Θεματική ενότητα Β: Ερευνητικές προσεγγίσεις και διδακτικές εφαρμογές στα πειραματικά σχολεία. Η συνθετική εργασία στα μαθήματα Πληροφορικής

Θεματική ενότητα Β: Ερευνητικές προσεγγίσεις και διδακτικές εφαρμογές στα πειραματικά σχολεία Η συνθετική εργασία στα μαθήματα Πληροφορικής Δρ Γεωργία Αλεξούδα Καθηγήτρια Πληροφορικής Πειραματικού Σχολείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Πολυκλείτου 25, Θεσσαλονίκη ΤΚ 54351 Τηλ. 2310-945898 e-mail: galexouda@sch.gr 1

Περίληψη Στην εργασία αυτή επιχειρείται η κατάθεση εμπειριών, προβληματισμών και προτάσεων σχετικών με την εκπόνηση συνθετικών εργασιών στο πλαίσιο των μαθημάτων Πληροφορικής της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Γίνεται αναφορά σε παραδείγματα εργασιών που εκπονήθηκαν στα μαθήματα επιλογής «Εφαρμογές Πληροφορικής» της Α τάξης Γενικού Λυκείου και «Εφαρμογές Υπολογιστών» της Β και Γ τάξης Γενικού Λυκείου και στο μάθημα της Πληροφορικής της Γ τάξης Γυμνασίου. Σύμφωνα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Πληροφορικής οι μαθητές της Γ τάξης Γυμνασίου καλούνται να αξιοποιήσουν γνώσεις και δεξιότητες που έχουν αποκτήσει για τη δηµιουργία και παρουσίαση συνθετικών εργασιών. Το ίδιο προτείνει και το Πρόγραμμα Σπουδών των μαθημάτων επιλογής «Εφαρμογές Πληροφορικής / Υπολογιστών Ενιαίου Λυκείου». Όταν ένας καθηγητής έρχεται αντιμέτωπος με την ανάθεση συνθετικών εργασιών και την καθοδήγηση της εκπόνησής τους, καλείται να πάρει μια σειρά αποφάσεων που σχετίζονται με τη θεματολογία των εργασιών, τους στόχους της εκπόνησης των εργασιών, το ρόλο του καθηγητή και των μαθητών καθώς και τη γενικότερη μεθοδολογία που πρέπει να ακολουθηθεί. Η παρούσα εργασία ασχολείται με τα παραπάνω θέματα που καλείται να πραγματευτεί ο καθηγητής. Η εμπειρία μέσα στη σχολική τάξη δείχνει ότι είναι πολύ σημαντικό η επιλογή των θεμάτων των εργασιών να γίνεται με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Επίσης οι συνθετικές εργασίες μπορούν να αποτελέσουν μια ευκαιρία για τους μαθητές να συνδυάσουν γνώσεις και δεξιότητες που αποκτούν από διαφορετικά μαθήματα. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται μια σειρά από παραδείγματα θεμάτων συνθετικών εργασιών μέσα από την εμπειρία στη σχολική τάξη και τη συμμετοχή των μαθητών μας στο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής. Επίσης παρουσιάζονται ποικίλοι στόχοι που ο καθηγητής μπορεί να θέσει σε σχέση με την εκπόνηση των συνθετικών εργασιών και αφορούν γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις, καθώς και στοιχεία μεθοδολογίας που βοηθούν στην επίτευξη των στόχων αυτών. Η εκπόνηση των συνθετικών εργασιών διευκολύνει πολύ την υλοποίηση ενός μαθητοκεντρικού μοντέλου διδασκαλίας, στο οποίο οι ρόλοι των μαθητών και του καθηγητή είναι διαφορετικοί από ό,τι είναι στο δασκαλοκεντρικό μοντέλο. Γενικά ακολουθείται μια μεθοδολογία που δίνει έμφαση στην κινητοποίηση των μαθητών προκειμένου να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο, στην ομαδική εργασία με βάση την ανάληψη ρόλων και την κατανομή εργασιών, την εξοικείωση με το σωστό χρονοπρογραμματισμό και την έγκαιρη παράδοση των παραδοτέων, κ.α. Λέξεις κλειδιά: Συνθετική εργασία, Συνεργατική μάθηση, Διαθεματικότητα, Μαθήματα Πληροφορικής 2

1. Εισαγωγή Σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ (Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών) Πληροφορικής του 2003, οι μαθητές της Γ τάξης του Γυμνασίου καλούνται να αξιοποιήσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απέκτησαν προκειμένου να δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν συνθετικές εργασίες σε περιβάλλον απλής πολυμεσικής εφαρμογής. Προτείνεται η χρήση εργαλείων έκφρασης, επικοινωνίας, ανακάλυψης και δημιουργίας. Οι μαθητές καλούνται να ασχοληθούν με το σχεδιασμό, τη συλλογή και την επεξεργασία υλικού, τη σύνθεση και τη δηµιουργία. Το ΔΕΠΠΣ αναφέρει κάποια απλά παραδείγματα θεμάτων συνθετικών εργασιών όπως είναι η σύνταξη των βιογραφικών σημειωμάτων των μαθητών, τη δημιουργία εικονογραφημένων κειμένων, τη δημιουργία σχολικής εφημερίδας και παρουσιάσεων για διάφορες σχολικές εκδηλώσεις. Τα παραπάνω παραδείγματα είναι ενδεικτικά και ο κάθε καθηγητής έχει τη δυνατότητα ανάλογα με τα ενδιαφέροντα, τις γνώσεις και τις δεξιότητες των μαθητών να αναθέσει ποικίλα θέματα εργασιών. Το ΔΕΠΠΣ προτείνει η γενικότερη διδακτική πορεία του μαθήματος να βασίζεται στην έμφυτη περιέργεια του μαθητή και στην αυτενέργειά του. Η διδασκαλία οφείλει να βοηθά τους μαθητές να ανακαλύπτουν οι ίδιοι τη γνώση, προτρέποντας και εθίζοντάς τους να αναπτύσσουν πρωτοβουλίες. Γενικά