ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ Ω ΕΚΑΝΗΣΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑ Α ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

Ω ΕΚΑΝΗΣΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟ ΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ Ω ΕΚΑΝΗΣΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑ Α ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΠΡΑΚΤΙΚΑ 2 ου ΙΕΘΝΟΥΣ ΦΟΡΟΥΜ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ: «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕΣΩ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ: ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ & ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥΣ» - 2 ND RHODES TOURISM FORUM «COMPETITIVENESS THROUGH SUSTAINABILITY: OPPORTUNITIES & CHALLENGES FOR THE MEDITERRANEAN TOURISM DESTINATIONS» 11-12 NOVEMBER 2006 1

ΚΑΣΕΤΑ 1 ΠΛΕΥΡΑ Α - ΠΡΟΕ ΡΟΣ: η ανάγκη να χαράξουµε πορεία που να σέβεται και το τι θα παραδώσουµε στις επόµενες γενιές επιτακτική. Όσο νωρίτερα διαβάσουµε τα µηνύµατα, πάρουµε τις αποφάσεις που απαιτούνται και εργαστούµε συντονισµένα σε αυτήν την κατεύθυνση, τόσο µεγαλύτερες θα είναι και οι πιθανότητες επιτυχίας. Αυτός είναι ο στόχος µας και θα τον υπηρετήσουµε πιστά και µεθοδικά, µέσα από πρωτοβουλίες και δράσεις όπως και η σηµερινή, ελπίζοντας να ανταποκριθούµε και στις δικές σας υψηλές προσδοκίες. Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας που µας τιµάει ιδιαίτερα και εύχοµαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του 2 ου ιεθνούς Τουριστικού Φόρουµ της Ρόδου. Παρακαλώ τον Υπουργό Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής κύριο Αριστοτέλη Παυλίδη να κηρύξει την έναρξη των εργασιών του 2 ου ιεθνούς Τουριστικού Φόρουµ της Ρόδου. Κύριε υπουργέ... (ανεβαίνει ο Παυλίδης) - ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΑΥΛΙ ΗΣ Κυρίες και κύριοι, δέχτηκα µε ιδιαίτερη χαρά την πρόσκληση και στο 2 ο Φόρουµ που οργάνωσε το Επιµελητήριο µας, και τούτο διότι η συµµετοχή µου στο 1 ο ήταν ιδιαιτέρως ωφέλιµη για εµένα και πιστεύω ότι ήταν τακτική και για όσους µετείχαν τότε. Παρατηρώ εφέτος ότι έχετε οργανώσει κύριε Πρόεδρε του Επιµελητηρίου µας, µια πλούσια ατζέντα. Φαίνεται ότι αυτό είναι ένα ουσιαστικό γεγονός το οποίο συνέβαλλε ώστε η Κυβερνητική παρουσία να είναι εξίσου θετική, καλωσορίζω τον κύριο Βαληνάκη, και συµπεραίνω ότι η συµµετοχή διακεκριµένων παραγόντων του τουρισµού, εν τω οποίο και µη εν τω οποίον, θα συµβάλει ώστε οι συζητήσεις που θα ακολουθήσουν να είναι ιδιαίτερα γόνιµες, καρποφόρες και πρακτικές, πορίσµατα τα οποία είναι εύκολο να τα εφαρµόσει κανείς. 2

Προ της εισόδου µου, προτού µε δεχτείτε, το τηλεφώνηµα προερχόταν από την συνάδελφο την Κυρία Πετραλιά, η οποία πέρα των τυπικών χαιρετισµών σας µεταφέρει, όπως τον τελευταίο καιρό συνηθίζει να κάνει και το κάνει γιατί έτσι πρέπει να γίνεται, αισιόδοξο µήνυµα για το τουριστικό µας µέλλον. Οι τελευταίες επισκέψεις της, όπως µου διηγήθηκε πρόσφατα στην Ρωσία και τώρα στην έκθεση στο Βερολίνο µε ιδιαίτερα επιτυχή συµµετοχή της Ελλάδος, ιδιαιτέρως η Ρόδος, αυτές λοιπόν οι επισκέψεις της, την οδήγησαν στο συµπέρασµα ότι οι προοπτικές είναι εξαιρετικώς καλές. Συµµερίζοµαι την αισιοδοξία, όπως επίσης συµµερίζοµαι και το διακηρύσσω για µια ακόµη φορά την άποψη πως από εµάς εξαρτάται να αξιοποιήσουµε αυτό το θετικό περιβάλλον. Ένα περιβάλλον που έχει ωστόσο ανάγκη σχεδιασµού. Η παρουσία εδώ εκπροσώπων του Υπουργείου Πολιτισµού, αναφέροµαι σε σας Κύριε Κοκώση, των τοπικών µας παραγόντων, πολιτικών, οικονοµικών, κοινωνικών παραγόντων, και εκτός της περιοχής µας, ο Νοµάρχης µας, ο νέο-εκλεγείς Νοµάρχης Χανίων, εν ενεργεία δήµαρχοι, νέο-εκλεγέντες ή επανεκλεγέντες δήµαρχοι, εκπρόσωποι του τουριστικού µας τοπικού κυκλώµατος αλλά και ακαδηµαϊκοί περί τον τουρισµό, εγγυώνται την επιτυχία αυτής της συναντήσεως. Μια συνάντηση η οποία εξελίσσεται στο φόντο µεταβολών, έχει σαν σκόπελο τον τουρισµό. Όλες οι Κοινοτικές χώρες έχουν Υπουργείο Τουρισµού ή εξαιρετικών διοικητικών, οι κύριοι εκπρόσωποι της CATA, που να ασχολούνται αποκλειστικά µε τον τουρισµό. Οι µεσανατολικές χώρες κάτι παρόµοιο. Και ο στόχος που επιβάλλεται είναι να προέλθει από τη συζήτηση που θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο αυτής της συναντήσεως µια ιδέα πολιτικής περί τη Μεσόγειο µε φόντο εδώ την ανταγωνιστικότητα αλλά σε µία αέναη εξέλιξη, αειφόρο την αποκαλούµε τώρα, σε µια συνεχή εξέλιξη. Αυτό έχω την αίσθηση ότι αποτελεί και την ουσία της τουριστικής δραστηριότητος. Εγκατάλειψη παλαιών πρακτικών, όχι απόλυτα, αλλά πάντως εγκατάλειψη, µάλλον αποµάκρυνση από παλαιές πρακτικές. 3

