Aνάκτηση αξίας. Ετήσιος Απολογισμός 2010

Aνάκτηση αξίας Ετήσιος Απολογισμός 2010

Aνακτώντας αξία Ετήσιος Απολογισµός 2010

Μεταφορά πρώτων υλών στις εγκαταστάσεις της S&B στο λιµάνι Neuss στη Γερµανία

περιεχόµενα 4 O Σκοπός µας 8 Οικονοµική Επισκόπηση 10 Η S&B µε µια µατιά 12 ιεθνής Παρουσία 17 Έκθεση της ιοίκησης 20 Από την αγορά στο ορυχείο 22 Κλάδοι Προϊόντων 24 Από τη φύση στην καθηµερινότητα 26 Βωξίτης 28 Μπεντονίτης 30 Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης 32 Eιδικά Ορυκτά 34 Περλίτης 38 Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη 40 Εταιρική ιακυβέρνηση 49 Πολιτική Αποδοχών 50 Πληροφορίες για τους Μετόχους 52 Γλωσσάριο 53 Οικονοµικές Καταστάσεις.Π.Χ.Α. Ετήσιος Απολογισµός 2010 3

Ο Σκοπός µας Παρέχουµε καινοτόµες βιοµηχανικές λύσεις αναπτύσσοντας φυσικούς πόρους και δηµιουργώντας προϊόντα προστιθέµενης αξίας. Οι Αξίες µας Ακεραιότητα Τηρούµε τις υποσχέσεις µας. Σχέσεις εµπιστοσύνης µε τους πελάτες µας Επιδιώκουµε τη σε βάθος κατανόηση και ικανοποίησητων αναγκών των πελατών µας και ενστερνιζόµαστε τις επιδιώξεις τους για το µέλλον. Σεβασµός για τους ανθρώπους µας Αναγνωρίζουµε την αξία των ανθρώπων µας, ενθαρρύνουµε και στηρίζουµε την ανάπτυξή τους µέσα σε ένα ασφαλές εργασιακό περιβάλλον αµοιβαίας εµπιστοσύνης και σεβασµού. Κοινωνική υπευθυνότητα Λειτουργούµε επαγγελµατικά και υπεύθυνα, κερδίζοντας το σεβασµό των «Συµµετόχων» στις δραστηριότητές µας. Η S&B χρησιµοποιεί τις ποικίλες ιδιότητες των βιοµηχανικών ορυκτών για να προσφέρει σειρά εξειδικευµένων λύσεων σε µεγάλο φάσµα βιοµηχανικών εφαρµογών. Η σειρά προϊόντων µας, η γεωγραφική διασπορά αποθεµάτων και δραστηριοτήτων µας και οι συνεχείς προσπάθειές µας να κατανοήσουµε και να ικανοποιήσουµε τις ανάγκες των πελατών µας, αποτελούν τη βάση για τη βιώσιµη και κερδοφόρα ανάπτυξη που έχει θέσει ο Όµιλος ως προτεραιότητα. Τα βιοµηχανικά ορυκτά βρίσκονταν πάντα στο επίκεντρο της 76ετούς ιστορίας µας, στη διάρκεια της οποίας η S&B εξελίχθηκε σε όµιλο µε διεθνή παρουσία µε περισσότερες από 40 εταιρίες και πωλήσεις σε 76 χώρες ανά τον κόσµο. Η επιχειρησιακή µας προσέγγιση «Από την αγορά στο ορυχείο», σε συνδυασµό µε την επαγγελµατική και υπεύθυνη στάση µας προς την κοινωνία και το περιβάλλον, αποτελούν τη βάση για συνεχή και βιώσιµη ανάπτυξη. 4 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

Οι ιδιότητες της ελεύθερης ροής και της σταθερότητας των κοκκωδών συλλιπασµάτων, αποτελούν επιβεβαίωση της ποιότητας για τους πελάτες µας

Ανακτώντας αξία Για τον Όµιλό µας το 2010 ήταν µία χρονιά ανάκαµψης. Η διεθνής παρουσία µας και η έκθεσή µας στην παγκόσµια αγορά, µάς επέτρεψαν να αξιοποιήσουµε τις αναπτυξιακές προοπτικές που παρουσιάζουν οικονοµίες και αγορές που είχαν προηγουµένως δεχθεί πλήγµα από την κρίση. Ως αποτέλεσµα της ισχυροποιηµένης ζήτησης σε βασικές αγορές που εξυπηρετούµε αλλά και των πρωτοβουλιών βελτίωσης της αποδοτικότητας που υλοποιήσαµε το 2009, επιτύχαµε δυναµική επιστροφή στην ανάπτυξη, σηµαντική διεύρυνση των περιθωρίων µας και αυξηµένη κερδοφορία. Η αξία που ανακτήσαµε στις δραστηριότητές µας, µάς έφερε κοντά στα προ της κρίσης επίπεδα. Παρα- µένουµε προσηλωµένοι στη διατήρηση της δυναµικής µας, καθώς αναµένουµε σταθερή και συνεχιζόµενη πρόοδο κατά το 2011.