το ΔΕΠΠΣ δίνει έμφαση στα εξής: την ενεργοποίηση του μαθητή και την εμπλοκή του σε διαδικασίες μέσα από τις οποίες θα κατακτά ο ίδιος τη γνώση τη δημιουργική δράση και τον πειραματισμό τη συνεργατική και ανακαλυπτική μάθηση την ανάπτυξη ικανοτήτων και δεξιοτήτων μεθοδολογικού χαρακτήρα τη συζήτηση, τον προβληματισμό και την καλλιέργεια κριτικής σκέψης την καλλιέργεια ελεύθερης σκέψης και έκφρασης τη μάθηση του πώς μαθαίνουμε. Στα μαθήματα επιλογής «Εφαρμογές Πληροφορικής» της Α Λυκείου και «Εφαρμογές Υπολογιστών» της Β και Γ Λυκείου οι μαθητές καλούνται να εκπονήσουν συνθετικές εργασίες, οι οποίες αντικαθιστούν τη γραπτή εξέταση. Το πρόγραμμα σπουδών των μαθημάτων «Εφαρμογές Πληροφορικής / Υπολογιστών Ενιαίου Λυκείου» (1997) δίνει μεγάλη έμφαση στην εκπόνηση των συνθετικών εργασιών. Συγκεκριμένα για το μάθημα «Εφαρμογές Πληροφορικής» της Α τάξης προτείνει την εκπόνηση συνθετικών εργασιών με τη χρήση πακέτων λογισμικού, προγραμματιστικών εργαλείων, υπηρεσιών του Διαδικτύου και εκπαιδευτικού λογισμικού. Για το μάθημα «Εφαρμογές Υπολογιστών» που οι μαθητές μπορούν να το επιλέξουν στη Β ή τη Γ τάξη του Γενικού Λυκείου το πρόγραμμα σπουδών προτείνει την εκπόνηση συνθετικών εργασιών με τη χρήση προγραμματιστικών εργαλείων, πακέτων λογισμικού, υπηρεσιών του Διαδικτύου, της τεχνολογίας των πολυμέσων και εκπαιδευτικού λογισμικού. Γενικά το πρόγραμμα σπουδών των παραπάνω μαθημάτων επιλογής του Γενικού Λυκείου προτείνει την εμπλοκή των μαθητών σε ποικίλες, πιο σύνθετες και ολοκληρωμένες δραστηριότητες ώστε να αποκτήσουν εμπειρίες, οι οποίες κάνουν τα εξής: Διευκολύνουν την ανάπτυξη της ικανότητας του μαθητή να δημιουργεί. Ενεργοποιούν διάφορα μαθησιακά μοντέλα, μέσα από ποικίλες διδακτικές στρατηγικές και με τη χρήση πολλαπλών μέσων. Υπογραμμίζουν το συμμετοχικό - συνεργατικό χαρακτήρα της μάθησης. Αξιοποιούν τις υπολογιστικές και δικτυακές τεχνολογίες ως εργαλείο μάθησης και σκέψης. Ευνοούν την ανάπτυξη δεξιοτήτων μοντελοποίησης και τεχνικών επίλυσης προβλημάτων. Παρέχουν ευχέρεια στη χρήση συμβολικών μέσων έκφρασης και διερεύνησης. Ενθαρρύνουν την αναλυτική και τη συνθετική σκέψη. Καλλιεργούν διαχρονικές δεξιότητες στη χρήση λογισμικού. Λειτουργούν μέσα σε κλίμα αμοιβαίου σεβασμού. Δίνουν μια συνολική εικόνα της Πληροφορικής και αποκαλύπτουν τις σχέσεις μεταξύ των επιμέρους εφαρμογών, εργαλείων, κ.τ.λ. 3

Σύμφωνα με τα παραπάνω, το ΔΕΠΠΣ Πληροφορικής (2003) και το πρόγραμμα σπουδών των μαθημάτων επιλογής «Εφαρμογές Πληροφορικής / Υπολογιστών Ενιαίου Λυκείου» θεωρούν το ρόλο της συνθετικής εργασίας πολυδιάστατο και ιδιαίτερα σημαντικό. Οι συνθετικές εργασίες των μαθημάτων Πληροφορικής αποτέλεσαν αντικείμενο εργασιών. Για τα μαθήματα Πληροφορικής προτάθηκε η εφαρμογή ενός μοντέλου διδασκαλίας και μάθησης βασισμένο σε συνθετικές εργασίες (Πολίτης Π., Καραμάνης Μ., & Κόμης Β. 2001). Επίσης οι συνθετικές εργασίες συνδέθηκαν με τη διαθεματικότητα και την εφαρμογή της μεθόδου project (Καλλιβρετάκη Α. 2008). Σε ένα παράδειγμα διαθεματικής συνθετικής εργασίας που εκπονήθηκε κατά κύριο λόγο στο μάθημα «Εφαρμογές Υπολογιστών» της Β Λυκείου ολόκληρη η τάξη ασχολήθηκε με ένα θέμα που σχετίζεται με την περιβαλλοντική εκπαίδευση (Δερεκενάρης Γ., Καλκάνη Μ., & Κόικα Κ. 2009). Όταν ένας καθηγητής έρχεται αντιμέτωπος με την ανάθεση συνθετικών εργασιών και την καθοδήγηση της εκπόνησής τους, καλείται να πάρει μια σειρά αποφάσεων που σχετίζονται με τη θεματολογία των εργασιών, τους στόχους (που σχετίζονται με τις γνώσεις, τις δεξιότητας και τις στάσεις), το ρόλο του καθηγητή και των μαθητών καθώς και τη γενικότερη μεθοδολογία που πρέπει να ακολουθηθεί. 2. Μεθοδολογία 2.1 Οι στόχοι της συνθετικής εργασίας (Γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις) Οι στόχοι της συνθετικής εργασίας ποικίλουν και αφορούν γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις. Η συνθετική εργασία δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα να εντρυφήσουν σε κάποιο συγκεκριμένο θέμα της επιλογής τους. Στην επόμενη υποενότητα παρουσιάζονται αναλυτικά τα ζητήματα, τα οποία αφορούν την επιλογή του θέματος και γίνεται φανερό ότι ανάλογα με το συγκεκριμένο θέμα οι γνώσεις και οι δεξιότητες που θα αποκτήσουν οι μαθητές μπορούν να ποικίλουν. Βέβαια, ανεξάρτητα από την επιλογή ενός συγκεκριμένου θέματος, υπάρχουν κάποιοι γενικότεροι στόχοι της εκπόνησης της συνθετικής εργασίας που αφορούν: στην αύξηση του ενδιαφέροντος των μαθητών για το μάθημα στην ενθάρρυνση της μεγαλύτερης ενεργής εμπλοκής των μαθητών στο μάθημα στην ενθάρρυνση της ανάληψης της πρωτοβουλίας και της αυτενέργειας των μαθητών στην εξοικείωση των μαθητών με την ανάπτυξη μιας εργασίας με όσο το δυνατό πιο μεθοδικό τρόπο (ορισμός στόχων, οργάνωση χρόνου, τήρηση χρονοδιαγράμματος, παράδοση ενδιάμεσων και τελικών παραδοτέων, κ.