ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟ Α Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2015-2016 Αρ. Μαθητών: 107 Αρ. Εκπαιδευτικών: 14 Συντονιστής/στρια σχολείου: Έφη Ματθαίου, Μερόπη Παπαχαραλάμπους Συνυπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: (Όλοι οι εκπαιδευτικοί του σχολείου) Περιγραφή της περιοχής (Κοινότητα, Δήμος) που βρίσκεται το σχολείο και της γενικής εικόνας του σχολείου (δυνατότητες, προβλήματα, εμπόδια). Το Α Δημοτικό Λεμεσού ή αλλιώς Α Αστική Λεμεσού, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Είναι κτισμένο πίσω από το Διοικητήριο Λεμεσού, στην Οδό Βραγαδινού, η οποία είναι πάροδος της κεντρικής εμπορικής οδού της πόλης, της οδού Ανεξαρτησίας. Στην περιοχή υπάρχουν πολλές πολυκατοικίες, καταστήματα, γραφεία, εστιατόρια και χώροι αναψυχής. Πολύ κοντά στο σχολείο βρίσκεται το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), το οποίο στεγάζεται σε αναπαλαιωμένα και σε νεόκτιστα κτίρια της περιοχής. Επίσης, νοτιοδυτικά του σχολείου, σε κοντινή απόσταση, βρίσκεται η πλατεία του κάστρου, η οποία έχει αναβαθμιστεί και πεζοδρομηθεί πρόσφατα. Η περιοχή στην οποία βρίσκεται το σχολείο αποτελεί πόλο έλξης πολλών ντόπιων αλλά και ξένων τουριστών. Η περιοχή, πέραν από τα σπουδαία αναπαλαιωμένα κτίρια που έχει, διαθέτει πολλούς χώρους αναψυχής και διασκέδασης και πεζόδρομους. Το Α Δημοτικό Λεμεσού λειτούργησε τo 1900. Το κτίριο είναι αρκετά παλιό αλλά αποτελεί ένα μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς εξαιτίας της αρχιτεκτονικής του. Στο σχολείο υπάρχει μεγάλη αυλή για παιχνίδι και άλλες εκδηλώσεις καθώς και γήπεδα καλαθόσφαιρας, πετόσφαιρας και ποδοσφαίρου. Στην είσοδο του σχολείου υπάρχει ένας μικρός κήπος με καλλωπιστικά φυτά και πρασινάδα. Ο χώρος του σχολείου είναι μεγάλος, όμως δεν αξιοποιείται όμως από τους μαθητές αφού δεν υπάρχει κιόσκι και αρκετά παγκάκια για να κάθονται το διάλειμμα. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι η έλλειψη στοχευμένης διαχείρισης απορριμμάτων στο σχολείο. Δεν υπάρχουν κάδοι ανακύκλωσης χαρτιού, πλαστικού, αλουμινίου. Η αξιοποίηση διαφόρων φορέων (Δήμαρχος, τμήμα Δασών, Εταιρίες ανακύκλωσης) και η λήψη από κοινού μέτρων για ένα οργανωμένο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων θα συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των παιδιών και των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.
