λοιπών Παρέδρων, την Εισηγήτρια Ευτυχία Κωνσταντάκου (εισηγήτρια). βρίσκεται στην Αθήνα, στις 20 Φεβρουαρίου 2014 για να αποφανθεί ύστερα

Πράξεως 0034 Αριθμ. Συν/ση 5η/20.2.2014 ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ I ΤΜΗΜΑ Αποτελούμενο από την Πρόεδρο του Κλιμακίου, Σύμβουλο Κωνσταντίνα Ζώη, την Πάρεδρο Χρυσούλα Μιχαλάκη και, κωλυόμενων των λοιπών Παρέδρων, την Εισηγήτρια Ευτυχία Κωνσταντάκου (εισηγήτρια). Συνεδρίασε, στην αίθουσα διασκέψεων του Καταστήματός του, που βρίσκεται στην Αθήνα, στις 20 Φεβρουαρίου 2014 για να αποφανθεί ύστερα από διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Δήμο Αθηναίων και του εν λόγω Δήμου, αν πρέπει να θεωρηθεί το 2669, οικονομικού έτους 2013, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου αυτού. Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου Και έλαβε υπόψη Την 232/24.10.2013 έγγραφη γνώμη του Παρέδρου της Γενικής Επιτροπείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Γεωργίου Παπαϊσιδώρου, σύμφωνα με την οποία το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί. Σ.Ν. /prx./klm.tm1.13/0232.ε-2013

2 Σκέφθηκε κατά τον νόμο I. Ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Δήμο Αθηναίων, με την 8/23.7.2013 πράξη επιστροφής, αρνήθηκε να θεωρήσει το 2669, οικονομικού έτους 2013, χρηματικό ένταλμα πληρωμής, συνολικού ποσού 34.608,30 ευρώ, που εκδόθηκε από την Υπηρεσία Δημοσιονομικού Ελέγχου (Υ.Δ.Ε.) στον ως άνω Δήμο και αφορούσε καταβολή χιλιομετρικής αποζημίωσης για το έτος 2009 σε υπαλλήλους της Διεύθυνσης Τροχαίου Υλικού για εντός έδρας υπηρεσιακές μετακινήσεις τους, με ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο. Ως αιτιολογία της άρνησής του πρόβαλε ότι οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες καθόσον οι εντολές μετακίνησης είναι γενικές και αόριστες. Ειδικότερα: α) δεν προσδιορίζονται οι ακριβείς διευθύνσεις των ημερήσιων τόπων μετάβασης προκειμένου να γίνεται ο έλεγχος της διανυθείσας χιλιομετρικής απόστασης από την έδρα της υπηρεσίας, λαμβανομένου υπόψη ότι την ίδια μέρα πραγματοποιούνται πολλαπλές μετακινήσεις από την έδρα τους σε διαφορετικές κατευθύνσεις, β) δεν επισυνάπτονται τα υπό επίβλεψη έργα, όπως ορίζονται με την παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 3669/2008, με αναλυτική περιγραφή του τίτλου τους, σύμφωνα με το ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου και τα χρονοδιαγράμματα αυτών, γ) δεν προκύπτει σαφώς ότι σε κάθε περίπτωση η μετάβαση σχετίζεται με επίβλεψη δημοτικού τεχνικού έργου, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 1418/1984, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, δ) για ορισμένους μετακινούμενους δεν επισυνάπτεται στην υπεύθυνη δήλωση για τη χρησιμοποίηση του ΙΧ οχήματος ο αριθμός της άδειας οδήγησης και ε) παρατηρείται το γεγονός ότι εκτός από έναν υπάλληλο ο οποίος μετακινήθηκε για ελέγχους τιμών ανταλλακτικών με

