ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΜΗΜΑ Ι ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΗ Έννοια συμβάσεως εξαρτημένης εργασίας α. Η εξάρτηση ως αναγκαίο συστατικό στοιχείο της... 1 β. Ο ορισμένος ή αόριστος χρόνος της διάρκειας της... 5 β1. Σύμβαση εργασίας η οποία καταρτίζεται εκ του νόμου υποχρεωτικώς ως ορισμένου χρόνου-διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου κατά καταστρατήγηση των διατάξεων του άρθρου 8 ν. 2112/1920... 6 β2. Σύμβαση εξαρτ. εργασίας η οποία καταρτίζεται για την κατάσκευή συγκεκριμένου έργου και για όσον χρόνο θα διαρκέσει αυτή (η κατασκευή του)... 13 β3. Σύμβαση εξαρτ. εργασίας η οποία εξ αρχής συμφωνείται ότι θα διαρκέσει μέχρι την συμπλήρωση από τον εργαζόμενο ορισμένου ορίου ηλικίας, ή μέχρι την συμπλήρωση τα ων προϋποθέσεων συνταξιοδοτήσεως του...16 β4. Σύμβαση εξαρτ. εργασίας όσων προσλαμβάνονται και απασχολούνται σε εποχιακώς λειτουργούσες επιχειρήσεις...20 ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και οι συγγενείς προς αυτήν συμβάσεις 1. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και σύμβαση έργου...25 2. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και σύμβαση εταιρίας...30 3. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και σύμβαση μισθώσεως προσοδοφό ρου πράγματος...33 4. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και σύμβαση μεσιτείας... 36 5. Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και σύμβαση ανεξαρτήτων υπηρεσιών... 40 6. Ειδικές συμβάσεις παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών...44 6α. Σύμβαση παροχής υπηρεσιών περιοδεύοντος πωλητού (placier)...44 6β. Σύμβαση παροχής υπηρεσιών μελών διοικήσεως αστικής, εμπορικής, εταιρίας (προσωπικής, ε.π.ε., α.ε., κ.λπ), σωματείου κ.λπ. νομικών προσώπων...48 6γ. Σύμβαση παροχής υπηρεσιών λογοτέχνη, καλλιτέχνη, ηθοποιού,μουσικού, κ.λπ...52
ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΤΗ Ειδικές μορφές συμβάσεων εξαρτημένης εργασίας... 56 1. Σύμβαση γεωργικής εργασίας...56 2. Εργασία υπαλλήλων δημοσίου, ν.π.δ.δ. και Ο.Τ.Α. με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου...59 3.Ομαδική σχέση εργασίας...64 ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΕΤΑΡΤΗ Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και σχέση εργασίας (άκυρη σύμβαση εργασίας) 69 ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΕΜΠΤΗ 1. Υποκείμενα της συμβάσεως εξαρτημένης εργασίας... 74 Ια. Ιδιωτικοί υπάλληλοι και εργατοτεχνίτες...74 1β. Οικιακοί εργαζόμενοι...77 1γ. Εργαζόμενοι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί...80 Ιδ. Διευθύνοντες υπάλληλοι...83 2. Ο εργοδότης-μεταβολή του προσώπου του εργοδότη... 88 ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΚΤΗ Κατάρτιση της συμβάσεως εργασίας και όροι αυτής 1α. Πρόσληψη εργαζομένου με διαγωνισμό... 