28 Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ

Α Κ Ι Ν Α Χ Α Η Τ Μ Η Λ Ο Ι Β ΠΟΒ Α 28 Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 8

Ό,τι δε λάμπει μπορεί να είναι χρυσός ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΣΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ, ΠΑΡΑΓΕΙ ΑΠΟΒΛΗΤΑ. ΜΕ ΔΕΔΟΜΕΝΗ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΠΟΡΩΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ BRAND ΣΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΕΝΟΣ ΟΛΟΕΝΑ ΚΑΙ ΠΙΟ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ, ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΥ, Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ, ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΙΑ ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΑΛΛΑ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΟΥ CORE BUSINESS ΚΑΘΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ. ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΛΙΟΥΡΗ ΤΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ είναι τα απόβλητα που παράγονται από τη βιομηχανική δραστηριότητα και περιλαμβάνουν οποιοδήποτε υλικό που καθίσταται άχρηστο κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας παραγωγής. «Συνοδεύουν» τη βιομηχανία από την αρχή της Βιομηχανικής Επανάστασης, αρχικά ως λάσπη ή τέφρα και σήμερα ως χημικοί διαλύτες, χρωστικές ουσίες, μέταλλο ακόμα και ραδιενεργά υλικά. Η ιεραρχία της επεξεργασίας αποβλήτων που έχει επικρατήσει παγκοσμίως είναι γνωστή ως 3R (reduce, reuse, recycle - μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση) και αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των περισσότερων στρατηγικών ελαχιστοποίησης των αποβλήτων. Στόχος της πολιτικής 3R είναι να εξαχθούν τα μέγιστα πρακτικά οφέλη από τα παραπροϊόντα της βιομηχανικής παραγωγής, αφήνοντας τελικά την ελάχιστη ποσότητα αποβλήτων. Η επεξεργασία βιομηχανικών αποβλήτων έχει πυραμιδοειδή μορφή, με βάση την προσπάθεια αποτροπής παραγωγής αποβλήτων. Το επόμενο στάδιο είναι η μείωση της δημιουργίας αποβλήτων, δηλαδη η επαναχρησιμοποίησή τους. Στο τέλος αυτής της πορείας συναντάμε την ανακύκλωση, ενώ το επόμενο βήμα είναι η ανάκτηση υλικών και μετατροπή αποβλήτων σε ενέργεια. Μάλιστα, ο κύκλος της συγκεκριμένης ιεραρχίας ξεκινά όχι κατά την παραγωγή ενός προϊόντος, αλλά πολύ νωρίτερα, κατά τον σχεδιασμό του. Πρακτικά, η ευθύνη για τον σχεδιασμό ενός «φιλικού» προς το περιβάλλον Η ιεραρχία της επεξεργασίας αποβλήτων που έχει επικρατήσει παγκοσμίως είναι γνωστή ως 3R (reduce, reuse, recycle) προϊόντος βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων αφού στηρίζεται στην ιδέα ότι τα βιομηχανικά απόβλητα μειώνονται σημαντικά, κρατώντας υπεύθυνη στάση ήδη από τη σύλληψη του προϊόντος. Κατά συνέπεια, οι παραγωγοί και οι διανομείς πρέπει να σχεδιάζουν τα προϊόντα τους με στόχο να μειώσουν την παραγωγή αποβλήτων και να επιτρέψουν την περιβαλλοντικά ορθή ανάκτηση και διάθεση των παραπροϊόντων τόσο κατά την παραγωγή των προϊόντων όσο και στη μετέπειτα χρήση τους. Σε κάθε ένα από τα παραπάνω στάδια προσφέρονται ευκαιρίες για παρεμβάσεις και επανασχεδιασμό, ώστε να αποφευχθεί η άσκοπη δημιουργία αποβλήτων. Οι στόχοι της ελληνικής βιομηχανίας «Προτεραιότητα στη διαχείριση των βιομηχανικών αποβλήτων πρέπει να έχει η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση/ανάκτηση κατά την παραγωγική διαδικασία. Είναι ζητούμενο τόσο για περιβαλλοντικούς όσο και για λόγους μείωσης κόστους παραγωγής. Όμως κάτι τέτοιο δεν είναι πάντα εφικτό αφού υπάρχουν και περιορισμοί όπως η ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων», εξηγεί στο Plant o Αλέξανδρος Κατσιάμπουλας, Διευθυντής Περιβάλλοντος του Τιτάνα, και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, ΕΕΔΣΑ. Με βάση τις κοινοτικές οδηγίες αλλά και την ελληνική νομοθεσία, η εγχώρια βιομηχανία οφείλει να πετύχει μια σειρά φιλόδοξων αλλά εφικτών στόχων όσον αφορά στη διαχείριση των αποβλήτων της. ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 29