Νέα περίοδος µε ουσιαστικές παραµέτρους ανταγωνισµού και οµιλώντας τώρα και σαν κυβερνητικός παράγων, πέραν του Κοινοβουλευτικού που επί χρόνια υπηρέτησα τον τουρισµό εντός και εκτός Ελλάδας, ως µέλος των Κοινοβουλευτικών επιτροπών στο Εθνικό Κοινοβούλιο υπό την ιδιότητα του προέδρου της επιτροπής τουρισµού στο συµβούλιο της Ευρώπης, αλλά τώρα ως Κυβερνητικός παράγων είναι αδήριτος ανάγκη οι σχεδιασµοί οι κεντρικοί. Τους κεντρικούς σχεδιασµούς τους κάνει το κράτος µας. Οι σχεδιασµοί οι επιχειρηµατικοί, αυτούς που κάνετε εσείς κύριε Πρόεδρε της Ενώσεως των Ξενοδόχων µας, να έχουν πλέον σαν στόχο το ότι δεν είµαστε µοναχογιοί. Πρέπει το προϊόν µας να είναι εξαιρετικό προϊόν. Ακούω καµιά φορά ότι οι ερχόµενοι εδώ, στις τουριστικές περιοχές µας είναι βαλαντίου κατωτέρου εκείνου του παρελθόντος και ανήκουν σε µια κατηγορία µαζικού τουρισµού που δεν έχει δυνατότητες να ανταποκριθεί στο ιδιαίτερα περιποιηµένο µπαράζ τουριστικό προϊόν. εν την δέχοµαι αυτή την απολυτότητα. Έρχονται και αυτού του είδους οι τουρίστες. Αλλά υπάρχουν και τουρίστες που αναζητούν ιδιαίτερη ποιότητα. Εµείς µπορούµε να τους την προσφέρουµε. Με την ιδιότητα του Υπουργού Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής αλλά µένω στο Αιγαίου, διακηρύττω εντός και εκτός Ελλάδος, κυρίως εκτός Ελλάδος είµεθα πάνοπλοι τουριστικά, πάνοπλοι τουριστικά. Το προϊόν µας είναι πανέτοιµο, µας το χάρισε η φύση, το συντήρησαν οι νησιώτες. Αναφέροµαι στην περιοχή που έχω µια ειδική αρµοδιότητα και εκφράζω και κάποιον ξεχωριστό λόγο. Το συντήρησαν οι νησιώτες και µπορούµε να το προβάλλουµε µε µικρό κόπο, υπολογίζοντας ότι σε κάποιες άλλες περιοχές υπάρχουν ίσως παρόµοιες συνθήκες, οι οποίες και εκείνες έλκουν το ενδιαφέρον του τουρίστα της ποιότητας. Ο ανταγωνισµός είναι καθηµερινό στοιχείο. Γι αυτό βλέπετε και τα προγράµµατα τα οποία έχει σχεδιάσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, την 4

ανταγωνιστικότητα την έχουν σαν κυρίαρχο στοιχείο, και χρηµατοδοτούν δράσεις που την αναπτύσσουν, την διευκολύνουν και κανόνες ώστε αυτή να αποτελέσει κυρίαρχο στοιχείο εφεξής. ηλαδή από την πρωτοχρονιά του 2007 που µπαίνουµε σε µια νέα περίοδο για τη ζωή των Ευρωπαίων πολιτών, 2007-2013, η ανταγωνιστικότητα σε όλους τους τοµείς, τους επιστηµονικούς, τους επιχειρηµατικούς και µέσα σε αυτούς και τον τουρισµό είναι καθηµερινή υπόθεση. Εδώ στη Ρόδο, στην µήτρα του Μεσογειακού τουρισµού, όχι µόνο του Ελληνικού τουρισµού, έχουµε υποχρέωση δεδοµένης της πείρας τόσων ετών, πολλών ετών, και δεδοµένης της ικανότητας να συγκεντρώνουµε όσους ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη του τουρισµού, όχι µόνο εθνικά αλλά διεθνώς, πρέπει κατά την κρίση µου εκδηλώσεις όπως αυτή που είχατε την πρωτοβουλία να οργανώσετε για δεύτερη φορά κύριε Πρόεδρε του Επιµελητηρίου µας, εσείς και οι συνεργάτες σας, να αποτελούν εστίες διαδόσεως ιδεών. Επιλέξατε φέτος εξαιρετική ιδέα. Πιστεύω ότι τα πορίσµατα από τις συζητήσεις αυτήν την ιδέα θα την προβάλλουν όπως είπα προηγουµένως µε πρακτικές υποδείξεις. Έχετε την ικανότητα να οργανώσετε, έχετε την δυνατότητα να προβάλετε και προπάντων έχετε ένα µεγάλο προνόµιο τουριστικοί µας παράγοντες, οικονοµικοί µας παράγοντες, όχι µόνο οι τοπικοί αλλά και αυτοί που εσείς έχετε την άνεση να προσκαλείτε, να έχετε µεταξύ σας διακριθέντες περί τον τουρισµό. Θεωρώ υποχρέωση µου να συγχαρώ από αυτής της θέσεως, την συµπατριώτισσα µας την κυρία Λίτσα Παπαθανασίου για την τελευταία διάκριση την οποία απέσπασε σε διεθνές τουριστικό περιβάλλον. Μας δώσατε χαρά, µας κάνατε περήφανους και µέσα µας ενδυναµώσατε το αίσθηµα, ότι όχι απλώς θέλουµε, µπορούµε να διακριθούµε διεθνώς στον χώρο του τουρισµού και να αρχίσουµε από τη Ρόδο πορεία στο νέο πλαίσιο ανταγωνιστικότητας, αυτό που την Πρωτοχρονιά όπως είπα του 2007 αρχίζει νέα πορεία επιτυχή µε βάση ένα καλό παρελθόν και προπάντων µε την αποφασιστικότητα όλων να προβάλλουµε συνολικά τις δυνάµεις που έχουµε, την αποφασιστικότητα 5

µας να γίνουµε καλύτεροι από ότι σήµερα. Είµαστε καλύτεροι, πολύ καλοί φίλε πρόεδρε. Από εδώ και πέρα ο στόχος θα είναι να γίνουµε καλύτεροι. Είµαι βέβαιος για αυτό. Σας συγχαίρω για την πρωτοβουλία σας και συµµερίζοµαι την αισιοδοξία για το µέλλον µας. Με αυτές τις σκέψεις κηρύσσω την έναρξη αυτής της εξαιρετικής τουριστικής συναντήσεως. - ΠΡΟΕ ΡΟΣ: Ευχαριστούµε πολύ κύριε Υπουργέ για τα καλά σας λόγια, να είστε βέβαιος ότι µε το πέρας του συνεδρίου και µε τα συµπεράσµατα του γραµµένα θα ζητήσουµε και την βοήθεια σας στην πορεία υλοποίησης αυτών των συµπερασµάτων. Παρακαλώ τον Υφυπουργό Εξωτερικών κύριο Γιάννη Βαληνάκη να έρθει στο βήµα. - ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ: Κύριε Υπουργέ, κύριε Πρόεδρε, πράγµατι η συµµετοχή σήµερα είναι ιδιαίτερα σηµαντική και υψηλή για αυτό θα µου επιτρέψετε να παρακάµψω για λίγο το πρωτόκολλο. Κυρίες και κύριοι αποτελεί για µένα ξεχωριστή χαρά να βρίσκοµαι µπροστά σε ένα διακεκριµένο κοινό χαιρετίζοντας την έναρξη των εργασιών του 2 ου ιεθνούς Φόρουµ Τουρισµού Ρόδου. Φόρουµ το οποίο συνιστά πλέον καταξιωµένο θεσµό και δικαιολογηµένα βάζει ψηλά τον πήχη των προσδοκιών µας για τα επόµενα χρόνια. Το διεθνές ενδιαφέρον, η συµµετοχή και η άρτια οργάνωση είναι η αδιάψευστη δικαίωση του οράµατος που συνέλαβαν και υλοποιούν από κοινού το Επιµελητήριο ωδεκάνησο και ο Πρόεδρος του Γιώργος Χατζηµάρκος και η ωδεκανησιακή Εταιρία Ανάπτυξης και Προόδου. Το ιεθνές Φόρουµ Τουρισµού Ρόδου αναδεικνύεται σε προνοµιακό επίπεδο διαλόγου, ανταλλαγής απόψεων και συνεργασίας τόσο µεταξύ κορυφαίων παραγόντων του διεθνούς τουριστικού στερεώµατος όσο και µεταξύ του δηµόσιου και του ιδιωτικού τοµέα που συνιστά αναγκαίο προαπαιτούµενο για να πολλαπλασιάσουµε και να ενισχύσουµε τη δυναµική της τουριστικής ανάπτυξης στον τόπο µας. 6

