ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΑ Α. Σε τέτοιο σημείο έχουν οδηγηθεί τα πράγματα, ώστε δεν θα μπορούμε να είμαστε σώοι, αν δεν βοηθήσει κάποιος θεός είτε κάποιο τυχαίο περιστατικό. Εγώ βέβαια, όταν ήρθα στην πόλη, δεν σταμάτησα και να καταλαβαίνω και να λέω και να κάνω όλα όσα αφορούσαν την ομόνοια αλλά τόσο μεγάλη μανία τους είχε πιάσει όλους, ώστε να επιθυμούν να μάχονται, αν και εγώ φώναζα ότι τίποτε δεν είναι πιο αξιοθρήνητο από τον εμφύλιο πόλεμο. Όλα είναι αξιοθρήνητα στους εμφύλιους πολέμους αλλά τίποτα (δεν είναι) πιο αξιοθρήνητο από την ίδια τη νίκη. Β. Ο Σύλλας, αφού κατέλαβε την πόλη είχε συγκαλέσει ένοπλος τη Σύγκλητο, για να κηρυχθεί όσο γίνεται γρηγορότερα ο Γάιος Μάριος εχθρός. Στη θέλησή του κανένας δεν τολμούσε να εναντιωθεί μόνος ο Κόιντος Μούκιος Σκαιόλας, ο οιωνοσκόπος, όταν του ζητήθηκε η γνώμη του για αυτό το θέμα, δεν θέλησε να πει επίσημα τη γνώμη του. Όχι μόνο αυτό, όταν ο Σύλλας απειλητικός του ασκούσε πίεση, αυτός είπε στο Σύλλα: «Ακόμη και αν μου δείξεις τα αγήματα των στρατιωτών, με τα οποία έχεις περικυκλώσει το Βουλευτήριο ακόμα και αν με απειλήσεις με θάνατο, ποτέ ωστόσο εγώ δεν θα κρίνω το Μάριο εχθρό. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1.α. Να σχηματίσετε τους ζητούμενους τύπους για τα παρακάτω ουσιαστικά και συνεκφορές: eum locum: η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό qui deus: γενική πληθυντικού casus aliqui: δοτική πληθυντικού occupata urbe: ονομαστική πληθυντικού voluntati: ονομαστική ενικού agmina: η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό militum: κλητική ενικού ΑΠ. ea loca, quorum deorum-deum, casibus aliquibus, occupatae urbes, voluntas, agmen, miles 1.β. Να σχηματίσετε τους ζητούμενους τύπους για τις παρακάτω αντωνυμίες: Σελίδα 4 από 8
quae: ο ίδιος τύπος στον άλλο αριθμό (να διατηρηθεί το γένος και η πτώση) nihil: γενική πληθυντικού nemo: δοτική ενικού και πληθυντικού ei: γενική ενικού (να διατηρηθεί το γένος) ΑΠ.quod, nullarum rerum, nemini/nullis, eius 1.γ. Να σχηματίσετε τους ζητούμενους τύπους: civili: οι υπόλοιποι βαθμοί του επιθέτου (να διατηρηθεί ο αριθμός, το γένος και η πτώση) miserius: ο υπερθετικός βαθμός του επιρρήματος και ο θετικός και ο συγκριτικός βαθμός του επιθέτου στην γενική πληθυντικού του θηλυκού celerrime: οι τρεις βαθμοί του επιθέτου στην ονομαστική πληθυντικού του ουδετέρου γένους ΑΠ. civiliore/civilissimo, miserrime/miserarum/miseriorum, celeria/celeriora/celerrima 2.α. Να σχηματίσετε τους ζητούμενους τύπους για τα παρακάτω ρήματα (για τους περιφραστικούς τύπους να λάβετε υπόψη το υποκείμενο): subvenerit: ο ίδιος τύπος στον μέλλοντα της ίδιας φωνής facere: γ πληθυντικό υποτακτικής παρατατικού στην παθητική φωνή pertinerent: β ενικό προστακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή invaserat: γ ενικό υποτακτικής υπερσυντελίκου της παθητικής περιφραστικής συζυγίας ire: δοτική γερουνδίου και γενική πληθυντικού ουδετέρου γένους της μετοχής ενεστώτα noluit: β πληθυντικό σε όλες τις εγκλίσεις του ενεστώτα instaret: γ πληθυντικό σε όλες τις εγκλίσεις του μέλλοντα ΑΠ. subventurus sit, fierent, pertine, invadendus fuisset, eundo/euntium, non vultis/nolitis/nolite, instabunt/instaturi sint/instanto 2.β. audebat: να σχηματίσετε το α πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής σε όλους τους χρόνους (για τους περιφραστικούς τύπους να λάβετε υπόψη το υποκείμενο). ΑΠ. audeamus/auderemus/ausuri simus/ausi simus/ausi essemus 2.γ. deducta est, cuperent: να σχηματίσετε τους ονοματικούς τύπους των ρημάτων (για τους περιφραστικούς τύπους να λάβετε υπόψη το υποκείμενο, όπου υπάρχει σουπίνο-γερούνδιο να γραφούν στην αφαιρετική, ενώ το γερουνδιακό στην ονομαστική ενικού του αρσενικού). Σελίδα 5 από 8
