Ημερίδα ΤΕΕ, 8/11/2013 Ηλεκτρική ενέργεια, βιομηχανία, ανταγωνισμός,ανάπτυξη Εισηγητής : Ζητούνης Θεόδωρος, MMM Tεχνικός διευθυντής ομίλου ΓΙΟΥΛΑ 1
Εισαγωγή θέματα 1. Εξέλιξη της Ελληνικής βιομηχανικής παραγωγής 2. Ανταγωνιστικότητα και τιμές κόστους ενέργειας και ειδικά ηλεκτρικής ενέργειας 3. Δομή ενεργειακής αγοράς και διαμόρφωση τιμολογίων 4. Θέσεις για την εξυγίανση του κυκλώματος ενέργειας και της μείωση του ενεργειακού κόστους 2
1. Εξέλιξη της βιομηχανικής παραγωγής στην Ελλάδα - Δραματική μείωση του παραγωγικού ιστού της χώρας,αρχής γενομένης την δεκαετία του 80 - Εξαφάνιση ολόκληρων παραγωγικών κλάδων, μεταλλευτικός, κλωστοϋφαντουργικός, κατασκευαστικός, κλπ - Την τελευταία 5ετια, οι μεγάλοι πελάτες της ΔΕΗ (10GWH και άνω ετησίως) από 400 έγιναν 82 (με μόνο 62 βιομηχανικούς) δηλαδή 80% μείωση Όλα ήταν εργοστάσια εντάσεως κεφαλαίου, πολύ υψηλών επενδύσεων,που καθώς δεν μπορούσαν να μεταφερθούν, έκλεισαν. Εύκολα καταλαβαίνουμε τι έχει συμβεί στον βιοτεχνικό χώρο, που μεταφέρεται πολύ ευκολότερα. Γνωστό το φαινόμενο μεταφοράς σε Βαλκανικές χώρες και όχι μόνο. Σπουδαιότερα αίτια - Ανυπαρξία πολιτικής παραγωγής βιομηχανικών προϊόντων - Αστάθεια στην ενεργειακή πολιτική - Πολύ υψηλές τιμές ενέργειας, και - Αδυναμία εξασφάλισης ίσων όρων ανταγωνισμού (φορολόγηση, έλεγχος, περιβαλλοντικοί όροι ) 3
2. Ανταγωνιστικότητα και τιμές κόστους ενέργειας και ειδικά ηλεκτρικής ενέργειας Προϋποθέσεις βιωσιμότητας μονάδας - Υψηλή παραγωγικότητα - Συντελεστές κόστους στα επίπεδα του ανταγωνισμού (π.χ. α ύλες και ενέργεια) Το κόστος ενέργειας παντού στον κόσμο, διαμορφώνεται από την βασική τιμή της ενέργειας, με πρόσθεση του κόστους μεταφοράς και διανομής, του κόστους δικαιωμάτων ρύπων, αλλά και των πρόσθετων φόρων, που στην δική μας περίπτωση είναι κατά πολύ υψηλότεροι από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Δυστυχώς η αδυναμία άλλων μηχανισμών του κράτους να συλλέγει φόρους, και χρησιμοποιώντας τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου ως φορείο συλλογής των, καταλήγει να επιβαρύνει το τελικό ενεργειακό κόστος. Στοιχείο προς αξιολόγηση και οριοθέτησή, είναι η διαφορά του κόστους χρήσης ηλεκτρισμού για οικιακή η δημόσια χρήση (εδώ μπαίνει πολύ σοβαρά η σωστή διαχείριση προς εξοικονόμηση αλλά και η ακριβότερη χρέωση για σπατάλη) και το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας ως στοιχείο διαμόρφωσης κόστους προϊόντος. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι υπάρχει διαφορά. Είναι δύο διαφορετικά προϊόντα. 4
Από τη δραστηριότητα της ΓΙΟΥΛΑ σε διάφορες χώρες και δεδομένα από την κεντρική Ευρώπη, συλλέχθηκαν στοιχεία κόστους ενέργειας (πίνακες 1 και 2) και έγινε μία σύγκριση για λειτουργία της Ελληνικής μονάδας σε διάφορες χώρες (πίνακας 3). Πίνακες τιμών Ηλεκτρικής ενέργειας και Φυσικού αερίου και εξέλιξης τους από το 2005 έως σήμερα 5
