ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 27 Μαΐου 2011 (OR. en) 10836/11 PECHE 135

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 27 Μαΐου 2011 (OR. en) 10836/11 PECHE 135 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Για το Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντής Ημερομηνία Παραλαβής: 26 Μαΐου 2011 Αποδέκτης: κ. Pierre de BOISSIEU, Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αριθ.εγγρ,.Επιτρ.: COM(2011) 298 τελικό Θέμα: Ανακοίνωση της Επιτροπής όσον αφορά διαβούλευση σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο της Επιτροπής - COM(2011) 298 τελικό. συνημμ.: COM(2011) 298 τελικό 10836/11 DG B III

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 25.5.2011 COM(2011) 298 τελικό ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ όσον αφορά διαβούλευση σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο παρόν έγγραφο διαβούλευσης παρουσιάζεται η πρόοδος που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής καθώς και η πορεία που θα ακολουθηθεί τα επόμενα έτη. Στόχος είναι η διαβούλευση σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους πρέπει να καθορίζονται τα συνολικά επιτρεπόμενα αλιεύματα (TACs) όσον αφορά την αλιεία στα ευρωπαϊκά ύδατα και για τους ευρωπαίους αλιείς. Στην παρούσα διαβούλευση καλούνται να συμμετάσχουν οι ευρωπαίοι πολίτες, τα κράτη μέλη, τα Περιφερειακά Γνωμοδοτικά Συμβούλια (ΠΓΣ) και η Συμβουλευτική Επιτροπή για την Αλιεία και την Υδατοκαλλιέργεια (Advisory Committee for Fisheries and Aquaculture - ACFA). Ο καθορισμός των ποσοστών των Συνολικών Επιτρεπόμενων Αλιευμάτων (TACs) και των ποσοστώσεων και των επιπέδων αλιευτικής προσπάθειας για την αλιεία στην Ευρώπη το 2012 πρέπει να αποσκοπεί στην εξάλειψη της υπεραλίευσης. Το ότι ένα απόθεμα υπεραλιεύεται δεν σημαίνει απαραίτητα ότι διατρέχει κίνδυνο εξάντλησης ή κατάρρευσης. Σημαίνει απλώς ότι η ίδια ποσότητα αλιευμάτων ή μεγαλύτερη θα μπορούσε να αλιευθεί με μικρότερη αλιευτική δραστηριότητα. Αυτό σημαίνει ότι κάθε χρόνο πρέπει να αλιεύεται ένα ποσοστό των ιχθύων στη θάλασσα που να αντιστοιχεί στο σωστό μέγεθος, ώστε να επιτρέπεται σε αυτά να μεγαλώνουν και να αναπαράγονται στο πιο παραγωγικό τους επίπεδο. Κατ αυτόν τον τρόπο τα αλιεύματα που θα προέρχονται από αποθέματα ιχθύων θα εξασφαλίζουν μακροπρόθεσμα τη μέγιστη βιώσιμη απόδοση (ΜΒΑ). Εντατική αλιεία σημαίνει ότι τα ψάρια αλιεύονται σε πολύ μικρή ηλικία, είναι μικρού μεγέθους και χρησιμοποιούνται υπερβολικά πολλά καύσιμα για την αλίευσή τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1 και τα κράτη μέλη της Ένωσης έχουν δεσμευθεί για την επίτευξη του στόχου της ΜΒΑ στην αλιεία έως το 2015. Τα αλιευτικά αποθέματα στα ευρωπαϊκά ύδατα βελτιώνονται. Η αναλογία των αποθεμάτων που υπεραλιεύονται στον Ατλαντικό και στις γειτονικές θάλασσες μειώθηκε από 32 εκ των 34 αποθεμάτων το 2004 στα 22 εκ των 35 αποθεμάτων το 2010, ήτοι από 94% στο 63%. (για λεπτομέρειες βλ. Παράρτημα Ι). Η πρόοδος αυτή είναι θετική ένδειξη καθώς αποδεικνύει ότι η λήψη δραστικών μέτρων είναι αποτελεσματική. Τα αποθέματα σολομού στο Skagerrak, στο Kattegat και στη Βαλτική Θάλασσα, στη Δυτική Μάγχη και στην Κελτική Θάλασσα, ο εγκλεφίνος της Βόρειας Θάλασσας, ο μπακαλιάρος του Rockall, η ρέγγα της Βόρειας Θάλασσας, στα δυτικά της Σκωτίας και στην Κελτική Θάλασσα, ο μαύρος μπακαλιάρος στη Βόρεια Θάλασσα και στα δυτικά της Σκωτίας, οι ζαγκέτες στα ανοικτά της Ισπανίας και της Πορτογαλίας και οι καραβίδες της Βορείου Θαλάσσης, δεν θεωρείται πλέον ότι υπεραλιεύονται. Εντούτοις, η κατάσταση των πόρων στα βαθιά ύδατα προκαλεί ανησυχία. Στη Μεσόγειο θάλασσα υπεραλιεύεται το 63% των γνωστών αποθεμάτων. Το ποσοστό των αποθεμάτων που υπεραλιεύονται εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό και 1 Εφαρμογή της αειφορίας στην αλιεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης. Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. COM(2006) 360 τελικό.

δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό: απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες, ώστε να σταματήσει η υπεραλίευση. Ο καθορισμός TAC και ποσοστώσεων εξακολουθεί να είναι απαραίτητο εργαλείο διατήρησης των αποθεμάτων. Από πρόσφατες αναλύσεις προκύπτει ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει σημειωθεί σημαντική μείωση της υπεραλίευσης από τον ενωσιακό στόλο 2. Η επίτευξη ΜΒΑ αναμένεται να έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερα οφέλη και να οδηγήσει σε μικρότερης έντασης αλιεία σε μεγαλύτερα αποθέματα αντί της σημερινής εντατικής αλιείας σε ολιγάριθμα αποθέματα. Θα αλιεύονται οι ίδιες ή μεγαλύτερες ποσότητες αλλά με χαμηλότερο αντίκτυπο στο περιβάλλον. Ο αντίκτυπος της αλιείας στον βυθό της θάλασσας θα είναι μικρότερος, ενώ θα μειωθούν τα παρεμπίπτοντα αλιεύματα ευάλωτων οργανισμών όπως οι φώκιες, τα δελφίνια και άλλα θαλάσσια κητοειδή, καθώς θα μειωθεί η συνολική ένταση της αλιείας. Το κόστος των καυσίμων θα μειωθεί σημαντικά καθώς απαιτείται λιγότερος χρόνος αλιείας για την αλίευση ενός τόνου αλιευμάτων από απόθεμα σε αφθονία σε σχέση με την αλίευση από εξαντλούμενο απόθεμα. Αυτό θα οδηγήσει στη μείωση των εκπομπών άνθρακα καθώς και των δαπανών των αλιευτικών σκαφών για καύσιμα. Άλλο σημαντικό όφελος θα είναι ότι θα μειωθούν οι πιέσεις για απόρριψη αλιευμάτων. Τα αποθέματα που αλιεύονται εντατικά αποτελούνται κυρίως από μικρότερα και μικρότερης αξίας ψάρια τα οποία ρίπτονται στη θάλασσα είτε λόγω της μικρής αξίας τους στις αγορές είτε λόγω του ότι δεν πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις μεγέθους. Η εξάλειψη της υπεραλίευσης θα συμβάλει σημαντικά στη μείωση των απορρίψεων. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής προβλέπεται η θέσπιση και άλλων ειδικών ρυθμίσεων όσον αφορά τις απορρίψεις. Η εξάλειψη της υπεραλίευσης θα βελτιώσει την κατάσταση των πόρων και θα μειώσει τον αντίκτυπο στο περιβάλλον. Θα βελτιώσει επίσης την οικονομική αποδοτικότητα του αλιευτικού τομέα. Οι προβλέψεις όσον αφορά την αποδοτικότητα για ορισμένα τμήματα του στόλου με βάση μακροπρόθεσμα σχέδια διαχείρισης δείχνουν ενθαρρυντικές ενδείξεις βελτίωσης στην οικονομική τους επίδοση. 2. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ Το 2010 το Διεθνές Συμβούλιο Εξερεύνησης της Θάλασσας (ICES) υιοθέτησε μια νέα μορφή γνωμοδότησης όσον αφορά τα επίπεδα των TAC τα οποία θα οδηγήσουν σε αλιεία ΜΒΑ έως το 2015. Η Επιτροπή εγκρίνει αυτή τη νέα γνωμοδότηση και προτίθεται να βασίσει σε αυτή τις προτάσεις για τα TAC. 2 Έκθεση σχετικά με την προσπάθεια των κρατών μελών κατά τη διάρκεια του 2009 για την επίτευξη βιώσιμης ισορροπίας μεταξύ της αλιευτικής ικανότητας και των αλιευτικών δυνατοτήτων. Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών. COM(2011)

