που καλλιεργούνται και διαδίδονται στη χώρα µα.

Συνοπτική περιγραφή κυριότερων ποικιλιών κερασιά που καλλιεργούνται και διαδίδονται στη χώρα µα. 1. Εισαγωγή. Κωνσταντίνος Καζαντζής ΕΛ.Γ.Ο. ΗΜΗΤΡΑ Γενική ιεύθυνση Αγροτικής Έρευνας Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων Νάουσας Η κερασιά καλλιεργείται σε όλα τα διαµερίσµατα της χώρας µας, ακόµη και στα νησιά, σε εκτάσεις κανονικών δενδρώνων που πλησιάζουν τις 100.000 στρέµµατα, βάσει στοιχείων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.). Η καλλιεργούµενη έκταση στην Ελλάδα εµφανίζει σταθερές τάσεις ελαφράς ανόδου την τελευταία δεκαετία. Από αυτές τις εκτάσεις το 80% περίπου βρίσκεται στη Μακεδονία, µε επίκεντρο τους Νοµούς Πέλλας και Ηµαθίας, όπου βρίσκεται το 65% περίπου των καλλιεργούµενων εκτάσεων. Το µωσαϊκό των καλλιεργούµενων ποικιλιών κερασιάς είναι πολύπλοκο και ο αριθµός αυτών τεράστιος, για τις καλλιεργούµενες εκτάσεις της χώρας µας, µιας και η εισαγωγή ποικιλιών από φυτωριούχους-εισαγωγείς ή από ιδιώτες παραγωγούς (µέσω Ιταλίας συνήθως), γίνεται µε εντατικούς και ανεξέλεγκτους πολλές φορές ρυθµούς. Θα πρέπει να σηµειωθεί σ αυτό το σηµείο, ότι οι προδιαγραφές που συνοδεύουν τις εισαγόµενες ποικιλίες, σύµφωνα µε τα στοιχεία των χωρών καταγωγής τους, σε πολλές περιπτώσεις δεν εµφανίζουν την ίδια συµπεριφορά στις ελληνικές εδαφοκλιµατικές συνθήκες και σε ορισµένες ακραίες περιπτώσεις, δεν εγκλιµατίζονται καθόλου, µε αποτέλεσµα τη σοβαρή οικονοµική ζηµία και απώλεια εισοδήµατος των παραγωγών, από ενδεχόµενες εκριζώσεις δένδρων. Το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων Νάουσας διενεργεί αξιολόγηση των νέων ποικιλιών κερασιάς στα αγροκτήµατά του και διαδίδει τα στοιχεία που προκύπτουν, µέσω του τύπου, στους έλληνες κερασοπαραγωγούς, (Γράφηµα 1), αλλά πολλές φορές καθυστερηµένα, µιας και πρόκειται περί µακροχρόνιας διαδικασίας και οι φυτεύσεις νέων ποικιλιών σε εµπορικούς οπωρώνες προηγούνται χρονικά από τις αξιολογήσεις, λόγω της έντονης και αθρόας εισαγωγής και διάδοσης ποικιλιών, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Πολλές από τις νέες ποικιλίες κερασιάς προστατεύονται από πατέντα και διατίθενται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένες φυτωριακές επιχειρήσεις. Στην Ελλάδα, δεδοµένης της απουσίας στην ουσία, ελεγκτικών µηχανισµών της διακίνησης πολλαπλασιαστικού υλικού, συν τις χωρίς έλεγχο εισαγωγές δενδρυλλίων από ιδιώτες, πολλές φορές καταστρατηγείται η πατέντα, µε συνέπειες την απώλεια εισοδήµατος σοβαρών φυτωριακών επιχειρήσεων και τον κίνδυνο χρήσης πολλαπλασιαστικού υλικού άγνωστης ταυτότητας και αµφιλεγόµενης ποιότητας ή µολυσµένου µε επικίνδυνα παθογόνα, όπως είναι οι ιώσεις, που δεν υπάρχουν στη χώρα µας. Οι καλλιεργούµενες ποικιλίες κερασιάς στη χώρα µας µπορούν να οµαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες: α) Στις κλασικές ποικιλίες, οι οποίες ακόµη καταλαµβάνουν τη µεγαλύτερη έκταση, όπως η Bigarreau Burlat, η Larian, η Lapins, η B.S. Hardy Giant, η Ferrovia, η Van, η Germersdorfer, η Τραγανά Εδέσσης και τα Μπακιρτσέικα. β) Στις νέες, υποσχόµενες, µεγαλόκαρπες και πολλές από αυτές αυτογόνιµες ποικιλίες, οι οποίες παρουσιάζουν µεγάλη δυναµική φυτεύσεων τελευταία, όπως η Sweet Early, η Early BiGi, η Early Lory, η Early Star, η Giorgia, η Canada Giant, η Grace Star, η Blaze Star, η Kordia, η Regina, η Samba, η Black Star, η Sabrina, η Satin, η Big Star, η Skeena, η Sweetheart κ.ά. γ) Στις τοπικές, µικρού ενδιαφέροντος αλλά καλά εγκλιµατισµένες στις περιοχές όπου καλλιεργούνται, όπως τα Κόκκινα Αναστασιάς, το Τραγανό Κοµοτηνής, το Μαύρο Τριπόλεως, η Φράουλα Βόλου, η Καραµέλα Τριπόλεως, το Πετροκέρασο Αχαΐας, το Μοσχάτο Ευβοίας κ.ά., που καλλιεργούνται σε µικρές εκτάσεις για την κάλυψη τοπικών κυρίως αναγκών. 1