Ζητήματα και προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με το σχολείο και την περιοχή στην οποία αυτό βρίσκεται. Ρύπανση της αυλής και του εξωτερικού χώρου με σκουπίδια των παιδιών αλλά και από άλλα άτομα (τουρίστες, δημότες κλπ). Ανεπαρκής χρήση των συμβατικών κάδων. Ανεπαρκής χρήση των κάδων ανακύκλωσης. Απουσία αρκετών κάδων ανακύκλωσης. Λανθασμένη διαχείριση των ανακυκλώσιμων υλικών (καταλήγουν στα σκουπίδια και όχι στις μονάδες ανακύκλωσης). Εξωραϊσμός και διαμόρφωση σχολικού χώρου (ενίσχυση πρασίνου, δημιουργία παιδότοπου, κιόσκι, παγκάκια). Ανεπαρκής ή καθόλου ανακύκλωση στο σπίτι. Υπερκατανάλωση ανθυγιεινών τροφίμων κ.α. στο σχολείο, κατά τις επισκέψεις/εκδρομές και στο σπίτι. Συχνή επίσκεψη τουριστών στην περιοχή- ανάγκη για διαμόρφωση καλών συνηθειών και φιλικής προς το περιβάλλον συμπεριφοράς ως δείγμα πολιτισμού από υπεύθυνους, ενεργούς σωστούς ευρωπαίους πολίτες. Ζήτημα/Πρόβλημα στο οποίο θα δοθεί έμφαση κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά Απορρίμματα: Σωστή διαχείριση τους μέσα από ανάπτυξη ορθών καταναλωτικών συνηθειών, ανακύκλωσης, μείωσης, επαναχρησιμοποίησης.
Γιατί επιλέγηκε το συγκεκριμένο θέμα και πώς συνδέεται με το τοπικό σας πλαίσιο; Το συγκεκριμένο θέμα επιλέγηκε με βάση τις διαπιστώσεις που έγιναν σε σχέση με τη μη σωστή και ανεπαρκή ανακύκλωση και διαχείριση απορριμμάτων. Επιπλέον, η περιοχή είναι πολυσύχναστη λόγω του ότι βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, κοντά στο πανεπιστήμιο και το κάστρο της Λεμεσού. Έτσι, το σχολείο, σε μια ευρύτερη προσπάθεια διαμόρφωσης ενεργών και υπεύθυνων πολιτών που σέβονται και φροντίζουν το περιβάλλον τους, επιδιώκει να καλλιεργήσει στα παιδιά φιλοπεριβαλλοντικές στάσεις και συμπεριφορές. Πέραν από το περιβαλλοντικό όφελος, υπάρχει θετική επίδραση στην εικόνα της περιοχής και ενίσχυση της προσπάθειας του Δήμου, για διαμόρφωση καθαρού και ελκυστικού περιβάλλοντος. Το πρόγραμμα αυτό υλοποιείται για 2 η συνεχή χρονιά. Θεματική ενότητα/ες του Αναλυτικού Προγράμματος στην οποία εμπίπτει το πρόβλημα/ζήτημα διερεύνησης: 1. Απορρίμματα 2. Πολιτισμός και Περιβάλλον Σκοπός: Να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι κάτοικοι της περιοχής τη σημασία της ορθολογικής χρήσης των απορριμμάτων. Να αντιληφθούν τη σημασία της υιοθέτησης καταναλωτικών συμπεριφορών (μείωση, σωστή επιλογή) ως βασικό
παράγοντα μείωσης απορριμμάτων, αλλά κυρίως προστασίας και διατήρησης των φυσικών πόρων και του περιβάλλοντος ευρύτερα. Απώτερος σκοπός της δράσης και της πολιτικής αυτής είναι να καλλιεργήσουν σωστές στάσεις και συμπεριφορές σε σχέση με τη διαχείριση απορριμμάτων, οι οποίες να χαρακτηρίζουν τους αυριανούς πολιτισμένους ανθρώπους, τους σωστούς και υπεύθυνους πολίτες και κατοίκους μιας αστικής, πολυσύχναστης περιοχής, πλούσιας σε πολιτισμό. Επιμέρους επιδιωκόμενοι στόχοι για την αειφόρο περιβαλλοντική εκπαιδευτική πολιτική του σχολείου: Οι στόχοι πρέπει να αφορούν και να ανταποκρίνονται σε όλα τα επίπεδα στόχων της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: Γνώσεις, Ευαισθητοποίηση Συνειδητοποίηση, Δεξιότητες, Στάσεις, Συμμετοχή και Δράση. Γνώσεις: Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: Αποκτήσουν βασικές περιβαλλοντικές έννοιες και έννοιες αειφόρου ανάπτυξης που σχετίζονται με τα απορρίμματα (απορρίμματα, διαχείριση απορριμμάτων, μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, καταναλωτισμός, λιπασματοποίηση, βιολογικά προιόντα, φυσικοί πόροι, ανακυκλώσιμα υλικά, μη-ανακυκλώσιμα, συσκευασίες φιλικές προς το περιβάλλον, επεξεργασία απορριμμάτων, είδη απορριμμάτων, μείωση απορριμμάτων, διαχωρισμός, καταναλωτικές συνήθειες, υπερεκμετάλλευση αγαθών, ποιότητα ζωής, ρίψη απορριμμάτων, κακή διαχείριση απορριμμάτων, περιβαλλοντική υποβάθμιση, πλουτοπαραγωγικοί πόροι, κλιματικές αλλαγές, ορθολογική διαχείριση, απόβλητα, υγρά λύματα, χημικά απόβλητα, τοξικά απόβλητα, ραδιενεργά
