Περίληψη: Κατ εξαίρεση, επιτρέπεται η έναντι αμοιβής ανάθεση εργασιών σε τρίτους, όταν η διεκπεραίωσή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία που δεν διαθέτει το υπηρετούν προσωπικό ή όταν αποδεικνύεται ότι, μολονότι προβλέπεται από τις οικείες οργανικές διατάξεις η σύσταση και λειτουργία αρμόδιας για την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών υπηρεσίας, αυτή δεν έχει στελεχωθεί με το προβλεπόμενο προσωπικό άνευ υπαιτιότητας του ενδιαφερόμενου φορέα. Δείτε το πλήρες κείμενο. ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΜΗΜΑ VII ΠΡΑΞΗ 238/2017 Αποτελούμενο από την Πρόεδρο του Κλιμακίου Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο και τους Θεόδωρο Μαυροβουνιώτη, Πάρεδρο και Ανδρέα Σώκο (εισηγητή), Εισηγητή. Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Συνήλθε στο Κατάστημά του, στις 31 Οκτωβρίου 2017, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθεί το 119, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Ά Ο. Αφού έλαβε υπόψη
2 Τη /21.9.2017 έγγραφη γνώμη του Επιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Αντωνίου Νικητάκη, σύμφωνα με την οποία το ανωτέρω χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Σκέφθηκε κατά το νόμο 1. Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Κ αρνήθηκε, με τη /31.8.2017 πράξη της, να θεωρήσει το 119, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Ά Ο, ποσού 7.500,00 ευρώ, το οποίο αφορά στην καταβολή αμοιβής σε οικονομολόγο - λογιστή φοροτέχνη, για υπηρεσίες εκκαθάρισης αποδοχών των υπαλλήλων και των αιρετών που παρείχε στο Δήμο κατά το χρονικό διάστημα μηνών Μαΐου, Ιουνίου και Ιουλίου έτους 2017. Ως αιτιολογία για την άρνησή της προέβαλε ότι α) η παροχή των ως άνω υπηρεσιών εμπίπτει στα συνήθη καθήκοντα του προσωπικού του Δήμου και β) δεν προκύπτουν από τα επισυναπτόμενα δικαιολογητικά το είδος, η ποσότητα και ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των οικείων υπηρεσιών. Ο Δήμος επανυπέβαλε για θεώρηση το ως άνω χρηματικό ένταλμα, υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της δαπάνης. Η Επίτροπος, όμως, ενέμεινε στην άρνησή της, με αποτέλεσμα να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται, με την από 18.9.2017 έκθεσή της, στο παρόν Κλιμάκιο. 2. Σύμφωνα με την αρχή της οικονομικότητας (άρθρο 33 περ. α υποπερ. αα του ν. 4270/2014, Α 143), μερικότερης εκδήλωσης της γενικής αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η οποία επιβάλλει την εκπλήρωση των σκοπών των δήμων με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους, εργασίες που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων
3 τους δεν επιτρέπεται να ανατίθενται σε τρίτους. Κατ εξαίρεση, επιτρέπεται η έναντι αμοιβής ανάθεση τέτοιων εργασιών σε τρίτους, όταν η διεκπεραίωσή τους απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία που δεν διαθέτει το υπηρετούν προσωπικό (Ε.Σ. Πράξ. VII Τμ../2013, /2012, ΚΠΕΔVII Τμ.., /2016) ή όταν αποδεικνύεται ότι, μολονότι προβλέπεται από τις οικείες οργανικές διατάξεις η σύσταση και λειτουργία αρμόδιας για την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών υπηρεσίας, αυτή δεν έχει στελεχωθεί με το προβλεπόμενο προσωπικό άνευ υπαιτιότητας του ενδιαφερόμενου φορέα (Ε.Σ. ΚΠΕΔ VII Τμ.,,./ 2016, /2015, /2014, /2013, /2012, πρβλ. Πράξ. VII Τμ. /2011, / 2013). 3. Περαιτέρω, ο Οργανισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας (Ο.Ε.