Οι σημερινές γνώσεις όσον αφορά την κατάσταση των αλιευτικών αποθεμάτων συνοψίζεται στο παράρτημα Ia και περιγράφεται σύντομα παρακάτω 3. TAC που αναμένεται να οδηγήσουν σε ΜΒΑ έχουν καθοριστεί για την Ατλαντοσκανδιναβική ρέγγα, για το προσφυγάκι και την ρέγγα της Βόρειας Θάλασσας, που αποτελούν πλέον αντικείμενο ορθής διαχείρισης. Η Ένωση, όμως, δεν κατάφερε να πείσει την Ισλανδία και τις Νήσους Φερόες να προσχωρήσουν στη συμφωνία για τη διαχείριση του σκουμπριού. Το σύνολο των TAC που είχαν καθοριστεί από την ΕΕ, από την Νορβηγία, από τις Νήσους Φερόε, από την Ισλανδία και από τη Ρωσσία το 2010 υπερέβαινε κατά 63% το ποσοστό που συνιστούσε η επιστημονική γνωμοδότηση. Μολονότι το απόθεμα σκουμπριού παρουσιάζει πλέον αφθονία, το ποσοστό αλιείας βρίσκεται εκτός των βιώσιμων ορίων και είναι πιθανή η μείωση του αποθέματος στο μέλλον, εάν δεν επιτευχθεί διεθνής συμφωνία σχετικά με τη διαχείρισή του. Στην Βόρειο Θάλασσα, στο Skagerrak και στο Kattegat γίνεται υπεραλίευση σε σχέση με την ΜΒΑ όλων των γνωστών αποθεμάτων εκτός της χωματίδας, του μπακαλιάρου και της ρέγγας. Τα TAC το 2011 ξεπερνούσαν κατά 11% το ποσοστό που όριζαν οι επιστημονικές γνωμοδοτήσεις έναντι 17% το 2010 και 37% το 2009. Πολλά αποθέματα στα Δυτικά της Σκωτίας, στη Θάλασσα της Ιρλανδίας και στην Κελτική Θάλασσα εξακολουθούν να υπεραλιεύονται ενώ τα μεγέθη των αποθεμάτων είναι μικρά. Η ICES ανέφερε πολλά προβλήματα όσον αφορά την καταγραφή των αλιευμάτων και άλλων στοιχείων. Οκτώ αποθέματα έχουν εξαντληθεί σε τέτοιο βαθμό που, σύμφωνα με την επιστημονική γνωμοδότηση, δεν πρέπει να αλιεύονται. Διαπιστώθηκε ότι υπεραλιεύονται οκτώ εκ των 14 αποθεμάτων για τα οποία διενεργήθηκε αξιολόγηση όσον αφορά τη ΜΒΑ. Τα TAC υπερέβησαν κατά 42% το ποσοστό που συνιστούσε η επιστημονική γνωμοδότηση το 2011. Τα αποθέματα της ρέγγας και του μπακαλιάρου στην Κελτική Θάλασσα βρίσκονται σε καλό επίπεδο, αλλά οι απορρίψεις μπακαλιάρου και προσφυγακιού θα αυξηθούν, εάν συνεχιστεί η εντατική αλιεία καραβίδας με δίχτυα μεγέθους 80mm δίχως την χρησιμοποίηση εργαλείων που να επιτρέπουν τη διαφυγή των μικρών ψαριών. Ο αλιευτικός κλάδος και τα οικεία κράτη μέλη πρέπει να αναπτύξουν και να χρησιμοποιούν περισσότερα αλιευτικά εργαλεία. Λίγες αξιολογήσεις είναι διαθέσιμες όσον αφορά τα αποθέματα στον Βισκαϊκό Κόλπο και στη Θάλασσα Ιβηρικής-Ατλαντικού. Ο μερλούκιος νοτίου αποθέματος αφθονεί λόγω της καλής εισόδου ιχθυδίων στο απόθεμα, αλλά η ICES αναφέρει ότι σημειώθηκε εκτεταμένη υπεραλίευση των ποσοστώσεων το 2010, συνεπώς κινδυνεύει η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα αυτού του αποθέματος. Όσον αφορά τις καραβίδες στην Κανταβρική Θάλασσα, εξακολουθούν να υπόκεινται σε γνωμοδότηση που συνιστά την παύση της αλιείας τους. Όσο εκκρεμεί η διενέργεια ακριβούς αξιολόγησης, η κατάσταση πολλών αποθεμάτων βαθέων υδάτων προκαλεί ανησυχία. Εξαντλούνται τα αποθέματα 3 Πίνακας που περιέχει τις ποσοστώσεις στην Ευρώπη και τον συναφή «φωτεινό σηματοδότη» περιέχεται στον ιστότοπο: http://ec.europa.eu/fisheries/documentation/publications/poster_tac2011_en.pdf. Πλήρης ανάλυση σχετικά με την κατάσταση των αλιευτικών αποθεμάτων περιέχεται στους ιστότοπους www.ices.dk και https://stecf.jrc.ec.europa.eu

καθρεφτόψαρου του Ατλαντικού, ορισμένων ειδών καρχαρία βαθέων υδάτων και κεφαλάδων στον Βισκαϊκό Κόλπο καθώς και του γρεναδιέρου των βράχων. Για τα περισσότερα αποθέματα οι επιστήμονες συνιστούν είτε τη μείωση της αλιείας είτε την απαγόρευση της επέκτασής της, εκτός εάν είναι βέβαιο ότι τα εν λόγω αποθέματα είναι βιώσιμα. Όσον αφορά τα είδη που αναπτύσσονται πιο γρήγορα, όπως είναι ο μπρόσμιος, η μουρούνα, το πελαγίσιο λιθρίνι και το μαύρο σπαθόψαρο, είναι πιθανό στο απώτερο μέλλον να φθάσει σε βιώσιμα επίπεδα η αλίευσή τους. Για το 2011, δεν θα προταθεί η θέσπιση ξεχωριστής νομοθεσίας όσον αφορά τις αλιευτικές δυνατότητες καθώς ο κανονισμός που εγκρίθηκε το 2010 καλύπτει και το 2011 και το 2012. Στη Βαλτική Θάλασσα 4 εκ των 6 γνωστών αποθεμάτων υπεραλιεύονται. Ο γάδος στην Ανατολική Βαλτική και η ρέγγα στη Βοθνιακή θάλασσα αποτελούν αντικείμενο ορθής διαχείρισης. Στη Μεσόγειο υπεραλιεύεται το μεγαλύτερο ποσοστό των πόρων (82%) και ορισμένα έχουν φτάσει σε χαμηλό επίπεδο (Παράρτημα Ib). Στον Εύξεινο Πόντο η κατάσταση δεν έχει μεταβληθεί σημαντικά. Το απόθεμα σαρδελόρεγγας διατηρείται σε καλή κατάσταση λόγω της πρόσφατης εισόδου πολλών ιχθυδίων στο απόθεμα και αλιεύεται με βιώσιμο τρόπο ενώ το καλκάνι υπεραλιεύεται. 3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Δεν είναι ακόμη δυνατόν να σχηματιστεί πλήρης άποψη όσον αφορά όλους τους τομείς του ενωσιακού στόλου λόγω ανεπαρκών στοιχείων από τα κράτη μέλη. Η Ελλάδα και η Ισπανία δεν διέθεσαν κανένα οικονομικό στοιχείο για το 2008. Το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Δανία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Λετονία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Ισπανία διέθεσαν ανεπαρκή στοιχεία για την περίοδο 2002-2008. Αυτή η ανεπάρκεια δεδομένων θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την αξιολόγηση της συνολικής οικονομικής επίδοσης του αλιευτικού στόλου της Ένωσης. Τα στοιχεία της ετήσιας οικονομικής έκθεσης για το 2008 δείχνουν ότι η οικονομική αποδοτικότητα του κλάδου αλίευσης της ΕΕ είναι αδύναμη και επιδεινώνεται τα τελευταία έτη. Το κέρδος πριν από την αφαίρεση των φόρων ανερχόταν σε ποσοστό 6%, περιλαμβανομένων των άμεσων ενισχύσεων (το εν λόγω ποσοστό ανερχόταν σε περίπου 3,8% χωρίς τις ενισχύσεις). Η οικονομική κρίση φαίνεται ότι είχε αρνητικό αντίκτυπο στις τιμές πρώτης πώλησης ψαριών για πολλά είδη καθώς οι τρέχουσες τιμές εξακολουθούν να είναι κατά 10% χαμηλότερα σε σχέση με τις τιμές του 2007. Οι δυο πιο σημαντικές συνισταμένες είναι τα καύσιμα (23% του συνολικού κόστους κατά μέσο όρο) και οι μισθοί (περίπου 28%). Η κατανάλωση καυσίμων διαφέρει σημαντικά, ενώ οι μηχανότρατες ιδίως οι δοκότρατες καταναλώνουν τα περισσότερα. Ως αποτέλεσμα της υψηλής τιμής των καυσίμων, ακόμη και εάν πολλοί στόλοι έχουν προσαρμόσει τον τρόπο αλιείας τους για να εξοικονομούν καύσιμα, ο αντίκτυπος των τιμών καυσίμων στις δαπάνες, αυξάνεται. Σε πολλά