Τιμές Φυσικού αερίου 2005 2013 ( /MWH) 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 21,95 17,63 11,74 26,03 24,88 25,37 23,80 14,63 15,61 34,83 25,91 21,16 31,26 27,26 25,13 23,14 23,25 23,12 47,70 41,01 32,80 26,56 26,35 27,05 44,50 30,42 23,40 GREECE BULGARIA ROMANIA EU 27 0,00 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 YTDSept 2013 6
Τιμές ηλεκτρικής ενέργειας 2005-2013 ( /MWH) 120,00 100,00 97,20 100,28 80,00 60,00 54,61 59,31 68,15 64,27 55,74 64,41 71,45 73,54 57,00 82,00 64,48 69,50 71,40 GREECE BULGARIA 40,00 53,16 48,14 37,73 38,83 46,38 42,67 [VALUE] 48,25 50,00 51,54 56,20 52,30 ROMANIA 20,00 0,00 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 YTD Sept 2013 7
Ετήσια κατανάλωση εργοστασίου ΓΙΟΥΛΑ Αιγάλεω ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ Nm3 14.723.422 ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ Kwh 30.347.710 Ενεργειακό κόστος του ίδιου εργοστασίου σε διαφορετικές χώρες εγκατάστασης τιμές 2013, σε Φυσικό αέριο Ηλεκτρική ενέργεια Σύνολο Διαφορές με ΑΘΗΝΑ ΑΘΗΝΑ 7.466.145 2.754.358 10.220.503 ΣΟΦΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 5.090.321 1.587.185 6.677.506-3.542.997 ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ ΡΟΥΜΑΝΙΑ 4.029.419 2.166.826 6.196.245-4.024.257 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ 3.874.880 2.124.340 5.999.220-4.221.283 8
3. Δομή ενεργειακής αγοράς και διαμόρφωση τιμολογίων πολιτική τιμών : - δεν είναι προϊόν πλήρως απελευθερωμένης αγοράς (άρα υγιής ανταγωνισμός) - δεν είναι υπό πλήρη εθνικό/κρατικό έλεγχο, άρα με κατεύθυνση ανάπτυξης Δεν υπάρχουν ούτε πολλές εταιρείες παραγωγής, με πολλές εμπορικές εταιρείες, αλλά ούτε και μία που να τα χειρίζεται όλα, με κριτήριο τη βιωσιμότητα του παραγωγικού ιστού της χώρας. Το σύστημα είναι ερμαφρόδιτο, και με πολλές στρεβλώσεις Δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε που βρισκόμαστε και τι έχουμε σαν Ελλάδα. Άρα ερωτήματα σαν : - Από τι πηγές μπορούμε να παράγουμε φθηνότερα ηλεκτρική ενέργεια? εγχώριες ή εισαγόμενες? - Πως διαμορφώνεται το καλάθι πηγών ηλεκτρικής ενέργειας, και ποιες συμβάσεις ισχύουν, και σε τι ποσοστά συμμετέχουν σε ποσότητες και αξίες 9
Δεν μπορούμε να αφήσουμε ασχολίαστα συμβάσεις και δώρα που έχουν δοθεί μέσω αυτών, έτσι : - Με ποια τιμή αγοράς φυσικού αερίου, οι μονάδες ΦΑ παράγουν ηλεκτρισμό και με ποια τιμή χρεώνουν το σύστημα ; Είναι λογική η τιμολόγηση με οποιοδήποτε κόστος συν 10%, άρα δεν μας ενδιαφέρει αν είναι και υψηλό ; Σήμερα αυτό μειώνεται και αντικαθίσταται με άλλο σύστημα π.χ. ΑΔΙ, αλλά τα προκλητικά δώρα παραμένουν - Ο εγχώριος λιγνίτης, πρέπει να έχει μηδενική συμμετοχή ; Γιατί η έως σήμερα πολιτική είναι να βαίνει συνεχώς μειούμενος. Συμμετείχε πάνω από 70 % στην παραγωγή ρεύματος και έχει καταλήξει να είναι κάτω από 40%.