Διαχείριση Υδατικών Πόρων και Οικολογική Παροχή στον ποταμό Νέστο Γεώργιος Συλαίος Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής & Τεχνολογίας, Δ/ντής Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Διαχείριση Υδατικών Πόρων και Υδρολεκάνη Σχηματική αναπαράσταση του Ποταμού Νέστου και της λεκάνης απορροής του όπως ανακτήθηκε από τη βάση δεδομένων του HydroSHEDS. Διακρίνονται οι κυριότεροι οικισμοί-πόλεις, τα φράγματα και το κύριο και δευτερεύον υδρογραφικό δίκτυο του ποταμού.
Μορφολογία Υδρολεκάνης π. Νέστου Βόρειο τμήμα: Έντονο ανάγλυφο Πυκνό υδρογραφικό δίκτυο Υψόμετρο 600-2200 m Κοιλάδα μεταξύ Παρανεστίου- Σταυρούπολης Νότιο τμήμα: Ήπιο ανάγλυφο Πολύ μικρές κλίσεις Υψόμετρο 0-100 m
Γεωλογία Υδρολεκάνης π. Νέστου Κωδικός Σχηματισμός Έκταση (km 2 ) % ποσοστό al Αλλούβια 216,2 8,90 cq1 Άργιλοι, πηλοί 35,4 1,47 gm Γνεύσιοι 604,7 24,90 mg Οφθαλμογνεύ σιοι 18,8 0,78 mr Μάρμαρο 624,3 25,70 ng Κροκαλοπαγή 12,4 0,52 oo Μολασσικοί 1,6 0,02 pq Λιμναίες αποθ. 61,7 2,55 sch Σχιστόλιθοι 21,8 0,89 γ1 Πλουτώνια 658,1 27,09 τ1 Ηφαιστιακά 174,1 7,18 Σύνολο 2.429,5 100
Χρήσεις Γης στην Υδρολεκάνη π. Νέστου Κωδ. Corine Χρήση γης Έκταση (Km 2 ) % 112 Ασυνεχής αστική δόμηση 17,1 0,62 121 Βιομηχανικές ή εμπορικές εγκαταστάσεις 2,8 0,10 124 Αεροδρόμια 1,8 0,07 131 Ορυχεία 5,1 0,19 133 Θέσεις δόμησης 3,9 0,14 141 Αστικές περιοχές πρασίνου 0,4 0,01 211 Μη αρδευόμενη αρόσιμη γη 164,6 5,96 212 Μόνιμα αρδευόμενη γη 203,0 7,35 213 Ορυζώνες 4,5 0,16 231 Βοσκοτόπια 5,3 0,19 242 Σύνθετα συστήματα καλλιεργειών 20,5 0,74 243 Καλλιεργημένη και μη γη 88,6 3,21 311 Δάση πλατύφυλλων 1.130,2 40,91 312 Δάση κωνοφόρων 201,4 7,29 313 Μικτά δάση 157,1 5,69 321 Λιβάδια 174,6 6,32 323 Σκληρόφυλλη βλάστηση 116,3 4,21 324 Μεταβατικά δάση/θαμνότοποι 371,1 13,43 331 Ακτές, αμμόλοφοι και αμμώδεις πεδιάδες 9,5 0,34 333 Εκτάσεις αραιής βλάστησης 2,7 0,10 411 Εσωτερικά έλη 4,3 0,16 421 Έδαφος βρεχούμενο από παλίρροια 33,5 1,22 511 Υδρογραφικό δίκτυο 23,1 0,84 512 Υδάτινα σώματα 13,3 0,48 521 Παράκτιες λιμνοθάλασσες 6,8 0,25
Κατακρημνίσεις στην λεκάνη απορροής του Ποταμού Νέστου, όπως ανακτήθηκαν από το GPCC (1981-2010) Μέση υπερετήσια αθροιστική βροχόπτωση για κάθε κελί που περιέχεται στην λεκάνη απορροής του ποταμού Νέστου
Annual Mean Precipitation (mm) Μέσες ετήσιες κατακρημνίσεις στην λεκάνη απορροής του Ποταμού Νέστου (1981-2010) 1000 800 600 400 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Years
Μέσες ετήσιες κατακρημνίσεις στο κατάντη τμήμα της λεκάνης απορροής του Ποταμού Νέστου (1956-2010)
Υπερετήσια μέση μηνιαία διακύμανση βροχόπτωσης στη λεκάνη απορροής του ποταμού Νέστου.
