων κι υπηρειών κι ε μι ικνμί πρνλιμένη ε πρϊόν κι υπηρείες ενωμωμένης εχνλγίς. ΤΕΣΣΕΡ ζηήμ δείχνυν νάγλυφ διέξδ υ πρηγύμενυ νπυξικύ υπδείγμς: Τ δημγρφικό πρόβλημ, πυ φείλει κι ην ικνμική φιλφί κι κεύθυνη ης χώρς. Οι εκιμήεις όλων ων διεθνών ργνιμών είνι όι μέχρι 2050 θ υπάρξει εράι μείωη κι γήρνη υ πληθυμύ. Οι περιριμένες ευκιρίες πχόληης λλά κι ι πλιικές πξίωης ης εργίς ων πρηγύμενων εών πρκάλεν η μζική φυγή κυρίως νέων επιημόνων εξωερικό, πλήνς βρά ις νπυξικές πρπικές ης ικνμίς λλά κι ις δυνόηες νρφής ων δημγρφικών άεων. Εάν θέλυμε ν επιρέψει πλύιμ υό νθρώπιν δυνμικό, θ πρέπει ν εκλείψυν ι λόγι πυ δήγην η φυγή υ, δηλδή ν λλάξει πρόυπ ικνμικής νάπυξης ης χώρς κι ν μεβύμε ε μι ικνμί πυ ν ηρίζει ην πργωγή πρϊόνων κι υπηρειών με υψηλόερη ενωμωμένη γνώη, άρ κι με ξιπίηη εξειδικευμένυ νθρώπινυ δυνμικύ. Οι εράιες περιφερεικές νιόηες, με ην υπερυγκένρωη πληθυμύ, ικνμικών δρηριήων κι πλιικής ιχύς ην θήν. Σήμερ πργωγικά υήμ ων Περιφερειών είνι ιχνά, υπό ην έννι όι, εάν υπάρξει ύξηη (π.χ., κά 100 ευρώ) ε μι Περιφέρει, όε μόν έν πλύ μικρό μέρς ης (20 ευρώ) μένει εκεί, ενώ μεγλύερ μέρς ης (50 ευρώ) πρρφά η θήν. Η υπερβλική εωρέφει ης ελληνικής ικνμίς, πυ δεν κάφερε πέ ν γίνει ελκυική ις ξένες επενδύεις, πρόι διθέει ημνικά υγκριικά κι νγωνιικά πλενεκήμ. Η ΚΡΙΣΗ πυ βιώνυμε δεν είνι μόν κυκλική ή υγκυρική, λλά δμική. Η όπι βελίωη υ ΕΠ, λιπόν, θ είνι κδικμένη, ν δεν υνδεύει πό υνλικόερη νβάθμιη ων πργωγικών δυνήων ης χώρς, βελίωη ης θέης ης ν διεθνή κμεριμό εργίς λλά κι υμπεριφρική νβάθμιη. Ει, κόμη κι ν δεχεί κνείς όι 2014 υπήρχε μι δυνμική νάπυξης, όπως υπηρίζυν μερικί, υή η δυνμική ηριζόνν ε πήλιν πόδι. Τ πλιό πργωγικό υπόδειγμ ης χώρς, κόμη κι ν φινόν πρς ιγμήν όι βελίωνε υς δείκες υ, πλύ ύνμ θ δηγύνν πάλι ίδι διέξδ. ΠΙΤΕΙΤΙ μι «φυγή πρς εμπρός», με δμικές λλγές η διάρθρωη ης ικνμίς, ης δημόις διίκηης κι ης κινωνίς. Σήμερ η ικνμί κάνει πρώ βήμ νάκμψης έπει πό κώ χρόνι βθιάς ύφεης, πυ υνδυάηκν με μι πρωφνή κρίη πεπένδυης, κρφής υ πργωγικύ δυνμικύ κι πώλεις χιλιάδων θέεων εργίς. Φυικά, κνείς δεν μπρεί ν πνηγυρίει κόμη. Ομως βδίζυμε με βήμ έρε ν δρόμ ης θεμελίωης ενός άλλυ νπυξικύ υπδείγμς, πρνλιμένυ ην «ικνμί ης γνώης», πυ θ βελιώει η θέη ης χώρς ν διεθνή νγωνιμό λλά κι θ νιμεωπίει ις κινωνικές κι περιφερεικές νιόηες, διφλίζνς η δίκιη κι βιώιμη νάπυξη γι όλυς, ώε κάθε πλίης, νεξάρη πό πύ ζει, ν έχει ις ίδιες δυνόηες πρωπικής κι επγγελμικής πρπικής. * Γενικός Γρμμές Σρηγικών κι Ιδιωικών Επενδύεων, υπυργεί Οικνμίς κι νάπυξης ΘΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ* Ι Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ νάγκες πυ εκφράζυν ι πλιικί χημιμί κθρίζνι πό ις υνθήκες πυ δημιύργηε η κρίη κι θ πυπωθύν πι ευκρινώς κι κθριικά η μεμνημνική περίδ, δηλδή μεά ις επόμενες εκλγές. Τ πεδί υνεννόηης, υμμχίς κι υνεργίς, δεδμένης κι ης πλής νλγικής λλά κι ης υνειδηπίηης ων πλιών γι πι ενεργό υμμέχη η διδικί λήψης πφάεων, νίγει πρπικές πρδευικών υγκλίεων. ΟΙ ΜΟΝΟΚΟΜΜΤΙΚΕΣ επχές ων «πεφωιμένων», ης ιχυρής «νμενκλύρς», ων cabinets ή ων ημιμθών εχνκρών έχυν πρέλθει μζί με ις ψευδιθήεις κι ις υπάες. Οι πλίες με ην κρίη ων ελευίων εών υνειδηπίην όι η πλιική φρά ό μέλλν ης χώρς ό κι ην πρπική υ κθενός. Τυόχρν, όι δρόμς ων υγκλίεων φρά ό ην Κενρριερά ό κι ην ριερά. Κενρριερά: Ηγκικεν η ώρ... Η ΚΕΝΤΡΟΡΙΣΤΕΡ, πιεζόμενη πό ην πργμικόη (ς πρμείνυμε επίπεδ ης πλιικής υνμίς), δρμλόγηε διδικίες εκλγής επικεφλής πριωνιζόμενη κι η φυιγνωμί κι ην υόηά ης μέ πό ην εκλγή υ επικεφλής. Υπάρχει όμως έν κίρι ερώημ πυ πχλεί υς εν δυνάμει ψηφφόρυς υ νέυ κενρριερύ φρέ: με πι κόμμ θ υνεργεί ην επμένη ων εκλγών, εφόν χρειεί. ΥΤΟ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ν πνηθεί μόν βάει ων εκλγικών επιδιώξεων, πυ κνόφθλμ κλυθηθήκν πό ΠΣΟΚ έως ην κάρρευή υ. Πρέπει ν πνηθεί μέ πό ην νβίωη ξιών, ιδελγιών, ρχών πυ (ν) μπρύν ν εκφράυν ις γωνίες κι ις δυνμικές υ ήμερ. Με ις δυνόηες πυ δημιυργήθηκν ην επχή μς, λλά κι με ις νέες δυυχίες. Σήμερ έχυμε μι νέ γενιά πυ δεν μπρεί ν ενχθεί ην γρά εργίς, έχει ελλιπή εκπίδευη κι ε λίγ θ είνι νφάλιη. Εχυμε επίης υς μεγλύερυς πυ δεν μπρύν ν υνεχίυν, «πάλιων», έχυν (δημιυργικά) κρφεί. Τ μεί ρώμ εξθενύν όλ κι περιόερ. Η ψλίδ νιήων υνεχώς νίγει. ΠΟΛΥ ΕΥΚΟΛ βρίκυν πγηευμένυς κι θυμωμένυς νέυς (πυ ύως ή άλλως