Γράφηµα 1 Μέση περίοδος ωρίµανσης του καρπού νεοδιαδιδόµενων και δοκιµασµένων από το Ι.Φ.. ποικιλιών κερασιάς. 3/5 4/5 5/5 6/5 7/5 8/5 9/5 10/5 11/5 12/5 13/5 14/5 15/5 16/5 17/5 18/5 19/5 20/5 21/5 22/5 23/5 24/5 25/5 26/5 27/5 28/5 29/5 30/5 31/5 1/6 2/6 3/6 4/6 5/6 6/6 7/6 8/6 9/6 10/6 11/6 12/6 13/6 14/6 15/6 16/6 17/6 18/6 19/6 Early BiGi Sweet Early Early Lory Bigarreau Burlat Satin Early Star Giant Red Giorgia Sabrina Lapins Grace Star Ferrovia Canada Giant Blaze Star Kordia Samba Regina Black Star Germersdorfer Τραγανά Εδέσσης Lala Star Μπακιρτζέϊκα Staccato Big Star Skeena Sweetheart : οκιµασµένες από το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων ποικιλίες : οκιµασµένες από το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων αυτογόνιµες ποικιλίες : Νεότερες ποικιλίες κερασιάς που προωθούνται από φυτωριακές επιχειρήσεις της χώρας µας : Νεότερες αυτογόνιµες ποικιλίες κερασιάς που προωθούνται από φυτωριακές επιχειρήσεις της χώρας µας 2

2. Συνοπτική περιγραφή κλασικών ποικιλιών, που αποτελούν τον κύριο κορµό της κερασοκαλλιέργειας και νεότερων, µε δυναµική τάση φυτεύσεων. Παρακάτω παρουσιάζεται η συνοπτική περιγραφή των χαρακτηριστικών, κλασικών και νεότερων ποικιλιών κερασιάς, που αξιολογήθηκαν από το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων και αποτελούν προς το παρόν, τον κύριο κορµό της ελληνικής κερασοκαλλιέργειας. Η επιλογή τους έγινε βάσει της καλλιεργούµενης έκτασης που καταλαµβάνουν αυτή τη στιγµή και της δυναµικής φυτεύσεών τους, µε σειρά ωρίµανσης του καρπού, από τις πρωιµότερες προς τις οψιµότερες. BIGARREAU BURLAT Γενικά: Κόκκινη, ηµιτραγανή ποικιλία. Καταγωγή: Είναι γαλλική ποικιλία από άγνωστους γονείς. Ανακαλύφτηκε το 1915 σαν ένα τυχαίο σπορόφυτο κοντά στο Lyons της Γαλλίας, από τον Leonard Burlat, δενδροκόµο στο Loire της περιοχής Rhone. ένδρο: Κανονικού σχήµατος, µεγάλου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Μεγάλη. Καρπός: Νεφροειδής, µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Το δεύτερο δεκαήµερο του Μαΐου (πρώιµη). Ιδιαιτερότητες: Παρουσιάζει ευαισθησία στο σχίσιµο των καρπών και εµφανίζει σηµαντικό ποσοστό δίδυµων καρπών κατά χρονιές. Επικονιαστές: B. Marmotte, B.S. Hardy Giant, Van, Cuigne Early Rivers (από πειράµατα του Ι.Φ..), Durone della Marca, Bing, Larian, Rainier, Sue, Stella, Ulster (από τη βιβλιογραφία). Συµπεράσµατα: Η B. Burlat είναι µια πρώιµη αξιόλογη ποικιλία, µε ικανοποιητικές και σταθερές κατ έτος αποδόσεις, µε καρπό µεγάλου µεγέθους και ζωηρό δένδρο, όχι πολύ µεγάλου ύψους. Το Ι.Φ.. την χρησιµοποιεί ως ποικιλία αναφοράς για να επισηµάνει την περίοδο ωρίµανσης όλων των ποικιλιών. Κατέχει και σήµερα ένα σηµαντικό ποσοστό φυτεύσεων στην Ελλάδα, παρόλο που τελευταία έχει µειωµένη τάση φύτευσης. Χρησιµοποιείται και ως επικονιαστής των υπερπρώιµων ποικιλιών. Έχει το µειονέκτηµα ότι σχίζεται ο καρπός µε τις βροχές και προσβάλλεται από µονίλια. Πρέπει να αποφεύγεται η καλλιέργειά της σε περιοχές µε βροχερό Μάιο, γιατί είναι δυνατό να εκµηδενίζεται η παραγωγή της. 3

GIORGIA Καταγωγή: ηµιουργήθηκε από τον G. Bargioni στο Istituto Sperimentale di Frutticoltura di Verona, της Ιταλίας, το 1964. Είναι διασταύρωση των ποικιλιών ISF 123 x Caccianese. Η διάδοσή της ξεκίνησε το 1985. ένδρο: Πλαγιόκλαδο, µε κρεµοκλαδείς τρίτης τάξης βλαστούς, µετρίου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Πολύ µεγάλη. Καρπός: Νεφροειδής, µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Το δεύτερο δεκαπενθήµερο του Μαΐου (µεσοπρώιµη). Ιδιαιτερότητες: Χρειάζεται σχολαστικός έλεγχος του όγκου της παραγωγής µε κατάλληλα κλαδέµατα, για να µην επηρεάζεται το µέγεθος του καρπού και για να µην ξεφύγει η ζώνη καρποφορίας από τους κεντρικούς άξονες τροφοδοσίας µε θρεπτικά στοιχεία. Επικονιαστές: Στον πειραµατικό όπου έγιναν οι παρατηρήσεις, φαίνεται ότι επικονιάζεται καλά από την Canada Giant και υπάρχει συνάνθηση τριών ηµερών µε την Giant Red. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται ως καλοί επικονιαστές και οι ποικιλίες: Adriana, Corinna, Moreau, Mora di Cazzano, Durone Nero I, Ferrovia, Van, B.S. Hardy Giant και B. Burlat. Συµπεράσµατα: Πολύ παραγωγική ποικιλία, µε σταθερές αποδόσεις και µεγάλο µέγεθος καρπού, σχετικά ανθεκτικό στο σχίσιµο. Χρειάζεται σχολαστικός έλεγχος του όγκου της παραγωγής της µε κατάλληλα κλαδέµατα, για να µην επηρεάζεται το µέγεθος του καρπού. Πρόκειται για χαµηλής ζωηρότητας ποικιλία και ο συνδυασµός της µε το νάνο υποκείµενο Gisela 5, σε πεδινές περιοχές, θα πρέπει να αποφεύγεται και να προτιµάται το ηµινάνο Gisela 6 ή ζωηρότερα υποκείµενα, για καλύτερα αποτελέσµατα σχηµατισµού των δένδρων σε Μονόκλωνο σύστηµα. Ενδείκνυται η διάδοσή της σε όλες τις περιοχές της χώρας µας, για κάθε σύστηµα διαµόρφωσης. LAPINS 4

Καταγωγή: ηµιουργήθηκε από τον K. O. Lapins στο Agricultural Research Station, Summerland, British Columbia του Καναδά, το 1965. Είναι διασταύρωση των ποικιλιών Van x Stella. ένδρο: Ορθόκλαδο, µετρίου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Μεγάλη. Καρπός: Καρδιόσχηµος, µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου (µέσης εποχής). Συµπεράσµατα: Η ποικιλία Lapins παρουσιάζει εξαιρετικά µεγάλο εµπορικό και γενετικό ενδιαφέρον, λόγω των χαρακτηριστικών του καρπού, των σταθερών αποδόσεων και φυσικά λόγω του αυτογόνιµού της. Ενδείκνυται η διάδοσή της σε όλες τις περιοχές της χώρας µας. Έχει συµπεριληφθεί στα προγράµµατα βελτίωσης ποικιλιών του Ι.Φ.. FERROVIA Καταγωγή: Ιταλική ποικιλία. Προέρχεται από την περιοχή Comune di Turi του Bari. Η καλλιέργειά της είναι πολύ εξαπλωµένη στην κερασοπαραγωγική περιοχή του Bari της Ιταλίας. ένδρο: Πλαγιόκλαδο, µεγάλου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Μέτρια έως µεγάλη. Καρπός: Καρδιόσχηµος, πολύ µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου (µέσης εποχής). Ιδιαιτερότητες: Τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης των δενδρυλλίων στον οπωρώνα, τα κατώτερα κυρίως φύλλα και τα εσωτερικά της κόµης, εµφανίζουν ποικιλοχρώσεις και αποχρωµατισµούς, που οµοιάζουν µε συµπτώµατα προσβολών από ιώσεις. Είναι όµως χαρακτηριστικό της ποικιλίας και εξαφανίζεται µε την πάροδο των ετών. Επικονιαστές: Sunburst, Lapins, Van, Kordia, Regina. Συµπεράσµατα: Παραγωγική ποικιλία, µε καλής ποιότητας καρπό και σταθερές αποδόσεις, αν και σε ορισµένες περιπτώσεις στη χώρα µας αναφέρεται ότι υστερεί σε αποδόσεις, πράγµα που πιστεύουµε ότι οφείλεται στην έλλειψη κατάλληλων επικονιαστών. Ενδείκνυται η διάδοσή της. 5