Ανάλυση δείκτη ξηρασίας στο κατάντη τμήμα της λεκάνης απορροής του Ποταμού Νέστου (1956-2010) Αύξηση ξηρών περιόδων κατά την περίοδο 1984-2012 σε σχέση με την περίοδο 1956-1983.
Μεταβολή βροχοπτώσεων και επιφανειακών απορροών στην εκβολή του π. Νέστου (1956-2010) Συνδιακύμανση της μέσης χωρικά ετήσιας βροχόπτωσης και της παροχής εκροής του ποταμού Νέστου κατά την περίοδο 1981-2010
Αύξηση πιέσεων για επεκτάσεις αρδευτικών δικτύων στο π. Νέστο Διαχειριστική μελέτη (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης 2007): 1 ο Στάδιο ανάπτυξης Άρδευση 120.100 στρ. στην Ξάνθη και 170.000 στρ. στην Καβάλα 2 ο Στάδιο ανάπτυξης Άρδευση 194.600 στρ. στην Ξάνθη και 170.000 στρ. στην Καβάλα 3 ο Στάδιο ανάπτυξης Άρδευση 304.600 στρ. στην Ξάνθη και 170.000 στρ. στην Καβάλα
Μαθηματική προσομοίωση κατάντη λεκάνης απορροής Νέστου Διδακτορική Διατριβή Μποσκίδης Ι., 2009
Αύξηση πιέσεων για επεκτάσεις αρδευτικών δικτύων στο π. Νέστο Διαχειριστική μελέτη (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης 2007): 1 ο Στάδιο ανάπτυξης Άρδευση 120.100 στρ. στην Ξάνθη και 170.000 στρ. στην Καβάλα Η οικολογική παροχή που θα παρατηρηθεί στην έξοδο της λεκάνης, αφού αφαιρεθούν οι ποσότητες νερού για άρδευση, θα είναι 7,8 m 3 /s, ποσότητα που καλύπτει την σημερινή περιβαλλοντική παροχή των 6 m 3 /s. 2 ο Στάδιο ανάπτυξης Άρδευση 194.600 στρ. στην Ξάνθη και 170.000 στρ. στην Καβάλα Σύμφωνα με την προσομοίωση του μοντέλου, η ελάχιστη παροχή που παρατηρείται στην περίπτωση αυτή στην έξοδο της λεκάνης είναι 5,3 m 3 /s 3 ο Στάδιο ανάπτυξης Άρδευση 304.600 στρ. στην Ξάνθη και 170.000 στρ. στην Καβάλα Το σενάριο αυτό, σύμφωνα με τη προσομοίωση του μοντέλου είναι το πιο ευνοϊκό, καθώς η ελάχιστη παροχή στην έξοδο της λεκάνης είναι 8.2 m 3 /s, παρόλη την αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων.
Ως ελάχιστα απαιτούμενη περιβαλλοντική απορροή ορίζεται η ποσότητα, η χρονική διαθεσιμότητά της και η ποιότητα των ποτάμιων απορροών που απαιτούνται ώστε να εξασφαλίζεται η προστασία των εσωτερικών και μεταβατικών οικοσυστημάτων, καθώς και η βιώσιμη παρουσία και ανάπτυξη του ανθρώπου, του οποίου οι δραστηριότητες εξαρτώνται από αυτά τα οικοσυστήματα. (Brisbane Declaration, 2007).