Ο Τουρισµός για την Ελλάδα είναι µια µεγάλη ευκαιρία αλλά και µια µεγάλη πρόκληση. Πέρα από την αυτονόητη αναπτυξιακή του διάσταση µπορεί και πρέπει να αποτελέσει τον καλύτερο πρεσβευτή της πατρίδας µας στον υπόλοιπο κόσµο. Να µεταφέρει σε κάθε γωνιά του πλανήτη την εικόνα µιας Ελλάδας που ξέρει να βάζει υψηλούς στόχους και µπορεί να τους πετυχαίνει. Μιας Ελλάδας δυναµικής, ανταγωνιστικής, παραγωγικής που σέβεται το περιβάλλον και τιµά την ιστορική κληρονοµιά της. Γι αυτό και ο τουρισµός είναι µια υπόθεση όλων µας και όλοι µπορούµε να έχουµε θετική συνεισφορά. Επ αυτού θα έχω την ευκαιρία να πω περισσότερα αύριο ειδικά σε ότι αφορά την συµβολή του Υπουργείου Εξωτερικών στην συνολική κυβερνητική προσπάθεια. Κλείνοντας θέλω να τονίσω ότι και µε αυτή τη διοργάνωση, σε αυτή τη µεγάλη διοργάνωση όπως και µε άλλες που προηγήθηκαν και θα ακολουθήσουν επιβεβαιώνεται σταθερά η δυνατότητα να αναδειχθούν τα ωδεκάνησα και η Ρόδος σε παγκόσµιο κέντρο συνεδριακού τουρισµού. Είναι ένας στόχος φιλόδοξος αλλά ταυτόχρονα απόλυτα ρεαλιστικός αν αναλογιστούµε ότι τα νησιά µας συνδυάζουν µε µοναδικό τρόπο το αξεπέραστο φυσικό κάλος, µια λαµπρή πολιτισµική παράδοση και τις πλέον σύγχρονες τουριστικές υποδοµές. Με ενιαίο όραµα, µε χάραξη ενός µακροπρόθεσµου στρατηγικού σχεδιασµού και τη σύµπραξη δηµόσιων και ιδιωτικών φορέων µπορούµε να κερδίσουµε το στοίχηµα του τουριστικού µέλλοντος της Ρόδου και των νησιών µας. Τα συµπεράσµατα του Φόρουµ αναµφίβολα θα αποτελέσουν µια χρήσιµη πυξίδα για την ανάπτυξη πρωτοβουλιών προς αυτήν την κατεύθυνση. Σας ευχαριστώ. - ΠΡΟΕ ΡΟΣ: Είναι µεγάλη τιµή βεβαίως να έχουµε στις εργασίες µας δύο εξαίρετα µέλη της Κυβέρνησης, τον Υπουργό Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και τον Υφυπουργό Εξωτερικών. Θέλουµε να γνωρίζετε ότι εκτός από την τιµή που αισθανόµαστε δίνει και πολύ µεγάλο κουράγιο σε προσπάθειες περιφερειακές, και περιφερειακές εννοώ µόνο γεωγραφικά, να 7

γνωρίζουν οι παράγοντες οι οποίοι προχωρούν σε αυτές τις πρωτοβουλίες ότι θα έχουνε στήριξη κυβερνητική, διότι γνωρίζετε όλοι πολύ καλά και γνωρίζουµε πολύ καλά ότι είναι απολύτως απαραίτητη και η κυβερνητική στήριξη. Για µας είναι πάρα πολύ ευχάριστη είδηση και µας δίνει πάρα πολύ µεγάλο κουράγιο το γεγονός ότι παρευρίσκεστε και οι τοποθετήσεις σας αυτές καθ αυτές. Ευχαριστούµε πάρα πολύ. Θα ήθελα πριν προχωρήσουµε να σας διαβάσω τον χαιρετισµό της Υπουργού Τουριστικής Ανάπτυξης κυρίας Φάνης Πάλλη Πετραλιά αφού µια σηµαντική εκδήλωση που λαµβάνει χώρα στην Αντάλεια της Τουρκίας µας στέρησε την χαρά να την έχουµε σήµερα µαζί µας. Χαιρετισµός της Υπουργού Τουριστικής Ανάπτυξης στο 2 ο ιεθνές Φόρουµ Τουρισµού στη Ρόδο. «Η Τουριστική δραστηριότητα συνιστά µια από τις πιο ισχυρές µηχανές ανάπτυξης της Ελληνικής οικονοµίας. Περισσότεροι από 16 εκατοµµύρια τουρίστες υπολογίζεται ότι θα έρθουν στην Ελλάδα µέσα στο 2006 ενώ η συµµετοχή του τουρισµού στο ΑΕΠ της χώρας µας έχει ήδη ανέρθει στο 18%. Μέχρι το τέλος του 2006 ο τοµέας του τουρισµού και των ταξιδίων θα αντιπροσωπεύει το 10,3% του παγκόσµιου ΑΕΠ και θα καλύπτει 234 εκατοµµύρια θέσεις εργασίας. Προβλέπεται δε, ότι ο τοµέας του τουρισµού την επόµενη δεκαετία θα σηµειώνει αύξηση κατά 4,6% κατά µέσο όρο ετησίως. Για να εξασφαλίσουµε αυτήν την δυναµική ανάπτυξη του τουρισµού δίνουµε έµφαση στην ποιότητα που είναι και η φιλοσοφία της πολιτικής µας. Ταυτόχρονα, πρέπει να προσφέρουµε στον επισκέπτη πολλές δυνατότητες επιλογής, νέα τουριστικά προγράµµατα σε ανταγωνιστικές τιµές ώστε να γίνουµε η πρώτη επιλογή ως τουριστικός προορισµός στις χώρες της Μεσογείου. Το µοντέλο τουριστικής ανάπτυξης που ακολουθήσαµε τα τελευταία 40 χρόνια προσέφερε σίγουρα πολλά. Άνοιξε νέους δρόµους, δηµιούργησε ένα πολυδύναµο τουριστικό τοµέα, συνέβαλλε στην ανάπτυξη, όµως σήµερα το τουριστικό περιβάλλον έχει αλλάξει. Ο ανταγωνισµός είναι ιδιαίτερα έντονος, οι προκλήσεις τεράστιες. Η νέα 8