Οικονοµική Επισκόπηση Συνεχιζόµενες δραστηριότητες Εξέλιξη Βασικών Μεγεθών 355 423 456 336 420 61 67 65 60 0,47 0,56 154 191 203 39 0,35 122 113 0,26 0,05 σε εκατ. 06 07 08 09 10 σε εκατ. 06 07 08 09 10 σε 06 07 08 09 10 σε εκατ. 06 07 08 09 10 Καθαρός Δανεισµός / EBITDA Καθαρός Δανεισµός / Ίδια κεφάλαια Λειτουργικό κεφάλαιο κίνησης / Πωλήσεις Καθαρές κεφαλαιουχικές δαπάνες / Πωλήσεις 2,5 2,8 3,1 3,1 1,9 0,90 1,03 1,05 27,2% 27,0% 26,0% 23,4% 20,0% 5,8% 6,1% 6,6% 9,0% 5,8% 0,53 0,46 06 07 08 09 10 06 07 08 09 10 06 07 08 09 10 06 07 08 09 10 8 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ( 000s) 2010 2009 2008 2007 Πωλήσεις 420.134 335.835 456.393 423.298 EBITDA 1 59.817 38.958 65.290 67.036 Λειτουργικά Κέρδη 27.611 14.365 37.878 39.838 Κέρδη προ Φόρων 21.758 7.325 19.846 31.400 Κέρδη µετά από Φόρους 12.875 1.900 14.258 22.374 Κέρδη µετά από Φόρους και δικαιώµατα µειοψηφίας 13.133 2.085 13.988 22.505 Περιθώριο EBITDA 14,2% 11,6% 14,3% 15,8% Περιθώριο Λειτουργικού κέρδους 6,6% 4,3% 8,3% 9,4% Αριθµός Μετοχών Τέλους Έτους 51.782.200 41.425.760 31.010.717 30.876.660 Μέσος Σταθµισµένος Αριθµός Μετοχών 2 51.233.839 43.543.176 40.541.119 40.262.012 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑ ΜΕΤΟΧΗ ( ) Βασικά Κέρδη ανά Μετοχή 2 0,26 0,05 0,35 0,56 Ταµειακά Κέρδη ανά Μετοχή 2,3 0,87 0,61 0,98 1,19 Μέρισµα ανά Μετοχή - ονοµαστικό 0,25 * 0,12 0,16 0,31 Μέρισµα ανά Μετοχή - αναπροσαρµοσµένο 2 0,25 * 0,10 0,10 0,19 * προτεινόµενη επιστροφή κεφαλαίου αντί µερίσµατος ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ ( 000s) Ενεργητικό Μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία 333.000 335.923 330.280 322.935 Κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία 190.671 174.933 180.625 175.105 Σύνολο ενεργητικού 523.671 510.856 510.905 498.040 Υποχρεώσεις Μακροπρόθεσµες υποχρεώσεις 172.641 207.147 172.048 223.714 Βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις 108.072 72.682 145.078 88.875 Σύνολο υποχρεώσεων 280.713 279.829 317.126 312.589 Ίδια κεφάλαια Αναλογούντα στους µετόχους 242.397 229.932 192.445 183.829 ικαιώµατα µειοψηφίας 561 1.095 1.334 1.622 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 242.958 231.027 193.779 185.451 Απόδοση ιδίων κεφαλαίων 4 5,3% 0,8% 7,4% 12,1% Καθαρός ανεισµός 112.913 121.920 203.149 190.900 Ταµειακές Ροές από Λειτουργικές ραστηριότητες 43.540 87.033 34.606 35.481 Σηµειώσεις: 1. EBITDA: Κέρδη προ Φόρων, Χρηµατοδοτικών, Επενδυτικών Αποτελεσµάτων & Αποσβέσεων 2. Ως αποτέλεσµα της αύξησης του µετοχικού κεφαλαίου που ολοκληρώθηκε στις 21 Σεπτεµβρίου 2009 και σύµφωνα µε τα ΠΧΑ, ο µέσος σταθµικός όρος µετοχών σε κυκλοφορία τροποποιήθηκε για όλες τις περιόδους που προηγούνται αυτής της συναλλαγής µε συντελεστή αναπροσαρµογής 1,049. Επιπλεόν, ως αποτέλεσµα της αύξησης του µετοχικού κεφαλαίου µε δωρεάν διανοµή 1 νέας προς 4 υφιστάµενες µετοχές που ολοκληρώθηκε στις 9 Αυγούστου 2010, ο µέσος σταθµικός όρος µετοχών σε κυκλοφορία τροποποιήθηκε για όλες τις περιόδους που προηγούνται αυτής της συναλλαγής µε συντελεστή αναπροσαρµογής 1,25. Κατά συνέπεια, όλα τα στοιχεία ανά µετοχή πριν το 2010 (εκτός από τα ονοµαστικά µερίσµατα), είναι επίσης αναπροσαρµοσµένα για τις δύο αυτές εταιρικές πράξεις. 3. Ταµειακά κέρδη ανά Μετοχή (CEPS) = (Καθαρά Ενοποιηµένα Κέρδη Οµίλου (µετά από φόρους και δικαιώµατα µειοψηφίας) + Σύνολο Αποσβέσεων) / Μέσο Σταθµισµένο Αριθµό Μετοχών 4. Απόδοση ιδίων κεφαλαίων = Κέρδη µετά από Φόρους / Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Ετήσιος Απολογισµός 2010 9

Η S&B µε µια µατιά Πωλήσεις Βιοµηχανικών Ορυκτών 2010 ανά Βιοµηχανική Χρήση Πωλήσεις Βιοµηχανικών Ορυκτών 2010 ανά Κλάδο Μεταλλουργία & Επεξεργασία Μετάλλου 63% Χυτήρια 24% Συνεχής Χύτευση Χάλυβα 23% Σφαιροποίηση Σιδήρου 6% Αλουµίνα 5% Πυρίµαχα 4% Παραγωγή Σιδήρου 1% Μπεντονίτης 45% Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης 22% Κατασκευές 17% Κατασκευές & Οικοδοµικά Υλικά 10% Έργα Πολιτικού Μηχανικού 5% Τσιµεντοβιοµηχανία 2% Περλίτης 16% Γεωργία 5% Υαλουργία & Κεραµικά 4% Λοιπά 4% Γεωτρήσεις 4% Άµµος Υγιεινής 3% Διάφορα 20% Βωξίτης 8% Ειδικά Ορυκτά 9% Ebitda 2010 ανά Κλάδο εξαιρούνται οι δαπάνες του Διοικητικού Τοµέα (Corporate) Kεφαλαιουχικές Δαπάνες 2010 ανά Κλάδο Μπεντονίτης 58% Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης 23% Βωξίτης 43% Μπεντονίτης 34% Βωξίτης 1% Περλίτης 12% Eιδικά Ορυκτά 5% Eιδικά Ορυκτά 1% Περλίτης 10% Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης 13% 10 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

ειγµατοληψία για ανάλυση υλικών σύστασης των καλουπιών χυτηρίων σε εργαστήριο στο Marl Γερµανίας