έχυν άη πρς ν μνιχϊμό) κι ρλγύν η άκρ Δεξιά κι η άκρ ριερά. Η κινωνί διλιθίνει υνεχώς. υή ην κινωνική κάνι κι νιόη Κυριάκς Μηάκης η θεωρεί περίπυ φυικό κι νπόδρ γεγνός. Κάθε πρδευικός άνθρωπς κριβώς υό θ πρέπει ν πρπθεί ν νρέψει κι ν κλυερεύει. ΕΙΝΙ ΔΥΝΤΟΝ, ως εκ ύυ, ν υμβάλλει, ν υμμχεί μι πιδήπε Κενρριερά με υή η λγική; Εκός, βέβι, πό κάπι ελέχη υ χώρυ πυ επιθυμύν πλώς ην «κρέκλ» ης εξυίς. λλά η πλιική δεν μπρεί πλέν ν είνι υκπός. Δεν μπρεί ν ρηρεύεις γι ην νιχή κινωνί κι ν θεωρείς ν ευό υ ννικά. Ούε ν μιλάς γι δίχυ πρίς ων δυνάμων κι ν γίνει άλλθι γι υγκένρωη δύνμης ε όλ κι λιγόερ χέρι. Ή ν επιχειρημλγείς υπέρ ης Ευρώπης κι ν μην επιδιώκεις ην νρπή ων ημερινών ικνμικών υχειμών κι ην επιάχυνη ης πλιικής ενπίηής ης. Η ΔΙΔΙΚΣΙ εκλγής επικεφλής ης Κενρριεράς είνι, λιπόν, ευκιρί πεγκλωβιμύ ης πό η ΝΔ κι ις πρκικές υ άκρυ νεφιλελευθεριμύ. Είνι η ευκιρί ν βρει ν χμέν μί ης ιρικόηάς ης. ΣΕ ΠΡΟΜΟΙΟ, βέβι, ερώημ θ κληθεί νύπω ν πνήει κι ΣΥΡΙΖ. ν κι, π ό,ι δείχνει, δεν θ κάνει μέχρι ις επόμενες εκλγές, είνι βέβι όι ύε ι κιμί ύε μιρλόγι ων «53» έχυν ρίζν. Η δε υνύπρξη με υς ΝΕΛ κνεύει ν υς κπιεί, ό,ι κι ν ημίνει υό επίπεδ ων θεμών ης ηθικής υ υπδείγμς. ΤΟ ΝΟΙΓΜ δρόμυ δημιυργίς πρδευικύ πόλυ κι υγκλίεων είνι μι εφική διέξδς, ένς χεδιμός νόρθωης ης χώρς κι υ λύ μς. * Ελεύθερς επγγελμίς, πρώην βυλευής Ιωννίνων Η πάνηη μις γενιάς Δ ΙΝΥΟΝΤΣ ν όγδ χρόν ε κθεώς δημινμικής πρρμγής κι πρεγγίζνς μι δεκεί πρμνής ην κρίη, η νέ γενιά ήμερ ιθάνει πι ηημένη πό πέ. νγκμένι ν ωριμάυν χύ μεά ην κάρρευη ης επίπλης ευημερίς πριν πό ην ικνμική κρίη κι πγηευμένι πό η διάψευη ης ριζπικής υπόχεης υ ΣΥΡΙΖ, ι νέι ψάχνυν μιρί μι διέξδ έλμ πυ φνάζει ως μόνιμ εμπόδι γι ην νάπυξη ης πρωπικόηάς υς. Η ΓΕΝΙ πυ ενηλικιώθηκε μέ ην κρίη ήρθε νιμέωπη με ην πόμη κι δρική περιλή υ ρίζν πρδκιών ης, φινόμεν πυ ι πρηγύμενες γενιές δεν έζην. Η φής ριζπική υπόχεη πυ εξέφρε ΣΥΡΙΖ διψεύηκε ευθύς εξρχής, όν πάλι πέ κόμμ ης ριζπικής ριεράς ήρθε νιμέωπ με ν ρελιμό ων πρβλημάων. Η νελί ης χώρς εξκλύθηε ν νιμεωπίζει ην νεργί, ην ευέλικη εργί κι ην πρόκληη ης μενάευης εις βάρς υ πιικύ ης χρόνυ ζωής. Βρέθηκε, λιπόν, γι μι