CANADA GIANT Γενικά: Κόκκινη, τραγανή έως ηµιτραγανή ποικιλία. Καταγωγή: Επισηµάνθηκε από τον D. Lane στο Pacific Agri-Food Research Centre, στο Summerland της British Columbia του Καναδά. Επιλέχθηκε µε την κωδική ονοµασία 2E- 64-3 e και εισάχθηκε στην Ευρώπη το 1995, µε το όνοµα Sumgita. Αργότερα µετονοµάστηκε µε τη σηµερινή κοινή ονοµασία της, Canada Giant. Στη χώρα µας διατίθεται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένες φυτωριακές επιχειρήσεις. ένδρο: Ορθόκλαδο, µετρίου έως µεγάλου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Μεγάλη. Καρπός: Καρδιόσχηµος, πολύ µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου (µέσης εποχής). Επικονιαστές: Στον πειραµατικό όπου έγιναν οι παρατηρήσεις, φαίνεται ότι επικονιάζεται καλά από την Giorgia και υπάρχει οριακή συνάνθηση δύο ηµερών µε την Giant Red. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται ως καλοί επικονιαστές και οι ποικιλίες: Sweetheart, Noire de Meched, Hedelfingen, Van, Lapins, Ferrovia, Summit και B. Burlat. Συµπεράσµατα: Παραγωγική ποικιλία, µε καρδιόσχηµο, πολύ µεγάλου µεγέθους καρπό. Ανταποκρίνεται πολύ καλά στο συνδυασµό της µε το υποκείµενο Gisela 5 και διαµορφώνεται εύκολα το δένδρο σε µονόκλωνο. Στη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι υπάρχουν χρονιές στις οποίες δεν καρποφορεί ικανοποιητικά, γεγονός που δεν παρατηρήθηκε τα χρόνια των µελετών µας. Ενδείκνυται η διάδοσή της σε όλες τις περιοχές της χώρας µας, για κάθε σύστηµα διαµόρφωσης. KORDIA Καταγωγή: Είναι σπορόφυτο αγνώστων γονέων. Επισηµάνθηκε από το Research Institute for Fruit Growing and Breeding of Holovousy, στο Techlovice της ανατολικής Βοηµίας της πρώην Τσεχοσλοβακίας και νυν Τσεχίας, το 1963. Το πρώτο της όνοµα ήταν Teclovicka II. Καλλιεργείται στην κεντρική Ευρώπη. Τελευταία παρουσιάζει µεγάλη δυναµική φυτεύσεων και στη χώρα µας. 6

ένδρο: Πλαγιόκλαδο, µετρίου έως µεγάλου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Μεγάλη. Καρπός: Καρδιόσχηµος, µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Τέλη Μαΐου µε αρχές Ιουνίου (µεσοόψιµη). Ιδιαιτερότητες: Παρουσιάζει µέτρια ανθεκτικότητα στο σχίσιµο και σχετική ευαισθησία στο κυλιδροσπόριο (Cylindrosporium pruni-cerasi). Επικονιαστές: Από παρατηρήσεις του Ι.Φ.., φαίνεται να επικονιάζεται από τη Ferrovia, τη Regina και την Cristalina. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται ως καλοί επικονιαστές της οι ποικιλίες Regina, Hedelfinger και Van. Συµπεράσµατα: Ποικιλία µε µεγάλη εµπορική αξία, που παρουσιάζει µεγάλη δυναµική φυτεύσεων και στη χώρα µας. Συνδυάζεται πολύ καλά µε τα υποκείµενα της σειράς Gisela, δίνει καλής ποιότητας καρπό, µεγάλου µεγέθους, που απορροφάται εύκολα από τις αγορές. Προτείνεται για καλλιέργεια, αρκεί να συγκαλλιεργηθεί µε οψιµανθείς ποικιλίες που αποδεδειγµένα την επικονιάζουν. REGINA Καταγωγή: ηµιουργήθηκε στη Γερµανία από το Jork Experiment Station, το 1957. Είναι διασταύρωση των ποικιλιών Schneiders Spate Knorpelkirsche x Rube. Καλλιεργείται στην Κεντρική Ευρώπη. Τελευταία παρουσιάζει δυναµική φυτεύσεων και στη χώρα µας. ένδρο: Ηµιορθόκλαδο, µετρίου έως µεγάλου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Μεγάλη. Καρπός: Καρδιόσχηµος έως επιµήκης καρδιόσχηµος, µεγάλου προς µέτριου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Τέλη Μαΐου µε πρώτο δεκαήµερο του Ιουνίου (όψιµη). Ιδιαιτερότητες: Παρουσιάζει σχετική ανθεκτικότητα στο σχίσιµο και σχετική ευαισθησία στη µονίλια (Monilinia laxa). Επικονιαστές: Από παρατηρήσεις του Ι.Φ.., φαίνεται να επικονιάζεται από τη Ferrovia, την Kordia, την Cristalina και την Τραγανά Εδέσσης. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται ως καλοί επικονιαστές της οι ποικιλίες Kordia, Summit και Sam. Συµπεράσµατα: Αξιόλογη ποικιλία όσον αφορά την εποχή ωρίµανσης του καρπού, την πολύ καλή συµφωνία της µε νάνα υποκείµενα, την παραγωγικότητα και τον καλής ποιότητας καρπό της, που απορροφάται εύκολα από τις αγορές. Οι παραγωγικές δυνατότητές της ξεπερνούν αυτές που έδειξε στις συλλογές αξιολόγησης του Ι.Φ.. Τελευταία παρουσιάζει µεγάλη δυναµική φυτεύσεων στη χώρα µας. Προτείνεται για καλλιέργεια. Μπορεί να συγκαλλιεργηθεί µε την Kordia, µε την οποία αλληλεπικονιάζονται και έχουν διαδοχική ωρίµανση καρπού µε διαφορά λίγων ηµερών. 7