πωλήσεις σε 76 χώρες 1.983 εργαζόµενοι ιεθνής Παρουσία Πωλήσεις Βιοµηχανικών Ορυκτών 2010 ανά Περιοχή Πωλήσεις Βιοµηχανικών Ορυκτών 2010 ανά Είδος Δραστηριότητας Προσωπικό 2010 ανά Περιοχή Ευρώπη 68% Καθετοποιηµένες (downstream) δραστηριότητες 65% Ευρώπη 72% Β. Αµερική 21% Ασία 17% Λοιπές περιοχές 1% Ασία 6% N. Αµερική 2% Εξορυκτικές (upstream) δραστηριότητες 35% Λοιπές περιοχές 1% Αµερική 10% Μέση Ανατολή & Αφρική 2% Χώρες Πωλήσεων Ιαπωνία Λουξεµβούργο Σερβία Φινλανδία Μπουρκίνα-Φάσο ΙσλανδίαΒέλγιο Νεπάλ Μπαγκλαντές Ινδονησία Αυστραλία Koρέα Αλγερία Ισραήλ Ουκρανία Παναµάς Ρωσία Εσθονία Νορβηγία Αργεντινή Ισπανία Δανία Αίγυπτος Λιβύη Ιρλανδία Γαλλία Ελβετία Βραζιλία ΕλλάδαΚαναδάς Τουρκία Νότια Αφρική Σαουδική Αραβία Λετονία Λιθουανία ΟυγγαρίαΒουλγαρία ΓεωργίαΠακιστάνΗΠΑ Μεξικό Ηνωµένο Βασίλειο Καζακστάν Ιορδανία ΤαϊβάνΑυστρία Χιλή Κίνα ΤσεχίαΙράνΒενεζουέλα Ρουµανία Νέα Ζηλανδία ΠΓΔΜ Σλοβενία Μαλαισία ΤαϊλάνδηΙταλία Σουρινάµ Πολωνία Πορτογαλία Σουηδία Σιγκαπούρη Κουβέιτ Λευκορωσία Κροατία Κατάρ Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα Σλοβακία Ολλανδία Tυνησία Ινδία Κύπρος Γερµανία Μαρόκο 12 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

26 ορυχεία 46 εργοστάσια & µονάδες επεξεργασίας 26 κέντρα διανοµής σε 20 χώρες και 5 ηπείρους Ορυχεία 2 1 1 4 1 1 Eργοστάσια 4 3 1 1 7 1 1 1 1 2 1 1 Αποθήκες & Κέντρα Διανοµής 2 3 1 1 1 1 4 2 Καναδάς ΗΠΑ Ηνωµένο Βασίλειο Βέλγιο Ολλανδία Γερµανία Πολωνία Ουγγαρία Βουλγαρία Γεωργία Χώρες δραστηριότητας Βραζιλία Μαρόκο Ισπανία Γαλλία Ιταλία Ελλάδα Τουρκία Ινδία Κίνα Νότια Κορέα Ορυχεία 1 1 1 7 3 1 1 1 Eργοστάσια 1 1 2 1 1 1 1 2 3 1 1 1 3 1 1 1 Αποθήκες & Κέντρα Διανοµής Μπεντονίτης Περλίτης Βωξίτης Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης Ειδικά Ορυκτά 1 1 1 1 2 1 4 Ετήσιος Απολογισµός 2010 13