α). στην εξοικείωση των μαθητών με την παρουσίαση μιας εργασίας και την ενδυνάμωση της αυτοπεποίθησής τους στην ανάπτυξη του πνεύματος ομαδικότητας και συνεργασίας των μαθητών στην εξοικείωση των μαθητών με την ομαδική εργασία μέσω της ανάληψης ρόλων και της κατανομής καθηκόντων στην καλλιέργεια του σεβασμού και της εποικοδομητικής κριτικής των μαθητών για την εργασία των συμμαθητών τους στην ενθάρρυνση της εκπαιδευτικής αξιοποίησης του Διαδικτύου και των δυνατοτήτων των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) γενικότερα στην ενθάρρυνση της ασφαλούς αξιοποίησης του Διαδικτύου και των δυνατοτήτων των ΤΠΕ γενικότερα στην ενθάρρυνση της αξιοποίησης του ελεύθερου λογισμικού ανοικτού κώδικα και στην αποθάρρυνση της πειρατείας λογισμικού γενικότερα στη διαμόρφωση μιας σωστής στάσης και νοοτροπίας των μαθητών απέναντι στην Πληροφορική, κ.α. 2.2 Επιλογή θέματος Η επιλογή του θέματος της συνθετικής εργασίας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία κινήτρων στους μαθητές και πρέπει να γίνεται με βάση τα ενδιαφέροντα τους. Ο καθηγητής μπορεί από την αρχή της χρονιάς να δίνει διάφορα ερεθίσματα που θα βοηθήσουν στη διαμόρφωση των 4

θεμάτων των συνθετικών εργασιών. Στην πορεία των μαθημάτων μπορεί να δομεί με τέτοιο τρόπο την ύλη, ώστε οι μαθητές να έρχονται από νωρίς αντιμέτωποι με διάφορα θέματα και να αναπτύσσουν ποικίλες δεξιότητες, τις οποίες σταδιακά θα βελτιώνουν. Π.χ. Στην Α Λυκείου μπορεί από νωρίς να εμπλέξει την τάξη σε δραστηριότητες που αφορούν τα υπολογιστικά φύλλα, το λογισμικό παρουσιάσεων, τον προγραμματισμό με τη ΓΛΩΣΣΑ, κ.α. και να μην περιμένει να εξαντλήσει όλη την ύλη μιας ενότητας για να ξεκινήσει την ύλη της επόμενης ενότητας, κ.α. Επίσης η διδασκαλία της θεωρίας του μαθήματος μπορεί να αντιμετωπιστεί με τρόπο που θα μπορούσε να εμπνεύσει τους μαθητές προκειμένου να επιλέξουν κάποιο θέμα συνθετικής εργασίας. Με τον τρόπο αυτό καλλιεργείται η δημιουργία εσωτερικών κινήτρων στους μαθητές για την επιλογή του θέματος. Επίσης με τον τρόπο αυτό μπορούν σταδιακά μέσα στην τάξη να δημιουργηθούν ομάδες κοινών ενδιαφερόντων, στις οποίες θα στηριχτούν οι ομάδες των συνθετικών εργασιών. Ο καθηγητής μπορεί να ενθαρρύνει τους μαθητές να επιλέξουν διαθεματικά αντικείμενα και να ζητήσει τη συνεργασία με άλλους συναδέλφους. Αν υπάρχει κάποιο προηγούμενο ενδιαφέρον των μαθητών που σχετίζεται με κάποιο άλλο μάθημα, μπορεί με τον τρόπο αυτό να βρει χώρο έκφρασης. Επίσης μέσα από τη συνεργασία των καθηγητών μπορεί να δοθούν από κοινού ερεθίσματα, τα οποία μπορούν κάποιες φορές να οδηγήσουν στην επιτυχημένη επιλογή ενός θέματος. Ακόμη ο καθηγητής μπορεί να ενθαρρύνει τους μαθητές να επιλέξουν προβλήματα που είναι αυθεντικά, επίκαιρα ή πρωτότυπα. Ακολουθούν κάποια παραδείγματα θεμάτων εργασιών που στηρίζονται στην εμπειρία μέσα στη σχολική τάξη: Εφαρμογές των υπολογιστικών φύλλων σε θέματα που σχετίζονται με την οικονομία, τον αθλητισμό, αυθεντικά και επίκαιρα προβλήματα κ.α. Ανάπτυξη προγραμμάτων που σχετίζονται με επίλυση προβλημάτων από το χώρο των Μαθηματικών, της Φυσικής και της Χημείας, προγραμματισμός παιχνιδιών γνώσεων, κ.α. Εφαρμογές πολυμεσικών εφαρμογών που συνδυάζονται με τα Εικαστικά, τη Λογοτεχνία κ.α. Παρουσιάσεις για επίκαιρα θέματα της Πληροφορικής, π.χ. το ελεύθερο λογισμικό/λογισμικό ανοικτού κώδικα, Mac vs Windows, Ιοί και αντιιοί, το ηλεκτρονικό εμπόριο, ασύρματα δίκτυα, κ.α. Παρουσιάσεις για θέματα που αφορούν τις επιπτώσεις των εργαλείων της Πληροφορικής και την καλύτερη αξιοποίηση τους, π.χ. προτάσεις για την καλύτερη αξιοποίηση του Διαδικτύου, οι κοινωνικές επιπτώσεις του Facebook, οι επιπτώσεις των Η/Υ στην υγεία και η σωστή εργονομία, οι εθισμοί που σχετίζονται με το Διαδίκτυο και η προστασία μας από αυτούς, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, κ.α. Η δημιουργία μαθητικών ιστολογίων ή ιστοσελίδων, κ.α. 2.3 Οι ρόλοι καθηγητή - μαθητή Η συνολική διαδικασία της εκπόνησης των συνθετικών εργασιών στηρίζεται στο μαθητοκεντρικό μοντέλο αντί του δασκαλοκεντρικού. Σύμφωνα με το συγκεκριμένο μοντέλο ο καθηγητής δεν έχει σε καμία περίπτωση τον παραδοσιακό ρόλο του μοναδικού μεταδότη γνώσεων. Ο καθηγητής έχει το ρόλο του καθοδηγητή του συντονιστή του εμψυχωτή, κ.α. Ο μαθητής είναι μέλος μιας ομάδας έχει ενεργό ρόλο αναλαμβάνει πρωτοβουλία αναλαμβάνει συγκεκριμένους ρόλους (π.χ. ερευνητής, εισηγητής κ.τ.λ.) και καθήκοντα αναλαμβάνει ευθύνη απέναντι στον εαυτό του και την ομάδα παρουσιάζει την εργασία του 5