τμήματα του στόλου η αύξηση του κόστους των καυσίμων οδηγεί σε χαμηλότερες δαπάνες για το πλήρωμα και σε χαμηλότερες αμοιβές. Το 10% έως 20% του στόλου σημειώνει αρνητική ταμειακή ροή, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι τα έσοδα δεν είναι αρκετά ώστε να καλύψουν βραχυπρόθεσμα το λειτουργικό κόστος. Εάν συνεκτιμηθούν και οι κεφαλαιουχικές δαπάνες, προκύπτει ότι το 30% έως 40% του στόλου παρουσιάζει αρνητική αποδοτικότητα μακροπρόθεσμα. Οι δοκότρατες παρουσιάζουν σημαντικές απώλειες. Οι βενθοπελαγικές τράτες και οι τράτες γρι γρι βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση, καθώς κινούνται μεταξύ θετικών και αρνητικών επιπέδων κέρδους, ανάλογα με την πρώτη τιμή πώλησης ψαριών και το κόστος των καυσίμων. Ο στόλος που αλιεύει με δράγες παρουσιάζει καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με τον στόλο που χρησιμοποιεί άλλα κινητά εργαλεία. Όλα τα τμήματα του στόλου που χρησιμοποιούν στατικά εργαλεία είναι αποδοτικά. Οι προβλέψεις για ορισμένα τμήματα του στόλου όσον αφορά την αποδοτικότητα στο πλαίσιο μακροπρόθεσμων σχεδίων διαχείρισης είναι ελαφρώς καλύτερες. Ο κλάδος της μεταποίησης είναι γενικά αποδοτικός. Πολλές παράκτιες περιοχές, οι οποίες εξαρτώντας παραδοσιακά από τις τοπικές εκφορτώσεις, εξειδικεύονται σήμερα στη μεταποίηση εισαγόμενων αλιευμάτων. Οι εισαγωγές αντιστοιχούν σήμερα σε ποσοστό άνω του 65% της συνολικής κατανάλωσης αλιευτικών προϊόντων στην ΕΕ. 4. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ 4.1. Απουσία επιστημονικής γνωμοδότησης Δεν υπάρχει επιστημονική γνωμοδότηση σχετικά με την υπεραλίευση όσον αφορά τα δύο τρίτα, περίπου, των TAC. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό συμβαίνει λόγω ελλιπών πληροφοριών σχετικά με τα αλιεύματα, ανολοκλήρωτων ερευνών ή ελλιπούς δειγματοληψίας, μολονότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου υποκείμενα βιολογικά προβλήματα συνιστούν εμπόδια για τους επιστήμονες. Η παροχή επιστημονικών στοιχείων όσον αφορά την αλιεία αποτελεί ευθύνη των κρατών μελών τα οποία συχνά δεν ανταποκρίνονται πλήρως στην υποχρέωσή τους αυτή. Σε άλλους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας (καθώς και στην αλιεία σε άλλα μέρη στον κόσμο) απαιτείται η κατάλληλη αξιολόγηση του προβλεπόμενου αντικτύπου μιας δραστηριότητας πριν αυτή ξεκινήσει. Η τακτική που ακολουθήθηκε μέχρι πρόσφατα στην αλιεία ουδόλως τήρησε αυτόν τον όρο. Πρέπει, συνεπώς, να διορθωθεί η κατάσταση αυτή. Εάν τα αποθέματα αλιεύονται χωρίς να γνωρίζουμε την κατάστασή τους όσον αφορά την υπεραλίευση, τότε η υπεραλίευση δεν θα εξαλειφθεί ποτέ.

