Γ Ε Ω Τ Ε Χ Ν Ι Κ Ο Ε Π Ι Μ Ε Λ Η Τ Η Ρ Ι Ο Ε Λ Λ Α Α Σ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ

Γ Ε Ω Τ Ε Χ Ν Ι Κ Ο Ε Π Ι Μ Ε Λ Η Τ Η Ρ Ι Ο Ε Λ Λ Α Α Σ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ Ιούλιος 2009

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 2. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ 3 3 ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 5 3.1 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 5 3.1.1 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ 5 3.1.2 Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΑΣΩΝ, ΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΧΟΡΤΟΛΙΒΑ ΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ 8 3.1.3 ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ 11 3.2 Η ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ 10ΕΤΙΑΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 15 3.2.1 ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ, (1997 2007) 15 3.2.2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ (Α ΠΙΛΟΤΙΚΟ, Β ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΚΑΙ 1 ΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ) 18 4. SWOT ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 20 4.1 SWOT ΑΝΑΛΥΣΗ 20 4.2 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 23 5. ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ (ΝΕΑ ΠΕΡΙΟ ΟΣ) 24 5.1 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 24 5.2 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 25 5.3 ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 26 5.4 ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ27 5.4.1. 1 ΟΣ Α.Π.: ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΥΠΟ ΟΜΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 27 5.4.2 2 ΟΣ Α.Π.: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ (ΣΥΝΤΑΞΗ, ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΚΥΡΩΣΗ) 30 5.4.3 3 ΟΣ Α.Π.: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ 45 5.4.4 4ΟΣ Α.Π.: ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ 54 5.5 ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΟ ΚΟΣΤΟΣ 54 5.5.1. ΚΟΣΤΟΣ 1 ΟΥ Α.Π.: ΥΠΟ ΟΜΕΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 55 5.5.2 ΚΟΣΤΟΣ 2 ΟΥ Α.Π.: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ 58 5.5.3 ΚΟΣΤΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 63 5.5.4 ΚΟΣΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ 65 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ

5.5.5 ΚΟΣΤΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ 65 5.5.6 ΚΟΣΤΟΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΩΣ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ 67 6. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ 68 6.1 ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΣ 68 6.1.1 ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ 68 6.1.2 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ 71 6.1.3. ΚΙΝ ΥΝΟΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ 72 6.2 ΚΟΣΤΟΣ / ΑΠΟ ΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΕΣ 75 6.3 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΣΕΣ 75 7. ΧΩΡΙΚΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 77 7.1 ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ 77 7.1.1. ΈΚΤΑΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ 77 7.1.2 ΙΑ ΟΧΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΕΣΜΕΥΣΕΙΣ 78 7.1.3 ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΥΝΑΜΙΚΟ 80 7.2 ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΩΝ 81 8. ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΠΟΡΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ 83 9. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 87 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Γεωτεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος (ΓΕΩ.Τ.Ε.Ε.) ως επίσηµος σύµβουλος της πολιτείας (άρθρο 2, Ν. 1474/84), µεταξύ των άλλων, και σε θέµατα δασικών πόρων, δασικής πολιτικής, προστασίας και αποκατάστασης περιβάλλοντος, και µε γνώµονα α) την προάσπιση της δηµόσιας περιουσίας επί δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων, β) την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, γ) την επιτυχή και οµαλή δηµιουργία του Εθνικού Κτηµατολογίου (ΕΚ) και δ) τον διοικητικό εκσυγχρονισµό της Χώρας, συνέταξε και θέτει υπόψιν της ελληνικής κοινής γνώµης, το παρόν Στρατηγικό και Επιχειρησιακό Σχέδιο (ΣΕΣ) για την κατάρτιση ασικών Χαρτών σε εθνική κλίµακα. Σκοπός του ΣΕΣ είναι νa καθορισθούν οι βασικοί στόχοι του έργου, να περιγραφούν οι δράσεις που πρέπει να αναληφθούν για τη πραγµατοποίηση των τεθέντων στόχων, να αναλυθεί η επικινδυνότητά τους και να τεκµηριωθεί η δυνατότητα, το χρονοδιάγραµµα και οι προϋποθέσεις υλοποίησής του σε εθνική κλίµακα. Το παρόν ΣΕΣ βασίζεται κυρίως στη συγκροτηµένη και λεπτοµερή µελέτη της Οµάδας Εργασίας του ΓΕΩΤΕΕ που συστάθηκε µε σχετική απόφαση του.σ. του ΓΕΩΤΕΕ στην υπ. αριθµ. 19/29-9-2008 συνεδρίασή του, το περιεχόµενο της οποίας δηµοσιεύθηκε στο ΦΕΚ µε αριθµό 482/τ. Υ.Ο.../19-11-2008 (αριθµός απόφασης 3613/11-11-2008 περί «Σύστασης και Συγκρότησης Αµειβόµενης Οµάδας Εργασίας στο ΓΕΩΤ.Ε.Ε.») και στις απόψεις των µελών της Επιτροπής Κτηµατολογίου ασολογίου του ΓΕΩΤΕΕ. Η εν λόγω Οµάδα Εργασίας αποτελείται από τους: α) Τον κ. Σταύρο Τσιλίκουνα του Μιχαήλ, Προϊστάµενο του Τµήµατος ασικού Κτηµατολογίου & Αποτερµατισµού ασών και ασικών Εκτάσεων της ιεύθυνσης ασικών Χαρτών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων, ως Πρόεδρο. β) Τον κ. Μόσχο Βογιατζή του Αθανασίου, Υποδιευθυντή / Επικεφαλής ασικών Χαρτών της ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε. Περιφερειακό Κέντρο Θεσσαλονίκης, ως µέλος. γ) Τον κ. Αθανάσιο Μπουζινέκη του Κωνσταντίνου, Ιδιώτη, Πρόεδρο της Πανελλήνιας Κίνησης ασολόγων, ως µέλος. δ) Τον κ. Φώτιο Φασούλα του Τηλέµαχου, Ιδιώτη, Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Ελεύθερων Επαγγελµατιών, ως µέλος. ε) Τον κ. Νικόλαο Χλύκα του Απόστολου, Ιδιώτη, Πρόεδρο του Πανελλαδικού Συνδέσµου Μελετητών Γεωτεχνικών, ως µέλος. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 1/87

Συντονιστής της Οµάδας Εργασίας έχει οριστεί µε την ίδια απόφαση εκ µέρους του ΓΕΩΤΕΕ ο κ. Στέργιος ιαµαντόπουλος του Ιωάννη, ασολόγος, µέλος του.σ. του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. Το ΣΕΣ αντανακλά επίσης ιδέες και προτάσεις από την µέχρι σήµερα πρόσφατη εµπειρία της κατάρτισης ασικών Χαρτών στα προγράµµατα του ΕΚ, την επαγγελµατική/επιστηµονική αντίληψη για την υλοποίηση του έργου καθώς και τις απαιτήσεις της κοινωνίας για σχεδιασµό και εφαρµογή αποτελεσµατικής περιβαλλοντικής πολιτικής. Για τη σύνταξη του ΣΕΣ χρησιµοποιήθηκαν και στοιχεία από: α) την πρόταση του ΤΕΕ1 (2005) και β) το Επιχειρησιακό Σχέδιο2 που είχε εκπονήσει η ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε. (2007). Σήµερα, έχουµε τη δυνατότητα να προσδιορίσουµε µε αρκετή βεβαιότητα: Το πραγµατικό κόστος και τον χρόνο που απαιτούνται για την υλοποίηση του έργου. Τις προϋποθέσεις που πρέπει να εξασφαλίσει η Ελληνική Πολιτεία για την απρόσκοπτη υλοποίηση του έργου. Το ρόλο των επαγγελµατιών και των υπηρεσιών που εµπλέκονται στην εκπόνησή του. Τους οικονοµικούς πόρους για την οµαλή χρηµατοδότησή του. Η κατάρτιση των ασικών Χαρτών µέχρι την οριστική και αµετάκλητη κήρυξή τους ως οριστικών, αποτελεί υποχρέωση για τις σηµερινές γενιές και ανάγκη για τις µελλοντικές γενιές. Απαιτείται όµως, προβολή του έργου και των πλεονεκτηµάτων του και ευρεία υποστήριξη από όλους τους εµπλεκόµενους και πρωτίστως από την ελληνική κοινωνία στους στόχους και τους αντικειµενικούς σκοπούς του ΣΕΣ. 1 Άξονες Στρατηγικού και Επιχειρησιακού Σχεδιασµού για την Ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηµατολογίου 2 Υποδοµές δεδοµένων και τεχνολογίας πληροφοριών για την δηµιουργία ενός σύγχρονου Ε.Κ. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 2/87

2. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ Η κατάρτιση των ασικών Χαρτών έχει ως αντικείµενο την οριοθέτηση και καταγραφή των δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων κατά τρόπο ακριβή, διαφανή και οριστικό, που ως γνωστόν δεν έχει πραγµατοποιηθεί µέχρι σήµερα. Ειδικότερα, η κατάρτιση ασικών Χαρτών έχει ως αντικειµενικό σκοπό το διαχρονικό (σήµερα και στο παρελθόν) και χωρικό (γεωγραφικό) προσδιορισµό και αποτύπωση των δασών και δασικών εκτάσεων. Η όλη διαδικασία συνίσταται στην έρευνα των εκτάσεων που είτε σήµερα είτε στο παρελθόν καλύπτονται από δασική βλάστηση, στην κωδικοποίηση των στοιχείων και στην ορθή απεικόνιση τους επί κατάλληλου χαρτογραφικού υλικού, µε γνώµονα τις ισχύουσες τεχνικές προδιαγραφές κατάρτισης δασικών χαρτών (ΦΕΚ 1811, Τεύχος Β, 10-09- 2007). Η διερεύνηση της βλάστησης στο παρελθόν για την οριοθέτηση και καταγραφή των δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων πραγµατοποιείται µε τη χρήση αεροφωτογραφιών λήψης 1945/1960, αλλά και προγενέστερης λήψης όπου υπάρχουν (π.χ. για το Ν. Αττικής χρησιµοποποιούνται και αεροφωτογραφίες λήψης 1937), ως το µοναδικό και αρχαιότερο υλικό, το οποίο καλύπτει ενιαία την ελληνική επικράτεια ενώ η οριοθέτηση και καταγραφή των υφιστάµενων δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων συνίσταται στην ανάλυση των χαρακτηριστικών της βλάστησης, που καλύπτει µια έκταση, διαµέσου ερµηνείας αεροφωτογραφιών πρόσφατης λήψης, επαληθευόµενης επί τους εδάφους. Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της Εθνικής Απογραφής ασών (1992) τα δάση και οι δασικές εκτάσεις καλύπτουν έκταση 65.054.990 στρέµ., (49,3% της ελληνικής επικράτειας). Σε αυτές πρέπει να προστεθούν και οι χορτολιβαδικές εκτάσεις, που καλύπτουν κατ εκτίµηση, έκταση 16.000.000 στρέµ. και σύµφωνα µε τις τεχνικές προδιαγραφές κατάρτισης ασικών Χαρτών καταγράφονται στο πλαίσιο της κατάρτισης ασικών Χαρτών. Ο συνδυασµός της φωτοερµηνείας δύο στερεοµοντέλων αεροφωτογραφιών διαφορετικής ηµεροµηνίας λήψης, µιας παλαιάς (1945/1960) και µιας πρόσφατης (π.χ. 2007) που καλύπτουν την ίδια περιοχή, µπορεί να αποδόσει από πλευράς κάλυψης χρήσεων γης, τις παρακάτω καταστάσεις: εκτάσεις που ήταν και παρέµειναν δάση και δασικές. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 3/87

εκτάσεις που εκχερσώθηκαν ή καταστράφηκαν στο χρονικό διάστηµα που µεσολάβησε, και εκτάσεις που αναδασώθηκαν ή δασώθηκαν στο διάστηµα που µεσολάβησε. Η ως άνω καταγραφή των δασών και δασικών εκτάσεων στοχεύει στην: α) Προβολή των εµπραγµάτων δικαιωµάτων του Ελληνικού ηµοσίου επί των δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων στις διαδικασίες του Εθνικού Κτηµατολογίου (ΕΚ) και την ολοκληρωµένη διερεύνηση του ιδιοκτησιακού τους καθεστώτος, β) Αποκάλυψη και διασφάλιση της δηµόσιας περιουσίας, σηµαντικό µέρος της οποίας είναι τα δάση, οι δασικές και οι χορτολιβαδικές εκτάσεις και στην γ) ηµιουργία βασικής πληροφοριακής υποδοµής για την δηµιουργία του «ασολογίου» και µέσω αυτών στην δ) Περιβαλλοντική προστασία δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 4/87

3 ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 3.1 Θεσµικό πλαίσιο 3.1.1 Συνταγµατικό και νοµοθετικό πλαίσιο αναφοράς Η προστασία των δασών και δασικών εκτάσεων απορρέει από το τελευταίο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 24 του Συντάγµατος (2001): «Απαγορεύεται η µεταβολή του προορισµού των δασών και δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Οικονοµία η αγροτική εκµετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δηµόσιο συµφέρον.» Επιπλέον στο ίδιο άρθρο περιλήφθηκε και η ερµηνευτική δήλωση για την έννοια του δάσους και της δασικής έκτασης ως ακολούθως: «Ως δάσος ή δασικό οικοσύστηµα νοείται το οργανικό σύνολο άγριων φυτών µε ξυλώδη κορµό πάνω στην αναγκαία επιφάνεια του εδάφους, τα οποία, µαζί µε την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, αποτελούν µέσω της αµοιβαίας αλληλεξάρτησης και αλληλοεπίδρασής τους, ιδιαίτερη βιοκοινότητα (δασοβιοκοινότητα) και ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον (δασογενές). ασική έκταση υπάρχει όταν στο παραπάνω σύνολο η άγρια ξυλώδης βλάστηση, υψηλή ή θαµνώδης, είναι αραιά.» Η συνταγµατική όµως αυτή προστασία δεν αφορά µόνο τα υφιστάµενα δάση και δασικές εκτάσεις αλλά επεκτείνεται και στο παρελθόν. Σύµφωνα µε την παρ. 3 του άρθρου 117 του Συντάγµατος: «ηµόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που µε άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισµό.» Η συνταγµατική αυτή διάταξη, συνιστά υποχρεωτική έρευνα στο παρελθόν για την καταγραφή των δασών και δασικών εκτάσεων που έχουν απωλέσει την δασική τους µορφή (δασική βλάστηση) λόγω πυρκαγιάς ή άλλης αιτίας, όχι όµως και το δασικό τους χαρακτήρα και άρα εµπίπτουν στις προστατευτικές διατάξεις της δασικής νοµοθεσίας. Η προστασία των δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων στηρίζεται στο Ν. 998/1979 "περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας", όπως τροποποιήθηκε και ισχύει µε το Ν. 1734/1987 (ΦΕΚ 189, Α ) και το Ν. 3208/2003 (ΦΕΚ 303, Α ) καθώς και στο Ν 86/1969 για όσες διατάξεις αυτού δεν τροποποιήθηκαν από τα ανωτέρω. Ο Ν. 3208/2003 ενσωµάτωσε στην ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 5/87

παρ. 1 του άρθρου 1, την προστατευτική διάταξη του Συντάγµατος για τα δάση και τις δασικές εκτάσεις, την ερµηνευτική δήλωση του Συντάγµατος για την έννοια του δάσους και της δασικής έκτασης του άρθρου 24, όπως και τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 117, θέσπισε κριτήρια (π.χ. έκταση, πυκνότητα) και εξειδίκευσε την έννοια του δάσους και της δασικής έκτασης (παρ. 1, άρθρο 1), ως ακολούθως: «3. Η κατά τις παραγράφους 1 και 2 δασοβιοκοινότητα υφίσταται και το δασογενές περιβάλλον δηµιουργείται σε µια έκταση όταν: I. Φύονται στην εν λόγω έκταση άγρια ξυλώδη φυτά, δυνάµενα µε δασική εκµετάλλευση να παράγουν δασικά προϊόντα (δασοπονικά είδη). II. Το εµβαδόν της εν λόγω έκτασης στην οποία φύονται εν όλω ή σποραδικά τα ως άνω δασικά είδη είναι κατ' ελάχιστον 0,3 εκτάρια, µε γεωµετρική µορφή κατά το δυνατόν αποστρογγυλωµένη ή σε λωρίδα πλάτους τουλάχιστον τριάντα (30) µέτρων. Η δασοβιοκοινότητα υφίσταται και το δασογενές περιβάλλον δηµιουργείται και σε εκτάσεις µε µικρότερο εµβαδόν από 0,3 εκτάρια, όταν λόγω της θέσης τους βρίσκονται σε σχέση αλληλεξάρτησης και αλληλεπίδρασης µε άλλες γειτονικές εκτάσεις που συνιστούν δάσος ή δασική έκταση. III. Οι κόµες των δασικών ειδών σε κατακόρυφη προβολή καλύπτουν τουλάχιστον το είκοσι πέντε τοις εκατό (συγκόµωση 0,25) της έκτασης του εδάφους. Τα δασικά οικοσυστήµατα χαρακτηρίζονται ως δάση ή δασικές εκτάσεις κατά τις επόµενες διακρίσεις: α) Εάν στην ως άνω βιοκοινότητα τα δασικά είδη έχουν ευδιάκριτη κατακόρυφη δοµή (ορόφους) και οι κόµες τους καλύπτουν ποσοστό µεγαλύτερο του τριάντα τοις εκατό του εδάφους (συγκόµωση µεγαλύτερη του 0,30), η εν λόγω έκταση χαρακτηρίζεται δάσος, µε την προϋπόθεση ότι η συγκόµωση του ανορόφου υπερβαίνει τα δεκαπέντε εκατοστά (0,15) και σε περίπτωση έλλειψης υπορόφου η συγκόµωση του ανορόφου υπερβαίνει τα είκοσι πέντε εκατοστά (0,25). β) Εάν στην ως άνω βιοκοινότητα η ξυλώδης βλάστηση αποτελείται από δασοπονικά είδη αείφυλλων ή φυλλοβόλων πλατύφυλλων που εµφανίζονται σε θαµνώδη µορφή, η εν λόγω έκταση χαρακτηρίζεται δασική έκταση, εφόσον οι κόµες των ειδών αυτών καλύπτουν ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 6/87