92 1β. Σύμβαση εργασίας υπό δοκιμή... 96 ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΒΔΟΜΗ Προϋποθέσεις εγκύρου καταρτίσεως της συμβάσεως εξαρτημένης εργασίας-κατάρτιση αυτής...101 Ειδικά προσόντα εργαζομένου βιβλιάρια υγείας, άδεια εργασίας από αστυνομική αρχή, άδεια παραμονής και εργασίας αλλοδαπών εργαζομένων...101 ΕΝΟΤΗΤΑ ΟΓΔΟΗ 1.Λειτουργία και εξέλιξη της συμβάσεως εξαρτημένης εργασίας Ια. Ετοιμότητα προς παροχή εργασίας...108 1β. Παρεμφερείς εργασίες, παράλληλη ή μικτή απασχόληση (πρόσθε τη μη συναφής εργασία)...113 2. Μονομερής μεταβολή της συμφωνημένης εργασίας... 118 VIII
2α. Προαγωγή ως μεταβολή του είδους της συμφωνημένης εργασίας (δικαίωμα προαγωγής ιδιωτικού υπαλλήλου...118 2β. Δανεισμός εργαζομένου...126 2γ. Η μετάθεση του εργαζομένου...130 2δ. Αποζημίωση για εκτός έδρας απασχόληση...137 3.Χρόνος παροχής της εργασίας...140 3α. Μερική απασχόληση και εκ περιτροπής εργασία του εργαζομένου...140 3β. Θέση του εργαζομένου σε διαθεσιμότητα...151 3γ. Υπερεργασία και υπερωριακή εργασία (νόμιμη και παράνομη συμψηφισμός ανώτερων των νομίμων αποδοχών στην αμοιβή της υπερωριακής εργασίας...155 3δ. Εργασία Κυριακών και εξαιρέσιμων ημερών (αργιών...166 3ε. Εργασία-αμοιβή σερβιτόρων...171 4. Υποχρέωση πίστεως-απαγόρευση ανταγωνισμού του εργοδότη... 176 5. Επίσχεση εργασίας εργαζομένου... 182 6. Αποζημίωση εργοδότη από ζημία εργαζομένου-επιρρεπείς σε ζη μία εργασίες.... 186 7. Αξίωση προς πραγματική απασχόληση του εργαζομένου...190 8. Ίση μεταχείριση εργαζομένων.... 197 9. Βάναυση συμπεριφορά εις βάρος του εργαζομένου...203 ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΝΑΤΗ Υποχρεώσεις του εργοδότη Ι. Υποχρέωση προς καταβολή του μισθού...208 Ια. Συμβατικός & νόμιμος μισθός-τακτικές αποδοχές-βασικός μισθός & επιδόματα-κλειστός και επιχειρησιακή συνήθεια ως προς την διαμόρφωση του μισθού- μη κατάβολή δεδουλευμένων αποδοχών (άρθρο μόνο αν.ν. 690/1945)... 208 1. έννοια του μισθού... 208 2. Διακρίσεις του μισθού...210 α. συμβατικός και νόμιμος μισθός...211, επ. β. ειθισμένος μισθός... 212 γ. βασικός μισθός,επιδόματα και προσαυξήσεις...213 δ. επί μέρους επιδόματα... 214 ε. οικογενεικά επιδόματα...215 στ. επιδόματα Χριστουγέννων & Πάσχα...216 ζ. μισθός & τακτικές αποδοχές... 219 η. σχέση μεταξύ ατομικώς και συλλογικώς συυμφωνημένου μισθού... 220 θ. η επιχειρησιακή συνήθεια ως πηγή προσδιορισμού των αποδοχών... 221 ι. χρονικός μισθός...222 ι.μισθός κατά μονάδα απρεχόμενης εργασίας...224 ια. μισθός σε ποσοστά επί των κερδών... 225 IX