Επειδή πολύ λίγα είναι γνωστά σχετικά με πολλά αποθέματα 4, πρέπει να καθοριστούν πιο αυστηρά TAC για εκείνα τα αποθέματα για τα οποία η αβεβαιότητα είναι μεγαλύτερη. Η άμεση διόρθωση της κατάστασης θα προκαλούσε σοβαρή διατάραξη καθώς θα προϋπέθετε την απαγόρευση της αλιείας όλων των αποθεμάτων η κατάσταση των οποίων είναι σήμερα άγνωστη. Αντί για την τακτική αυτή συνιστάται η ανάληψη δράσης με βάση τέσσερις άξονες. - Να προτείνεται μείωση κατά 25% στα TAC και/ή στα επίπεδα αλιευτικής προσπάθειας για τις περιπτώσεις στις οποίες δεν υπάρχουν επιστημονικές γνωμοδοτήσεις σχετικά με την υπεραλίευση, εκτός εάν σύμφωνα με τις επιστημονικές γνωμοδοτήσεις απαιτείται μεγαλύτερη μείωση λόγω βραχυπρόθεσμου κινδύνου για το απόθεμα. - Να διατεθούν επαρκείς πόροι και να παρασχεθούν επειγόντως οι απαραίτητες πληροφορίες από τα κράτη μέλη, ώστε να επιτραπεί η αξιολόγηση της κατάστασης των αποθεμάτων. - Να ανατεθεί στις επιστημονικές υπηρεσίες η επείγουσα επίλυση αυτών των προβλημάτων, αλλά να τονισθεί ότι εναπόκειται στα κράτη μέλη να παράσχουν τη βάση των γνώσεων. - Να καθορισθούν οι δείκτες με βάση την εμπορική αλιεία και τις επιστημονικές έρευνες ώστε να προταθούν αυστηροί κανόνες με στόχο τον προσανατολισμό της αλιείας προς τη βιώσιμη εκμετάλλευση των πόρων ακόμη και σε περίπτωση ελλιπών δεδομένων. 4.2. Αλιευτική προσπάθεια Η αλιευτική προσπάθεια (περιορισμοί ως προς τον χρόνο παραμονής στη θάλασσα για τα αλιευτικά σκάφη) αποτέλεσε αντικείμενο διαχείρισης παράλληλα με τα TAC με στόχο τη μείωση των απορρίψεων και τη μείωση της δυνατότητας για παράνομα αλιεύματα. Η διαχείριση της προσπάθειας αποτελεί σημαντικό μέτρο διατήρησης όσον αφορά πολλά μακροπρόθεσμα σχέδια διαχείρισης, π.χ για τα αποθέματα γάδου στη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική, για τα αποθέματα ευρωπαϊκής χωματίδας και γλώσσας στη Βόρεια Θάλασσα, για το απόθεμα σολωμού στη Δυτική Μάγχη και για το μερλούκιο νοτίου αποθέματος και το απόθεμα καραβίδας (Παράρτημα ΙΙ). Η συνολική αλιευτική προσπάθεια, όπως παρουσιάζεται στο παράρτημα II, όσον αφορά τα αποθέματα γάδου στα Δυτικά της Σκωτίας και στη Βόρεια Θάλασσα δεν έχει μειωθεί, ενώ η προσπάθεια με την χρήση απλαδιών δικτύων (μεγέθους ματιών >60mm) και παραγαδιών βυθού στην περιοχή Ιβηρικής-Ατλαντικού έχει μειωθεί. Η κατάσταση αυτή πρέπει να αλλάξει καθώς τα σχέδια διαχείρισης τόσο για τον γάδο όσο και για τον μερλούκιο στις εν λόγω περιοχές προβλέπει ότι η αλιευτική προσπάθεια και η θνησιμότητα λόγω αλιείας πρέπει να μειωθούν και όχι το αντίθετο. Θα προταθούν μέτρα για να εξασφαλιστεί η μείωση της προσπάθειας για την αλίευση μερλούκιου νοτίου αποθέματος με παραγάδια βυθού και με στάσιμα δίχτυα. 4 COM(2000) 1 τελικό

