ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 27.6.2014 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0238/2012 του Sven D. Adler (γερμανικής ιθαγένειας) σχετικά με την ένταξη του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα τοπίου στον ευρωπαϊκό κατάλογο των ρυθμιζόμενων επαγγελμάτων Αναφορά 0281/2012, του Gabino José Carballo Pérez, ισπανικής ιθαγένειας, που συνοδεύεται από 38 υπογραφές, σχετικά με την αναγνώριση του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα τοπίου από την οδηγία 2005/36/EΚ Αναφορά 1797/2012 του Gabino José Carballo Pérez, ισπανικής ιθαγένειας, σχετικά με την ένταξη του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα τοπίου στον κατάλογο των ρυθμιζόμενων επαγγελμάτων 1. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 0238/2012 Ο αναφέρων είναι γερμανός αρχιτέκτων τοπίου, ο οποίος κατοικεί στην Ισπανία και διατηρεί εκεί επιχείρηση. Το δίπλωμα και το επάγγελμα του αναφέροντος δεν αναγνωρίζονται στην Ισπανία, και για τον λόγο αυτόν ο ίδιος δεν μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά του χωρίς αρχιτέκτονα που θα περιλαμβάνεται στην ομάδα του ή/και θα αναλάβει τη διαχείριση ενός έργου. Ο αναφέρων ζητεί να ενταχθεί το επάγγελμά του στον κατάλογο των ρυθμιζόμενων επαγγελμάτων στο πλαίσιο της οδηγίας 2005/36/ΕΚ σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, που βρίσκεται επί του παρόντος υπό αναθεώρηση. Περίληψη της αναφοράς αριθ. 0281/2012 Οι αναφέροντες είναι αρχιτέκτονες τοπίου οι περισσότεροι εξ αυτών είναι ισπανοί υπήκοοι άλλα έχουν αποκτήσει επαγγελματικούς τίτλους σπουδών σε άλλα κράτη μέλη. Οι CM\1030768.doc PE496.617v04-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
αναφέροντες διαμαρτύρονται για τις σημαντικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν λόγω της μη επίσημης αναγνώρισης του επαγγέλματός τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Προβλήματα όπως η αδυναμία συμμετοχής σε δημόσιους διαγωνισμούς ή καταχώρισης των επαγγελματικών δραστηριοτήτων αντιμετωπίζονται κυρίως σε χώρες όπως η Ισπανία, η οποία φαίνεται να μην έχει αναγνωρίσει επισήμως το επάγγελμα του αρχιτέκτονα τοπίου. Οι αναφέροντες επισημαίνουν ότι η οδηγία 2005/36/ΕΚ, σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, τελεί επί του παρόντος υπό αναθεώρηση και ζητούν να συμπεριληφθεί το επάγγελμα του αρχιτέκτονα τοπίου στον κατάλογο των αναγνωρισμένων επαγγελμάτων. Περίληψη της αναφοράς 1797/2012 Ο αναφέρων ζητεί την ένταξη του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα τοπίου στον κατάλογο των ρυθμιζόμενων επαγγελμάτων. Όπως εξηγεί, στην Ισπανία οι αρχιτέκτονες τοπίου δεν μπορούν να εκτελέσουν μόνοι τους έργα και μπορούν να ασκήσουν το επάγγελμά τους μόνο σε συνδυασμό με αρχιτέκτονες ή μηχανικούς. Ο αναφέρων προτείνει τη συμπερίληψη αυτού του επαγγέλματος στον κατάλογο των ρυθμιζόμενων επαγγελμάτων μέσω αναθεώρησης της οδηγίας 2005/36/ΕΚ σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και/ή της οδηγίας 2006/123/ΕΚ για τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά. 2. Παραδεκτό Για την αναφορά 0238/2012 Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 21 Ιουνίου 2012. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 202, παράγραφος 6, του Κανονισμού). Για την αναφορά 0281/2012 Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 28 Ιουνίου 2012. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 202, παράγραφος 6, του Κανονισμού). Για την αναφορά 1797/2012 Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 15 Ιουλίου 2013. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 202, παράγραφος 6, του Κανονισμού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 28 Σεπτεμβρίου 2012. Για τις αναφορές 0238/2012 και 0281/2012 Οι αναφέροντες ζητούν την ένταξη του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα τοπίου στον κατάλογο των ρυθμιζόμενων επαγγελμάτων. Το δίκαιο της ΕΕ, ιδιαίτερα η οδηγία 2005/36/ΕΚ σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και η οδηγία 2006/123/ΕΚ σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά, ορίζει τους κανόνες πρόσβασης σε μια επαγγελματική δραστηριότητα σε κράτος μέλος από επαγγελματίες που προέρχονται από άλλο κράτος μέλος. Η καθαυτή ρύθμιση των επαγγελμάτων υπόκειται στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Εντός των ορίων της αρχής της αναλογικότητας, κάθε κράτος μέλος ορίζει εάν και κατά ποιόν τρόπο θα περιορίζει την πρόσβαση σε μια επαγγελματική δραστηριότητα στην επικράτειά του. Επομένως, η Επιτροπή δεν δύναται να ρυθμίσει επαγγέλματα σε επίπεδο ΕΕ ή να επιβάλει σε οποιοδήποτε κράτος μέλος τη ρύθμιση συγκεκριμένου επαγγέλματος. Επιπλέον, οι αναφέροντες περιγράφουν συγκεκριμένες δυσκολίες κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους στην Ισπανία, για το οποίο απέκτησαν τίτλο σε άλλα κράτη μέλη. Η PE496.617v04-00 2/6 CM\1030768.doc
Επιτροπή έχει ήδη λάβει πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες οι αρχιτέκτονες τοπίου στην Ισπανία δεν δύνανται να αναλάβουν έργα ανεξάρτητα και μπορούν να ασκήσουν το επάγγελμά τους μόνο σε συνεργασία με αρχιτέκτονες ή μηχανικούς. Βάσει των πληροφοριών αυτών, η Επιτροπή ζητεί διευκρινίσεις από τις ισπανικές αρχές σχετικά με τις νομικές διατάξεις και τις διοικητικές πρακτικές που εφαρμόζονται στο επάγγελμα του αρχιτέκτονα τοπίου στην Ισπανία. Η Επιτροπή θα επιχειρήσει να διασφαλίσει ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να ασκούν και στην Ισπανία το επάγγελμα για το οποίο κατέχουν τίτλο από το κράτος μέλος προσέλευσής τους, εντός των ορίων και περιορισμών του δικαίου της ΕΕ. Μία δυνατότητα θα ήταν οι ισπανικές αρχές να παρέχουν σε αρχιτέκτονες τοπίου από άλλα κράτη μέλη μερική πρόσβαση στο εν λόγω επάγγελμα, εάν οι όροι για την πρόσβαση αυτή πληρούνται σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου. Η αναφορά 238/2012 κάνει επίσης λόγο για τη μη αναγνώριση της αρχιτεκτονικής τοπίου ως ελεύθερου επαγγέλματος στην Ελλάδα. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν έλαβε καταγγελίες σχετικά με μη αναγνώριση των προσόντων πολίτη ως αρχιτέκτονα τοπίου στην Ελλάδα. Εάν ληφθεί ανάλογη καταγγελία, η Επιτροπή θα επιχειρήσει να διασφαλίσει τον σεβασμό προς των δικαιωμάτων του πολίτη. Συμπέρασμα Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η Επιτροπή θεωρεί ότι, δυνάμει του δικαίου της ΕΕ, δεν είναι δυνατόν να συμπεριληφθεί το επάγγελμα του αρχιτέκτονα τοπίου στον κατάλογο των ρυθμιζόμενων επαγγελμάτων σε επίπεδο ΕΕ. Προσθήκες στον κατάλογο των επαγγελμάτων που καλύπτει η οδηγία 2005/36/ΕΚ υπόκεινται στην πρωτοβουλία των μελών κρατών και όχι της Επιτροπής. Η Επιτροπή διεξάγει λεπτομερή έρευνα για εικαζόμενα προβλήματα σχετικά με την αναγνώριση από την Ισπανία των επαγγελματικών προσόντων αρχιτεκτόνων τοπίου, που έχουν αποκτηθεί σε άλλα κράτη μέλη. Η Επιτροπή θα ενημερώσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την έκβαση της έρευνας αυτής. 4. Συμπληρωματική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 30 Απριλίου 2013 (ΑΝΑΘ.) Για τις αναφορές 0238/2012 και 0281/2012 Με βάση τις έρευνες που διεξήγαγε μέχρι σήμερα, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη τις απαντήσεις που δόθηκαν στα ερωτήματα της από τις ισπανικές αρχές και τις πρόσθετες πληροφορίες που έλαβε από τους καταγγέλλοντες, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι πολίτες της ΕΕ με προσόντα στον τομέα της αρχιτεκτονικής τοπίου, αποκτηθέντα σε άλλο κράτος μέλος, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν αδικαιολόγητα εμπόδια στην ελευθερία εγκαταστάσεως και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών στην Ισπανία. Η Επιτροπή κατανοεί ότι δεν υπάρχουν διατάξεις στην ισπανική νομοθεσία που να εξαρτούν την άσκηση δραστηριοτήτων, οι οποίες συνήθως πραγματοποιούνται από τους αρχιτέκτονες τοπίου σε άλλες χώρες (π.χ. όπως ο σχεδιασμός πάρκων και κήπων), από την κατοχή ειδικών CM\1030768.doc 3/6 PE496.617v04-00
