ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΦΟΡΕΩΝ & ΗΜΟΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ ΑΛΙΜΟΥ - ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ - ΓΛΥΦΑ ΑΣ -ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΙΣΗΓΗΣΗ στην ΗΜΕΡΙ Α του ΤΕΕ µε θέµα: ΑΕΡΟ ΡΟΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ «Μητροπολιτικό Πάρκο Πρασίνου» 22/4/2004 Η ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ µας δηµιουργήθηκε στις αρχές του 2003 µε σκοπό να συντονίζει τις δραστηριότητες και τον αγώνα φορέων και δηµοτικών παρατάξεων των 4 δήµων, για τη δηµιουργία µητροπολιτικού πάρκου πρασίνου στο χώρο του πρώην αεροδροµίου. Στην περιοχή µας βέβαια, αναπτύσσεται δράση για το συγκεκριµένο πρόβληµα εδώ και αρκετά χρόνια, από φορείς, επιτροπές αλλά και τους δήµους. Το γεγονός όµως ότι οι εξελίξεις έχουν οδηγηθεί σε ένα πολύ κρίσιµο σηµείο, σε συνδυασµό µε το ότι τα τελευταία ιδιαίτερα χρόνια οι δηµοτικές αρχές των 4 δήµων δεν δείχνουν το ενδιαφέρον που επιβάλλεται, για να µην πούµε ότι ανέχονται ή και στηρίζουν επιλογές που έρχονται σε αντίθεση µε τα βασικά αιτήµατά µας, µας οδήγησε στη δηµιουργία της ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ. Εκτός από το κυρίαρχο πρόβληµα του πρώην αεροδροµίου, ο φορέας µας παρακολουθεί και παρεµβαίνει και για άλλα µεγάλα προβλήµατα που αφορούν το περιβάλλον και τους ελεύθερους χώρους στην περιοχή, τον Υµηττό και την παραλία, σε συνεργασία µε άλλες διαδηµοτικές κινήσεις όπως η ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΙΑΣΩΣΗ ΤΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ και η ΙΑ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΓΩΝΑ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ. Στις 27/1/2004 οργανώσαµε συνέντευξη τύπου στην οποία παρουσιάσαµε τις θέσεις µας. Από τότε εκείνο που έχει αλλάξει είναι ότι έχει πλέον γίνει ο διεθνής διαγωνισµός ιδεών και ότι µετά τις εκλογές στις 7 Μαρτίου έχουµε νέα κυβέρνηση, της Ν. Στις 17/2/2004 µιλώντας ο Κ. Καραµανλής στην Αργυρούπολη, είχε πει επί λέξει τα εξής: «Πιστεύω πως όλοι συµφωνήσαµε, µετά από εκτενή διάλογο που κάναµε µε τους φορείς και µε τους εκπροσώπους της Τοπικής αυτοδιοίκησης, ότι το Ελληνικό είναι µια από τις τελευταίες ευκαιρίες για την αύξηση του πράσινου στην πόλη. εν υπάρχει δίληµµα τσιµέντο ή πράσινο. Η απάντηση είναι ξεκάθαρη και αυτονόητη. εσµευόµαστε ότι οι χώροι που απελευθερώθηκαν, στο µεγαλύτερο ποσοστό τους, θα χρησιµοποιηθούν αποκλειστικά για τη δηµιουργία πρότυπου πάρκου. Μικρό ποσοστό των χώρων θα χρησιµοποιηθεί για τη δηµιουργία εγκαταστάσεων πολιτιστικού και αθλητικού χαρακτήρα, σε συνεργασία και µετά από διάλογο µε τις τοπικές κοινωνίες. Οι γειτονικοί δήµοι θα έχουν βαρύνοντα λόγο στην επιλογή της τελικής λύσης. Η διαχείριση θα γίνεται από το ειδικό Ταµείο του Πάρκου, στο οποίο θα συµµετέχουν οι γειτονικοί δήµοι. Ο σχεδιασµός και η ανάπτυξη του Πάρκου θα γίνει µε διεθνή διαγωνισµό.» Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο Κ. Καραµανλής απορρίπτει την οικοπεδοποίηση έστω και µικρού τµήµατος του χώρου. Λέει: από τους χώρους που απελευθερώθηκαν το µεγαλύτερο ποσοστό θα γίνει πρότυπο πάρκο και ένα µικρό ποσοστό πολιτιστικές και αθλητικές εγκαταστάσεις. Αποκλείει κατοικίες, εµπορικά κέντρα, επαγγελµατικές χρήσεις, συνεδριακά - εκθεσιακά κέντρα, ξενοδοχεία κλπ. 1
Εµείς ζητάµε από τη νέα κυβέρνηση, µε βάση τις προεκλογικές δεσµεύσεις της, να δώσει άµεσα δείγµα γραφής. Να προχωρήσει άµεσα, τώρα, στα εξής πολύ συγκεκριµένα: 1. Να προκηρύξει νέο διεθνή διαγωνισµό µε αντικείµενο τη δηµιουργία µητροπολιτικού πάρκου πρασίνου στο σύνολο του χώρου, χωρίς την εξαίρεση των 1000 στρ. 2. Να ακυρώσει την παραχώρηση των 170 στρ. του πρώην ανατολικού αεροδροµίου στην ΕΤΑ ΑΕ. 3. Να συστήσει το φορέα διαχείρισης του πάρκου. Με αυτές τις ενέργειες δεν σηµαίνει ότι λύνεται οριστικά το πρόβληµα, χρειάζεται πολλά ακόµη να γίνουν. Όµως θα µπει σε µια διαφορετική πορεία αντιµετώπισης του. Αν δεν τα κάνει άµεσα, τώρα, αυτά τα τρία πράγµατα η κυβέρνηση, τότε θα έχουµε ένα χαρακτηριστικό δείγµα ασυνέπειας από τη µεριά της. Ασυνέπειας όχι µόνο ως προς το συγκεκριµένο ζήτηµα αλλά και ως προς τη γενική και βασική της διακήρυξη για νέα διακυβέρνηση. Πάντως, κάποιες δηλώσεις του κ. Σουφλιά που διαβάσαµε στον τύπο στις 8/4/2004, µας ανησυχούν. Γιατί επιµένουµε ότι χρειάζεται το σύνολο του χώρου να γίνει µητροπολιτικό πάρκο πρασίνου. Η τροµακτική υστέρηση της Αθήνας σε πράσινο είναι αδιαµφισβήτητη. Μόλις 2,5 τµ ανά κάτοικο, ενώ οι άλλες πρωτεύουσες της Ευρώπης ξεκινάνε από 8,5 και φθάνουν µέχρι και τα 30. Αν γίνει το σύνολο του χώρου πράσινο τότε η αναλογία θα γίνει 4 τµ ανά κάτοικο. Ακόµη δηλαδή θα είµαστε σε µεγάλη απόσταση. Σηµειώνουµε ότι σε Π.. (ΦΕΚ 285/ /5.3.2004) στο οποίο καθορίζονται πολεοδοµικά στάνταρντ για την εκπόνηση των γενικών πολεοδοµικών σχεδίων, των σχεδίων χωρικής και οικιστικής οργάνωσης «ανοιχτής πόλης» και των πολεοδοµικών µελετών, αναφέρεται ότι κάθε οικισµός πρέπει να έχει επαρκές δίκτυο πρασίνου, που αθροιστικά να φθάνει τα 8 τµ ανά κάτοικο. Σηµειώνουµε επίσης ότι η Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας µιλάει για 9 τµ ανά κάτοικο. Παρ όλα αυτά όµως, το προηγούµενο διάστηµα από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αλλά και από άλλους, είχαν προβληθεί διάφορες προφάσεις ή και πραγµατικά προβλήµατα, που δήθεν οδηγούσαν υποχρεωτικά σε ένα συµβιβασµό, τη µερική δηλαδή οικοπεδοποίηση του χώρου µε στόχο την άντληση πόρων για την κατασκευή του πάρκου και τη βελτίωση άλλων υποβαθµισµένων περιοχών της Αθήνας. Η επιλογή της προηγούµενης κυβέρνησης να οικοπεδοποιήσει 1000 στρ. δεν άντεχε σε κριτική. Η απλή εξέταση των οικονοµικών δεδοµένων της, έκανε καθαρό και στον πιο άσχετο, ότι πίσω από αυτή την επιλογή δεν κρύβονταν τίποτε άλλο από την εξυπηρέτηση διαπλεκόµενων µεγαλοεπιχειρηµατιών για κερδοσκοπία. Μήπως όµως µπορούµε να µιλάµε για την οικοπεδοποίηση ενός µικρότερου τµήµατος; Μήπως πρέπει να κάνουµε έναν καλύτερο υπολογισµό και να περιορίσουµε την οικοπεδοποίηση στο απολύτως αναγκαίο µέγεθος; Μήπως είµαστε υποχρεωµένοι να κάνουµε ένα τέτοιο συµβιβασµό γιατί το δηµόσιο δεν έχει πόρους για να χρηµατοδοτήσει την κατασκευή του πάρκου; Είµαστε κατηγορηµατικά αντίθετοι µε αυτές τις λογικές. Για µας είναι καθαρά θέµα προτεραιοτήτων. Και ρωτάµε: 2
Τα αµύθητα ποσά που σπαταλούνται για πολεµικούς εξοπλισµούς χωρίς αντίκρισµα στις πραγµατικές αµυντικές ανάγκες της χώρας µας, εξυπηρετούν µήπως κάποια υψηλότερη προτεραιότητα από τη ζωή των 4 εκ. σε Αθήνα Πειραιά; Τα αστρονοµικά ποσά των κοινοτικών πλαισίων στήριξης, πως κατανέµονται από την άποψη των προτεραιοτήτων; εν χωράει µέσα σε αυτά ένα ελάχιστο κοµµατάκι για τη βελτίωση της ζωής 4 εκ. ανθρώπων; Η ανεξέλεγκτη διόγκωση του κόστους των ολυµπιακών αγώνων, που κανείς δεν ξέρει πόσο θα τους πληρώσουµε και σε µεγάλο βαθµό οφείλεται στη κατασκευή έργων που δεν είναι αναγκαία και που δεν θα τα χαρούν µετά το 2004 οι πολίτες αλλά θα πουληθούν σε µεγαλοεπιχειρηµατίες, ή στην κατασκευή έργων µεγέθους µεγαλύτερου από το αναγκαίο, ή στην κατασκευή έργων που ξεκινάνε µε κόστος 100 Ευρώ και φτάνουν να γίνονται µε 1000 για να πλουτίσουν οι διαπλεκόµενοι, όλα αυτά έχουν µεγαλύτερη προτεραιότητα από τη ζωή 4 εκ. πολιτών; Τα κίνητρα, νόµιµα και παράνοµα, που δίνονται στο µεγάλο κεφάλαιο, δήθεν για την ανάπτυξη ή για την αντιµετώπιση της ανεργίας και µοναδικό αποτέλεσµα έχουν, στη χώρα µας να υπάρχει η µεγαλύτερη κερδοφορία του κεφαλαίου µαζί µε την αύξηση της φτώχειας και των ανισοτήτων, έχουν µεγαλύτερη προτεραιότητα από τη ζωή 4 εκ. πολιτών; Και µην µας πει η σηµερινή κυβέρνηση ότι δεν έχει ευθύνη για όλα αυτά; Το ελάχιστο που µπορούµε να πούµε, είναι ότι έχει ευθύνη για την αποκατάσταση αυτών των αδικιών. Έτσι µπαίνει για µας το ζήτηµα. Όχι µόνο για τη δηµιουργία του µητροπολιτικού πάρκου στο Ελληνικό αλλά και για την δηµιουργία ή την αναβάθµιση χώρων πρασίνου σε όλο το πολεοδοµικό συγκρότηµα Αθήνας Πειραιά. Τονίζουµε µε έµφαση, ότι αυτό το δεύτερο το θεωρούµε απολύτως αναγκαίο, το επιθυµούµε και το επιδιώκουµε όσο και το πρώτο. Όταν λέµε µητροπολιτικό πάρκο