GERMERSDORFER Καταγωγή: Ουγγρική ποικιλία. Καλλιεργείται σε όλες τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης µε διάφορα ονόµατα. Επίσης καλλιεργούνται πολλοί κλώνοι της ποικιλίας αυτής. ένδρο: Ορθόκλαδο, µεγάλου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Μέτρια. Καρπός: Καρδιόσχηµος, µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Αρχές Ιουνίου (όψιµη). Επικονιαστές: Τραγανά Εδέσσης, Μπακιρτζέικα (από πειράµατα του Ι.Φ..), Hedelfinger, Techlo 2 (από τη βιβλιογραφία). Συµπεράσµατα: Η Germersdorfer είναι µια αξιόλογη ποικιλία, µε µεγάλη ικανότητα προσαρµογής σε διάφορα εδαφοκλιµατικά περιβάλλοντα, µε µεγάλο µέγεθος καρπού και πολύ καλές οργανοληπτικές ιδιότητες. Υστερεί σε αποδόσεις, οι οποίες όµως µπορούν να βελτιωθούν, εάν καλλιεργηθεί σε κατάλληλες συνθήκες. Ενδείκνυται για καλλιέργεια στη χώρα µας και κυρίως σε ηµιορεινές και ορεινές περιοχές, µαζί µε την Τραγανά Εδέσσης ή προς αντικατάσταση αυτής. Παρουσιάζει και ιδιαίτερο γενετικό ενδιαφέρον, λόγω του µεγάλου µεγέθους του καρπού και της ικανότητας προσαρµογής της και έχει συµπεριληφθεί στα προγράµµατα βελτίωσης ποικιλιών, του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων ένδρων. ΜΠΑΚΙΡΤΣΕΪΚΑ Καταγωγή: Επισηµάνθηκε στην περιοχή Άγρα του Νοµού Πέλλας, σε οπωρώνα του ιδιώτη Μπακιρτσή, από το Ι.Φ.., το 1986. ένδρο: Ορθόκλαδο, πολύ µεγάλου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Πολύ µεγάλη. Καρπός: Καρδιόσχηµος πεπλατυσµένος, µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Πρώτο δεκαπενθήµερο του Ιουνίου (όψιµη). 8

Ιδιαιτερότητες: Έχει γλυκοξυνόπικρη (πικάντικη) γεύση που δεν προτιµάται στην ελληνική αγορά, αλλά διαµορφώνει υψηλές τιµές στις χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης που εξάγεται. Επικονιαστές: Τραγανά Εδέσσης, Germersdorfer, B. Napoleon. Συµπεράσµατα: Αξιόλογη εµπορική ποικιλία, που άρχισε να διαδίδεται σε διάφορες περιοχές της χώρας µας. Ο καρπός της προορίζεται για εξαγωγή, µε επιφυλάξεις όσον αφορά την εγχώρια αγορά, λόγω της πικάντικης γεύσης του. Κατάλληλη για ορεινές περιοχές και ως επικονιαστής της Τραγανά Εδέσσης. Παρουσιάζει ιδιαίτερο γενετικό ενδιαφέρον λόγω της εποχής ωρίµανσης, της αντοχής του καρπού στο σχίσιµο, του µεγέθους αυτού, της εξαιρετικής εµφάνισής του και της παραγωγικότητας των δένδρων. 3. Συνοπτική περιγραφή κλασικών ποικιλιών, που συµµετέχουν στον κύριο κορµό της κερασοκαλλιέργειας αλλά δεν προτιµούνται πλέον στις νέες φυτεύσεις. Παρακάτω παρουσιάζεται η συνοπτική περιγραφή των χαρακτηριστικών κάποιων κλασικών ποικιλιών κερασιάς που αξιολογήθηκαν από το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, οι οποίες καταλαµβάνουν σεβαστό ποσοστό της ελληνικής κερασοκαλλιέργειας, αλλά δεν προτιµούνται πλέον στις νέες φυτεύσεις κερασεώνων, για διάφορους λόγους. Αποτελούν και αυτές τον κύριο κορµό της ελληνικής κερασοκαλλιέργειας αλλά η σηµασία τους βαίνει φθίνουσα και σε λίγα χρόνια θα έχουν αντικατασταθεί από νεότερες ποικιλίες. BIGARREAU STARK HARDY GIANT Καταγωγή: Κατάγεται από την Αµερική και οι γονείς της είναι άγνωστοι. Επισηµάνθηκε στο Cedarburg, Wisconsin των Η.Π.Α., από τον Ottilie R. Mayer το 1925, και µετονοµάστηκε µε το σηµερινό όνοµα από τους φυτωριούχους Stark, που άρχισαν να τη διαδίδουν το 1948 πατενταρισµένη, µε τον κωδικό Νο 764. ένδρο: Κανονικού σχήµατος έως κρεµοκλαδές, µεγάλου έως µετρίου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Μέτρια έως µεγάλη. Καρπός: Σφαιρικός, µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου (µέσης εποχής). Ιδιαιτερότητες: Παρουσιάζει ευαισθησία στο βακτηριακό καρκίνο (Pseudomonas morsprunorum). Επικονιαστές: B. Reverchon, B. Burlat, B. Moreau, Van, Lambert, µέχρι ποσοστό 40% (από πειράµατα του Ι.Φ..), B. Marmotte, Early Rivers, Stella, Rainier, Guillaume, Hedelfinger, B. Napoleon, Ulster, Τραγανά Εδέσσης (από τη βιβλιογραφία). Συµπεράσµατα: Πρόκειται για µια εξαιρετική ποικιλία, µέσης ως µεσοπρώιµης εποχής ωρίµανσης, µε µεγάλη εµπορική αξία. Το δένδρο είναι παραγωγικό, ανθεκτικό και η ποιότητα καρπού εξαιρετική. 9