απόβλητα, μόλυνση, ρύπανση, φυσικοί πόροι, καταναλωτικά πρότυπα, υποβάθμιση ποιότητας ζωής). Γνωρίσουν ποικίλους τρόπους διαχείρισης απορριμμάτων (ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση, μείωση, λιπασματοποίηση, απόρριψη σε χωματερές, διοχέτευση σε βιολογικούς σταθμούς). Γνωρίσουν την έννοια του καταναλωτισμού και να τη συνδέσουν με την αυξομείωση απορριμμάτων στο σχολείο, στο σπίτι, στην περιοχή τους και στη χώρα τους. Μάθουν μηχανισμούς με τους οποίους μπορούν να γίνουν σωστοί καταναλωτές. Ευαισθητοποίηση-Συνειδητοποίηση: Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: Αντιληφθούν τις συνέπειες απόρριψης υλικών στις χωματερές (ρύπανση υπεδάφους, εδάφους, νερού και αέρα, υποβάθμιση της περιοχής σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο). Διασυνδέσουν τις καταναλωτικές τους συνήθειες με την αύξηση του όγκου των σκουπιδιών. Συνειδητοποιήσουν ότι η μείωση απορριμμάτων, η επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση, η κομποστοποίηση υλικών είναι πρακτικές που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων αλλά και των άλλων ζωντανών οργανισμών τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον (αειφορία) σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Ευαισθητοποιηθούν σε θέματα διαφύλαξης των φυσικών πόρων και της προστασίας του περιβάλλοντος Κατανοήσουν ότι η αλλαγή στις καταναλωτικές τους συνήθειες μπορεί να συμβάλει στην προστασία του περιβάλλοντος, να βοηθήσει στην εξοικονόμηση χρημάτων και να επηρεάσει τη ζωή των ανθρώπων στον τόπο τους και στις άλλες χώρες. Συνειδητοποιήσουν την ανάγκη σεβασμού, διατήρησης και προστασίας των τουριστικών περιοχών του τόπου μας
Δεξιοτήτων: οι μαθητές μαθήτριες να: Αντλούν πληροφορίες από διάφορες πηγές (πρόσωπα, τοπικές αρχές, διαδίκτυο, έντυπα, συσκευασίες προϊόντων, αφίσες κ.α). Αποκτήσουν δεξιότητες πειραματικής διερεύνησης, συνεργασίας, καταγραφής δεδομένων, ανάλυσης και διατύπωσης συμπερασμάτων. Συζητούν με επιχειρήματα, σέβονται τις άλλες απόψεις και είναι ανοικτοί στο ενδεχόμενο διαφοροποίησης της γνώμης τους. Περιγράφουν τις εμπειρίες τους από διάφορους τουριστικούς προορισμούς της περιοχής τους και συζητούν τις εντυπώσεις τους και τις πιθανότητες βελτίωσης τους (σε σχέση με τη διαχείριση απορριμμάτων). Κάνουν καταγραφή των θετικών ή αρνητικών στοιχείων που εντοπίζουν στα αξιοθέατα της περιοχής τους. Συζητούν για τη συμπεριφορά που πρέπει να επιδεικνύουμε κατά την επίσκεψή μας σε έναν χώρο (σε σχέση με τη διαχείριση απορριμμάτων). Κάνουν Διαχωρισμό απορριμμάτων σε ανακυκλώσιμα και μη ανακυκλώσιμα. Κάνουν Διαχωρισμό ανακυκλώσιμων απορριμμάτων κατά είδος (χαρτί, γυαλί, αλουμίνιο, πλαστικό). Εντοπίζουν περιοχές ρύπανσης και μόλυνσης του περιβάλλοντος από απορρίμματα, εντός και εκτός σχολείου, και εισηγούνται τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος. Αναπτύσσουν δεξιοτήτων παρατήρησης, επικοινωνίας, διαλόγου, κριτικής σκέψης, κ.ά. Επαναχρησιμοποιούν διάφορα υλικά και τα αξιοποιούν με ποικίλους τρόπους. Εισηγούνται τρόπους μείωσης και επαναχρησιμοποίησης απορριμμάτων στο σχολείο και στο σπίτι.