κόμη φρά νιμέωπη με ην ή κι ν περιριμό υ ρίζν πρδκιών ης, χωρίς ν κφέρει ύε μι μικρή νίκη ενάνι η υνεχή υπβάθμιη πυ ζύε. ΜΕΣ ε υές ις υνθήκες, πελεί νγκιόη η διεκδίκηη μις θέης ν δημόι λόγ πό υή ην δικημένη γενιά γι ν εξηγήει πρβλήμ πυ νιμεωπίζει κι ν πρπθήει ν λύει. Οι νέι έχυν πλλάκις νιμεωπιεί κά πρελθόν ως πράγνες νρπής κι ύγκρυης πό νθρώπυς πυ θεωρύν υς ευύς υς υθενίες κι πίευν όι εκείνι γνώριζν κλύερ υμφέρν υς πό υς ίδιυς. ΥΤΗ η γενιά, λιπόν, ήρθε η ώρ ν πνήει ε ό βίωε μέχρι ήμερ βρίκνς μόνη ης ις λύεις, χωρίς ν περιμένει κάπιυς ν φρνίυν γι εκείνη. Δεδμένης μις πελευθέρωης υής ης γενιάς, θ πρκύψει πλήθς πρεγγίεων νάμε υπκείμεν πυ η υγκρύν. Συνηρηικί νέι πυ άνι υπέρ ης πλήρως ελεύθερης γράς κι πρδευικί νέι πυ πιεύυν ην κινωνική δικιύνη θ κληθύν ν υγκρυύν δημιυργικά κι ν επηρεάυν ν δημόι λόγ κι ην πλιική υζήηη ε μι κινωνί όπυ θ ζήυν εκείνι κι πιδιά υς. ΣΕ ΥΤΗ η ύγκρυη, πυ μιρί θ πρκύψει κι θ είνι ύγκρυη ύνθεης κι όχι επικράηης ης μις πλευράς έννι ης άλλης, κλύμε ν υπερπιύμε ιδέες κι νιλήψεις πυ θ μς δηγήυν ην επόμενη μέρ. Η υνήρηη κι η λρεί ης ύδης γράς εκφράζνι με ν κλύερ ρόπ ις ιδέες κι ν πργρμμικό λόγ ης Νές Δημκρίς. Οι πρδευικί όμως εκπρόωπι ης νές γενιάς χρειάζνι μι ζέν πυ θ εξηγεί ις δυνμίες κι ις δικίες υ πλιίυ μέ πί ζύμε κι μς επηρεάζει. Η πρόκληη γι κάθε νέ πυ υπρδιρίζει ως πρδευικός κι θέλει ν δώει η μάχη γι κινωνική δικιύνη υνίι ην επιυχημένη έκφρη ων ιημάων υ κι ην ικνπίηή υς. Διφρεικά, η δημόι υζήηη θ κυριρχηθεί π όυς πιεύυν η υνήρηη κι υνάμ η διήρηη όων μς ενχλύν κι μς κράνε πίω. ΕΙΝΙ ΝΓΚΗ, λιπόν, υή η νέ γενιά ν εκφρεί, μεά η διάψευη ης ριζπικής υπάης υ ΣΥΡΙΖ, πό ένν ιχυρό πρδευικό πόλ. Ση υγκρόηη υύ υ πόλυ κύρι ρόλ φείλει ν διδρμίει η υπό διμόρφωη πράξη ης Κενρριεράς, με βικό δηγό ις ξίες πυ εξέφρε ΠΣΟΚ μεά η Μεπλίευη κι υμμάχυς κινωνικό πεδί όλυς υς πρδευικύς πλίες πυ πθεύν ν ευό υς ριερά υ Κένρυ. * Υπψήφις διδάκρς Νεόερης κι Σύγχρνης Ελληνικής Ιρίς, ΕΚΠ Συνηρηιμός κι φιλελευθεριμός Ε ΝΣ ΕΙΝΙ εχθρός, υνηρηιμός. ριερί, φιλελεύθερι, ιλδημκράες κι κενρδεξιί διφωνύν ε πλλά, λλά πρέφνι εξίυ ν υνηρηιμό. Ο υνηρηιμός όμως δεν είνι κνέν μύρ θηρί κι μπρεί ν είνι πλιικά γόνιμς, ε κάπιες εκφάνεις υ, κόμ κι ν 21 ιών. Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ υνηρηιμός επιδιώκει η γόνιμη μείξη διήρηης κι ννέωης. Πρεβεύει ν εβμό πρδεδμέν κι υόχρν η δική λλγή ης κινωνικπλιικής δμής. Την ίδι ιγμή, πρρίπει ην πρδικρί, ν κθγιμό, δηλδή, κι ην «εμπίηη» ης πράδης. Ο υνηρηικός δεν πρέφει κάθε μερρύθμιη, λλά πιεί ν διηρηθεί ό,ι πδίδει. Σε κάθε πλιική κινωνί υπάρχυν ιδέες κι δμές πυ είνι πελεμικές, πόε δεν είνι πάνε φρόνιμ ν νρπύν. Ο υνηρηιμός έχει υνεπώς νόημ ε μι κινωνί πυ υλάχιν κάπιες όψεις ης πδίδυν θεικό πρόημ. Ο ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΣ εγκλπώνει επίης ν πλιικό ρελιμό: η θέη όι η πλιική πρέπει ν εδράζει ις δεδμένες ιρικές υνθήκες. Την ίδι ρχή δέχνι κι άλλες πλιικές ιδελγίες. Μόν υνηρηιμός όμως έχει κηγρηθεί όι ιυρόπως πρπθεί ν θεμελιώει ηθικά ν εβμό η δεδμένη κάη. Λες κι όι πρέφνι ν υνηρηιμό πράυν κάι διφρεικό. Ομίως, ηρίζυν επίης ηθικό ίημά υς γι μερρυθμίεις ην περιγρφή ης πργμικόης. Τ πλενέκημ υ υνηρηιμύ είνι όι δεν πκηρύει υνλικά ην εξέλιξη, ενώ ι διπρύιι νίπλί υ βδελύνι κθεί πρδικό. Ο ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΣ ειάζει ε δύ όψεις ης πργμικόης, πυ ήμερ εμφνίζνι ιδιίερ ξυμένες: ν κρί μικιμό, πυ διλύει υπικύς κι άυπυς κινωνικπλιικύς θεμύς, κι ν ωφελιμιμό, πυ υπάγει πάν ε ικνμεχνικύς υπλγιμύς. Ο υνηρηιμός έχει ν νιπρείνει η ημί υπερμικών θεμών, όπως η ικγένει κι ι κινόηες, ώε ν μην φήνει άμ έρμι ις διθέεις υ κράυς ή υπερκρικών δμών. Οι άνθρωπι ζυν νέκθεν ε πλιικά ργνωμένες κινόηες, ων πίων η υλλγική εμπειρί χρειάζει ν υγχάνει ης πρίηης πρχής κι ν μην διγράφει μεμιάς όνμ «ρθλγικών» ρχών ή ιδελγημάων. Τ άμ είνι δεμέν με ν εκάε κινωνικό κύκλ υ ε πλίι λληλεγγύης. Ο υνηρηιμός νιμεωπίζει επιφυλκικά εκείνες ις όψεις υ ύγχρνυ κράυς πυ υπάυν κι πψιλώνυν πό ρόλυς ις επιμέρυς κινόηες. Εξάλλυ, ι υνηρηικί πρεβεύυν όι ύγχρν φιλελεύθερ κράς δεν είνι μόν θεμός διφάλιης ης ελευθερίς, ης δικιύνης κι ης νμιμόης, λλά υχνά γίνει επίης μηχνιμός δεπείς πυ κπνίγει ις ργνικές δυνάμεις ης κινωνίς. Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ, πό ην άλλη, πρβάλλει ως λύη πρβλήμ υά νθρώπιν δικιώμ, με πί δυκλεύνι εξίυ υνηρηικί κι ριερί - γι διφρεικύς λόγυς. Πάνως, η ύγχρνη πργμικόη υ πλυπλιιμύ κι ης δικύωης χρειάζει επνπρδιριμό η πλιυνηρηική πρήλωη πρδικό έθνς. Θεωρώ όι υή θ μπρύε ν υπκθεί πό ην έμφη η υλλγική φί ης νθρωπόης, ως νίδ ν νιόρη πρδευιμό. Εξάλλυ, πελεί κική ρχή υ κλικύ υνηρηιμύ ικυμενιμός - πρκρικός κι πρεθνικός. ΠΟ Τ ΠΡΠΝΩ πρκύπει εξής ξύμωρ: ύγχρνς υνηρηιμός δεν μπρεί ν είνι υνηρηικός, πό η ιγμή πυ δεν μπρεί ν επιδιώκει η υνήρηη υ κληρύ πυρήν ης ύγχρνης κινωνικπλιικής δμής, μι κι υή δεν είνι ηριγμένη ε υνηρηικές ρχές. Πρφνώς κι δεν έχει θέη πρόν κι μέλλν μς πλιυνηρηιμός, βικές ρχές υ πίυ είνι η πρδικρί κι η εξιδνίκευη υ πρελθόνς. λλά ίγυρ έχυν θέη κάπιες υνηρηικές ρχές, ώε ν νιμεωπιύν υπρκά διέξδ υ ύγχρνυ φιλελευθεριμύ - πίς διλιθίνει η Σιλδημκρί-, όπως η πάθρωη υ υλλγικύ πνεύμς κι άκρς υλιμός. Ο υνηρηικός δεν ρνείι ην πρόδ, με ν όρ όι υή δεν υπνμεύει ν ίδι ν άνθρωπ ως ν. Σ πλίι υό, η εκρεί υ Elon Musk ενάνι ην πρϋπόθεη εξέλιξη ης εχνηής νημύνης θ μπρύε ν θεωρηθεί μι μρφή επίκιρυ υνηρηιμύ. * Επίκυρς κθηγηής ΕΚΠ
08 56 ΝΕ ΣΕΛΙ KYΡIAKH 12 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2017 Η «Νέ Σελίδ» πχιρεά ν Κώ Βεργόπυλ, ν «ιρεικό» κθηγηή ε πυδί υγγρφικό έργ, πλυάριθ άρθρ κι ις κίριες δηόιες πρεβάεις, πυ φράγιε ν λόγ κι η κέψη ης ριεράς ΓΙΝΝΗΣ Ν ΡΟΥΛΙ ΚΗΣ Κ Τ Τ ΧΡΟΝΙ ης πρώης δεκείς υ 2000, ν κάπυ Πρίι ε κάπι ελληνικό έκι -κι όχι όν- έβλεπες ν κάθνι ε έν ρπέζι δίπλ δίπλ ένς γνωός υπυργός ης κυβέρνηης Σηίη, ένς Ελληνς φιηής κρριερών πεπιθήεων, ένς Γάλλς πνεπιηικός ή δηιγράφς κι ένς εήλικς ικνικός ενάης πυ δύλευε ε πρκείεν γζί ε ελληνικό γύρ κι ν υζηύν εγλόφων κι ενχλώνς υς γύρω υς, υς ελληνικύς κύκλυς δεν υπήρχε η πρικρή φιβλί: κάπυ εκεί γύρω υπήρχε Κώς Βεργόπυλς - κι άλι ήν υός πυ είχε επνευεί κι δηιυργήει υή η ύνθεη, γιί υ φινόν όχι πλώς υβή, λλά κι ενδιφέρυ γι κάπι κυβέν πυ ήθελε ν νίξει. ΥΤΟ, ΛΛΩΣΤΕ, ήν κι ίδις Κώς Βεργόπυλς. Ενς άνθρωπς πυ, κυβλώνς έν πό εγλύερ, ν όχι εγλύερ κδηϊκό βιγρφικό ην Ελλάδ, κόρθωνε ν είνι υόχρν πλλά πράγ ζί, φινενικά νιφικά εξύ υς. νγνωριένς κθηγηής πνεπιηίυ Πρίι ε εράι