Κατά προτεραιότητα, επαναχρησιμοποίηση και ανάκτηση, εφόσον δεν είναι δυνατή η χρησιμοποίηση των αποβλήτων ως πόρων κατά την παραγωγική διαδικασία. Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ βιομηχανικών κλάδων, ώστε τα απόβλητα ενός βιομηχανικού κλάδου να διοχετεύονται ως πρώτες ύλες σε άλλους κλάδους ή να αξιοποιούνται σε άλλους βιομηχανικούς τομείς. Προώθηση κλαδικών εθελοντικών συμφωνιών. Διασφάλιση της απαγόρευσης της ανάμειξης επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων με άλλα επικίνδυνα ή μη επικίνδυνα απόβλητα/υλικά. Δημιουργία των απαραίτητων υποδομών διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων, με σχεδιασμό από την πολιτεία και σε εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», ώστε να διασφαλιστεί αφενός η βέλτιστη περιβαλλοντική και κοινωνική πρακτική και αφετέρου η ασφαλής χρησιμοποίηση των αποβλήτων ως πόρων κατά την παραγωγική διαδικασία. Το πλήθος των φορέων που δραστηριοποιούνται στη συλλογή και μεταφορά μη επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων ανέρχεται σε 500 αδειοδοτημένες εταιρείες, που καλύπτουν συνολικά όλη τη χώρα. Το δίκτυο ανάκτησης περιλαμβάνει τις επιχειρήσεις επεξεργασίας και ανακύκλωσης αποβλήτων για την παραγωγή εναλλακτικών πρώτων υλών και καυσίμων, καθώς και τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τα παραγόμενα δευτερογενή υλικά (τσιμεντοβιομηχανία, χαλυβουργία, μεταλλουργία, κεραμοποιία, κ.λπ.), οι οποίες συνολικά ανέρχονται σε 150 εγκαταστάσεις. Υφίστανται περιορισμένες εγκαταστάσεις διάθεσης μη επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων που καλύπτουν τις ανάγκες μόνο των ιδιοκτητριών εταιρειών τους, με αποτέλεσμα η μακρόχρονη αποθήκευση των αποβλήτων να αποτελεί συχνή επιλογή διαχείρισης. Όσον αφορά στα επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα, το υφιστάμενο δίκτυο συλλογής και μεταφοράς (της τάξης των 30 επιχειρήσεων) καλύπτει τις ανάγκες της χώρας, τόσο για τη μεταφορά σε εγκαταστάσεις του εσωτερικού, όσο και για τη διασυνοριακή μεταφορά. Επεξεργασία σε τέσσερα βήματα Καθώς σε καθημερινή βάση οι βιομηχανικές μονάδες παράγουν τεράστιες ποσότητες τοξικών, η εκμετάλλευσή τους θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ παράγοντας στην προσπάθεια μείωσής τους. Πρόκειται για επιλογή η οποία συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου αλλά και των χώρων υγειονομικής ταφής. Οι πλέον διαδεδομένες μέθοδοι επεξεργασίας και ανακύκλωσης βιομηχανικών αποβλήτων είναι οι εξής: Προτεραιότητα στη διαχείριση των βιομηχανικών αποβλήτων πρέπει να έχει η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση/ ανάκτηση κατά την παραγωγική διαδικασία 1Κομποστοποίηση. Πρόκειται για εναλλακτική λύση ως προς την υγειονομική ταφή, αλλά αφορά σχετικά «ήπια» βιομηχανικά κατάλοιπα, δηλαδή βιοαποικοδομήσιμα οργανικά απόβλητα που μπορούν να διασπαστούν με φυσικό τρόπο. Πέρα από την προφανή ωφέλεια για το περιβάλλον τα προϊόντα αυτής της διαδικασίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν επίσης ως εναλλακτικό καύσιμο καλύπτοντας μέρος των ενεργειακών αναγκών μιας βιομηχανικής μονάδας. Η κομποστοποίηση βασίζεται στο φαινόμενο της αναερόβιας ζύμωσης και γενικά θεωρείται μία από τις πιο διαδεδομένες και χρήσιμες τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν στον τομέα του waste management, αφού όχι μόνο δίνει μια λύση μεγάλης κλίμακας στα οργανικά απορρίμματα, αλλά μας επιτρέπει να μετατρέπουμε τα προκύπτοντα αέρια σε ενέργεια. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επεξεργασία οργανικών στερεών αποβλήτων και λυμάτων σχεδόν κάθε είδους. Η διαδικασία λειτουργεί γρήγορα και τα όποια κατάλοιπα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως λίπασμα ενώ το παραγόμενο βιοαέριο μετατρέπεται σε ενέργεια. Επί του παρόντος, η κομποστοποίηση αποτελεί κοινό τόπο στις περισσότερες βιομηχανίες. 2 Καύση - Αποτέφρωση. Η καύση αφορά υλικά τα οποία μπορούν να μετασχηματιστούν για να αποκτήσουν νέα χρήση και «ζωή». Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα πλαστικά μπουκάλια, τα οποία μπορούν να μετατραπούν σε πολυεστέρα κατάλληλο για την κατασκευή ρούχων ή το αλουμίνιο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και πάλι. Το πρόβλημα με αυτή τη μέθοδο είναι ότι κάθε επόμενη φορά που λαμβάνει χώρα η διαδικασία, αυξάνονται τα επίπεδα ανεπιθύμητων ουσιών στο τελικό προϊόν, οπότε έχει «ταβάνι». Όσον αφορά στην αποτέφρωση χαρακτηρίζεται από την ολοκληρωτική καύση των αποβλήτων, με την παραγόμενη θερμότητα παγιδευμένη να χρησιμοποιείται ως ενέργεια. Ωστόσο αν και με την αποτέφρωση ο όγκος των αποβλήτων μειώνεται κατά περίπου 90%, παράγονται επιβλαβή αέρια και αδρανής τέφρα που είναι κοινά υποπροϊόντα. Η χρήση φίλτρων μπορεί να ελέγξει τη ρύπανση ενώ η πλούσια σε θρεπτικά συστατικά τέφρα που προέρχεται από οργανικά απόβλητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια ως λίπασμα. 3 Θερμική κατεργασία. Τα περισσότερα απόβλητα περιέχουν ενεργειακό περιεχόμενο, σε κάποιο βαθμό. Αυτή η ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θέρμανση και την παραγωγή ατμού, με θέρμανση των αποβλήτων σε υψηλές θερμοκρασίες με περιορισμένη διαθεσιμότητα οξυγόνου. Χρησιμοποιώντας αυτόν τον τύπο θερμικής επεξεργασίας, το ενεργειακό περιεχόμενο μπορεί επίσης να μετατραπεί σε εναλλακτικά καύσιμα. 30 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018

ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Ολοκληρωμένη διαχείριση επικινδύνων και μη, βιομηχανικών αποβλήτων εντός Ελλάδος. Συσκευασία, συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία αξιοποίηση αποβλήτων προς παραγωγή στερεών και υγρών εναλλακτικών καυσίμων και εναλλακτικών Α υλών. Αποστολή αποβλήτων σε αδειοδοτημένες μονάδες εντός της Ε.Ε. για αξιοποίηση ή τελική διάθεση. Εξυγίανση και περιβαλλοντική αποκατάσταση βιομηχανικών περιοχών. Παροχή υπηρεσίων προστασίας περιβάλοντος σε παγκόσμιο επίπεδο. Διαχείριση και εργασίες αποξήλωσης αμιάντου. Καθαρισμός δεξαμενών & επεξεργασία λασπών με κινητή μονάδα. Αντιμετώπιση θαλάσσιων & βιομηχανικών ρυπάνσεων. Υπηρεσίες άμεσης επέμβασης σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης (διαρροής χημικών από ατύχημα, ρύπανσης βιομηχανικών χώρων κλπ). Διαπιστευμένο κατά EN ISO/TEC 17025:2005 χημικό εργαστήριο από το ΕΣΥΔ για αναλύσεις σε στερεά και υγρά είδη αποβλήτων. Παραγωγή βιομηχανικών πρόσθετων προϊόντων για την περιβαλλοντική προστασία. Φροντίζουμε το περιβάλλον για εσάς... Tηλ.: 210 5530600 Website: www.polyeco.gr Email: info@polyeco.gr