πολιτική µας για τον τουρισµό περιλαµβάνει θεσµικές τοµές πολύ σηµαντικές για την προώθηση νέων µορφών τουρισµού, όπως ο συνεδριακός, ο τουρισµός των πόλεων, ο αγροτουρισµός, ο ιαµατικός, ο πολιτιστικός, ο θαλάσσιος, ο χιονοδροµικός, ο αθλητικός και προπονητικός, ο εκπαιδευτικός, ο θρησκευτικός και προσκυνηµατικός, που συµβάλλουν στην επιµήκυνση σε δωδεκάµηνη της τουριστικής περιόδου. Ελπίδα και προσδοκία όλων παραµένει η αειφόρος ανάπτυξη και ο σεβασµός στο φυσικό περιβάλλον. Η νέα διεθνής τάση είναι ο Green Tourism δηλαδή φιλικότητα της τουριστικής ανάπτυξης προς το φυσικό περιβάλλον. Η προστασία του περιβάλλοντος έχει να κάνει αφενός µεν µε την πρακτική πλευρά της διαχείρισης των φυσικών πόρων και ενέργειας και αφετέρου µε το αντίκτυπο που έχει η διάσταση αυτή στους πελάτες. Είναι δεδοµένο ωστόσο πως ολοένα και περισσότεροι πελάτες στα πιο ποιοτικά µερίδια της αγοράς πλέον αναγνωρίζουν και αναζητούν την διάσταση του Green Tourism. Το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης στηρίζει την ανταγωνιστικότητα µέσω αειφορίας και ενθαρρύνει την υιοθέτηση των εφαρµογών που την ενισχύουν, θεωρώντας πως ο σεβασµός στο περιβάλλον και η προστασία του µέσω της αειφορίας είναι χρέος όλων µας. Σας ευχαριστώ» Θα παρακαλέσω ο λόγος στον κύριο Νίκο Παπασταµατίου, Γενικό Γραµµατέα του Επιµελητηρίου ωδεκανήσου. Κύριε Παπασταµατίου ο λόγος σε εσάς και στο πρώτο πάνελ για να προχωρήσετε µε το πρόγραµµα του συνεδρίου. Ευχαριστώ πολύ. - ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΙΟΥ: Καλησπέρα και από εµένα, σας καλωσορίζω και εγώ µε την σειρά µου στο 2 ο Φόρουµ ευχόµενος να έχουµε µια επιτυχή συνεδρία. Καλώ τους συντελεστές του 1 ου πάνελ κ. κ. Φωτίου, Κοκκώση, Backman και Hamele να πάρουν θέση στο πάνελ. Παρακαλώ να απευθύνει ένα σύντοµο χαιρετισµό ο κύριος Βασίλειος Μηναϊδης Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων. 9

- ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΗΝΑΪ ΗΣ: Κύριε Υπουργέ, κύριοι Βουλευτές, κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι. Όσων αφορά την αειφορία θα ήθελα να προσθέσω ότι είναι δίδυµη αδερφή µε την ανταγωνιστικότητα. εν νοείται ανταγωνιστικότητα χωρίς να υπάρχει αειφορία. Και να σκεφτείτε ότι την αειφορία σαν λέξη στον τουρισµό την ανακαλύψαµε πρόσφατα. Αναπτυχθήκαµε, φτάσαµε στα 100.000 κρεβάτια και µετά µάθαµε ότι θα πρέπει να ήµασταν και αειφόροι. Μία λέξη ήτανε η οποία την χρησιµοποιούσαµε στην γεωργία. Όλη η ανάπτυξη που έγινε η τουριστική έγινε αυτοσχέδια, όπως ξέραµε και άναρχα και φτάσαµε εδώ που φτάσαµε. Θα µου πεις, τι άλλο µπορούσαµε να κάνουµε; Να κάναµε το παράδειγµα του γκολφ όπου το κράτος προσπάθησε να κάνει όλη την αειφορία που µπορούσε να κάνει και ακόµα είναι έτσι; Άρα λοιπόν δεν υπήρχε καµία άλλη λύση να προχωρήσουµε. Η αειφορία όµως είναι το ζητούµενο στην ανάπτυξη. Sustainable development λένε οι Αµερικάνοι. εν λένε αειφόρο. ηλαδή όταν αναπτύσσεσαι πρόσεξε αυτά που κάνεις δεν πάνε χαµένα. Μην τα κάνεις λάθος. Άρα λοιπόν από εδώ και πέρα θα πρέπει να προσέξουµε τι κάνουµε και πως το κάνουµε. Μέχρις εδώ καλά πήγαµε. Αυτό είναι το πρόβληµα. Και γεννάται το ερώτηµα σήµερα: Σε 3 χρόνια η Ρόδος θα έχει γύρω στα 10 χιλιάδες µε 12 ή και 15 πρόσθετα. Το εργοστάσιο της ΕΗ τα σηκώνει; Εσείς που είστε υπουργοί και διευθύνετε τα πάντα ξέρετε ότι σε 3 χρόνια θα έχουµε τεράστια ζήτηση ηλεκτρικού ρεύµατος; Που πάει η αειφορία εδώ; Μίλαγα µε έναν Ισπανό πριν χρόνια συνάδελφο µου και τον είδα ότι παρεξηγείτο που του είπα ότι η Ισπανία αναπτύχθηκε µε πρόγραµµα. Μου λέει: «Πρώτα γίναν τα ξενοδοχεία και ύστερα οι δρόµοι». Λέω σαν και εµάς. «Ναι» λέει, «έτσι είµαστε εµείς, η Μεσόγειος έτσι αναπτύσσεται». Περιµένεις λοιπόν να αναπτυχθούµε; Εµείς θα τα κάνουµε όλα και µετά θα συµπληρώσουµε τις υποδοµές. Λοιπόν ιδού οι υποδοµές να συµπληρώσουµε. 10

