1 Εισαγωγή στην ενδοδοντολογία 1 Claes Reit, Gunnar Bergenholtz και Preben Hørsted-Bindslev Ενδοδοντολογία 1 Η απαρχή της σύγχρονης ενδοδοντολογίας 2 Ο στόχος της ενδοδοντικής θεραπείας 3 Κλινικά προβλήματα και λύσεις 3 Το διαγνωστικό δίλημμα 6 Τα εργαλεία της θεραπείας 6 Εξαγωγή και οδοντικό εμφύτευμα; 7 Βιβλιογραφία 7 Μέρος 1 Ο ζωντανός πολφός 9 2 Το σύμπλεγμα οδοντίνης-πολφού: δομές, λειτουργίες και αντιδράσεις σε επιβλαβείς επιδράσεις 11 Leif Olgart και Gunnar Bergenholtz Εισαγωγή 11 Συστατικά στοιχεία και φυσιολογικές λειτουργίες του συμπλέγματος οδοντίνης-πολφού 11 Βασική συντήρηση 19 Προβλεπόμενες αντιδράσεις του υγιούς πολφού σε μη καταστρεπτικά ερεθίσματα 20 Αντιδράσεις σε εξωτερικές απειλές 21 Επιπτώσεις δυνητικά βλαπτικών ερεθισμάτων 24 Βιβλιογραφία 33 3 Οδοντινικός και πολφικός πόνος 36 Matti Närhi Εισαγωγή 36 Ταξινόμηση των νευρικών ινών 36 Μορφολογία της πολφικής αισθητικής εννεύρωσης 36 Η λειτουργία των πολφικών αισθητικών νεύρων υπό φυσιολογικές συνθήκες 39 Ευαισθησία της οδοντίνης: υδροδυναμικός μηχανισμός στην ενεργοποίηση των Α-ινών 41 Αποκρίσεις των ενδοδοντικών νεύρων σε ιστική βλάβη και φλεγμονή 43 Τοπικός έλεγχος της ενεργοποίησης του πολφικού αλγοϋποδοχέα 46 Υπερευαισθησία της οδοντίνης 47 Συμπτώματα πόνου και πολφική διάγνωση 48 Βιβλιογραφία 49 4 Θεραπεία παθήσεων του ζωντανού πολφού 52 Preben Hørsted-Bindslev και Gunnar Bergenholtz Εισαγωγή 52 Κλινικά σενάρια 52 Επιλογές θεραπείας 53 Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή θεραπείας 53 Διαχείριση των εκτεθειμένων πολφών με άμεση κάλυψη πολφού/μερική πολφοτομή 57 Πολφεκτομή 65 Επείγουσα θεραπεία 72 Βιβλιογραφία 77 v
vi Περιεχόμενα 5 Ενδοδοντία νεογιλών δοντιών 81 Ingegerd Mejàre Εισαγωγή 81 Ο φυσιολογικός πολφός 81 Πολφική φλεγμονή στα νεογιλά δόντια 81 Υλικά κάλυψης χαρακτηριστικά, τρόποι δράσης και αναφερθέντα ποσοστά κλινικής επιτυχίας 83 Στόχοι της θεραπείας του πολφού 88 Διαδικασίες επεμβατικής θεραπείας 88 Ενδείξεις και αντενδείξεις για την πολφική θεραπεία σε νεογιλά δόντια 95 Μελλοντικές κατευθύνσεις 95 Βιβλιογραφία 99 Mέρος 2 Ο νεκρωτικός πολφός 103 6 Η μικροβιολογία του νεκρωτικού πολφού 105 Gunnel Svensäter, Luis Chávez de Paz και Else Theilade Εισαγωγή 105 Στοιχεία για τον ουσιώδη ρόλο των μικροοργανισμών στην ακρορριζική περιοδοντίτιδα 105 Οδοί μικροβιακής εισόδου στην πολφική κοιλότητα 107 Τρόποι εποικισμού 107 Οικολογικοί καθοριστικοί παράγοντες για τη μικροβιακή ανάπτυξη στους ριζικούς σωλήνες 110 Μέθοδοι μελέτης της μικροχλωρίδας των ριζικών σωλήνων 114 Σύνθεση την ενδοδοντικής μικροχλωρίδας 117 Συσχέτιση σημείων και συμπτωμάτων με συγκεκριμένα βακτήρια 121 