ειγµατοληψία άνθρακα µετά την ξήρανση στο Marl Γερµανίας

Έκθεση της ιοίκησης Κατά τη διάρκεια του 2010 οι επιδόσεις του Οµίλου µας παρουσίασαν ανάκαµψη σε όλα τα επίπεδα και διατήρησαν τη θετική τάση που είχε καταγραφεί προς στα τέλη του 2009. Στη Βόρεια Ευρώπη και τη Βόρεια Αµερική, από όπου και προέρχεται το µεγαλύτερο µέρος των εσόδων µας κι όπου βρίσκεται εγκατεστηµένο ένα σηµαντικό µέρος της παραγωγικής µας βάσης, η βιοµηχανική παραγωγή ανέκαµψε σηµαντικά, ενισχύοντας αντίστοιχα την αυξηµένη ζήτηση για τα προϊόντα µας. Η παραγωγή χάλυβα στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αµερική δεν ανέκτησε τα προ κρίσης επίπεδα. Ωστόσο, υπήρξε ισχυρή ζήτηση από Πωλήσεις σε εκατ. EBITDA σε εκατ. σε 456 08 09 10 65 0,35 336 39 08 09 10 0,05 08 09 10 420 60 Κέρδη ανά Μετοχή 0,26 0,25 ανά µετοχή προτεινόµενη επιστροφή κεφαλαίου τους κλάδους που σχετίζονται µε τη µεταλλουργία, η οποία και βελτιώθηκε σταδιακά κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Ήταν ενδεικτικό ότι η αρχικά έντονη αναπλήρωση αποθεµάτων, ως αποτέλεσµα των πολύ χαµηλών επιπέδων τους, µετατρεπόταν σταδιακά σε σταθερή ζήτηση από τις αγορές. Ο κλάδος που σχετίζεται µε τις κατασκευές είχε γενικά χαµηλή δραστηριότητα, τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Βόρεια Αµερική, αν και η τάση σε κάποιες αγορές, όπως σε αυτήν των µορφοποιηµένων προϊόντων, βελτιώθηκε κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Κατά το 2009, πήραµε έγκαιρες και αποφασιστικές πρωτοβουλίες, προκειµένου να προσαρµόσουµε την παραγωγική µας βάση και τα λειτουργικά κόστη στην αντίξοη οικονοµική πραγµατικότητα που επικρατούσε. Η αυξηµένη ζήτηση το 2010 οδήγησε σε υψηλότερους όγκους παραγωγής και βελτίωση των οικονοµικών αποτελεσµάτων. Στην Ελλάδα, την εγχώρια αγορά για την S&B, η οικονοµία παρουσίασε ση- µαντική επιδείνωση το 2010, ως συνέπεια της κρίσης χρέους της χώρας και της επιβολής ενός προγράµµατος λιτότητας µε στόχο τη δραστική µείωση των υπέρογκων ελλειµµάτων. Είναι σηµαντικό να σηµειώσουµε ότι τόσο η γεωγραφική µας διαφοροποίηση όσο και η διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου των προϊόντων µας, µάς προστάτεψαν από αυτές τις εξελίξεις, καθώς λιγότερο από το 8% των πωλήσεων του Οµίλου προέρχεται από την εγχώρια αγορά. O λαβύρινθος της γραφειοκρατίας οδήγησε σε καθυστερήσεις στην έκδοση αδειών και η προσωρινή αναστολή, µε δικαστική απόφαση, της εξορυκτικής δραστηριότητας σε βασικά κοιτάσµατα βωξίτη επηρέασαν αρνητικά την παραγωγή και την κερδοφορία µας. Είµαστε, όµως, στην ευχάριστη θέση να αναφέρουµε ότι αυτές οι προκλήσεις διευθετήθηκαν σε µεγάλο βαθµό κατά το δεύτερο εξάµηνο. Η προσωρινή αναστολή της δραστηριότητάς µας άρθηκε στο τέλος του καλοκαιριού και η παραγωγή βωξίτη επανέρχεται σταδιακά σε κανονικότερα επίπεδα παραγωγής, τάση που αναµένεται να συνεχιστεί και το 2011. Οµοίως, οι καθυστερήσεις που σχετίζονταν µε αδειοδοτήσεις για τη δραστηριότητά µας στη Μήλο ως επί το πλείστον επιλύθηκαν. Σε αυτήν τη δύσκολη για την Ελλάδα περίοδο, έχουµε το προνόµιο της στήριξης, τόσο των ανθρώπων µας, όσο και των τοπικών κοινωνιών, στις προσπάθειες που καταβάλλουµε για τη διασφάλιση της οµαλής και αδιάκοπης λειτουργίας µας. Ο συνολικός κύκλος εργασιών του Οµίλου για το 2010 ανήλθε στα 420,1 εκατ. ευρώ, σηµειώνοντας αύξηση 25% σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά. Οι όγκοι παραγωγής και πωλήσεων ήταν σαφώς υψηλότεροι καθ όλη τη διάρκεια του έτους, συµβάλλοντας σε µεγαλύτερη κάλυψη της παραγωγικής δυναµικότητας σε διάφορες µονάδες παραγωγής και βελτίωση της αποδοτικότητας στα κόστη παραγωγής. Οι υψηλότεροι όγκοι -σε συνδυασµό µε ένα πιο ευνοϊκό προϊοντικό µείγµα, µε βελτιωµένη τιµολογιακή πολιτική και µε τις πρωτοβουλίες που πήραµε µε στόχο τον έλεγχο του κόστους το 2009 είχαν ως αποτέλεσµα την αύξηση της λειτουργικής µόχλευσης και κατ επέκταση τη διεύρυνση των περιθωρίων κερδοφορίας. Το περιθώριο EBITDA και το περιθώριο λειτουργικού κέρδους αυξήθηκαν κατά 260 και 230 µονάδες βάσης αντίστοιχα. Ως αποτέλεσµα, το EBITDA των 59,8 εκατ. και το λειτουργικό κέρδος των 27,6 εκατ. ενισχύθηκαν πέραν της αύξησης των εσόδων, παρουσιάζοντας αύξηση 53% και 92% αντίστοιχα. Παρά την αρνητική επίπτωση επί των κερδών, της τάξεως των 12 εκατ. περίπου από τις προκλήσεις που αντιµετωπίσαµε στην παραγωγική λειτουργία του Κλάδου Βωξίτη, τα κέρδη προ φόρων ήταν 21,8 εκατ., δηλαδή τρεις φορές µεγαλύτερα σε σχέση µε την προηγούµενη χρονιά. Οµοίως, τα καθαρά κέρδη για τους µετόχους ήταν 13,1 εκατ., σε σύγκριση µε 2,1 εκατ. το 2009. Τα οικονοµικά µας αποτελέσµατα υποστηρίχθηκαν και από τη χρηστή διαχείριση της οικονοµικής µας θέσης. Είναι γεγονός ότι στη διάρκεια αυτής της περιόδου ανάκαµψης παραµείναµε εστιασµένοι στον έλεγχο του κόστους, τη διαχείριση των χρηµατορροών και την περαιτέρω µείωση του δανεισµού µας. Παράλληλα µε τις προσπάθειές µας για την ανάκτηση της οικονοµικής αξίας, διατηρήσαµε τη δυναµική µας καθ όλη τη διάρκεια της χρονιάς για περαιτέρω ανάπτυξη της επιχειρηµατικής µας δραστηριότητας. Στις αρχές του 2010, πιστοί στη στρατηγική µας για διεύρυνση της γεωγραφικής µας παρουσίας και παροχή εξειδικευµένων λύσεων προστιθέµενης αξίας στις ταχύτερα αναπτυσσόµενες αγορές, ιδρύσαµε κοινή εταιρία µεταξύ του Κλάδου των Συλλιπασµάτων Συνεχούς Χύτευσης (ΣΣΧ) και της Angang Industry Group, στην Κίνα. Μέσω µίας νέας παραγωγικής µονάδας που ιδρύσαµε από κοινού, και οι οποία τέθηκε σε λειτουργία τον εκέµβριο του 2010, ξεκινήσαµε να παρέχουµε προηγµένη τεχνογνωσία και την εξειδικευµένη γκάµα προϊόντων µας, στον δεύτερο µεγαλύτερο παραγωγό χάλυβα στην Κίνα. Οµοίως, στη Βραζιλία, ο ίδιος Κλάδος προέβη σε επενδύσεις µε στόχο την αύξηση της ήδη υπάρχουσας δυναµικότητας και την έναρξη λειτουργίας µίας νέας γραµµής παραγωγής τον Αύγουστο. Μέσω αυτής της επένδυσης, αρχίσαµε να παρέχουµε στους µακροχρόνιους πελάτες µας, την Thyssen- Krupp, το 50% των αναγκών τους σε συνθετικές σκωρίες, για τις καινούργιες εγκαταστάσεις τους στη Σάντα Κρουζ. Επιπλέον, κατά το τέλος του έτους, ο Κλάδος Περλίτη ίδρυσε µία ακόµα κοινή εταιρία στην Τουρκία, µέσω της οποίας αποκτούµε πρόσβαση σε κοιτάσµατα περλίτη υψηλής ποιότητας µε στόχο τον υψηλής απόδοσης κατασκευαστικό κλάδο στις χώρες της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (CIS) και της Ασίας. Τέλος, τον Ιούνιο, ξεκινήσαµε µία νέα συνεργασία µε την Καναδική Adventus, στον τοµέα της εξυγίανσης του περιβάλλοντος. Πρόκειται για συνεργασία πλήρως ευθυγραµµισµένη µε το εταιρικό µας όραµα για βιώσιµη ανάπτυξη και καινοτοµία, η οποία αξιοποιεί την υπάρχουσα επιχειρηµατική µας δραστηριότητα και τα υψηλά επίπεδα εξυπηρέτησης που παρέχουµε στους τοµείς των γεωτεχνικών έργων και των έργων πολιτικού µηχανικού, και µας δίνει τη δυνατότητα Ετήσιος Απολογισµός 2010 17