VAN Καταγωγή: Είναι σπορόφυτο ελεύθερης γονιµοποιήσεως της ποικιλίας Empress Engenie. ηµιουργήθηκε στον Πειραµατικό Σταθµό του Dominion στο Summerland, British Columbia του Καναδά, το 1936. Επιλέγηκε το 1942 και διαδόθηκε το 1944. Το όνοµά της το πήρε προς τιµήν του J.R. Van Haarlem, ερευνητή του Σταθµού Vineland, Ontario του Καναδά. ένδρο: Κανονικό προς ορθόκλαδο, µεγάλου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Πολύ µεγάλη. Καρπός: Νεφροειδής ως µηλοειδής, µέτριου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου (µέσης εποχής). Ιδιαιτερότητες: Για να διατηρείται το µέγεθος του καρπού σε ικανοποιητικά επίπεδα, πρέπει να διατηρείται το δένδρο ζωηρό, µε ειδικά κλαδεύµατα και να µην υπερφορτώνεται. Επικονιαστές: Bing, Lambert, B. Napoleon, Durone Nero I (από πειράµατα του Ι.Φ..), B. Burlat, Rainier, B.S. Hardy Giant, Sue, Summit, Hedelfinger, B. Moreau, Vittoria (από τη βιβλιογραφία). Συµπεράσµατα: Η ποικιλία Van έχει πολλά καλά χαρακτηριστικά. Υψηλές αποδόσεις, καρπό τραγανό ικανοποιητικού µεγέθους, ανθεκτικό. ένδρο όχι πολύ µεγάλο, που εγκλιµατίζεται εύκολα. ΤΡΑΓΑΝΑ Ε ΕΣΣΗΣ Καταγωγή: Η καλλιέργειά της ξεκίνησε από τα ορεινά της περιοχής Εδέσσης, από όπου θεωρείται και ότι κατάγεται. ένδρο: Κανονικού σχήµατος, µεγάλου µεγέθους. Παραγωγικότητα: Μεγάλη. Καρπός: Νεφροειδής, µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Πρώτο δεκαπενθήµερο του Ιουνίου (όψιµη). 10