Αριθμ. πράξεως 0034/2014 3 επισκέψεις σε διάφορα γραφεία εταιριών, ίδιοι ή διαφορετικοί υπάλληλοι εμφανίζονται κατά το ίδιο χρονικό διάστημα να παρακολουθούν και να επιβλέπουν εργασίες στις ίδιες τοποθεσίες. Περαιτέρω, προβάλλεται ότι οι σχετικές αξιώσεις καταβολής της ανωτέρω αποζημίωσης έχουν υποπέσει στη διετή παραγραφή του άρθρου 90 παρ. 3 του ν. 2362/1995. Η Υ.Δ.Ε. στον Δήμο Αθηναίων, με το 4027/24.9.2013 έγγραφο της Αναπληρώτριας Διευθύντριάς της, επανυπέβαλε το ένταλμα για θεώρηση υποστηρίζοντας τη νομιμότητα των εντελλόμενων με αυτό δαπανών, για τους λόγους που αναφέρονται στο συνημμένο 185549/27.8.2013 γνωμοδοτικό σημείωμα της Διεύθυνσης Καθαριότητας, Ανακύκλωσης και Συντήρησης Μηχανολογικού Εξοπλισμού. Ο Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην αρχική άρνησή του, με αποτέλεσμα να ανακύψει διαφωνία για την άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται, με την από 10.10.2013 έκθεσή του, στο παρόν Κλιμάκιο, σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 1 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013 (Α 52/28.2.2013) «Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο». ΙΙ.Α. Ο ν. 2685/1999 «Κάλυψη δαπανών μετακινουμένων υπαλλήλων εντός και εκτός Επικράτειας και άλλες διατάξεις» (Α 35) ορίζει, στο άρθρο 1 ότι: «1. Στις διατάξεις του παρόντος νόμου υπάγονται οι μετακινούμενοι ( ) με οποιαδήποτε ιδιότητα, με εντολή ( ) των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α και β βαθμού ( ), στο εσωτερικό ή το εξωτερικό, για εκτέλεση υπηρεσίας (...) 2. Οι αναγνωριζόμενες σε βάρος του Δημοσίου δαπάνες μετακίνησης είναι: α. ( ) η δαπάνη χρήσης ιδιόκτητου μεταφορικού μέσου ή μισθωμένου οχήματος, στις περιπτώσεις που επιτρέπεται η χρησιμοποίησή του. ( )», στο άρθρο 3 ότι: «1. ( ) Οι εντολές μετακίνησης

4 των υπαλλήλων των Ο.Τ.Α. α βαθμίδας και των λοιπών Ν.Π.Δ.Δ. εκδίδονται από το αρμόδιο για διορισμό όργανο ή τα ειδικά για το σκοπό αυτό εξουσιοδοτημένα όργανα. 2. ( ) 3. Με τις αποφάσεις ή εντολές μετακίνησης, οι οποίες εκδίδονται πριν από την ημερομηνία αναχώρησης του μετακινουμένου, προσδιορίζεται η ημερομηνία μετακίνησης ( ) η αιτία, ο τόπος ( )», στο άρθρο 5 παρ. 1 ότι: «Τα έξοδα μετακίνησης εντός έδρας αφορούν την κίνηση των υπαλλήλων για εκτέλεση υπηρεσίας μέσα στην πόλη ( )», στο άρθρο 6 ότι: «1. ( ) Στα έξοδα μετακίνησης περιλαμβάνεται και η δαπάνη χιλιομετρικής αποζημίωσης, όταν επιτρέπεται κατά τις μετακινήσεις η χρήση ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου ( ) 2. Η χιλιομετρική αποζημίωση για τις, κατά την προηγούμενη παράγραφο, μετακινήσεις, καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Μεταφορών και Επικοινωνιών» και στο άρθρο 7 ότι: «1. Οι υπάλληλοι επιτρέπεται να χρησιμοποιούν ιδιωτικής χρήσης επιβατικό αυτοκίνητο που ανήκει στους ίδιους ή σε σύζυγο, κατά τις μετακινήσεις τους για εκτέλεση υπηρεσίας, ύστερα από έγκριση του αρμόδιου οργάνου της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του παρόντος νόμου, με προσωπική τους ευθύνη για τυχόν ατύχημα ή ζημία του αυτοκινήτου. 2. Η χρησιμοποίηση ιδιωτικής χρήσεως αυτοκινήτου επιτρέπεται στις εξής περιπτώσεις: Α. Εντός έδρας α. Για μετακινήσεις των τεχνικών υπαλλήλων για επίβλεψη των δημόσιων έργων, όπως αυτά προσδιορίζονται με την παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 1418/1984 (ΦΕΚ 23 Α ), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. β. ( ) γ. Απαραίτητη προϋπόθεση για την καταβολή χιλιομετρικής αποζημίωσης στις προηγούμενες περιπτώσεις είναι η ύπαρξη γραπτής εντολής για χρησιμοποίηση ιδιωτικής χρήσης αυτοκινήτου ( )». Κατ εξουσιοδότηση της προεκτιθέμενης