2010: Ανακτώντας αξία Επιστροφή στην ανάπτυξη και την ανάκτηση αξίας υποστηριζόµενη από την ενίσχυση της ζήτησης Καίριες επενδύσεις για αύξηση της δυναµικότητας σε γεωγραφικές περιοχές υψηλής ανάπτυξης ιαρκής έµφαση στη βελτίωση σε θέµατα Περιβάλλοντος, Υγιεινής & Ασφάλειας Επίλυση, κατά το πλείστον, των προκλήσεων στην παραγωγική δραστηριότητα συνεπεία των καθυστερήσεων στις αδειοδοτικές διαδικασίες να διαφοροποιηθούµε σε πιο εξειδικευµένες περιβαλλοντικές εφαρµογές προστιθέµενης αξίας. Εκτός από την επέκταση της δραστηριότητάς µας µέσω επενδύσεων σε κοινοπραξίες και εξαγορές, παραµείναµε ενεργοί σε καινοτόµες πρωτοβουλίες, χάρη στις οποίες µπορούµε να αποκτήσουµε πρόσβαση σε νέες αγορές µε πρωτοποριακά προϊόντα υψηλότερης αξίας. Επιδιώκουµε τη χρήση καινοτόµων τεχνολογιών για την ανάπτυξη µίας νέας γενιάς φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων, όπως τα «δραστικά» πληρωτικά υλικά για τα χρώ- µατα και τα πλαστικά, τα ειδικά πρόσθετα για δοµικά υλικά και τα σύνθετα µονωτικά προϊόντα. Η ερευνητική οµάδα του Κλάδου Περλίτη σηµείωσε µεγάλη πρόοδο, συµµετέχοντας σε διάφορα προγράµµατα χρηµατοδοτούµενα από την Ε.Ε., όπως το ExPerl, το EE-Quarry, το NI- KER και το ARISTON. Στόχος των προγραµµάτων αυτών είναι η δηµιουργία προϊόντων που θα προέρχονται είτε από βιοµηχανικά τροποποιηµένα άµορφα αργιλοπυριτικά ή από ειδικά επεξεργασµένα παραπροϊόντα περλίτη, τα οποία στο παρελθόν δεν ήταν εµπορικά αξιοποιήσιµα. Οµοίως, και οι υπόλοιποι Κλάδοι µας συνέχισαν να συµµετέχουν σε καινοτόµα προγράµµατα, όπως στη µεταβίβαση της Ευρωπαϊκής τεχνολογίας του µπεντονίτη για εφαρµογές σε πρώτες ύλες στην Αµερική, ή στην ανάπτυξη λογισµικών προγραµµάτων για την απεικόνιση της διαδικασίας χύτευσης του χάλυβα, που θα επιτρέψει νέο, υψηλότερο επίπεδο εξυπηρέτησης των πελατών µας και θα ενισχύσει περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα του Κλάδου ΣΣΧ. Μείναµε πιστοί στις δεσµεύσεις µας ως προς την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και σηµειώσαµε σηµαντική πρόοδο σε διάφορες πρωτοβουλίες βιώσιµης ανάπτυξης. Η Ασφάλεια παρέµεινε προτεραιότητα για τις δραστηριότητές µας σε διεθνές επίπεδο µε έµφαση στη βελτίωση των συµπεριφορών κατά την εργασία. Οι πρακτικές ασφάλειας για την πρόληψη, που βρέθηκαν στην κορυφή των προτεραιοτήτων µας για τη βιώσιµη ανάπτυξη κατά την τελευταία δεκαετία, επεκτάθηκαν στις δραστηριότητές µας στη Γερµανία και ξεκίνησαν και στη Βουλγαρία µέσα στο 2010. Περισσότερη έµφαση δόθηκε στην ενθάρρυνση για τις αναφορές των «παρ ολίγον ατυχηµάτων», οι οποίες διπλασιάστηκαν σε σχέση µε το 2009, χάρη στα µέτρα που διευκόλυναν το σύστηµα αναφοράς και την αλληλοενηµέρωση µεταξύ των µονάδων του Οµίλου ανά τον κόσµο. Το 2010 ήταν επίσης χρονιά της αναθεώρησης των δοµών της διακυβέρνησής µας σε θέµατα Περιβάλλοντος, Υγιεινής και Ασφάλειας µε τη θέσπιση ενός τρίτου Συµβουλίου Περιβάλλοντος, Υγιεινής και Ασφάλειας στη Βόρεια Αµερική. Αν και δεν έχουµε επιτύχει ακόµα το στόχο για «µηδέν ατυχή- µατα», που θέσαµε το 2002, βελτιώνουµε συνεχώς τις διαδικασίες µας, το εργασιακό περιβάλλον αλλά, κυρίως, την ικανότητα των εργαζοµένων µας να αναγνωρίζουν και να αντιµετωπίζουν τον κίνδυνο, έτσι ώστε να πετύχουµε τελικά αυτόν το στόχο µας σε επίπεδο Οµίλου. Η βιώσιµη ανάπτυξη της επιχειρηµατικής µας δραστηριότητας διασφαλίζεται µε τη µακροπρόθεσµη πρόσβαση σε κοιτάσµατα ορυκτών και µεταλλευµάτων υψηλής ποιότητας. Λειτουργώντας προληπτικά απέναντι σε αυτή την προσέγγιση, καταβάλλουµε τη µέγιστη δυνατή προσπάθεια, διατηρώντας στενή συνεργασία µε τις τοπικές κοινωνίες όπου δραστηριοποιούµαστε, ελέγχοντας συνεχώς τις περιβαλλοντικές µας επιδόσεις και αναπτύσσοντας κοινές δράσεις, όχι απαραιτήτως άµεσα συνδεδεµένες µε τη δραστηριότητά µας. Συντάσσουµε απολογισµούς για τη συνολική µας απόδοση και τα 10 τελευταία έτη εκδίδουµε Κοινωνικό Απολογισµό, µε βάση τις οδηγίες του GRI (Global Reporting Initiative) για τη Βιώσιµη Ανάπτυξη. Σε αυτό το πλαίσιο, συνεχίσαµε να παίρνουµε πρωτοβουλίες κοινωνικής προσφοράς στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, δίνοντας έµφαση στις τοπικές κοινωνίες των περιοχών όπου δραστηριοποιούµαστε. Παράλληλα, συµµετείχαµε σε δράσεις που σχετίζονται µε την ανακήρυξη του 2010 από τον ΟΗΕ σε «ιεθνές Έτος Βιοποικιλότητας», λαµβάνοντας µία σειρά από πρωτοβουλίες που προωθούν την αξία της προστασίας της βιοποικιλότητας. Επιπλέον, στο πλαίσιο της διαρκούς µας προσπάθειας για ενίσχυση της εγκυρότητας και της µεθοδολογικής αυστηρότητας των µη οικονοµικών µας αναφορών, θεσπίσαµε τον έλεγχο ετοιµότητας για τη διασφάλιση περιεχοµένου του Κοινωνικού Απολογισµού στο τέλος του 2010, προκειµένου να εντοπίσουµε τα κενά και τα πεδία που χρήζουν βελτίωσης, ώστε να καθιερώσουµε µία διαδικασία διασφάλισης µέσα στα επόµενα 2 χρόνια. Ως προς το µέλλον, αντλούµε σιγουριά από την ισχυρή απόδοσή µας κατά το 2010 κι από την αξία που ανακτήσαµε στις επιχειρηµατικές µας δραστηριότητες. Η ανάκαµψή µας υποστηρίχθηκε από τις ευνοϊκές οικονοµικές συνθήκες που διέπουν τις αγορές που εξυπηρετούµε. Ως προς το 2011, αναµένουµε σταθερή και συνεχή πρόοδο. Ταυτόχρονα, παρακολουθούµε στενά τις εξωτερικές παραµέτρους διαµόρφωσης του κόστους, όπως τις τιµές πρώτων υλών και τις τιµές του πετρελαίου, οι οποίες αυξάνονται απότοµα τους τελευταίους µήνες. Ο στόχος µας για το 2011 είναι να διατηρήσουµε τη δυναµική µας από το προηγούµενο έτος και να εστιάσουµε τις προσπάθειές µας σε περαιτέρω έλεγχο του κόστους και αύξηση των περιθωρίων κερδοφορίας. Επιπλέον, προσδοκούµε ότι η παραγωγική δραστηριότητα που σχετίζεται µε το βωξίτη θα επανέλθει σταδιακά σε κανονικά επίπεδα, συνεισφέροντας θετικά στη γενική απόδοση του Οµίλου. Όπως κάναµε το 2010, έτσι και τώρα θα συνεχίσουµε να αναζητούµε στοχευµένες επενδύσεις οι οποίες θα µας δώσουν τη δυνατότητα να αυξήσουµε την παραγωγική µας δυνα- µικότητα και να διευρύνουµε την παρουσία µας σε γεωγραφικές περιοχές υψηλής ανάπτυξης. Η στόχευσή µας για εξαγορές παραµένει ενεργή µε διάφορα σχέδια, ενώ τόσο ο ισολογισµός µας όσο και η ταµειακή µας θέση παραµένουν ισχυρά και ικανά να υποστηρίξουν τα σχέδιά µας για δηµιουργία προστιθέµενης αξίας για τους µετόχους µας. Σε σχέση µε αυτό και προσδοκώντας να ανταµείψουµε µε αποδοτικό τρόπο τους µετόχους µας, το ιοικητικό Συµβούλιο πρότεινε επιστροφή κεφαλαίου 0,25 ανά µετοχή προς έγκριση από τη Γενική Συνέλευση της 1 ης Ιουνίου 2011. Η πρόταση αυτή αντανακλά την αισιοδοξία µας µε απτό τρόπο και βρίσκεται σε απόλυτη συνέπεια προς την τακτική του Οµίλου να ανταµείβει τους µετόχους του ανάλογα µε την εξέλιξη των κερδών µακροπρόθεσµα. 18 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