ποσοστό µεγαλύτερο του είκοσι πέντε τοις εκατό του εδάφους (συγκόµωση µεγαλύτερη του 0,25). γ) Στην έννοια των δασικών οικοσυστηµάτων περιλαµβάνονται και οι εκτάσεις που απώλεσαν για οποιονδήποτε λόγο τη δασική βλάστηση και δεν αποδόθηκαν µε πράξεις της διοίκησης, µέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος νόµου, σε άλλες χρήσεις. Οι εν λόγω εκτάσεις διέπονται από τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 117 του Συντάγµατος, κηρύσσονται αναδασωτέες και διατηρούν το χαρακτήρα που είχαν πριν από την καταστροφή τους. 4. Ως δασικές εκτάσεις νοούνται και οι οποιασδήποτε φύσεως ασκεπείς εκτάσεις, (φρυγανώδεις ή χορτολιβαδικές εκτάσεις, βραχώδεις εξάρσεις και γενικά ακάλυπτοι χώροι) που περικλείονται από δάση ή δασικές εκτάσεις, καθώς και οι υπεράνω των δασών ή δασικών εκτάσεων ασκεπείς κορυφές ή αλπικές ζώνες των ορέων. Στις εν λόγω εκτάσεις, πέραν επιτρεπτών επεµβάσεων που προβλέπονται από την παράγραφο 2 του άρθρου 13 του Ν.1734/1987 (ΦΕΚ 189 Α) και τα άρθρα 45 έως 61 του παρόντος νόµου, ουδεµία άλλη επέµβαση επιτρέπεται. Οι εκτάσεις των περιπτώσεων α', δ' και ε' της παραγράφου 6 του παρόντος άρθρου δεν υπάγονται στις διατάξεις αυτής της παραγράφου, έστω και αν περικλείονται από δάση ή δασικές εκτάσεις. 5. Στις διατάξεις του παρόντος νόµου υπάγονται και τα εντός των πόλεων και των οικιστικών περιοχών πάρκα και άλση, καθώς και οι εκτάσεις που κηρύσσονται ή έχουν κηρυχθεί µε πράξη της αρµόδιας αρχής ως δασωτέες ή αναδασωτέες.» Επιπλέον, ο Ν. 3208/2003 περιέγραψε επακριβώς και προέβλεψε τη χαρτογράφηση και λοιπών µη δασικών εκτάσεων (οι οποίες για λόγους οικονοµίας ονοµάζονται χορτολιβαδικές), που βρίσκονται όµως υπό τη διοίκηση και διαχείριση της ασικής Υπηρεσίας, ως ακολούθως (παρ. 2 του άρθρου 1): «Οι δηµόσιες µη εποικιστικές εκτάσεις των περιπτώσεων β και γ της παραγράφου 6, καθώς και οι δηµόσιες εκτάσεις που λόγω της βλάστησης δεν εµπίπτουν στις παραγράφους 1, 2 και 4, αλλά ευρίσκονται επί κλιτύων ορέων, που δεν παραδόθηκαν κατά τις διατάξεις του άρθρου 74 στις γεωργικές υπηρεσίες, εξακολουθούν να τελούν υπό τη διοίκηση και διαχείριση της δασικής υπηρεσίας, µε µέριµνα της οποίας χαρτογραφούνται.» ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 7/87

3.1.2 Ιδιοκτησιακό καθεστώς δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων Η προστασία των δασών που επιβάλλεται µε το άρθρο 24 του Συντάγµατος, αφορά όλα τα δάση και τις δασικές εκτάσεις ανεξαρτήτως ιδιοκτησίας, και συνεπώς το λεγόµενο ιδιοκτησιακό θέµα, δεν έχει να κάνει άµεσα µε την προστασία των δασών, αλλά µε την προστασία της δασικής ιδιοκτησίας του ηµοσίου. Στα δάση, στις δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις, ισχύει το υπέρ του ηµοσίου µαχητό τεκµήριο κυριότητας. Στην πράξη, το µαχητό τεκµήριο λειτουργεί µε τη λογική, ότι όποια έκταση έχει δασική βλάστηση ανήκει κατά τεκµήριο στο ηµόσιο, εκτός αν υπήρξε διοικητική αναγνώριση (µέσω Συµβουλίου Ιδιοκτησίας ασών και απόφασης Υπουργού Γεωργίας) ή τελεσίδικη απόφαση δικαστηρίων σε αντιδικία µε το ηµόσιο. Το τεκµήριο κυριότητας απορρέει από το σύστηµα της οθωµανικής νοµοθεσίας και συµπυκνώνεται στη σύµβαση της Κωνσταντινούπολης (9.7.1832), στα πρωτόκολλα του Λονδίνου (6.6.1830 και 7.7.1830) και στην ελληνοτουρκική σύµβαση (28.3.1835). Το ηµόσιο αναγνωρίστηκε κύριος κάθε έκτασης, η οποία πριν από το Β.. της 17/29-11-1836 «περί ιδιωτικών δασών» ήταν δάσος και το Β.. 3/12-12-1833 «περί χορτολιβαδικών εκτάσεων» ήταν χορτολιβαδικές, µε εξαίρεση εκείνες για τις οποίες υπήρχε έγγραφη απόδειξη Οθωµανικής Αρχής, ότι πριν από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, ανήκαν σε ιδιώτες, εφόσον οι σχετικοί τίτλοι υποβλήθηκαν µέσα στην ανατρεπτική προθεσµία που ορίζει το συγκεκριµένο Β.. Παρελθούσης της ανωτέρω προθεσµίας, θεωρούνται όλα τα δάση, περί των οποίων δεν παρουσιαστούν οι, ως άνω, απαιτούµενοι τίτλοι, ως αδιαφιλονίκητα Εθνικά και θέλουν διατίθεσθαι ως τοιαύτα (Β.. 21-6/3-7-1837 «περί διακρίσεως κτηµάτων»). Και ενώ η απόκτηση κυριότητας επί ακινήτου ήταν επιτρεπτή µε έκτακτη χρησικτησία (άρθ. 51, ΕισΝΑΚ), µια σειρά από Π.. «περί δικαιοστασίου», που εκδόθηκαν σε εκτέλεση του Ν. ΞΗ/1912 «περί αναστολής παραγραφών» από 12-11-1915 µέχρι και πέραν του έτους 1926 µε το Ν.. της 22-/16-5-1926 «περί διοικητικής αποβολής από των κτηµάτων της αεροπορικής αµύνης» και άρθ. 4, Α.Ν. 1539/1938, καθιερώνουν το απαράγραπτο των δικαιωµάτων του δηµοσίου επί ακινήτων κτηµάτων και ορίζουν ότι, προκειµένου περί δηµοσίων κτηµάτων, στα οποία περιλαµβάνονται και τα δηµόσια δάση, για την κτήση επ`αυτών κυριότητας µε έκτακτη χρησικτησία, έπρεπε η τριακονταετής (30) νοµή µε διάνοια κυρίου και καλή πίστη του νοµέα που να είχε συµπληρωθεί µέχρι και στις 11-9-1915. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 8/87

Σύµφωνα µε την παρ. 1, άρθ. 62 του Ν. 998/1979, κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο που διεκδικεί εµπράγµατο δικαίωµα επί δασών, δασικών εκτάσεων και χορτολιβαδικών εκτάσεων (σε συνδυασµό µε το άρθ. 74 του ίδιου νόµου) οφείλει να αποδείξει την ύπαρξη του δικαιώµατός του, προσκοµίζοντας τα κατά περίπτωση δικαιολογητικά. Το ίδιο άρθρο όµως ορίζει σαφώς ότι: «Κατ' εξαίρεσιν η διάταξη αυτή δεν ισχύει εις τας περιφέρειας των Πρωτοδικείων των Ιονίων νήσων, της Κρήτης και των νοµών Λέσβου, Σάµου και Χίου και των νήσων Κυθήρων, Αντικυθήρων και Κυκλάδων». Από τα παραπάνω συνάγεται ότι το υπέρ του ηµοσίου µαχητό τεκµήριο κυριότητας δεν ισχύει στις περιοχές αυτές και συνεπώς το ηµόσιο οφείλει να αποδείξει την ύπαρξη του δικαιώµατός του. Μέχρι σήµερα, σε όλες περιοχές που κτηµατογραφήθηκαν στα πλαίσια του ΕΚ, το ηµόσιο υπερασπίστηκε τα εµπράγµατα δικαιώµατά του επί των δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων µε την επίκληση του υπέρ του µαχητού τεκµηρίου κυριότητας και του δασικού ή χορτολιβαδικού χαρακτήρα των εκτάσεων, όπως αυτός διερευνήθηκε και καταγράφηκε στον αντίστοιχο δασικό χάρτη της περιοχής. Οι παλιότερες νοµοθετικές ρυθµίσεις, δεν οδήγησαν στην ουσιαστική αντιµετώπιση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των δασών και δασικών εκτάσεων, καθόσον: α) Ο ν. 248/1976 «Περί φύλλου καταγραφής, Μητρώου ιδιοκτησίας και οριοθεσίας των δασικών εκτάσεων και προστασίας των δηµοσίων δασικών εκτάσεων» (Α 6), δεν οδήγησε στην κατάρτιση δασικού κτηµατολογίου. Οι ρυθµίσεις αυτού του νόµου, ενώ δεν προσέφεραν σχεδόν τίποτε στην επίλυση του ιδιοκτησιακού θέµατος, είχαν ως αποτέλεσµα την προσθήκη νέων προβληµάτων στο ήδη περίπλοκο θέµα της δασικής ιδιοκτησίας. β) Ο ν. 998/1979 δεν αντιµετώπισε συστηµατικά το ιδιοκτησιακό θέµα των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων και στις ελάχιστες περιπτώσεις ρυθµίσεις τέτοιου είδους θεµάτων (π.χ. ρητινευόµενα δάση, αναδασωθέντες αγροί, κ.λπ.) διέλαβε διατάξεις περίπλοκες, χρονοβόρες και δύσκαµπτες, µε αποτέλεσµα οι περισσότερες από αυτές να µείνουν αδρανείς. Με τον τελευταίο νόµο 3208/2003 επιχειρήθηκε και η αντιµετώπιση χρόνιων προβληµάτων και η επίλυση υφιστάµενων αµφισβητήσεων επί της κυριότητας των δασών και δασικών εκτάσεων. Ο ανωτέρω νόµος διέκρινε τα δάση και τις δασικές εν γένει εκτάσεις από άποψη ιδιοκτησίας σε δηµόσιες και ιδιωτικές (παρ. 1, άρθρο 9) και περιέλαβε µια καταγραφή των νόµων µε τους οποίους θεµελιώνονται δικαιώµατα κυριότητας, νοµής και κατοχής τρίτων στα δάση και στις εν γένει δασικές εκτάσεις ενώ γίνεται αναφορά σε συγκεκριµένες διατάξεις, ώστε να ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 9/87