ιβ. μισθός χρηματικός & μισθός σε είδος... 227 ιγ. μισθολογικές παροχές με ειδικό χαρακτήρα...229 ιδ. εκούσιες/οικειοθελείς παροχές ως μισθός...228 ιε. φιλοδωρήματα ως μισθός...231 ιστ. βραβεία εργασίας...231 ιζ. χρόνος πληρωμής του μισθού...231 ιη. τόπος πληρωμής του μισθού... 231 κ. το εκκαθαριστικό σημείωμα... 232 κα. συμψηφισμός αξιώσεως προς πληρωμή μισθού...234 κβ. καταλογισμός ποσών στον εργατικό μισθό...237 κγ. κρατήσεις από τον μισθό...239 κδ. κατάσχεση,επίσχεση & εκχώρηση της αξιώσεως προς πληρωμή του μισθού...241 κε. προστασία μισθού επί επισπεύσεως αναγκ. κατασχέσεως σε βάρος του εργοδότη... 243 κστ. προστασία του μισθού σε περίπτωση πτωχεύσεως του εργοδότη...247 κζ. προστασία αξιώσεως επί του μισθού των εργατών οι οποίοι εργάζονται στην κατασκευή οικοδομικού έργου κατ άρθο 702 του ΑΚ...250 κθ. τύχη αξίωσης επί του μισθού σε περίπτωση ανώμαλης εξέλιξης της συμβάσεως εργασίας... 252 1. αδυναμία καταβολής του οφειλόμενου μισθού...252 2. υπερημερία εργοδότη για την καταβολή του οφειλόμενου μισθού, συνέπειες εις βάρος του... 252, 257 3. αδυναμία/άρνηση εργοδότη να αποδεχθεί την εργασία του εργαζομένου...259 4. η ρύθμιση της ΑΚ 656...260 5. απαλλαγή εργοδότη από τις συνέπειες της υπερηρίας του... 262 6. η απεργία ως γεγονός ανωτέρας βίας... 264 7. άρση της υπερημερίας του εργοδότη... 265 8. παραίτηση εργαζομένου από την αξίωση εκ του μισθού του...266 9. παραγραφή των μισθολγικών αξιώσεων... 268 10. εκούσιες-οικειοθελείς εργοδοτικές παροχές ως μισθός...281 11. καταχρηστική διεκδίκηση μισθών υπερημερίας...286 ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΚΑΤΗ Εργατικά ατυχήματα-επαγγελματικές ασθένειες...294 & επ.,307, επ. X
ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΝΔΕΚΑΤΗ Προστασία στρατευομένων, αγωνιστών εθνικής αντιστάσεως και μειονεκτούντων προσώπων 1. Προστασία στρατευομένων...315 επ. 2. Προστασία αγωνιστών εθνικής αντιστάσεως, μειονεκτούντων προσώ πων, κλ.π.... 319 και επ. ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΩΔΕΚΑΤΗ Κανονική άδεια αναψυχής α. Προϋποθέσεις-δικαίωμα λήψεως αδείας αναψυχής...328 και επ. β. Αποδοχές αδείας και επίδομα αδείας...329 επ. γ. Άρνηση-παράλειψη εργοδότη να χορηγήσει την οφειλόμενη άδεια στον/στους εργαζόμενό/νους του... 331 δ. καταγγελία της συμβάσεως εργασίας διαρκούσης της αδείας αναψυχής... 332 ε. παραγραφή αξιώσεων από την μη χορήγηση αδείας... 333 στ. πρόσθετη άδεια ειδικών κατηγοριών εργαζομένων... 333 ζ. αδεια εποχιακώς εργαζομένων... 333 ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΚΑΤΗ ΤΡΙΤΗ Τα συμβατικά εργοδοτικά δικαιώματα α. Η πειθαρχική εξουσία του εργοδότη...341 1. δικαστικός έλεγχος των αποφάσεων των πειθαρχικών συμβουλίων του εργοδότη...341 2. απόλυση εργαζομένου ως πειθαρχική ποινή. Σχέση καταγγελίας και πειθαρχικής ποινής απολύσεως...342 3. πειθαρχική διαδικασία...344 4. βασικές αρχές της πειθαρχικής δίκης...344 ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΚΑΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ 1. Διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη...354 2. Μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων της συμβάσεως εργασίας...354, επ. 3. Τροποποιητική καταγγελία της συμβάσεως εργασίας...358,επ. ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΚΑΤΗ ΠΕΜΠΤΗ Η λύση της συμβάσεως εξαρτημένης εργασίας...376,επ. 1. Λύση της εργασιακής συμβάσεως ως διαρκούς ενοχικής συμβάσεως...376 Α. Διάλυση εργοδοτικής επιχειρήσεως ή οριστική διακοπή των εργασιών της... 376 XI
