14 Ιουνίου 2017 ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων Γενικών Λυκείων Α.1 Νόμισε ότι ερχόταν προς το μέρος του (ένας ) άνθρωπος με πελώριο μέγεθος και βρόμικο πρόσωπο, όμοιος με εικόνα νεκρού. Μόλις ο Κάσσιος τον κοίταξε, τον έπιασε φόβος και επιθύμησε να πληροφορηθεί (να ακούσει) το όνομά του. Εκείνος απάντησε ότι ήταν ο Πλούτωνας. Στο Λατινικό πόλεμο, ο Τίτος Μάνλιος, ύπατος που καταγόταν από αριστοκρατική γενιά ήταν αρχηγός στο στρατό των Ρωμαίων. Αυτός όταν κάποτε έφευγε από το στρατόπεδο, διέταξε να απέχουν όλοι από τη μάχη. Αλλά λίγο αργότερα ο γιος του πέρασε έφιππος μπροστά από το στρατόπεδο των εχθρών και από τον αρχηγό των εχθρών με αυτά τα λόγια προκλήθηκε σε μάχη. Δεν σου πέρασε η οργή όταν περνούσες τα σύνορα της πατρίδας; Παρ όλο που είχες έλθει με εχθρική και απειλητική διάθεση, γιατί, όταν είδες τη Ρώμη, δεν σου ήρθε στο μυαλό: «Μέσα σ εκείνα τα τείχη βρίσκονται το σπίτι και οι εφέστιοι θεοί μου, η μητέρα, η σύζυγος και τα παιδιά (μου)»; Εγώ λοιπόν αν δεν (σε) είχα γεννήσει, η Ρώμη δεν θα πολιορκείτo αν δεν είχα γιο, θα πέθαινα ελεύθερη σε ελεύθερη πατρίδα. Εγώ τίποτε πια δεν μπορώ να πάθω, ούτε πρόκειται να είμαι για πολύ καιρό τόσο δυστυχισμένη: όμως αντίθετα αυτούς, αν συνεχίσεις, τους περιμένει ή πρόωρος θάνατος ή μακρόχρονη σκλαβιά. 1
B.1 ingenter facies simillimo quae exercitus proeliis minaciora illud penatium nulli rei diutius miser hac morte servitutis 2
Β2α. existimem veniendo aspice concipiant praeesse abisset abstenturam habebuntur passuram esse possitis B2β. ingrediamur ingrederemur ingressuri simus ingressi simus ingressi essemus 3
Γ1.α magnitudinis: ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική της ιδιότητας στο hominem consul: ονοματικός ομοιόπτωτος προσδιορισμός, παράθεση στο T.Manlius aliquando: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο abiret animo: επιρρηματικός προσδιορισμός, αφαιρετική του τρόπου στο perveneras miserrima: κατηγορούμενο του υποκειμένου (ego) μέσω του συνδετικού ρήματος futura sum Γ1.β. «Respondit ille se esse Orcum» Se: Υποκείμενο στο ειδικό απαρέμφατο esse, ταυτοπροσωπία και λατινισμός ειδικού απαρεμφάτου. Το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου βρίσκεται σε αιτιατική και δεν παραλείπεται, ενώ υπάρχει ταυτοπροσωπία (λατινισμός του ειδικού απαρεμφάτου). «Ego nihil iam pati possum» Ego: Υποκείμενο στο τελικό απαρέμφατο pati, ταυτοπροσωπία. Το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου σε περίπτωση ταυτοπροσωπίας κανονικά εννοείται στην ονομαστική (όπως δηλαδή το υποκείμενο του ρήματος). Γ1.γ Dux hostium his verbis proelio filium lacesssivit. 4
Γ1.δ Natus: επιθετική μετοχή, συνημμένη στο Υποκείμενο του ρήματος (T. Manlius), η οποία αναλύεται σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση. qui natus erat (Οριστική Υπερσυντελίκου, γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου praefuit) ingredient: χρονική μετοχή με υποκείμενο το tibi dum tu non ingrederis/ ere (λατινισμός και δηλώνεται το σύγχρονο) Γ2α. si pergis, aut immatura mors aut longa servitus manet Υπόθεση: si pergis (Ορ. Ενεστώτα) Απόδοση: manet (Ορ. Ενεστώτα) Ο υποθετικός λόγος εκφράζει το 1 ο είδος: Ανοικτή υπόθεση στο παρόν Μετατροπή του Υποθετικού Λόγου στα άλλα είδη: Υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικότητα για το παρελθόν: si perrexisses mansisset Υπόθεση πιθανή ή δυνατή: si pergas maneat Γ2.β «nisi filium habērem, lībera in līberā patriā mortua essem»: Η υποθετική πρόταση θα μετατραπεί σε υποθετική μετοχή συνημμένη στο εννοούμενο υποκείμενο της κύριας πρότασης ego. Η μετατροπή είναι η εξής: non habens filium Γ2.γ Quem simul aspexit Cassius: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση (καταφατική). Εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο simul. Εκφέρεται με έγκλιση Οριστική, γιατί εκφράζει καθαρά χρονική σχέση, ειδικότερα με χρόνο Παρακείμενο, γιατί εξαρτάται από ιστορικό χρόνο concepit και εκφράζει το προτερόχρονο στο παρελθόν. Συντακτικά λειτουργεί ως 5
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο concepit. cum aliquando castris abiret: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Κατέχει θέση επιρρηματικού προσδιορισμού του χρόνου. Εισάγεται με τον ιστορικό- διηγηματικό cum γιατί φανερώνει τη βαθύτερη σχέση κύριας και δευτερεύουσας. δημιουργεί μια σχέση αιτίου αιτιατού ανάμεσά τους. Είναι φανερός ο ρόλος της υποτακτικής. Συγκεκριμένα εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (abiret) γιατί εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (edixit) και εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν. 6