Συμπερασματικές επισημάνσεις 122 Βιβλιογραφία 123 7 Ακρορριζική φλεγμονή 125 Zvi Metzger, Itzhak Abramovitz και Gunnar Bergenholtz Εισαγωγή 125 Η φύση της ακρορριζικής φλεγμονής 125 Αλληλεπιδράσεις με τη λοιμογόνο μικροβιακή χλωρίδα 130 Κλινικές εκδηλώσεις και διαγνωστική ορολογία 137 Βιβλιογραφία 140 8 Συστημικές επιπλοκές ενδοδοντικών λοιμώξεων 142 Nils Skaug και Vidar Bakken Εισαγωγή 142 Οξείες περιακρορριζικές λοιμώξεις ως πηγή μεταστατικών λοιμώξεων 142 Χρόνιες περιακρορριζικές λοιμώξεις ως πηγή μεταστατικών λοιμώξεων 151 Βιβλιογραφία 154 9 Θεραπεία του νεκρωτικού πολφού 156 Paul Wesselink και Gunnar Bergenholtz Εισαγωγή 156 Στόχοι και γενικές στρατηγικές θεραπείας 157 Διάγραμμα μίας τυποποιημένης διαδικασίας ενδοδοντικής θεραπείας 159 Ζητήματα που ανακύπτουν σε περίπλοκες περιπτώσεις 170 Επιπτώσεις της ενδοδοντικής θεραπείας στην ενδορριζική μικροβιακή χλωρίδα 170 Διαχείριση συμπτωματικών βλαβών 171 Βιβλιογραφία 175
vii Μέρος 3 Διεργασίες ενδοδοντικής θεραπείας 179 10 Το χειρουργικό μικροσκόπιο 181 Pierre Machtou Εισαγωγή 181 Μέρη του μικροσκοπίου 181 Εργονομία και τεχνικές εργασίας 182 Χειρουργικά μικροεργαλεία 185 Κρίσιμα βήματα 186 Συμπερασματικές επισημάνσεις 186 Βιβλιογραφία 187 11 Χημικομηχανική επεξεργασία του ριζικού σωλήνα 188 Lars Bergmans και Paul Lambrechts Εισαγωγή 188 Αρχές της χημικομηχανικής επεξεργασίας του ριζικού σωλήνα 188 Ανατομία του συστήματος ριζικών σωλήνων 189 Διαδικαστικά βήματα 194 Ενδοδοντικά εργαλεία 201 Τεχνικές επεξεργασίας 204 Περιορισμοί της επεξεργασίας των ριζικών σωλήνων 207 Αποφυγή διαδικαστικών ατυχημάτων 210 Βιβλιογραφία 213 12 Υλικά έμφραξης του ριζικού σωλήνα 215 Gottfried Schmalz and Preben Hørsted -Bindslev Εισαγωγή 215 Προδιαγραφές 216 Κώνοι γουταπέρκας 220 Φυράματα 225 Υλικά για ανάστροφες εμφράξεις (εμφράξεις ακρορριζίου) και αναφύτευση 237 Τραυματισμοί τού κάτω φατνιακού νεύρου 240 Βιβλιογραφία 240 13 Τεχνικές ριζικής έμφραξης 244 Paul Wesselink Εισαγωγή 244 Στόχοι 244 Επιλογή υλικού έμφραξης του ριζικού σωλήνα 245 Τεχνικές έμφραξης ριζικών σωλήνων με γουταπέρκα 246 Τεχνικές έμφραξης με γουταπέρκα και φύραμα 250 Διαδικασίες που προηγούνται της ριζικής έμφραξης 255 Εκτίμηση της ποιότητας των ριζικών εμφράξεων 256 Έμφραξη της πολφικής κοιλότητας και ανασύσταση της μύλης 257 Συμπεράσματα και συστάσεις 257 Βιβλιογραφία 257