Θέλουµε το αεροδρόµιο να τελειώνει που τελειώνει, το λιµάνι που δεν έχει τελειωµό και τους δρόµους και ότι άλλο χρειαστεί για να µην βάλουµε εισιτήριο για να µπαίνουµε στην παλιά πόλη µέσα. Γιατί αν προσθέσουµε ακόµα 20-30 χιλιάδες τουρίστες θα βάλουµε µονά ζυγά για να µπαίνουµε στην παλιά πόλη, οι άνθρωποι όχι τα αυτοκίνητα. Και δεν είναι µόνο αυτό. Έχουµε και την µανία των ειδικών µορφών τουρισµού. Ακούσατε προηγουµένως ότι σταµάτησε το µοντέλο και αρχίζουµε τις νέες µορφές τουρισµού όπου θα κάνουµε αγροτοτουρισµό. Θαρρείς και είχαµε αγρότες και θα κάνουµε αγροτοτουρισµό. Αυτό είναι το τραγικότερο. Θα κάνουµε καταλύµατα δηλαδή τα οποία δεν χρησιµοποιούνται από τους ξένους µόνο από τους ντόπιους θα χρησιµοποιηθούν. Στην Ισπανία δηλαδή που ψάξαµε να βρούµε τι έγινε µε αυτό το περίφηµο µοντέλο του αγροτοτουρισµού το 80% είναι Ισπανοί. Καλύπτει δε το 1,4% του τουρισµού της Ισπανίας. Αυτά είναι τα µεγέθη τα οποία θα µας σώσουνε. Και ο µεγάλος κίνδυνος είναι οι περίφηµες πλέον τουριστικές επαύλεις, οι κατοικίες, όπου θα έρθει εδώ πέρα όλη η Ευρώπη να κατασκηνώσει σε σπίτια. Περιµένει όλη η Ευρώπη να έρθει το κεφάλαιο, τουλάχιστον να επενδυθεί, να γίνουνε χιλιάδες σπίτια τα οποία παίρνει ο ιδιοκτήτης τους, κάνει επένδυση, κάθεται στο Λονδίνο, παίρνει το σπίτι εδώ και το νοικιάζει µε το Ίντερνετ από το Λονδίνο και βλέπεις αυτοί τουλάχιστον µέχρι σήµερα στη Νότια Ρόδο που έχουνε βίλες και βλέπουνε ότι ο διπλανός τους αλλάζει κάθε βδοµάδα. Και αυτή η εµπορική πράξη γίνεται εκτός συνόρων και δεν πληρώνει κανένας τίποτα. Αν δεν βάλουνε ειδικούς όρους δόµησης γιατί συχνά πυκνά βλέπετε δηµοσιεύµατα τα οποία είναι πληρωµένα και λένε θα γίνουµε η Florida της Ευρώπης και θα γεµίσουµε εδώ κατοικίες και θα γίνει ο χαµός. Λοιπόν αν αυτό το πράγµα επιτραπεί και δοθεί στα ελληνικά νησιά, εκτός του ότι αντιβαίνει στο Ελληνικό Σύνταγµα, νοµίζω ότι θα γίνει χαµός. Αν πράγµατι αφήσουνε, ή δώσουν ειδικούς όρους δόµησης για να χτίζονται τα πάντα, θα χτιστούνε όλα, δεν θα υπάρχει ακάλυπτη επιφάνεια. Αυτό που έγινε µε τα ξενοδοχεία θα είναι 11

παρανυχίς, τα ξενοδοχεία δεν κατέστρεψαν τίποτα, ανέδειξαν το περιβάλλον τα ξενοδοχεία. Ο τουρισµός όπως έγινε µέχρι σήµερα θα είναι ένα όνειρο µπροστά στην κόλαση που µας περιµένει. Αυτά είναι από εµένα, έχετε και τα χαιρετίσµατα του καθηγητή του ΙΤΕΠ τον οποίο καλέσαµε να έρθει αλλά δεν µπορούσε λόγω υγείας να έρθει, έγραψε όµως ένα Προς Ροδίους Επιστολή: Εναλλακτικός Τουρισµός Μία Επικίνδυνη Ατραπός για το Μέλλον του Ελληνικού Τουρισµού. εν πρόκειται να σας το διαβάσω, µην ανησυχείτε, την τελευταία µονάχα σελίδα θα σας διαβάσω για να δείτε το πρόβληµα ποιό είναι. «Προκαλούν πράγµατι ανησυχία οι θέσεις που διατυπώνονται σε κείµενα Επιτροπής υπό τον τίτλο Αναπτυξιακή Στρατηγική για τον τοµέα του Τουρισµού που συνεστήθει προς τούτο από το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης. Από το κείµενο αυτό προκύπτουν µε σαφήνεια δύο κορυφαίοι στόχοι. Απεξάρτηση του τουρισµού από το δίπτυχο ήλιος και θάλασσα και η ως συνέπεια προϋπόθεση αυτής της απεξάρτησης επίδοση σε εναλλακτικές µορφές τουρισµού. Οι διατυπώνοντας αυτές τις απόψεις δεν διερωτήθηκαν για ποιό λόγο οι Νορβηγοί δεν αναπτύσσουν ως εναλλακτική µορφή τον ήλιο και την θάλασσα αλλά περιορίζονται στον κλασικό περιηγητικό τουρισµό. Ο ήλιος και η θάλασσα δεν έχουν υποκατάστατα, έχουν όµως δυνατότητες εµπλουτισµού του προϊόντος που παράγουν µε συµπληρωµατικές υπηρεσίες. Τα περί αγροτοτουρισµού, γαστρονοµικού, οικοτουρισµού και άλλα συγκεχυµένως αναφερόµενα δεν πρόκειται να σώσουν τον τουρισµό µας αν δεν µπορούµε να αξιοποιήσουµε το κατεξοχήν συγκριτικό µας πλεονέκτηµα. Θα µπορέσουµε να δηµιουργήσουµε βιώσιµες ειδικές µορφές για τις οποίες δεν διαθέτουµε το συγκριτικό πλεονέκτηµα. Η θέση µας για τις ενδεδειγµένες κατευθύνσεις της τουριστικής πολιτικής και τη συγκέντρωση δυνάµεων για την πραγµάτωση της κινείται σε 4 άξονες: τον ήλιο και τη θάλασσα, τα πολιτιστικά αξιοθέατα, τον τουρισµό πόλεων µε έµφαση στην 3 η ηλικία και τα ολιγοήµερα ταξίδια, 12