Και δεν είναι μόνο η πολιτική μείωσης του λιγνίτη,αλλά ακόμη και οι μονάδες που δουλεύουν, με το κλείσιμο ορυχείων του, αγοράζουν λιγνίτη από Βουλγαρία. Ένα εγχώριο καύσιμο αντικαθίσταται από εισαγόμενο ΦΑ, έχει λογική ; και ποιοι την κατευθύνουν ; - Τι επικρατεί με τις χρεώσεις από τις ΑΠΕ και ποια θα πρέπει να είναι η συμμετοχή τους στο ενεργειακό καλάθι ; Με ποια λογική, ακολουθούνται πολιτικές, ώστε οι χρόνοι αποπληρωμής των πολύ ακριβών επενδύσεων να είναι 4-6 χρόνια και όχι 15 ή 20 ; Εκμεταλλευόμενοι τον ήλιο και τον αέρα, θα έπρεπε να έχουμε κόστος παρόμοιο με το κόστος των υδροηλεκτρικών μονάδων που είναι το μισό των λιγνιτικών και όχι έως και 10 φορές υψηλότερο από αυτές του λιγνίτη. - Πως λειτουργεί η απελευθέρωση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας ; Μπορούμε να αγοράσουμε από την ελεύθερη Ευρωπαϊκή αγορά ; Δυστυχώς ΟΧΙ..θέλει πολύ δρόμο για να γίνει κάτι τέτοιο! 10
Όλα τα παραπάνω φτιάχνουν ένα περιβάλλον, η μεν τιμή της ενέργειας να είναι σχεδόν διπλάσια από τιμές άλλων χωρών, οι δε επιπλέον χρεώσεις (φόροι κλπ.) να είναι και αυτές πολλαπλάσιες. Και λίγα αριθμητικά δεδομένα : - Στην Ελλάδα πωλείται ρεύμα με κόστος διπλάσιο της υπόλοιπης Ευρώπης. 65-70 /MWH στην Ελλάδα, με 35 /MWH στην Ευρώπη - Χρεώνονται έξοδα μεταφοράς και διανομής έως και 6 φορές υψηλότερα από πολλές άλλες χώρες, 8-9 /MWH στην Ελλάδα, έως 1,5-5,5 /MWH σε άλλες χώρες - Χρεώνονται έξοδα για πληρωμή ανανεώσιμων πηγών, κοινωνικών τιμολογίων, ειδικών φόρων και δικαιωμάτων ρύπων,20 /MWH, αντί των 8-12 /MWH σε άλλες χώρες Στο τέλος στην Ελλάδα πληρώνουμε πάνω από 100 /MWH, ενώ σε άλλες χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Βουλγαρία κλπ) 50-60 /MWH. Εδώ δεν γίνεται καμμία αναφορά σε ειδικές πριμοδοτήσεις της βιομηχανίας μέσω της τιμής της ενέργειας, π.χ Γερμανία με πριμοδότηση 7 δις του ενεργειακού κόστους της βιομηχανίας, για το 2013. 11
4. Θέσεις προς εξυγίανση του κυκλώματος ενέργειας και μείωσης του ενεργειακού κόστους - προτεραιότητα στα εγχώρια καύσιμα, που είναι και τα φθηνότερα. - Μονάδες λιγνίτη,που έχουν κοστίσει πανάκριβα, αξιοποιούνται σε ποσοστά 50-60% ή κλείνουν με τραγικό αποτέλεσμα το αυξημένο κόστος παραγωγής. - όλες οι συμβάσεις πώλησης ηλεκτρικού ρεύματος να αξιολογηθούν εξ αρχής. Όπως όλοι οι καταναλωτές ενέργειας δεν έχουν απολύτως καμία προστασία, με ποια λογική υπάρχουν προστασίες μέσω αυτών των συμβάσεων? - Να βρεθούν λύσεις πώλησης για τις πλεονάζουσες ποσότητες ενέργειας εκτός χώρας, άρα την πλήρη αξιοποίηση των υφισταμένων μονάδων, την μεγιστοποίηση της απόδοσης και τελικά το χαμηλότερο κόστος τους. Παράλληλα θα έλθουν και έσοδα στο σύστημα. Τέτοια λογική επικρατεί στην ελεύθερη Ευρωπαϊκή αγορά - μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός, ώστε να μην φθάνουμε σε απρόβλεπτες καταστάσεις και σε αγορές την τελευταίας στιγμής από την ελεύθερη αγορά με πολύ υψηλές τιμές. Υψηλό κόστος ενέργειας και ανάπτυξη είναι αντικρουόμενες έννοιες! Κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τη βιομηχανία < 50 /mwh, αλλά τώρα! 12
YIOULA Glassworks Ευχαριστώ Θ.Ζητουνης 13