συμμετέχει στις παρουσιάσεις των άλλων μαθητών, κ.α. 2.4 Λοιπά στοιχεία μεθοδολογίας Ακολουθούν κάποιες προτάσεις για τη μεθοδολογία της εκπόνησης των συνθετικών εργασιών. Από την αρχή της χρονιάς ο καθηγητής τονίζει τη σημασία της συνθετικής εργασίας και εξηγεί το σκοπό και το ρόλο της. Επίσης δίνει στους μαθητές το πρότυπο των εργασιών του Μαθητικού Συνεδρίου Πληροφορικής και δίνει ποικίλα ερεθίσματα για την επιλογή κάποιου θέματος με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Κατά τη διάρκεια της χρονιάς ο καθηγητής δομεί την ύλη κατά τέτοιο τρόπο, ώστε οι μαθητές να αποκτούν σταδιακά ποικίλες γνώσεις και δεξιότητες, οι οποίες σταδιακά βελτιώνονται και μπορούν να οδηγήσουν στην επιλογή ποικίλων θεμάτων με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Για παράδειγμα στο μάθημα επιλογής της Α Λυκείου οι μαθητές διδάσκονται παράλληλα κάποια θέματα θεωρίας, λογισμικά γενικής χρήσης (κυρίως προχωρημένες δυνατότητες επεξεργασίας κειμένου, υπολογιστικά φύλλα και λογισμικό παρουσιάσεων) και τον προγραμματισμό. Γενικά επιδιώκεται οι μαθητές να επιλέξουν ένα θέμα που βρίσκουν ενδιαφέρον και με βάση τα κοινά ενδιαφέροντα των μαθητών να δημιουργηθούν ομάδες εργασίας. Κάποιες φορές διαμορφώνονται ευρύτεροι θεματικοί άξονες στους οποίους εντάσσονται οι εργασίες και έτσι διαμορφώνονται δύο επίπεδα συνεργασίας κατά την εκπόνηση των εργασιών ως εξής: Οι μαθητές συνεργάζονται με τα μέλη της ομάδας τους και οι ομάδες του ίδιου θεματικού άξονα συνεργάζονται μεταξύ τους. Π.χ. Στο θεματικό άξονα «Πολυμέσα» εντάσσονται εργασίες με θέματα «Επεξεργασία εικόνας», «Κινούμενο σχέδιο», κ.α. Δίνονται στους μαθητές έγκαιρα κατάλληλα έντυπα που τους καθοδηγούν στην εκπόνηση της εργασίας τους. Στο έντυπα αυτά δίνονται κατευθυντήριες γραμμές για τα εξής: τη δομή της εργασίας τη σωστή αξιοποίηση και την καταγραφή των πηγών που χρησιμοποιούνται στην εργασία τα παραδοτέα της εργασίας τις κατηγορίες των θεμάτων των εργασιών τις σημαντικές ημερομηνίες κατά την εκπόνηση της εργασίας το πρότυπο συγγραφής της εργασίας. Τηρείται με τη μεγαλύτερη δυνατή συνέπεια ο χρονοπρογραμματισμός θέτοντας συγκεκριμένες ημερομηνίες ορόσημα για συγκεκριμένα παραδοτέα. Π.χ. σε εύλογο χρονικό διάστημα μετά την αρχική δήλωση του θέματος της συνθετικής εργασίας, οι μαθητές καλούνται να δώσουν μία περίληψη μίας σελίδας Α4 για τη συνθετική τους εργασία. Κάποιες φορές ανάλογα με την πορεία που ακολουθήθηκε, η περίληψη αυτή ζητείται μαζί με τη δήλωση του θέματος. Γενικά παρακολουθείται η διαδικασία με τη χρήση ενδιάμεσων παραδοτέων. Π.χ. σε εργασίες επεξεργασίας εικόνας, όπου οι μαθητές καλούνται να επεξεργαστούν εικόνες και για κάθε εικόνα να παρουσιάσουν το «πριν», το «μετά» και να εξηγήσουν τις αλλαγές που έκαναν, τους ζητείται αρχικά να παρουσιάσουν τα παραπάνω για μία από τις τελικές εικόνες. Ακολουθείται η ομαδοσυνεργατική προσέγγιση όπως εξηγήθηκε προηγούμενα στην περιγραφή του ρόλου των μαθητών. Όλες οι εργασίες παρουσιάζονται στην τάξη και επιδιώκεται η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή της τάξης στην παρουσίαση. Δίνεται έμφαση στην καλή αξιοποίηση του λογισμικού παρουσιάσεων καθώς και στη χρήση φυλλαδίων. Κάθε ομάδα εργασίας προετοιμάζει και μοιράζει σε όλους τους μαθητές τα εξής δύο φυλλάδια: ένα φυλλάδιο μίας σελίδας με τα βασικά στοιχεία της εργασίας που θεωρεί σημαντικό να μείνουν στους συμμαθητές τους. ένα φυλλάδιο με ερωτήσεις που αφορούν την εργασία τους. Ανάλογα με το είδος της εργασίας οι ερωτήσεις μπορεί να έχουν διαφορετική μορφή (κλειστού ή ανοικτού τύπου). Π.χ. Σε εργασίες που αφορούν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, το facebook και 6

παρόμοια θέματα μπορούν να μπουν ερωτήσεις κρίσης. Οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν γραπτά στις ερωτήσεις και στη συνέχεια παρουσιάζονται και συζητιούνται κάποιες απαντήσεις. Μετά την παρουσίαση ακολουθεί συζήτηση για την εργασία και την παρουσίασή της. Επιδιώκεται η κριτική να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο εποικοδομητική. Η ομάδα που παρουσίασε την εργασία της μπορεί να αξιοποιήσει τυχόν παρατηρήσεις και σχόλια των συμμαθητών της και του καθηγητή και με βάση αυτά να βελτιώσει το τελικό κείμενο της εργασίας της. Τα τελικά παραδοτέα περιλαμβάνουν το κείμενο της εργασίας και τα φυλλάδια για τους συμμαθητές τόσο σε έντυπη όσο και σε ηλεκτρονική μορφή. Μια καλή σκέψη είναι η συγγραφή του κειμένου της εργασίας να ακολουθεί το πρότυπο των εισηγήσεων του Μαθητικού Συνεδρίου Πληροφορικής Θεσσαλονίκης. Αν οι μαθητές θέλουν να παρουσιάσουν πιο αναλυτικά τα στοιχεία της εργασίας μπορεί η επιτρεπόμενη έκταση του κειμένου να αυξηθεί ή μπορούν να παραθέσουν πρόσθετα στοιχεία σε παραρτήματα. Επίσης στα τελικά παραδοτέα περιλαμβάνονται το αρχείο της παρουσίασης και ανάλογα με το θέμα της εργασίας μπορεί να υπάρχουν και επιπλέον παραδοτέα π.