Οι ρυθμίσεις που αφορούν την διαχείριση της προσπάθειας είναι περίπλοκες και απαιτούν προσεκτική ανάλυση. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα ζητήσει από τα ενδιαφερόμενα μέρη να επισημάνουν τυχόν δυσκολίες που συναντούν με τα συστήματα διαχείρισης της αλιείας έως την 1 η Σεπτεμβρίου ώστε να δοθεί η ενδεδειγμένη προσοχή στο θέμα πριν από τη λήψη αποφάσεων στα τέλη του έτους. Σε περίπτωση που επισημανθούν προβλήματα σχετικά με συστήματα διαχείρισης της προσπάθειας μετά από αυτήν την ημερομηνία, η Επιτροπή θα αναβάλει οιαδήποτε πρόταση για αλλαγή του συστήματος έως ότου διενεργηθεί σε βάθος αξιολόγηση το επόμενο έτος. Εν τω μεταξύ, τα επίπεδα προσπάθειας θα πρέπει να προσαρμοστούν όπως απαιτείται βάσει των σχεδίων. 5. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ ΣΧΕΔΙΑ Πολλά από τα τρέχοντα σχέδια διαχείρισης αναπτύχθηκαν πιο πολύ με στόχο την αποκατάσταση εξαντλημένων αποθεμάτων παρά με στόχο τη διαχείρισή τους ώστε να διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Συνεπώς, τα σχέδια πρέπει να αναθεωρηθούν ώστε να εξαλειφθεί η υπεραλίευση έως το 2015. Υπό αναθεώρηση είναι σήμερα τα σχέδια: Για τον σολομό στη Δυτική Μάγχη, για τα αποθέματα γάδου, σολομού και χωματίδας στη Βόρεια Θάλασσα, για τα αποθέματα μπακαλιάρου, ρέγγας και ζαγκέτας στη Βόρεια Θάλασσα, για τα αποθέματα μερλούκιου νοτίου αποθέματος και καραβίδας καθώς και σολομού στο Βισκαϊκό Κόλπο. Η Επιτροπή θα επεξεργαστεί νέα πρόταση για τον μερλούκιο του Βορά εφόσον προκύψουν εμπεριστατωμένες επιστημονικές γνώσεις σχετικά και μπορεί να υιοθετήσει προσέγγιση που να καλύπτει πολλά είδη, καθώς ο μερλούκιος συλλέγεται στο πλαίσιο μικτής αλιείας όπου περιλαμβάνεται και η πεσκαντρίτσα. Ορισμένα σχέδια φαίνεται πως συνάδουν, ήδη, με τους στόχους για ΜΒΑ: Το σχέδιο για τον μερλούκιο του Βορρά (το οποίο έγινε δεκτό στο πλαίσιο διμερών διαβουλεύσεων με τη Νορβηγία) το σχέδιο για τη ρέγγα δυτικά της Σκωτίας το σχέδιο για την ρέγγα της Βόρειας Θάλασσας το σχέδιο για την Ατλαντοσκανδιναβική ρέγγα (που έγινε δεκτό από τα οικεία παράκτια κράτη) το σχέδιο σχετικά με το προσφυγάκι (που έγινε δεκτό από τα οικεία παράκτια κράτη) Τα σχέδια σχετικά με την αντσούγια στον Βισκαϊκό Κόλπο και το σαφρίδι αποτελούν ακόμη αντικείμενο συζήτησης στο Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο. Περαιτέρω σχέδια σχετικά, πχ., με τα πελαγικά αποθέματα στη Βαλτική Θάλασσα, είναι υπό επεξεργασία.

Στη Μεσόγειο θα συνεχιστεί η προσπάθεια για την ανάπτυξη διεθνών μακροπρόθεσμων σχεδίων για συναφή είδη αλιείας. Σύμφωνα με τον κανονισμό για τη Μεσόγειο 5 τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να καταρτίσουν πολυετή σχέδια σε εθνικό επίπεδο. Ως προς αυτό έχει ήδη σημειωθεί πρόοδος, η οποία συνεχίζεται. 6. ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΑ TAC Εφόσον υπάρχουν μακροπρόθεσμα σχέδια σχετικά με τα TAC ή τα επίπεδα αλιευτικής προσπάθειας, πρέπει να τηρούνται. Αυτή είναι η καλύτερη προσέγγιση, ώστε να επιτευχθεί βιωσιμότητα μακροπρόθεσμα. Επίσης, εφόσον έχουν συμφωνηθεί TAC και άλλα μέτρα με τρίτες χώρες, πρέπει να εφαρμόζονται. Τα TAC πρέπει να καθορίζονται σύμφωνα με επιστημονικές γνωμοδοτήσεις που βασίζονται σε ολοκληρωμένα στοιχεία και σε ποσοτική ανάλυση και προβλέψεις σύμφωνα με το «πλαίσιο ΜΒΑ». Όταν υφίστανται τέτοιου είδους γνωμοδοτήσεις πρέπει να χρησιμοποιούνται απευθείας για τον καθορισμό των ποσοστώσεων ή της αλιευτικής προσπάθειας, μολονότι η σταδιακή εφαρμογή του εν λόγω πλαισίου έως το 2015 μπορεί να γίνει δεκτή όσον αφορά τις περιπτώσεις όπου αυτό συνάδει με την γνωμοδότηση. Σε περιπτώσεις στις οποίες δεν υπάρχει επιστημονική γνωμοδότηση ή τα διαθέσιμα δεδομένα δεν είναι κατάλληλα για τον υπολογισμό του μεγέθους του αποθέματος και του ενδεδειγμένου επιπέδου αλιευμάτων απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή. Όπως ορίστηκε στο τμήμα 4.1, πρέπει να εφαρμοστεί ποσοστό μείωσης 25% των TAC και τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν επείγονται μέτρα για τον εντοπισμό του ενδεδειγμένου ποσοστού αλίευσης. 7. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ Το χρονοδιάγραμμα των μεμονωμένων προτάσεων διαφέρει μεταξύ των περιοχών. Οι αποφάσεις όσον αφορά τα TAC για τα περισσότερα αποθέματα στην ΕΕ έχουν ληφθεί τα τελευταία χρόνια τον Δεκέμβριο με βάση προτάσεις που έχουν δημοσιευθεί στα μέσα ή στα τέλη Οκτωβρίου. Όσον αφορά τον Ατλαντικό, τη Βόρεια Θάλασσα και άλλες περιοχές, θα ήταν δυνατή η υποβολή πρότασης και η λήψη απόφασης νωρίτερα, εάν αυτές οι αποφάσεις είχαν ληφθεί χωρίς να συνεκτιμηθεί η μεταφορά των αλιευτικών δυνατοτήτων που έγιναν δεκτές ύστερα από διαβουλεύσεις με τη Νορβηγία και με άλλες τρίτες χώρες. Σε περίπτωση που εγκριθεί το προαναφερόμενο πρότυπο υποβολής προτάσεων, το χρονοδιάγραμμα εργασίας μπορεί να λάβει την παρακάτω μορφή: Κανονισμός για τις αλιευτικές δυνατότητες Διαθέσιμη γνωμοδότ ηση Πρόταση της Επιτροπής Πιθανή έγκριση από το Συμβούλιο Εύξεινος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος 5 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1967/2006 του Συμβουλίου