αρθούν οι αµφισβητήσεις επί των δικαιολογητικών που θεµελιώνουν εµπράγµατα δικαιώµατα (άρθρο 10). Ειδικότερα, ρυθµίστηκε εν µέρει το ιδιοκτησιακό καθεστώς, των δασωµένων αγρών, δηλ. εκτάσεων που στο παρελθόν ήταν αγροτικές αλλά σήµερα έχουν δασική µορφή, και κτηµάτων µε δασική βλάστηση εντός ευρύτερων αγροτικών περιοχών, ως ακολούθως (άρθρο 12): «1. Μεταβιβάσεις εν ζωή ή αιτία θανάτου ακινήτων που εµφανίζονται µε αγροτική µορφή στις αεροφωτογραφίες των ετών λήψης 1945 ή 1960 θεωρούνται έγκυρες και ισχυρές έναντι του ηµοσίου, ανεξάρτητα από τη µορφή που απέκτησαν τα ακίνητα αυτά αργότερα, εφόσον οι σχετικοί τίτλοι ανάγονται σε ηµεροµηνία πριν από την 23η Φεβρουαρίου 1946 και έχουν µεταγραφεί. 2. Θεωρούνται, οµοίως, έγκυρες και ισχυρές έναντι του ηµοσίου οι µεταβιβάσεις εν ζωή ή αιτία θανάτου αγροκτηµάτων, που βρίσκονται σε ευρύτερες αγροτικές περιοχές και µέρος αυτών καλύπτεται από άγρια ποώδη ή ξυλώδη βλάστηση οποιασδήποτε µορφής ή διάπλασης, εφόσον οι σχετικοί τίτλοι ανάγονται σε ηµεροµηνία πριν από την 23η Φεβρουαρίου 1946 και η έκταση των αγροκτηµάτων αυτών, που καλύπτεται από άγρια ποώδη ή ξυλώδη βλάστηση, δεν εφάπτεται µε δηµόσιο δάσος ή δασική έκταση. 3. Η διαχείριση των εκτάσεων της πρώτης παραγράφου που εµφανίζουν τη µορφή δάσους, κατά την έννοια των άρθρων 3 παράγραφος 1 και 67 παράγραφος 4 περίπτωση α' του Ν. 998/1979, όπως ισχύουν, διέπεται από τις διατάξεις της δασικής νοµοθεσίας.» Σύµφωνα µε τις ανωτέρω διατάξεις, αναγνωρίζεται ιδιωτικό εµπράγµατο δικαίωµα επί δασών και δασικών εκτάσεων, εφόσον συντρέχουν συγκεκριµένες προϋποθέσεις (αγροτική µορφή σε παλαιότερες αεροφωτογραφίες (1945 ή 1960), ύπαρξη σχετικών τίτλων, κ.λπ.). Με την παρ. 8 όµως του άρθρου 21 του ως άνω νόµου, όλες οι ανωτέρω εκτάσεις εκτός αν πρόκειται για δάση που σήµερα αποτελούνται από τα είδη δρυός, πεύκης, οξυάς, ελάτης, πλατάνου, σκλήθρου και καστανιάς, δεν υπάγονται στις προστατευτικές διατάξεις της δασικής νοµοθεσίας και κατά συνέπεια ο δασικός τους χαρακτήρας αναιρείται: «8. Εκτάσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 12 και δεν εµπίπτουν στην παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου, δεν υπάγονται στις διατάξεις του δασικού νόµου, εφόσον εµφανίζουν στην αεροφωτογραφία των ετών 1945 ή 1960 αγροτική µορφή.» ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 10/87

Με την εφαρµογή του Ν. 3127/2003 «Τροποποίηση και συµπλήρωση των Ν. 2308/1995 και 2664/1998 για την κτηµατογράφηση και το Εθνικό Κτηµατολόγιο και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 67/19.3.2003), το τεκµήριο κυριότητας υπέρ Ελληνικού ηµοσίου υπό προϋποθέσεις (άρθρο 4) δεν ισχύει για τις εντός Σχεδίου Πόλεως περιοχές. 3.1.3 Κατάρτιση ασικών Χαρτών Το ηµόσιο τις περισσότερες φορές αγνοεί ποια ακίνητα του ανήκουν και η ιοίκηση προβαίνει στην έκδοση διοικητικών πράξεων, χωρίς πρώτα να µεριµνά για την προστασία των όποιων δικών του δικαιωµάτων, θεωρώντας ότι αυτό ουδέποτε µπορεί να απολέσει τα εµπράγµατα δικαιώµατά του λόγω ακριβώς του «απαραγράπτου» αυτών. Επιπλέον, ελλείψει κτηµατολογίου για τα δάση και τις δασικές εκτάσεις, η ιοίκηση µέχρι και σήµερα προβαίνει στην περιστασιακή έκδοση διοικητικών πράξεων, που αφορούν στο δασικό ή µη χαρακτήρα και µορφή διάσπαρτων ανά τη χώρα εκτάσεων, γεγονός που δηµιουργεί συνθήκες συναλλαγής και δεν οδηγεί στην αποτελεσµατική προστασία των δασών και δασικών εκτάσεων. Λόγω των αναφεροµένων αδυναµιών των διατάξεων της δασικής νοµοθεσίας και ειδικότερα του ν. 248/1976 και δεδοµένου ότι βρισκόταν σε εξέλιξη η κατάρτιση του Εθνικού Κτηµατολογίου της χώρας, η διαδικασία καταγραφής των δασών και δασικών εν γένει εκτάσεων περιελήφθη στο νόµο 2664/1998 (ΦΕΚ 275 Α ) «Εθνικό κτηµατολόγιο και άλλες διατάξεις» µε τις διατάξεις των άρθρων 27 και 28 (περί κατάρτισης ασικών Χαρτών) και ρυθµίστηκε η ένταξη των δασών και εν γένει δασικών εκτάσεων στη διαδικασία κτηµατογράφησης για τη σύνταξη του Εθνικού Κτηµατολογίου. Η κατάρτιση και η ανάρτηση του δασικού χάρτη βασίζεται και περιγράφεται στα ανωτέρω άρθρα 27 και 28, όπως αυτά τροποποιήθηκαν σύµφωνα µε το άρθρο 2 του Ν.3127/2003 και το άρθρο 5 του Ν. 3208/2003 (ΦΕΚ Α 303/24.12.2003). Οι διατάξεις των δύο αυτών άρθρων ρυθµίζουν το περιεχόµενο των δασικών χαρτών, τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν για την κατάρτιση των προσωρινών δασικών χαρτών µέχρι και την κύρωσή τους ως οριστικούς, τις αρµοδιότητες των εµπλεκόµενων υπηρεσιών και τις διαδικασίες αναγνώρισης της δασικής ιδιοκτησίας. Σύµφωνα λοιπόν µε τις κείµενες διατάξεις των άρθρων αυτών παρατίθενται τα παρακάτω: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 11/87