χ. αρχεία εικόνας, αρχεία υπολογιστικών φύλλων, ο κώδικας ενός προγράμματος, κ.α. Επιδιώκεται στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό οι μαθητές να υιοθετήσουν τη στάση να ελέγχουν προσεκτικά την αξιοπιστία των πηγών της εργασίας τους και να είναι γενικότερα προσεκτικοί με την αξιοπιστία των πηγών που χρησιμοποιούνται τόσο για τις σχολικές όσο και για τις εξωσχολικές δραστηριότητές τους. Οι μαθητές ενθαρρύνονται να αξιοποιούν τα εργαλεία των ΤΠΕ για εκπαιδευτικούς σκοπούς. 3. Παρουσίαση εργασιών μαθητών Στις 28-29 Απριλίου 2009 πραγματοποιήθηκε το 1 ο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής Θεσσαλονίκης στο Συνεδριακό Κέντρο «Ν. Οικονόμου» του Κέντρου Διάδοσης Επιστημών και Μουσείου Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ. Το συνέδριο διοργανώθηκε από την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας με τους Σχολικούς Σύμβουλους Πληροφορικής του Ν. Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με το Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας και το Σωματείο «Φίλοι του Τεχνικού Μουσείου Θεσσαλονίκης». Στις 17 και 18 Μαρτίου 2010 πραγματοποιήθηκε το 2 ο μαθητικό συνέδριο από τους ίδιους φορείς και με τους ίδιους σκοπούς. Οι σκοποί του Μαθητικού Συνεδρίου Πληροφορικής Θεσσαλονίκης είναι σύμφωνα με την προκήρυξή του οι εξής: Η ενθάρρυνση των μαθητών ώστε να ετοιμάσουν μία εργασία με όσο το δυνατόν επιστημονική προσέγγιση. Η ενίσχυση των προσπαθειών διαθεματικής και διεπιστημονικής προσέγγισης στο πλαίσιο των σχολικών μαθημάτων. Η απόκτηση εμπειριών στις διαδικασίες συμμετοχής σε ένα συνέδριο που θα διεξαχθεί σε ένα περιβάλλον υψηλού επιπέδου. Η βιωματική εφαρμογή των ΤΠΕ στην πράξη. Η απόκτηση δεξιοτήτων μέσω της εκπαιδευτικής αξιοποίησης των ΤΠΕ. Η δημιουργία παραδειγμάτων και καλών πρακτικών για τις επερχόμενες σχολικές χρονιές (για μαθητές και εκπαιδευτικούς). Στην προκήρυξη του μαθητικού συνεδρίου αναφέρεται ότι το θέμα των εργασιών επιλέγεται από τους ίδιους τους μαθητές με τη συνεργασία και την καθοδήγηση των καθηγητών Πληροφορικής του σχολείου τους. Ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να βρει περισσότερες πληροφορίες για το Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής Θεσσαλονίκης στον επίσημο δικτυακό τόπο του συνεδρίου (http://www.math-syn-pli.gr). Στο 1 ο και το 2 ο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής Θεσσαλονίκης παρουσιάστηκαν τρεις και δύο εργασίες μαθητών του σχολείου μας αντίστοιχα. Οι εργασίες αυτές εκπονήθηκαν υπό την επίβλεψη της συγγραφέας της παρούσας εργασίας. Τα θέματα των εργασιών αυτών ποικίλουν. 7

Οι συγκεκριμένοι μαθητές κλήθηκαν να απαντήσουν σε ένα ερωτηματολόγιο που αφορούσε την εμπειρία της συμμετοχής τους στο μαθητικό συνέδριο. Το ερωτηματολόγιο περιλάμβανε τις εξής τέσσερις ερωτήσεις ανοικτού τύπου: Τι σου άρεσε στη συμμετοχή σου στο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής; Τι αισθάνεσαι ότι κέρδισες από τη συμμετοχή σου στο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής; Τι σε δυσκόλεψε στη συμμετοχή σου στο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής; Θα ήθελες να αναφέρεις κάτι άλλο που θεωρείς σημαντικό σχετικά με τη συμμετοχή σου στο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής; Ακολουθεί μια σύνοψη των απαντήσεων που δόθηκαν. Οι μαθητές απάντησαν ότι τους άρεσε που τους δόθηκε η δυνατότητα να επικοινωνήσουν με άλλους μαθητές, να παρουσιάσουν τις εργασίες τους, να παρακολουθήσουν τις εργασίες άλλων μαθητών και να λάβουν γνώσεις για ενδιαφέροντα θέματα. Η εμπειρία ενός συνεδρίου ήταν πρωτόγνωρη για τους μαθητές και θεωρούν ότι ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητική για αυτούς. Θεωρούν ότι έμαθαν να εργάζονται πιο μεθοδικά και απέκτησαν νέες γνώσεις τόσο κατά την εκπόνηση της δικής τους εργασίας, όσο και από την παρακολούθηση των εργασιών άλλων μαθητών. Οι δυσκολίες τους σχετίζονταν κυρίως με τα στενά χρονικά περιθώρια. Γενικά όλοι οι μαθητές που συμμετείχαν στα μαθητικά συνέδρια έμειναν με πολύ καλές εντυπώσεις. Μάλιστα δύο μαθητές συμμετείχαν και στα δύο μαθητικά συνέδρια. Επίσης πρέπει να αναφερθεί ότι περισσότεροι μαθητές επιθυμούσαν τη συμμετοχή τους στα μαθητικά συνέδρια, όμως άλλες ασχολίες τους δεν τους επέτρεψαν να προλάβουν τις ημερομηνίες. Ακολουθούν οι περιλήψεις των παραπάνω εργασιών. 