Β. Απόλυση ή αποχώρηση του εργαζομένου λόγω ορίου ηλικίας ή πλήρους συνταξιοδοτήσεως του με μειωμένη αποζημίωση απολύσεως (άρθρο 8 ν. 3198/1955),...381 και επ. Γ. Καταγγελία συμβάσεως εργασίας ορισμένου χρόνου για σπουδαίο λόγοαποζημίωση εργαζομένου,κατά τα άρθρα 673 & 674 του ΑΚ...393 Δ. Καταγγελία συμβάσεως/σχέσεως εργασίας αορίστου χρόνου κατά το ν. 2112/1920, το β.δ. της 16/18 Ιουλίου 1920 και το ν. 3198/1955...406, επ. δα. Καταγγελία συμβάσεως/σχέσεως εργασίας αορίστου χρόνου υπό προειδοποίηση...406 δβ. Καταγγελία συμβάσεως εργασίας αορίστου χρόνου κατά παρά βαση των διατάξεων του νόμου (ν. 2112/1920, του β.δ. της 16/18.7.1920, του ν. 3198/1955, κ.α....407, επ. δγ. Καταγγελία συμβάσεως εξαρτημένης εργασίας εργαζομένων σε αστικάυπεραστικά ΚΤΕΛ...432 δδ. Απόλυση ιδιωτικών εκπαιδευτικών...444 δε. Απόλυση εγκύου εργαζομένης... 455 δστ. Καταγγελία συμβάσεως εργασίας προστατευόμενου συνδικαλιστικού στελέχους...460 δζ. Ομαδικές απολύσεις...469 δη. Έκτακτη καταγγελία λόγω υποβολής μηνύσεως...479 δθ. Καταχρηστική καταγγελία συμβάσεως εργασίας αορίστου χρόνου... 487 δι. Αποχή από την εργασία ως λόγος απολύσεως...503 ΤΜΗΜΑ II Το εργατικό δίκαιο στην πράξη Δικαιώματα-υποχρεώσεις εργοδότη/εργαζομένου Νομοθεσία, εγκύκλιοι, παραδείγματα 1. Κατάρτιση συμβάσεως εργασίας...511 2. Ειδικό βιβλίο νεοπροσλαμβανομένου προσωπικού...513 3. Υποχρέωση του εργοδότη προς απογραφή του στο ΙΚΑ...,513 4. Υποχρέωοη εργοδότη προς αναγγελία της προσλήψεως εργαζομένου του στον ΟΑΕΔ, καθώς και της απολύσεως του ή της εκουσίας αποχωρήσεως του...515 5. Υποχρέωση εργοδότη προς σύνταξη και κατάθεση αρμοδίως πινά κων προσωπικού...517 6. Υποχρέωση εργοδότη προς γνωστοποίηση-ενημέρωση των εργαζο μένων του περί των όρων των ατομικών τους συμβάσεων εργασίας...519 7. Σύμβαση μερικής απασχολήσεως και σχέδιο αυτής...525 8. Υπολογισμός επιδομάτων (δώρων) εορτών (Χριστουγέννων-Πάσχα)...527 XII
9. Ετήσια άδεια με αποδοχές...529 10. Ασφαλιστικές εισφορές στο ΙΚΑ...537 11. Υπολογισμός μισθού, ημερομισθίου, ωρομισθίου, αμοιβής υπερεργασίας, νόμιμης και κατ εξαίρεση υπερωριακής εργασίας, νυχτερι νής εργασίας, εργασίας Κυριακών και εξαιρετέων ημερών...538 12. Παραδείγματα/υποδείγματα υπολογισμού αμοιβών/αποζημιώσεων λόγω παροχής υπερεργασίας, υπερωριακής εργασίας, εργασίας Κυριακών, αργιών και υκτερινής...543 13. Πίνακες αποζημιώσεως λόγω καταγγελίας συμβάσεως/σχέσεως εργασίας ιδιωτικών υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών...545 14. Υπολογισμός φόρου επί της αποζημιώσεως λόγω απολύσεως...549 XIII