τα city breaks, τον θαλάσσιο τουρισµό συνδεδεµένες µε τη θάλασσα τουριστικές δραστηριότητες. Αν αξιοποιήσουµε σε ικανοποιητικό βαθµό τα ανωτέρω τα οποία συνδυάζονται και συνυπάρχουν µε σπάνιας µορφής νησιωτικά συµπλέγµατα και άφθονα και µοναδικά πολιτισµικά στοιχεία, θα χρειαστεί να λάβουµε µέτρα συγκράτησης των τουριστικών ρευµάτων. Η οπισθοδρόµηση του Ελληνικού τουρισµού, ή αν θέλετε η αδυναµία του να ακολουθήσει την παγκόσµια τάση καθώς και τις τάσεις των αµεσότερα ανταγωνιστικών χωρών οφείλεται σε µακρύ κατάλογο παραγόντων. Βασικές υποδοµές και ανωδοµές, τουριστική συνείδηση και παιδεία... (εδώ τελειώνει η κασέτα και η οµιλία του συνεχίζει ακριβώς παρακάτω) ΚΑΣΕΤΑ 1 ΠΛΕΥΡΑ Β - ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΗΝΑΪ ΗΣ:... κατεύθυνση της τουριστικής πολιτικής και σύγχυση περί του τύπου τουριστικού προϊόντος που προσχεδιάζει, κρίνεται βασικό στην περιοχή της πρωτεύουσας. Ως τουριστική χώρα αλλά και για τις ανάγκες του εσωτερικού ασφαλώς χρειαζόµαστε σφηνοκρατικού τύπου υπηρεσίες. Από το σηµείο όµως αυτό µέχρι να τολµούµε να εκστοµίσουµε και να προτείνουµε απεξάρτηση από τον ήλιο και τη θάλασσα υπάρχει αγεφύρωτο χάσµα. Και η σκέψη απλώς ότι διατυπώνεται επισήµως έστω και για σκοπούς προβληµατισµού, µια τέτοια πρόταση προκαλεί έντονη ανησυχία. Το συµπέρασµα είναι αβίαστο και υπαγορεύει υπό αυστηρά έννοια µεγιστοποίηση των ωφελειών από την αξιοποίηση των εν δυνάµει τουριστικών αγαθών που άφθονα διαθέτουµε. Οποιαδήποτε αποµάκρυνση από το υπάρχον διεθνές συγκριτικό πλεονέκτηµα αποτελεί σπατάλη και οπισθοδρόµηση. Η αναλογία των συνθετικών στοιχείων του τουριστικού προϊόντος πρέπει να προσαρµόζεται διαχρονικώς προς τις µεταβαλλόµενες ανάγκες των τουριστών. Χωρίς αυτογνωσία, η πορεία θα εκτραπεί σε ανάλωση δυνάµεων για όλως 13

οριακά πράγµατα παραµελώντας την ουσία, τους λόγους για τους οποίους θα επελέγετο η χώρα µας ως προορισµός και από πόσους. Ελπίζω ο εξαιρετικά δηµοφιλής τουριστικός προορισµός Ρόδος ωδεκάνησος να µην διαπράξει το λάθος να πιστέψει ότι υπάρχει κάτι άλλο που µπορεί να γίνει υποκατάστατο του τουριστικού προϊόντος που παράγει. Οι λεγόµενες εναλλακτικές µορφές τουρισµού µόνο προσθετικά µπορούν να λειτουργήσουν στο υφιστάµενο τουριστικό µοντέλο αµβλύνοντας το πρόβληµα της εποχικότητας και βελτιώνοντας την ποιότητα του τουρισµού µας. Σας ευχαριστώ πολύ». - ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΙΟΥ: Ευχαριστούµε τον κύριο Μηναϊδη. Παρακαλώ τον κύριο Γιάννη Ευαγγέλου, Πρόεδρο του Συνδέσµου Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων Ελλάδος να απευθύνει σύντοµο χαιρετισµό. - ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ: Ευχαριστώ πολύ. Τώρα βέβαια µε όλα αυτά που µας είπε ο συνάδελφος µου ο Βάσος απλό χαιρετισµό µου είναι δύσκολο να κάνω. Τον έχω ετοιµάσει, τον έχω στην τσέπη, δεν τον βγάζω. Κύριε Υπουργέ, κύριε Πρόεδρε του Επιµελητηρίου, κύριε Νοµάρχη, αξιότιµοι εκπρόσωποι των διαφόρων αρχών, αγαπητοί συνάδελφοι, παλιοί καλοί µου φίλοι είναι αλήθεια ότι όλα αυτά που συζητάµε τον τελευταίο καιρό και αυτά που θα συζητηθούν και σήµερα για την αειφόρο ανάπτυξη είναι σοβαρά θέµατα τα οποία προφανώς θα διαγράψουν το µέλλον του Ελληνικού τουρισµού. Βέβαια, είναι πολύ σηµαντικό να δούµε και προς τα πίσω, να δούµε τι έχουµε κάνει µέχρι τώρα και τι ενδεχοµένως θα έπρεπε να έχουµε κάνει ή τι θα έπρεπε να διορθώσουµε στην πορεία. Επιτρέψτε µου έτσι να πω δυο λόγια για µας, τα γραφεία ταξιδίων και τουρισµού. Τι κάνουµε εµείς. Εµείς παίρνουµε διάφορες υπηρεσίες, τις συνθέτουµε και τις φτιάχνουµε ένα προϊόν, ένα πακέτο και αυτό το πακέτο το πουλάµε στο εξωτερικό. Πηγαίνουµε µε την τσάντα στο χέρι και το πλασάρουµε στη διεθνή αγορά. Αυτό θα έπρεπε να κάνουµε. 14

υστυχώς δεν το κάνουµε. Αυτό που κάνουµε είναι ότι έρχονται κάποιοι άλλοι µε µια τσάντα, και αυτό κάναµε τα τελευταία 30 χρόνια, και µας λένε θα κάνεις εκείνο το πρόγραµµα, θα κάνεις το άλλο πρόγραµµα, θα σου δώσω και 2 δεκάρες για την δουλειά σου και για τη µεσολάβηση σου και εµείς τι κάνουµε; Τους εντολοδόχους εκτελεστές των προγραµµάτων που κάποιοι έρχονται και µας τα επιβάλλουνε. Και γι αυτό φτάσαµε στο σηµείο σήµερα να έχουµε ένα βύθισµα του ελληνικού τουρισµού στο σύνολο του που αυτή τη στιγµή καλούµεθα να δούµε πως θα πεταχτούµε προς τα πάνω, και να δηµιουργήσουµε και την αειφορία η οποία όντως είναι µια λέξη την οποία την ανακαλύψαµε πριν από λίγο. Βάσο συµφωνώ, δεν µπορούµε να εγκαταλείψουµε το µοντέλο του ήλιος και θάλασσα αλλά αυτό το οποίο πρέπει να κάνουµε σίγουρα είναι να χρησιµοποιήσουµε αυτό το οποίο όπως θυµάσαι µας είπε ο Ισπανός που όλοι όµως το έχουµε στο πίσω µέρος του µυαλού µας, ότι ένα τεράστιο κοµµάτι είναι ακόµα αναξιοποίητο στην Ελλάδα από τον τουρισµό. Έχουµε έναν τεράστιο πλούτο, έχουµε µια τεράστια ποικιλία στοιχείων τα οποία µπορούµε να τα αξιοποιήσουµε και να τα χρησιµοποιήσουµε και να εµπλουτίσουµε το τουριστικό προϊόν και να το κάνουµε και ανταγωνιστικό αλλά να το κάνουµε και κυρίως ποιοτικό. Όµως για να προχωρήσουµε προς τα εκεί εγώ θα ήθελα να βάλω µια παράµετρο. Ότι σε αυτήν την προσπάθεια, το πιο σηµαντικό από όλα είναι όλοι µας, όλοι µας να αποφασίσουµε να πάρουµε το προϊόν στα δικά µας τα χέρια, και να το πάρουµε και να το διαχειριστούµε εµείς γιατί είναι δικό µας προϊόν. Οι Tour Operators του εξωτερικού τους οποίος εκτιµάµε και τους αν θέλετε εξυπηρετούµε µε τον καλύτερο τρόπο, αυτοί όσο καιρό θα έχουν ενδιαφέρον στον δικό µας τον τουρισµό θα έρχονται και θα κάνουνε προγράµµατα. Όσο καιρό κερδίζουν από το δικό µας το προϊόν, θα ενδιαφέρονται και θα ασχολούνται. Όσο καιρό δεν θα έχουν πλέον ενδιαφέρον, δεν θα ασχολούνται, αλλά αυτό είναι το δικό µας το προϊόν. 15