Ορισµός ασικού Χάρτη: Ο ορισµός του δασικού χάρτη δίνεται στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 27 του Ν. 2664/3208, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει µε την παράγραφο 2 του άρθρου 5 του Ν. 3208/2003: «Τα δάση και οι δασικές εκτάσεις των παραγράφων 1 και 2, καθώς και οι εκτάσεις των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 3 του Ν. 998/1979 απεικονίζονται σε κατάλληλης κλίµακας αεροφωτογραφικό ή χαρτογραφικό υλικό, το οποίο, αφού συµπληρωθεί µε τα φωτοερµηνευτικά στοιχεία των αεροφωτογραφιών, αποτελεί το προσωρινό δασικό χάρτη.» Είναι προφανές ότι ενώ στα άρθρα 27 και 28 του Ν. 2664/1998 περιγράφονται οι διαδικασίες κατάρτισης του δασικού χάρτη, ο προσδιορισµός των εκτάσεων που αποτελούν περιεχόµενο του δασικού χάρτη απορρέει από το Ν. 998/1979, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει µε το Ν. 1734/1987 και Ν. 3208/2003. Πιο συγκεκριµένα, οι εκτάσεις (δάση, δασικές εκτάσεις, πάρκα και άλση, δασωτέες ή αναδασωτέες) που αναφέρονται στο ανωτέρω εδάφιο και που αποτελούν µεταξύ άλλων το δασικό χάρτη, περιγράφονται στην παρ. 1 του άρθρου 1 του Ν.3208/2003, που αναφέρθηκε στο κεφάλαιο 3 του παρόντος. Επιπρόσθετα, στο περιεχόµενο του δασικού χάρτη περιλαµβάνονται και οι εκτάσεις της παρ. 18 του άρθρου 28 του Ν. 2664/1998, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει µε τη παράγραφο 6 του άρθρου 5 του Ν. 3208/2003: «οι αποφάσεις που εκδόθηκαν από τις Επιτροπές Επιλύσεως ασικών Αµφισβητήσεων της παραγράφου 3 του άρθρου 10 του Ν. 998/1979, κατ εφαρµογή των διατάξεων του άρθρου 14 του ίδιου νόµου, λαµβάνονται υποχρεωτικά υπόψη για τη κατάρτιση του προσωρινού δασικού χάρτη...» Πρόκειται δηλ. για τις τελεσίδικες πράξεις και αποφάσεις χαρακτηρισµού ως δασικές ή µη δασικές, που έχουν εκδοθεί από τις αρµόδιες περιφερειακές δασικές υπηρεσίες και υπάρχουν στο αρχείο των ανωτέρω υπηρεσιών. Στις διαδικασίες κατάρτισης του δασικού χάρτη περιλαµβάνεται και η οριοθέτηση των χορτολιβαδικών εκτάσεων, των εκτάσεων δηλ. που όπως προαναφέρθηκε δεν εµπίπτουν στις δασικές εκτάσεις, αλλά εξακολουθούν να τελούν υπό τη διοίκηση και διαχείριση της δασικής υπηρεσίας και χαρτογραφούνται σύµφωνα µε την παρ. 2 του άρθρου 1, Ν. 3208/2003. Όσον αφορά στα αναγκαία στοιχεία για τον προσδιορισµό των δασών και δασικών εκτάσεων, αυτά αποσαφηνίζονται στην παρ. 1 του άρθρου ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 12/87

27, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει µε την παρ. 1 του άρθρου 5 του Ν. 3208/2003: «..Τα αναγκαία στοιχεία για τον προσδιορισµό των δασών και δασικών εκτάσεων λαµβάνονται από την παλαιότερη και την πλησιέστερη προς το χρόνο κατάρτισης του δασικού χάρτη αεροφωτογραφίας. Εάν η παλαιότερη αεροφωτογράφηση δεν καλύπτει την εξεταζόµενη περιοχή ή η χρησιµοποίησή της λόγω κλίµακας ή ποιότητας καθίσταται απρόσφορη, χρησιµοποιείται η αεροφωτογράφηση έτους λήψης 1960.» Η κλίµακα του χαρτογραφικού υλικού καθορίζεται στις εγκεκριµένες τεχνικές προδιαγραφές κατάρτισης ασικών Χαρτών και είναι 1:5.000. Με την ως άνω διάταξη εφαρµόζεται η παρ. 3 του άρθρου 117 του Συντάγµατος, για την υποχρεωτική έρευνα του χαρακτήρα των εκτάσεων στο παρελθόν. Η έρευνα αυτή για να έχει αποτέλεσµα, θα πρέπει να βασιστεί σε ένα υλικό που θα απεικονίζει τη βλαστητική κατάσταση των εκτάσεων στο παρελθόν. Απώτερο τέτοιο υλικό, που καλύπτει πλήρως και ενιαία τον ελλαδικό χώρο, είναι οι αεροφωτογραφίες του 1945 και σε περίπτωση έλλειψής τους οι αεροφωτογραφίες 1960. Επιπλέον και λόγω του απαράγραπτου των δικαιωµάτων του δηµοσίου επί των ανωτέρω εκτάσεων θα έπρεπε η έρευνα για το χαρακτήρα των εκτάσεων να ανάγεται σε χρόνο προ του 1836 (βλ. παρ. 3 του παρόντος) αλλά επειδή κατάλληλο τέτοιο υλικό (αεροφωτογραφικό και χαρτογραφικό) δεν υφίσταται προ της ανωτέρω ηµεροµηνίας, ούτε φυσικά κατά τις διαδοχικές περιόδους απελευθέρωσης της χώρας µας, η έρευνα βασίζεται στην πρώτη ενιαία αεροφωτογράφηση που πραγµατοποιήθηκε ποτέ στη χώρα µας το 1945 ή και σε αεροφωτογραφίες προγενέστερης λήψης όπου αυτές υπάρχουν. Επισηµαίνεται ότι και οι κτηµατικοί χάρτες των δασών και δασικών εκτάσεων, που καταρτίστηκαν σε διάφορες περιοχές της χώρας από τις δασικές υπηρεσίες και σε εφαρµογή του Ν. 248/1976 βασίστηκαν στις αεροφωτογραφίες του 1945 ή και σε παλαιότερης λήψης όπου υπήρχαν. Όσον αφορά στον όρο «πλησιέστερη», εννοείται η χρησιµοποίηση αεροφωτογραφιών που λήφθησαν πλησιέστερα στο χρόνο κατάρτισης του δασικού χάρτη. Αρµοδιότητες: Για την κατάρτιση και ανάρτηση του δασικού χάρτη αρµόδια υπηρεσία είναι τα Τµήµατα ασικών Χαρτογραφήσεων που εδρεύουν στις /νσεις ασών των Νοµών: «Οι δασικοί χάρτες καταρτίζονται κατά νοµό από τις προβλεπόµενες στη διάταξη της παραγράφου 10 του άρθρου 28 του παρόντος νόµου ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 13/87

υπηρεσίες των ιευθύνσεων ασών της Περιφέρειας στο νοµό.», (παρ. 1, άρθρο 27, όπως τροποποιήθηκε µε το άρθρο 5, Ν.3208/2003), «Ο χάρτης αυτός, µετά από την κατά τα ανωτέρω κατάρτισή του, αναρτάται από υπάλληλο της υπηρεσίας του άρθρου 28 παράγραφος 10 του παρόντος σε εµφανή θέση των γραφείων της, στα οικεία δηµοτικά ή κοινοτικά καταστήµατα και στο οικείο ασαρχείο..», (παρ. 2, άρθρο 27, Ν. 2664/1998). Όµως ο νόµος παρέχει τη δυνατότητα κατάρτισης δασικών χαρτών στην ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε. µε αναθέσεις σε ιδιώτες δασολόγους εφόσον συντρέχουν οι παρακάτω προϋποθέσεις (παρ. 7, άρθρο 28, Ν. 2664/1998): «7. Σε περίπτωση αδυναµίας εκτέλεσης των εργασιών κατάρτισης των δασικών χαρτών από τις υπηρεσίες του άρθρου 28 του παρόντος, είναι δυνατή, µε απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, η ανάθεση εκτέλεσης των ως άνω εργασιών σε ιδιωτικά γραφεία εκπόνησης δασικών µελετών της κατηγορίας 24 άρθρου µόνου του π.δ. 541/1978 "περί κατηγοριών µελετών" (ΦΕΚ 116 Α'). Ο τρόπος ανάθεσης, εκτέλεσης και παραλαβής των ως άνω εργασιών καθορίζεται µε τις τεχνικές προδιαγραφές της περίπτωσης α' της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου. Στις περιοχές οι οποίες κηρύσσονται υπό κτηµατογράφηση, σύµφωνα µε το ν. 2308/1995 (ΦΕΚ 114 Α'), για τις οποίες δεν υφίσταται δασικός χάρτης, οι εργασίες κατάρτισής του, εάν η απόφαση του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής δεν εκδοθεί µέσα σε προθεσµία τριάντα (30) ηµερών από την κήρυξη της περιοχής υπό κτηµατογράφηση, εκτελούνται από την "Κτηµατολόγιο Ανώνυµη Εταιρεία" µε αναθέσεις σε ιδιωτικά γραφεία δασολόγων, σύµφωνα µε τις τεχνικές προδιαγραφές της περίπτωσης α' της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου.» Με το πέρας της ανάρτησης και την εξέταση των αντιρρήσεων, ο δασικός χάρτης κηρύσσεται οριστικός µε απόφαση του Γενικού Γραµµατέα της οικείας Περιφέρειας (παρ. 4, άρθρο 27, Ν. 2664/1998 όπως συµπληρώθηκε και ισχύει µε το άρθρο 5, Ν. 2308/2003): «4. Μετά από την κατά τα ανωτέρω εξέταση όλων των αντιρρήσεων και τις ανάλογες διορθώσεις, ο προσωρινός δασικός χάρτης, αφού κυρωθεί από το Γενικό Γραµµατέα της οικείας Περιφέρειας, κηρύσσεται οριστικός και έχει πλήρη αποδεικτική ισχύ σε κάθε διοικητική ή δικαστική αρχή. Επί των οριστικών δασικών χαρτών σηµειώνονται οι περίµετροι όλων των δασικών εν γένει εκτάσεων, στις οποίες εφαρµόζονται και ισχύουν οι διατάξεις της δασικής νοµοθεσίας. Μετά την κύρωση του δασικού χάρτη επιτρέπεται η αναµόρφωσή του µε την προσθήκη ή διαγραφή των εκτάσεων που θα υπαχθούν ή θα πάψουν να υπάγονται στο δασικό νόµο, σύµφωνα µε πράξεις αρµόδιων οργάνων, που ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 14/87