Ιδιαιτερότητες: Κατά την πλήρη ωρίµανση και µε το πέρας αυτής, αποκόπτεται πολύ εύκολα ο ποδίσκος από τον καρπό. Επικονιαστές: Μπακιρτζέικα, Germersdorfer, B. Napoleon, Lambert, Di Mauria, B. Reverchon, Corniola. Συµπεράσµατα: Η ποικιλία Τραγανά Εδέσσης, µε τη ζωηρότητα του δένδρου, τις ικανοποιητικές αποδόσεις και προπαντός µε την εξαιρετική ποιότητα καρπού σε γεύση, τραγανότητα και αντοχή, θεωρείται µια από τις καλύτερες ποικιλίες. Επιπλέον είναι εγκλιµατισµένη στο ελληνικό περιβάλλον. Παλιότερα αποτελούσε τη ναυαρχίδα της ελληνικής κερασοκαλλιέργειας και ο καρπός της απολάµβανε υψηλές τιµές στην ελληνική και διεθνή αγορά. Τελευταία, λόγω του ότι νεότερες ποικιλίες επιτυγχάνουν µεγαλύτερα µεγέθη καρπού, έχει µειωθεί η προτίµησή της από το καταναλωτικό κοινό και λόγω των δυσκολιών που παρουσιάζει η καλλιέργειά της, έχει υποχωρήσει η δυναµική φυτεύσεών της. 4. Συνοπτική περιγραφή νεοδιαδιδόµενων ποικιλιών. Παρακάτω παρουσιάζεται η συνοπτική περιγραφή των χαρακτηριστικών των κυριότερων νεοδιαδιδόµενων ποικιλιών κερασιάς, κατά σειρά ωρίµανσης, που δεν έχουν αξιολογηθεί ακόµη από το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων και διαδίδονται στη χώρα µας από φυτωριακές επιχειρήσεις, µε ή χωρίς δικαιώµατα διάθεσης. Πολλές από αυτές φαίνεται ότι στο κοντινό µέλλον θα ενσωµατωθούν πλήρως στον κύριο κορµό της ελληνικής κερασοκαλλιέργειας. Η περιγραφή αντλήθηκε από τη διεθνή βιβλιογραφία. EARLY BIGI Καταγωγή: Γαλλικής προέλευσης ποικιλία, επιλογή του P. Argot. ένδρο: Πλαγιόκλαδο, µεγάλου µεγέθους. Καρπός: Νεφροειδής, µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Αρχές Μαΐου (υπερπρώιµη). Ιδιαιτερότητες: Παρουσιάζει ευαισθησία στο σχίσιµο. Επικονιαστές: B. Burlat, Lapins. 11

SWEET EARLY PANARO 1 Καταγωγή: Ιταλικής προέλευσης ποικιλία, δηµιουργία του Πανεπιστηµίου της Bologna, προϊόν διασταύρωσης των ποικιλιών B. Burlat x Sunburst. ιατίθεται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένη φυτωριακή επιχείρηση. ένδρο: Πλαγιόκλαδο, µεγάλου µεγέθους. Καρπός: Νεφροειδής, µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Πρώτο δεκαήµερο του Μαΐου (υπερπρώιµη). Ιδιαιτερότητες: Παρουσιάζει πολύ υψηλά σάκχαρα για την εποχή της. EARLY LORY Καταγωγή: Γαλλικής προέλευσης ποικιλία, δηµιουργία του P. Argot. ένδρο: Πλαγιόκλαδο, µεγάλου µεγέθους. Καρπός: Νεφροειδής, µεγάλου προς µέτριου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Στο τέλος του πρώτου δεκαήµερου του Μαΐου (υπερπρώιµη). Επικονιαστές: Garnet, Giorgia, Lory Bloom, Lapins, Skeena, Sweetheart. 12

SATIN Καταγωγή: ηµιουργήθηκε στο Agric. Res. Station, Summerland, British Columbia του Καναδά. ιατίθεται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένες φυτωριακές επιχειρήσεις. ένδρο: Πλαγιόκλαδο, µέσης ευρωστίας. Καρπός: Καρδιόσχηµος, µεγάλου µεγέθους, πολύ ανθεκτικός στο σχίσιµο. Εποχή ωρίµανσης: Το δεύτερο δεκαήµερο του Μαΐου (πρώιµη). Ιδιαιτερότητες: Έχει τακτική και µεγάλη παραγωγή. Επικονιαστές: B. Burlat, Van, B.S. Hardy Giant. EARLY STAR PANARO 2 Καταγωγή: Ιταλικής προέλευσης ποικιλία, δηµιουργία του Πανεπιστηµίου της Bologna, προϊόν διασταύρωσης των ποικιλιών B. Burlat x Stella. ιατίθεται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένη φυτωριακή επιχείρηση. ένδρο: Ορθόκλαδο, µεγάλου µεγέθους. Καρπός: Νεφροειδής, µεγάλου µεγέθους. Εποχή ωρίµανσης: Μέσα Μαΐου (πρώιµη). Ιδιαιτερότητες: Παρουσιάζει ανθεκτικότητα στη µονίλια. 13

SABRINA Καταγωγή: ηµιουργήθηκε στο Agric. Res. Station, Summerland, British Columbia του Καναδά. ιατίθεται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένες φυτωριακές επιχειρήσεις. ένδρο: Πλαγιόκλαδο, καλής ευρωστίας. Καρπός: Νεφροειδής, πολύ µεγάλου µεγέθους, λίγο έως καθόλου ευαίσθητος στο σχίσιµο. Εποχή ωρίµανσης: Το δεύτερο δεκαπενθήµερο του Μαΐου (µεσοπρώιµη). Ιδιαιτερότητες: Έχει οµοιογενή χρωµατισµό καρπού, µε εξαιρετική, ήπια και γλυκιά γεύση. GRACE STAR Καταγωγή: Ιταλικής προέλευσης ποικιλία, δηµιουργία του Πανεπιστηµίου της Bologna, προερχόµενη από την B. Burlat. ιατίθεται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένη φυτωριακή επιχείρηση. ένδρο: Κανονικού σχήµατος, ζωηρό. Καρπός: Καρδιόσχηµος, πολύ µεγάλου µεγέθους, ανθεκτικός στο σχίσιµο, µέσης αντοχής στη µονίλια. Εποχή ωρίµανσης: Το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου (µέσης εποχής). Ιδιαιτερότητες: Είναι πολύ γλυκιά, µε πολύ ωραία γεύση. 14