Πόντος Βαλτική Θάλασσα Μαϊ Αρχές Σεπτεμβρίου Οκτώβριος Αποκλειστικά αποθέματα της ΕΕ στον Ατλαντικό, τη Βόρεια Θάλασσα και άλλες περιοχές Ιούνιος (*) Σεπτέμβριος Νοέμβριος Κοινά αποθέματα στον Ατλαντικό, στη Βόρεια Θάλασσα και αποθέματα που αποτελούν αντικείμενο διεθνούς διαχείρισης στην Ανταρκτική και σε άλλες περιοχές Οκτώβριος (*) Νοέμβριος Δεκέμβριος (*) Αρχική γνωμοδότηση της ICES για πολλά αποθέματα τον Ιούνιο και υποβολή επιπλέον στοιχείων τον Ιούνιο. Γνωμοδότηση όσον αφορά πελαγικά και ευρέως διαδεδομένα είδη τον Οκτώβριο 8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η Επιτροπή ζητά τη γνώμη των ευρωπαίων πολιτών, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των κρατών μελών που εκπροσωπούνται στο Συμβούλιο, των ΠΓΣ και της ACFA σχετικά με την προσέγγιση που παρουσιάζεται στο παρόν έγγραφο για τη διαχείριση με στόχο τη βιωσιμότητα, σύμφωνα με τους στόχους της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Iα Βορειοδυτικός Ατλαντικός και γειτονικά ύδατα Πίνακας 1. Επιστημονική γνωμοδότηση σχετικά με την κατάσταση του αποθέματος Πλήθος αλιευτικών αποθεμάτων Μέσος 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 όρος Εκτός ασφαλών βιολογικών ορίων 30 29 26 26 26 28 27 22 19 26 Εντός ασφαλών βιολογικών ορίων 12 10 14 11 12 13 12 15 15 13 Η κατάσταση του αποθέματος δεν είναι γνωστή λόγω ανεπαρκών δεδομένων 48 53 53 57 58 55 57 60 61 56 Πίνακας 2. Επιστημονική γνωμοδότηση σχετικά με την υπεραλίευση 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Μέσος όρος Ο ρυθμός αλίευσης στο απόθεμα είναι γνωστός συγκρινόμενος με το μέγιστο ρυθμό βιώσιμης απόδοσης 6 34 23 32 33 35 39 35 33 Το απόθεμα υπεραλιεύεται 32 21 30 29 30 28 22 27 Το απόθεμα αλιεύεται με το μέγιστο ρυθμό βιώσιμης απόδοσης 2 2 2 4 5 11 13 6 Πίνακας 3. Επιστημονική γνωμοδότηση «έκτακτης ανάγκης» Πλήθος αλιευτικών αποθεμάτων 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Μέσος Όρος Επιστημονική γνωμοδότηση για την παύση της αλιείας 24 13 12 14 20 18 17 14 11 16 Πίνακας 4. Διαφορά μεταξύ TAC και βιώσιμων ποσοτήτων αλιευμάτων Υπέρβαση TAC άνω της βιώσιμης ποσότητας αλιευμάτων 7 (%) 2003 2004 2005 2006 2007 Πλήθος αλιευτικών αποθεμάτων 2008 2009 2010 2011 Μέσος όρος 46% 49% 59% 47% 45% 51% 48% 34% 23% 47% 6 7 Ο δείκτης μέγιστης βιώσιμης απόδοσης αλιείας (Fmsy) αντανακλά την ένταση της αλιευτικής δραστηριότητας από την οποία θα προκύψει η υψηλότερη απόδοση του αποθέματος μακροπρόθεσμα και δίχως η παραγωγική ικανότητα του αποθέματος να οδηγείται σε εξάντληση βραχυπρόθεσμα. Ως βιώσιμα αλιεύματα νοούνται τα αλιεύματα που συνιστούν η ICES και η ΕΤΟΕΑ βάσει της προληπτικής προσέγγισης, περιλαμβανομένης της εφαρμογής μακροπρόθεσμου σχεδίου όπου αυτό συνάδει με την προληπτική προσέγγιση.

Πίνακας 5. Σύνοψη των επιστημονικών γνωμοδοτήσεων σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες Πλήθος αλιευτικών αποθεμάτων Μέσος όρος 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Αποθέματα όπου το μέγεθος αποθέματος και η θνησιμότητα λόγω αλιείας είναι δυνατόν να προβλεφθούν 40 34 40 31 29 30 34 36 36 34 Αποθέματα για τα οποία υπάρχει επιστημονική γνωμοδότηση σχετικά με τις αλιευτικές δυνατότητες 59 52 54 65 61 62 63 55 55 58 Αποθέματα για τα οποία δεν υπάρχει επιστημονική γνωμοδότηση 31 40 39 29 35 34 33 42 40 36