Η εκτίμηση της ελάχιστα απαιτούμενης περιβαλλοντικής απορροής περιλαμβάνει δύο στάδια: την εκτίμηση των «θεωρητικών» αναγκών των οικοσυστημάτων που αναπτύσσονται κατά μήκος του ποταμού και στις εκβολές του, σε όρους ποσότητας, ποιότητας και χρονικής διαθεσιμότητας της ροής, και την προσαρμογή της λειτουργίας των φραγμάτων, ώστε να ικανοποιούνται οι εν λόγω ανάγκες, υπό τους υφιστάμενους τεχνικούς και διαχειριστικούς περιορισμούς (χρήσεις νερού).
Συμπέρασμα Η οικολογική παροχή εισάγει επιπλέον περιορισμούς στη λειτουργία των ταμιευτήρων, καθώς (α) μειώνει το απολήψιμο δυναμικό τους, δεδομένου ότι μέρος του αποθηκευμένου όγκου δεσμεύεται για περιβαλλοντική χρήση, και (β) επιβάλλει διαφορετικό χρονοδιάγραμμα εκροών σε σχέση με τον προγραμματισμό της ενεργειακής παραγωγής σε Υ/Η ταμιευτήρες.
Υπάρχουν σήμερα περισσότερες από 200 μεθοδολογίες διαθέσιμες για τον υπολογισμό της ελάχιστα απαιτούμενης περιβαλλοντικής απορροής με στόχο την διατήρηση της «υγείας» των ποταμών. α) υδρολογική μέθοδος, β) υδραυλική μέθοδος, γ) μέθοδος προσομοίωσης ενδιαιτημάτων, και δ) ολιστική μέθοδος προσέγγισης του προβλήματος
Η πιο ευρέως γνωστή και πλέον συχνά εφαρμοζόμενη υδρολογική μέθοδος προσδιορισμού της ελάχιστα απαιτούμενης περιβαλλοντικής απορροής ποταμού είναι η μέθοδος Tennant (Tennant, 1975), γνωστή και ως Μέθοδος Montana. Περιβαλλοντική Κατάσταση Οκτώβριος - Μάρτιος Απρίλιος Σεπτέμβριος Μέγιστη 200% 200% Βέλτιστο Εύρος 60-100% 60-100% Εξαιρετική 40% 60% Άριστη 30% 50% Καλή 20% 40% Κακή/Υποβαθμισμένη 10% 30% Ελάχιστη 10% 10% Εξαιρετικά Υποβαθμισμένη 0-10% 0-10% Οι προτεινόμενες περιβαλλοντικές απορροές της μεθόδου δίνονται ως ποσοστά της μέσης ετήσιας παροχής του ποταμού.
Counts Nestos River Discharge (cms) 200 150 100 50 (a) 0 200 0 20 40 60 80 100 120 140 160 150 Bin Center 100 50 (b) 0 200 0 20 40 60 80 100 120 140 160 150 Bin Center 100 50 (c) 0 0 20 40 60 80 100 120 140 160 Bin Center 200 150 100 50 0 1/10/2006 1/1/2007 1/4/2007 1/7/2007 1/10/2007 1/1/2008 1/4/2008 Date
Αποτελέσματα Μεθόδου Tenant για τον π. Νέστο Οικολογική Παροχή ως προς τους στόχους ποιότητας οικοτόπων Μέση Μηνιαία Παροχή Α1 Α2 Β1 Β2 Γ Δ1 Δ2 Ιανουάριος 41.764 83.53 25.06 16.71 12.53 8.35 4.18 2.09 Φεβρουάριος 44.825 89.65 26.90 17.93 13.45 8.97 4.48 2.24 Μάρτιος 44.256 88.51 26.55 17.70 13.28 8.85 4.43 2.21 Απρίλιος 44.382 88.76 35.51 26.63 22.19 17.75 13.31 2.22 Μάιος 35.838 71.68 28.67 21.50 17.92 14.34 10.75 1.79 Ιούνιος 25.846 51.69 20.68 15.51 12.92 10.34 7.75 1.29 Ιούλιος 22.979 45.96 18.38 13.79 11.49 9.19 6.89 1.15 Αύγουστος 22.269 44.54 17.82 13.36 11.13 8.91 6.68 1.11 Σεπτέμβριος 24.010 48.02 19.21 14.41 12.01 9.60 7.20 1.20 Οκτώβριος 29.109 58.22 17.47 11.64 8.73 5.82 2.91 1.46 Νοέμβριος 33.660 67.32 20.20 13.46 10.10 6.73 3.37 1.68 Δεκέμβριος 46.541 93.08 27.92 18.62 13.96 9.31 4.65 2.33 Όπου Α1: Μέγιστη παροχή, Α2: Βέλτιστη παροχή, Β1: Εξαιρετική παροχή, Β2: Άριστη παροχή, Γ: Καλή παροχή, Δ1: Μέτρια υποβαθμισμένη, Δ2: Εξαιρετικα υποβαθμισμένη.