Αριθμ. πράξεως 0034/2014 5 διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 6 του ν. 2685/1999 εκδόθηκε η 2/56533/0022/10.10.2006 (Β 1772) «Καθορισμός χιλιομετρικής αποζημίωσης των μετακινουμένων υπαλλήλων για υπηρεσία με ιδιόκτητα μεταφορικά μέσα» κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Μεταφορών και Επικοινωνιών, στην παράγραφο 1 της οποίας καθορίζεται η χιλιομετρική αποζημίωση των μετακινούμενων για υπηρεσία υπαλλήλων με ιδιόκτητα επιβατικά αυτοκίνητα σε δεκαπέντε λεπτά (0,15 ευρώ) για κάθε χιλιόμετρο. Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 3 του ν. 1418/1984 «Δημόσια έργα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων» (Α 23), όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 2229/1994 (Α 138): «Από τεχνική άποψη δημόσια έργα είναι όλα τα έργα, που εκτελούν φορείς του δημόσιου τομέα και συνδέονται με οποιοδήποτε τρόπο με το έδαφος, το υπέδαφος ή τον υποθαλάσσιο χώρο, όπως και τα πλωτά τμήματα των τεχνικών έργων. Ως έργο νοείται κάθε νέα κατασκευή ή επέκταση ή ανακαίνιση ή επισκευή ή συντήρηση και η οικονομικά ή τεχνικά αυτοτελής λειτουργία, καθώς και κάθε σχετική ερευνητική εργασία, που απαιτεί τεχνική γνώση και επέμβαση». Από τον συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων συνάγεται ότι, χιλιομετρική αποζημίωση για μετακινήσεις εντός έδρας με ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο δικαιούνται, μεταξύ άλλων, οι τεχνικοί υπάλληλοι των Ο.Τ.Α. α βαθμού που μετακινούνται για την επίβλεψη δημοτικού (δημοσίου) έργου, κατά την έννοια του ως άνω άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 1418/1984, όπως ισχύει. Για τη νόμιμη καταβολή της ανωτέρω αποζημίωσης απαιτείται η έκδοση σχετικής εγκριτικής απόφασης από το περιεχόμενο της οποίας πρέπει να προκύπτει η πλήρωση των προαναφερόμενων προϋποθέσεων χρήσης

6 ιδιόκτητου επιβατικού αυτοκινήτου. Ειδικότερα, πρέπει να καθορίζεται με ακρίβεια: α) η ημερομηνία, β) ο τόπος, με παράθεση της συγκεκριμένης διεύθυνσης, ώστε να καθίσταται ευχερής ο έλεγχος της διανυθείσας χιλιομετρικής απόστασης και γ) η αιτία της μετακίνησης, με επακριβή προσδιορισμό του συγκεκριμένου υπό επίβλεψη έργου, ώστε να μπορεί να ελεγχθεί η ορθή υπαγωγή αυτού στην προαναφερθείσα έννοια του δημοσίου έργου. Σε περίπτωση που οι προαναφερόμενες νόμιμες προϋποθέσεις χρήσης επιβατικού αυτοκινήτου δεν συντρέχουν ή η εντολή μετακίνησης δεν έχει το ως άνω συγκεκριμένο περιεχόμενο, είναι μη νόμιμη η καταβολή της σχετικής χιλιομετρικής αποζημίωσης (Ε.Σ. Πράξεις Ι Τμ. 224, 199, 75/2010, 274, 204/2009, 136/2008, 141/2007, 18/2006, 162/2004, 157/2003). B. Εξάλλου, σύμφωνα με τον Οργανισμό του Δήμου Αθηναίων, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο διενέργειας των μετακινήσεων (βλ. παρ. ΣΤ.10 του Δεύτερου Μέρους της 4178/2005 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία εγκρίθηκε με την 72587/2005 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Αττικής, Β 1828), οι αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Τροχαίου Υλικού είναι οι ακόλουθες: «α. Τμήμα Μελετών Συντάσσει πίνακα προδιαγραφών για όλες τις αγορές τροχαίου υλικού όπως και για την αγορά ανταλλακτικών και λοιπών εξαρτημάτων που αφορούν το τροχαίο υλικό του Δήμου και όποτε χρειάζεται ανάλογα με τις ανάγκες των Δνσεων εισηγείται την αγορά νέων οχημάτων Αποστέλλει τα εισηγητικά στο Τμήμα Προμηθειών της Δνσης Προμηθειών και Γενικών Αποθηκών Μελετά και εισηγείται την αξιοποίηση όλου του παλαιού τροχαίου υλικού β. Τμήμα Συντήρησης Οχημάτων Έχει την ευθύνη συντήρησης και επισκευής των