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Iβ Μεσόγειος και Εύξεινος Πόντος 1 Επιστημονική γνωμοδότηση σχετικά με την κατάσταση του μεγέθους του αποθέματος (spawning stock biomass - SSB) στην Μεσόγειο και στον Εύξεινο Πόντο αριθ. % Αποθέματα ταξινομημένα σύμφωνα με τα προαναφερόμενα κριτήρια (συμπεφωνημένο σημείο αναφοράς) 1 0,9 Άλλα αποθέματα που δεν περιλαμβάνονται λόγω ανεπαρκών δεδομένων (δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί το σημείο αναφοράς) 110 99,1 Αποθέματα που λαμβάνονται υπόψη (από σύνολο 19 ειδών) 111 100 Ταξινομημένα αποθέματα: Αποθέματα με μειωμένη αναπαραγωγική ικανότητα 1 100,0 Αποθέματα με πλήρη αναπαραγωγική ικανότητα 0 0,0 Σύνολο αποθεμάτων 1 100 2 - Επιστημονική γνωμοδότηση σχετικά με την υπεραλίευση των αποθεμάτων της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου αριθ. % Αποθέματα ταξινομημένα σύμφωνα με κριτήρια (συμπεφωνημένο σημείο αναφοράς) 61 55,0 Άλλα αποθέματα που δεν περιλαμβάνονται λόγω ανεπαρκών δεδομένων (δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί το σημείο αναφοράς) 50 45,0 Αποθέματα που λαμβάνονται υπόψη (από σύνολο 19 ειδών) 111 100 Ταξινομημένα αποθέματα: Το απόθεμα υπεραλιεύεται (προαναφερόμενος δείκτης Fmsy ή υποκατάστατη μεταβλητή) 50 82,0 Το απόθεμα αλιεύεται στο επίπεδο του δείκτη Fmsy ή της υποκατάστατης μεταβλητής του 11 18,0 Σύνολο αποθεμάτων 61 100

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II Αλιευτική προσπάθεια που αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης βάσει πολυετών σχεδίων, σύμφωνα με τις εκθέσεις που υποβάλλουν τα κράτη μέλη στην ΕΤΟΕΑ (στοιχεία προερχόμενα από το Κοινό Κέντρο Ερευνών) 12000000 kw*ημέρες 10000000 8000000 6000000 4000000 Βενθοπελαγικοί γρίποι 90mm Απλάδια δίχτυα 90mm Βενθοπελαγικά δίχτυα 90mm Σύνολο 2000000 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Έτος Σχήμα 1. Αλιευτική προσπάθεια που αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης στη Δυτική Βαλτική Θάλασσα. 18000000 16000000 14000000 kw*ημέρες 12000000 10000000 8000000 6000000 4000000 2000000 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Απλάδια δίχτυα 90mm Παραγάδια βυθού Βενθοπελαγικοί γρίποι 90mm Πελαγικές τράτες 90mm Έτος Σχήμα 2. Αλιευτική προσπάθεια που αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης στην Κεντρική Βαλτική Θάλασσα.

7000000 6000000 5000000 Βενθοπελαγικά δίχτυα 100mm kw*ημέρες 4000000 3000000 2000000 1000000 Βενθοπελαγικά δίχτυα 70mm <100 mm Βενθοπελαγικά δίχτυα 16mm <32 mm Σύνολο 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Έτος Σχήμα 3. Αλιευτική προσπάθεια που αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης στο Kattegat 160000000 kw*ημέρες 140000000 120000000 100000000 80000000 60000000 40000000 20000000 Δοκότρατες 120mm Δοκότρατες 80mm <120 mm Βενθοπελαγικά δίχτυα 100mm Βενθοπελαγικά δίχτυα 70mm <100 mm Απλάδια δίχτυα Σύνολο 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Έτος Διάγραμμα 4. Αλιευτική προσπάθεια που αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης στη Βόρειο Θάλασσα, στο Skagerrak και στην Ανατολική Μάγχη.

12000000 10000000 kw*ημέρες 8000000 6000000 4000000 2000000 Δοκότρατες 80mm <120 mm Βενθοπελαγικά δίχτυα 100mm Βενθοπελαγικά δίχτυα 70mm <100 mm Σύνολο 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Έτος Διάγραμμα 5. Αλιευτική προσπάθεια που αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης στη Θάλασσα της Ιρλανδίας. 25000000 20000000 Βενθοπελαγικά δίχτυα 100mm kw*ημέρες 15000000 10000000 Βενθοπελαγικά δίχτυα 70mm <100 mm Απλάδια δίχτυα Παραγάδια βυθού 5000000 Σύνολο 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Έτος Διάγραμμα 6. Αλιευτική προσπάθεια που αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης στη Δυτική Σκωτία.

6000000 5000000 kw*ημέρες 4000000 3000000 2000000 Δοκότρατες 80mm Στατικά δίχτυα <220 mm Σύνολο 1000000 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Έτος Διάγραμμα 7. Αλιευτική προσπάθεια που αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης στη Δυτική Μάγχη. 40000000 35000000 30000000 kw*ημέρες 25000000 20000000 15000000 10000000 Βενθοπελαγικά δίχτυα 32mm Απλάδια δίχτυα 60 mm Παραγάδια βυθού Σύνολο 5000000 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Έτος Διάγραμμα 8. Αλιευτική προσπάθεια που αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης στα ύδατα Ιβηρικής-Ατλαντικού. Σημείωση: Η διαφορετική τάση σε σχέση με το προηγούμενο έτος οφείλεται κυρίως στα βελτιωμένα στοιχεία που διαβίβασε η Ισπανία.