Για να έχουµε λοιπόν µια αειφορία θα πρέπει εµείς οι ίδιοι να το πάρουµε στα χέρια µας, και να αποφασίσουµε να το διαχειριστούµε κάθετα. Από την παραγωγή του, από την προσφορά, µέχρι τη ζήτηση, τη διάθεση και την διανοµή. Και σε αυτήν την προσπάθεια πρέπει να συµβάλλουµε όλοι και εµείς οι επαγγελµατίες του τουρισµού, ξεπερνώντας αυτές τις µεταξύ µας κάποιες διαφορές. Η αλυσίδα είναι αλυσίδα η οποία πρέπει να δηµιουργηθεί από όλους τους χαλκάδες. Και σε αυτό το σηµείο κύριε Πρόεδρε του Επιµελητηρίου, κύριε Νοµάρχα, εσείς πρέπει να µας υποστηρίξετε και πρέπει να µας βοηθήσετε για να δηµιουργήσουµε αυτές τις καθετοποιηµένες οµάδες οι οποίες µπορούν να είναι και εταιρίες ακόµα για να διαχειριστούµε εµείς το δικό µας προϊόν. Υπήρξε την περασµένη περίοδο ένα πρόγραµµα «ΙΚΤΥΩΘΕΙΤΕ» το οποίο δυστυχώς δεν το χρησιµοποίησαν πολλοί, πιστεύω ότι θα ξαναβγεί. Είναι µια σηµαντική ευκαιρία, που δεν µου αρέσει εµένα να συζητάω για Τουρκία, και εγώ θα πάω στην Αντάλεια αύριο, ήµουνα και την περασµένη βδοµάδα εκεί, και κατέβηκα στο αεροδρόµιο της Αντάλεια και έτριβα τα µάτια µου. εν ξέρω πόσες εταιρίες, όχι µε ένα αεροπλανάκι, µε πολλά αεροπλάνα στοίβες ήταν αραγµένα εκεί, και όταν ρώτησα µου είπαν είναι ο συνάδελφος ο τάδε, ο συνάδελφος ο άλλος, η οµάδα του ξενοδόχου µαζί µε τους πράκτορες κάνανε εκείνο. Έχουν φτιάξει συµπράξεις, κοινοπραξίες και δουλεύουνε το προϊόν τους από την αρχή µέχρι το τέλος. Και δεν χρειάζεται σώνει και καλά πράγµατι να ασχοληθούµε µε τις εναλλακτικές µορφές τουρισµού που πρέπει να τις βγάλουµε από το λεξικό µας. Και οι ειδικές µορφές είναι απαραίτητες και χρήσιµες για κάπου αλλού, για κάποια άλλα µέρη, και θα πρέπει να σκορπίσουµε τον ελληνικό τουρισµό σε όλη την Ελλάδα, αλλά και για προορισµούς σαν τη Ρόδο είναι απαραίτητο πράγµατι να κατατοπίσουµε την διαχείριση του προϊόντος µας. Κύριε Πρόεδρε ευχαριστώ πάρα πολύ για την τιµή που µου κάνατε να µιλήσω σήµερα σε αυτό το συνέδριο. Ξέρετε ότι η Ρόδος για εµένα είναι η δεύτερη µου πατρίδα, εδώ ξεκίνησα την καριέρα µου, εδώ έµαθα τον 16

τουρισµό, την αγάπησα, εδώ έκανα οικογένεια, στην Ρόδο την αρχόντισσα της Μεσογείου, την πριγκίπισσα της Μεσογείου, την οποία δεν πρέπει να την κάνουµε ζητιάνα. Πρέπει να την κρατήσουµε εκεί πάνω στο θρόνο της γιατί αυτό της αξίζει. Ευχαριστώ πολύ. - ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΙΟΥ: Ευχαριστούµε τον κύριο Ευαγγέλου για τα καλά του λόγια και τον χαιρετισµό του. Παρακαλώ τον κύριο Γιάννη Περλεπέ, Γενικό ιευθυντή της εφηµερίδας «Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ» για ένα σύντοµο χαιρετισµό. - ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΡΛΕΠΕΣ: Ευχαριστώ πολύ. Κύριε Υπουργέ, κύριοι Βουλευτές, κύριε Πρόεδρε, να συγχαρώ τους διοργανωτές της διηµερίδας του ιεθνούς Φόρουµ για την πρωτοβουλία τους. Αποτελεί για µας στην ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ εξαιρετική τιµή να είµαστε χορηγοί επικοινωνίας σε ένα τόσο ενδιαφέρον συνέδριο µε αντικείµενο την αειφορία και πως αυτή διαµορφώνει την ανταγωνιστικότητα. Στην εφηµερίδα µας αρκετό µελάνι έχει αναλωθεί σχετικά µε αυτό το θέµα. Άλλωστε δεν θα µπορούσε η πρώτη σε αναγνωσιµότητα οικονοµική εφηµερίδα στη χώρα µας σε σχέση µε τις υπόλοιπες οικονοµικές εφηµερίδες καθώς και η εφηµερίδα η οποία αποτελεί την πρώτη επιλογή των επιχειρηµατιών και στελεχών επιχειρήσεων ανάµεσα σε όλες τις καθηµερινές οικονοµικές και πολιτικές εφηµερίδες, να µην προβάλει τέτοιου είδους ζητήµατα. Μέσα από τον σύντοµο χαιρετισµό µου επιτρέψτε µου να καταθέσω και εγώ σε ολίγα λεπτά, πολύ συνοπτικά τις σκέψεις µου. Ο τουρισµός αποτελεί έναν από τους περισσότερο σηµαντικούς και αναπτυσσόµενους τοµείς τόσο της παγκόσµιας όσο και της ελληνικής οικονοµίας. Συµβάλλει σε µεγάλο βαθµό στην επίτευξη των στόχων της διατηρήσεως σταθερά υψηλών ρυθµών ανάπτυξης επιπέδων οικονοµικής ανάπτυξης και απασχόλησης, κοινωνικής προόδου και παράλληλα δηµιουργεί την υποχρέωση συνετής χρήσης των φυσικών 17