Υ.) του Δήμου Ά Ο, ο οποίος εγκρίθηκε με την /4.3.2014 απόφαση της Γενικής Γραμματέως Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας (Β 725), προβλέπει στο άρθρο 9 ότι στη Διεύθυνση Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου υπάγονται, μεταξύ άλλων: α) Το Τμήμα Διοικητικών Υπηρεσιών, του οποίου επί μέρους οργανωτική μονάδα αποτελεί το Γραφείο Ανθρώπινου Δυναμικού και Διοικητικής Μέριμνας, με αρμοδιότητες την τήρηση των νομοθετικών διατάξεων που ρυθμίζουν τις σχέσεις του Δήμου με το ανθρώπινο δυναμικό του (θέματα μισθολογικά, ωραρίου, αδειών, ασθενειών, υπερωριών), την τήρηση των μητρώων του προσωπικού στα οποία καταγράφονται τα στοιχεία της ατομικής και οικογενειακής του κατάστασης, τα προσόντα του και οι κάθε είδους μεταβολές στην εργασιακή του ζωή, τη συγκέντρωση των στοιχείων των εργαζομένων που επηρεάζουν τις αμοιβές
4 τους και την μέριμνα για την έγκαιρη πληρωμή αυτών και την απόδοση των ασφαλιστικών εισφορών και, τέλος, την έκδοση βεβαιώσεων προς το προσωπικό για θέματα που άπτονται της απασχόλησής τους στο Δήμο. β) Το Τμήμα Οικονομικών Υπηρεσιών, του οποίου επιμέρους οργανωτική μονάδα αποτελεί το Γραφείο Προϋπολογισμού, Λογιστηρίου και Προμηθειών, με αρμοδιότητες τη συγκέντρωση των στοιχείων μεταβολών και των αντίστοιχων καταβληθεισών παροχών των υπαλλήλων του Δήμου, την έκδοση των μισθολογικών καταστάσεων και την πληρωμή των αμοιβών και την έκδοση βεβαιώσεων καταβληθεισών αμοιβών προς το προσωπικό του Δήμου και τον υπολογισμό και την απόδοση προς τα ασφαλιστικά ταμεία των αντίστοιχων ασφαλιστικών εισφορών. Περαιτέρω στο άρθρο 16 προβλέπονται, συνολικά για τις ανάγκες του Δήμου, οι εξής οργανικές θέσεις με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου: 8 θέσεις Π.Ε. Διοικητικού ή Οικονομικού ή Διοικητικού - Οικονομικού, 8 θέσεις Τ.Ε. Διοικητικού - Λογιστικού και 24 θέσεις Δ.Ε. Διοικητικού, ενώ σύμφωνα με τις παρ. Δ.1.α. και Δ.1.β. του ίδιου άρθρου, εκ του συνόλου των άνω θέσεων κατανέμονται, ειδικά στα δύο προαναφερθέντα τμήματα, 6 θέσεις Π.Ε. Διοικητικού ή Οικονομικού ή Διοικητικού - Οικονομικού, 6 θέσεις Τ.Ε. Διοικητικού - Λογιστικού και 15 θέσεις Δ.Ε. Διοικητικού. 4. Στο άρθρο 53 παρ. 2 περ. ε και ια του ν. 4412/2016 (Α 147) ορίζεται ότι: «Τα έγγραφα της σύμβασης ( ) περιέχουν ιδίως ( ) ακριβή περιγραφή του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης ( ) την ποσότητα και την περιγραφή των ( ) υπηρεσιών ( )». Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, ερμηνευόμενης υπό το φως της αρχής της οικονομικότητας, για να είναι νόμιμη η ανάθεση
5 παροχής υπηρεσιών για λογαριασμό δήμου (άρθρο 2 παρ. 1 υποπαρ. 1 περ. α του ν. 4412/2016) σε τρίτο πρόσωπο απαιτείται να προκύπτουν από τα έγγραφα της σχετικής σύμβασης το είδος, η ποσότητα και ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης αυτών. Ειδικότερα, προκειμένου να καταστεί εφικτός ο έλεγχος του τρόπου υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης και κατ επέκταση της νόμιμης διάθεσης του δημοτικού χρήματος, θα πρέπει να εκτίθενται στα σχετικά έγγραφα της σύμβασης όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οποία έλαβε υπόψη ο δήμος για να προσδιορίσει την εκτιμώμενη προϋπολογιζόμενη δαπάνη. Η έλλειψη των ως άνω στοιχείων καθιστά τη σχετική διαδικασία και τις οικείες δαπάνες μη νόμιμες (Ε.Σ. ΚΠΕΔ στο VII Τμ. /2017, πρβλ. ΚΠΕΔ στο VII Τμ., /2017). 5. Στην υπό κρίση υπόθεση προκύπτουν τα εξής: Με την /15.5.2017 απόφαση του Δημάρχου Ά Ο εγκρίθηκε η τεχνική έκθεση και ανατέθηκε απευθείας η εκτέλεση της υπηρεσίας εκκαθάρισης μισθοδοσίας του Δήμου, προϋπολογισμού 20.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., στο Ζ Σ, Λογιστή - Φοροτέχνη. Στη σχετική από 10.5.2017 Τεχνική Περιγραφή αναφέρεται ότι η εκκαθάριση αποδοχών των υπαλλήλων και αιρετών του Δήμου περιλαμβάνει τις κάτωθι εργασίες: έκδοση μισθοδοτικών καταστάσεων συγκέντρωση δικαιολογητικών και έκδοση των αντίστοιχων ενταλμάτων σύνταξη και υποβολή ΑΠΔ ενημέρωση των ασφαλιστικών ταμείων για την πληρωμή των εισφορών και του Υπουργείου Εσωτερικών για τις πληρωμές των αποδοχών αποστολή των αρχείων αποδοχών στην Ενιαία Αρχή Πληρωμών