4 Ανάκτηση αποβλήτων - Ανακύκλωση. Κατά την ανάκτηση, τα απόβλητα υφίστανται επεξεργασία και από αυτά εξάγεται χρήσιμο υλικό. Για παράδειγμα, ο υδράργυρος μπορεί να ανακτηθεί από σπασμένα θερμόμετρα. Ο μόλυβδος μπορεί να ανακτηθεί από τις μπαταρίες και τις χρωστικές ουσίες. Επίσης πολλοί χημικοί διαλύτες, όπως η ακετόνη, που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί μπορούν να αποσταχθούν εκ νέου για επαναχρησιμοποίηση. Από την άλλη, η ανακύκλωση χρησιμεύει για τη μετατροπή των αποβλήτων σε προϊόντα της δικής τους «βάσης» μέσω βιομηχανικής επεξεργασίας. Το χαρτί, το γυαλί, το αλουμίνιο και τα πλαστικά, είναι τα υλικά που ανακυκλώνονται συνήθως. Είναι ανακύκλωση φιλική προς το περιβάλλον ωστόσο, οι τεχνολογίες επεξεργασίας είναι αρκετά κοστοβόρες. Η ολοκληρωμένη διαχείριση αποβλήτων (Ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/98/EC) θέτει ως προτεραιότητα κατά σειρά την ελαχιστοποίηση παραγωγής αποβλήτων, την επαναχρησιμοποίηση υλικών, την ανακύκλωση, την ανάκτηση ενέργειας & υλικών και τελικά την ταφή ή αποτέφρωση χωρίς ανάκτηση ενέργειας. Παράδειγμα αποτελεί η τεχνολογία της συν-επεξεργασίας (co-processing) αποβλήτων στον κλίβανο παραγωγής κλίνκερ τσιμέντου όπου απόβλητα που θα οδηγούνταν σε ταφή αξιοποιούνται ανακτώντας πλήρως την περιεχόμενη ενέργειά τους αλλά και τα υλικά ανακυκλώνονται/ ενσωματώνονται στην ορυκτολογική δομή του κλίνκερ, αποφεύγοντας την παραγωγή αποβλήτων. Κυκλική οικονομία είναι η επιμήκυνση του κύκλου ζωής των προϊόντων συγχρόνως με εξοικονόμηση μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων, περισσότερη επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και ανάκτηση ενέργειας και υλικών Αναζητώντας το κρυφό κέρδος Το ερώτημα, όμως, είναι τι έχει να κερδίσει μια βιομηχανία από την συστηματική, ορθή διαχείριση των αποβλήτων της. Πρακτικά η διαχείριση των αποβλήτων αποφέρει μόνο κέρδος και μάλιστα σε πολλαπλά επίπεδα. Δεν πρόκειται απλά και μόνο για εξοικονόμηση πόρων αλλά για επένδυση στο ίδιο το brand της εταιρείας και τη φήμη που αποκτά στη συνείδηση του καταναλωτή. Εξοικονόμηση δαπανών. Σε κάθε παραγωγική δραστηριότητα υπάρχουν δαπάνες που σχετίζονται με τη διάθεση αχρησιμοποίητων υλικών και εμπορικών παραπροϊόντων. Βρίσκοντας τρόπους για την επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων, είτε in-house ή με τη βοήθεια κάποιου outsourced συνεργάτη, οι δαπάνες αυτές μπορούν να μειωθούν σημαντικά. Επιπλέον, μπορεί να ελαττωθεί σημαντικά το κόστος αγοράς πρώτων υλών, αν αυτές προέρχονται από ανακυκλωμένα υλικά. Το αλουμίνιο, για παράδειγμα, είναι ένα από τα ευκολότερα υλικά για ανακύκλωση και χρησιμοποιείται σε πολλές μεταποιητικές βιομηχανίες. Είναι ενδεικτικό ότι το «πρωτογενές» αλουμίνιο κοστίζει σχεδόν δύο φορές περισσότερο από το ανακυκλωμένο. Βιώσιμο «σήμα». Όταν μια επιχείρηση προσπαθεί να είναι βιώσιμη, αποδεικνύει στην πράξη τη δέσμευσή της για το μέλλον, κάτι το οποίο μπορεί εύκολα να γίνει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι της υπόλοιπης αγοράς. Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η ανακύκλωση των βιομηχανικών αποβλήτων περιλαμβάνει τη μεταφορά, τη μεταποίηση και τη μεταπώληση, διαδικασίες οι οποίες απαιτούν εργατικό δυναμικό διαφορετικών δεξιοτήτων. Έχει υπολογιστεί ότι η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση δημιουργούν τουλάχιστον εννέα φορές περισσότερες θέσεις εργασίας, από ό,τι οι χώροι υγειονομικής ταφής και τους αποτεφρωτήρες. Είναι ενδεικτικό ότι στις ΗΠΑ αν το ποσοστό ανακύκλωσης βιομηχανικών αποβλήτων φτάσει το 75%, θα δημιουργηθούν 1,1 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας. Παραγωγή ενέργειας. Η παραγωγή ενέργειας από βιομηχανικά απόβλητα γνωστή ως Waste tο Εnergy (WTE) είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη στην επεξεργασία βιομηχανικών αποβλήτων, καθώς έχει το πλεονέκτημα ότι «εξαφανίζει» σχεδόν 100% τα απόβλητα αντί να τα επαναχρησιμοποιεί ή να τα επεξεργάζεται. Παραδοσιακά, οι μονάδες WTE λειτουργούσαν με την αποτέφρωση των αποβλήτων και τη μετατροπή της προκύπτουσας θερμότητας σε ενέργεια - και τα περισσότερα εργοστάσια