3.1. Εργασίες του 1 ου Μαθητικού Συνεδρίου Πληροφορικής Θεσσαλονίκης Ανάπτυξη προγράμματος για την επίλυση προβλημάτων Μαθηματικών, Φυσικής και Χημείας της Α Λυκείου Δημήτρης Δικαιοφύλαξ, Ανδρέας Κυριάκου, Χρήστος Τσιριγώτης Μαθητές της A Τάξης Λυκείου, Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Τρόπος ανακοίνωσης: Εισήγηση Στο πλαίσιο της εργασίας μας αναπτύξαμε με τη βοήθεια της ΓΛΩΣΣΑΣ ένα διαθεματικό πρόγραμμα το οποίο εκτελεί υπολογισμούς, τους οποίους διδασκόμαστε στη Φυσική (νόμοι της κίνησης και της δυναμικής σε μία διάσταση), την Άλγεβρα (ανισώσεις και εξισώσεις πρώτου και δευτέρου βαθμού), τη Γεωμετρία (υπολογισμός εμβαδού και περιμέτρου των εξής γεωμετρικών σχημάτων: κύκλος, τρίγωνο, τετράγωνο, ορθογώνιο και τραπέζιο) και τη Χημεία (υπολογισμός συγκέντρωσης, mole συγκεκριμένης μάζας ουσίας με δεδομένο το μοριακό βάρος, πυκνότητας και περιεκτικότητας διαλύματος κατ όγκον) της Α Λυκείου. Για τη δημιουργία του προγράμματος χρησιμοποιήθηκε ένα αρκετά ευρύ φάσμα εντολών που περιλαμβάνει τις εντολές επιλογής και τις εντολές επανάληψης. Στο πρόγραμμα μας αναπτύξαμε υποπρογράμματα. Το πρόγραμμα περιέχει μενού και είναι φιλικό προς το χρήστη. Λέξεις κλειδιά: Πρόγραμμα, ΓΛΩΣΣΑ, Διαθεματικότητα Επιπλέον στοιχεία: Η επιλογή του θέματος στηρίχτηκε στα προτεινόμενα θέματα της καθηγήτριας. Οι μαθητές πήραν πολλές πρωτοβουλίες σε ότι αφορά τον ακριβή προσδιορισμό του περιεχομένου της εργασίας. Επίσης αφιέρωσαν πολύ χρόνο προκειμένου να αποκτήσουν επιπλέον προγραμματιστικές δεξιότητες πέρα από αυτές που απέκτησαν κατά τη διάρκεια των διδακτικών ωρών του μαθήματος. Προκειμένου να καταστεί αυτό εφικτό, συμβουλεύτηκαν το βιβλίο και το τετράδιο μαθητή του μαθήματος «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον» και είχαν την απαραίτητη καθοδήγηση και στήριξη από την καθηγήτριά τους. Γενικά εργάστηκαν με πολύ μεράκι και ζήλο. Η κατανομή της εργασίας έγινε με βάση το γνωστικό αντικείμενο των υπολογισμών. Κάθε μαθητής ανέλαβε να προγραμματίσει τους υπολογισμούς κάποιου γνωστικού αντικειμένου και να γράψει το αντίστοιχο κείμενο. Στη συνέχεια τα συνέθεσαν όλα αυτά προκειμένου να προκύψει ένα ενιαίο πρόγραμμα και μια ενιαία εργασία. Δεδομένου ότι η έκταση της εργασίας ήταν μεγάλη και ο χρόνος περιορισμένος, η πίεση ήταν πολύ μεγάλη. Από την άλλη 8

πλευρά, η βούληση και η προσπάθεια ήταν επίσης πολύ μεγάλες και κατέστησαν την ολοκλήρωση της εργασίας εφικτή και επιτυχή. Mac VS Windows Θεοδόσιος Κώττας, Νικόλαος Κωδούνας Μαθητές της Γ Τάξης Γυμνασίου, Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Τρόπος ανακοίνωσης:poster Αντικείμενο της εργασίας είναι ένα από τα μεγαλύτερα τεχνολογικά διλήμματα που έχει χωρίσει τους κατόχους υπολογιστών σε δυο εκ διαμέτρου αντίθετα στρατόπεδα, των χρηστών MAC της εταιρίας APPLE και WINDOWS της εταιρίας MICROSOFT. Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι κάθε εταιρία έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις διαφορετικού αγοραστικού κοινού. Λέξεις κλειδιά: Mac, Windows Επιπλέον στοιχεία: Η επιλογή του θέματος ήταν ιδέα των μαθητών και έγινε με βάση τα ενδιαφέροντά τους. Ο σχηματισμός της ομάδας έγινε με την πρωτοβουλία των ίδιων των μαθητών που ασχολούνταν με το θέμα αυτό εκ των προτέρων. Το θέμα ενδιέφερε πάρα πολύ τους συγκεκριμένους μαθητές και αυτό συνέβαλλε πολύ στην επιτυχημένη εκπόνηση της εργασίας. Στην εργασία παρουσιάστηκαν ενδιαφέροντα στοιχεία για τις δύο εταιρίες, ένας συγκριτικός πίνακας με πολύ αντιπροσωπευτικά στοιχεία επιλεγμένα στοιχεία καθώς και πολύ καλά επιλεγμένες εικόνες. Προτάσεις για την καλύτερη αξιοποίηση του Διαδικτύου Βασιλική Μαυρίδου, Ιωάννα Παναγιωτίδου, Μιχαέλα Παναγιωτίδου, Μαρία Πετσάνη Μαθήτριες της Γ Τάξης Γυμνασίου, Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Τρόπος ανακοίνωσης: Poster Συνθέσαμε μια εργασία με θέμα τους κινδύνους που επιφυλάσσει η χρήση του Διαδικτύου, αρχικά για το χρήστη (κρούσματα εθισμού, προβλήματα παραπληροφόρησης, κ.α.) και στη συνέχεια για τον υπολογιστή (πχ ιοί, bots, wοrms, spywares, spam e-mails, δούρειοι ίπποι κ.α.). Καταλήξαμε σε προτάσεις για την ασφαλή χρήση και αξιοποίηση του Διαδικτύου. Λέξεις κλειδιά: Διαδίκτυο, κίνδυνοι, προτάσεις Επιπλέον στοιχεία: Η επιλογή του θέματος στηρίχτηκε στα προτεινόμενα θέματα της καθηγήτριας. Δύο μέλη της ομάδας ασχολήθηκαν κυρίως με τους κινδύνους που επιφυλάσσει το Διαδίκτυο για το χρήστη και τα άλλα δύο μέλη της ομάδας ασχολήθηκαν κυρίως με τους κινδύνους που επιφυλάσσει το Διαδίκτυο για τον υπολογιστή. Στη συνέχεια όλα τα μέλη της ομάδας από κοινού φρόντισαν για την επιτυχημένη σύνθεση της συνολικής εργασίας. Η επιλογή των εικόνων και όλου του περιεχομένου της εργασίας ήταν προσεγμένα. 