Τα τελευταία δύο χρόνια αποτέλεσαν µεγάλη πρόκληση για την εταιρία µας. Οι δυσµενείς µακροοικονοµικές συνθήκες έθεσαν σε δοκιµασία την αφοσίωση των υπαλλήλων µας, την εµπιστοσύνη των µετόχων µας, την υποστήριξη των πελατών µας. Πιστεύουµε ότι η ικανότητά µας να βγούµε ακόµα δυνατότεροι από αυτήν τη διεθνή οικονοµική κρίση είναι η απόδειξη της καλής θέλησης και πίστης των συµµετόχων µας, τους οποίους επιθυµούµε να ευχαριστήσουµε ειλικρινά. Πρέπει να σηµειωθεί ότι τα γεγονότα των δύο τελευταίων ετών δικαίωσαν το στρατηγικό όραµα της S&B, επιβεβαιώνοντας τις πρωτοβουλίες που ελήφθησαν από την ηγετική οµάδα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Είµαστε πεπεισµένοι ότι είµαστε στο σωστό δρόµο για να συνεχίσουµε το ταξίδι µας και ανα- µένουµε µε ενθουσιασµό όλες τις ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν στο δρόµο µας. Οδυσσέας Π. Κυριακόπουλος Πρόεδρος του ιοικητικού Συµβουλίου Ευθύµιος Ο. Βιδάλης ιευθύνων Σύµβουλος ιαδοχή ιευθύνοντος Συµβούλου Eυθύµιος O. Βιδάλης Κρίτων Αναβλαβής Εκ µέρους του ιοικητικού Συµβουλίου, θα ήθελα να καλωσορίσω τον κ. Κρίτωνα Αναβλαβή, πρώην Οικονο- µικό ιευθυντή του Οµίλου, ο οποίος διαδέχεται τον κ. Ευθύµιο Βιδάλη στη θέση του ιευθύνοντος Συµβούλου του Οµίλου S&B, από το δεύτερο τρίµηνο του 2011, µετά την ολοκλήρωση των σχετικών νοµικών και καταστατικών διαδικασιών. Η εκλογή του κ. Αναβλαβή ως καταλληλότερου υποψηφίου να αναλάβει τη θέση του ιευθύνοντος Συµβούλου ήλθε ως επιστέγασµα µίας πρωτοποριακής και επιτυχούς διαδικασίας, η οποία ήταν σε πλήρη συνάρτηση µε αυστηρές και υψηλών προδιαγραφών πρακτικές Εταιρικής ιακυβέρνησης. Υπογραµµίζει την έµφαση που δίνουµε στην ανάπτυξη των ανθρώπων µας ώστε να είναι σε θέση να αναλαµβάνουν θέσεις ηγεσίας στον Όµιλό µας, στη δηµιουργία ηγετικής οµάδας µε ετοιµότητα και ικανότητες διαδοχής, αλλά και στη συνέχιση του επαγγελµατικού µάνατζµεντ. Αντανακλά, επίσης, την εµπιστοσύνη, την εκτίµηση και τη σηµασία που το ιοικητικό µας Συµβούλιο αποδίδει στη βαθειά γνώση για την επιχειρηµατική µας δραστηριότητα, στην αφοσίωση και στη διασφάλιση έγκαιρης και οµαλής διαδοχής σε ηγετικές θέσεις. Εν κατακλείδι, θα ήθελα να συγχαρώ αλλά και να ευχαριστήσω τον κ. Βιδάλη για τη συνεργασία του, για τη ση- µαντικότατη συνεισφορά του στην S&B κατά τη διάρκεια της θητείας του και για τις ικανότητές του να αντιµετωπίζει επιτυχώς τις προκλήσεις του επιχειρηµατικού µας περιβάλλοντος, ιδίως κατά τα τελευταία δύο χρόνια. Απευθύνω και στους δύο κυρίους και αξιότιµους συναδέλφους µου τις θερµότερες ευχές µου για επιτυχία και ευηµερία στην επαγγελµατική και προσωπική τους ζωή. Οδυσσέας Π. Κυριακόπουλος Πρόεδρος.Σ. Ετήσιος Απολογισµός 2010 19