εξακολουθούν να χρησιμοποιούν αυτήν την τεχνολογία σήμερα. Ωστόσο, πλέον έχουν αναπτυχθεί νέοι τύποι WTE, όπως η αεριοποίηση, η πυρόλυση και ο θερμικός αποπολυμερισμός. Παραγωγή καυσίμων. Δεδομένου του κόστους των ορυκτών καυσίμων παρά την αποκλιμάκωση της τιμής τους σε σύγκριση με το κοντινό παρελθόν - η μετατροπή των αποβλήτων σε καύσιμα είναι μια εξαιρετική λύση. Τα λεγόμενα βιοκαύσιμα είναι πιο κοινή μορφή αυτής της λύσης, με τον όρο να περιλαμβάνει μια σειρά από διαφορετικά καύσιμα τα οποία προέρχονται από οργανική ύλη. Το βιοκαύσιμα μπορεί να είναι στερεά, υγρά ή αέρια και να χρησιμοποιούνται για την τροφοδοσία οχημάτων ή για τη βελτίωση άλλων τύπων καυσίμων. Βιομηχανία μέσα στη βιομηχανία Μια εξέλιξη που δεν θα πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας είναι και το ότι η διαχείριση των βιομηχανικών αποβλήτων είναι μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία, ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Μια νέα ανάλυση της Frost & Sullivan διαπίστωσε ότι η παγκόσμια αγορά υπηρεσιών διαχείρισης βιομηχανικών αποβλήτων άγγιξε τα 387,4 δισεκατομμύρια δο- 32 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΚΑΣΚΑΝΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Από το 2007 έως και σήμερα η εταιρεία KAFSIS παρακολουθώντας πιστά τις εξελίξεις και τις περιβαλλοντικά ορθές πρακτικές, παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων. Ειδικεύεται στην συλλογή, διαλογή, προσωρινή αποθήκευση, μεταφορά και επεξεργασία πάσης φύσεως ζωικών & φυτικών υποπροϊόντων τηρώντας τα υψηλότερα διεθνή πρότυπα ποιότητας. Ακολουθώντας σταθερή πορεία ανάπτυξης, έχει αναλάβει και υλοποιεί με επιτυχία έργα διαχείρισης αποβλήτων διατηρώντας σημαντικές συμβάσεις τόσο με τον Ιδιωτικό όσο και με τον Δημόσιο τομέα. O Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας KAFSIS Κος Κασκάνης Θεόδωρος Διπλωματούχος Χημικός Μηχανικός, με αφορμή την χρυσή βράβευση της εταιρείας στα Responsible Business Awards 2018, για το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα ZERO WASTE εξηγεί στο PLANT το νέο εγχείρημα της εταιρείας: - Πείτε μας λίγα λόγια για το περιβαλλοντικό πρόγραμμα ZERO WASTE _ Κασκάνης Θεόδωρος: Το πρόγραμμα ZERO WASTE αντικατοπτρίζει την δέσμευση της εταιρείας απέναντι προς όλους τους παραγωγούς ζωικών και οργανικών υποπροϊόντων που εξυπηρετεί, να επεξεργάζεται και να επαναχρησιμοποιεί τα απορριπτόμενα υλικά ώστε τίποτα να μην οδηγείται προς καταστροφή ή απόρριψη χωρίς περαιτέρω χρήση. Το εν λόγω πρόγραμμα έχει ως σκοπό αφενός να διασφαλίσει την πλήρη ιχνηλασιμότητα των παραγόμενων αποβλήτων και αφετέρου να διατηρήσει τον κύκλο ζωής των υλικών με σκοπό την αξιοποίησή τους χωρίς την περαιτέρω δημιουργία πρόσθετων ροών αποβλήτων. - Ποια είναι τα οφέλη που έχουν οι συμβεβλημένοι παραγωγοί αποβλήτων; Όλοι οι παραγωγοί αποβλήτων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ZERO WASTE αποδεικνύουν συνεχώς ότι ακολουθούν σύννομη και περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των αποβλήτων τους, ενώ διασφαλίζουν: Την κυκλική οικονομία της επιχείρησης τους Την Δημόσια υγεία από την μη απόρριψη των αποβλήτων τους στο περιβάλλον Την μείωσης των εκπομπών CO2 Την υπεραξία της ποιότητάς των προϊόντων τους Την πράσινη ταυτότητα της επιχείρησής τους. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα να συνδέονται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της KAFSIS με δικό τους username και password, μέσω της οποίας παρακολουθούν την πορεία των διαχειριζόμενων αποβλήτων από το σημείο παραγωγής τους μέχρι το σημείο της τελικής επεξεργασίας. Μέσω των ηλεκτρονικών μας υπηρεσιών: Ενημερώνονται αυτόματα για όλα τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν στην διαχείριση των αποβλήτων που έχουν παράγει Μπορούν να αναπαράγουν όλα τα συνοδευτικά έγγραφα Μπορούν να εκτυπώσουν το Μητρώο Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο άμεσης υποβολής στην ηλεκτρονική υπηρεσία του ΥΠΕΚΑ Μπορούν να εκτυπώσουν και να υποβάλλουν το Μητρώο Κτηνιατρικής στις αρμόδιες υπηρεσίες - Ποιοι είναι οι υφιστάμενοι ή μελλοντικοί χρήστες του προγράμματος ZERO WASTE; Η εταιρεία KAFSIS είναι σε θέση να εφαρμόσει με άμεσα αποτελέσματα το πρόγραμμα ZERO WASTE κυρίως στους κάτωθι παραγωγούς ζωικών και εν γένει οργανικών υποπροϊόντων, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους: Supermarkets Γαλακτοβιομηχανίες Βιομηχανίες Τροφίμων Βιομηχανικές Αποθήκες Τροφίμων Ιχθυοκαλλιέργειες Caterings - Ποια είναι τα αποτελέσματα της εφαρμογής του προγράμματος μέχρι στιγμής; Η εταιρεία μας τους τελευταίους έξι μήνες εφαρμόζει το πρωτοποριακό πρόγραμμα ZERO WASTE σε πελάτες-παραγωγούς ζωικών υποπροϊόντων παρέχοντας κατάλληλες βεβαιώσεις με σημαντικά αποτελέσματα, καθότι μέσα στο 2017 εφαρμόστηκε σε πάνω από 3000 τόνους ζωικών υποπροϊόντων. Συγκεκριμένα, μέσω της ειδικά σχεδιασμένης ηλεκτρονικής πλατφόρμας όπου συνδέονται οι παραγωγοί, παρακολουθεί και ελέγχει ανά πάσα στιγμή όλες τις διεργασίες που επιτελούνται από το σημείο συλλογής των ζωικών αποβλήτων έως την διάθεσή τους σε μονάδες αξιοποίησης για την παραγωγή ενέργειας, λιπασμάτων και ζωοτροφών. Με τη χρήση εξειδικευμένου προσωπικού (μηχανικούς, γεωπόνους) καθώς και καινοτόμων προγραμμάτων ελέγχου (συνεχή παρακολούθηση στόλου, αυτόματη ενημέρωση μητρώου αποβλήτων), καταγράφει ανά πάσα στιγμή τον προορισμό και την ιχνηλασιμότητα των αποβλήτων στις μονάδες αξιοποίησης και μεγιστοποιεί το ποσοστό αξιοποίησής τους για την παραγωγή πρώτων υλών, εκμηδενίζοντας με αυτόν τον τρόπο την απόρριψή τους στο περιβάλλον. Η εταιρεία KAFSIS διασφάλισε ότι 95% των παραγόμενων ζωικών και οργανικών υποπροϊόντων που διαχειρίστηκε εντός του 2017 μετατράπηκε είτε σε χρήσιμα δευτερογενή υλικά όπως λιπάσματα, εδαφοβελτιωτικά, ζωοτροφές και πρώτες ύλες για ζωοτροφές, είτε σε παραγωγή βιοαερίου με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας. Συγκεκριμένα η εφαρμογή του προγράμματος ZERO WASTE σε μεγάλους παραγωγούς αποβλήτων απέδειξε ότι παρέχει την δυνατότητα ανταποδοτικού οφέλους μέσω της διασφάλισης: Της αειφόρου ανάπτυξης με την ανακύκλωση και χρήση υλικών που προκύπτουν από την παραγωγή και κατανάλωση και όχι την εκμετάλλευση νέων φυσικών πόρων Μετρήσιμου περιορισμού αποβλήτων και των συνεπαγόμενων αρνητικών επιδράσεων στο περιβάλλον Μετρήσιμου περιορισμού λειτουργικού κόστους παραγωγής με την αξιοποίηση των αποβλήτων. ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 33

λάρια το 2013 και προβλέπεται να φθάσει το ποσό των 750,09 δις δολαρίων το 2020. Με άλλα λόγια πρόκειται για μια αναδυόμενη βιομηχανία μέσα στη βιομηχανία. Στην ίδια μελέτη η Frost & Sullivan εκτιμά ότι η υιοθέτηση λύσεων για τη διαχείριση βιομηχανικών αποβλήτων θα παραμείνει ισχυρότερη στις ανεπτυγμένες οικονομίες που έχουν θεσπίσει νόμους και εφαρμόζουν αυστηρά πλαίσια για την επεξεργασία βιομηχανικών αποβλήτων. Η ανάγκη για έξυπνη διαχείριση των βιομηχανικών αποβλήτων γίνεται όλο και μεγαλύτερη, καθώς τα πρωτογενή υλικά καθίστανται ακριβότερα, αυξάνεται το κόστος μεταφοράς και μειώνεται το κόστος διαχείρισης και διάθεσης απορριμμάτων. Οι επιχειρήσεις προσπαθούν να παράγουν λιγότερα απορρίμματα καθώς και να μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα και τη χρήση νερού. Ζητούμενο πλέον είναι η έξυπνη συλλογή και διαλογή, η ανακύκλωση και η αποτέφρωση