viii Περιεχόμενα Μέρος 4 Διαγνωστικά ζητήματα και λήψη κλινικών αποφάσεων 261 14 Διάγνωση πολφικής και περιακρορριζικής νόσου 263 Claes Reit και Kerstin Petersson Εισαγωγή 263 Αξιολόγηση της διαγνωστικής πληροφορίας 263 Στρατηγική διάγνωσης 265 Κλινικές εκδηλώσεις της πολφικής και της περιακρορριζικής φλεγμονής 266 Συλλογή διαγνωστικών πληροφοριών 267 Διαγνωστική ταξινόμηση 276 Βιβλιογραφία 283 15 Διάγνωση και αντιμετώπιση των ενδοδοντικών επιπλοκών μετά από τραυματισμό 285 John Whitworth Εισαγωγή 285 Συχνές τραυματικές βλάβες (κακώσεις) των δοντιών 285 Ο οδοντικός τραυματισμός και οι συνέπειές του 288 Γενικά ζητήματα στην αντιμετώπιση του οδοντικού τραυματισμού 298 Διαγνωστικά διλήμματα αφαίρεση ή εξέταση του πολφού μετά από τραυματισμό; 306 Ανάπλαση του πολφού η απαρχή μίας νέας εποχής; 307 Βιβλιογραφία 307 16 Η πολυδιάστατη φύση του πόνου 310 Ilana Eli και Peter Svensson Εισαγωγή 310 Νευροβιολογικοί παράγοντες που επηρεάζουν την εμπειρία του πόνου 311 Ψυχολογικοί παράγοντες που επηρεάζουν την εμπειρία του πόνου 313 Φύλο και πόνος 317 Ειδικοί πληθυσμοί 318 Αντιμετώπιση και θεραπεία του πόνου 319 Συμπεράσματα 322 Βιβλιογραφία 322 17 Κλινική επιδημιολογία 325 Claes Reit και Lise-Lotte Kirkevang Εισαγωγή 325 Κλινική επιδημιολογία 325 Διάγνωση 327 Αιτία 328 Επιπολασμός, συχνότητα και επίπτωση 329 Κίνδυνος εμφάνισης ακρορριζικής περιοδοντίτιδας 331 Θεραπεία 332 Πρόγνωση 333 Χρόνος ζωής των ενδοδοντικά θεραπευμένων δοντιών 334 Επανεξετάζοντας την περίπτωση 334 Βιβλιογραφία 335
ix 18 Λήψη αποφάσεων στην Ενδοδοντία 337 Claes Reit Το αποτέλεσμα της ενδοδοντικής θεραπείας 337 Παράγοντες που επηρεάζουν το αποτέλεσμα της θεραπείας 338 Επιπολασμός «αποτυχημένων» ενδοδοντικών θεραπειών 340 Διαφοροποίηση στην αντιμετώπιση των περιακρορριζικών βλαβών ενδοδοντικά θεραπευμένων δοντιών 341 Κλινική λήψη αποφάσεων: περιγραφικές μελέτες 342 Λήψη αποφάσεων για επανάληψη της ενδοδοντικής θεραπείας: μία κανονιστική προσέγγιση 343 Συμπεράσματα 349 Βιβλιογραφία 349 Μέρος 5 Το εμφραγμένο δόντι 351 19 Το ενδοδοντικά θεραπευμένο δόντι στην προσθοδοντική ανάπλαση 353 Eckehard Kostka Εισαγωγή 353 Προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση ενδοδοντικά θεραπευμένων δοντιών ως στηριγμάτων 353 Κολοβώματα 359 Κλινικές τεχνικές 362 Προσθετική αποκατάσταση 364 Βιβλιογραφία 370 20 Μη χειρουργική επανάληψη ενδοδοντικής θεραπείας 373 Pierre Machtou και Claes Reit Εισαγωγή 373 Ενδείξεις 373 Πρόσβαση στον ριζικό σωλήνα 374 Πρόσβαση στην ακρορριζική περιοχή 375 Χημικομηχανική επεξεργασία του ριζικού σωλήνα 379 Αντιμικροβιακή θεραπεία 383 Προληπτική επανάληψη της ε.θ. 385 Πρόγνωση 386 Βιβλιογραφία 386 21 Χειρουργική ενδοδοντική θεραπεία 388 Peter Velvart Εισαγωγή 388 Γενική περιγραφή της διαδικασίας 389 Έλεγχος πόνου μετά τη χειρουργική επέμβαση 403 Επούλωση του οστού 403 Πρόγνωση 404 Βιβλιογραφία 405 Αποτυχίες μετά τη χειρουργική ενδοδοντική θεραπεία 408 Thomas von Arx Ευρετήριο 413