Αριθμ. πράξεως 0034/2014 7 πάσης φύσεως τροχοφόρων οχημάτων Τηρεί αρχείο στο οποίο καταγράφονται με κάθε λεπτομέρεια οι συντηρήσεις και επισκευές των τροχοφόρων οχημάτων (πότε έγιναν, τι ανταλλακτικά χρησιμοποιήθηκαν, κλπ) ανά Δ/νση, Τμήμα και Γραφείο γ. Τμήμα Γραμματείας Αρχείου και Διάθεσης Οχημάτων Τηρεί πρωτόκολλο εισερχόμενης και εξερχόμενης αλληλογραφίας στην Δ/νση. Παρακολουθεί και διεκπεραιώνει την αλληλογραφία της Δ/νσης. Τηρεί Μητρώο όλων των εργαζομένων στην Δ/νση κατά Τμήμα, κλάδο και αντικείμενο εργασίας τους και μεριμνά για την στελέχωση ή μετακίνηση προσωπικού, με βάση των εντολών της Δ/νσης Παραλαμβάνει και αποστέλλει στην Δ/νση Προσωπικού τα έντυπα των πάσης φύσεως αδειών των εργαζομένων μετά την υπογραφή τους από τον αρμόδιο Προϊστάμενο και Δ/ντή Συντάσσει και παρακολουθεί τα ωράρια εργασίας (βάρδιες) των φυλάκων, νυκτοφυλάκων και καθαριστριών στα εργοτάξια. Συγκεντρώνει τα ημερήσια δελτία εργασίας όλων των εργαζομένων στην Δ/νση, συντάσσει τα παραστατικά στοιχεία για αυτά και τα αποστέλλει στην Δ/νση Προσωπικού του Δήμου για σύνταξη των μισθοδοτικών καταστάσεων. Συγκεντρώνει από τις αρμόδιες Δ/νσεις τις απαιτήσεις τους σε τροχαίο υλικό Έχει την ευθύνη διάθεσης οχημάτων. Τηρεί αρχείο όλων των οχημάτων του Δήμου και σε ποίες Δ/νσεις έχουν διατεθεί και από πότε». Γ. Στο άρθρο 90 του ν. 2362/1995 (Α 247), που εφαρμόζεται και επί των Ο.Τ.Α. (βλ. άρθρο 276 παρ. 2 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006, Α 114, πρβλ. Ε.Σ. Πράξη IV Τμ. 19/2001, Σ.τ.Ε. 2885, 2655/2013, 3329/2012) ορίζεται ότι: «1. (...) 3. Η απαίτηση οποιουδήποτε των επί σχέσει δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου

8 υπαλλήλων του Δημοσίου, πολιτικών ή στρατιωτικών, κατ αυτού, που αφορά σε αποδοχές ή άλλες κάθε φύσεως απολαβές αυτών ή αποζημιώσεις, έστω και αν βασίζεται σε παρανομία των οργάνων του Δημοσίου ή στις περί αδικαιολογήτου πλουτισμού διατάξεις παραγράφεται μετά διετία από της γενέσεώς της (...)», στο άρθρο 91 ότι: «Επιφυλασσομένης κάθε άλλης ειδικής διατάξεως του παρόντος, η παραγραφή οποιασδήποτε απαιτήσεως κατά του Δημοσίου αρχίζει από το τέλος του οικονομικού έτους μέσα στο οποίο γεννήθηκε και ήταν δυνατή η δικαστική επιδίωξη αυτής ( )» και στο άρθρο 93 ότι: «Με την επιφύλαξη ειδικών διατάξεων, παραγραφή των χρηματικών απαιτήσεων κατά του Δημοσίου διακόπτεται μόνο: α) Με την υποβολή της υποθέσεως στο δικαστήριο ή σε διαιτητές, οπότε η παραγραφή αρχίζει εκ νέου από την τελευταία διαδικαστική πράξη των διαδίκων, του δικαστηρίου ή των διαιτητών. β) Με την υποβολή στην αρμόδια δημόσια αρχή αιτήσεως για την πληρωμή της απαιτήσεως, οπότε η παραγραφή αρχίζει εκ νέου από τη χρονολογία που φέρει η έγγραφη απάντηση του Διατάκτη ή της αρμόδιας για την πληρωμή της απαιτήσεως αρχής. Αν η αρμόδια δημόσια αρχή δεν απαντήσει, η παραγραφή αρχίζει μετά πάροδο έξι μηνών από τη χρονολογία υποβολής της αιτήσεως. Υποβολή δεύτερης αιτήσεως δεν διακόπτει εκ νέου την παραγραφή (...) ε) Με την έκδοση τίτλου πληρωμής (...)». Από την προπαρατεθείσα διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 90 του ν. 2362/1995, προκύπτει ότι οι οιασδήποτε φύσεως μισθολογικές αξιώσεις των με οποιαδήποτε έννομη σχέση υπαλλήλων του Ελληνικού Δημοσίου και των Ο.Τ.Α., έστω και αν αυτές βασίζονται σε παρανομία των οργάνων αυτών ή στις διατάξεις από αδικαιολόγητο πλουτισμό, δηλαδή είτε πρόκειται για ευθεία