επαγγελματικών προσόντων. Ωστόσο, ορισμένες διατάξεις του ισπανικού δικαίου σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις και το ρόλο των δημόσιων επαγγελματικών φορέων φαίνεται να επηρεάζουν έμμεσα την ικανότητα των αρχιτεκτόνων τοπίου να ασκήσουν το επάγγελμά τους ανεξάρτητα. Η Επιτροπή δεν μπορεί στο στάδιο αυτό να παράσχει περαιτέρω λεπτομέρειες, ώστε να μην υπονομεύσει την ανταλλαγή πληροφοριών με το Βασίλειο της Ισπανίας, σε περίπτωση που θα πρέπει να αναληφθεί νομική δράση σε σχέση με αυτό το θέμα, μετά από την εν εξελίξει έρευνα. Συμπέρασμα Η Επιτροπή θα συνεχίσει το διάλογο με τις ισπανικές αρχές, με σκοπό να εξασφαλιστεί ότι οι ελευθερίες που παρέχει η Συνθήκη στους πολίτες της ΕΕ γίνονται σεβαστές σε σχέση με την άσκηση δραστηριοτήτων εξωραϊσμού από επαγγελματίες που έχουν αποκτήσει τα προσόντα τους σε άλλα κράτη μέλη. Η Επιτροπή θα τηρήσει ενήμερο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τις επόμενες ενέργειες στις οποίες θα προβεί επί του θέματος. 5. Συμπληρωματική απάντηση της Επιτροπής (ΙΙ), που ελήφθη στις 19 Δεκεμβρίου 2013 Για τις αναφορές 238/2012, 281/2012 και 1797/2012 Η Επιτροπή ζήτησε περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με το νομικό πλαίσιο που διέπει τις δραστηριότητες των αρχιτεκτόνων τοπίου στην Ισπανία. Η Επιτροπή συνεχίζει την ανάλυσή της για διάφορες διατάξεις του ισπανικού δικαίου που εφαρμόζονται στις επαγγελματικές υπηρεσίες γενικά και στον τομέα των κατασκευών ειδικά, προκειμένου να προσδιοριστεί σε ποιο βαθμό θα είναι υπεύθυνη για οποιουσδήποτε έμμεσους περιορισμούς στις δραστηριότητες των αρχιτεκτόνων τοπίου, που έχουν αποκτήσει τα πτυχία τους σε άλλο κράτος μέλος και ποια λύσει μπορεί να δοθεί. Η Επιτροπή θα λάβει απόφαση σχετικά με τη συνέχεια που θα δοθεί στην υπόθεση αυτή κατά τους πρώτους μήνες του 2014. Παράλληλα, η Επιτροπή παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εργασίες της ισπανικής κυβέρνησης σχετικά με σχέδιο νόμου για τις επαγγελματικές υπηρεσίες και στις επαγγελματικές ενώσεις το οποίο ενδέχεται να προσφέρει λύσεις σε κάποια από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαίοι αρχιτέκτονες τοπίου στην Ισπανία. Η Επιτροπή δεν μπορεί στο στάδιο αυτό να παράσχει περαιτέρω λεπτομέρειες, ώστε να μην υπονομεύσει την ανταλλαγή πληροφοριών με το Βασίλειο της Ισπανίας, σε περίπτωση που θα πρέπει να αναληφθεί νομική δράση σε σχέση με αυτό το θέμα, μετά από την εν εξελίξει έρευνα. Συμπέρασμα Η Επιτροπή θα συνεχίσει το διάλογο με τις ισπανικές αρχές και θα κρατήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενήμερο σχετικά με τα επόμενα διαβήματά της σε σχέση με το θέμα αυτό. PE496.617v04-00 4/6 CM\1030768.doc