Στάσεων: οι μαθητές μαθήτριες να: Υιοθετήσουν συμπεριφορές που μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του ζητήματος των απορριμμάτων. Διαμορφώσουν καταναλωτικές συμπεριφορές που διασφαλίζουν τη διατήρηση των φυσικών πόρων, τη διασφάλιση αειφόρων μοντέλων παραγωγής και κατανάλωσης, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στον πλανήτη και την επιβίωση σε περιόδους οικονομικής ύφεσης. Καλλιεργήσουν συμπεριφορές εκτίμησης και σεβασμού κατά την επίσκεψη σε χώρους σχετικούς με την πολιτιστική και φυσική μας κληρονομιά. Συμμετοχής και Δράσης: οι μαθητές μαθήτριες να: Προτείνουν ένα μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων στο σχολείο τους και το εφαρμόζουν. Προωθήσουν την εφαρμογή του μοντέλου αυτού στο σπίτι. Διεξαγάγουν εκστρατεία ενημέρωσης της περιοχής για την ανάγκη σωστής διαχείρισης απορριμμάτων. Προτείνουν τρόπους βελτίωσης και αναβάθμισης των αξιοθέατων της περιοχής σε σχέση με τη διαχείριση απορριμμάτων στα σημεία αυτά. Συμβάλλουν στην περιβαλλοντική αναβάθμιση του σχολείου, του Δήμου, της περιοχής. Συμμετέχουν σε εκδηλώσεις που αφορούν στη μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση απορριμμάτων στο σχολείο και στο σπίτι. Τι επιδιώκεται μέσα από το πρόγραμμα αυτό να πετύχετε για το σχολείο σας και την κοινότητά σας; (αναφέρετε επιδιωκόμενα αποτελέσματα). Α) Σχολείο (παιδαγωγικό, οργανωτικό/τεχνητό, κοινωνικό πλαίσιο) Παιδαγωγικό πλαίσιο:
Ενίσχυση περιβαλλοντικού γραμματισμού μέσα από ποικίλες παιδαγωγικές μεθόδους (διερεύνηση, συνεργασία, παιχνίδι ρόλων, αντιπαράθεση, εννοιολογικοί χάρτες) Διαθεματική προσέγγιση του θέματος ώστε να επιτευχθούν πιο γρήγορα και πιο βαθιά οι στόχοι μας. Προώθηση περιβαλλοντικού γραμματισμού σε όσους εμπλέκονται στις λειτουργίες του σχολείου: εκπαιδευτικοί, γονείς, επιστάτριες, εργάτες, γραμματέας, σχολική εφορεία, Σύνδεσμος Γονέων. Ενίσχυση του αισθήματος ευθύνης, δημοκρατικής συνείδησης και ενεργού πολίτη όλων όσων εμπλέκονται στη δράση. Βίωση της χαράς της μάθησης και της δημιουργικότητας. Αναδιοργάνωση της μαθησιακής πορείας, ώστε να διευκολύνει και να εξυπηρετεί τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών. Οργανωτικό/τεχνητό πλαίσιο Το σχολείο και η ευρύτερη περιοχή να γίνει τόπος βιωματικής