Αριθμ. πράξεως 0034/2014 9 αγωγή κατά του Δημοσίου/Ο.Τ.Α. λόγω αρνήσεως ή καθυστερήσεως καταβολής των αποδοχών για οποιοδήποτε λόγο κατά την έννοια που προσδίδουν τα όργανα αυτών στο νόμο, είτε πρόκειται για αγωγή αποζημιώσεως κατά το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, εξαιτίας παραλείψεως οφειλομένης νόμιμης ενέργειας των οργάνων του Δημοσίου ή των Ο.Τ.Α., ως προϋποθέσεως για την θεμελίωση των σχετικών αξιώσεων, υπόκεινται σε διετή παραγραφή. Η προβλεπομένη από την τελευταία αυτή διάταξη (άρθρο 90 παρ. 3 του ν. 2362/1995), για τις ως άνω μισθολογικές αξιώσεις των υπαλλήλων, βραχυπρόθεσμη (διετής) παραγραφή, ο χρόνος της οποίας είναι μικρότερος από τον χρόνο παραγραφής που προβλέπεται (πενταετία) τόσο από την παράγραφο 1 του ιδίου ως άνω άρθρου 90 για όλες τις άλλες χρηματικές αξιώσεις κατά του Δημοσίου, όσο και από τις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 86 για τις χρηματικές αξιώσεις του Δημοσίου κατά τρίτων (χρέη προς το Δημόσιο), αλλά και από τον χρόνο παραγραφής (πενταετία) που ισχύει, σύμφωνα με το άρθρο 250 αριθ. 6 και 17 του Αστικού Κώδικα για παρόμοιες αξιώσεις υπαλλήλων και εργατών του ιδιωτικού τομέα, έχει θεσπισθεί για λόγους γενικότερου δημοσίου συμφέροντος και συγκεκριμένα από την ανάγκη ταχείας εκκαθαρίσεως αξιώσεων που απορρέουν από περιοδικές (ανά μήνα) παροχές και των αντιστοίχων υποχρεώσεων του Ελληνικού Δημοσίου και των Ο.Τ.Α., η οποία είναι απαραίτητη για την προστασία της περιουσίας και της οικονομικής καταστάσεως αυτών, στην οποία συμβάλλουν οι φορολογούμενοι πολίτες με την καταβολή φόρων. Η ταχεία εκκαθάριση των εκκρεμοτήτων, αναφορικά με τις πιο πάνω αξιώσεις και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις του Δημοσίου/Ο.Τ.Α.,

10 είναι αναγκαία προς αποφυγή ανατροπής, μετά την πάροδο μακρού χρονικού διαστήματος, των οικονομικών δεδομένων, κατά συνεκτίμηση των οποίων το Δημόσιο/Ο.Τ.Α. προβαίνει στον σχεδιασμό της οργανώσεως και του τρόπου λειτουργίας της δημοσίας διοικήσεως, λαμβάνοντας αυτά υπόψη για την πρόβλεψη των σχετικών δαπανών κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού και η αποφυγή των δυσμενών επιπτώσεων που επάγονται στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, η σε βάθος πολλών ετών ικανοποίηση των ανωτέρω αξιώσεων, λόγω του μεγάλου ύψους των σχετικών απαιτήσεων συνολικά, που απορρέει από τον μεγάλο αριθμό των σχετικών διαφορών που ανακύπτουν με την άσκηση αγωγών κατά του Ελληνικού Δημοσίου/Ο.Τ.Α. από το υπηρετούν σε αυτό προσωπικό. Έτσι ο στόχος του Κράτους/Ο.Τ.Α. να προγραμματίσει τα έσοδά του και τις δαπάνες του, χωρίς να εμποδίζεται από σημαντικά ανεξόφλητα χρέη, δικαιολογεί την θέσπιση εύλογων αποκλειστικών προθεσμιών για την άσκηση των σχετικών αγωγών. Η διαφοροποίηση αυτή δικαιολογείται, όχι μόνο από την ανάγκη προστασίας της περιουσίας του Δημοσίου/Ο.Τ.Α. κατά τα προεκτεθέντα, αλλά και από τις διαφορετικές συνθήκες υπό τις οποίες τελούν οι υπάλληλοι του Δημοσίου/Ο.Τ.Α. σε σχέση με τους υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα, καθώς και από το διαφορετικό νομικό καθεστώς που διέπει αντίστοιχα τις σχέσεις των δύο αυτών κατηγοριών υπαλλήλων προς τους εργοδότες τους, σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις της κείμενης νομοθεσίας. Κατά συνέπεια, η διάταξη του άρθρου 90 παρ. 3 του ν. 2362/1995, με την οποία θεσπίζεται διετής παραγραφή για τις ρηθείσες αξιώσεις των υπαλλήλων του Δημοσίου/Ο.Τ.Α., δεν αντίκειται στην από το άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος αρχή της ισότητας (Α.Ε.Δ. 1/2012, πρβλ.