Το µοντέλο «από την αγορά στο ορυχείο» είναι η επιχειρηµατική προσέγγιση της S&B για την πραγµάτωση του Σκοπού της. Από την αγορά στο ορυχείο Η σε βάθος κατανόηση του τρόπου µε τον οποίο τα προϊόντα µας βρίσκουν εφαρµογή σε διάφορες βιοµηχανικές διεργασίες και προσθέτουν αξία σύµφωνα µε τις ανάγκες των πελατών (η «αγορά»), αποτελεί τον παράγοντα-κλειδί για την ανάπτυξη και µετατροπή των φυσικών πόρων (το «ορυχείο») σε βιοµηχανικές λύσεις προστιθέµενης αξίας. Οι άνθρωποί µας συνεχώς εµπλουτίζουν τις γνώσεις τους πάνω στα διάφορα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας πληθώρας τελικών προϊόντων. ιαθέτουν τα αναγκαία προσόντα, ώστε να εντοπίζουν προβλήµατα, να σχεδιάζουν και να προτείνουν λύσεις που µπορούν να προσφέρουν τα προϊόντα µας, προσθέτοντας νέα αξία σε ήδη υπάρχοντα προϊόντα και/ή βιοµηχανικές διεργασίες πελατών. Η αγορά Η στενή επαφή που διατηρούµε µε τους πελάτες µας, µάς επιτρέπει να κατανοήσουµε λεπτοµερώς τι παράγουν και πώς. Οι εµπορικές οµάδες µας εκθέτουν ιδέες για το πώς µπορούν τα προϊόντα µας να βελτιώσουν την αποτελεσµατικότητα της παραγωγικής διαδικασίας των πελατών µας. Ταυτόχρονα, ο καινοτόµος τρόπος σκέψης µας, προωθεί στις οµάδες Έρευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α) µία αντίληψη του τι επιθυµούµε να προσφέρουµε στους πελάτες µας για να προσθέσουµε αξία και αποδοτικότητα στην παραγωγική διαδικασία τους. Η δυνατότητα υλοποίησης και η εγκυρότητα των προτάσεων που διαµορφώνονται σύµφωνα µε τις αντιλήψεις µας, αξιολογούνται. Ανάλογα µε το αποτέλεσµα αυτής της αξιολόγησης και µε το κατά πόσο η υπάρχουσα σειρά προϊόντων µας µπορεί να προσφέρει τη ζητούµενη λύση, σχεδιάζονται οι απαραίτητες ενέργειες από τον ανασχεδιασµό της παραγωγικής διαδικασίας µέχρι την ανακάλυψη νέων κοιτασµάτων. Το ορυχείο Όλες οι σηµερινές και µελλοντικές ανάγκες των αγορών συγκεντρώνονται και µεταφράζονται σε ανάγκες ορυκτών αποθεµάτων. Οι εµπειρογνώµονες σε θέµατα εξόρυξης και επεξεργασίας θα πιστοποιήσουν ότι η ποιότητα του προϊόντος θα είναι σταθερά διαθέσιµη και αξιόπιστη σε βάθος χρόνου. Οι προβλεπόµενες ποσότητες θα ενταχθούν στα µεσοπρόθεσµα και µακροπρόθεσµα σχέδιά µας. Με τη βοήθεια των µηχανικών µας και του τµήµατος Ε&Α σχεδιάζεται ο τρόπος επεξεργασίας, έτσι ώστε να προσαρµόσουµε το προϊόν στις επιθυµητές προδιαγραφές για τη χρήση που επιθυµεί ο πελάτης. Πιθανές επενδύσεις κεφαλαίου θα εξεταστούν και θα αξιολογηθούν εάν αυτό κριθεί απαραίτητο. Η καινούρια προσαρµοσµένη λύση προστιθέµενης αξίας θα βρει το δρόµο της προς την αγορά. Στόχος µας είναι να επικρατήσουµε ως οι προτιµώµενοι προµηθευτές για περισσότερους από 1.500 πελάτες, προσφέροντας προσαρµοσµένες λύσεις σε διάφορες βιοµηχανικές εφαρµογές. 20 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.