FIGARO ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΕΥΕΛΙΚΤΗΣ ΚΑΙ ΑΚΡΙΒΟΥΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΣΕ ΚΛΙΜΑΚΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΥΛΑΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Άρδευση Ακριβείας Άρδευση ακριβείας είναι μια σύγχρονη χαμηλού κόστους μέθοδος άρδευσης καλλιεργειών Εντάσσεται στη Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) η οποία τοποθετεί την περιβαλλοντικά-φιλικές αγροτικές πρακτικές στη κορυφή των προτεραιοτήτων της και συνδέει τις επιδοτήσεις της με την εφαρμογή αυστηρών περιβαλλοντικών όρων Είναι μία νέα πρόκληση για τους αγρότες καθώς μειώνει περιβαλλοντικές επιπτώσεις της άρδευσης ενώ ταυτόχρονα αυξάνει το οικονομικό όφελος των αγροτών.
Άρδευση Ακριβείας Ως άρδευση ακριβείας εννοούμε την άρδευση με βάση τις πραγματικές ανάγκες του φυτού. Άρδευση τη κατάλληλη χρονική στιγμή, στη κατάλληλη ποσότητα, στο σωστό σημείο του χωραφιού. Έτσι πετυχαίνουμε ταυτόχρονα: την σωστή διαχείριση του νερού, την μείωση του ενεργειακού κόστους και την αύξηση της αγροτικής παραγωγής.
Πλατφόρμα FIGARO
Πλατφόρμα Άρδευσης Ακριβείας
Πλατφόρμα FIGARO Οργάνωση αδρευτικών τμημάτων
Πλατφόρμα FIGARO Παρακολούθηση εδαφικής υγρασίας σε πραγματικό χρόνο 20 εκ 30 εκ 50 εκ
Οικονομική Ανάλυση 2013 Εξοικονόμηση νερού
Πλατφόρμα FIGARO Προσομοιωση ανάπτυξης φυτού Προτεινόμενη άρδευση
Συμπεράσματα 1. Στο κατάντη πεδινό τμήμα της λεκάνης απορροής του π. Νέστου οι βροχοπτώσεις δείχνουν συστηματική τάση μείωσης. 2. Η μείωση αυτή είναι υψηλότερη τους θερινούς μήνες, με αποτέλεσμα τη συχνότερη εμφάνιση εκτεταμένων ξηρών περιόδων. 3. Η πίεση για ανάπτυξη και επέκταση αρδευτικών δικτύων στο ποταμό Νέστο θα αυξηθεί. 4. Υπάρχει ανάγκη επανακαθορισμού της οικολογικής παροχής για την διατήρηση του ποτάμιου και παραποτάμιου οικοσυστήματος. 5. Η χρήση τεχνολογικών εφαρμογών και βέλτιστων πρακτικών εξοικονόμησης νερού στη γεωργία θα συμβάλει στην ορθολογική χρήση νερού και στην αειφόρο διαχείριση των υδατικών πόρων της περιοχής.
Υπηρεσίες ODYSSEA-Greece για τους μυδοκαλλιεργητές και παράκτιους αλιείς Κεραμωτής
Σας Ευχαριστώ