3.2. Εργασίες του 2 ου Μαθητικού Συνεδρίου Πληροφορικής Θεσσαλονίκης Προγραμματίζοντας ένα παιχνίδι γνώσεων Αθανάσιος Ρωσσικόπουλος, Ευανθία Τζιτζή Μαθητές Α Τάξης Λυκείου, Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Τρόπος ανακοίνωσης: Εισήγηση Στην εργασία μας προγραμματίσαμε ένα παιχνίδι γνώσεων με τη βοήθεια του Διερμηνευτή της ΓΛΩΣΣΑΣ, το οποίο χρησιμεύει για τον έλεγχο των γνώσεων του χρήστη μαθητή σε κάποια γνωστικά αντικείμενα με εύκολο και ευχάριστο τρόπο. Το πρώτο βήμα που κάναμε για την εργασία μας ήταν να συντάξουμε ένα ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις κλειστού τύπου διαβαθμισμένες σε διαφορετικά επίπεδα δυσκολίας. Ο χρήστης μαθητής ανάλογα με τις απαντήσεις του παίρνει ή χάνει βαθμούς. Αν σε κάποια ερώτηση δηλώσει ότι δεν ξέρει την απάντηση, η βαθμολογία του παραμένει η ίδια. Στο τέλος του παιχνιδιού ο κάθε μαθητής συγκεντρώνει μια συνολική βαθμολογία και λαμβάνει το ανάλογο μήνυμα. Γενικά τα μηνύματα είναι διατυπωμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να προδιαθέτουν θετικά το χρήστη μαθητή. Λέξεις-Κλειδιά: Παιχνίδι γνώσεων, Προγραμματισμός, Διερμηνευτής της ΓΛΩΣΣΑΣ 9

Επιπλέον στοιχεία: Η επιλογή του θέματος στηρίχτηκε στα προτεινόμενα θέματα της καθηγήτριας και ο σχηματισμός της ομάδας εργασίας έγινε με βάση το ενδιαφέρον που ανέπτυξαν οι μαθητές για το συγκεκριμένο θέμα. Το ένα μέλος της ομάδας ασχολήθηκε περισσότερο με το προγραμματιστικό κομμάτι, ενώ το άλλο μέλος επικεντρώθηκε κυρίως στη σύνταξη του ερωτηματολογίου και την επιμέλεια του κειμένου. Η αλληλοσυμπλήρωσή τους μέσα από την επιτυχημένη κατανομή των εργασιών τους έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εκπόνηση της εργασίας τους. Ανάλυση οικονομικών στοιχείων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν και μετά την οικονομική κρίση με τη χρήση λογισμικού υπολογιστικών φύλλων Θεοδόσιος Κώττας, Νικόλαος Κωδούνας Μαθητές Α Τάξης Λυκείου, Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Τρόπος ανακοίνωσης: Poster Αντικείμενο της εργασίας είναι η οικονομική κρίση. Αναρωτώμενοι σε τι βαθμό έχει επηρεάσει τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρουσιάζουμε με τη βοήθεια του υπολογιστικού φύλλου Excel τη μεταβολή των οικονομικών στοιχείων τους πριν και μετά την οικονομική κρίση (2007-2009), για να διαπιστώσουμε ότι έχουν σημειωθεί σημαντικές αλλαγές στην οικονομική τους κατάσταση. Λέξεις Κλειδιά: Οικονομική κρίση, Υπολογιστικό φύλλο Επιπλέον στοιχεία: Στην εκπόνηση της εργασίας αυτής οι μαθητές εκτός από την καθοδήγηση της καθηγήτριας Πληροφορικής είχαν και τη βοήθεια του καθηγητή της Οικονομίας κ. Ιωάννη Σωτηρόπουλου. Οι μαθητές που εκπόνησαν την εργασία αυτή είχαν την προηγούμενη εμπειρία της συμμετοχής τους στο 1 ο μαθητικό συνέδριο. Η επιλογή του θέματος ήταν ιδέα των μαθητών και η διαθεματικότητα προέκυψε από τα ενδιαφέροντα των ίδιων των μαθητών. Οι μαθητές αναζήτησαν οικονομικά στοιχεία πριν και μετά την κρίση από αξιόπιστες πηγές στατιστικών υπηρεσιών και για την παρουσίασή τους αξιοποίησαν τις δυνατότητες του υπολογιστικού φύλλου Excel (π.χ. υπολογισμοί, γραφήματα, ταξινόμηση). 4. Ιδιαιτερότητες και δυσκολίες Κατά τη διάρκεια της εκπόνησης των συνθετικών εργασιών μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους διάφοροι ανασταλτικοί παράγοντες. Στην τελευταία τάξη του Λυκείου ο βασικός ανασταλτικός παράγοντας έχει το όνομα «Πανελλήνιες εξετάσεις». Πράγματι, ο περιορισμένος χρόνος των μαθητών, η κόπωσή τους και γενικά η πίεση των πανελληνίων εξετάσεων επηρεάζουν την εκπόνηση των συνθετικών εργασιών. Κατά τη γνώμη μου και σύμφωνα με την εμπειρία μου από τη σχολική τάξη οι παραπάνω δυσκολίες μπορούν να περιοριστούν αρκετά με την εκπόνηση της συνθετικής εργασίας κατά τη διάρκεια του μαθήματος, με την έναρξη της όσο το δυνατόν νωρίτερα και με τον περιορισμό της έκτασής της. Παρόλα αυτά πρέπει να δοθεί η απαραίτητη έμφαση στα ζητήματα της μεθοδολογίας. Κάποιες δυσκολίες μπορεί να σχετίζονται με το σχηματισμό και τη λειτουργία των ομάδων. Για παράδειγμα οι μαθητές μπορεί να προτιμούν να επιλέγουν τους συνεργάτες τους περισσότερο με κριτήριο τη φιλία και όχι τα κοινά ενδιαφέροντα. Επίσης μπορεί να εμφανιστούν φαινόμενα άνισης κατανομής εργασίας. Προκειμένου να περιοριστούν τα φαινόμενα αυτά πρέπει να δοθεί έμφαση σε κάποια στοιχεία της μεθοδολογίας που προαναφέρθηκαν όπως είναι η δημιουργία ομάδων κοινών ενδιαφερόντων και η συστηματική παρακολούθηση της διαδικασίας εκπόνησης των εργασιών με βάση τα ενδιάμεσα παραδοτέα. Πρέπει βέβαια να τονιστεί ότι τα τελευταία χρόνια οι μαθητές δείχνουν σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια να είναι περισσότερο εξοικειωμένοι με την ομαδική εργασία. Παρά τις προσπάθειες για όσο το δυνατό καλύτερο χρονοπρογραμματισμό, εμφανίζονται άλλοτε περισσότερα και άλλοτε λιγότερα προβλήματα στην τήρηση των ημερομηνιών παράδοσης τόσο των ενδιάμεσων όσο και των τελικών παραδοτέων. Δυσκολίες μπορεί να εμφανιστούν κάποιες φορές σε σχέση με τη συμμετοχή των μαθητών καθώς και την κριτική τους στην παρουσίαση των εργασιών των συμμαθητών τους. Όπως και στα 10