ιαδικασία ρουτίνας για την αξιολόγηση της πρώτης ύλης: Χύτευση υαλώδους δοκιµίου για ανάλυση µε φασµατοσκόπιο φθορισµού ακτίνων Χ (XRF)

Κλάδοι Προϊόντων Βωξίτης χαρακτηριστική ποιότητα Αλουµίνα, Χυτοσίδηρος, Αλουµινούχα Τσιµέντα, Τσιµέντα Portland, Λειαντικά, Ορυκτές Ίνες Μπεντονίτης πρωτοπορώντας στην καινοτοµία Χυτήρια, Σφαιροποίηση Σιδήρου, Έργα Πολιτικού Μηχανικού, Γεωτρήσεις Πετρελαίου, Προσροφητικά Υλικά, Χαρτοβιοµηχανία Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης εξατοµικεύοντας τις λύσεις Συλλιπάσµατα Συνεχούς Χύτευσης, Καλυπτικές Ουσίες, Μεταλλουργικές Ενεργές Σκωρίες Ειδικά Ορυκτά χτίζοντας νέες αλυσίδες Υαλουργία, Κεραµικά, Πυρίµαχα, Μεταλλουργία Περλίτης διευρύνοντας τις αγορές Οικοδοµικά Υλικά, Κατασκευές, Γεωργία, Κρυογενική, Μέσα ιήθησης, Βιοµηχανικές Εφαρµογές O βωξίτης είναι το κύριο µετάλλευµα για την παραγωγή αλουµινίου, ενώ έχει και αρκετές άλλες, εξειδικευµένες εφαρµογές. Η S&B διαθέτει ιδιόκτητα και µισθωµένα µεταλλεία βωξίτη, κυρίως στις ορεινές περιοχές του Παρνασσού και της Γκιώνας. Τα κοιτάσµατα της εταιρίας είναι διασπορικού και βαιµητικού τύπου. Η αλουµίνα κυριαρχεί στη χηµική σύσταση αυτού του τύπου βωξίτη (µε ποσοστό άνω του 55%). Περιέχει επίσης άλλα οξείδια όπως αυτά του πυριτίου, του σιδήρου, του τιτανίου και του ασβεστίου. Η S&B ελέγχει επίσης τα βαιµητικά κοιτάσµατα βωξίτη της Σαρδηνίας, που συνιστούν συµπληρωµατικό υλικό του ελληνικού βωξίτη. Ο µπεντονίτης είναι πλαστική άργιλος που προέρχεται από την in situ µετατροπή ηφαιστειακής τέφρας. Αποτελείται από ορυκτά της οµάδας των σµεκτιτών, µε κύριο συστατικό το ορυκτό µοντµοριλλονίτη. Πήρε την ονοµασία του από την τοποθεσία Fort Benton της Πολιτείας Montana των ΗΠΑ, όπου πρωτοανακαλύφθηκε και άρχισε να εξορύσσεται. Η ευρεία χρήση του µπεντονίτη οφείλεται στις χαρακτηριστικές του ιδιότητες, όπως: µεγάλη προσροφητική ικανότητα, υψηλή πλαστικότητα, δυνατότητα ιοντοανταλλαγής, θιξοτροπία σε ιξώδη αιωρήµατα, δυνατότητα να δρα ως συνδετικό υλικό. Τα συλλιπάσµατα χύτευσης (µε το διακριτικό σήµα Stollberg) αποτελούν σειρά εξειδικευµένων προϊόντων υψηλής προστιθέµενης αξίας, που χρησιµοποιούνται για την υποβοήθηση της παραγωγής χάλυβα µε τη µέθοδο της συνεχούς χύτευσης. ιατίθενται µε τη µορφή κόκκων ή κόνεων. Χρησιµοποιούνται για την επάλειψη των καλουπιών συνεχούς χύτευσης χάλυβα, που αποτελεί την πιο αποδοτική διεργασία για την παραγωγή πρωτοποριακών και υψηλής ποιότητας προϊόντων χάλυβα σε σχεδόν τελική µορφή, όπως πλάκες και κολόνες. Ο Κλάδος Ειδικών Ορυκτών επεξεργάζεται, εµπορεύεται και διαθέτει ποικιλία εξειδικευµένων ορυκτών, υπό την επωνυµία «OTAVI», από ίδιες πηγές όπως ο βολλαστονίτης ή µέσω διεθνών στρατηγικών συνεργασιών, εξυπηρετώντας τη βιοµηχανία κεραµικών, την υαλουργία, τη βιοµηχανία πυριµάχων και τη µεταλλουργία. Επίσης, ο Κλάδος Ειδικών Ορυκτών λειτουργεί ως «παράθυρο ευκαιριών» για την S&B, αναπτύσσοντας νέες αλυσίδες προϊόντων µε βάση τη στρατηγική «από την αγορά στο ορυχείο». Ο Κλάδος επιδιώκει να παρέχει αξιόπιστες λύσεις στους πελάτες του µέσω ανάπτυξης κερδοφόρων και βιώσιµων εφοδιαστικών αλυσίδων σε εξειδικευµένα βιοµηχανικά ορυκτά και νέες γεωγραφικές περιοχές. Ο περλίτης είναι φυσική ηφαιστειακή ύαλος που σχηµατίζεται µε την απότοµη ψύξη και στερεοποίηση ηφαιστειακής λάβας, παγιδεύοντας νερό στη µάζα της. Στην ύπαρξη του παγιδευµένου νερού οφείλεται η πιο σηµαντική φυσική ιδιότητα του περλίτη, που είναι η ικανότητά του να διογκώνεται σε θερµοκρασίες 800-950 C. Μία λευκή µάζα από µικροσκοπικές γυάλινες φυσαλίδες σχηµατίζεται όταν ο περλίτης, µε απότοµη ελεγχόµενη θέρµανση, τήκεται και διογκώνεται, ως αποτέλεσµα της εξάτµισης του παγιδευµένου νερού. Ο όγκος του αυξάνεται δέκα έως είκοσι φορές, µε αντίστοιχη ελάττωση του ειδικού του βάρους, αποκτώντας έτσι ξεχωριστές ιδιότητες θερµικής και ακουστικής µόνωσης, ιδιαιτέρως στην περίπτωση των ελαφρών τσιµέντων και των ελαφρογενών αδρανών υλών. 22 S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.