εκδίδονται κατ εφαρµογή της δασικής νοµοθεσίας. Η κατά τα ανωτέρω αναµόρφωση των δασικών χαρτών κυρώνεται µε απόφαση του Γενικού Γραµµατέα της οικείας Περιφέρειας, που λαµβάνεται µετά από εισήγηση της οικείας ιεύθυνσης ασών.» Με την ανωτέρω διάταξη, ο δασικός χάρτης έχει καθολική ισχύ και εφαρµογή σε όλη την έκταση της Περιφέρειας και αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο σε κάθε διοικητική και δικαστική αρχή. Σε σχέση µε το δασολόγιο, ο οριστικός δασικός χάρτης αποτελεί προϋπόθεση για τη κατάρτιση του προβλεπόµενου από την παρ. 1 του άρθρου 24 του Συντάγµατος δασολογίου, σύµφωνα µε την παρ. 1 του άρθρου 3, Ν. 3208/2003: «1. Σε προθεσµία πέντε µηνών από την κύρωση του δασικού χάρτη, κατά τη διαδικασία του άρθρου 27 του Ν.2664/1998 (ΦΕΚ 275 Α), καταρτίζεται και τηρείται µε µέριµνα των υπηρεσιών της κάθε ιεύθυνσης ασών Νοµαρχιακού επιπέδου, το ασολόγιο του Νοµού. Το δασολόγιο καταρτίζεται µε µορφή Βιβλίου Γενικού ασολογίου στο οποίο καταχωρούνται τα εµφαινόµενα στο δασικό χάρτη δάση και δασικές εκτάσεις κατά µερίδες και κατά τρόπο ώστε να είναι ευχερής η τήρησή του και σε ηλεκτρονική µορφή.» Η µελέτη κατάρτισης δασικών χαρτών βασίζεται πλέον σε νέες τεχνικές προδιαγραφές (ΦΕΚ 1811, Τεύχος Β, 10-09-2007) και περιλαµβάνει τρία (3) διακριτά στάδια εκπόνησης και παράδοσης, και στην περίπτωση που εργοδότης είναι η ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε., προβλέπεται η εµπλοκή των περιφερειακών δασικών υπηρεσιών για τον έλεγχο της ορθότητας των ορίων των δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων, σύµφωνα µε την παρ. 4.3 των ανωτέρω τεχνικών προδιαγραφών. 3.2 Η µέχρι σήµερα πορεία κατάρτισης των ασικών Χαρτών Ανασκόπηση της πρώτης 10ετίας σχεδιασµού και υλοποίησης του έργου 3.2.1 Σύνταξη Μελετών ασικών Χαρτών στα πλαίσια του Εθνικού Κτηµατολογίου, (1997 2007) Η αναγκαιότητα της καταγραφής των δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων, όπως και των εµπραγµάτων δικαιωµάτων επί αυτών έχει αναγνωριστεί από τη σύσταση του Ελληνικού Κράτους και αποτελεί πλέον ζητούµενο από το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας και της επιστηµονικής κοινότητας. Όµως το έργο της κατάρτισης των ασικών Χαρτών ξεκίνησε µόλις το 1997 µε την ένταξη περιοχών στο ΕΚ. Βασίστηκε δε, στις τεχνικές ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 15/87

προδιαγραφές κατάρτισης δασικών χαρτών (ΦΕΚ 1358, Τεύχος Β, 01-07- 1999). Το έργο που έχει εκτελεστεί µέχρι σήµερα συνοπτικά είναι η δηµιουργία του θεσµικού πλαισίου για τη κατάρτιση ασικών Χαρτών και η κατάρτισή τους για το 5,85% της ελληνικής επικράτειας, η οποία καταλαµβάνει έκταση 132.028.788,24 στρέµ., σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΕΣΥΕ. υστυχώς κανείς από τους ασικούς Χάρτες δεν έχει κυρωθεί ως οριστικός, µε τα γνωστά αποτελέσµατα στη διαδικασία κτηµατογράφησης και στην οµαλή πορεία του ΕΚ. Η σύνταξη των ασικών Χαρτών υλοποιήθηκε κατά την διάρκεια της πρώτης γενιάς κτηµατογράφησης, µε την εκπόνηση µελετών που ανατέθηκαν, για µεν το Α Πιλοτικό, το 1997, για το Β Πιλοτικό το 2000 και για το 1ο Κύριο το 1998. Το σύνολο των τριών προγραµµάτων αφορά συνολικά 323 δηµοτικά διαµερίσµατα (ΟΤΑ προ «Καποδίστρια»), καλύπτουν έκταση 7.725.290,45 στρέµµατα και περιλαµβάνουν 3.578.299 στρέµµατα δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων. Πίνακας 3.1: Ενηµερωµένα Συγκεντρωτικά Στοιχεία των Μελετών ασικών Χαρτών ανά Πρόγραµµα ΕΚ. Συνολική Έκταση δασών, Πρόγραµµα ηµοτικά ιαµερίσµατα Συµβάσεις ασικών Χαρτών Έκταση (σε δασικών & χορτολιβαδικών στρέµµατα) (σε στρέµµατα) Α Πιλοτικό 52 13 1.549.521,14 832.657 Β Πιλοτικό 53 25 1.240.725,21 550.685 1 ο Κύριο 218 38 4.935.044,10 2.194.957 Σύνολο 323 76 7.725.290,45 3.578.299 Η γεωγραφική κατανοµή των περιοχών που περιλαµβάνονταν στα προηγούµενα προγράµµατα ήταν αρκετά εκτεταµένη (Χάρτης 1). ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 16/87

Xάρτης 1. Περιοχές κάλυψης ασικών Χαρτών (Πρόγραµµα Α & Β Πιλοτικό, Α Κύριο ΕΚ). Από την επεξεργασία των παραδοτέων των µελετών κτηµατογράφησης του Α, Β Πιλοτικού και Α Κυρίου προγράµµατος του ΕΚ, προκύπτουν τα παρακάτω στοιχεία (Πίνακας 2 (ΤΕΕ 2005) & Πίνακας 3). ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 17/87

Πίνακας 3.2: ηλωθείσες Εκτάσεις από Ελληνικό ηµόσιο Βάσει ήλωσης ασικών Υπηρεσιών (Α Πιλοτικό, Β Πιλοτικό και 1 ου Κύριο Πρόγραµµα). Συνολικό Εµβαδόν ηλωµένων ασικών Πολυγώνων (σε στρ.) Συνολικό Εµβαδόν Κτηµατογραφηθείσας Εκτασης Ποσοστό Έκτασης Βάσει ήλωσης /νσεων ασών 4.082.000 8.455.019 Σύνολο Γεωτεµαχίων εντός Σχεδίου Πόλης ηλωµένων από ασικές Υπηρεσίες Ποσοστό επί του Συνόλου των Γεωτεµαχίων κλ.1:1000 48,28% 46.700 2,5% Πίνακας 3.3: Ενηµερωµένα Στατιστικά Στοιχεία των Μελετών ασικών Χαρτών (Α Πιλοτικό, Β Πιλοτικό και 1 ου Κύριο Πρόγραµµα). Συνολικό Εµβαδόν Εκτάσεων (σε στρ.) 3.566.329 άση και ασικές Χορτολιβαδικές ασωµένες Εκτάσεις 3.578.299 435.825 184.399 3.2.2 Οικονοµική εξέλιξη του έργου (Α Πιλοτικό, Β Πιλοτικό και 1 ου Κυρίου Προγράµµατος) Το κόστος των µελετών ασικών Χαρτών, αποτέλεσε σηµείο τριβών και αντιπαραθέσεων. Το κόστος τους θεωρήθηκε και διαφηµίστηκε ψευδώς ως ένας από τους βασικούς παράγοντες για την εκτίναξη του αρχικού προϋπολογισµού των 3 προγραµµάτων (Α, Β Πιλοτικού και Α Κυρίου) του Εθνικού Κτηµατολογίου από 92.000.000 σε 307.017.803 (ΤΕΕ, 2005)! Η αποκατάσταση της αλήθειας αποτελεί κρίσιµη παράµετρο της αποτίµησης της 10ετίας αλλά και του µελλοντικού σχεδιασµού. Από τα στοιχεία της µελέτης του ΤΕΕ (2005), προκύπτει ότι το κόστος των εργασιών κατάρτισης ασικών Χαρτών (µη συµπεριλαµβανοµένου του ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 18/87