6 εκκαθάριση βεβαιώσεων καταβεβλημένων αμοιβών και υποβολή των αρχείων στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Στη συνέχεια υπεγράφη η / 15.5.2017 σύμβαση μεταξύ του Δήμου και του αναδόχου, με όμοιο αντικείμενο, χρονικής διάρκειας έως 31.12.2017, έναντι ποσού 20.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.. Για την πληρωμή της δαπάνης εκτέλεσης τμήματος της σύμβασης, μηνών Μαΐου, Ιουνίου και Ιουλίου έτους 2017, εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής. Εξάλλου, από τις παρατεθείσες στη σκέψη 3 θέσεις που προβλέπονται στον Ο.Ε.Υ. του Δήμου για την εν λόγω Διεύθυνση, είναι καλυμμένες 3 Π.Ε. Διοικητικού ή Οικονομικού ή Διοικητικού - Οικονομικού, 5 Τ.Ε. Διοικητικού - Λογιστικού, 4 Δ.Ε. Διοικητικού, ενώ αναφέρονται, πλέον των προβλεπομένων, 1 θέση Π.Ε. Πληροφορικής και 1 θέση Δ.Ε. Πληροφορικής. 6. Με τα δεδομένα αυτά οι επίμαχες υπηρεσίες ανατέθηκαν στο φερόμενο ως δικαιούχο του χρηματικού εντάλματος κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας, διότι, όπως προκύπτει από τη σχετική σύμβαση και την Τεχνική Έκθεση, το αντικείμενό τους εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Τμήματος Διοικητικών Υπηρεσιών και του τμήματος Οικονομικών Υπηρεσιών της Διεύθυνσης Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου και ως εκ τούτου αποτελούν συνήθη καθήκοντα του προσωπικού του. Περαιτέρω, το σύνολο των δεκατεσσάρων υπαλλήλων των αρμοδίων τμημάτων κρίνεται επαρκές για τη διεκπεραίωση της εκκαθάρισης της μισθοδοσίας, η οποία συνιστά κύρια εργασία του που εκτελείται σε τακτά χρονικά διαστήματα και επιπλέον υποστηρίζεται από σχετικό υπολογιστικό πρόγραμμα μισθοδοσίας και
7 διαχείρισης προσωπικού. Εξάλλου, τυχόν ανάθεση στους ανωτέρω πρόσθετων καθηκόντων δεν τους απαλλάσσει από την υποχρέωση να παρέχουν τις κύριες υπηρεσίες τους (Ε.Σ. ΚΠΕΔ VII Τμ. /2017). Ούτε, άλλωστε, προκύπτει ότι τα αρμόδια όργανα είχαν προβεί σε ενέργειες για την κάλυψη των τυχόν κενών θέσεων και την ενίσχυση του προσωπικού (βλ. Απόφ. Τμ. Μείζονος - Επταμελούς Σύνθεσης /2014, ΚΠΕΔ VII Τμ. /2016, /2015, /2014). Τέλος, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και επειδή ούτε από το κείμενο της υπογραφείσας σύμβασης ούτε από τη συνοδεύουσα αυτή Τεχνική Περιγραφή προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των ανατεθεισών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, δεν προκύπτει προσδιορισμός της τιμής μονάδας και των απαιτούμενων ωρών ανά αναφερόμενη εργασία, ούτε αναφέρεται η δαπάνη μισθοδοσίας των υπαλλήλων του Δήμου που είναι επιφορτισμένοι με τις εν λόγω υπηρεσίες, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση υπολογισμού του κόστους αυτών, ώστε να τεκμηριώνεται ο προϋπολογισμός της συγκεκριμένης δαπάνης στο ποσό των 20.000 ευρώ, προκειμένου να καθίσταται ευχερής ο έλεγχος τήρησης της αρχής της οικονομικότητας (πρβλ. ΚΠΕΔ VII Τμ., /2017). 7. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 119, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Ά Ο, ποσού 7.500,00 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ
8 ΕΛΕΝΗ ΛΥΚΕΣΑ ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΩΚΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