πρασίνου εννοούµε κυρίως πράσινο ψηλό, δέντρα µεγάλα, αειθαλή κατά προτίµηση, που προσφέρουν οξυγόνο και οµορφιά όλο το χρόνο και έχουν µικρότερες ανάγκες συντήρησης. Θεωρούµε ότι το πράσινο πρέπει να κυριαρχεί στο πάρκο και όχι να είναι συµπληρωµατικό του στοιχείο. Στο σχεδιασµό του πάρκου και των εγκαταστάσεων του πρέπει επίσης να προβλεφθεί στο µεγαλύτερο δυνατό βαθµό, η αξιοποίηση ήπιων και ανανεώσιµων µορφών ενέργειας, για λόγους οικονοµικούς αλλά και οικολογικούς. Λέµε ναι στις ήπιες και σε περιορισµένη έκταση πολιτιστικές και αθλητικές εγκαταστάσεις µέσα στο πάρκο, που θα είναι ανοιχτές στη χρήση τους για την ανάπτυξη του µαζικού λαϊκού αθλητισµού, του ερασιτεχνικού αθλητισµού και του πολιτισµού. Υπογραµµίζουµε το ήπιες και το ανοιχτές στους πολίτες εγκαταστάσεις, γιατί η συγκέντρωση στο χώρο µεγάλων δραστηριοτήτων αντικειµενικά θα υπονοµεύσει τη δηµιουργία πρασίνου, τη δηµιουργία ελεύθερων χώρων, η δε ιδιωτικοποίηση τους θα στερήσει ακόµη και αυτές από τη χρήση τους από τους µη έχοντες. Τα λέµε όλα αυτά γιατί αθλητική εγκατάσταση µπορεί να θεωρηθεί και η πίστα για αγώνες αυτοκινήτου, όπως έχει ήδη προταθεί, ή το γήπεδο µιας µεγάλης ΠΑΕ όπως είχε ακουστεί παλαιότερα και τώρα φαίνεται να προσγειώνεται σε ένα άλλο πάρκο αυτό του Γουδιού, ή το γήπεδο Κρίκετ για το οποίο ο ΟΡΣΑ προτείνει να διατεθούν 15 στρ, ή η δηµιουργία της Ελληνικής Ντίσνευλαντ ΑΕ όπως επίσης είχε προταθεί παλαιότερα. Εδώ µπαίνει για µας άλλη µία φορά το θέµα των προτεραιοτήτων. Βεβαίως καλό θα ήταν να είχαµε και µία πίστα για φόρµουλα 1 και το γήπεδο µεγάλης ΠΑΕ και το γήπεδο του Κρίκετ και την Ελληνική Ντίσνευλαντ, εµείς θα πούµε και ένα µεγάλο συνεδριακό εκθεσιακό κέντρο και αυτό χρειάζεται. 3
Αυτά είναι όµως που έχουν προτεραιότητα να γίνουν στη συγκεκριµένη έκταση του Ελληνικού, µέσα στη καρδιά της πόλης, σε ένα χώρο που αποτελεί τη µοναδική ευκαιρία; Να τη θυσιάσουµε και αυτή; Να αγοράσουµε ένα πολυτελές αυτοκίνητο όταν δεν έχουµε κεραµίδι για να βάλουµε το κεφάλι µας από κάτω; Είµαστε κατηγορηµατικά αντίθετοι και µε αυτές τις λογικές. Μεγάλη σηµασία αποδίδουµε και στην υπογειοποίηση της λεωφόρου Ποσειδώνος, ώστε η κίνηση των πεζών από το πάρκο προς την παραλία και αντίστροφα, να γίνεται ισόπεδα και ελεύθερα. Αυτό θα αναβαθµίσει τόσο το πάρκο όσο και την παραλία, η οποία βεβαίως πρέπει και αυτή να αποδοθεί ελεύθερα στο λαό, χωρίς το τοιχίο και τα κάγκελα που κυριολεκτικά την µαντρώνουν, για την κύρια χρήση της, που είναι το κολύµπι και ο περίπατος. Και να µην ιδιωτικοποιηθεί ή υποβαθµιστεί περιβαλλοντικά από υπερβολική δόµηση, λειτουργία µαρίνας για σκάφη αναψυχής και άλλες εµπορικές χρήσεις, όπως προβλέπεται από την ισχύουσα νοµοθεσία και την πολιτική, τουλάχιστον