κόστους των χαρτογραφικών υποβάθρων) ανέρχεται σε 12.344.107 περίπου και µόλις το 4% του συνολικού τελικού κόστους των µελετών κτηµατογράφησης των προγραµµάτων Α, Β Πιλοτικού και Α Κυρίου. Σύµφωνα µε το ΤΕΕ, «η αναγωγή του κόστους στην µονάδα του τελικού προϊόντος, δηλαδή την κτηµατολογική εγγραφή επιβεβαιώνει ότι το µέσο τελικό κόστος της εγγραφής (χωρίς το κόστος των υποβάθρων) µπορεί να µην ξεπερνάει τα 40 µε συµβατικό χρόνο περαίωσης κτηµατογράφησης τα 3 χρόνια.» Με το Ν. 3481/2006, το κόστος της κτηµατολογικής εγγραφής (δικαίωµα) ορίσθηκε στα 35. Σύµφωνα µε τα ανωτέρω, η αναγωγή του κόστους του ασικού Χάρτη (χωρίς το κόστος της παραγωγής χαρτογραφικών υποβάθρων) στη µονάδα κτηµατολογικής εγγραφής είναι 1,40. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 19/87

4. SWOT ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ανάλυση SWOT είναι ένα εργαλείο στρατηγικού σχεδιασµού το οποίο χρησιµοποιείται για την ανάλυση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος σε µία δεδοµένη χρονική στιγµή, όταν πρέπει να ληφθούν αποφάσεις σε σχέση µε τους στόχους που πρέπει να τεθούν ή µε σκοπό την επίτευξή τους. Κατά την ανάλυση SWOT µελετώνται τα ισχυρά (Strengths) και ασθενή (Weaknesses) σηµεία της υφιστάµενης κατάστασης καθώς και οι ευκαιρίες (Opportunities) και οι απειλές (Threats) που υπάρχουν. 4.1 SWOT Ανάλυση H πορεία του έργου µέχρι σήµερα, αποκάλυψε τα συσσωρευµένα από την ανεξαρτησία της χώρας, ιδιοκτησιακά προβλήµατα τα οποία δεν επιλύθηκαν ελλείψει διαχρονικής πολιτικής βούλησης. Από την µέχρι σήµερα εµπειρία, τα προβλήµατα που σχετίζονται µε την κατάρτιση των ασικών Χαρτών διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: νοµοθετικής και επιχειρησιακής φύσεως αλληλένδετα µεταξύ τους. Αυτά αφορούν: α) στη διαµορφωθείσα θεσµική κατάσταση επί του δασικού ή όχι χαρακτήρα των εκτάσεων όσο και στο ιδιοκτησιακό τους καθεστώς και τα προβλήµατα που επέφεραν στη διαδικασία της κτηµατογράφησης, β) στο συντονισµό και στην εµπλοκή υπηρεσιών άλλων υπουργείων (Αγροτικής Ανάπτυξης, Οικονοµικών, Εσωτερικών) και γ) στις διαδικασίες και στο χρονικό προγραµµατισµό υλοποίησης του έργου σε σχέση µε τη δηµιουργία του ΕΚ. Ταυτόχρονα όµως την παρούσα χρονική στιγµή και µε βάση την εµπειρία που έχει αποκτηθεί από όλους τους εµπλεκόµενους, έχει διαµορφωθεί ένα θετικό περιβάλλον και παρουσιάζονται ευκαιρίες για τη οριστική διευθέτηση του θέµατος της κατάρτισης των ασικών Χαρτών. Ειδικότερα τα ισχυρά και ασθενή σηµεία του έργου της κατάρτισης ασικών Χαρτών καθώς και οι ευκαιρίες και οι απειλές που εντοπίστηκαν και αναλύονται στα παραπάνω κεφάλαια, αναφέρονται ως ακολούθως: Ισχυρά σηµεία Η κατάρτιση, έως το στάδιο της κύρωσης, των ασικών Χαρτών αποτελεί απόρροια της συνταγµατικής υποχρέωσης για την ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 20/87

προστασία των δασών και δασικών εκτάσεων, η οποία δεν αφορά µόνο τα υφιστάµενα δάση αλλά επεκτείνεται και στο παρελθόν. Τα τελευταία χρόνια έχει αποκτηθεί σηµαντική εµπειρία τόσο στην κατάρτιση των ασικών Χαρτών όσο και στην επίλυση των θεµάτων που αφορούν στην ανάρτηση και κύρωση αυτών, από όλους τους εµπλεκόµενους φορείς (φορείς του δηµοσίου, αναδόχους κ.λπ.). Η κατάρτιση των ασικών Χαρτών αποτελεί αναπόσπαστο τµήµα του Εθνικού Κτηµατολογίου και πρωταρχική προϋπόθεση για την ολοκλήρωση αυτού. Το κόστος της κατάρτισης των ασικών Χαρτών δεν είναι ιδιαίτερα υψηλό και συγκρινόµενο µε την προσδοκόµενη και επιδιωκόµενη υπεραξία του έργου είναι µάλλον χαµηλό. Ασθενή σηµεία Τα ασθενή σηµεία της κατάρτισης των ασικών Χαρτών τα οποία έγιναν αντιληπτά κατά την υλοποίηση του έργου της σύνταξης των ασικών Χαρτών την περίοδο 1997-2007 περιγράφονται ως ακολούθως: Η σύνταξη ασικών Χαρτών εντάχθηκε στις υφιστάµενες συµβάσεις κτηµατογράφησης µε αποτέλεσµα συνεχείς υπερβάσεις στο χρόνο υλοποίησης λόγω έλλειψης πρωτογενών δεδοµένων και αδυναµίες εσωτερικού συντονισµού µεταξύ αναδόχων και δασολόγων. Οργανωτικές αδυναµίες της ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε., του φορέα υλοποίησης του έργου, δυσχέραιναν τη κατάσταση. Ασαφείς ως ένα βαθµό τεχνικές προδιαγραφές. Έλλειψη συντονισµού µεταξύ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε. και ασικών Υπηρεσιών οδήγησε σε καθυστερήσεις που αφορούσαν: - στον έγκαιρο έλεγχο ασικών Χαρτών από τις αρµόδιες ασικές Υπηρεσίες και - στην ολοκλήρωση του έργου. Πολιτικές και διοικητικός µηχανισµός οδήγησαν στην µη ολοκλήρωση της ανάρτησης και κύρωσης των ασικών Χαρτών. Ελλείψει κυρωµένων δασικών χαρτών, ο έλεγχος νοµιµότητας τίτλων για τα εµπράγµατα δικαιώµατα επί δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων βασίστηκε στις δηλώσεις/ενστάσεις του Ελληνικού ηµοσίου όσο και στο κατάλογο µε τα αναγκαία στοιχεία, που συµπεριλήφθησαν εν τέλει στο ν. 3208/2003, για την αναγνώριση µιας δασικής ή χορτολιβαδικής έκτασης ως ιδιωτικής. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 21/87

Οι δηλώσεις/ενστάσεις των ασικών Υπηρεσιών εκ µέρους του Ελληνικού ηµοσίου βασίστηκαν στις κείµενες διατάξεις της δασικής νοµοθεσίας και σε υπουργικές εγκυκλίους για την υπεράσπιση των εµπραγµάτων δικαιωµάτων του ηµοσίου που σε συνδυασµό µε την αριθ. 173/2002 οµόφωνη γνωµοδότηση του τµ. Α του Ν.Σ.Κ. η οποία έγινε αποδεκτή από την τότε Υπουργό ΠΕ.ΧΩ..Ε., το ηµόσιο οφείλει να επικαλείται οποιοδήποτε πρόσφορο αποδεικτικό στοιχείο αφενός περί της φύσεως δεδοµένης έκτασης ως δάσους, δασικής ή χορτολιβαδικής, αφετέρου δε περί της τυχόν κυριότητας του δηµοσίου επ αυτής, κάνοντας, εν προκειµένω χρήση και του οπωσδήποτε ισχύοντος γενικού εκ της δασικής νοµοθεσίας τεκµηρίου κυριότητος του δηµοσίου, ενώ προς αντίκρουση αντίστοιχα εκ µέρους ιδιώτη των κατά τα άνω προβαλλοµένων δικαιωµάτων του ηµοσίου, θα πρέπει να προσκοµίζονται αρµοδίως εκείνα τα στοιχεία που κατά τις κείµενες διατάξεις θα δύνατο να ανατρέψουν το υπέρ του ηµοσίου τεκµήριο. Όσον αφορά στις ενστάσεις ιδιωτών κατά του Ελληνικού ηµοσίου για δάση και δασικές εκτάσεις και αντιστρόφως οι αποφάσεις των επιτροπών στηρίχθηκαν στον ως άνω κατάλογο των αναγκαίων στοιχείων. Υπήρξε µεγάλη καθυστέρηση στην εκδίκαση των ενστάσεων εις βάρος του ΕΚ. Ευκαιρίες Έχει ωριµάσει πλέον, τόσο σε επίπεδο υπηρεσιών όσο και κοινωνίας η απαίτηση για την οριστική διευθέτηση του προβλήµατος της απουσίας κυρωµένων ασικών Χαρτών στην Ελλάδα. Κατά την τρέχουσα χρονική στιγµή υπάρχουν πολλαπλές δυνατότητες χρηµατοδότησης του έργου της κατάρτισης των ασικών Χαρτών. Απειλές Επίσης υπάρχουν πλέον τα κατάλληλα εργαλεία και οι τεχνολογικές εφαρµογές για την κατά το δυνατόν ταχύτερη και ακριβέστερη κατάρτιση των ασικών χαρτών. Ο Ν. 2664/1998 προέβλεψε µία διαφανής και εφαρµόσιµη διαδικασία για την κατάρτιση των ασικών Χαρτών, αλλά παρέλειψε κρίσιµες διατάξεις για τη επίτευξη του ανωτέρω σκοπού στη πράξη. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 22/87