ΑΠ. deduci cupere deductum iri cupituros esse deductam esse cupivisse deductam fore deductus(-a-um) cupiens -ns -ns /cupiturus(-a-um) cupitu cupiendo deducendus 3.α. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον συντακτικό ρόλο των παρακάτω τύπων καθώς και τον προσδιοριζόμενο όρο τους. esse(α τύπος): είναι..στο in bellis: είναι.στο urbe: είναι..στο cuius: είναι..στο solus: είναι..στο agmina: είναι..στο ΑΠ. esse(α τύπος): είναι τελικό απαρέμφατο ως αντικείμενο στο ρήμα nequeamus in bellis: είναι εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει χρόνο στο ρήμα sunt urbe: είναι υποκείμενο στη μετοχή occupata (αφαιρετική απόλυτη) cuius: είναι γενική υποκειμενική στο voluntati solus: είναι κατηγορηματικός προσδιορισμός στο Quintus Mucius Scaevola agmina: είναι άμεσο αντικείμενο στο ostendas 3.β. quae ad concordiam pertinerent: να αιτιολογήσετε πλήρως τη δευτερεύουσα πρόταση (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος). ΑΠ. δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο omnia, εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quae, εκφέρεται με έγκλιση υποτακτική, γιατί δηλώνει κάτι το δυνατό ή το ενδεχόμενο, συγκεκριμένα χρόνου παρατατικού (pertinerent), γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο (άμεσα από τα απαρέμφατα sentire, dicere, facere, έμμεσα από το ρήμα destiti: ιστορικός παρακείμενος) και σύμφωνα με την ακολουθία των χρόνων εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν. Σελίδα 6 από 8
3.γ. ut pugnare cuperent: να κάνετε όλες τις απαραίτητες αλλαγές ώστε η πρόταση να εκφράζει ότι το αποτέλεσμα, σύμφωνα με τον ομιλητή, είναι ολοκληρωμένο στο παρελθόν. ΑΠ. ut pugnare cupiverint (υποτακτική παρακειμένου) 3.δ. bello civili: να διατυπώσετε τον β όρο σύγκρισης με ισοδύναμη έκφραση και να δηλώσετε τη συγκριτική λέξη και τον α όρο. ΑΠ. quam bellum civile. O πρώτος όρος σύγκρισης είναι το nihil ενώ η συγκριτική λέξη είναι το miserius 4.α. ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse nequeamus.: να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου. ΑΠ. δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση Πρόκειται για εξαρτημένο υποθετικό λόγο (γιατί η απόδοση βρίσκεται στο ρήμα της δευτερεύουσας επιρρηματικής πρότασης, η οποία εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα), εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο nisi (γιατί είναι αρνητική), εκφέρεται με έγκλιση υποτακτική, λόγω του εξαρτημένου υποθετικού λόγου, συγκεκριμένα χρόνου παρακειμένου (subvenerit), Επομένως: Στον εξαρτημένο λόγο Υπόθεση: nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit (υποτακτική παρακειμένου) Απόδοση: ut salvi esse nequeamus (υποτακτική ενεστώτα) Στον ευθύ (ανεξάρτητο) λόγο Υπόθεση: nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit (οριστική συντελεσμένου μέλλοντα ) Απόδοση: salvi esse nequimus (οριστική ενεστώτα) Ο υποθετικός λόγος ανήκει στο α είδος και δηλώνει υπόθεση ανοιχτή στο μέλλον 4.β. cum Sulla minitans ei instaret: να μετατρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχή. ΑΠ. minitanti ei instanti (συνημμένη στο αντικείμενο του dixit: Sullae) 4.γ. ut Marius quam celerrime hostis iudicaretur (a senatu): να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική. Σελίδα 7 από 8
ΑΠ. ut senatus Marium quam celerrime hostem iudicaret 4.δ. Sulla, occupata urbe, senatum armatus coegerat: να μετατρέψετε την πρόταση σε απαρεμφατική εξαρτώμενη από τη φράση Scriptor narrabat. ΑΠ. Scriptor narrabat Sullam, occupata urbe, senatum armatum coegisse. Σελίδα 8 από 8