Αριθμ. πράξεως 0034/2014 11 Α.Ε.Δ. 9/2009, Σ.τ.Ε. 186/2013, 3134/2012). Δεδομένου δε ότι, στο συγκεκριμένο ζήτημα, το Σύνταγμα δεν έχει στενότερη έννοια από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α.), η διάταξη αυτή είναι, καταρχήν, συμβατή με τις διατάξεις της Ε.Σ.Δ.Α. και του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου αυτής, υπό την επιφύλαξη, όμως, ότι από το πραγματικό εκάστης περίπτωσης δεν προκύπτει ότι ο δικαιούχος παραπεμποδίστηκε ή αποθαρρύνθηκε, με οποιονδήποτε τρόπο, να προσφύγει δικαστικά για την ικανοποίηση της επίμαχης αξίωσης πριν τη συμπλήρωση της διετούς παραγραφής (βλ. Σ.τ.Ε. 4440, 2403, 292/2013, 3086/2012, Ε.Δ.Δ.Α. απόφαση της 20 ης Μαΐου 2010, Lelas κατά Κροατίας, σκέψεις 71-78 και της 3 ης Οκτωβρίου 2013, Γιαβή κατά Ελλάδας, σκέψη 51). Εξάλλου, κατά τα ήδη κριθέντα με την απόφαση 32/2008 του Α.Ε.Δ., με την προαναφερθείσα διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 90 του ν. 2362/1995 ρυθμίζεται ειδικώς το θέμα του χρόνου παραγραφής των αξιώσεων των επί σχέσει δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υπαλλήλων του Δημοσίου/Ο.Τ.Α. κατ αυτών, που αφορούν σε αποδοχές ή άλλες φύσεως απολαβές αυτών ή αποζημιώσεις, έστω και αν βασίζονται σε παρανομία των οργάνων του Δημοσίου/Ο.Τ.Α. ή στις περί αδικαιολογήτου πλουτισμού διατάξεις, ορίζεται δε ως χρονικό σημείο ενάρξεως της παραγραφής αυτής η γένεση της κάθε αντίστοιχης αξιώσεως. Η διάταξη αυτή είναι ειδική σε σχέση με τη διάταξη του άρθρου 91 εδ. α του ιδίου νόμου, με την οποία ρυθμίζεται γενικώς το θέμα της ενάρξεως του χρόνου παραγραφής οποιασδήποτε αξιώσεως κατά του Δημοσίου/Ο.Τ.Α. από το τέλος του οικονομικού έτους, μέσα στο οποίο γεννήθηκε και ήταν δυνατή η δικαστική επιδίωξη αυτής, όπως τούτο συνάγεται από τη ρητή επιφύλαξη ως

12 προς την ισχύ άλλων ειδικών διατάξεων, όπως η διάταξη του άρθρου 90 παρ. 3, η οποία, ως εκ τούτου, κατισχύει της γενικής διάταξης του άρθρου 91 εδ. α. Περαιτέρω, στο ρυθμιστικό πεδίο των ως άνω διατάξεων εμπίπτουν και οι απορρέουσες από την εφαρμογή του άρθρου 7 του ν. 2685/1999 αξιώσεις των υπαλλήλων των Ο.Τ.Α., αφού συνιστούν αποζημίωση, δηλαδή απόδοση χρηματικού ποσού για τις δαπάνες στις οποίες υποβλήθηκε ο υπάλληλος που χρησιμοποίησε ιδιόκτητο μεταφορικό μέσο για την εκτέλεση της ανατεθείσας σε αυτόν υπηρεσίας (πρβλ. Ε.Σ. Πράξη Ι Τμ. 173/1984). Δοθέντος δε ότι ο νόμος δεν ορίζει ρητά, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η αξίωση απόδοσης των δαπανών στις οποίες υποβλήθηκε ο υπάλληλος γεννάται την πρώτη ημέρα του μήνα που ακολουθεί το μήνα στον οποίο αναφέρονται οι μετακινήσεις (πρβλ. άρθρο 12 του ν.δ/τος 65/1973, Α 150, όπως ίσχυε μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 35 παρ. 3 του ν. 1882/1990, Α 43). ΙΙΙ. Στην υπό κρίση υπόθεση, από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το επίμαχο χρηματικό ένταλμα προκύπτουν τα ακόλουθα: Με εβδομαδιαίες εντολές του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Τροχαίου Υλικού του Δήμου Αθηναίων εγκρίθηκαν οι εντός έδρας μετακινήσεις δεκατεσσάρων (14) τεχνικών υπαλλήλων της ως άνω Διεύθυνσης (,,,), με το προσδιοριζόμενο, με τον οικείο αριθμό κυκλοφορίας, ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητό τους, για το χρονικό διάστημα από 1.1.2009 έως 31.12.2009. Ειδικότερα, για τους ως άνω πρώτους δεκατρείς (13) υπαλλήλους οι εν λόγω εντολές φέρουν τον τίτλο εντολές «παρακολούθησης αυτοψιών εργασιών μελετών έργων έρευνας ελέγχου - προμηθειών απαιτουμένων για την υλοποίηση του τεχνικού έργου του Δήμου Αθηναίων» και αναφέρουν, αφενός