Ο Ν. 3127/2003 προέβλεψε µία διαδικασία για τον περιορισµό των εµπραγµάτων δικαιωµάτων του Ελληνικού ηµοσίου στις αστικές περιοχές αλλά παρέλειψε να θέσει τις προυποθέσεις για τη δηµιουργία βασικής υποδοµής πληροφοριών για τα όρια των εγκεκριµένων Σχεδίων Πόλεως και τις διαδικασίες εφαρµογής των διατάξεών του. Η ισχύουσα δασική νοµοθεσία (Ν. 3208/2003) αµφισβητείται για τη συνταγµατικότητά της µετά την προσφυγή του ΓΕΩΤΕΕ και της Πανελλήνιας Ένωσης ασολόγων ηµοσίων Υπαλλήλων στο ΣΤΕ. Η απόφαση του ΣΤΕ ακόµη αναµένεται! Επιπλέον, η ερµηνευτική εγκύκλιος για την εφαρµογή του ανωτέρω νόµου έχει αποσυρθεί µε αποτέλεσµα να υπάρχει σύγχυση για την εφαρµογή του από τις δασικές υπηρεσίες. 4.2 Συµπεράσµατα Το τελικό προϊόν της κατάρτισης ασικών Χαρτών αποτελεί ο κυρωµένος ασικός Χάρτης, που όπως προαναφέρθηκε δεν υπάρχει για κανένα ΟΤΑ για τον οποίο έχει συνταχθεί, λόγω του αµφισβητούµενου νοµοθετικού πλαισίου (Ν. 3208/2003), της οργανωτικής αδυναµίας των δασικών υπηρεσιών και της έλλειψης χρηµατοδότησης του έργου. Η σύνταξη και κύρωση των δασικών χαρτών αποτελεί κοµβικό σηµείο τόσο για την περιβαλλοντική προστασία και διαχείριση των δασών, δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων όσο και για την οµαλή δηµιουργία και επιτυχία του του ΕΚ και βεβαίως του ασολογίου. Η Ελληνική Πολιτεία, µέσω των αρµοδίων φορέων της, έχει την πλήρη ευθύνη και υποχρέωση να εξασφαλίσει την ύπαρξη κυρωµένων δασικών χαρτών, και µάλιστα σε χρόνο τέτοιο που να προηγείται της ολοκλήρωσης της κτηµατογράφησης ανά περιοχή. Για την εκπλήρωση των ανωτέρω όµως απαιτείται η διαµόρφωση ενός προγράµµατος ολοκλήρωσης, ήτοι η εκπόνηση του Στρατηγικού Σχεδιασµού και η κατάστρωση του Επιχειρησιακού Σχεδίου του έργου µε στόχο αφενός τη χάραξη ενιαίας γραµµής επιχειρησιακού προσανατολισµού και τη διαµόρφωση πλαισίου λήψης αποφάσεων µακροπρόθεσµου χαρακτήρα και αφετέρου τον σχεδιασµό υλοποίησης του σχεδίου, την εξειδίκευση και ιεράρχηση των δράσεων που απαιτούνται επιχειρησιακά αλλά και τη χρηµατοοικονοµική µελέτη του έργου. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 23/87

5. ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ (ΝΕΑ ΠΕΡΙΟ ΟΣ) Στο παρόν κεφάλαιο, που έχει στόχο να προσδιορίσει τους στόχους Στρατηγικού Σχεδιασµού και του Επιχειρησιακού Σχεδίου ολοκλήρωσης της κατάρτισης των ασικών Χαρτών, αναπτύσσονται στο επίπεδο του Στρατηγικού Σχεδιασµού οι στόχοι και οι πολιτικές και στο επίπεδο του Επιχειρησιακού Σχεδίου οι δράσεις του προγράµµατος (περιγραφή, κόστος, κίνδυνοι) και µια χρηµατοοικονοµική ανάλυση (στοιχεία για χρηµατοοικονοµική µελέτη). 5.1 Στρατηγικοί Στόχοι Ο κύριοι στρατηγικοί στόχοι που τίθενται µε το παρόν ΣΕΣ είναι: α) O σχεδιασµός και η ανάπτυξη ενός ανεξάρτητου προγράµµατος για την ολοκλήρωση της κατάρτισης των ασικών Χαρτών σε εθνική κλίµακα και β) Η δηµιουργία και η τήρηση ενός σύγχρονου χωρικού συστήµατος πληροφοριών για τα δάση και τις δασικές εκτάσεις (Σύστηµα Πληροφοριών Εκτάσεων ασών/ ασικών, ΣΠΕ ) σε εθνική κλίµακα, εντός χρονικού ορίζοντα όχι µεγαλύτερου της 15ετίας. Επισηµαίνεται ότι µε τον όρο κατάρτιση ασικών Χαρτών νοούνται όλες οι απαραίτητες εργασίες για τη σύνταξη και την ανάρτησή τους έως την κύρωσή τους ως οριστικών. Ο αντικειµενικός σκοπός που επιτυγχάνεται σε εφαρµογή του πρώτου στρατηγικού στόχου είναι όχι µόνο η σύνταξη των ασικών Χαρτών αλλά και η ανάρτησή τους µε στόχο την κύρωσή τους από την Πολιτεία ως οριστικούς. Ο αντικειµενικός σκοπός που επιτυγχάνεται σε εφαρµογή του δεύτερου στρατηγικού στόχου είναι η δηµιουργία για πρώτη φορά ενός συστήµατος πληροφοριών για τα οριστικά όρια των δασών και δασικών εκτάσεων και το χαρακτήρα των εκτάσεων (δασικός/µη δασικός) αλλά µεταγενέστερα και άλλων πρόσθετων πληροφοριών για το σύνολο της Ελληνικής επικράτειας, το οποίο θα διέπετε από τις αρχές: της οργάνωσης των πληροφοριών ανά αυτοτελή επιφάνεια δάσους/δασικής έκτασης, ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 24/87

της δηµοσιότητας, της διασφάλισης της δηµόσιας πίστης, ώστε να προστατεύεται κάθε καλόπιστος συναλλασσόµενος πολίτης αλλά και το Ελληνικό ηµόσιο και της καταλληλότητας ως συστήµατος δεκτικού καταχώρισης και πρόσθετων πληροφοριών (ανοικτό σύστηµα). Στο ανωτέρω σύστηµα πληροφοριών, θα βασιστεί µεταγενέστερα και η δηµιουργία του ασολογίου. Από τις παραγωγικές δυνατότητες του απαιτούµενου ανθρώπινου δυναµικού, το µέγεθος των εκτάσεων, την αλληλουχία των προβλεπόµενων δράσεων και υποπρογραµµάτων και τις δυνατότητες χρηµατοδότησης αυτών, είναι εφικτό να τεθεί χρονικός ορίζοντας ολοκλήρωσης η 15ετία. 5.2 Επιχειρησιακοί Στόχοι Οι κύριοι επιχειρησιακοί στόχοι για την υλοποίηση των ανωτέρω στρατηγικών στόχων και την ολοκλήρωση του προγράµµατος κατάρτισης (σύνταξη, ανάρτηση και κύρωση) ασικών Χαρτών σε εθνική κλίµακα, αφορούν µια σειρά από υποπρογράµµατα, τα οποία προκύπτουν από την αναγκαιότητα χωρικού και χρονικού προγραµµατισµού της υλοποίησης αυτού και προβλέπονται να πραγµατοποιηθούν σταδιακά εντός της 15ετίας: α) Υποπρόγραµµα κατάρτισης ασικών Χαρτών σε πυρόπληκτες περιοχές, β) Υποπρόγραµµα κατάρτισης ασικών Χαρτών σε προστατευόµενες περιοχές ( ίκτυο Φύσης 2000), γ) Υποπρόγραµµα κατάρτισης ασικών Χαρτών στο σύνολο των νησιωτικών περιοχών της Χώρας, και δ) Υποπρόγραµµα κατάρτισης ασικών Χαρτών στις υπόλοιπες περιοχές της Χώρας. Επιπρόσθετα στους ανωτέρω επιχειρησιακούς στόχους λαµβάνονται υπόψιν τα παλαιά προγράµµατα του ΕΚ (Α και Β Πιλοτικό και Α Κύριο) και το σηµερινό επιχειρησιακό πρόγραµµα της ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε. για 113 ΟΤΑ, αλλά και τα µελλοντικά προγράµµατα του ΕΚ, που θα υλοποιούνται συµπληρωµατικά έως το τέλος της 15ετίας. Σύµφωνα µε τα ανωτέρω, για την ολοκλήρωση του προγράµµατος κατάρτισης ασικών Χαρτών σε εθνική κλίµακα απαιτείται να υλοποιηθεί και το παρακάτω υποπρόγραµµα: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΑΣΙΚΩΝ ΧΑΡΤΩΝ σελ. 25/87