με ανάκτηση ενέργειας, σύμφωνα με τους αναλυτές της Frost & Sullivan. Όσον αφορά στην ευρωπαϊκή ήπειρο, εδώ η αγορά διαχείρισης βιομηχανικών αποβλήτων ανέρχεται σε 75 δισ. δολάρια ενώ η ζήτηση για υπηρεσίες ανακύκλωσης και ανάκτησης αυξάνεται εκθετικά, σύμφωνα με την ίδια έκθεση. Μάλιστα, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες εργάζονται με στόχο τον περιορισμό των βιομηχανικών αποβλήτων, ευνοώντας την παραγωγή ενέργειας από τα απόβλητα και την ανάκτηση υλικών μέσω της ανακύκλωσης, λόγω του αυστηρού νομοθετικού πλαισίου που έχουν θέσει οι ευρωπαϊκές αρχές. Σημαντικά αναπτυσσόμενες αγορές στην Ευρώπη, όσον αφορά στο industrial waste management είναι οι χώρες του Νότου, ακριβώς επειδή έχουν καθυστερήσει να υιοθετήσουν τις οδηγίες της ΕΕ. Η δυναμική ανάπτυξης διατηρείται ωστόσο και από μεγάλες αγορές, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, οι οποίες εμφανίζουν υψηλή ζήτηση για υπηρεσίες βιομηχανικών αποβλήτων. Παρόν και μέλλον στη διαχείριση βιομηχανικών αποβλήτων Η εφαρμογή του μοντέλου της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα αποτελεί ταυτόχρονα πρόκληση και ευκαιρία, σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Κατσιάμπουλα, Διευθυντή Περιβάλλοντος του Τιτάνα. Η χώρα μας, κατά γενική ομολογία, παρουσιάζει σημαντική υστέρηση ανταπόκρισης στις απαιτήσεις της Ε.Ε. σε όλα τα θέματα διαχείρισης επικίνδυνων και μη αποβλήτων, ανακύκλωσης και αξιοποίησης επεξεργασμένων αποβλήτων σε εναλλακτικές α ύλες και δευτερογενή καύσιμα, με αποτέλεσμα να σημειώνονται αρνητικές επιπτώσεις για το περιβάλλον, τις επιχειρήσεις και τελικά τους πολίτες. «Κυρίαρχη εργασία διαχείρισης για τα μη επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα αποτελεί η διάθεση (ταφή) σε ποσοστό περίπου 80%. Στην περίπτωση των επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων, σημαντικό ποσοστό (30%) αποθηκεύτηκε εντός των εγκαταστάσεων παραγωγής εν αναμονή περαιτέρω διαχείρισης, ενώ αντίστοιχη ποσότητα (περίπου 37% του συνόλου) οδηγήθηκε σε εργασίες ανάκτησης. Η υφιστάμενη διαχείριση των βιομηχανικών αποβλήτων χαρακτηρίζεται εν γένει από έλλειψη/ανεπάρκεια κατάλληλων υποδομών διαχείρισης, ενώ περιορισμένες εμφανίζονται να είναι οι επιλογές συνέργειας μεταξύ κλάδων με σκοπό την εύρεση διεξόδων στη διαχείριση των παραγόμενων αποβλήτων», συμπληρώνει ο κ. Κατσιάμπουλας. Σε μια εποχή όπου η εξοικονόμηση των φυσικών πόρων και η διαχείριση των αποβλήτων του πλανήτη αναδεικνύονται σε ύψιστη προτεραιότητα και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι όλο και πιο ορατές, η κυκλική οικονομία αποτελεί ρεαλιστική απάντηση, συνεισφέροντας στην ανάγκη για βιώσιμη ανάπτυξη. Κυκλική οικονομία σημαίνει, με απλά λόγια, την επιμήκυνση του κύκλου ζωής των προϊόντων συγχρόνως με εξοικονόμηση μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων, περισσότερη επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και ανάκτηση ενέργειας και υλικών. «Η μεταστροφή από το γραμμικό μοντέλο προμήθεια, παραγωγή, κατανάλωση, απόρριψη στο μοντέλο κυκλικής οικονομίας που δίνει έμφαση στη μείωση, επαναχρησιμοποίηση, επισκευή, ανακύκλωση, ανάκτηση απαιτεί αλλαγές σε ολόκληρες αλυσίδες αξίας, από το σχεδιασμό των προϊόντων έως και την κατανάλωσή τους. Η ανθεκτικότητα των προϊόντων, η αποδοτικότητα των πόρων, η βιομηχανική συμβίωση, τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα, ο οικολογικός σχεδιασμός, η καινοτομία στις αγορές ανακυκλωμένων υλών, η ανάπτυξη αγορών δευτερογενών υλικών και η αλλαγή καταναλωτικών συνηθειών μπορούν να εξυπηρετήσουν τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, με στόχο μια οικονομία και μια κοινωνία με μηδενικά απόβλητα και ελάχιστη χρήση φυσικών πόρων», υποστηρίζει το στέλεχος του Τιτάνα. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΤΣΙΑΜΠΟΥΛΑΣ, Διευθυντής Περιβάλλοντος του Τιτάνα, και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων. Προτεραιότητα πρέπει να έχει η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση/ανάκτηση κατά την παραγωγική διαδικασία 34 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018