προβλήματα της ομαδικής εργασίας, έτσι και σε αυτά τα προβλήματα πρέπει να τονιστεί ότι οι μαθητές τα τελευταία χρόνια δείχνουν περισσότερο εξοικειωμένοι με τις διαδικασίες αυτές. 5. Επίλογος Ο ρόλος της συνθετικής εργασίας είναι πολύ σημαντικός για τα μαθήματα Πληροφορικής. Μπορεί να δώσει μια ώθηση στο μάθημα καθώς και την ευκαιρία στους μαθητές να αποκτήσουν επιπλέον γνώσεις και δεξιότητες σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά τους. Επίσης δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα να αποκτήσουν την ικανότητα να δημιουργούν με όσο το δυνατό πιο μεθοδικό τρόπο μία ολοκληρωμένη εργασία. Η ικανότητα αυτή θα τους φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη στις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση καθώς και στην επαγγελματική τους πορεία. Επιπλέον τους δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξουν στάσεις που συμβάλλουν στη σωστή αξιοποίηση των ΤΠΕ. Βιβλιογραφία ΔΕΠΠΣ (Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών) Πληροφορικής, ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2003, Αθήνα. Δερεκενάρης, Γ., Καλκάνη, Μ., & Κόικα, Κ. (2009), Πληροφορική και Συνθετικές Διαθεματικές Εργασίες στο Γενικό Λύκειο, Στα Πρακτικά της 3 ης Πανελλήνιας Διημερίδας Καθηγητών Πληροφορικής Β θμιας Εκπαίδευσης, Αλεξανδρούπολη, 3-4 Απριλίου 2009, (http://pdkap.sch.gr/praktika/ergasies/pdkap4.pdf ) Δικαιοφύλαξ Δ.., Κυριάκου Α., Τσιριγώτης Χ. (2009). Ανάπτυξη προγράμματος για την επίλυση προβλημάτων Μαθηματικών, Φυσικής και Χημείας της Α Λυκείου, Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Αλεξούδα Γ., Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 1ο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής Θεσσαλονίκης, 28-29 Απριλίου 2009, Θεσσαλονίκη. Καλλιβρετάκη, Α. (2008). Η Διαθεματικότητα στη Διδασκαλία της Πληροφορικής και η Δημιουργία Συνθετικών Εργασιών. Στα Πρακτικά της 2 ης Πανελλήνιας Διημερίδας Καθηγητών Πληροφορικής Β θμιας Εκπαίδευσης, Ρόδος, 11-12 Απριλίου 2008. (http://dide.dod.sch.gr/plinet/imerida08/eisigiseis/8-4.pdf) Κώττας Θ., Κωδούνας Ν. (2009). Mac VS Windows, Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Αλεξούδα Γ., Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 1ο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής Θεσσαλονίκης, 28-29 Απριλίου 2009, Θεσσαλονίκη. Κώττας Θ., Κωδούνας Ν. (2010). Ανάλυση οικονομικών στοιχείων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν και μετά την οικονομική κρίση με τη χρήση λογισμικού υπολογιστικών φύλλων, Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Αλεξούδα Γ., Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 2ο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής Θεσσαλονίκης, 17-18 Μαρτίου 2010, Θεσσαλονίκη. Μαυρίδου Β., Παναγιωτίδου Ι., Παναγιωτίδου Μ., Πετσάνη Μ. (2009). Προτάσεις για την καλύτερη αξιοποίηση του Διαδικτύου, Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Αλεξούδα Γ., Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 1ο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής Θεσσαλονίκης, 28-29 Απριλίου 2009, Θεσσαλονίκη. Πολίτης, Π., Καραμάνης, Μ., & Κόμης, Β. (2001). Συνθετικές εργασίες: Μοντέλο διδασκαλίας και μάθησης στην περίπτωση μαθημάτων πληροφορικής. Στα Πρακτικά 1 ου Συνεδρίου Σύρου στις ΤΠΕ, Σύρος, Μάιος 2001, σ. 405-413. (Διαθέσιμο από http://www.etpe.gr) Πρόγραμμα Σπουδών των μαθημάτων «Εφαρμογές Πληροφορικής / Υπολογιστών Ενιαίου Λυκείου», ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 1997, Αθήνα. Ρωσσικόπουλος Α., Τζιτζή Ε. (2010). Προγραμματίζοντας ένα παιχνίδι γνώσεων, Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Αλεξούδα Γ., Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 2ο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής Θεσσαλονίκης, 17-18 Μαρτίου 2010, Θεσσαλονίκη. http://www.math-syn-pli.gr Ιστοσελίδα του Μαθητικού Συνεδρίου Πληροφορικής Θεσσαλονίκης 11