Αριθμ. πράξεως 0034/2014 13 μεν ως αιτία της μετακίνησης την παρακολούθηση υλοποίησης των έργων: 1. Συντήρησης και επισκευής πεζοδρομίων και οδοστρωμάτων 2. Συντήρησης εγκαταστάσεων (Ζοφριά) 3. Εργασίες επισκευής Παιδικών κατασκηνώσεων Αγ. Ανδρέα 4. Εργασίες καθαιρέσεων και δόμησης Α, Β, Γ, κοιμητήρια, αφετέρου δε, την ημερομηνία και την περιοχή μετακίνησης, χωρίς περαιτέρω εξειδίκευση των συγκεκριμένων εκ των ως άνω εκτελούμενων έργων που επέβλεπε, ανά ημέρα, κάθε υπάλληλος, ούτε αναγραφή της ακριβούς διεύθυνσής τους. Μετά τη μετακίνηση καθενός εκ των ανωτέρω υπαλλήλων εκδόθηκαν μηνιαίες αναλυτικές καταστάσεις οδοιπορικών της Διεύθυνσης Τροχαίου Υλικού, στις οποίες αναφέρεται ότι κάθε υπάλληλος έλαβε σε «εβδομαδιαία βάση εντολές παρακολούθησης για την επί τόπου των έργων επίβλεψη, οργάνωση και διεύθυνση των μηχανικών μέσων που θα χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες των κατωτέρω έργων και γενικά για την επισκευή και συντήρησή τους οπουδήποτε στο λεκανοπέδιο Αττικής και εάν χρειαστεί», ενώ κατά τα λοιπά επαναλαμβάνονται τα αναφερόμενα στις ως άνω εντολές μετακίνησης των υπαλλήλων. Περαιτέρω για τον τελευταίο εκ των ως άνω υπαλλήλων (.), οι μεν εβδομαδιαίες εντολές μετακίνησης, που φέρουν τον τίτλο εντολές «παρακολούθησης αυτοψιών εργασιών μελετών έργων έρευνας ελέγχου - προμηθειών απαιτουμένων για την υλοποίηση του τεχνικού έργου του Δήμου Αθηναίων», αναφέρουν ότι: «εντέλλεται να παρακολουθεί ασκών τα καθήκοντά του, που του έχουν ανατεθεί σε όλα τα Δημοτικά Διαμερίσματα του Δήμου Αθηναίων και όπου αλλού χρειαστεί, για τις ανάγκες τις Επιτροπής Προμηθειών», οι δε μηνιαίες αναλυτικές καταστάσεις οδοιπορικών ότι: «ορίστηκα μέλος της Επιτροπής Προμηθειών