μάθησης, πειραματισμού και διερεύνησης. Οργάνωση ενός μοντέλου διαχείρισης απορριμμάτων το οποίο θα αποτελέσει παράδειγμα για το σπίτι. Κατανομή ρόλων και αρμοδιοτήτων ώστε να επιτευχθεί ο σκοπός της δράσης (υλοποίηση ενεργειών όπως: αγορά κάδων, πινακίδων, οργάνωση περισυλλογής ανακυκλώσιμων υλικών, πραγματοποίηση δράσεων και επισκέψεων, ενίσχυση βιβλιοθηκών, διαλέξεις κλπ). Κοινωνικό πλαίσιο Επικοινωνία με γονείς, Δήμο, τοπικούς παράγοντες, σχολική εφορεία, πρόσωπα που ασχολούνται με το θέμα των απορριμμάτων, αρμόδια άτομα σε χώρους επισκέψεων. Αξιοποίηση διαφόρων φορέων (Δήμαρχος, εκκλησία, Τμήμα Δασών, Εταιρείες ανακύκλωσης, Ανάκυκλος κλπ). Β) Κοινότητα:
Λήψη από κοινού μέτρων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των παιδιών και των κατοίκων της περιοχής. (ενημέρωση, τοποθέτηση κάδων, κλπ). Διοργάνωση κοινών δραστηριοτήτων (π.χ. καθαρισμός, δεντροφύτευση, διαλέξεις) Αξιολόγηση του Προγράμματος Α) Αρχική Αξιολόγηση Συζήτηση, αξιολόγηση και εμπλουτισμός των προτεινόμενων δραστηριοτήτων με τους εκπαιδευτικούς του σχολείου και τους εμπλεκόμενους φορείς. Μέση Συντρέχουσα Αξιολόγηση Παρατήρηση της εφαρμογής των ορθών πρακτικών διαχείρισης απορριμμάτων από τους μαθητές. Αξιολόγηση γνωσιολογικών επιτευγμάτων μέσα από διάφορες δραστηριότητες και δοκίμια αξιολόγησης. Γ) Τελική Αξιολόγηση Παρατήρηση και καταγραφή της συμπεριφοράς των μαθητών, εκπαιδευτικών και δημοτών σε σχέση με τη διαχείριση απορριμμάτων.
Το έντυπο συμπληρώνεται από όλες τις τάξεις του σχολείου στα πλαίσια της Αειφόρου Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Σχολείου. Το συγκεκριμένο έντυπο περιγράφει/σχεδιάζει το project που θα υλοποιηθεί στην τάξη. Ένα project που στηρίζεται για την υλοποίηση του, στον χρόνο της Αγωγής Ζωής, στο ωρολόγιο πρόγραμμα, αλλά και στη διάχυση στα υπόλοιπα μαθήματα. Τάξη/Αρ, Θεματι Επιμέρους Μαθησιακά Διάχυση στα διάφορα Δραστηριότητ Πεδία Φορείς που Μαθητώνόνομα κή ζητήματα/ αποτελέσμα μαθήματα/ Ενότητες που θα ες που θα μελέτης που θα Εκπαιδευτ ικού ενότητα / ζήτημα Άξονες που θα μελετηθούν τα αξιοποιηθούν οργανωθούν θα αξιοποιηθούν αξιοποιηθο ύν ( με ποιο τρόπο ) Ελληνικά Μαθηματικά Επιστήμη Γεωγραφία Θρησκευτικά Αγγλικά
Ιστορία Τέχνη Μουσική Γυμναστική Σχεδιασμός και Τεχνολογία Αγωγή Υγείας