α ρ χ ή π ρ ο η γ ο ύ µ ε ν ο ε π ό µ ε ν ο Παθογένεια της έξαρσης της Χ.Α.Π Νίκος Τζανάκης, Πνευµονολόγος Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστήµιο Κρήτης
ΧΑΠ -παρόξυνση Ορισµός! Ορισµός δύσκολος και σχετικά ανακριβής! ιακοπή των περιόδων σταθερότητας από επεισόδιο µε επιδείνωση συµπτωµατολογίας! Κύρια επιδείνωση σε: " ύσπνοια " Απόχρεµψη (ποσοτική-ποιοτική) " Βήχα 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 2
ΧΑΠ Φαύλος κύκλος εξάρσεων & υφέσεων! Οι ασθενείς µε µέτρια ή βαριά Χ.Α.Π παρουσιάζουν 1-4 επεισόδια παροξυσµών το έτος.! 15-60 εκατοµµύρια παροξυσµοί το έτος στις Η.Π.Α. 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 3
ΥΦΕΣΗ = ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΗΡΕΜΙΑΣ Απόχρεµψη Βήχας ύσπνοια Απόχρεµψη Βήχας ύσπνοια 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 4
ΠΑΡΟΞΥΝΣΗ=ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Απόχρεµψη Βήχας ύσπνοια Απόχρεµψη Βήχας ύσπνοια 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 5
ΠΑΡΟΞΥΝΣΗ=ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ Απόχρεµψη Βήχας ύσπνοια Απόχρεµψη Βήχας ύσπνοια 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 6
ΑΓΝΩΣΤΗ ΣΕ ΠΟΛΛΑ ΣΗΜΕΙΑ Η ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Απόχρεµψη Βήχας ύσπνοια Απόχρεµψη Βήχας ύσπνοια 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 7
ιάγνωση παρόξυνσης! Η µετάβαση από µια κατάσταση σταθερών συµπτωµάτων σε κατάσταση επιδείνωσης τους διαπιστώνεται " Κλινικά " Αύξηση συµπτωµατολογίας " Εργαστηριακά " Επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας (σπιροµέτρηση αέρια αίµατος)! Σοβαρότητα παροξυσµού " Θεραπεία στο σπίτι " Θεραπεία στο νοσοκοµείο 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 8
Αιτιολογικοί παράγοντες της οξείας έξαρσης της Χ.Α.Π! Πρωτοπαθείς " Λοιµώξεις του τραχειοβρογχικού δέντρου! ευτεροπαθείς " Πνευµονία " εξιά και / ή αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια. " Καρδιακές αρρυθµίες " Πνευµονική εµβολή " Πνευµοθώρακας " Φάρµακα " Γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση &/ή εισρόφηση " Μεταβολικά νοσήµατα " Κακή διατροφή " Νόσος τελικού σταδίου 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 9
Παθοφυσιολογία παροξυσµών! Το κάπνισµα οδηγεί σε µη αντιστρεπτή µείωση των τοπικών µηχανισµών άµυνας " Καταστροφή του επιθηλίου " Αύξηση ποιοτική µεταβολή βλέννης! Συνέπεια ο εύκολος εποικισµός και πολλαπλασιασµός παθογόνων µικροοργανισµών στο κατώτερο αναπνευστικό 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 10
Macrophage - Neutrophil - Epithelial cells interactions Cigarette smoke TNF-α Macrophages TNF-α NF-κB CD8 + LTB 4 Epithelial cells IL-8 IL-8 gene Neutrophils IL-8 IL-8
Συχνότερα µικροβιακά αίτια! Σε 50-70% των ασθενών µε παροξυσµούς ανευρίσκεται θετική καλλιέργεια ή ορολογική εξέταση! Κυριότερα παθογόνα " Haemophilus influenza " Streptococcus pneumoniae " Moraxella catarrhalis Tip of the day Επανειληµµένοι παροξυσµοί που δεν περνούν=ψευδοµονάδα? 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 12
Λοίµωξη από ψευδοµονάδα! Συχνή σε βαριά ΧΑΠ (FEV( 1 <30%) " Eller et al Chest 1998;113:1542! Απαιτεί IV θεραπεία! Αυξηµένη θνησιµότητα! Αποτέλεσµα: " βαριάς τοπικής ανοσοανεπάρκειας; " Επιφαινόµενο των συχνών νοσηλειών; 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 13
Λοιµώξεις από ιούς! 7-63% των παροξυσµών συνδέονται µε ιογενή λοίµωξη! Συχνότερα παθογόνα " Influenza A,B " Para-influenza 1,2,3 " Coronavirus " Rhinovirus " Άλλοι 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 14
Λοιµώξεις από ιούς! ιπλάσια πιθανότητα επιλοίµωξης από µικροβιακό παράγοντα! Περισσότεροι παροξυσµοί σε µη εµβολιασµένους πληθυσµούς ΧΑΠ! Αυξηµένη θνησιµότητα 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 15
Μηχανισµοί διαταραχής της αναπνευστικής λειτουργίας Λοιµώξεις Λοιµώξεις ή άλλα άλλα ερεθίσµατα ερεθίσµατα Βρογχόσπασµος Εκκρίσεις Υπερδιάταση Ανεπάρκεια Αναπνευστικής αντλίας V/Q διαταραχές Υποαερισµός ιαταραχές Αερίων αίµατος 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 16
Αναπνευστική λειτουργία ιαταραχές! ιαταραχή αερίων αίµατος " Υποξυγοναιµία (<50 mm Hg) " Υπερκαπνία (>50 mm Hg) " Αναπνευστική οξέωση! Υπερδιάταση πνευµόνων " Μείωση αποτελεσµατικότητας αναπνευστικής αντλίας " Επιδείνωση κυψελιδικού υποαερισµού " ύσπνοια 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 17
Υποξαιµία Υπερκαπνία - Οξέωση PaO 2 PaCO 2 PaO 2 PaCO 2 ph 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 18
Ρύθµιση αναπνοής στην ΧΑΠ! ιόρθωση υποξαιµίας ακολουθείται από αύξηση υπερκαπνίας! Υπερεκτιµηµένος ο κίνδυνος?! Φαίνεται ότι δεν οφείλεται στην κατάργηση του υποξαιµικού ερεθισµού! V/Q διαταραχές και αύξηση V D /V T?! Haldane effect? 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 19
Αιµοδυναµκές διαταραχές! Αυξηµένο έργο δεξιάς κοιλίας " Αυξηµένη πίεση πνευµονικών " ιάταση ανεπάρκεια. καρδιάς " PvO 2 πολύ χαµηλό στο µεικτό φλεβικό " Χαµηλή πίεση πλήρωσης! Λειτουργία αριστερής σε δυσµενές περιβάλλον " Υποξαιµία " Οξέωση " Μείωση χώρου πλήρωσης 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 20
Συµπεράσµατα! Παροξυσµός ΧΑΠ πιθανώς οφείλεται σε λοίµωξη! Επιπλοκή δευτεροπαθής άλλης αιτίας! ιαταραχή της ανταλλαγής των αερίων η σοβαρότερη διαταρχή 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 21
Βαρύς παροξυσµός Κρίσιµη κατάσταση 28/1/2002 Νίκος Τζανάκης - Παρόξυνση ΧΑΠ 22