SAMBA Καταγωγή: ηµιουργήθηκε στο Agric. Res. Station, Summerland, British Columbia του Καναδά. ιατίθεται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένες φυτωριακές επιχειρήσεις. ένδρο: Πλαγιόκλαδο, καλής ευρωστίας. Καρπός: Νεφροειδής, µεγάλου µεγέθους, πολύ καλής ανθεκτικότητας στο σχίσιµο. Εποχή ωρίµανσης: Τέλη Μαΐου µε αρχές Ιουνίου (µεσοόψιµη). Ιδιαιτερότητες: Έχει οµοιογενή, πολύ σκληρό και λαµπερό καρπό, που συλλέγεται µαύρος. Επικονιαστές: ιατίθεται ως αυτογόνιµη. Από εγκλωβισµούς κλάδων που έχει κάνει όµως το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων, φαίνεται ότι είναι αυτόστειρη. Συνανθίζει µε τη B. Burlat. BLACK STAR Καταγωγή: Ιταλικής προέλευσης ποικιλία, δηµιουργία του Πανεπιστηµίου της Bologna, προϊόν διασταύρωσης των ποικιλιών Lapins x B. Burlat. ιατίθεται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένη φυτωριακή επιχείρηση. ένδρο: Πλαγιόκλαδο, µέσης ζωηρότητας. Καρπός: Καρδιόσχηµος, πολύ µεγάλου µεγέθους, πολύ ανθεκτικός στο σχίσιµο. Εποχή ωρίµανσης: Τέλη Μαΐου µε πρώτο δεκαήµερο του Ιουνίου (όψιµη). Ιδιαιτερότητες: Είναι πολύ γλυκιά. 15

BIG STAR Καταγωγή: Ιταλικής προέλευσης ποικιλία, δηµιουργία του Πανεπιστηµίου της Bologna, προϊόν διασταύρωσης της ποικιλίας Lapins. ιατίθεται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένη φυτωριακή επιχείρηση. ένδρο: Ορθόκλαδο, ζωηρό. Καρπός: Νεφροειδής, πολύ µεγάλου µεγέθους, ανθεκτικός στο σχίσιµο. Εποχή ωρίµανσης: Πρώτο δεκαπενθήµερο του Ιουνίου (όψιµη). Ιδιαιτερότητες: Παρουσιάζει πολύ καλή και σταθερή παραγωγή. SKEENA Καταγωγή: ηµιουργήθηκε στο Agric. Res. Station, Summerland, British Columbia του Καναδά. ιατίθεται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένες φυτωριακές επιχειρήσεις. ένδρο: Πλαγιόκλαδο, µε ανοιχτά κλαδιά, µεγάλης ευρωστίας. Καρπός: Νεφροειδής, πολύ µεγάλου µεγέθους, ανθεκτικός στο σχίσιµο. Εποχή ωρίµανσης: Πρώτο δεκαπενθήµερο του Ιουνίου (όψιµη). Ιδιαιτερότητες: Έχει οµοιογενή και τακτική κατανοµή της παραγωγής, µε συγκεντρωµένη ωρίµανση (ένα χέρι). 16

SWEETHEART Καταγωγή: ηµιουργήθηκε στο Agriculture and Agri-Food Station, Summerland, British Columbia του Καναδά, από τον W. D. Lane, το 1993. ιατίθεται µε δικαιώµατα διάθεσης από συγκεκριµένες φυτωριακές επιχειρήσεις, αν και τα τελευταία χρόνια φαίνεται να έχει ατονήσει η πατέντα. ένδρο: Πλαγιόκλαδο, µεγάλου µεγέθους, πολύ παραγωγικό. Καρπός: Μηλοειδής έως καρδιόσχηµος, µεγάλου µεγέθους για την εποχή του. Εποχή ωρίµανσης: Μέσα Ιουνίου (υπερόψιµη). Ιδιαιτερότητες: Ο καρπός έχει γλυκιά γεύση. Παρουσιάζει σχετική ευαισθησία στο βακτηριακό καρκίνο (Pseudomonas mors-prunorum). Σεβαστός αριθµός ποικιλιών κερασιάς δεν έχει αναφερθεί στο ως άνω άρθρο, είτε λόγω του ότι καταλαµβάνουν µικρό αριθµό φυτεύσεων, είτε επειδή αγνοούµε παντελώς τα χαρακτηριστικά τους, είτε επειδή δεν γνωρίζουµε αν καλλιεργούνται στην Ελλάδα. Το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων ένδρων Νάουσας, συλλέγει αναφορές παραγωγών ως προς τα θετικά ή αρνητικά χαρακτηριστικά των ποικιλιών που καλλιεργούνται και τις αξιοποιεί ανάλογα, αφού τις επιβεβαιώσει, για το καλό των ελλήνων κερασοκαλλιεργητών. 17