υγγρφικό έργ, εφρέν ε πάρ πλλές γλώες, λλά κι φιηής υ Μάη υ 68 πυ δεν είχε φήει πίω υ ις νενικές ιδέες ης υδιχείριης κι ης επνάης κι έλς ης ηέρς ρνύνν πειικά ν εγλώει. Επειργνώνς υ ΟΗΕ κι ης Ευρωπϊκής Επιρπής ε θέ νάπυξης κι ην ίδι ιγή διδηλωής κι θεωρηικός ων κινηάων ενάνι η νεφιλελεύθερη πική ης πγκιπίηης. Φνικός κι υηρός κριβλόγς, πρόθυς ν υνινέει ε ιδήπε υ φινόν κινπί, γενίκευη ή κά υνθήκη ψεύδς, κι ην ίδι ιγή ένς ενελώς δγάις άνθρωπς, πρόθυς ν κύει κι ν υζηήει κό κι ην πι περιθωρική ιδέ κι έις ν η υνδέει ε ην ιρί ων ιδεών ης νθρωπόης, πδίδνάς ης ηί νάλγη ε κάθε άλλη ιδέ ης νθρωπόης. λς Ελεφάνης κι άλλι πλλί. Νεόερς πό υύς, Κώς Βεργόπυλς θ διφωνήει ζί υς, νπύνς ι ιρεική ιδέ γι ην νάπυξη υ ελληνικύ κινωνικύ χηιύ, πρείννς ι άλλη νάγνωη ων ικνικών δών ης κπιλιικής Ελλάδς. Σ δύ θεελιώδη πρώ έργ υ, «Τ γρικό ζήη ην Ελλάδ» (Εξάνς, 1975) κι «Εθνιός κι ικνική νάπυξη» (Εξάνς, 1979), θ φιβηήει ην κυρίρχη ιδέ ης δικής κπιλιικής υέρηης κι εξάρηης ης Ελλάδς, υπηρίζνς η θέη όι η χώρ ι κπιλιικές χέεις πργωγής είνι νπυγένες πό νωρίς κι πκύν χή εά η Μικριική Κρφή, επικενρώννς έι ην κριική υ ις πλιικές πυ κλυθήθηκν κι όχι η δική νεπάρκει ης ελληνικής ικνίς. Μι θέη πυ θ νπργάγει η υνέχει χεδόν υύι Βρενός ιρικός Μρκ Μζάυερ ην ιρική έρευνά υ γι ην ικνική νάπυξη ης Ελλάδς. Ενς Ελληνς πνεπιηικός πυ γνωρίζει κλά έργ υ ε φρή ν θάνό υ έγρψε όι «ε νύππ χρόν έχει ειπωθεί όι υά δύ βιβλί υ ζί ε ν ύρφ κπιλιό είνι κδικέν ν διβάζνι κι ν ξνδιβάζνι ό πό ις πλιόερες ό κι πό ις νεόερες γενιές»., ς β ί β ς υ ή ι νς, ρ ε ύ ν ι δ Ι ΙΙΤΕΡ κριικός πέννι ευρώ κι ην ικδόηη ης ευρωπϊκής ικνικής ζώνης γύρω πό υό ήδη πό η δεκεί υ 1990, θ ρνηθεί εά ξέπ ης κρίης ην ιδέ όι η έξδς ης Ελλάδς πό ην Ευρωζώνη θ πελύε λύη. ΣΤ ΒΙΒΛΙ, πυ έγρφε ε ένν ρυθό φρενήρη, λλά κθόλυ ξέν ή υπερβλικό γι ν ίδι, υνήθιζε ν ενάει ιχεί πυ πρέκυπν πό υές ις υζηήεις υ, νκεέν ρνικά ε ν ενελώς εκπληκικό πλύ ων γνώεών υ, κι η υνέχει ν νγνωρίζει ν υζηηή υ η υβλή υ. Κάθε φρά πυ έν κινύρι βιβλί υ Βεργόπυλυ κυκλφρύε ις πρθήκες ων βιβλιπωλείων, ήν ρκεί εκείνι πυ θ δέχνν έν ηλεφώνη πό ν υγγρφέ έ ις επόενες ηέρες: «ες ην νφρά υ χεικά ε ν λυέρ ρί κεφάλι. Θ υ θυίει ν κβγά ς πριν πό ερικύς ήνες κυβνέζικ πρ». ε ην ίδι ευκλί ν ιλήει γι λγεχνί, πλιική, ικνί, ιρί, γεωπλιική, υική, ινεά ή πδόφιρ - ρκεί η υζήηη ν επικενρωνόν ην υπρξική διάη υ πιχνιδιύ κι όχι υή. Ο Κώς Βεργόπυλς ήν έν ρχέυπ ης φθρένης έννις «δινύενς». ΟΙ ΓΝΩΣΕΙΣ περιρέφνν γύρω πό πάν. Μπρύε Τ ελευί άρθρ υ Κ. Βεργόπυλυ «Ιδεγρά», ις 8 Οκωβρίυ 2017 ΓΕΝΝΗΜΕΝΟΣ ην κχική θήν 1942, Κώς Βεργόπυλς κλύθηε πυδές Νικής ις ρχές ης δεκείς υ 60. Ο πέρς υ δεν ήν έλς κίς πό ις δύ εγάλες πράξεις υ Εφυλίυ, άνηκε ρεύ υ «ρχειρξιύ», πυ υνδεόν ως ένν βθό ε ν Τρόκι. πό εκεί κληρνόηε ι νιυβική «ρίη ιά» γι κάθε βική νίθεη εωερικό ων κινωνιών, ν κι ελεώνς ην ιρί ων ρχειρξιών ε εγάλη ηλικί πγηεύηκε πό ν δγιό υς. Βρέθηκε Πρίι γι ν υνεχίει ις πυδές υ η Σρβόννη, ις Οικνικές κι Πλιικές Επιήες, κι βρέθηκε έ η δίνη υ Μάη υ 68, ν πί υεείχε ενεργά. Η κδηϊκή κι πλιική επειρί πυ υώρευε ν έκνε έλς ις «πρές» Ελλήνων δινυένων πυ φράγιν η κέψη ης ριεράς η Μεπλίευη - νάεά υς Νίκς Πυλνζάς, Κωννίνς Τυκλάς, γγε- ΕΞΕΛΕΓΗ κθηγηής Οικνλγίς η Σρβόννη 1974, η υνέχει, 1992, κθηγηής Πλιικής Οικνίς Πάνει κι ελικά, 2002, κθηγηής Οικνικών Επιηών Πνεπιήι Paris 8. Ο χρόνς υ θ ιράζει θερά νάε ην θήν, Πρίι κι ις γπηένες υ Σπράδες. πό 2000 θ υεάχει ενεργά ις υννήεις ικνλόγων ενάνι η νεφιλελεύθερη πγκιπίηη πυ θ υνδεθύν ε «Κινωνικό Φόρυ», λβάννς έρς υνέδρι υ Πόρ λέγκρε. Πράλληλ, εργζόν ως επειργνώνς ε διεθνείς ργνιύς πάνω ζήη ης νάπυξης η Μεόγει. Συνέγρψε περιόερ πό είκι βιβλί κι υεείχε ε δεκάδες κό υλλγικά υγγρά. Είνι ένς πό υς πι πλυεφρένυς Ελληνες θεωρηικύς, κθώς έργ υ κυκλφρύν γλλικά, γγλικά, ιπνικά, πργλικά, ιλικά, λλνδικά κι κινεζικά. ρθρ υ έχυν δηιευεί η «Νέ Σελίδ», «Επίκιρ», ενώ πλιόερ διεέλεε θερός ρθργράφς ης «Ελευθερυπίς». ΝΘΡΩΠΟΣ πλυπράγων κι πλυήχνς, περιόερ ε ην έννι υ Λενάρν ν Βίνι πρά ε υήν υ Οδυέ, Κώς Βεργόπυλς, πυ πέθνε ις 9 Νεβρίυ υ 2017 Πρίι πό εγκεφλική ιρργί, θ λείψει, όπως ρόζει υς πργικύς δινύενυς, πό πλλές πυχές ης ζωής. Η πυί υ θ είνι ιθηή υόχρν ις πρθήκες ων βιβλιπωλείων κι ην άιλλ ης κέψης, διεθνή φόρυ γι ην ικνική ιόη κι πό ις εγάλες φωνκύες πρέες Κριέ Λέν, Κλωνάκι κι Εξάρχει.