Από τη θεωρία στην πράξη «Ο κλάδος της τσιμεντοβιομηχανίας αποτελεί παράδειγμα βιομηχανικού κλάδου που συμβάλλει ήδη ενεργά στην εφαρμογή του μοντέλου κυκλικής οικονομίας μέσα από την υιοθέτηση πρακτικών συνέργειας (βιομηχανικής συμβίωσης) με άλλες βιομηχανίες, αξιοποιώντας εναλλακτικές α ύλες δηλαδή απόβλητα/ παραπροϊόντα άλλων βιομηχανικών κλάδων, όπως η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η χαλυβουργία, η παραγωγή αλουμινίου αλλά και δευτερογενή καύσιμα προερχόμενα από την επεξεργασία αποβλήτων», σημειώνει ο κ. Κατσιάμπουλας. Σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Ευρωπαϊκών Τσιμεντοβιομηχανιών (CEMBUREAU), κάθε χρόνο από την εφαρμογή του μοντέλου αυτού στο στάδιο της παραγωγής του τσιμέντου εξοικονομούνται στην ΕΕ περίπου 5,5 εκατομμύρια τόνοι ορυκτών πρώτων υλών, 6 εκατομμύρια τόνοι ορυκτών καυσίμων, ενώ μειώνονται οι εκπομπές CO2 κατά 16 εκατομμύρια τόνους. Κατά μέσο όρο το 38,7% της κατανάλωσης θερμικής ενέργειας στην τσιμεντοβιομηχανία της ΕΕ προερχόταν από δευτερογενή καύσιμα (στοιχεία 2013), ενώ στη Γερμανία έχει φτάσει ήδη το 61%. Δυστυχώς το ποσοστό υποκατάστασης των συμβατικών από δευτερογενή καύσιμα στην Ελλάδα είναι μόλις στο 7% καταδεικνύοντας τα κενά στην υιοθέτηση της κυκλικής οικονομίας. Οι υποδομές διαχείρισης αποβλήτων δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί με αποτέλεσμα να μην υπάρχει διαθεσιμότητα δευτερογενών υλικών. «Το παράδειγμα του Τιτάνα, δείχνει ότι η κυκλική οικονομία μπορεί Η παραγωγή ενέργειας από βιομηχανικά απόβλητα γνωστή ως Waste tο Εnergy (WTE) είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη στην επεξεργασία βιομηχανικών αποβλήτων να είναι μέρος της στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης μιας εταιρείας, παράγοντας ταυτόχρονα προϊόντα υψηλής ποιότητας που εξάγονται σε όλο τον κόσμο. Περίπου 500.000 τόνοι παραπροϊόντων άλλων βιομηχανιών αξιοποιούνται ετησίως από τον Τιτάνα ως εναλλακτικές α ύλες για την παραγωγή τσιμέντου, κυρίως παραπροϊόντα και απόβλητα άλλων κλάδων, όπως ιπτάμενη τέφρα, τέφρα πυθμένα από τα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια, σκωρία υψικαμίνων, απολεπίσματα εξέλασης σιδήρου, απόβλητα ανακύκλωσης γυαλιού, χώματα εκσκαφών, υλικά κατεδαφίσεων και υπολείμματα παραγωγής σκυροδέματος. Ταυτόχρονα, η υποκατάσταση ορυκτών καυσίμων με εναλλακτικά ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 13%, με υλικά όπως η ιλύς διυλιστηρίων, αποξηραμένη ιλύς βιολογικού καθαρισμού, απόβλητα γεωργικής παραγωγής, χαρτοπολτός, υπολείμματα από την ανακύκλωση αυτοκινήτων, συσκευασιών και αστικών απορριμμάτων (RDF). Με τον τρόπο αυτό εξοικονομούνται περισσότεροι από 70.000 τόνοι CO 2 ετησίως και 40.000 τόνοι ισοδυνάμου άνθρακα, ελαχιστοποιώντας τη χρήση μη ανανεώσιμων πόρων και δίνοντας μια οικονομική λύση στη διαχείριση των αποβλήτων της κοινωνίας μας με τον πλέον ασφαλή και διεθνώς δοκιμασμένο τρόπο, βελτιώνοντας παράλληλα το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας και την απεξάρτησή της από εισαγόμενα καύσιμα», καταλήγει ο Διευθυντής Περιβάλλοντος του Τιτάνα και αντιπρόεδρος της της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων. ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 35