της προηγούµενης κυβέρνησης. Το µητροπολιτικό πάρκο, η παραλία και ο Υµηττός, που πρέπει βέβαια και αυτός να γίνει ανάσα ζωής και να προστατευθεί από όσους προωθούν την τσιµεντοποίηση και εκµετάλλευση του µε διάφορους τρόπους, θα αναβαθµίσουν σηµαντικά την ποιότητα ζωής των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής και γενικότερα της Αθήνας. Στο σηµείο αυτό θέλουµε να κάνουµε µια επιγραµµατική αναφορά στο θέµα της επέκτασης της περιφερειακής του Υµηττού και της λεωφόρου ταχείας κυκλοφορίας που θα συνδέει τη Ποσειδώνος µε τα Σπάτα µέσω σήραγγας στον Υµηττό. Θεωρούµε ότι το πρόβληµα πρέπει να το δούµε µε βάση τα εξής δύο δεδοµένα: α) Τα έργα αυτά θα πληγώσουν ακόµη περισσότερο τον Υµηττό, ο οποίος ήδη έχει υποστεί πολλά. Θα δηµιουργήσουν επίσης σοβαρότατα προβλήµατα, ειδικά η λεωφόρος Ποσειδώνος-Σπάτα, στους δήµους Ελληνικού και Αργυρούπολης µέσα από τον οικιστικό ιστό των οποίων θα διέρχεται. β) Η λύση του κυκλοφοριακού προβλήµατος της Αθήνας δεν µπορεί να προέλθει από την κατασκευή νέων λεωφόρων ταχείας κυκλοφορίας και την περαιτέρω πριµοδότηση του ΙΧ. Αντίθετα επιβάλλεται η άµεση δηµιουργία ενός συνδυασµένου δικτύου δηµόσιων µέσων µαζικής µεταφοράς κυρίως σταθερής τροχιάς. Τέλος πολύ βασικό για µας, είναι η κατοχύρωση του δηµόσιου χαρακτήρα του πάρκου, η µη ιδιωτικοποίηση εµπορευµατοποίηση του, έτσι ώστε να µπορούν όλοι οι πολίτες ανεξάρτητα της οικονοµικής τους κατάστασης, να απολαµβάνουν τη χρήση του. Θεωρούµε ότι οι ελεύθεροι χώροι, το πράσινο, οι ακτές κλπ είναι κοινωνικός - εθνικός πλούτος και δεν πρέπει να µπαίνουν στη λογική του εµπορεύµατος, της οικονοµικής εκµετάλλευσης. Ελάχιστη προϋπόθεση για αυτό είναι η χρηµατοδότηση του από δηµόσιους πόρους και η άµεση σύσταση ενός ενιαίου φορέα για την κατασκευή και στη συνέχεια διαχείριση του πάρκου, δηµόσιου φορέα και όχι ΑΕ, στον οποίο καθοριστική συµµετοχή πρέπει να έχει η τοπική αυτοδιοίκηση και άλλοι κοινωνικοί και επιστηµονικοί φορείς. Θέλουµε να ευχαριστήσουµε το ΤΕΕ για την διοργάνωση της σηµερινής ηµερίδας και για τη δυνατότητα που µας έδωσε να παρουσιάσουµε και από αυτό το βήµα, τις θέσεις µας. Ευχόµαστε µέσα από την ανάπτυξη όλων των απόψεων και την αντιπαράθεση µεταξύ τους, να αναδειχθούν εκείνα τα συµπεράσµατα που θα συµβάλλουν στην εξυπηρέτηση του συλλογικού, του δηµόσιου συµφέροντος και όχι της ιδιωτικής κερδοσκοπίας. Εµείς από την µεριά µας θα συνεχίσουµε και θα εντείνουµε τον αγώνα µας, µε όποιο µέσο µπορούµε, για την ικανοποίηση των δίκαιων αιτηµάτων µας. 4
Πιστεύουµε ότι σε τελευταία ανάλυση το πρόβληµα θα κριθεί από τη στάση των πολιτών και προς την αντικειµενική τους ενηµέρωση, την οργάνωση και την πάλη τους, στρέφουµε τις προσπάθειες µας. 5