14 [και] έλαβα σε εβδομαδιαία βάση εντολές για ελέγχους τιμών ανταλλακτικών με επισκέψεις σε γραφεία διάφορων εταιριών που βρίσκονται εντός Λεκανοπεδίου Αττικής». Τέλος, για την πληρωμή της χιλιομετρικής αποζημίωσης για τις μετακινήσεις που οι υπάλληλοι αυτοί πραγματοποίησαν κατά το έτος 2009, εκδόθηκε αρχικά το 4436, οικονομικού έτους 2012, χρηματικό ένταλμα πληρωμής, το οποίο, αφού ακυρώθηκε εκδόθηκε σε αντικατάστασή του το όμοιο ήδη ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. IV. Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη μείζονα σκέψη (ΙΙ) της παρούσας, όσον αφορά τους ως άνω δεκατρείς (13) πρώτους φερόμενους ως δικαιούχους υπαλλήλους, η καταβολή χιλιομετρικής αποζημίωσης για τις ανωτέρω μετακινήσεις είναι μη νόμιμη καθώς οι εντολές μετακίνησής τους είναι γενικές και αόριστες, όπως βασίμως προβάλλεται από τον Επίτροπο. Τούτο διότι, ναι μεν σε αυτές αναφέρεται η λίστα των υπό επίβλεψη δημοτικών έργων καθώς και ο αριθμός κυκλοφορίας του αυτοκινήτου που θα χρησιμοποιήσουν, πλην όμως δεν προσδιορίζεται επακριβώς η αιτία και ο τόπος μετακίνησής τους, ήτοι τα συγκεκριμένα εκτελούμενα έργα που ανά ημέρα ήταν επιφορτισμένοι να επιβλέψουν, καθώς και η ακριβής διεύθυνση των ημερήσιων τόπων μετάβασής τους. Εξάλλου, η έλλειψη της απαιτούμενης εξειδίκευσης του τόπου μετακίνησης του υπαλλήλου δεν καλύπτεται, σε κάθε περίπτωση, από τις επισυναπτόμενες στα χρηματικά εντάλματα αναλυτικές καταστάσεις οδοιπορικών, αφού, όπως προεκτέθηκε, ούτε σ αυτές αναγράφεται η ακριβής διεύθυνση των ημερήσιων τόπων μετακίνησής τους. Περαιτέρω, η παράθεση των ως άνω στοιχείων παρίσταται στην προκειμένη περίπτωση αναγκαία, καθόσον λόγω της

Αριθμ. πράξεως 0034/2014 15 ανεπαρκούς αιτιολογίας των σχετικών πράξεων καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος της νομιμότητας της ίδιας της αιτίας χρήσεως Ι.Χ. οχημάτων. Και τούτο διότι, λαμβάνοντας υπόψη την κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των Διευθύνσεων του Υπηρεσιών του Δήμου Αθηναίων (βλ. αρμοδιότητες των Διευθύνσεων Κατασκευών, Συντήρησης και Αυτεπιστασίας, Καθαριότητας, Κηποτεχνίας και Πρασίνου του προαναφερθέντος Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων) και την ενδεχόμενη αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων μεταξύ των εμπλεκόμενων στην επίβλεψη έργων υπηρεσιών, καταλείπονται αμφιβολίες ακόμα και ως προς το αν δικαιολογείται η χρήση οχημάτων ιδιωτικής χρήσης εκ μέρους των υπαλλήλων της συγκεκριμένης Διεύθυνσης Τροχαίου Υλικού, σύμφωνα με το άρθρο 7 του ν. 2685/1995. Επίσης, μη νόμιμη είναι η καταβολή χιλιομετρικής αποζημίωσης για τις μετακινήσεις του τελευταίου εκ των ως άνω υπαλλήλων (.), διότι στις εβδομαδιαίες εντολές μετακίνησης δεν προσδιορίζεται καθόλου η αιτία μετακίνησης, με αναφορά των έργων που του είχαν ανατεθεί να επιβλέπει, ούτε και ο ακριβής τόπος μετακίνησης με αναγραφή της διεύθυνσης του τόπου μετάβασής του. Η έλλειψη δε αυτή δεν αναπληρώνεται από τα αναγραφόμενα στις αναλυτικές καταστάσεις οδοιπορικών, προεχόντως διότι ο έλεγχος τιμών ανταλλακτικών με επισκέψεις σε γραφεία εταιριών δεν εμπίπτει στην έννοια του δημόσιου έργου. Τέλος, δοθέντος ότι από τα προσκομισθέντα στοιχεία δεν προκύπτει αφενός ότι οι φερόμενοι ως δικαιούχοι του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, παραπεμποδίστηκαν ή αποθαρρύνθηκαν, με οποιονδήποτε τρόπο, να προσφύγουν δικαστικά για την ικανοποίηση των επίμαχων αξιώσεων εντός διετίας από τη γένεση αυτών, αφετέρου δεν προκύπτει άλλο διακοπτικό της

16 παραγραφής γεγονός, οι σχετικές αξιώσεις που αφορούν στο χρονικό διάστημα από 1.1.2009 έως 31.12.2009, υπέπεσαν σε παραγραφή πριν από την για πρώτη φορά ενταλματοποίησή τους με την έκδοση του ήδη ακυρωθέντος 4436, οικονομικού έτους 2012, χρηματικού εντάλματος (πρβλ. IV Τμ. 19/2001). V. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνες είναι μη νόμιμες και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 2669, οικονομικού έτους 2013, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Αθηναίων δεν πρέπει να θεωρηθεί. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΖΩΗ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΥ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΑΣΠΑΣΙΑ ΜΠΑΜΠΑΡΟΥΤΣΗ Εκδόθηκε στις 8.5.2014.