πόρων. Τα φυσικά, οικονοµικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δεδοµένα τα οποία καθορίζουν την αειφορία του τοµέα δεν θα µπορούν να καλύψουν την αδιαλείπτως συνεχιζόµενη ανάπτυξη του τουρισµού. Ωστόσο µε ειδικές στρατηγικές, οι τουριστικές δραστηριότητες µπορούν να επαναπροσδιοριστούν για να πληρούν τις απαιτήσεις αειφορίας, τις νέες προκλήσεις και τα αιτήµατα τους από τις µεταβαλλόµενες τουριστικές τάσεις και δραστηριότητες και να αυξήσουν τα εισοδήµατα. Όπως ο τουρισµός αποτελεί παγκόσµιο φαινόµενο που διαµορφώνεται τοπικά έτσι και τα προβλήµατα αειφορίας που συνδέονται µε αυτό ποικίλουν από παγκόσµια, τα οποία πρέπει να προβληθούν σε παγκόσµιο επίπεδο, σε τοπικά τα οποία απαιτούν ανάληψη δράσης σε τοπικό επίπεδο. Με απλά λόγια ο τουρισµός υπάγεται κυρίως στην σφαίρα της τοπικής και περιφερειακής ευθύνης. Η κυριότερη πρόκληση για τη βιοµηχανία του τουρισµού, τις επιχειρήσεις και τους προορισµούς του είναι η διαχείριση των διαθέσιµων πόρων, αφού στο προϊόν στηρίζεται σε µεγάλο βαθµό, όλο και σε µεγαλύτερο βαθµό, στην περιβαλλοντική, πολιτιστική και κοινωνική ποιότητα. Ο τοµέας εάν δεν υπάρξει αειφόρος διαχείριση κινδυνεύει να καταστεί οικονοµικά και κοινωνικά µη-βιώσιµος. Η αειφόρος ανάπτυξη του τουρισµού συνδέεται περισσότερο µε την ανάπτυξη της ποιότητας παρά της ποσότητας. Η ανταγωνιστικότητα των τουριστικών επιχειρήσεων και των τουριστικών προορισµών απαιτεί αποτελεσµατικότητα η οποία µπορεί να καλύψει τις δαπάνες για την αειφορία και την βέλτιστη αειφόρα απόδοση. Αντίστοιχα η ποιότητα του εργατικού δυναµικού, οι επιπτώσεις της τοπικής κοινωνίας και οι χαµηλότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον αποφέρουν οφέλη ως προς την αποτελεσµατικότητα των πόρων. Ο αειφόρος τουρισµός είναι αυτός που είναι οικονοµικά και κοινωνικά βιώσιµος όχι όµως εις βάρος του περιβάλλοντος και του τοπικού πολιτισµού. Εποµένως αειφορία σηµαίνει επαγγελµατική και οικονοµική επιτυχία, περιβαλλοντολογική ανάσχεση, προστασία και ανάπτυξη και 18

ευθύνη ως προς την κοινωνία και τις πολιτιστικές αξίες. Κυρίες και κύριοι οι δηµογραφικές αλλαγές θα έχουνε µείζονες συνέπειες στις τάσεις του τουρισµού και τη ζήτηση. Την επόµενη 50ετία το ποσοστό των ανθρώπων άνω των 60 ετών στις αναπτυγµένες χώρες θα ανέλθει από το 1/5 στο 1/3 του πληθυσµού. Οι άνθρωποι αυτοί θα διατηρούν την ανεξαρτησία τους για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα και ο τουρισµός που αφορά την υγεία, την θαλασσοθεραπεία και την καλή φυσική κατάσταση θα καταταχθεί στα τµήµατα του τουρισµού που ενδέχεται να επωφεληθούν. Επίσης ολοένα και περισσότερο θα περνούν µεγαλύτερες χρονικές περιόδους στους τουριστικούς προορισµούς στο νότο και φυσικά στην Ελλάδα και κατά την διάρκεια των µη-τουριστικών περιόδων. Περισσότεροι άνθρωποι θα µεταφέρουν τον τόπο διαµονής τους σε περισσότερο σηµαντικούς τουριστικούς προορισµούς που µπορούν να γίνουν. Το γεγονός αυτό αποτελεί ευκαιρία για την Ελλάδα και ταυτόχρονα συνεπάγεται υποχρεώσεις και για την πολιτεία και για τους φορείς, για το περιβάλλον και για την αειφόρο ανάπτυξη. Με τις σκέψεις αυτές εύχοµαι καλή επιτυχία στο άκρως ενδιαφέρον συνέδριο σας. Σας ευχαριστώ πολύ. - ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΙΟΥ: Ευχαριστούµε τον κύριο Περλεπέ για τον χαιρετισµό του και ο λόγος τώρα στον ρ. Στέφανο Φωτίου, συντονιστή του πρώτου πάνελ. - ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΦΩΤΙΟΥ: Κυρίες και κύριοι σας ευχαριστώ και εγώ µε τη σειρά µου που δείχνετε αυτήν την τεράστια εµπιστοσύνη στο ιεθνές Τουριστικό Φόρουµ της Ρόδου. Ήµουν εδώ και πέρσι µε µια άλλη ιδιότητα και φέτος έχω την ιδιαίτερη χαρά να είµαι συντονιστής του 1 ου πάνελ µε την ιδιότητα µου ως Συντονιστή του Προγράµµατος Τουρισµού του Προγράµµατος Περιβάλλοντος των Ηνωµένων Εθνών. Κυρίες και κύριοι είχα ετοιµάσει µία παρουσίαση, έχοντας όµως υπερβεί το χρόνο µας τουλάχιστον κατά 19

µία ώρα και θέλοντας να σεβαστώ το χρόνο σας και το χρόνο όλων αυτών των ανθρώπων που έχουν δουλέψει για αυτό το συνέδριο θα είµαι πολύ σύντοµος και θα δώσω το λόγο στους επόµενους οµιλητές. Θα µου επιτρέψετε επίσης ως µια ένδειξη τιµής και ευχαριστώ προς τους διεθνής, ξένους οµιλητές και συµµετέχοντες στο συνέδριο µας να αρχίσω την σύντοµη αυτή εισήγηση µου στα Αγγλικά. Ladies and Gentlemen we are here in this panel today because we want to show how sustainability can be the only future for tourism development. I have here in my professional career many definitions of sustainability. I have chosen the most simple one. Sustainability is the answer to the question Do we need, do we want our children and our grandchildren to be able to visit and to be able to benefit from the tourism destinations that we have today? In other words do we want to keep our tourism destinations to be able to support the local development? This is a very important issue ladies and gentlemen and this is why the United Nations are taking care of this issue and this is why they have created a special program for tourism within the United Nations Environment Program. In this tourism program we know that sustainability is economic efficiency, environmental responsibility and socio-cultural promotion. Today with this panel, the executive secretary of the Greek Minister of Tourism Mr. Harri Coccosis will explain to us how regional and national policies can help towards sustainability tourism development. Professor Backman will discuss with us the negative and positive impacts of sustainability to local development (κόβεται η οµιλία και συνεχίζει πάλι ο ίδιος οµιλητής αλλά στα Ελληνικά)... Κυρίες και κύριοι στα Ηνωµένα Έθνη πιστεύουµε ότι δεν υπάρχουν µαγικές λύσεις για την αειφορία, δεν υπάρχουν µαγικές λύσεις για την τουριστική ανάπτυξη. Τίποτα δεν έρχεται από αντιγραφή άλλων συνθηκών. Όλα έρχονται µέσα από την πολύ σκληρή δουλειά και µέσα από καινοτόµες ιδέες οι οποίες θα απαντούν στις τοπικές προσκλήσεις. 20