6. Συμπληρωματική απάντηση της Επιτροπής (III), που ελήφθη στις 27 Ιουνίου 2014 Αναφορές 238/2012, 281/2012 και 1797/2012 Όπως διευκρινίζεται στις προηγούμενες απαντήσεις της Επιτροπής σχετικά με τις αναφορές αυτές, τα επαγγέλματα δεν ρυθμίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά παραμένουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Η Επιτροπή δεν μπορεί συνεπώς να προβεί σε ενέργειες εν συνεχεία του αιτήματος του αναφέροντος. Η οδηγία 2005/36 / ΕΚ καθορίζει μόνο τις προϋποθέσεις για την αναγνώριση και την πρόσβαση σε νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα μεταξύ των κρατών μελών με συγκεκριμένη αναφορά, στα προσόντα και την εμπειρία που έχει αποκτηθεί σε άλλο κράτος μέλος. Ωστόσο, όπως καθορίζεται στις προηγούμενες αναφορές, η Επιτροπή ήλθε σε επικοινωνία με τις ισπανικές αρχές για να διευκρινιστεί ποια ενδεχομένως εμπόδια υπάρχουν για τους αρχιτέκτονες τοπίου, που είναι κατοχυρωμένοι σε άλλο κράτος μέλος, επιθυμούν όμως να ασκήσουν το επάγγελμά τους εντός του Βασιλείου της Ισπανίας, και έχει αναλύσει με περισσότερες λεπτομέρειες την κατάσταση βάσει των πληροφοριών που έλαβε από τις ισπανικές αρχές. Το κύριο εμπόδιο που αντιμετωπίζουν οι αρχιτέκτονες τοπίου συνίσταται στην απαίτηση να κατέχει τη λεγόμενη «visado». Η «visado» είναι μια μορφή πιστοποίησης της επάρκειας για την την άσκηση επαγγέλματος και εκδίδονται από επαγγελματικές ενώσεις για τα μέλη τους. Επί του παρόντος, υπάρχει νομική υποχρέωση για την απόκτησή της για συμμετοχή σε δημόσιες προσφορές ή για συμβάσεις με τις δημόσιες αρχές. Δεδομένου ότι το επάγγελμα του αρχιτέκτονα τοπίου δεν ρυθμίζεται στην Ισπανία, δεν υπάρχουν επαγγελματικές ενώσεις που αντιπροσωπεύουσες τον κλάδο αυτό και επομένως, οι επαγγελματίες τοπίου δεν είναι σε θέση να αποκτήσουν "visados". Κατά τις συζητήσεις μας, οι ισπανικές αρχές ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να αρθεί η διάταξη που απαιτεί "visado" από τους δημόσιους διαγωνισμούς για έργα αποκλειστικά καλλωπιστικού χαρακτήρα. Η Επιτροπή χαιρετίζει την ενέργεια αυτή που θα εξαλείψει τα εμπόδια για την πρόσβαση των επαγγελματιών τοπίου σε δημόσια έργα διαμόρφωσης τοπίου. Ο δεύτερος τομέας της έρευνας αφορά το άρθρο 2 του Νόμου 38/2009, της 5ης Νοεμβρίου, περί διαχείρισης των οικοδομικών δραστηριοτήτων (LOE), ο οποίος απαιτεί από τον «proyectista» (μελετητή) να αναλαμβάνει την ευθύνη για τις δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νόμου, που σύμφωνα με το άρθρο 2.3 περιλαμβάνει, «los elementos de urbanización que permanezcan adscritos al edificio» (στοιχεία της πολεοδομικού χαρακτήρα που συνδέονται με το κτίριο). Εν συνεχεία, το άρθρο αυτό 10.2 (β) ορίζει ότι ο «proyectista» πρέπει να κατέχει ειδικά ακαδημαϊκά προσόντα είτε ως «arquitecto» (αρχιτέκτων), είτε ως «ingeniero» (μηχανικός ή ως «τεχνολόγος μηχανικός κατ' αυτόν τον τρόπο πρέπει να είναι πλήρως αναγνωρισμένοι επαγγελματίες αρχιτέκτονες ή μηχανικοί. Αυτό συνεπάγεται δραστηριότητες που αφορούν αποκλειστικά το σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων ή τμημάτων τους από αυτούς τους επαγγελματίες. Η Ισπανία επιβεβαίωσε ότι οι μελέτες που συνίστανται εξ ολοκλήρου σε έργα διαμόρφωσης τοπίου, σε αντίθεση με την γενικότερη αρχιτεκτονική κατασκευή, δεν αποτελούν αντικείμενο της παρούσας διάταξης. Θα μπορούσε επί παραδείγματι να ισχύει, οι επιφάνειες "πράσινης ζώνης" που συνδέονται με μια ευρύτερη κατασκευαστική μελέτη να περιλαμβάνονται στην προσφορά και ως εκ τούτου, για να αναλάβει το έργο ένας αρχιτέκτονας τοπίου CM\1030768.doc 5/6 PE496.617v04-00
προϋποτίθεται η εποπτεία εκ μέρους ενός εκ των προαναφερθέντων επαγγελματιών, αλλά και τίποτα δεν θα εμποδίζει την πρόσβαση των αρχιτεκτόνων τοπίου σε έργα "πράσινης ζώνης" που δημοπρατήθηκαν εντελώς ξεχωριστά. Συμπεράσματα Η Επιτροπή θεωρεί ότι η πρόθεση της Ισπανίας να αφαιρεθεί η απαίτηση για "visado" από τα δημόσια έργα θα αυξήσει τις ευκαιρίες για τους αρχιτέκτονες τοπίου να παρέχουν τις υπηρεσίες τους. Επιπλέον, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, εναπόκειται στα κράτη μέλη να αποφασίσουν ποια επαγγέλματα θα ρυθμίζουν. PE496.617v04-00 6/6 CM\1030768.doc